Czy przychód z działalności usługowej związanej z projektowaniem i rozwojem technologii informatycznych dla sieci i systemów komputerowych zgodnie z... - Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 12.10.2016, sygn. 1061-IPTPB1.4511.693.2016.1.AG, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi

Temat interpretacji

Czy przychód z działalności usługowej związanej z projektowaniem i rozwojem technologii informatycznych dla sieci i systemów komputerowych zgodnie z nr PKWiU 62.01.12.0 może być opodatkowany w formie ryczałtu ewidencjonowanego wg stawki 8,5%, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. b) ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 11 lipca 2016 r. (data wpływu 18 lipca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w zakresie możliwości opodatkowania ww. podatkiem przychodów z działalności usługowej związanej z projektowaniem i rozwojem technologii informatycznych dla sieci i systemów komputerowych według stawki 8,5% - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 lipca 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w zakresie możliwości opodatkowania ww. podatkiem przychodów z tytułu działalności usługowej związanej z projektowaniem i rozwojem technologii informatycznych dla sieci i systemów komputerowych według stawki 8,5%.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Działalność gospodarcza prowadzona jest przez Wnioskodawcę od dnia 15 lipca 2012 r. Cały dochód od rozpoczęcia działalności opodatkowany jest liniową stawką podatku 19%.

Szacowane przez Wnioskodawcę przychody z przyszłych umów, planowanych na 2017 r., nie przekroczą w 2017 r. równowartości kwoty 150 000 euro.

W 2017 r. Wnioskodawca będzie świadczył usługi związane z projektowaniem i rozwojem technologii informatycznych dla sieci i systemów komputerowych, sklasyfikowanych pod numerem PKWiU 62.01.12.0.

Przedmiotem przyszłych umów, zawartych na 2017 r., będą usługi konsultingowe w zakresie projektowania i rozwijania systemu SAP. System SAP jest zintegrowanym systemem komputerowym, który wymaga skonfigurowania zgodnie z wymaganiami klienta.

Szczegółowy zakres działalności odnosi się do wdrożenia i rozwoju systemu SAP, na który składa się:

mapowanie wymagań klienta oraz projektowanie koncepcji rozwiązania w systemie informatycznym SAP z uwzględnieniem interfejsów (czyli połączeń do wymiany danych pomiędzy systemami) do innych systemów informatycznych,

konfigurowanie oraz programowanie w systemie SAP,

przygotowanie klienta do pracy z systemem SAP, które uwzględnia migrację danych z innych systemów do systemu SAP.

Tożsamą sytuację zawarto w interpretacji o sygnaturze ILPB1/4511-1-92/15-2/AA, z dnia 17 kwietnia 2015 r., wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Zdaniem Wnioskodawcy, do wyliczania kwoty należnego podatku dochodowego z tytułu przychodu od usług z zakresu usług klasyfikowanych pod numerem PKWiU 62.01.12.0 prawidłowe jest użycie stawki 8,5%.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930, z późn. zm.), opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody osób fizycznych z pozarolniczej działalności gospodarczej, o których mowa w art. 14 ustawy o podatku dochodowym, w tym również gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych, zwanych dalej spółką.

Przy czym, zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Możliwość opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jest m.in. uzależniona od niewystąpienia przesłanek negatywnych, o których mowa w art. 8 ww. ustawy. W myśl art. 4 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, użyte w ustawie określenie działalność usługowa oznacza pozarolniczą działalność gospodarczą, której przedmiotem są czynności zaliczone do usług, zgodnie z Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. Nr 207, poz. 1293 r.; Nr 220, poz. 1435 oraz z 2009 r. Nr 33, poz. 256 i Nr 222, poz. 1753), wydaną na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. Nr 88, poz. 439, z późn. zm.), z zastrzeżeniem pkt 2 i 3.

Przy czym stosownie do art. 4 ust. 4 cytowanej ustawy, ilekroć w ustawie używa się oznaczenia ex przy symbolu danego grupowania PKWiU, oznacza to, że zakres wyrobów lub usług jest węższy niż określony w tym grupowaniu.

Usługi wchodzące w zakres PKWiU 62.01.12.0 nie zostały wymienione w Załączniku nr 2 do ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, a w konsekwencji zważywszy, że żaden inny przepis nie stanowi inaczej - przychody uzyskiwane z tytułu świadczenia tych usług mogą korzystać z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych w formie ryczałtu.

Jak jednocześnie wynika z art. 12 ust. 1 pkt 2 lit. g) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, od przychodów ze świadczenia usług związanych z oprogramowaniem (PKWiU ex 62.01.1) stawka ryczałtu wynosi 17%.

Istotne tu jest, że przychody ze świadczenia usług związanych z projektowaniem i rozwojem technologii informatycznych dla sieci i systemów komputerowych (PKWiU 62.01.12.0) wchodzą w zakres PKWiU ex 62.01.1, ale są na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 3 lit b) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym opodatkowane ryczałtem według stawki 8,5% (jak to zostało wskazane w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 9 marca 2012 r., Nr IBPB1/1/415-1260/11/WRz).

Według Wnioskodawcy, mając powyższe na względzie stwierdzić należy, że co do zasady, przychody uzyskiwane przez Wnioskodawcę ze świadczenia usług związanych z projektowaniem i rozwojem technologii informatycznych dla sieci i systemów komputerowych, sklasyfikowanych wg PKWiU z 2008 r. pod symbolem 62.01.12.0, będą mogły być opodatkowane 8,5% stawką ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, określoną w art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. b) ww. ustawy.

Jak również wskazuje Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, jednakże w takim zakresie, w jakim ww. usługi będą związane z oprogramowaniem, uzyskiwane za świadczenia tych usług przychody będą podlegać opodatkowaniu 17% stawką ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, o której mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 lit. g) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Wnioskodawca zauważa przy tym, że grupowanie PKWiU 62.01.1, o którym m.in. mowa jest w ww. przepisie, obejmuje również świadczone przez Niego usługi sklasyfikowane pod symbolem 62.01.12.0, jednakże znajdujące się przy nim oznaczenie ex oznacza, że 17% stawkę ryczałtu należy stosować wyłącznie do przychodów uzyskiwanych ze świadczenia usług związanych z oprogramowaniem.

Jak podano na wstępie w opisie zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca nie świadczy usług związanych z oprogramowaniem, tym samym do wyliczania kwoty należnego podatku dochodowego z tytułu przychodu od usług z zakresu usług klasyfikowanych pod numerem PKWiU 62.01.12.0 prawidłowe jest użycie stawki 8,5%.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 3 powyższej ustawy, jednym ze źródeł przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza.

Stosownie do przepisu art. 5a pkt 6 ww. ustawy, ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej oznacza to działalność zarobkową:

wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

-prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Zgodnie z art. 9a ust. 1 ww. ustawy, dochody osiągnięte przez podatników ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, są opodatkowane na zasadach określonych w art. 27, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, chyba że podatnicy złożą właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego pisemny wniosek lub oświadczenie o zastosowanie form opodatkowania określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym.

W myśl art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 1998 r., Nr 144, poz. 930, z późn. zm.), osoby fizyczne osiągające przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej mogą opłacać zryczałtowany podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Stosownie do art. 6 ust. 1 tej ustawy, opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody osób fizycznych z pozarolniczej działalności gospodarczej, o których mowa w art. 14 ustawy o podatku dochodowym, z zastrzeżeniem ust. 1e i 1f, w tym również, gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych, zwanych dalej spółką.

Przy czym według art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, działalność usługowa to pozarolnicza działalność gospodarcza, której przedmiotem są czynności zaliczone do usług zgodnie z Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. Nr 207, poz. 1293 i Nr 220, poz. 1435 oraz z 2009 r. Nr 33, poz. 256 i Nr 222, poz. 1753) wydanym na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. Nr 88, poz. 439, z późn. zm.), z zastrzeżeniem pkt 2 i 3.

Natomiast działalność usługowa w zakresie handlu to sprzedaż, w stanie nieprzetworzonym, nabytych uprzednio produktów (wyrobów) i towarów, w tym również takich, które zostały przez sprzedawcę zapakowane lub rozważone do mniejszych opakowań albo rozlane do butelek, puszek lub mniejszych pojemników (art. 4 ust. 1 pkt 3 powołanej ustawy).

Przy czym, stosownie do art. 4 ust. 4 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, ilekroć w ustawie używa się oznaczenia ex przy symbolu danego grupowania PKWiU, oznacza to, że zakres wyrobów lub usług jest węższy niż określony w tym grupowaniu.

Możliwość opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych uzależniona jest od niewystąpienia przesłanek negatywnych wskazanych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Według art. 6 ust. 4 pkt 1 powołanej ustawy, podatnicy opłacają w roku podatkowym ryczałt od przychodów ewidencjonowanych z działalności wymienionej w ust. 1, jeżeli w roku poprzedzającym rok podatkowy:

uzyskali przychody z tej działalności, prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości nieprzekraczającej 150 000 euro, lub
uzyskali przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła kwoty 150 000 euro.

Przesłanki wyłączające z opodatkowania w formie ryczałtu wskazano również w art. 8 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. W tym, w myśl art. 8 ust. 1 pkt 3 lit. e) tej ustawy, opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, z zastrzeżeniem art. 6 ust. 1b, nie stosuje się do podatników osiągających w całości lub w części przychody z tytułu świadczenia usług wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy.

W załączniku tym wymieniono usługi, których świadczenie wyłącza podatnika z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, podano jednocześnie oznaczenie tych usług według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 lit. g) ww. ustawy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 17% przychodów ze świadczenia usług związanych z doradztwem w zakresie sprzętu komputerowego (PKWiU 62.02.10.0), związanych z oprogramowaniem (PKWiU ex 62.01.1), objętych grupowaniem Oryginały oprogramowania komputerowego (PKWiU 62.01.2), związanych z doradztwem w zakresie oprogramowania (PKWiU ex 62.02), w zakresie instalowania oprogramowania (PKWiU ex 62.09.20.0), związanych z zarządzaniem siecią i systemami informatycznymi (PKWiU 62.03.1).

Natomiast, w myśl art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. b) tej ustawy, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 8,5% przychodów z działalności usługowej, w tym przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, z zastrzeżeniem pkt 1, 2, 4 i 5 oraz załącznika nr 2 do ustawy.

Zauważyć należy, że możliwość opłacania oraz wysokość stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych uzyskanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą zależy wyłącznie od faktycznego rodzaju świadczonych w ramach tej działalności usług.

Kwalifikacji poszczególnych przychodów ze świadczonych usług do określonego symbolu PKWiU dokonuje sam podatnik. Kwestii tej nie regulują przepisy prawa podatkowego, zatem nie może ona stanowić przedmiotu interpretacji indywidualnej. W przypadku trudności w ustaleniu symbolu PKWiU, zainteresowany podmiot może zwrócić się o jego wskazanie i o wydanie opinii do Ośrodka Interpretacji Standardów Klasyfikacji Urzędu Statystycznego w . Powyższe wynika z komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie trybu udzielania informacji dotyczących standardów klasyfikacyjnych (Dz. Urz. GUS Nr 1, poz. 11), zgodnie z którym zasadą jest, że zainteresowany podmiot sam klasyfikuje prowadzoną działalność, swoje produkty (wyroby i usługi), towary, środki trwałe i obiekty budowlane, według zasad określonych w poszczególnych klasyfikacjach i nomenklaturach, wprowadzonych rozporządzeniami Rady Ministrów lub stosowanych bezpośrednio na podstawie przepisów Wspólnoty Europejskiej.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca od 2012 r. prowadzi działalność gospodarczą, przychody z której opodatkowane są na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W 2017 r. Wnioskodawca będzie świadczył usługi związane z projektowaniem i rozwojem technologii informatycznych dla sieci i systemów komputerowych, sklasyfikowane pod numerem PKWiU 62.01.12.0. Przedmiotem przyszłych umów, zawartych na 2017 r., będą usługi konsultingowe w zakresie projektowania i rozwijania systemu SAP, tj. zintegrowanego systemu komputerowego, który wymaga skonfigurowania zgodnie z wymaganiami klienta. Będą one polegać na wdrożeniu i rozwoju systemu SAP, na który składać będzie się: mapowanie wymagań klienta oraz projektowanie koncepcji rozwiązania w systemie informatycznym SAP z uwzględnieniem interfejsów do innych systemów informatycznych, konfigurowanie oraz programowanie w systemie SAP, przygotowanie klienta do pracy z systemem SAP, które uwzględnia migrację danych z innych systemów do systemu SAP. Szacowane przez Wnioskodawcę przychody z ww. działalności gospodarczej w 2017 r. nie przekroczą równowartości kwoty 150 000 euro.

Mając na uwadze zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku oraz przepisy prawa mające w sprawie zastosowanie, stwierdzić należy, że co do zasady, przychody uzyskiwane przez Wnioskodawcę ze świadczenia usług związanych z projektowaniem i rozwojem technologii informatycznych dla sieci i systemów komputerowych, sklasyfikowanych wg PKWiU pod symbolem 62.01.12.0, będą mogły być opodatkowane 8,5% stawką ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, określoną w art. 12 ust. l pkt 3 lit. b) ww. ustawy. Powyższe będzie miało miejsce w sytuacji, gdy Wnioskodawca nie będzie świadczył usług związanych z oprogramowaniem. W takim zakresie, w jakim ww. usługi będą związane z oprogramowaniem, uzyskiwane ze świadczenia tych usług przychody, będą podlegać opodatkowaniu 17% stawką ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, o której mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 lit. g) ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Zauważyć przy tym należy, że grupowanie PKWiU 62.01.1, o którym m.in. mowa jest w ww. przepisie, obejmuje również świadczone przez Wnioskodawcę usługi, sklasyfikowane pod symbolem 62.01.12.0, jednakże znajdujące się przy nim oznaczenie ex oznacza, że 17% stawkę ryczałtu należy stosować wyłącznie do przychodów uzyskiwanych ze świadczenia usług związanych z oprogramowaniem.

Przy czym Wnioskodawca winien tu mieć na uwadze, że ze zryczałtowanej formy opodatkowania przychodów ze świadczenia usług związanych z projektowaniem i rozwojem technologii informatycznych dla sieci i systemów komputerowych będzie mógł skorzystać, jeśli przychody z działalności gospodarczej w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczą kwoty 150 000 euro i Wnioskodawca złoży - w terminie określonym w art. 9 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne - oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego ., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie