Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja - 0111-KDIB3-1.4012.54.2025.3.MG

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 stycznia 2025 r. wpłynął (poprzez ePUAP) Państwa wniosek z 22 stycznia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej m.in. w podatku od towarów i usług w kwestii ustalenia:

-czy usługi świadczone przez Kupującego, z tytułu których Kupujący otrzymuje wynagrodzenie w formie Dyskonta, podlegają podatkowi VAT w Polsce (pytanie oznaczone we wniosku nr 1),

-czy Spółka będzie podlegała obowiązkowi rozliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu usług świadczonych przez Kupującego (w którym to przypadku podstawą opodatkowania byłoby Dyskonto) i jednocześnie będzie uprawniona do odliczania naliczonego podatku od tych usług w kwocie równej należnemu podatkowi VAT (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

Identyczny wniosek wpłynął 23 stycznia 2025 r. (poprzez system e-Doręczenia). Zgodnie z Państwa wolą – rozpatrywany jest tylko jeden wniosek.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 17 marca 2025 r. (wpływ 17 marca 2025 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

(A) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością („Spółka”) jest częścią Grupy (X), jednej z wiodących marek premium w zakresie (…) dla sektora (…), (…) i (…), zatrudniającej ponad (…) pracowników na całym świecie. W Polsce Spółka zatrudnia ponad (…) pracowników. Główna siedziba firmy znajduje się w (…) koło (…). (…) wraz z (…) znajduje się w (…) koło (…), a (…) Spółki zlokalizowane jest w (…). Spółka jest czynnym podatnikiem VAT.

Spółka planuje obecnie zawarcie transakcji sprzedaży wierzytelności na rzecz (B), (…) instytucji kredytowej ((…)) zarejestrowanej dla celów podatku VAT we (...) („Kupujący”). Działalność Kupującego polega głównie na nabywaniu wierzytelności wynikających z transakcji handlowych. Kupujący nie jest podmiotem powiązanym ze Spółką.

W ramach planowanej transakcji Spółka będzie dokonywać regularnej sprzedaży na rzecz Kupującego bieżących i przyszłych wierzytelności wynikających z transakcji handlowych zawieranych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Sprzedaż będzie podlegać prawu polskiemu. Wierzytelności nie będą obejmować wszystkich wierzytelności Spółki, a jedynie te, które spełniają warunki uzgodnione między stronami. W ramach transakcji Spółka może sprzedawać wierzytelności zarówno polskich, jak i zagranicznych klientów. W wyniku nabycia wierzytelności Kupujący uzyska pełną i wyłączną kontrolę nad nabytymi wierzytelnościami. Ryzyko niespłacenia wierzytelności przez dłużników zostanie przeniesione na Kupującego. Sprzedający nie ponosi solidarnej odpowiedzialności za spłatę wierzytelności przez dłużników.

Spółka i Nabywca zawrą, wraz z innymi podmiotami z Grupy (X), umowę przelewu i obsługi wierzytelności („(Y)”) określającą ogólne warunki nabywania wierzytelności oraz, na bieżąco, umowy przeniesienia (każdy z nich jako „Umowa”), na mocy których wierzytelności będą zbywane, tj. ich prawo własności będzie przenoszone (w drodze cesji) na warunkach określonych w (Y). Umowa (Y) będzie również przewidywać warunki sprzedaży wierzytelności wynikających z transakcji handlowych przeprowadzanych przez inne (niepolskie) podmioty z Grupy (X) na rzecz Nabywcy, na warunkach identycznych lub podobnych do warunków mających zastosowanie do sprzedaży wierzytelności przez Spółkę. (Y) będzie podlegać prawu (…), a każda z Umów prawu polskiemu.

Kupujący zleci Spółce monitorowanie i windykację kwot wynikających z wierzytelności sprzedanych Kupującemu przez Spółkę. Spółka, działając jako serwiser, będzie przyjmować płatności należności dokonywane przez dłużników i wypłacać te kwoty Kupującemu. O ile (Y) nie będzie stanowić inaczej, zapłata i wypłata kwot, o których mowa powyżej, nastąpi w pierwszej kolejności w drodze potrącenia z ceną nabycia wierzytelności. Wszelkie kwoty związane z przedmiotowymi wierzytelnościami będą wpłacane na jeden lub więcej rachunków bankowych Spółki (tzw. model cichej cesji). W celu zabezpieczenia prawa Kupującego do tych kwot, na odpowiednich rachunkach bankowych Spółki zostanie ustanowiony zastaw na rzecz Kupującego.

Ponieważ powyższa transakcja będzie obejmowała sprzedaż wierzytelności przez kilka podmiotów z Grupy (X), w transakcji weźmie również udział (C)(„(C)”), spółka zarejestrowana i zarejestrowana we (...) (…), która będzie działać jako agent kalkulacyjny i sprawozdawczy („Agent”). Agent będzie działał w imieniu Kupującego i w tym charakterze wykonywał określone zadania administracyjne (obliczenia, odbiór danych itp.).

Cena nabycia wierzytelności będzie równa wymagalnym wierzytelnościom pomniejszonym o dyskonto („Dyskonto”), stanowiące wynagrodzenie Kupującego za świadczenie kompleksowych usług finansowych w ramach transakcji w celu zapewnienia odpowiedniego finansowania działalności Spółki. Dyskonto zostanie wyrażone w procentach i obliczone na podstawie różnych wskaźników i wzorów uzgodnionych przez strony. Na przykład, jedną z podstaw do obliczenia Dyskonta będą koszty poniesione przez Kupującego w celu sfinansowania należności oraz ukryty koszt pokrycia niewykonania zobowiązań i niewypłacalności dłużników. Kupujący zapłaci ustaloną w ten sposób cenę nabycia niezależnie od tego, czy klient Spółki spłaci kwoty wynikające z wierzytelności. Kupujący zrefinansuje nabycie wierzytelności od zbywców depozytem otrzymanym od (C). Wierzytelności refinansowane depozytem zostaną ostatecznie przeniesione do (…) funduszu sekurytyzacyjnego, który wyemituje jednostki subskrybowane przez zaangażowanych subskrybentów, którzy sami wyemitują papiery komercyjne na rynkach w celu uzyskania finansowania.

Ani Kupujący, ani Agent nie mają siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce.

W piśmie z 17 marca 2025 r. uzupełnili Państwo opis sprawy odpowiadając na poniższe pytania:

1)Czy podmiot zagraniczny Kupujący ((B) z siedzibą we (...)) jest podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 361 ze zm.)?

Tak, Kupujący jest podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, ale nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT w Polsce. Kupujący nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski. Stałym miejscem prowadzenia działalności jest miejsce siedziby działalności gospodarczej - (…). W związku z tym jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT we (...).

2)Czy podmiot zagraniczny Agent ((C)z siedzibą we (...)) jest podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 361 ze zm.)?

Tak, podmiot zagraniczny Agent ((C)z siedzibą we (...)) jest podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, ale nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT w Polsce. Kupujący nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski. Stałym miejscem prowadzenia działalności jest miejsce siedziby działalności gospodarczej - (…). W związku z tym jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT we (...).

3)Czy podmiot zagraniczny Kupujący ((B) z siedzibą we (...)), który będzie nabywać od Państwa wierzytelności, jest zarejestrowany dla celów polskiego podatku VAT?

Kupujący nie jest zarejestrowany dla celów polskiego podatku VAT i nie posiada w Polsce siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

4)Czy Państwo (Sprzedający) posiadają siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terenie (...)?

Nie, Spółka (Sprzedający) nie posiada siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terenie (...).

5)Jaki jest cel planowanej transakcji sprzedaży wierzytelności?

Celem planowanej transakcji sprzedaży wierzytelności jest zapewnienie Spółce (Sprzedającemu) finansowania kapitału obrotowego. Transakcja ta ma na celu zniwelowanie skutków odroczonych terminów płatności, które Spółka przyznała swoim kontrahentom handlowym.

6)Proszę opisać przebieg transakcji sprzedaży wierzytelności na rzecz Kupującego.

Przebieg transakcji sprzedaży wierzytelności na rzecz Kupującego odbywa się zgodnie z postanowieniami umowy (Y) ((Y)), która określa ogólne warunki nabywania wierzytelności. Transakcja obejmuje następujące etapy:

a)miesięczna cesja wierzytelności – w wyznaczoną datę zakupu Spółka ceduje na rzecz Kupującego wierzytelności wobec określonych dłużników, które spełniają wcześniej ustalone kryteria kwalifikacyjne. Przedmiotem cesji są:

•przede wszystkim przyszłe wierzytelności (tj. wierzytelności, które nie zostały jeszcze zafakturowane),

•w określonych przypadkach – wierzytelności istniejące (tj. już zafakturowane, ale jeszcze niewymagalne).

b)cesja wierzytelności podlega prawu polskiemu.

c)w zamian za nabyte wierzytelności Kupujący wypłaca Spółce cenę zakupu, która jest denominowana w PLN.

Wartość ceny zakupu odpowiada w przeważającej mierze łącznej wartości nominalnej wierzytelności przeniesionych w danym dniu zakupu, pomniejszonej o uzgodnione dyskonto.

7)Czy będą Państwo dokonywać sprzedaży wyłącznie wierzytelności własnych?

Tak, transakcji sprzedaży będą podlegać wyłącznie wierzytelności własne.

8)Jakie warunki muszą spełniać sprzedawane przez Państwa wierzytelności?

Zgodnie z umową przelewu i obsługi wierzytelności ((Y)) wierzytelności podlegające sprzedaży muszą spełniać określone kryteria kwalifikacyjne dotyczące zarówno dłużników, jak i samych wierzytelności:

a)dłużnik musi być podmiotem kwalifikowanym (tj. jest osobą prawną, nie znajduje się w stanie niewypłacalności, nie jest podmiotem powiązanym z Grupą (X), jest zarejestrowany w określonych jurysdykcjach, nie podlega ograniczeniom ani sankcjom),

b)wierzytelność musi być ujęta w fakturze,

c)wierzytelność powinna być denominowana w EUR lub PLN,

d)wierzytelność musi wynikać ze sprzedaży produktów i/lub świadczenia usług przez Spółkę,

e)wierzytelność nie może być przedawniona, nieściągalna lub umorzona,

f)wierzytelność nie może podlegać ograniczeniom prawnym lub umownym, które uniemożliwiałyby jej przeniesienie.

9)Czy wierzytelności w dacie ich nabycia przez Kupującego będą stanowić wierzytelności wymagalne?

Nie, wierzytelności w momencie ich nabycia przez Kupującego nie będą jeszcze wymagalne. Celem transakcji jest zapewnienie finansowania przed upływem terminu płatności przez dłużników.

10)Czy na dzień nabycia wierzytelności przez Kupującego będą istnieć przesłanki do uznania tych wierzytelności za zagrożone nieściągalnością?

Nie, na dzień nabycia wierzytelności przez Kupującego nie będą istnieć przesłanki do uznania ich za zagrożone nieściągalnością. Zgodnie z kryteriami kwalifikacyjnymi wierzytelności nie mogą być uznane za nieściągalne, nie mogą podlegać roszczeniom wzajemnym ani innym roszczeniom ze strony dłużnika oraz dłużnik nie może wyrazić sprzeciwu wobec pełnej zapłaty.

11)Czy w stosunku do sprzedawanych wierzytelności jest/będzie prowadzone postępowanie egzekucyjne, sądowe?

W stosunku do sprzedawanych wierzytelności nie powinno być prowadzone postępowanie egzekucyjne ani sądowe. Jednakże w wyjątkowych przypadkach może się zdarzyć, że takie postępowanie zostanie wszczęte.

12)Czy umowa dotycząca sprzedaży wierzytelności zawiera/będzie zawierać zastrzeżenia o zwrotnym przeniesieniu wierzytelności?

Umowa dotycząca sprzedaży wierzytelności przewiduje możliwość zwrotnego przeniesienia wierzytelności w określonych przypadkach.

13)Czy cena sprzedawanych przez Państwa wierzytelności będzie odpowiadać ich wartości rynkowej w chwili ich zbycia?

Cena sprzedaży wierzytelności będzie niższa od ich wartości nominalnej ze względu na zastosowanie dyskonta, które stanowi wynagrodzenie Kupującego za świadczenie usług w ramach transakcji. Wartość dyskonta zostanie określona procentowo i obliczona na podstawie uzgodnionych przez strony wskaźników oraz wzorów.

14)Czy umowa dotycząca sprzedaży Państwa wierzytelności do Kupującego nosi cechy umowy Sekurytyzacji, jeżeli tak to proszę wskazać czy w ramach tej umowy dochodzi do zapewnienia finansowania np. poprzez emisję papierów wartościowych, itp.)?

Sekurytyzacja nie jest celem sprzedaży wierzytelności Spółki.

W ujęciu finansowym transakcja umożliwia finansowanie kapitału obrotowego poprzez sprzedaż wierzytelności. Jednakże nie dochodzi do emisji papierów wartościowych ani do zapewnienia finansowania transakcji w sposób typowy lub podobny dla sekurytyzacji.

15)Jakie czynności będzie wykonywać Kupujący w ramach umowy dotyczącej sprzedaży wierzytelności?

Kupujący pełni wyłącznie rolę nabywcy wierzytelności i nie wykonuje żadnych dodatkowych czynności w ramach umowy dotyczącej ich sprzedaży poza zapłatą ceny sprzedaży wierzytelności w wysokości jej nominalnej wartości pomniejszonej o dyskonto.

16)Czy Kupujący może wybrać jakie wierzytelności będzie nabywać?

Nie, Kupujący nie ma możliwości swobodnego wyboru wierzytelności do nabycia. Proces nabycia wierzytelności odbywa się zgodnie z określonymi w umowie przelewu i obsługi wierzytelności kryteriami kwalifikacyjnymi. Ponadto transakcja sprzedaży podlega ograniczeniom wynikającym z ustalonych limitów programu.

17)Czy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wykonują Państwo wyłącznie czynności opodatkowane?

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Spółka wykonuje wyłącznie czynności opodatkowane.

18)Czy wierzytelności będące przedmiotem sprzedaży są wierzytelnościami wynikającymi wyłącznie z wykonywanej przez Państwa działalności opodatkowanej?

Tak, wierzytelności będące przedmiotem sprzedaży wynikają wyłącznie ze sprzedaży produktów i/lub świadczenia usług przez Spółkę w ramach prowadzonej opodatkowanej działalności gospodarczej.

19)Czy usługa wykupu wierzytelności świadczona przez Kupującego zostanie nabyta przez Państwa w celu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Tak, usługa wykupu wierzytelności zostanie nabyta przez Spółkę w celu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług (numeracja pytań jak we wniosku)

1.Czy usługi świadczone przez Kupującego, z tytułu których Kupujący otrzymuje wynagrodzenie w formie Dyskonta, podlegają podatkowi VAT w Polsce?

2.Czy Spółka będzie podlegała obowiązkowi rozliczenia podatku VAT naliczonego z tyt. usług świadczonych przez Kupującego (w którym to przypadku podstawą opodatkowania byłoby Dyskonto) i jednocześnie będzie uprawniona do odliczania naliczonego podatku od tych usług w kwocie równej należnemu podatkowi VAT?

Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług (ostatecznie sformułowane w piśmie z 17 marca 2025 r.)

Ad. 1

W opinii Spółki, sprzedaż wierzytelności na rzecz Kupującego w ramach przedmiotowej transakcji powinna być rozumiana jako usługi finansowe świadczone przez Kupującego, podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce i w konsekwencji Spółka powinna rozliczać podatek należny w związku z tymi usługami zgodnie z mechanizmem odwrotnego obciążenia.

Ad. 2

W opinii Spółki, Spółka będzie podlegała obowiązkowi rozliczenia podatku VAT naliczonego z tyt. usług świadczonych przez Kupującego (w którym to przypadku podstawą opodatkowania będzie Dyskonto) i jednocześnie będzie uprawniona do odliczania naliczonego podatku od tych usług w kwocie równej należnemu podatkowi VAT.

Ad. 1

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług („Ustawa o podatku od towarów i usług”), opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają:

-odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

-eksport towarów;

-import towarów;

-wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

-wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 Ustawy o podatku od towarów i usług, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1, w tym również:

•przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

•zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

•świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Sprzedaż wierzytelności w ramach przedmiotowej transakcji będzie stanowiła część złożone usługi finansowe, świadczone przez Kupującego na rzecz Spółki. Transakcja zapewni odpowiednie finansowanie działalności gospodarczej Spółki i jej płynność finansową. Dzięki udziałowi w transakcji, Spółka może uzyskać środki finansowe odnoszące się do danej wierzytelności, przed terminem wymagalności tej wierzytelności. Ponadto, Spółka nie będzie musiała ponosić ryzyka braku spłaty lub niewypłacalności dłużników. Z tytułu przedmiotowych usług Spółka uiści na rzecz Kupującego wynagrodzenie ustalone umownie.

Co do zasady, usługi finansowe są zwolnione od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38-41 i art. 43 ust. 13 Ustawy o podatku od towarów i usług. Jednakże, zgodnie z art. 43 ust. 15 pkt 1 Ustawy o podatku od towarów i usług, zwolnienie od podatku VAT nie ma zastosowania w stosunku do usług finansowych takich jak usługi windykacyjne i usługi faktoringu. W opinii Spółki, można uznać, że usługi świadczone przez Kupującego zawierają pewne elementy usług faktoringowych i windykacyjnych – są więc usługami w zakresie czynności ściągania długów. Z tego względu, usługi świadczone przez Kupującego nie będą podlegały zwolnieniom od podatku VAT, przewidzianym w tym artykule.

Zgodnie z art. 28b ust. 1 Ustawy o podatku od towarów i usług, co do zasady, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. W związku z tym, miejscem świadczenia usług przez Kupującego na rzecz Spółki będzie Polska.

Ponadto, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy o podatku od towarów i usług, płatnikami podatku są również osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne posiadające siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju. W związku z tym, podatnikiem podatku VAT należnego z tyt. świadczenia usług przez Kupującego jest Spółka.

Ad. 2

W opinii Spółki, Spółka będzie miała prawo odliczenia kwoty podatku należnego jako podatek naliczony. Podstawę opodatkowania powinna stanowić wartość Dyskonta, stanowiącego wynagrodzenie Kupującego.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. a) Ustawy o podatku od towarów i usług, kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego z tytułu świadczenia usług, dla którego podatnikiem jest ich usługobiorca. Ponadto, zgodnie z art. 29a ust. 1 Ustawy o podatku od towarów i usług, podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od usługobiorcy. Jak wskazano powyżej, wynagrodzeniem za świadczenie usług przez Kupującego będzie określone Dyskonto, stąd to kwota Dyskonta stanowi podstawę opodatkowania, a co za tym idzie kwotę podatku należnego i naliczonego, którego prawo do odliczenia będzie miała Spółka.

Jak wskazano w uzasadnieniu do pytania nr 1 powyżej, usługi świadczone przez Kupującego na rzecz Spółki powinny zostać uznane za usługi finansowe podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce, zaś Spółka będzie zobowiązana do rozliczenia podatku VAT od tych usług zgodnie z mechanizmem odwrotnego obciążenia. Podstawą opodatkowania powinno być Dyskonto. W związku z tym, Spółka będzie zobowiązana do wykazania kwoty podatku należnego od usług świadczonych przez Kupującego oraz jednocześnie, będzie miała prawo do wykazania kwoty podatku naliczonego, równej kwocie podatku należnego w wysokości kwoty Dyskonta.

Powyższa opinia znajduje potwierdzenie, między innymi, w indywidualnych interpretacjach podatkowych z dnia 10 maja 2012 r., wydanych przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach o numerach IBPP2/443-423/12/ICz oraz IBPP2/443-127/12/ICz.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług w kwestiach objętych pytaniami nr 1 i 2, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Art. 2 pkt 1 ustawy stanowi, że:

Przez terytorium kraju rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W art. 2 pkt 9 ustawy wskazano, że:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o imporcie usług - rozumie się przez to świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4.

Jak stanowi art. 2 pkt 22 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży - rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy.

Z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym, przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Jednocześnie, skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

-istnieje związek prawny między dostawcą i odbiorcą bądź między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

-wynagrodzenie otrzymane przez dostawcę/usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za dokonywane dostawy bądź świadczone usługi na rzecz odbiorcy,

-istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

-odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

-istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Zatem, dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie, oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo czynnym podatnikiem podatku VAT. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej wykonują Państwo wyłącznie czynności opodatkowane. Planują Państwo zawarcie transakcji sprzedaży wierzytelności na rzecz (B), (…) instytucji kredytowej ((…)) zarejestrowanej dla celów podatku VAT we (...). Wierzytelności będące przedmiotem sprzedaży wynikają wyłącznie ze sprzedaży produktów i/lub świadczenia usług przez Państwa w ramach prowadzonej opodatkowanej działalności gospodarczej.

W ramach planowanej transakcji będą Państwo dokonywać regularnej sprzedaży na rzecz Kupującego bieżących i przyszłych wierzytelności wynikających z transakcji handlowych zawieranych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Sprzedaż będzie podlegać prawu polskiemu. W wyniku nabycia wierzytelności Kupujący uzyska pełną i wyłączną kontrolę nad nabytymi wierzytelnościami. Ryzyko niespłacenia wierzytelności przez dłużników zostanie przeniesione na Kupującego. Państwo nie ponoszą solidarnej odpowiedzialności za spłatę wierzytelności przez dłużników.

Celem planowanej transakcji sprzedaży wierzytelności jest zapewnienie Państwu finansowania kapitału obrotowego. Transakcja ta ma na celu zniwelowanie skutków odroczonych terminów płatności, które przyznali Państwo swoim kontrahentom handlowym.

Zawrą Państwo (wraz z innymi podmiotami z Grupy (X)) umowę przelewu i obsługi wierzytelności określającą ogólne warunki nabywania wierzytelności oraz, na bieżąco, umowy przeniesienia, na mocy których wierzytelności będą zbywane, tj. ich prawo własności będzie przenoszone (w drodze cesji) na warunkach określonych w (Y).

Przebieg transakcji sprzedaży wierzytelności na rzecz Kupującego odbywa się zgodnie z postanowieniami umowy (Y), która określa ogólne warunki nabywania wierzytelności. Transakcja obejmuje następujące etapy:

-przede wszystkim przyszłe wierzytelności (tj. wierzytelności, które nie zostały jeszcze zafakturowane),

-w określonych przypadkach – wierzytelności istniejące (tj. już zafakturowane, ale jeszcze niewymagalne).

b)cesja wierzytelności podlega prawu polskiemu.

c)w zamian za nabyte wierzytelności Kupujący wypłaca Spółce cenę zakupu, która jest denominowana w PLN.

Transakcji sprzedaży będą podlegać wyłącznie Państwa wierzytelności własne.

b)wierzytelność musi być ujęta w fakturze,

c)wierzytelność powinna być denominowana w EUR lub PLN,

d)wierzytelność musi wynikać ze sprzedaży produktów i/lub świadczenia usług przez Państwa,

e)wierzytelność nie może być przedawniona, nieściągalna lub umorzona,

f)wierzytelność nie może podlegać ograniczeniom prawnym lub umownym, które uniemożliwiałyby jej przeniesienie.

Wierzytelności w momencie ich nabycia przez Kupującego nie będą jeszcze wymagalne. Celem transakcji jest zapewnienie finansowania przed upływem terminu płatności przez dłużników.

Na dzień nabycia wierzytelności przez Kupującego nie będą istnieć przesłanki do uznania ich za zagrożone nieściągalnością. Zgodnie z kryteriami kwalifikacyjnymi wierzytelności nie mogą być uznane za nieściągalne, nie mogą podlegać roszczeniom wzajemnym ani innym roszczeniom ze strony dłużnika oraz dłużnik nie może wyrazić sprzeciwu wobec pełnej zapłaty.

Kupujący zleci Państwu monitorowanie i windykację kwot wynikających z wierzytelności sprzedanych Kupującemu przez Państwa. Państwo, działając jako serwiser, będą przyjmować płatności należności dokonywane przez dłużników i wypłacać te kwoty Kupującemu. Wszelkie kwoty związane z przedmiotowymi wierzytelnościami będą wpłacane na jeden lub więcej rachunków bankowych Spółki. W celu zabezpieczenia prawa Kupującego do tych kwot, na Państwa odpowiednich rachunkach bankowych zostanie ustanowiony zastaw na rzecz Kupującego.

Ponieważ powyższa transakcja będzie obejmowała sprzedaż wierzytelności przez kilka podmiotów z Grupy (X), w transakcji weźmie również udział (C)spółka zarejestrowana we (...), która będzie działać jako agent kalkulacyjny i sprawozdawczy, który będzie działał w imieniu Kupującego i w tym charakterze wykonywał określone zadania administracyjne (obliczenia, odbiór danych itp.).

Cena nabycia wierzytelności będzie równa wymagalnym wierzytelnościom pomniejszonym o dyskonto, stanowiące wynagrodzenie Kupującego za świadczenie kompleksowych usług finansowych w ramach transakcji w celu zapewnienia odpowiedniego finansowania Państwa działalności. Dyskonto zostanie wyrażone w procentach i obliczone na podstawie różnych wskaźników i wzorów uzgodnionych przez strony. Na przykład, jedną z podstaw do obliczenia Dyskonta będą koszty poniesione przez Kupującego w celu sfinansowania należności oraz ukryty koszt pokrycia niewykonania zobowiązań i niewypłacalności dłużników. Kupujący zrefinansuje nabycie wierzytelności od zbywców depozytem otrzymanym od (C). Wierzytelności refinansowane depozytem zostaną ostatecznie przeniesione do (…) funduszu sekurytyzacyjnego, który wyemituje jednostki subskrybowane przez zaangażowanych subskrybentów, którzy sami wyemitują papiery komercyjne na rynkach w celu uzyskania finansowania.

Sekurytyzacja nie jest celem sprzedaży Państwa wierzytelności.

Kupujący nie ma możliwości swobodnego wyboru wierzytelności do nabycia. Proces nabycia wierzytelności odbywa się zgodnie z określonymi w umowie przelewu i obsługi wierzytelności kryteriami kwalifikacyjnymi. Ponadto transakcja sprzedaży podlega ograniczeniom wynikającym z ustalonych limitów programu.

Umowa dotycząca sprzedaży wierzytelności przewiduje możliwość zwrotnego przeniesienia wierzytelności w określonych przypadkach.

Usługa wykupu wierzytelności zostanie nabyta przez Państwa w celu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Kupujący jest podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, ale nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT w Polsce. Kupujący nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski. Stałym miejscem prowadzenia działalności jest miejsce siedziby działalności gospodarczej - (…). W związku z tym jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT we (...). Kupujący nie jest zarejestrowany dla celów polskiego podatku VAT i nie posiada w Polsce siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Agent ((C)z siedzibą we (...)) jest podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, ale nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT w Polsce. Nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski. Stałym miejscem prowadzenia działalności jest miejsce siedziby działalności gospodarczej - (…). W związku z tym jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT we (...).

Państwo nie posiadają siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terenie (...).

Państwa wątpliwości w zakresie podatku od towarów i usług dotyczą kwestii czy usługi świadczone przez Kupującego, z tytułu których Kupujący otrzymuje wynagrodzenie w formie Dyskonta, podlegają podatkowi VAT w Polsce (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) oraz kwestii czy będą Państwo podlegać obowiązkowi rozliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu usług świadczonych przez Kupującego (w którym to przypadku podstawą opodatkowania byłoby Dyskonto) i jednocześnie będą Państwo uprawnieni do odliczania naliczonego podatku od tych usług w kwocie równej należnemu podatkowi VAT (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy należy wyjaśnić, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.) - zwanej dalej Kodeksem cywilnym.

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego:

Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego:

Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego:

Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

Z powyższych przepisów wynika, że przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności, które następuje na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz zbywcy wierzytelności (cedenta). Spełnienie świadczenia wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

Umowa cesji wierzytelności wypełnia znamiona określone w art. 8 ust. 1 ustawy, polega bowiem na przeniesieniu prawa do wartości niematerialnych i prawnych, w związku z tym stanowi świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Z punktu widzenia nabywcy wierzytelności do świadczenia usług dochodzi już w momencie samego nabycia wierzytelności, obojętnie czy nabycie zostało dokonane w celu windykacji tej wierzytelności przez samego nabywcę, czy też innego jej wykorzystania do celów prawno-gospodarczych. Celem nabycia cudzej wierzytelności nie musi być jej odsprzedaż, ale także inne wykorzystanie do celów prawno-gospodarczych przez nabywcę. Sposób wykorzystania nabytej wierzytelności może decydować o charakterze usługi nie zaś o istocie czynności prawnej, jaką jest nabycie cudzej wierzytelności. Zatem usługą na rzecz cedenta jest nabycie wierzytelności danego podmiotu w celu jej wykorzystania do operacji prawno-podatkowych.

Zatem zakup wierzytelności stanowi usługę polegającą na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). Oznacza to, że w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności. Jednakże jak wskazano na wstępie ww. usługa podlega opodatkowaniu wówczas, gdy jest świadczona odpłatnie.

Powyższe rozumienie przelewu wierzytelności jako usługi znajduje potwierdzenie w wyrokach polskich sądów administracyjnych. Przykładowo w orzeczeniu z 6 listopada 2009 r. sygn. akt I SA/Po 628/09 WSA w Poznaniu stwierdził:

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd podziela pogląd organów podatkowych, że wierzytelność nie jest towarem, a zakup wierzytelności jest usługą. Istotą tej usługi jest zdjęcie z dotychczasowego wierzyciela (zbywcy) ciężaru egzekucji, czy też niewypłacalności dłużnika. Usługa ta wyraża się w tym, że usługodawca uzyskuje zysk generowany "kosztem zbywcy". Zbywca w tym wypadku otrzymuje za wierzytelność cenę niższą od jej wartości nominalnej. Z drugiej strony zbywca uzyskuje konkretne świadczenie w postaci zdjęcia z niego: ryzyka niewypłacalności dłużnika, konieczności prowadzenia postępowania egzekucyjnego, czy też opóźnień związanych z egzekwowaniem gotówki.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt analizowanej sprawy należy podkreślić, że stosunek cywilnoprawny pomiędzy zbywcą i nabywcą wierzytelności kończy się po dokonaniu tej czynności prawnej. Po zbyciu wierzytelności, zbywca nie ma wpływu na dalszy byt wierzytelności i nie jest zainteresowany dalszym postępowaniem nabywcy w tym względzie.

Natomiast w kwestii nabycia wierzytelności trudnych po cenie niższej od ich wartości nominalnej wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG. W powyższym orzeczeniu TSUE wskazał, że:

Artykuł 2 pkt 1 i art. 4 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku należy interpretować w ten sposób, że podmiot, który na własne ryzyko nabywa trudne wierzytelności po cenie niższej od ich wartości nominalnej, nie świadczy odpłatnie usługi w rozumieniu art. 2 pkt 1 i nie dokonuje tym samym czynności z zakresu działalności gospodarczej objętej zakresem stosowania wspomnianej dyrektywy, jeżeli różnica między wartością nominalną tych wierzytelności a ceną ich sprzedaży odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży.

W pkt 25 ww. orzeczenia, Trybunał wskazał, że:

Różnica między wartością nominalną cedowanych wierzytelności a ceną ich sprzedaży nie stanowi bowiem wynagrodzenia za tego rodzaju usługę, lecz odzwierciedla rzeczywistą ekonomiczną wartość owych wierzytelności w chwili sprzedaży, która jest uzależniona od wątpliwych perspektyw na ich spłatę i zwiększonego ryzyka niewypłacalności dłużników.

Podkreślić należy, że ww. wyrok TSUE odwołuje się do wierzytelności „trudnych”, tj. wymagalnych, o wątpliwej perspektywie spłaty. Jak natomiast wskazano we wniosku, zgodnie z umową przelewu i obsługi wierzytelności ((Y)) wierzytelności podlegające sprzedaży muszą spełniać określone kryteria kwalifikacyjne dotyczące zarówno dłużników, jak i samych wierzytelności. Przedmiotem cesji wierzytelności będą wierzytelności, które w momencie ich nabycia przez Kupującego nie będą jeszcze wymagalne i w dniu nabycia wierzytelności przez Kupującego nie będą istnieć przesłanki do uznania wierzytelności za zagrożone nieściągalnością. Zgodnie z kryteriami kwalifikacyjnymi wierzytelności nie mogą być uznane za nieściągalne, nie mogą podlegać roszczeniom wzajemnym ani innym roszczeniom ze strony dłużnika oraz dłużnik nie może wyrazić sprzeciwu wobec pełnej zapłaty.

Zatem w opisanych okolicznościach nie będzie dochodzić do nabycia wierzytelności tzw. „trudnych”

Opisane usługi, wykonywane na podstawie umowy przelewu i obsługi wierzytelności ((Y)), są wykonywane odpłatnie, ponieważ jak wyjaśniono, cena sprzedaży wierzytelności będzie niższa od ich wartości nominalnej ze względu na zastosowanie dyskonta, które stanowi wynagrodzenie Kupującego za świadczenie usług w ramach transakcji. Wartość dyskonta zostanie określona procentowo i obliczona na podstawie uzgodnionych przez strony wskaźników oraz wzorów.

Wobec powyższego mając na uwadze przedstawiony stan prawny oraz charakter opisanych czynności należy uznać, że w niniejszej sprawie spełnione są przesłanki do uznania tych czynności za świadczenie usług. W przedmiotowej sprawie beneficjentem świadczenia jest podmiot polski tj. Państwo ((A) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością), od którego kupujący – podmiot z (...) ((B)), zobowiązuje się na podstawie umowy przelewu i obsługi wierzytelności ((Y)) wykonać czynności zmierzające do nabycia wierzytelności za cenę nabycia obliczoną jako różnica wynikająca z pomniejszenia wartości wierzytelności o kwotę Dyskonta, będzie ona w praktyce stanowiła wynagrodzenie Kupującego za nabywane od Państwa wierzytelności na podstawie umowy przelewu i obsługi wierzytelności ((Y)).

Zatem pomiędzy stronami zaistnieje stosunek prawny – zawierana będzie umowa, a czynności wykonywane na podstawie ww. umowy będą dokonane odpłatnie.

Z uwagi na fakt, że usługodawca Kupujący - (B) jest podmiotem posiadającym siedzibę działalności gospodarczej na terytorium (...) a usługobiorca (Państwo - (A) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością), są podmiotem posiadającym siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Polski, to w takiej sytuacji będzie mieć zastosowanie przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, zgodnie z którym:

Podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

a)usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,

b)usługobiorcą jest w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy wprowadza mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu usług przez usługobiorcę. Powiązanie tego mechanizmu z regulacjami w zakresie określenia miejsca świadczenia usług ma na celu opodatkowanie usług w miejscu ich „konsumpcji”.

Wobec powyższego podmiotem zobowiązanym do rozliczenia podatku z tytułu nabycia usług od (B) (podmiotu z (...)) są Państwo - (A) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jako usługobiorca, w mechanizmie odwrotnego obciążenia, tzw. „importu usług”.

Państwo - (A) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, nabywając usługę od kontrahenta posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium (...), stają się podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia podatku VAT z tytułu importu usług w związku z art. 17 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy.

Ponadto w przypadku świadczenia usług, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług, jest również określenie miejsca świadczenia danej usługi.

Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dana usługa podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Wskazać należy, że miejsce świadczenia to miejsce opodatkowania danej czynności. Zatem, jego określenie ma istotne znaczenie dla prawidłowego ustalenia państwa, w którym powstanie obowiązek podatkowy z tytułu danej czynności.

Regulacje prawne w zakresie określania miejsca świadczenia usług, zostały zawarte w ustawie o podatku od towarów i usług w rozdziale 3 działu V „Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług”.

W myśl art. 28a ustawy:

1)Ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:

a)podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,

b)osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;

2)podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Wskazany powyżej art. 28a ustawy, wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy:

Miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Z powyższych przepisów wynika, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej.

Powołaną powyżej zasadę ogólną należy stosować, gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika, a przepisy wskazane w art. 28b ust. 1 ustawy nie przewidują innych zasad ustalenia miejsca świadczenia usług.

Jak wynika z okoliczności sprawy usługodawcą w omawianej sprawie jest (B) – czyli podmiot z siedzibą we (...), bowiem (B) nabędzie na podstawie umowy przelewu i obsługi wierzytelności ((Y)) wierzytelności za cenę nabycia niższą od ich wartości nominalnej ze względu na zastosowanie dyskonta, które stanowi wynagrodzenie (B).

Kupujący - (B) jako Usługodawca - podmiot, który nabywa wierzytelności w ramach umowy przelewu i obsługi wierzytelności ((Y)), nie posiada w Polsce siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności, stałym miejscem prowadzenia działalności jest miejsce siedziby działalności gospodarczej - (…). Kupujący nie jest zarejestrowanym podatnikiem VAT w Polsce lecz jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT we (...).

Jednocześnie usługobiorca – Państwo ((A) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością), którzy przenoszą wierzytelności w ramach umowy przelewu i obsługi wierzytelności ((Y)), na rzecz Kupującego - (B), prowadzą działalność w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Polsce ((…) koło (…)), są zarejestrowani jako czynny podatnika VAT. Nie posiadają Państwo siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terenie (...).

Skoro zatem Kupujący - (B) jako usługodawca będzie dokonywać czynności na podstawie umowy przelewu i obsługi wierzytelności ((Y)) na rzecz podmiotu polskiego tj. na rzecz Państwa - (A) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, to czynności te wykonywane na podstawie ww. umowy będą podlegać opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy tj. Państwa - (A) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, czyli zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy będą podlegać opodatkowaniu na terytorium Polski.

Zatem nabycie przez Państwa - (A) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, usług wykonywanych na podstawie umowy przelewu i sprzedaży wierzytelności ((Y)) przez Kupującego - (B) (podmiot z siedzibą we (...)) stanowi dla Państwa - (A) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, import usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy, tym samym Państwo - (A) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, będą zobowiązani, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, opodatkować ww. usługę stosownie do art. 28a ust. 1 ustawy, na terytorium Polski.

Przy czym przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku.

Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy o VAT.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy:

Zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy:

Zwalnia się od podatku usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy:

Zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2006 r. Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady.

Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE:

Państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje:

b)udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę;

c)pośrednictwo lub wszelkie działania w zakresie gwarancji kredytowych, poręczeń i wszelkich innych zabezpieczeń i gwarancji oraz zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę;

d)transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

Przytoczone przepisy Dyrektywy 2006/112/WE dotyczą tylko ściśle wymienionych rodzajów czynności, których charakter pozwala na zakwalifikowanie ich do kategorii usług związanych z obrotem bankowym i finansami. W związku z tym, należy uznać, że wszelkie inne czynności niewymienione w tym przepisie, nawet jeśli mają charakter czynności bankowych, bądź finansowych lub zakres ich jest zbliżony do tego typu usług, nie mogą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie tego przepisu. Powyższe zwolnienia obejmują w praktyce większość typowych transakcji dokonywanych na rynkach finansowych, a w szczególności usługi świadczone przez banki, biura maklerskie, fundusze inwestycyjne i powiernicze itp.

Z kolei w myśl art. 43 ust. 15 ustawy:

Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1) czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2) usług doradztwa;

3) usług w zakresie leasingu.

Z powołanych przepisów wynika, że usługi w zakresie długów, co do zasady, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy. Jednakże w odniesieniu do usług, o których mowa w art. 43 ust. 15 ustawy, tj. m.in. w odniesieniu do usług ściągania długów, w tym faktoringu, nie stosuje się zwolnienia od podatku.

Każda transakcja mająca za cel windykację należności jest wyłączona ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Wspomnieć należy również, że stosownie do art. 135 ust. 1 lit. d Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.):

Państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

Przytoczony przepis Dyrektywy 2006/112/WE Rady dotyczy tylko ściśle wymienionych rodzajów czynności, których charakter pozwala na zakwalifikowanie ich do kategorii usług związanych z obrotem bankowym i finansami. W związku z tym, należy uznać, że wszelkie inne czynności niewymienione w tym przepisie, nawet jeśli mają charakter czynności bankowych, bądź finansowych lub zakres ich jest zbliżony do tego typu usług, nie mogą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie tego przepisu. Powyższe zwolnienia obejmują w praktyce większość typowych transakcji dokonywanych na rynkach finansowych, a w szczególności usługi świadczone przez banki, biura maklerskie, fundusze inwestycyjne i powiernicze itp.

Sprecyzowanie przepisów regulujących zwolnienie od podatku od towarów i usług dla usług finansowych ma na celu zapewnienie jednolitego stosowania tego zwolnienia w odniesieniu do rynku wspólnotowego, jak również zapewnienie spójności przepisów dotyczących podatku od towarów i usług z przepisami krajowymi regulującymi funkcjonowanie rynku finansowego.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy, zwolnieniu od podatku VAT podlegają usługi w zakresie długów (niestanowiące ściągania długów ani faktoringu). Każda transakcja mająca za cel windykację należności jest wyłączona ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Zatem, dla ustalenia opodatkowania, bądź też zastosowania zwolnienia od podatku w niniejszej sprawie, niezbędnym jest dokonanie analizy wykonywanych przez Państwa czynności, z uwzględnieniem charakteru prawnego usług ściągania długów oraz faktoringu.

Usługi ściągania długów i faktoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady, przez faktoring rozumie się nabywanie przez faktora określonych wierzytelności, przysługujących przedsiębiorcy z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności, pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora. Ponadto, dokonując nabycia wierzytelności faktor zobowiązuje się dodatkowo do świadczenia na rzecz faktoranta (przedsiębiorcy) różnorodnych czynności, które przykładowo mogą obejmować: przejmowanie ryzyka wypłacalności dłużników (przy faktoringu właściwym), inkasowanie wierzytelności, finansowanie przez dyskonto, udzielanie pożyczek, księgowanie wierzytelności itp. Usługa tego typu polega więc na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu. W pojęciu usług ściągania długów i faktoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia.

Ustawa nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast istota rozróżnienia usług obrotu wierzytelnościami oraz faktoringu sprowadza się do zapisów umów łączących strony przelewu wierzytelności, analizy ich treści oraz czynności faktycznych wynikających z tych umów. W każdym przypadku, gdy celem działania jest przejęcie wierzytelności (długu) innego podmiotu w celu wyegzekwowania (ściągnięcia długu) - usługę tę należy opodatkować, także wówczas, gdy środkiem tego celu jest nabycie cudzej wierzytelności (z ryzykiem lub bez ryzyka wypłacalności dłużnika), która to czynność mieści się w pojęciu szeroko pojętego pośrednictwa finansowego. W pojęciu usług ściągania długów mieści się m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odsprzedaży.

W tym miejscu warto też przywołać orzeczenia TSUE dot. przedmiotowej kwestii.

I tak, w wyroku z 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01 Finanzamt Groß-Gerau przeciwko MKG-Kraftfahrzeuge-Factoring GmbH, Sąd podkreślił, że działalność gospodarcza, w ramach której podmiot gospodarczy nabywa wierzytelność, podejmując ryzyko niewywiązywania się dłużnika ze zobowiązania i w zamian wystawia swojemu klientowi faktury z tytułu prowizji, stanowi odzyskiwanie długów w rozumieniu art. 13B(d)(3) tej dyrektywy i dlatego działalność ta wyłączona jest ze zwolnienia określonego w jej przepisie. Wskazany wyrok odnosi się nie tylko do faktoringu, ale również do czynności ściągania długów, które to pojęcie obejmuje szerszy zakres czynności niż faktoring. Jak wskazano w pkt 77 tego wyroku faktoring należy postrzegać jako jedynie odmianę ogólniejszego pojęcia windykacji długów, niezależnie od sposobu, w jaki jest realizowany. Z orzeczenia tego wynika, że faktoring właściwy to usługa polegająca na uwolnieniu klienta z konieczności egzekwowania należności, a także od ponoszenia ryzyka związanego z niespłaceniem należności.

Natomiast w wyroku z 28 października 2010 r. w sprawie C-175/09 Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs przeciwko AXA UK plc. znajdują się następujące uwagi:

Brzmienie art. 13 część B lit. d) pkt 3 in fine szóstej dyrektywy obejmuje wszelką windykację należności, a zakres zastosowania tego przepisu nie jest ograniczony wyłącznie do wierzytelności, które nie zostały zapłacone terminowo. Ponadto usługa faktoringu, której wszystkie postaci objęte są pojęciem windykacji należności (zob. ww. wyrok w sprawie MKG-Kraftfahrzeuge-Factoring, pkt 77) nie ogranicza się do wierzytelności, w odniesieniu do których dłużnik już zalega z zapłatą. Faktoring może także obejmować wierzytelności, które nie stały się wymagalne i które zostaną zapłacone z chwilą, gdy staną się wymagalne.

W analizowanej sprawie Kupujący - (B) (podmiot z siedzibą we (...)) zamierza nabywać od Państwa ((A) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) bieżące i przyszłe wierzytelności wynikające z transakcji handlowych zawieranych w ramach prowadzonej przez Państwa działalności gospodarczej. W wyniku nabycia wierzytelności Kupujący uzyska pełną i wyłączną kontrolę nad nabytymi wierzytelnościami. Ryzyko niespłacenia wierzytelności przez dłużników zostanie przeniesione na Kupującego. Państwo nie będą ponosić solidarnej odpowiedzialności za spłatę wierzytelności przez dłużników. Niewątpliwie więc, Kupujący - (B) (podmiot z siedzibą we (...)) będzie „uwalniał” Państwa od ciężaru egzekwowania wierzytelności. Takie transakcje spełniają kryteria czynności odzyskiwania długów wyłączonych ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Koncepcja odzyskiwania długów nie zależy bowiem od sposobu, w jaki odzyskiwanie się odbywa, od tego na czyją rzecz dług zostaje ściągnięty, ani od tego w jaki sposób zostaną pozyskane środki na finansowanie nabycia wierzytelności. Pojęcie odzyskiwania długów dotyczy jasno sprecyzowanych transakcji finansowych mających na celu uzyskanie zapłaty za zbycie wierzytelności.

Mając na uwadze to, że w pojęciu usług ściągania długów i faktoringu mieści się m.in. kwestia, że ryzyko niespłacenia wierzytelności przez dłużników zostanie przeniesione na Kupującego, a Państwo nie będą ponosić solidarnej odpowiedzialności za spłatę wierzytelności przez dłużników, to w konsekwencji na Kupującego - (B) przejdą ciężary i ryzyko związane z przelewaną wierzytelnością. Zatem uznać należy, że będą spełnione przesłanki wynikające z art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT. To stanowi zaś podstawę do wyłączenia z możliwości zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy do świadczonych przez Kupującego - (B) (podmiot z siedzibą we (...)) usług finansowych polegających na nabyciu wierzytelności.

W konsekwencji, wskazane we wniosku usługi finansowe, polegające na nabyciu wierzytelności, świadczone przez Kupującego - (B) (podmiot z siedzibą we (...)) na rzecz Państwa nie będą korzystały ze zwolnienia od podatku lecz będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT przy zastosowaniu właściwej stawki.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy:

Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Na podstawie art. 29a ust. 6 ustawy:

Podstawa opodatkowania obejmuje:

1)podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;

2)koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Z przytoczonych powyżej przepisów wynika, że podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Kluczowa dla zrozumienia konstrukcji podstawy opodatkowania jest zatem analiza pojęcia wynagrodzenia rozumianego jako wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług.

W orzeczeniu C-427/98 (Komisja Europejska v. Republika Federalna Niemiec) Trybunał Sprawiedliwości UE wskazał, że wynagrodzenie (kwota należna w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy) jest wartością subiektywną, a więc wartością faktycznie otrzymaną w danym przypadku. W szczególności, niedopuszczalna jest sytuacja, gdy podstawa opodatkowania byłaby wyższa od kwoty, którą podatnik ostatecznie otrzymuje.

Pojęcie kwoty należnej z tytułu sprzedaży łączy się ściśle z pojęciem „wynagrodzenie”, które jest sprzedawcy należne z tytułu jego świadczenia na rzecz nabywcy. O wynagrodzeniu w ramach danej sprzedaży można mówić, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem będącym świadczeniem wzajemnym. Dostawcę towarów lub usługodawcę musi łączyć z odbiorcą stosunek prawny, z którego wynika obowiązek dostawy towarów lub świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia (świadczenia wzajemnego). Za dokonanie tych czynności, wynagrodzenie musi być wyrażalne w pieniądzu, co jednak nie oznacza, że musi mieć ono postać pieniężną, gdyż wynagrodzenie (odpłatność) jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową (zapłatą za towar lub usługę może być inny towar lub usługa), albo mieszaną (zapłata w części pieniężna, a w części rzeczowa). Innymi słowy, musi istnieć możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za dostawę towarów lub świadczenie usług.

Z opisu sprawy wynika, że cena nabycia wierzytelności będzie równa wymagalnym wierzytelnościom pomniejszonym o Dyskonto, stanowiące wynagrodzenie Kupującego - (B) (podmiot z siedzibą we (...)) za świadczenie kompleksowych usług finansowych w ramach transakcji w celu zapewnienia odpowiedniego finansowania Państwa działalności. Dyskonto zostanie wyrażone w procentach i obliczone na podstawie różnych wskaźników i wzorów uzgodnionych przez strony.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że podstawą opodatkowania, w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, usług świadczonych przez Kupującego - (B) (podmiot z siedzibą we (...)) na rzecz Państwa, w ramach umowy przelewu i obsługi wierzytelności ((Y)) będzie kwota Dyskonta.

Przechodząc do kwestii prawa do odliczenia podatku należnego wskazać należy, że podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ustawy o podatku od towarów i usług.

W myśl ust. 1 tego artykułu:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)nabycia towarów i usług,

b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Powyższa zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego przez podmiot niebędący czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT oraz podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Ten ostatni przepis określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z powołanymi powyżej przepisami prawa, odliczenie podatku VAT naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT, w ramach działalności gospodarczej, do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

W niniejszej sprawie warunki uprawniające do odliczenia podatku naliczonego będą spełnione: Państwo – (A) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością są zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, a nabywane od Kupującego - (B) (podmiot z siedzibą we (...)) usługi finansowe służą do celów Państwa działalności gospodarczej opodatkowanej VAT. Ponadto nabywane przez Państwa od Kupującego - (B) (podmiot z siedzibą we (...)) usługi finansowe – jak wyżej wskazano – nie będą korzystać ze zwolnienia od podatku.

W konsekwencji będzie Państwu przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabyciem usług finansowych świadczonych przez Kupującego - (B) (podmiot z siedzibą we (...)). Przy czym ww. prawo będzie przysługiwać pod warunkiem niezaistnienia negatywnych przesłanek wynikających z art. 88 ustawy.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie:

-pytania oznaczonego we wniosku nr 1, że sprzedaż wierzytelności na rzecz Kupującego w ramach przedmiotowej transakcji powinna być rozumiana jako usługi finansowe świadczone przez Kupującego, podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce i w konsekwencji Spółka powinna rozliczać podatek należny w związku z tymi usługami zgodnie z mechanizmem odwrotnego obciążenia, jest prawidłowe;

-pytania oznaczonego we wniosku nr 2, że Spółka będzie podlegała obowiązkowi rozliczenia podatku VAT naliczonego z tytułu usług świadczonych przez Kupującego (w którym to przypadku podstawą opodatkowania będzie Dyskonto) i jednocześnie będzie uprawniona do odliczania naliczonego podatku od tych usług w kwocie równej należnemu podatkowi VAT, jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług. Ocena prawna Państwa stanowiska w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Ponadto, wydana interpretacja wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko dla Państwa, tj. Wnioskodawcy, który wystąpił z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej; wydana interpretacja nie wywołuje więc skutków prawnopodatkowych dla innych podmiotów, w tym Kupującego.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym albo opisem zdarzenia przyszłego. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…), (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie