
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
17 lutego 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 12 lutego 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy niewliczania do limitu sprzedaży, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i ust. 9 ustawy wartości sprzedaży usług najmu nieruchomości prywatnych. Uzupełniła go Pani pismem – brak daty pisma (wpływ 11 marca 2025 r.) oraz pismem – brak daty pisma (wpływ 17 marca 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego (ostatecznie przedstawiony w piśmie, które wpłynęło 17 marca 2025 r.)
Pani zawodowa działalność gospodarcza:
Działalność gospodarczą w zakresie planowania przestrzennego zarejestrowała Pani na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku (1 listopada 1991 r.) pod nazwą A. Przejście na własną działalność nastąpiło w związku z likwidacją B, którego była Pani etatowym pracownikiem.
Wcześniej: (…).
Pani przygotowanie zawodowe do zatrudnienia w wymienionych instytucjach polegało na ukończeniu (…). Aby jednak rozpocząć działalność w zakresie planowania przestrzennego na własny rachunek, musiała Pani dodatkowo uzyskać stosowne uprawnienia, a w tym: ukończyć dwuletnie studia podyplomowe w zakresie planowania przestrzennego, które odbyła Pani na (…) oraz zdać egzamin dyplomowy. Dopiero to upoważniło Panią do ubiegania się we właściwym Ministerstwie o wydanie uprawnień. Uprawnienia Pani uzyskała. Ale to nie wystarczyło, bo następnie musiała Pani zgłosić przynależność do (…), co wiązało się z opłacaniem znaczących składek, a także corocznie obowiązkowo musiała Pani uczestniczyć w odpłatnym szkoleniu organizowanym przez (...). Wyłącznie spełnienie wyżej opisanych wymogów, uprawniało Panią do wykonywania zawodu urbanisty. Warunki te Pani spełniła, a zatem mogła Pani prowadzić samodzielną działalność gospodarczą w zakresie planowania przestrzennego. Pisze Pani o tym dlatego, aby unaocznić brak jakiegokolwiek związku pomiędzy prowadzoną przez Panią działalnością gospodarczą a najmem.
Zgłosiła Pani działalność pod nazwą A. Przy rejestracji firmy w Wydziale Gospodarczym Urzędu Miejskiego podany został zakres jej działania: plany zagospodarowania przestrzennego i projekty budowlane. Po podjęciu działalności gospodarczej, zatrudniła Pani w biurze (...) osoby, w tym (...) młode osoby poszukujące pracy po studiach.
W zasadzie w roku 2008, w związku z osiągnięciem wieku (...) lat, mogła Pani przejść na emeryturę. Pozwoliłoby to uchronić firmę przed skutkami kolejnych kryzysów: gospodarczego z roku 2008 oraz później – spowodowanego pandemią, jednak ze względu na młodych pracowników, którzy mogliby nie znaleźć pracy w wyuczonych zawodach – kontynuowała Pani działalność, mimo faktu, iż zdarzało się, że musiała Pani zasilać firmę własnymi środkami, bo taka była ogólna sytuacja gospodarcza.
Działalność w planowaniu przestrzennym nie jest działalnością znacząco dochodową. Tym bardziej po wprowadzeniu zasady „Polskiego Ładu”. Łączyło się to bowiem z jednoczesnym corocznym podnoszeniem płacy minimalnej, a w związku z tym i wszystkich pozostałych obciążeń związanych z zatrudnianiem pracowników. Wprowadzony został też obowiązek opłacania składki zdrowotnej, również przez emerytów, a więc i Pani musiała tę składkę płacić. W tych okresach prowadzenie firmy było odczuwalnie trudne, ale kierując się zasadą lojalności wobec pracowników firma A działała starając się przetrwać – i przetrwała. Jednak uzyskiwane z pracy środki nie pozwalały Pani zgromadzić żadnych oszczędności na późniejsze lata.
Księgowość firmy A prowadzona była przez firmę księgową, która przygotowywała wymagane sprawozdania, w tym PIT-36L, natomiast Pani, jako właściciel firmy, monitorowała jej przychody, aby nieświadomie nie przekroczyć progu 200 000 zł, co było dla Pani ważne. W okresie ostatnich dziesięciu lat osiągnięcie przychodów na poziomie ponad 200 000 zł i tak było mało prawdopodobne ze względu na drastyczny spadek cen na wykonywanie prac planistycznych, spowodowany dużą liczbą osób działających na rynku, co wiązało się z obniżeniem wymogów w zakresie przygotowania zawodowego urbanistów (likwidacja uprawnień zawodowych), a także faktem, iż wykonanie przedmiotów umów trwało w pewnych przypadkach latami wskutek skomplikowanych procedur planistycznych i lokalnych zasad dotyczących tempa realizacji zadań. Tym niemniej nieznaczne przekroczenie tego progu było możliwe i dlatego wymagało z Pani strony monitorowania. Zwiększenie kwot umownych o 23% wskutek hipotetycznego przekroczenia progu 200 000 zł byłoby bowiem znaczącą przeszkodą w pozyskiwaniu zleceń, nie mówiąc o stratach bieżących, bo przecież nikt po zawarciu umowy nie zgodziłby się na jej zwiększenie o 23%.
Przychód firmy był wypracowywany przez grupę osób, a zatem nie stanowił wyłącznie Pani przychodu. W przeważającej części był przeznaczony na wypłatę poborów, składek ZUS, kwot wynikających z umów z innymi współpracownikami niezatrudnionymi na etatach.
Tymczasem, wobec przekroczenia wieku (...) lat i okoliczności od Pani zupełnie niezależnych (stan zdrowia), miała Pani świadomość konieczności stopniowego kończenia działalności zawodowej. W świetle wysokości emerytury jaką Pani przyznano, a także wobec wytworzenia określonego standardu życia w związku z (...) latami pracy zarobkowej, przyszłość po rezygnacji z pracy zawodowej wydawała się trudna. Na początku lat dziewięćdziesiątych składkę ZUS dla drobnych przedsiębiorców naliczało się od pensji minimalnej, dopiero później od średniej. Obecnie, po marcowej rewaloryzacji wraz z dodatkiem pielęgnacyjnym równym de facto składce na ZUS otrzymuje Pani (...) zł miesięcznie. Dodatek pielęgnacyjny wynosi (...) zł, natomiast składka ZUS – (...) zł, czyli na cele pielęgnacji pozostaje (...) zł. Po zakończeniu działalności gospodarczej, wpływy wyłącznie z emerytury nie wystarczyłyby na Pani utrzymanie. Ograniczenie Pani dochodów wyłącznie do ustalonej wysokości emerytury nie starczyłoby nawet na opłacenie domu opieki, kiedy ten czas nieuchronnie nadejdzie. Wie Pani, że są ludzie, którzy żyją mając mniejsze emerytury, ale jest to kwestią osiągniętego standardu życia, do którego dochodziła Pani długoletnią, trwającą (...) lata ciężką pracą, po spełnieniu wysokich wymagań umożliwiających podjęcie i wykonywanie tej pracy.
Wobec nieuchronnego zbliżania się czasu zakończenia działalności, zdecydowała się Pani podjąć działania, mające zabezpieczyć Panią finansowo na czas rezygnacji z działalności zawodowej. Postanowiła Pani zatem zabezpieczyć się na czas starości poprzez pozyskanie środków z najmu.
Najem.
Na początku lat dziewięćdziesiątych (1994 r.) kupiła Pani nieruchomość za środki zaoszczędzone podczas pracy na państwowych posadach. Nieruchomość użytkowała Pani na cele rekreacyjne. Podkreślić należy, że w roku 1991 rozpoczęła Pani dopiero własną działalność gospodarczą, a więc do roku 1993 wpływy z własnej działalności, siłą faktu, były minimalne, albo nie było ich wcale, a więc do dyspozycji miała Pani tylko środki z wcześniej zgromadzonych oszczędności.
W latach 2018/2019 sprzedała Pani powyższą nieruchomość. Za uzyskane środki ze sprzedaży nieruchomości zakupiła Pani lokale mieszkalne. Nabyła je Pani po korzystnej cenie, bo były zrujnowane. Wyremontowała je Pani i przygotowała do wynajmu z tych samych środków ze sprzedaży nieruchomości.
Wynajem rozpoczęła Pani nieco wcześniej niż po zakończeniu działalności zawodowej, aby zaczęły się chociaż częściowo zwracać koszty, które poniosła Pani w związku z zakupem lokali i ich remontem. Podatek od wpływów z najmu rozlicza się ryczałtowo i nie można uprzednio poniesionych kosztów uwzględnić, aby podatek ten umniejszyć.
Najem dotyczy trzech lokali. Oznacza je Pani kolejnymi cyframi: nr 1, nr 2 i nr 3.
Najemcami są osoby fizyczne, obecnie sześć osób, pracujące lub studiujące w (…). Osoby te wynajmują lokale na cele wyłącznie mieszkalne.
Dwie osoby pracujące są zatrudnione w firmach zewnętrznych i nie prowadzą w wynajmowanych lokalach działalności zdalnej (…).
A zatem:
1.Lokal 1 – obecnie wynajmują go trzy osoby fizyczne wyłącznie na cele mieszkaniowe. Według Pani wiedzy – dwóch studentów (…) i jedna studentka (…). W lokalu przebywają również ich kot oraz pies (...). (Wcześniej – dwie studentki i jeden student. W trakcie najmu nastąpiła wymiana osób na obecne wyżej opisane. Studentka (...) odstąpiła od umowy i wymieniła się ze studentem (...)).
2.Lokal nr 2 – wynajmuje go osoba fizyczna (młody mężczyzna w wieku około 26 lat) zatrudniony (…). Pracuje w (...). Zdecydowanie nie pracuje zdalnie, czyli nie pracuje w wynajmowanym lokalu. (Wcześniej inny młody człowiek z psem).
3.Lokal nr 3 – wynajmują go dwie młode osoby: mężczyzna i kobieta. Mężczyzna jest studentem – (...), kobieta – (...), a więc kobieta nie może pracować zdalnie (...). W lokalu przebywa również ich kot. (Wcześniej trzy osoby zatrudnione w zakładach pracy).
Najem nie ma charakteru ciągłego. Najem, w formie najmu okazjonalnego, zawierała Pani na czas określony, czyli na jeden rok.
Po upływie roku lub wcześniejszym opuszczeniu lokalu przez najemcę, szukała Pani kolejnych najemców, co powodowało przerwy w najmie od 2 lub 3 miesięcy do pół roku, w którym to okresie nie było wpływów opłat z najmu. Sama musiała Pani regulować stosunkowo wysokie opłaty administracyjne, oczywiście bez ujmowania ich w kosztach A, a wyłącznie z Pani prywatnych środków.
Pani zaangażowanie w sprawy najmu ograniczało się do podpisania umowy i przekazania lokalu najemcy. Poza tym okresowo sprawdzała Pani, czy na Pani prywatne a nie firmowe konto, wpłynął czynsz z najmu, następnie samodzielnie sporządzała Pani sprawozdanie PIT-28 i opłacała należny podatek. Wszystko to robiła Pani po godzinach pracy zawodowej w firmie A. Poza powyższym sporadycznym działaniem (raz w miesiącu), podejmowanym poza godzinami pracy zawodowej, najem nie angażował Pani ani czasowo ani finansowo. Również firma księgowa, która prowadzi księgowość A, nie prowadziła księgowości najmu: ani odrębnie, a tym bardziej jako części działalności A, bo taki związek nie występował. Najem nie był powiązany z nakładami rzeczowymi ponoszonymi przez A – podobnie, jak uprzednio zakup i remont lokali. Przedmiot najmu nie został wprowadzony do ewidencji środków trwałych A.
Porównanie działalności gospodarczej i najmu.
W żadnym momencie nabycie, remont i wynajem lokali, nie wchodziły w zakres Pani zawodowej działalności gospodarczej prowadzonej pod szyldem A, nie były w żaden sposób z tą działalnością powiązane, ani nie stanowiły bezpośredniego, stałego i koniecznego rozszerzenia tej działalności. Sposób prowadzenia działalności gospodarczej i sposób prowadzenia najmu nie miały żadnych cech wspólnych oraz żadnych związków organizacyjnych, finansowych, rzeczowych ani osobowych. Najem był działalnością pomocniczą przygotowaną na czasy bezczynności zawodowej. Owszem, zasada racjonalności działań nakazywała rozpocząć najem wcześniej niż po zakończeniu działalności zawodowej, aby wcześniej, chociaż częściowo, zwróciły się nakłady na remont. Nie miała Pani zatem podstaw, aby w ten sposób uzyskiwany przychód sumować z przychodem z najmu, z którym żadna z wymienionych osób, oprócz Pani, nie miała nic wspólnego. Nie miała Pani również podstaw do tego, aby koszt zakupu lokali i ich remontów pokrywać z przychodów firmy, które były przecież wypracowywane nie tylko przez Panią, ale również osoby zatrudnione i współpracowników niezatrudnionych na etacie. Siłą faktu, ze względu na pracowników i współpracowników nie pokrywała Pani kosztów remontu i wyposażenia ze środków A, bo rozliczenia w firmie były jawne i nie mogła Pani wypracowanych wspólnie środków przeznaczać na swoje prywatne cele, a ponadto nie starczyłoby na pokrycie kosztów pracy. Wspólnie wypracowywali Państwo przychód i jawnie rozliczali koszty umożliwiające tę działalność. Lokale nabyte z własnych środków (sprzedaż nieruchomości) stanowiły Pani osobisty majątek, a nie majątek firmy, a zatem również koszty zakupu i remontu dotyczyły wyłącznie Pani, a nie firmy.
Porównując obie formy działalności stwierdza Pani, że:
1.Pieniądze, które zainwestowała Pani w przedsięwzięcie najmu, pochodziły ze sprzedaży nieruchomości, którą nabyła Pani za środki zarobione podczas zatrudnienia w państwowych firmach. W momencie kupna nieruchomości miała Pani za sobą (...) lat pracy, a więc pewne oszczędności wynikające z pracy zgodnej z Pani wykształceniem i zajmowanymi stanowiskami (…) były możliwe. Dopiero rozpoczęła Pani działalność gospodarczą, a więc nie mogło zaistnieć zaangażowanie w zakup nieruchomości środków założonej dopiero firmy pod nazwą A.
2.Podobnie jak w przypadku zakupu lokali na cele najmu, również na cele remontu nabytych lokali przeznaczyła Pani wyłącznie środki ze sprzedaży nabytej uprzednio nieruchomości. Zatem nie środki firmy A zgromadzone podczas Pani działalności zawodowej zainwestowała Pani w przygotowanie najmu, ale wyłącznie prywatne środki ze sprzedaży nabytej wcześniej nieruchomości.
3.Najem nie wymaga angażowania znaczącego czasu w jego obsługę. Sprawy wymagające załatwienia, związane z najmem załatwia Pani na ogół wieczorem, bo wtedy najczęściej możliwy jest kontakt z najemcą.
4.Kosztów prowadzenia najmu nie wliczała Pani do kosztów działania A.
5.Oddawane w najem lokale nie zostały wprowadzone do ewidencji A w formie środków trwałych.
Pytanie (ostatecznie sformułowane w piśmie, które wpłynęło 17 marca 2025 r.)
Czy w świetle art. 113 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy o podatku VAT z dnia 11 marca 2004 r. (t. j. z 2024 r. ze zm.), powinna Pani wliczać swoje przychody z najmu do limitu 200 000 zł, jeżeli przedmiotowy najem jest w stosunku do prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej w zakresie planowania przestrzennego – transakcją pomocniczą, w żaden sposób i w żadnym stopniu niepowiązaną z prowadzoną przez Panią działalnością gospodarczą?
Pani stanowisko w sprawie (ostatecznie wyrażone w piśmie, które wpłynęło 17 marca 2025 r.)
W związku z opisaną wyżej sytuacją nie dopatrzyła się Pani podstaw do wliczania przychodów z najmu do limitu 200 000 zł, określonego w art. 113 ust. 1 ustawy o podatku VAT. W Pani przekonaniu zachowała Pani, jako A, uprawnienia podatnika zwolnionego podmiotowo z opłacania podatku VAT w związku z uzyskiwanym przychodem z prowadzonej działalności gospodarczej.
Pani przekonanie o braku obowiązku wnoszenia podatku VAT uzasadnia Pani tym, że prowadzony przez Panią najem ma wyłącznie charakter pomocniczej transakcji finansowej w stosunku do Pani podstawowej zawodowej działalności w zakresie planowania przestrzennego ze względu na to, że najem:
-nie jest wykonywany jako element Pani podstawowej działalności gospodarczej,
-nie wiąże się nawet w sposób marginalny z wykorzystaniem składników majątkowych oraz usług, które przy zakupach firmowych podlegają opodatkowaniu, a etatowi pracownicy firmy, a także niezatrudnieni w firmie współpracownicy i osoba prowadząca księgowość firmy nie byli angażowani w obsługę najmu,
-nie stanowi bezpośredniego, stałego i koniecznego rozszerzenia Pani działalności zawodowej jako podatnika,
-nie zaliczyła Pani wynajmowanych lokali do składników majątku prowadzonej przez Panią firmy.
Uważa Pani, że nie jest zasadne zaliczanie przychodu z wyżej scharakteryzowanego najmu do limitu określanego przy zwolnieniu podmiotowym z obowiązku płacenia podatku VAT z działalności gospodarczej, ze względu na to, że:
-przychód firmy nie był wypracowywany wyłącznie jednoosobowo – przez Panią, ale był wynikiem pracy osób zatrudnionych w firmie, a także osób współpracujących w poszczególnych zagadnieniach składających się na całość przedmiotów umów,
-najem nie był wykonywany jako element Pani podstawowej działalności gospodarczej,
-nie wprowadzała Pani prywatnych lokali stanowiących przedmiot najmu do środków trwałych firmy,
-nie wliczała Pani kosztów związanych z zakupem lokali i ich remontem do kosztów ponoszonych przez firmę,
-nie zarządzała Pani tymi lokalami w ramach działalności firmy jako wydzieloną częścią przedsiębiorstwa,
-nie przyjęła Pani do zarządzania najmem firmowej strategii działania, a zatem nie mogła Pani uznać, że przychód z najmu stanowi przychód firmy.
W ocenie obowiązku płacenia podatku VAT w opisanej wyżej sytuacji, wobec brzmienia art. 113 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy o podatku VAT (dawniej lit. c), kierowała się Pani jednoznacznym stanowiskiem Naczelnego Sądu Administracyjnego, że „jeżeli podatnik: nie wyodrębnił osobistych składników majątkowych do prowadzenia działalności gospodarczej, nie zarządzał tymi składnikami majątku w ramach firmy jako wydzieloną częścią przedsiębiorstwa, nie przyjął firmowej strategii działania, to nie można uznawać, że składniki majątkowe są wykorzystywane w działalności gospodarczej, a zatem stanowią przychód firmy. Należy natomiast uznać, że zakup przedmiotu najmu, remont lokali, a następnie ich najem był i jest lokowaniem kapitału ich właściciela jako osoby fizycznej a nie przedsiębiorcy”. Uchwała NSA odnosiła się do przepisów dotyczących podatku dochodowego od najmu lokali, natomiast nie można nie uznać zasadności zawartych w niej sformułowań w odniesieniu do wszystkich przepisów podatkowych w celu ich logicznej interpretacji.
Wobec powyższych przesłanek i okoliczności miała Pani przeświadczenie i było to dla Pani oczywiste, że najem w stosunku do Pani działalności spełniał kryteria uznania go za transakcje pomocnicze, a zatem nie powinien być uwzględniany przy obliczaniu limitu uprawniającego do zwolnienia podmiotowego z podatku VAT. Najem nie wchodził bowiem w zakres Pani podstawowej działalności i nie stanowił jej elementu, a także nie stanowił jej bezpośredniego, stałego oraz koniecznego rozszerzenia. Dodatkowo, stopień zaangażowania środków firmy A był żaden. Najem nie był też transakcją charakterystyczną dla prowadzonej przez trzydzieści lat działalności gospodarczej oraz wcześniejszego dwudziestoletniego zatrudnienia w firmach państwowych. Nie był też związany z wymaganym przygotowaniem zawodowym dla tej działalności i zdobytymi uprawnieniami. Nie był elementem profesjonalnej działalności A, a skala transakcji pomocniczych, czyli prowadzonego najmu, była ułamkiem skali przychodów działalności podstawowej. Dotyczy to nie tylko wielkości obrotu, ale również stopnia Pani zaangażowania w tę działalność.
Rozważając całą sytuację, kierowała się Pani też faktem, iż transakcje pomocnicze są nazywane również transakcjami sporadycznymi, a w związku z tą nazwą Naczelny Sąd Administracyjny zajął stanowisko (sygn. akt I FSK 571/12 z dnia 14 lutego 2013 r.), że „sporadyczność transakcji, zgodnie z orzecznictwem ETS nie odnosi się do częstotliwości takich czynności, lecz raczej do stopnia wykorzystania zasobów podatnika, przy nabyciu których przysługiwało prawo do odliczenia”. Podobnie z orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wynika, że najważniejszą przesłanką uznania transakcji za pomocniczą powinien być niewielki poziom wykorzystywania zasobów przedsiębiorstwa zaangażowanych w takie transakcje, przy czym transakcje te nie są stałym, bezpośrednim i koniecznym uzupełnieniem zasadniczej działalności firmy. W Pani przypadku wobec niewykorzystywania zasobów przedsiębiorstwa – A – najem ma charakter pomocniczy, a zatem nie powinien być wliczany do limitu zwolnienia podmiotowego.
Zdarzenia przyszłe: Po (...) latach Pani pracy zawodowej, oceniając perspektywy tzw. „życia na emeryturze”, w świetle wysokości otrzymywanej emerytury, podjęcie działań pomocniczych w opisanej wyżej formie było nieodzowne, aby nie stać się ciężarem i problemem na tzw. „stare lata”.
Zwraca się Pani zatem z uprzejmą prośbą o wydanie indywidualnej interpretacji z uwzględnieniem opisanej sytuacji, w tym uznanie Pani argumentacji i przesłanek, którymi się Pani kierowała przy obliczaniu limitu 200 000 zł i nie wliczaniu do niego dochodu z najmu, co umożliwi zachowanie firmy A w latach 2021 – 2024 na liście podatników zwolnionych z VAT. Z dniem 31 grudnia 2024 r. zakończyła Pani działalność gospodarczą, a A zostało wykreślone z Ewidencji Gospodarczej.
Uzasadnienie Pani interpretacji art. 113 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy o podatku VAT:
Zaznajamiając się z obowiązującymi przepisami podatkowymi oraz z ich interpretacjami, a w szczególności z wyrokami sądów administracyjnych w tym zakresie miała Pani świadomość, że:
1)posiada Pani prawo do zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, bo zalicza się Pani do podatników prowadzących działalność gospodarczą, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł;
2)z art. 113 ust. 2 pkt 2 lit. a jednoznacznie wynika, że do limitu zwolnienia podmiotowego z VAT nie wlicza się transakcji związanych z nieruchomościami, przedmiotowo zwolnionych z VAT, jeżeli mają one charakter transakcji pomocniczych, wyżej wykazała Pani, że transakcje najmu są transakcjami pomocniczymi w stosunku do prowadzonej zawodowej działalności gospodarczej;
3)z Dyrektywy Rady Europy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. wynika, że pomocnicze transakcje finansowe to transakcje, które nie są wykonywane jako element podstawowej działalności gospodarczej podatnika, nie wiążą się lub wiążą się w sposób marginalny z wykorzystaniem składników majątkowych oraz usług, które przy zakupie podlegają opodatkowaniu, a także nie stanowią bezpośredniego, stałego i koniecznego rozszerzenia działalności podatnika (ma to jednocześnie odbicie w art. 90 ust. 6 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług);
4)dodatkowo w Dyrektywie Rady j.w. podano, że przy obliczaniu proporcji podlegającej odliczeniu nie uwzględnia się wysokości obrotu uzyskanego z transakcji związanych z pomocniczymi transakcjami w zakresie nieruchomości;
5)ponadto Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 27 kwietnia 2021 r. sygn. akt I FSK 737/18 wskazał, że pomocnicze transakcje finansowe to te, które nie są wykonywane jako element podstawowej działalności podatnika i nie stanowią jej bezpośredniego, stałego oraz koniecznego rozszerzenia, a ich liczba i wartość są bez znaczenia;
6)w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 maja 2021 r. (sygn. akt I FSK 943/18) wskazano również, że „transakcje pomocnicze nie mogą stanowić podstawowej, głównej działalności podatnika, lecz muszą mieć charakter poboczny”;
7)z wyroku z dnia 22 czerwca 2011 r., sygn. akt I SA/Kr 912/10 wynika, że na pomocniczość czynności podatnika wskazuje jej odbieganie charakterem od rodzaju działalności gospodarczej podatnika;
8)w wyroku z dnia 17 lipca 2014 r. sygn. akt IFSK 1293/13 NSA stwierdzono, że termin „pomocniczy”, zgodnie z wykładnią językową, rozumieć należy jako uboczność, akcesoryjność wobec podstawowego nurtu działalności, to jest jako działalność leżącą poza zakresem działalności podstawowej;
9)z wyroków NSA, a także wyroków TSUE wynika też, że o charakterze pomocniczym transakcji decydują: znaczenie i zakres transakcji w zawodowej działalności gospodarczej podatnika, a konkretnie, czy transakcje te są elementem zawodowej działalności podatnika, przy czym nie będzie transakcją pomocniczą transakcja stanowiąca podstawę działalności zawodowej podatnika (czyli w Pani przypadku – planowania przestrzennego), jednocześnie częstotliwość i wartość transakcji pomocniczych nie ma przy tym znaczenia – znaczenie ma ich powiązanie z działalnością zawodową (w Pani przypadku – powiązanie nie występuje);
10)z wyroków NSA i TSUE wynika też, że
-na uznanie transakcji za pomocniczą wpływa poziom wykorzystywania zasobów przedsiębiorstwa – powinien on być niewielki lub żaden – w Pani przypadku zakup i remont sfinansowany był bez zaangażowania środków A, a zatem udział ten nie był nawet marginalny, w trakcie trwania umów najmu środki firmy również nie były angażowane,
-transakcja może być uznana za pomocniczą, jeżeli nie stanowi jednocześnie bezpośredniego, stałego i koniecznego rozszerzenia działalności podatnika – najem nie jest w żaden sposób powiązany z Pani podstawową działalnością zawodową – planowaniem przestrzennym, czyli nie jest z tą działalnością powiązany w sposób bezpośredni, stały lub konieczny: A działało zawsze w jednakowej, tej samej postaci i przez ostatnie cztery lata, czyli do czasu jej zamknięcia w związku z zakończeniem wszystkich wiążących firmę umów, nie było powodów ani potrzeby zmian odnośnie do zakresu i sposobu działalności firmy,
-transakcje pomocnicze nie mogą stanowić podstawowej, głównej działalności podatnika, lecz muszą mieć charakter poboczny – najem nie stanowi podstawowej, głównej, ani żadnej innej części działalności firmy A – firma A została zarejestrowana jako firma o określonym zakresie działania, to jest – planowania przestrzennego (architektura), jaki był cel najmu opisała Pani wyżej,
-nieruchomości nie zostały wpisane do ewidencji środków trwałych firmy A,
-przychody z najmu są zdecydowanie niższe niż przychody firmy A z działalności zawodowej;
11)uchwała siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 maja 2021 r., sygn. II FPS 1/21, wskazała, że to podatnik decyduje, jaki jest zamiar dokonywanych czynności związanych z najmem nieruchomości. Ponadto najem lokalu na cele mieszkalne jest, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odrębnym od pozarolniczej działalności gospodarczej źródłem przychodu, o ile przedmiot najmu nie stanowi składników majątku związanego z działalnością gospodarczą (ewidencja środków trwałych). Oznacza to w praktyce, że podatnik będący osobą fizyczną, jednocześnie prowadzący działalność gospodarczą ma wolność wyboru, czyli może co do zasady posiadane nieruchomości opodatkować jako przychody z najmu lub przychody z działalności gospodarczej. W przywołanej uchwale NSA wskazano, że przychody z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy albo umów o podobnym charakterze, o ile nie dotyczą składników majątku związanych z wykonywaniem działalności gospodarczej, należy kwalifikować do źródła przychodów określonego w art. 1 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT. Dotyczy to wprawdzie podatku dochodowego, ale nie można zawartych tam definicji i znaczeń pojęć nie zastosować w analizie zdarzeń z zakresu podatku VAT;
12)skoro ustawodawca nie zamieścił w ustawie definicji pojęcia „transakcje pomocnicze”, natomiast z przywołanych wyroków sądów oraz dyrektyw UE wynika jednoznacznie ich sens, nie jest właściwe i konieczne inne, niekorzystne dla podatnika, interpretowanie tego pojęcia przez organy podatkowe.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Stosownie natomiast do postanowień art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Z uwagi na powyższe unormowania, pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).
Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. Odbiorcą świadczenia musi być inny podmiot niż wykonujący usługę.
W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usługi w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.
Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Zatem definicja działalności gospodarczej ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określaną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Przy tym, z art. 15 ust. 2 ustawy jednoznacznie wynika, iż pod pojęciem działalności gospodarczej należy rozumieć także czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. W tym przypadku decydujące znaczenie ma ciągłość wykorzystywania majątku. Wykorzystywanie towarów lub wartości niematerialnych i prawnych ma miejsce przede wszystkim poprzez oddanie ich w stosunki obligacyjne, np. w najem, dzierżawę itp. Przy czym przez ciągłość wykorzystywania składników majątku rozumieć należy także wykorzystanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania.
Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy:
Zwalnia się od podatku usługi w zakresie wynajmowania lub wydzierżawiania nieruchomości o charakterze mieszkalnym lub części nieruchomości, na własny rachunek, wyłącznie na cele mieszkaniowe lub na rzecz społecznych agencji najmu, o których mowa w art. 22a ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1995 r. o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 790 i 1114, 1463 i 1693).
Z powołanych wyżej przepisów wynika, że ze zwolnienia od podatku od towarów i usług korzysta wyłącznie świadczenie usług wynajmu nieruchomości o charakterze mieszkalnym na cele mieszkaniowe. Zastosowanie zwolnienia jest więc uzależnione od spełnienia przesłanek obiektywnych, dotyczących charakteru wynajmowanego lokalu (lokal mieszkalny) oraz subiektywnych, dotyczących przeznaczenia wynajmowanego lokalu (cel mieszkaniowy). W związku z tym, zwolnieniu nie podlega wynajem nieruchomości o charakterze mieszkalnym na cel inny niż mieszkaniowy.
Powyższe wskazuje, że przesłanki do zastosowania zwolnienia są następujące:
·świadczenie usługi na własny rachunek,
·charakter mieszkalny nieruchomości,
·mieszkaniowy cel najmu lub dzierżawy.
Zaistnienie wszystkich powyższych przesłanek skutkuje zastosowaniem zwolnienia od podatku. Brak któregokolwiek z powyższych elementów nie pozwala natomiast na zastosowanie zwolnienia i w konsekwencji następuje opodatkowanie świadczonej usługi.
Należy zauważyć, że ustawodawca przewiduje zwolnienie od podatku VAT dla pewnej grupy podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł.
Jak wynika z art. 113 ust. 1 ustawy:
Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju, u którego wartość sprzedaży, z wyłączeniem podatku, nie przekroczyła w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 200 000 zł.
Zgodnie z art. 113 ust. 2 ustawy:
Do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się:
1)wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju;
1a) sprzedaży na odległość towarów importowanych, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju;
2)odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem:
a)transakcji związanych z nieruchomościami,
b)usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41,
c)usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych
-jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych;
3)odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
W myśl art. 113 ust. 5 ustawy:
Jeżeli wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie ust. 1 przekroczy kwotę, o której mowa w ust. 1, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.
Natomiast stosownie do art. 113 ust. 9 ustawy:
Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju, rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w ust. 1.
Ponadto, na mocy art. 113 ust. 10 ustawy:
Jeżeli faktyczna wartość sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie ust. 9, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczy w trakcie roku podatkowego kwotę określoną w ust. 1, zwolnienie traci moc począwszy od czynności, którą przekroczono tę kwotę.
Z treści art. 113 ust. 13 pkt 1 i pkt 2 ustawy wynika, że:
Zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 9, nie stosuje się do podatników:
1)dokonujących dostaw:
a)towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy,
b)towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:
-energii elektrycznej (CN 2716 00 00),
-wyrobów tytoniowych,
-samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,
c)budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b,
d)terenów budowlanych,
e)nowych środków transportu,
f)następujących towarów, w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie:
-preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1),
-komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),
-urządzeń elektrycznych (PKWiU 27),
-maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28),
g)hurtowych i detalicznych części i akcesoriów do:
-pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli (PKWiU 45.3),
-motocykli (PKWiU ex 45.4);
2)świadczących usługi:
a)prawnicze,
b)w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
c)jubilerskie,
d)ściągania długów, w tym factoringu.
(…)
Jak wynika z art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):
Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.
Najem jest więc umową dwustronnie zobowiązującą i wzajemną. Odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie najemcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu. Z powyższego wynika, że umówiony między stronami czynsz jest wynagrodzeniem za możliwość korzystania z cudzej rzeczy i stanowi świadczenie wzajemne należne za używanie lokalu przez jego najemcę. Należy wskazać, że umowa najmu jest umową cywilnoprawną, nakładającą na strony – zarówno wynajmującego, jak i najemcę – określone przepisami obowiązki.
Charakter usług najmu wyczerpuje znamiona działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy, podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez względu na to, czy najem jest prowadzony w ramach działalności gospodarczej, czy jako odrębne źródło przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Sam charakter stosunku prawnego, jaki kształtuje umowa najmu, wskazuje, że ma ona długotrwały charakter, a uzyskiwane korzyści z tego tytułu są w zasadzie stałe.
W konsekwencji najem nieruchomości, należy uznać za świadczony w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, i stanowi on odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu tym podatkiem na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Wobec tego, podmiot świadczący usługę najmu będzie podatnikiem podatku od towarów i usług wówczas, gdy najem będzie wykonywał we własnym imieniu i na własny rachunek.
Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że 1 listopada 1991 r. zgłosiła Pani działalność pod nazwą A. Przy rejestracji firmy w Wydziale Gospodarczym Urzędu Miejskiego podany został zakres jej działania: plany zagospodarowania przestrzennego i projekty budowlane.
Księgowość firmy A prowadzona była przez firmę księgową, która przygotowywała wymagane sprawozdania, w tym PIT-36L. Natomiast Pani, jako właściciel firmy, monitorowała jej przychody, aby nieświadomie nie przekroczyć progu 200.000 zł.
Na początku lat dziewięćdziesiątych (1994 r.), kupiła Pani nieruchomość, którą użytkowała Pani na cele rekreacyjne.
W latach 2018/2019 sprzedała Pani powyższą nieruchomość. Za uzyskane środki ze sprzedaży nieruchomości, kupiła Pani lokale mieszkalne.
Wynajem rozpoczęła Pani nieco wcześniej niż po zakończeniu działalności zawodowej.
Najem nie miał charakteru ciągłego. Najem, w formie najmu okazjonalnego, zawierała Pani na czas określony, czyli na jeden rok. Po upływie roku lub wcześniejszym opuszczeniu lokalu przez najemcę, szukała Pani kolejnych najemców, co powodowało przerwy w najmie od 2 lub 3 miesięcy do pół roku, w którym to okresie nie było wpływów opłat z najmu. Sama musiała Pani regulować stosunkowo wysokie opłaty administracyjne, bez ujmowania ich w kosztach A, a wyłącznie ze swoich prywatnych środków.
Pani zaangażowanie w sprawy najmu ograniczało się do podpisania umów i przekazania lokalu najemcy. Wszystko to robiła Pani po godzinach pracy zawodowej w firmie A. Poza tym okresowo sprawdzała Pani, czy na prywatne a nie firmowe konto, wpłynął czynsz z najmu, następnie samodzielnie sporządzała Pani sprawozdanie PIT-28 i opłacała należny podatek. Poza powyższym sporadycznym działaniem (raz w miesiącu), podejmowanym poza godzinami pracy zawodowej, najem nie angażował Pani ani czasowo ani finansowo. Również firma księgowa, która prowadzi księgowość A, nie prowadziła księgowości najmu: ani odrębnie, a tym bardziej jako części działalności A, bo taki związek nie występował. Najem nie był powiązany z nakładami rzeczowymi ponoszonymi przez A – podobnie, jak uprzednio zakup i remont lokali. Przedmiot najmu nie został wprowadzony do ewidencji środków trwałych A.
W żadnym momencie nabycie, remont i wynajem lokali, nie wchodziły w zakres zawodowej działalności gospodarczej prowadzonej przez Panią pod szyldem A, nie były w żaden sposób z tą działalnością powiązane, ani nie stanowiły bezpośredniego, stałego i koniecznego rozszerzenia tej działalności. Sposób prowadzenia działalności gospodarczej i sposób prowadzenia najmu nie miały żadnych cech wspólnych oraz żadnych związków organizacyjnych, finansowych, rzeczowych ani osobowych. Najem był działalnością pomocniczą przygotowaną na czasy bezczynności zawodowej.
Pani wątpliwości dotyczą kwestii, czy powinna Pani wliczać swoje przychody z najmu do limitu 200 000 zł, jeżeli przedmiotowy najem jest w stosunku do prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej w zakresie planowania przestrzennego – transakcją pomocniczą, w żaden sposób i w żadnym stopniu niepowiązaną z prowadzoną przez Panią działalnością gospodarczą.
W świetle przytoczonych wyżej przepisów zauważyć należy, że status podatnika podatku od towarów i usług, wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.
W okolicznościach analizowanej sprawy należy stwierdzić, że czynność udostępniania przez Panią nieruchomości prywatnych na cele mieszkaniowe, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług wypełnia definicję działalności gospodarczej określoną w art. 15 ust. 2 ustawy. Przedmiotowe mieszkania stanowią majątek wykorzystywany w prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej.
Bez znaczenia, dla uznania Pani za podatnika podatku od towarów i usług prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu podatku VAT z tytułu najmu lokali mieszkalnych, pozostaje okoliczność ich wynajmu w ramach tzw. „najmu prywatnego”. We wniosku wskazała Pani, że lokale mieszkalne nie były, w żaden sposób związane z prowadzoną przed Panią działalnością gospodarczą. Jednakże należy wskazać, że na gruncie przepisów ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje czynności polegające na wykorzystywaniu towarów (w tym przypadku nieruchomości prywatnych – lokali mieszkalnych) w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Tym samym, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług świadcząc usługę najmu prowadziła Pani działalność gospodarczą w rozumieniu tej ustawy i ma Pani status podatnika podatku VAT.
Tym samym, skoro świadczy Pani usługi najmu lokali mieszkalnych za wynagrodzeniem, to w kontekście powołanych przepisów ustawy, najem ten stanowi, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, odpłatne świadczenie usług w ramach prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. W konsekwencji jest Pani podatnikiem podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, z tytułu ww. najmu.
Odnosząc się natomiast do kwestii wliczania wartości sprzedaży usług najmu do limitu, o którym mowa w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy należy stwierdzić co następuje:
Analiza powołanych wyżej przepisów prawa podatkowego wskazuje, że obliczając limit sprzedaży uprawniający podatnika do zwolnienia od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy, po przekroczeniu którego podatnik traci prawo do zwolnienia od podatku, zgodnie z art. 113 ust. 2 pkt 2 ustawy, nie bierze się pod uwagę odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem transakcji związanych z nieruchomościami, usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41 oraz usług ubezpieczeniowych – jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych.
Poza przywołanym wyżej art. 113 ust. 2 ustawy warto zwrócić uwagę również na przepisy Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.). Zgodnie z art. 288 Dyrektywy:
1.Kwota rocznego obrotu stanowiąca punkt odniesienia dla zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 284, obejmuje następujące kwoty, z wyłączeniem VAT:
a)wartość dostaw towarów i świadczenia usług w zakresie, w jakim byłyby one opodatkowane, gdyby zostały dokonane przez podatnika nieobjętego zwolnieniem;
b)wartość transakcji zwolnionych, z prawem do odliczenia VAT zapłaconego na poprzednim etapie, zgodnie z art. 98 ust. 2 lub art. 105a;
c)wartość transakcji zwolnionych zgodnie z art. 146-149 oraz art. 151, 152 i 153;
d)wartość transakcji zwolnionych zgodnie z art. 138, gdy zastosowanie ma zwolnienie przewidziane w tym artykule;
e)wartość transakcji związanych z nieruchomościami, transakcji finansowych, o których mowa w art. 135 ust. 1 lit. b)-g), oraz usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, chyba że transakcje te mają charakter transakcji pomocniczych.
2.Zbycia materialnych lub niematerialnych dóbr inwestycyjnych podatnika nie uwzględnia się do celów obliczania obrotu, o którym mowa w ust. 1.
Zatem Dyrektywa 2006/112/WE w art. 288 pkt 1 lit. e stanowi, że kwota obrotu obejmuje wartość transakcji związanych z nieruchomościami.
Natomiast sformułowanie „transakcje związane z nieruchomościami” oznacza (stosownie do wyroku Trybunału w sprawie C-716/18) transakcje dotyczące nieruchomości objęte zwolnieniem przewidzianym w art. 135 ust. 1 lit. j i k (dot. obrotu nieruchomościami) oraz lit. l (dot. wynajmu nieruchomości) Dyrektywy 2006/112/WE.
Według internetowego wielkiego słownika języka polskiego, transakcja to czynność lub zespół czynności prowadzący lub mający doprowadzić do kupna albo sprzedaży jakichś towarów.
Ustawodawca zarówno w akcie zasadniczym, jak i w rozporządzeniach wykonawczych do ustawy nie zdefiniował pojęcia charakter „pomocniczy”. W takim przypadku w pierwszej kolejności stosuje się wykładnię językową, w taki bowiem sposób ustawodawca komunikuje się z podatnikiem jako adresatem normy. Dopiero gdy wykładnia językowa nie prowadzi do jednoznacznych rezultatów dopuszczalne jest skorzystanie z pozajęzykowych dyrektyw interpretacyjnych.
Według internetowego słownika synonimów (strona internetowa – http://synonim.net/synonim/pomocniczy), synonimami do słowa „pomocniczy” są pojęcia: „pomocny, wspierający, poboczny, akcesoryjny, dodatkowy, dopływowy, posiłkowy, subsydialny, subsydiarny, uzupełniający, wspomagający”.
Ponadto w art. 288 Dyrektywy 2006/112/WE, w wersji angielskiej posłużono się pojęciem „ancillary transactions”. Zbliżonym znaczeniowo do powyższego jest termin „incidental transactions”, który występuje w art. 19 VI Dyrektywy i art. 174 Dyrektywy 2006/112/WE, co na język polski może być tłumaczone jako „transakcje incydentalne/uboczne”. Termin „incydentalny” wg Słownika języka polskiego (Słownika Wydawnictwa Naukowego PWN) oznacza przy tym „mający małe znaczenie lub zdarzający się bardzo rzadko”, natomiast termin „uboczny” oznacza „dotyczący czegoś pośrednio, mniej istotny lub dodatkowy”. Transakcje o charakterze „incydentalnym” oznaczają zdarzenia występujące nie tyle rzadko, ile ubocznie, przy określonej okazji, nawet gdyby występowały w sposób powtarzalny. Pojęcie „incydentalności” odnosi się więc nie tyle do samej częstotliwości występowania danego zdarzenia, co raczej do jego poboczności względem zasadniczej działalności podatnika.
Także w wersji francuskiej VI Dyrektywy użyto określenia „accessoire”, a w wersji niemieckiej „Hilfsumsätze”, co wskazuje, że w analizowanym kontekście istotne jest, aby były to czynności poboczne, czy też pomocnicze do zasadniczej działalności podatnika (wspomniane powyżej trzy wersje językowe VI Dyrektywy są kompatybilne i wskazują na pomocniczy, poboczny charakter omawianych czynności). Podobnie, polska wersja językowa Dyrektywy 2006/112/WE, która zastąpiła VI Dyrektywę, odstępuje od sformułowania „transakcje sporadyczne” i określa omawiane czynności jako „transakcje pomocnicze”.
Transakcje pomocnicze zatem to takie, które nie są związane z zasadniczą działalnością podatnika, a przychody z ich tytułu nie są bezpośrednim, stałym i koniecznym uzupełnieniem tej działalności. Tak więc, aby ocenić, czy dana czynność może być uznana za pomocniczą, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim to, czy stanowi ona uzupełnienie zasadniczej działalności gospodarczej podatnika. Jeżeli dana działalność stanowi stały i niezbędny element wbudowany w funkcjonowanie działalności podatnika, to transakcje takie nie mogą być uznane za pomocnicze.
Zatem, aby ocenić, czy świadczona usługa ma charakter „pomocniczy”, należy wziąć pod uwagę to, czy stanowi ona uzupełnienie zasadniczej działalności gospodarczej podatnika.
Za czynności związane z nieruchomościami należy uznać nie tylko usługi stricte dotyczące nieruchomości, ale wszelkie czynności, których wykonanie oparte jest na wykorzystaniu, używaniu i użytkowaniu nieruchomości. Transakcje pomocnicze natomiast to takie, które nie są związane z zasadniczą działalnością podatnika, a przychody z ich tytułu nie są bezpośrednim, stałym i koniecznym uzupełnieniem tej działalności.
Na gruncie niniejszej sprawy należy zauważyć, że jak wcześniej wskazano, świadczenie usług najmu wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy definicję działalności gospodarczej, jeżeli jest wykonywane w sposób ciągły do celów zarobkowych.
Prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej w zakresie usługi najmu nieruchomości prywatnych – na cele mieszkaniowe, nie można uznać za działalność świadczoną pomocniczo. Jest to – jak jednoznacznie wynika z przedstawionego opisu sprawy, obok prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej, w zakresie planowania przestrzennego, drugi rodzaj wykonywanej przez Panią działalności.
Zatem najem nieruchomości prywatnych (lokali mieszkalnych) za wynagrodzeniem nie ma charakteru transakcji pomocniczych do świadczonej przez Panią działalności w zakresie planowania przestrzennego, lecz są to dwie różne transakcje podstawowe – w zakresie odrębnego rodzaju (przedmiotu) wykonywanej przez Panią działalności gospodarczej.
Analiza przedstawionych przez Panią okoliczności sprawy w kontekście powołanych przepisów prawa prowadzi do wniosku, że wartość sprzedaży z tytułu świadczenia usług najmu nieruchomości prywatnych (lokali mieszkalnych) z przeznaczeniem na cele mieszkaniowe, jako transakcje związane z nieruchomościami, które nie mają charakteru czynności pomocniczych, powinny być wliczane do wartości sprzedaży, o której mowa w art. 113 ust. 1 ustawy.
W konsekwencji, powinna Pani wliczać do limitu 200 000 zł, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy, wartość sprzedaży usług najmu nieruchomości prywatnych (lokali mieszkalnych).
Tym samym Pani stanowisko jest nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:
Składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.
Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Pani ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym przez Panią w złożonym wniosku. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Natomiast odnośnie powołanych przez Panią wyroków sądów należy zauważyć, iż wyroki sądów, są to rozstrzygnięcia odnoszące się do indywidualnych spraw i co do zasady wiążą one strony postępowania w tych konkretnych, indywidualnych sprawach nie rozciągając swojego oddziaływania na inne, choćby podobne lub zbieżne sprawy. Zatem powołane orzeczenia nie mogą wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii.
Informuję również, że niniejszą interpretacją został załatwiony wniosek w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1. Natomiast w części dotyczącej pytań oznaczonych we wniosku nr 2 i nr 3 zostało wydane postanowienie o umorzeniu postępowania.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.