Interpretacja indywidualna po wyroku sądu- stanowisko prawidłowe - Interpretacja - 0113-KDIPT1-2.4012.218.2020.10.PRP

ShutterStock
Interpretacja indywidualna z dnia 8 kwietnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.218.2020.10.PRP

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna po wyroku sądu- stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

1)ponownie rozpatruję sprawę Pana wniosku z 20 marca 2020 r. (data wpływu 21 marca 2020 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej – uwzględniam przy tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 15 października 2020 r. sygn. akt I SA/Go 275/20 (wpływ prawomocnego wyroku 30 stycznia 2025 r.)oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 października 2024 r., sygn. akt I FSK 364/21,

2)stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

21 marca 2020 r. wpłynął Pana wniosek z 20 marca 2020 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie niepodlegania opodatkowaniu podatkiem VAT sprzedaży udziału we współwłasności nieruchomości. Uzupełnił go Pan pismami z 21 marca 2020 r. (wpływ 21 marca 2020 r.), z 22 marca 2020 r. (wpływ 22 marca 2020 r.) oraz według daty nadania 17 kwietnia 2020 r. (wpływ 20 kwietnia 2020 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego (uzupełniony pismem z dnia 22 marca 2020 r.)

Wnioskodawca mieszkający na terytorium Polski wraz ze swym bratem (także mieszkającym w Polsce) byli współwłaścicielami zabudowanej nieruchomości rolnej. W ewidencji gruntów działkę tę określono jako łąki trwałe i grunty orne. Dla przedmiotowej działki brak było miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Dla przedmiotowej działki wydana została decyzja Burmistrza Gminy o warunkach zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie do dwunastu budynków mieszkalnych jednorodzinnych w zabudowie bliźniaczej.

Wnioskodawca oraz jego brat nabyli przedmiotową działkę na podstawie dziedziczenia po osobie zmarłej w 2013 roku. W tym samym roku obaj bracia potwierdzili swe prawo do spadku aktem poświadczenia dziedziczenia sporządzonym przez notariusza.

Bracia nie prowadzili działalności gospodarczej, nie byli też podatnikami czynnymi VAT. Przedmiotowa działka nie była wcześniej przedmiotem wynajmu (czy wydzierżawiania) przez braci.

W dniu 26 maja 2018 roku Wnioskodawca oraz jego brat podpisali „Umowę przedwstępną sprzedaży pod warunkiem” w formie aktu notarialnego.

Na mocy przedmiotowej umowy Wnioskodawca oraz jego brat zobowiązali się jako współwłaściciele zbyć na rzecz spółki kapitałowej z siedzibą na terytorium Polski (dalej Spółka), część przedmiotowej działki, pod warunkiem, że Spółka:

1)uzyska prawomocną, ostateczną i wykonalną decyzję o warunkach zabudowy, z której będzie wynikać możliwość zabudowania przedmiotowej części działki obiektami zgodnie z planami inwestycyjnymi Spółki w tym obiektem handlowym,

2)uzyska prawomocną, ostateczną i wykonalną decyzję o pozwoleniu na budowę wjazdu na tę nieruchomość,

3)nie stwierdzi ponadnormatywnego zanieczyszczenia nieruchomości,

4)potwierdzi badaniami geotermicznymi możliwość posadowienia na nieruchomości budynków przy zastosowaniu tradycyjnych technologii budowlanych.

5)pozyska warunki techniczne przyłączy - kanalizacji sanitarnej, wodnej, deszczowej oraz przyłącza energetycznego,

6)uzyska prawomocną, ostateczną i wykonalną decyzję podziałową obejmującą podział działki, w wyniku czego powstanie działka, która będzie przedmiotem sprzedaży,

7)poniesie koszty spełnienia tych warunków.

Spółka zobowiązała się kupić przedmiotową wydzieloną część działki w określonym terminie po spełnieniu powyższych warunków za cenę określoną w przedmiotowej umowie.

W przedmiotowej umowie wskazano także, że Spółce przysługuje jednostronne prawo rezygnacji z warunków zawarcia umowy przyrzeczonej, określonych powyżej, za wyjątkiem warunku określonego w pkt 6 poprzez oświadczenie, złożone w zwykłej formie pisemnej, a także przysługuje jej prawo domagania się zawarcia przyrzeczonej umowy sprzedaży mimo niespełnienia rzeczonych warunków.

Równolegle w tym samym dniu, Wnioskodawca oraz jego brat zawarli ze Spółką umowę (w zwykłej formie pisemnie) na mocy której, oddali Spółce przedmiotową działkę w dzierżawę na czas nieoznaczony za ustalony w umowie czynsz. W treści Wnioskodawca jak i jego brat nie opodatkowywali przedmiotowej dzierżawy podatkiem od towarów i usług.

W istocie umowa ta więc służyła temu by Spółka posiadała tytuł prawny do wykonania działań, które skutkowałyby spełnieniem opisanych wyżej warunków wynikających z „Umowy przedwstępnej sprzedaży pod warunkiem”. Warunki te zostały spełnione w wyniku działań Spółki. Z zastrzeżeniem jedynie, że podział (pkt 7 warunków) uzyskano w ten sposób, iż dokonał go geodeta, wniosek podpisali jednak Wnioskodawca oraz jego brat (co wynika z regulacji prawnych, Spółka nie mogła tego samodzielnie uczynić). Koszty opłaciła jednak także i w tym zakresie Spółka.

W tym miejscu Wnioskodawca zauważa, iż ani on ani jego brat, nie szukali oferenta na sprzedaż działki. To Spółka zgłosiła się do nich z propozycją chcąc zakupić teren pod budowę obiektu handlowego.

Wobec spełnienia warunków zawartych w „Umowie przedwstępnej sprzedaży pod warunkiem” z dnia 26 maja 2018 roku, w dniu 12 marca 2020 roku w formie aktu notarialnego Wnioskodawca oraz jego brat zawarli ze Spółką „Umowę sprzedaży” będącą wykonaniem umowy przedwstępnej z dnia 26 maja 2018 roku.

W wyniku tej umowy z dnia 12 marca 2020 roku Wnioskodawca oraz jego brat jako współwłaściciele sprzedali Spółce wydzieloną część pierwotnej działki (utworzono nową działkę). Ta nowa działka jest niezabudowana. Z aktu notarialnego wynika, że dla przedmiotowej działki brak jest miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Ponadto, wskazano, że Burmistrz stosownej gminy wydał dla tej (nowej - wydzielonej) działki, decyzję o warunkach zabudowy dla inwestycji polegającej na budowie budynku handlowo - usługowego wraz z infrastrukturą techniczną.

Działka ta stanowiła w dacie sprzedaży grunty orne co wynika z rejestru gruntów.

Ponadto w piśmie stanowiącym uzupełnienie Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z postanowieniami „Umowy przedwstępnej sprzedaży pod warunkiem” z dnia 26 maja 2018 roku, udzielił Spółce pełnomocnictwa do działania zgodnie z postanowieniami, tak by ta mogła uzyskać stosowne rozstrzygnięcia administracyjne i doprowadzić do spełnienia warunków zawarcia finalnej umowy sprzedaży opisanych w złożonym wniosku.    

Pytanie

Czy dokonana w dniu 12 marca 2020 roku czynność sprzedaży działki na rzecz Spółki podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Pana stanowisko w sprawie (doprecyzowanym w uzupełnieniu wniosku)

Przedmiotowa sprzedaż wyodrębnionej działki nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Sprzedający (tak Wnioskodawca jak i jego brat) nie prowadzą działalności gospodarczej, nie są i nie byli czynnymi podatnikami VAT.

W sprawie sprzedający to zwykłe osoby fizyczne - nie przedsiębiorcy.

Przeprowadzenie transakcji nie można uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 u.p.t.u. A skoro nie jest to tak rozumiana działalność gospodarcza, to czynność ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 2 u.p.t.u., działalność gospodarcza na gruncie ustawy o VAT zdefiniowana została w ten sposób, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W oczywisty sposób nie mamy w sprawie do czynienia z sytuacją opisaną w zdaniu drugim ust. 2 (art. 15 ustawy). Nie można także czynności dokonanych przez Wnioskodawcę i jego brata w sprawie zakwalifikować, jako działalności producentów lub usługodawców. Podobnie nie była to działalność rolnicza jak i wykonywanie wolnego zawodu.

Pozostało więc jedynie odniesienie się do działalności handlowców. Pojęcie to nie zostało zdefiniowane na gospodarczej nabywa towary po to by je następnie sprzedać. W sprawie takiego zamiaru w dacie nabycia nie było. Nie można więc zakwalifikować czynności dokonanych przez Wnioskodawcę (oraz jego brata) jako działalność handlowców. Przede wszystkim pierwotna działka nie została przez nich nabyta celem sprzedaży, ale została odziedziczona i bynajmniej nie było to związane z celem dalszej sprzedaży. Tym bardziej, że do dziedziczenia doszło w roku 2013. A sprzedaż (i to tylko części odziedziczonej działki - po jej wyodrębnieniu) nastąpiła dopiero w roku 2020, a umowa przedwstępna, która skutkowała dokonaniem tej sprzedaży zawarta została dopiero w roku 2018. Jak z tego wynika Wnioskodawca oraz jego brat bardzo długo byli właścicielami zanim zdecydowali się dokonać sprzedaży. Tak nie działają handlowcy. Działalność gospodarcza, a szczególnie handlowa, polega na szybkim obrocie. Inaczej brak zysków, trudno wtedy mówić o profesjonalnym działaniu gospodarczym. Tym bardziej, gdy jak w sprawie, jest to czynność jednorazowa. Dla Wnioskodawcy oraz jego brata jest to po prostu zbycie części majątku prywatnego, ponieważ nadarzyła się okazja i zjawił się chętny oferent.

Podobnie w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 maja 2014 r. sygn. akt I FSK 774/13, czytamy m.in. co następuje: „Przyjęcie, że dana osoba fizyczna sprzedając działki budowlane działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, że jej działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną), czyli stałą (powtarzalność czynności i zamiar wykazany obiektywnymi dowodami ich kontynuacji), a w konsekwencji zorganizowaną. Nie jest działalnością handlową sprzedaż majątku osobistego (prywatnego), który nie został nabyty w celach odsprzedaży (w celach handlowych), lecz dla spożytkowania w celach prywatnych. Liczba i zakres transakcji sprzedaży gruntów nie może stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem opodatkowania, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Podobnie okoliczność, iż przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej sama z siebie nie jest decydująca. Nie ma takiego charakteru również długość okresu, w jakim te transakcje następowały ani wysokość osiągniętych z nich przychodów. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego. Zbycie natomiast nawet kilkunastu działek o charakterze budowlanym (udziałów w takich działkach), powstałych z podziału gruntu rolnego i po uzyskaniu warunków ich zabudowy, nie stanowi per se działalności handlowej podlegającej opodatkowaniu VAT, gdyż brak przesłanek świadczących o takiej aktywności sprzedawcy w zakresie zbycia przedmiotowych udziałów w gruncie, która byłaby porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem (brak przesłanek zawodowego - stałego i zorganizowanego charakteru takiej działalności), co wskazuje, że w takim przypadku mamy do czynienia z czynnościami mieszczącymi się w ramach zarządu majątkiem prywatnym, niemającym cech działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług”.

Warto w tym miejscu odnieść się także dodatkowo do treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 września 2011 r. w sprawach połączonych C-180/10 i C-181/10 Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska - Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10).

Jak podniósł w przedmiotowym orzeczeniu TSUE, nie jest działalnością handlową sprzedaż majątku osobistego (prywatnego), który nie został nabyty w celach odsprzedaży (w celach handlowych), lecz spożytkowania w celach prywatnych.

W wyroku tym TSUE stwierdził m.in., że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie ma charakteru dominującego. Zakres transakcji nie może stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Zdaniem Trybunału nawet dużych transakcji sprzedaży można dokonywać jako czynności osobiste. Podobnie okoliczność dokonania podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej sama w sobie nie jest decydująca. Nie ma też takiego charakteru długość okresu w jakim te transakcje następowały ani wysokość osiągniętych z tego tytułu przychodów. Całość tych elementów może bowiem według TSUE odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.

Zdaniem TSUE czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej (podobnie wyrok z dnia 20 czerwca 1996 r. w sprawie C-155/94 Wellcome Trust, Rec. s. I-3013, pkt 32). Trybunał wskazał, że rozstrzygać należy w oparciu o analizę czynności podejmowanych przez dana osobę. Takie aktywne działania - jak czytamy w orzeczeniu TSUE - mogą polegać na przykład na uzbrojeniu terenu albo na działaniach marketingowych. Aby jednak uznać, że dana sprzedaż działki (lub wielu działek) ma charakter działalności gospodarczej, osoba sprzedająca w celu dokonania wspomnianej sprzedaży musi podejmować aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców.

W sprawie nie mamy do czynienia z wieloma transakcjami - jest tylko jedna. Nie mamy do czynienia z transakcją w większym zakresie - sprzedaż przez obu braci dotyczy działki o powierzchni niecałej 2,400 m2.

Ponadto, co w świetle przedmiotowego orzeczenia TSUE jest szczególnie ważne, ani Wnioskodawca ani też jego brat nie podejmowali w sprawie działań typowych dla przedsiębiorców (profesjonalnych handlowców). Nie prowadzili działalności o charakterze marketingowym - nie szukali aktywnie nabywcy. To do nich zgłoszono się z propozycją zakupu. Wnioskodawca (ani jego brat) nie angażowali się w wykonywanie umowy przedwstępnej - w zyskanie spełnienia się przesłanek (warunków) których spełnienie skutkowało finalnie zawarciem umowy z dnia 12 marca 2020 r. Nie angażowali też w transakcji swoich środków.

W zasadzie wszystkie czynności wykonała Spółka i to na swój koszt. Jedynie odnośnie do podziału działki, Wnioskodawca i jego brat podpisali stosowny wniosek (z uwagi na wymogi prawne), ale i ten koszt wzięła na siebie Spółka. Pozostałe czynności nakazane w „Umowie przedwstępnej sprzedaży pod warunkiem” wykonała samodzielnie Spółka.

Wobec tego nie zachodzą w sprawie przesłanki by nie uznać przedmiotowej sprzedaży za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 u.p.t.u. W tym stanie rzeczy czynność ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.        

Nie zmienia to jednak stanu rzeczy i jego oceny na gruncie podatku od towarów i usług. Spółka bowiem wszelkie stosowne czynności (z zastrzeżeniem sytuacji dotyczącej podziału - co zostało opisane we wniosku - Wnioskodawca i jego brat złożyli podpis pod wnioskiem) wykonała samodzielnie. Wnioskodawca (jak i jego brat) nie był w tych działaniach faktycznie w żaden sposób zaangażowany. Nie można więc z tego tytułu zmienić poglądu, co do braku faktycznego zaangażowania Wnioskodawcy (oraz jego brata) odnośnie działań mających na celu uzyskana spełnienia warunków do zawarcia finalnej umowy sprzedaży. Oczekiwali oni na efekt działań Spółki sami się nie angażując i nie ponosząc na to jakichkolwiek nakładów.

W tym stanie rzeczy pogląd Wnioskodawcy odnośnie braku możliwości zastosowania w sprawie art. 15 ust. 2 u.p.t.u. i braku podstawy do uznania tej sprzedaży za podlegającą opodatkowaniu VAT pozostaje niezmienny.

Interpretacja indywidualna

Rozpatrzyłem Pana wniosek – 14 maja 2020 r. wydałem interpretację indywidualną znak 0113-KDIPT1-2.4012.218.2020.1.MO, w której uznałem Pana stanowisko za nieprawidłowe w zakresie niepodlegania opodatkowaniu podatkiem VAT sprzedaży udziału we współwłasności nieruchomości.

Interpretację doręczono Panu 15 maja 2020 r.

Skarga na interpretację indywidualną

14 czerwca 2020 r. wniósł Pan skargę na tę interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Skarga wpłynęła do mnie 14 czerwca 2020 r.

Wniósł Pan o uchylenie w całości zaskarżonej interpretacji oraz o zasądzenie na rzecz Skarżącego kosztów postępowania.

Postępowanie przed sądami administracyjnymi

Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił skarżoną interpretację – wyrokiem z 15 października 2020 r. sygn. akt I SA/Go 275/20.

11 grudnia 2020 r. wniosłem skargę kasacyjną od wyroku WSA do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny – wyrokiem z 11 października 2024 r. (wpływ 21 listopada 2024 r.), sygn. akt I FSK 364/21 oddalił skargę kasacyjną.

30 stycznia 2025 r. do Krajowej Informacji Skarbowej wpłynął prawomocny ww. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wraz z aktami sprawy.

Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku

Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.):

Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:

  • uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny oraz Naczelny Sąd Administracyjny w ww. wyrokach;
  • ponownie rozpatruję Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej – stwierdzam, że stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie należy zaznaczyć, że niniejszą interpretację oparto na przepisach prawa podatkowego obowiązujących w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Według art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości. Jest to zgodne z normami unijnymi, bowiem w myśl art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, z późn. zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”, państwa członkowskie mogą uznać za rzeczy:

1)określone udziały w nieruchomości,

2)prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości,

3)udziały i inne równoważne udziałom tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części.

Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r., poz. 1145, z późn. zm.). Ze współwłasnością mamy do czynienia wtedy, gdy własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom (art. 195 Kodeksu cywilnego). W przypadku współwłasności nieruchomości określonej w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w nieruchomości.

Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności (art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego).

Podkreślić należy, że współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli (art. 198 ustawy Kodeks cywilny). Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.

Należy więc przyjąć, że w oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie nieruchomości gruntowych (działek), traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Wskazać należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, bądź świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE:

„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. „Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Jednocześnie w art. 12 ust. 1 lit. b) powołanej Dyrektywy 2006/112/WE wskazano, że:

Państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi, w szczególności dostawy terenu budowlanego. „Teren budowlany” to każdy grunt nieuzbrojony lub uzbrojony, uznawany za teren budowlany przez państwa członkowskie (art. 12 ust. 3 Dyrektywy 2006/112/WE).

Opodatkowaniu VAT podlega, na podstawie art. 2 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE, odpłatna dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze.

Z przytoczonych regulacji prawa wspólnotowego wynika, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która okazjonalnie dokonuje czynności opodatkowanych, przy czym czynności te winny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza, tj. wszelką działalnością producentów, handlowców i osób świadczących usługi, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że uznanie, iż dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10) wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą.

Inaczej jest natomiast – wyjaśnił Trybunał – w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z dnia 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Dokonując rozstrzygnięcia kwestii będącej przedmiotem Pana wątpliwości trzeba mieć na uwadze stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wyrażone w zapadłym w niniejszej sprawie wyroku z 15 października 2020 r. sygn. akt I SA/Go 275/20 oraz stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego przedstawione w wyroku z 11 października 2024 r. sygn. akt I FSK 364/21.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w ww. wyroku z 15 października 2020 r. sygn. akt I SA/Go 275/20 po przytoczeniu wyroku TSUE z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Słaby i Kuć, C-180/10 i C-181/10, wskazał, że:

„(…) stwierdzenie, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy. Ponadto, przy ocenie działalności osoby sprzedającej nieruchomości należy uwzględniać działania na poszczególnych etapach aktywności sprzedającego w ich całokształcie, a nie wyłącznie osobno. (…)

(…) Należy zatem podkreślić, że skarżący stał się współwłaścicielem przedmiotowego gruntu na skutek zdarzenia losowego. Niewątpliwie nie można przypisać stronie nabycia nieruchomości w celu dalszego zbycia. Skarżący na skutek nieplanowanego zdarzenia losowego stał się współwłaścicielem nieruchomości, która nie była w żaden sposób wykorzystywana do czynności opodatkowanych, bądź zwolnionych z podatku VAT.

(…) Oczywistym jest, iż skarżącemu, racjonalnie gospodarującemu swoim mieniem, zależy na zbyciu niewykorzystywanej nieruchomości, co oznacza, iż ze swej strony musi podejmować pewne działania, jak chociażby udzielenie pełnomocnictw celem uzyskania określonych rozstrzygnięć administracyjnych. Nie czyni jednocześnie żadnych nakładów, wszelkie wydatki związane ze ziszczeniem się warunków umowy ponosi kupujący, co więcej, z opisu zdarzenia przyszłego, który jest wiążący dla organu i sądu w niniejszej sprawie wynika, że kwota sprzedaży została już ustalona i uzyskanie określonych pozytywnych dla kupującego decyzji nie spowoduje jej wzrostu, co byłoby wymierną korzyścią. Zatem ziszczenie się warunków umowy uatrakcyjnia nieruchomość, ale wyłącznie dla kupującego.

(…) Rezygnacja strony z umocowania kupującego do określonych działań, uzyskania decyzji administracyjnych, pozwoleń, stanowiłaby bezsprzecznie nieracjonalny sposób rozporządzania własnym mieniem. Nie ma podstaw, aby takie umocowanie skarżącej kwalifikować na równi z angażowaniem środków podobnych do wykorzystywanych przez „podmioty zajmujące się profesjonalnym obrotem nieruchomościami". Opisana aktywność strony, zdaniem Sądu, jest właściwa dla zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym, czynnością związaną ze zwykłym wykonywaniem prawa własności (nie wykracza poza granice zwykłego zarządu majątkiem prywatnym).

W ocenie Sądu przyjęcie przez organ, że te działania mają charakter wspólnego przedsięwzięcia, a przez to strona działa jak przedsiębiorca - jest nieuprawnione. Owszem Strony wspólnie postanowiły zrealizować transakcje po spełnieniu warunków określonych w umowie przedwstępnej. Z obiektywnego punktu widzenia Skarżący zdecydowany był zbyć udział w części nieruchomości, a Nabywca zainteresowany był nabyciem tej nieruchomości o ile nieruchomość ta będzie mogła zostać wykorzystana na potrzeby inwestycyjne Nabywcy - tj. uzyskane zostaną zgody umożliwiające zabudowę obiektem handlowym. W takim zakresie można uznać, że było to „wspólne przedsięwzięcie” (rozumiany jako wspólny zamiar niezbędny przy zawarciu umowy), ale nie można przypisać Skarżącemu „zaangażowania środków podobnych do tych, jakie wykorzystują podmioty zajmujące się profesjonalnie obrotem nieruchomościami’’. Wbrew twierdzeniu organu również zawarcie umowy dzierżawy na część gruntu którego dotyczyła umowa przedwstępna również nie spowodowało, że działka ta straciła charakter majątku prywatnego. (…)

(…) Jeżeli zatem konkretny podmiot zainteresowany nabyciem nieruchomości zawiera umowę przedwstępną, oferuje określoną cenę, ale domaga się udzielenia pełnomocnictwa do dokonania określonych czynności dla upewnienia się czy nieruchomość spełnia jego wymogi, to - zdaniem Sądu - nie można tego utożsamiać z podjęciem przez dotychczasowego właściciela nieruchomości prowadzenia działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT. Działania skarżącego nie noszą znamion działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, co wyklucza zastosowanie względem nich art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.”

NSA podzielił powyższą ocenę prawną, oddalając skargę kasacyjną Organu w wyroku z 11 października 2024 r. sygn. akt I FSK 364/21.

NSA w ww. wyroku wskazał, że:

„(…) w przedmiotowej sprawie, mając na względzie, że przedmiotowa działka nie była wcześniej przedmiotem dzierżawy, a celem zawarcia umowy dzierżawy było nabycie przez przyszłego kupującego tytułu prawnego do wykonania działań, które skutkowałyby spełnieniem opisanych wyżej warunków wynikających z umowy przedwstępnej, powoduje, że w tym przypadku nie mamy do czynienia z działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT tzn. z czynnością polegającą na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Nie ma przy tym dla powyższej oceny znaczenia także okoliczność, że Skarżący udzielił przyszłemu nabywcy pełnomocnictwa do występowania przed wszelkimi organami administracji publicznej oraz do podejmowania wszelkich działań faktycznych i prawnych niezbędnych dla uzyskania decyzji i pozwoleń opisanych w umowie przedwstępnej, ponieważ warunkiem zawarcia umowy ostatecznej było m.in. uzyskanie przez kupującego prawomocnej, ostatecznej i wykonalnej decyzji o warunkach zabudowy oraz uzyskanie przez kupującego prawomocnej, ostatecznej i wykonalnej decyzji o pozwoleniu na budowę obiektu handlowego. Działania takie bowiem zabezpieczały interesy przyszłego nabywcy przed ostatecznym przeniesieniem własności nieruchomości, co z kolei jest normalną okolicznością w przypadku procesu inwestycyjno-budowlanego. Podkreślić należy, że umowa przedwstępna oraz umowa dzierżawy oraz pełnomocnictwa Skarżącego miały jedynie umożliwić przyszłemu nabywcy, a nie Skarżącemu uzyskanie stosownych decyzji z której będzie wynikać możliwość zabudowania przedmiotowej części działki obiektami zgodnie z planami inwestycyjnymi Spółki w tym obiektem handlowym, uzyskanie prawomocnej, ostatecznej i wykonalnej decyzji o pozwoleniu na budowę wjazdu na tę nieruchomość, nie stwierdzeniu ponadnormatywnego zanieczyszczenia nieruchomości, potwierdzeniu badaniami geotermicznymi możliwość posadowienia na nieruchomości budynków przy zastosowaniu tradycyjnych technologii budowlanych, pozyskaniu warunków technicznych przyłączy - kanalizacji sanitarnej, wodnej, deszczowej oraz przyłącza energetycznego, uzyskaniu prawomocnej, ostatecznej i wykonalnej decyzji podziałowej obejmującą podział działki, w wyniku czego powstanie działka, która będzie przedmiotem sprzedaży.”

Zatem w świetle powołanych wyżej przepisów, przedstawionych okoliczności sprawy oraz mając na uwadze orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego, stwierdzić należy, że z całokształtu okoliczności sprawy nie wynika taka Pana aktywność, która wykraczałaby poza ramy czynności związanych ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Zatem należy uznać, że sprzedaż przez Pana udziału we współwłasności przedmiotowej nieruchomości, nie stanowi działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Brak jest bowiem przesłanek świadczących o takiej Pana aktywności w przedmiocie zbycia ww. działki, która jest porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem. Nie występuje bowiem ciąg zdarzeń, które jednoznacznie przesądzają, że dostawa przedmiotowego udziału w działce wypełnia przesłanki działalności gospodarczej. Jak wynika z całokształtu okoliczności sprawy, nie podejmował Pan aktywnych działań w zakresie obrotu nieruchomościami, które świadczyłyby o angażowaniu środków w sposób podobny do wykorzystywanych przez handlowców.

Konsekwentnie, w przedmiotowej sprawie brak jest przesłanek pozwalających uznać, że w związku ze sprzedażą przez Pana udziału we współwłasności przedmiotowej nieruchomości, występuje Pan w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy. Działania podejmowane przez Pana należą zatem do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. W związku z tym, korzysta Pan z przysługującego prawa do rozporządzania własnym majątkiem, która to czynność oznacza działanie w sferze prywatnej, do której unormowania ustawy o podatku od towarów i usług nie mają zastosowania.

Wobec powyższego, dokonując sprzedaży udziału we współwłasności przedmiotowej nieruchomości, nie działa Pan w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy. Zatem sprzedaż udziału we współwłasności przedmiotowej nieruchomości nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Tym samym Pana stanowisko należy uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.