Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 stycznia 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 8 stycznia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku odprowadzenia podatku VAT od otrzymanej kwoty odszkodowania. Ww. wniosek uzupełniła Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 18 lutego 2025 r. (data wpływu 20 lutego 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Jest Pani emerytką. Była Pani rolnikiem. Nie prowadziła Pani działalności gospodarczej i nie była Pani podatnikiem VAT, nie była Pani rolnikiem ryczałtowym. Ma Pani wiek emerytalny (… lat). Od grudnia 2017 roku jest Pani zapisana jako czynny podatnik VAT, ponieważ sprzedała Pani działkę niezabudowaną firmie, która wpłaciła zadatek razem z podatkiem VAT i umowa końcowa przenosząca własność nieruchomości była sporządzona z podatkiem VAT, który odprowadziła Pani do właściwego Urzędu Skarbowego.

W związku z powyższym zgłosiła się Pani do tej jednorazowej transakcji jako płatnik podatku VAT wypełniając zgłoszenie rejestracyjne w zakresie podatku od towarów i usług. W urzędzie skarbowym poinformowano Panią iż przez rok 2018 będzie Pani zmuszona funkcjonować jako czynny podatnik VAT. Zrozumiała Pani iż jeśli będzie Pani chciała sprzedać kolejną działkę z Pani majątku osobistego będzie musiała ją Pani sprzedać z podatkiem VAT.

Od tej pory do dnia dzisiejszego sprzedała Pani 8 działek (nieruchomości niezabudowanych) i każdorazowo sprzedaż następowała z pobraniem od kupującego podatku VAT i odprowadzeniem do właściwego Urzędu Skarbowego.

W Pani majątku osobistym posiadała Pani między innymi działkę o nr X położoną w S., gmina  o pow. (…) ha, która została przejęta decyzją Wojewody nr (…) z dnia (…) 2014 roku o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Obecnie po 10 latach i wielu odwołaniach otrzymała Pani decyzję z dnia (…) 2024 ( znak sprawy: …) o ustaleniu odszkodowania za przedmiotową działkę, którą przesyła Pani w załączniku.

Jednocześnie otrzymała Pani pismo z Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad z dnia (…) 2024 roku informujące między innymi o konieczności rozliczenia się z podatku VAT (pismo w załączniku).

Działka ta była niezabudowana i od momentu zakupu przez Panią w 1996 roku aż do momentu wywłaszczenia przez Skarb Państwa cały czas uprawiana rolniczo.

W uzupełnieniu wskazała Pani, że:

Przedmiotowa działkę kupiła Pani w celu powiększenia Pani gospodarstwa rolnego i było to w roku 1996.

Działkę X nabyła Pani na podstawie zwykłej umowy kupna sprzedaży podpisanej w Kancelarii Notarialnej i nie była ona nabyta w ramach czynności opodatkowanych podatkiem VAT od towarów i usług - zakupiła ją Pani jako działkę rolną.

Nabycie działki X nie było udokumentowane fakturą z wykazaną kwotą podatku VAT.

Napytanie Organu „Czy przysługiwało Pani prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia działki nr X? Jeżeli tak, to czy skorzystała Pani z tego prawa? Jeżeli nie, należy wskazać z jakiego powodu.”, podała Pani, że „Nie dotyczy”.

Działkę X wykorzystywała Pani wyłącznie na cele własne, do momentu wywłaszczenia była ona uprawiana co drugi rok - jeden rok była obsiewana a następny rok leżała ugorem i tak naprzemiennie. Nie sprzedawała Pani płodów rolnych pochodzących z tej działki a uzyskane pożytki z działki wykorzystywała Pani wyłącznie na cele własne.

Na moment wywłaszczenia przedmiotowa działka była objęta Miejscowym Planem Zagospodarowania przestrzennego Gminy z przeznaczeniem pod aktywizację gospodarczą. Plan ten uchwalony został w 1996 roku. Pani nie występowała z wnioskiem o wywołanie planu. Plan ten wywołała i uchwaliła gmina.

Na moment wywłaszczenia działki X nie była wydana ani decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu ani też decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego.

Przedmiotowa działka nigdy nie była przedmiotem najmu.

Do momentu wywłaszczenia nie poczyniła Pani żadnych działań w celu uatrakcyjnienia działki X, działka nie była opłotowana i nie uzbrajała jej Pani, stanowiła pole rolne przyległe do trasy ..... Nie wnioskowała Pani o zmianę planu miejscowego zagospodarowania przestrzennego.

Oprócz sprzedanych 8 działek dokonała Pani sprzedaży 2 innych nieruchomości.

Działki te nabyła Pani w latach 1996 do 2000 w celu poszerzenia gospodarstwa rolnego. Były cały czas wykorzystywane rolniczo (obsiewane) a od 2017 roku oddała je Pani na podstawie umowy użyczenia osobie dla Pani obcej i nie miała Pani i nie ma z tego tytułu żadnych korzyści majątkowych i do chwili sprzedaży były cały czas wykorzystywane rolniczo.

Były to nieruchomości niezabudowane, stanowiące pole rolne.

Ponieważ posiadane grunty stanowią Pani majątek osobisty to w celu zapewnienia sobie godnego życia wyprzedaje Pani ten majątek i pieniądze przeznacza Pani na konsumpcję. Ma Pani wiek emerytalny (… lata) i niską emeryturę poniżej średniej krajowej.

Jest Pani właścicielką nieruchomości rolnych, niezabudowanych zakupionych w latach 1996 do 2000 roku. Wszystkie posiadane przez Panią nieruchomości stanowią ziemię rolną, niezabudowaną i nieogrodzoną i zostały one nabyte w latach, które podała Pani powyżej w celu poszerzenia gospodarstwa rolnego. Nieruchomości te nadal są uprawiane rolniczo i oddała je Pani na podstawie umowy użyczenia osobie obcej i nie ma Pani z tego tytułu żadnych korzyści finansowych.

Jeśli nadarzy się okazja to sprzeda Pani nieruchomości w celu zapewnienia sobie godnego życia i pieniądze wejdą do Pani majątku osobistego i przeznaczy je Pani na konsumpcję.

Nie ma Pani zamiaru nabywać nieruchomości w celu ich sprzedaży.

Na pytanie Organu „Czy za wywłaszczenie działki nr X otrzymała/otrzyma Pani wyłącznie kwotę odszkodowania?”, podała Pani, że „Tak, za wywłaszczenie działki nr X otrzyma Pani wyłącznie kwotę odszkodowania.”

Pytanie (ostatecznie sformułowane w piśmie z 18 lutego 2025 r.):

Czy w powyżej opisanym przypadku jest Pani zobowiązana jako osoba fizyczna do odprowadzenia podatku VAT od otrzymanej kwoty odszkodowania, a jeśli tak to czy podstawą opodatkowania będzie kwota wskazana w decyzji z dnia (…) 2024, czy też należy przyjąć iż kwota wskazana w tej decyzji jest kwotą brutto?

Pani stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w piśmie z 18 lutego 2025 r.):

Pani zdaniem kwota opodatkowania wskazana w decyzji z dnia (…) 2024 roku nie będzie podlegała podatkowi VAT i będzie stanowiła w całości kwotę odszkodowania ponieważ wywłaszczenie nastąpiło na podstawie specustawy o realizacji inwestycji drogowej.

Jako osoba fizyczna w przypadku wywłaszczenia (…) (realizacja inwestycji drogowej) Nie ma Pani obowiązku odprowadzenia podatku VAT a kwota wskazana w decyzji z dnia (…) 2024 wejdzie w całości do Pani majątku osobistego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.) – zwanej dalej ustawą lub „ustawą o VAT”,

Na podstawie art. 2 pkt 22 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

Zgodnie z przedstawionymi przepisami, grunt spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a jego sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.

Z przywołanego powyżej przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).

W takiej sytuacji uznać należy, że ma miejsce dostawa towarów w zamian za odszkodowanie, natomiast odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną – objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

W rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy:

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności, konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania. Zatem, czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej.

Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, aportu, darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź nie był wykorzystywany w celu wykonywania działalności gospodarczej.

Zatem, jeśli osoba fizyczna dokonuje zbycia swojego majątku osobistego (np. nieruchomości), a czynność ta wykonywana jest okazjonalnie i nie zmierza do nadania jej stałego, profesjonalnego charakteru, nie oznacza to prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

W kontekście powyższego nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Działalność gospodarcza powinna bowiem cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, gdyż związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym. Nie jest natomiast działalnością handlową, a zatem i gospodarczą, sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

W kwestii związanej z opodatkowaniem sprzedaży nieruchomości stanowiącej majątek prywatny wypowiedział się także Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który w orzeczeniu z 15 września 2011 r., w sprawie C-180/10 wskazał m.in., że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Podobnie – zdaniem Trybunału – okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.

Inaczej jest natomiast – jak wyjaśnił Trybunał – w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. Chodzi tu przykładowo o nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przykładowo przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

W rozumieniu powyższych twierdzeń pomóc mogą zapisy orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 29 października 2007 r., sygn. akt I FPS 3/07, w myśl którego formalny status danego podmiotu jako podatnika zarejestrowanego, a także okoliczność, że dana czynność została wykonana wielokrotnie lub jednorazowo, lecz z zamiarem częstotliwości nie mogą przesądzać o opodatkowaniu tej czynności bez każdorazowego ustalenia, czy w odniesieniu do konkretnej czynności podmiot ten występował w charakterze podatnika podatku VAT.

Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy. W przypadku zbywania nieruchomości ocenie podlegać muszą przede wszystkim okoliczności związane z nabyciem, wykorzystaniem nieruchomości, czy działania, jakie podejmuje zbywca w celu dokonania sprzedaży.

Zasady nabywania nieruchomości pod inwestycje w zakresie dróg publicznych, a także organy właściwe w tych sprawach, reguluje ustawa z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 311).

Art. 11a ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych stanowi, że:

Na podstawie art. 11f ust. 1 pkt 6 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Stosownie do art. 12 ust. 4 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

W myśl art. 12 ust. 4a ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Na mocy art. 12 ust. 4f ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

W oparciu o art. 12 ust. 5 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

W myśl art. 18 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych:

Na podstawie art. 112 ust. 2 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1145 ze zm.):

W myśl art. 128 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Z powołanych przepisów wynika zatem, że istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m.in. prawa własności nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Z tak określonych zapisów ustawowych wynika, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji. Nie wymaga się tu współdziałania, czy jakiejkolwiek innej inicjatywy ze strony podmiotu wywłaszczanego.

Zgodnie z przywołanym wyżej art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, wywłaszczenie nieruchomości, czyli przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie, stanowi dostawę towarów i – co do zasady – w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu VAT.

Należy jednak zaznaczyć, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów – przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Z opisu sprawy wynika, że jest Pani emerytką. Była Pani rolnikiem. Nie prowadziła Pani działalności gospodarczej i nie była podatnikiem VAT, nigdy nie była rolnikiem ryczałtowym. Ma Pani wiek emerytalny (… lat). Od grudnia 2017 r. jako osoba fizyczna jest Pani zapisana jako czynny podatnik VAT, ponieważ sprzedała Pani działkę niezabudowaną firmie, która wpłaciła zadatek razem z podatkiem VAT i umowa końcowa przenosząca własność nieruchomości była sporządzona również z podatkiem VAT, który odprowadziła Pani do właściwego Urzędu Skarbowego.

W Pani majątku osobistym posiadała Pani między innymi działkę o nr X, która została przejęta decyzją Wojewody (…) z dnia (…) 2014 roku o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Obecnie po 10 latach i wielu odwołaniach otrzymała Pani decyzję z dnia (…) 2024 o ustaleniu odszkodowania za przedmiotową działkę. Przedmiotowa działkę kupiła Pani w celu powiększenia Pani gospodarstwa rolnego i było to w roku 1996. Działkę X nabyła Pani na podstawie umowy kupna sprzedaży i nie była ona nabyta w ramach czynności opodatkowanych podatkiem VAT od towarów i usług - zakupiła ją Pani jako działkę rolną. Nabycie działki X nie było udokumentowane fakturą z wykazaną kwotą podatku VAT. Działkę X wykorzystywała Pani wyłącznie na cele własne, do momentu wywłaszczenia była ona uprawiana co drugi rok - jeden rok była obsiewana a następny rok leżała ugorem i tak naprzemiennie. Nie sprzedawała Pani płodów rolnych pochodzących z tej działki a uzyskane pożytki z działki wykorzystywała Pani wyłącznie na cele własne.

Wskazała Pani, że przedmiotowa działka nigdy nie była przedmiotem najmu. Do momentu wywłaszczenia nie poczyniła Pani żadnych działań w celu uatrakcyjnienia działki X, działka nie była opłotowana i nie uzbrajała jej Pani, stanowiła pole rolne przyległe do trasy (…). Nie wnioskowała Pani o zmianę planu miejscowego zagospodarowania przestrzennego.

Działka ta była niezabudowana. Na moment wywłaszczenia przedmiotowa działka była objęta Miejscowym Planem Zagospodarowania przestrzennego Gminy z przeznaczeniem pod aktywizację gospodarczą. Plan ten uchwalony został w 1996 roku. Pani nie występowała z wnioskiem o wywołanie planu. Plan ten wywołała i uchwaliła gmina. Na moment wywłaszczenia działki X nie była wydana ani decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu ani też decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy Pani wątpliwości sprowadzają się do ustalenia, czy w powyżej opisanym przypadku jest Pani zobowiązana jako osoba fizyczna do odprowadzenia podatku VAT od otrzymanej kwoty odszkodowania, a jeśli tak to czy podstawą opodatkowania będzie kwota wskazana w decyzji z dnia (…) 2024 roku, czy też należy przyjąć iż kwota wskazana w tej decyzji jest kwotą brutto.

Jak wynika z dokonanej wyżej analizy przepisów, warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Dostawa towarów (np. nieruchomości) podlega zatem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana jest przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działający w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Dopiero po zdefiniowaniu podmiotu jako podatnika VAT – co do zasady – mają dla określenia jego praw i obowiązków zastosowanie przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle powyższego, aby wyjaśnić Pani wątpliwości należy ustalić, czy w okolicznościach niniejszej sprawy, tj. w związku z przeniesieniem prawa własności nieruchomości w zamian za odszkodowanie, będzie Pani działała w charakterze podatnika VAT zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy.

Uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Jak wyjaśniono wyżej – odwołując się zarówno do treści przepisów ustawy, jak i stanowiska judykatury – w przypadku osób fizycznych, które dokonują zbycia towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej, należy szczególnie wnikliwie przeanalizować okoliczności w jakich będzie realizowana transakcja. Co do zasady bowiem osoby fizyczne, które dokonują transakcji w ramach zarządu majątkiem prywatnym, wykluczone są z grona podatników VAT.

Uwzględniając powyższe przepisy oraz orzecznictwo należy stwierdzić, że w analizowanej sprawie brak jest podstaw do uznania Pani – w związku z opisaną czynnością, tj. przeniesieniem prawa własności nieruchomości w ramach wywłaszczenia w zamian za odszkodowanie – za podatnika podatku od towarów i usług. Z informacji przedstawionych we wniosku nie wynika bowiem taka Pani aktywność, która wykraczałaby poza ramy czynności związanych ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Jak wynika z przedstawionych okoliczności sprawy, działka nr X wchodzi w skład Pani majątku osobistego. Ww. działkę wykorzystywała Pani wyłącznie na cele własne, do momentu wywłaszczenia była ona uprawiana co drugi rok - jeden rok była obsiewana a następny rok leżała ugorem i tak naprzemiennie. Nie sprzedawała Pani płodów rolnych pochodzących z tej działki a uzyskane pożytki z działki wykorzystywała Pani wyłącznie na cele własne. Przedmiotowa działka nigdy nie była przedmiotem najmu. Do momentu wywłaszczenia nie poczyniła Pani żadnych działań w celu uatrakcyjnienia działki nr X, działka nie była opłotowana i nie uzbrajała jej Pani. Nie wnioskowała Pani również o zmianę planu miejscowego zagospodarowania przestrzennego.

Wobec powyższego należy uznać, że przeniesienie prawa własności działki nr X nie będzie stanowiło działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż brak jest przesłanek świadczących o takiej Pani aktywności w przedmiocie niniejszej transakcji, która byłaby porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem (brak przesłanek zawodowego – stałego i zorganizowanego charakteru takiej działalności). Nie wystąpił bowiem ciąg zdarzeń, które jednoznacznie przesądzają, że przeniesienie przez Panią prawa własności działki nr X w zamian za odszkodowanie wypełnia przesłanki działalności gospodarczej. Nie podjęła Pani aktywnych działań w zakresie obrotu nieruchomościami, które świadczyłyby o angażowaniu środków w sposób podobny do wykorzystywanych przez handlowców.

Konsekwentnie, w przedmiotowej sprawie, brak jest przesłanek pozwalających uznać Panią za podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, który prowadzi działalność gospodarczą, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy, polegającą na handlu nieruchomościami. Działania podejmowane przez Panią należą zatem do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. W przedmiotowej transakcji, przenosząc prawo własności działki nr X w zamian za odszkodowanie, będzie Pani korzystała z przysługującego prawa do rozporządzania własnym majątkiem, która to czynność oznacza działanie w sferze prywatnej, do której nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.

Mając na uwadze powołane przepisy oraz okoliczności analizowanej sprawy należy stwierdzić, że dokonując dostawy działki nr X będzie Pani korzystała z przysługującego prawa do rozporządzania majątkiem prywatnym, co nie jest wykonywaniem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Brak tego statusu pozbawia Panią cech podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, w zakresie dostawy działki nr X, a dostawę działki, cech czynności podlegającej opodatkowaniu, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Podsumowując stwierdzam, że w rozpatrywanej sprawie, w związku z przeniesieniem prawa własności działki nr X w drodze wywłaszczenia na cel publiczny – pod drogę publiczną za odszkodowaniem, brak jest podstaw do uznania Pani za podatnika podatku od towarów i usług prowadzącego działalność gospodarczą. Zatem dostawa działki nr X nie będzie stanowiła czynności podlegającej opodatkowaniu, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, a więc uzyskane odszkodowanie nie będzie stanowiło wynagrodzenia za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Tym samym, nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku VAT.

Zatem Pani stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  - Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

  - Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

  - Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

   - w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

   - w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.