Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 lutego 2025 r., za pośrednictwem ePUAP, wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku obowiązku rozpoznania importu usług w związku z dokonaniem opłaty związanej z likwidacją zakładu produkcyjnego w Niemczech. Uzupełnili go Państwo 4 lutego 2025 r. (wpływ poprzez system e-Doręczeń 6 lutego 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

A. sp. z o.o. (dalej: „Wnioskodawca” lub „Spółka”) jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: „VAT”) z siedzibą w (…). Spółka prowadzi działalność głównie w zakresie sprzedaży (…).

Przedmiotem przeważającej działalności Spółki, zgodnie z treścią wpisu Wnioskodawcy w Rejestrze Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, jest sprzedaż hurtowa niewyspecjalizowana (46, 90, Z).

Przedmiotem pozostałej działalności Spółki, zgodnie z przedmiotowym wpisem, są m.in. (…).

Spółka jest częścią międzynarodowej grupy spółek (dalej: „Grupa”), zrzeszającej podmioty powiązane organizacyjnie i finansowo. W ramach sprawowanych funkcji organizacyjnych i zarządczych, Grupa decyduje o podejmowanych działaniach, które mogą dotyczyć również Spółki.

W ostatnim czasie Grupa podjęła decyzję o likwidacji zakładu produkcyjnego w Niemczech. Działanie to niesie za sobą konieczność poniesienia szeregu kosztów (przykładowo koszty stałe funkcjonowania zakładu, koszty odpraw dla zwalnianych pracowników), które Grupa postanowiła w odpowiednich częściach przenieść na poszczególnych członków Grupy, w tym na Spółkę. W związku z tym, z tytułu partycypacji Spółki w kosztach likwidacji zakładu produkcyjnego w Niemczech na Wnioskodawcę została wystawiona nota księgowa przez spółkę, która prowadzi likwidowany zakład produkcyjny (dalej: „Spółka DE”).

W związku ze wspomnianą płatnością na rzecz Spółki DE, której Spółka dokona w związku z poniesieniem kosztów likwidacji zakładu produkcyjnego w Niemczech, Wnioskodawcy nie przysługuje żadne świadczenie wzajemne czy też roszczenie. W szczególności, płatność ta nie stanowi wynagrodzenia za dostawę towaru czy świadczenie usług na rzecz Spółki (dotychczas zrealizowane dostawy towarów zostały rozliczone). Przedmiotowa płatność stanowi wyłącznie część rozliczeń wewnątrzgrupowych, związanych z bieżącym zarządzaniem aktywami Grupy.

Dotychczas Spółka nabywała cyklicznie towary produkowane przez Spółkę DE i sprzedawała je na rynku polskim. Dodatkowo Spółka ponosiła opłaty roczne na rzecz Spółki DE tytułem utrzymania przez Spółkę DE mocy produkcyjnych. Opłaty te były ponoszone przez spółki z Grupy, które nabywały towary od Spółki DE.

Pytania

1)Czy środki pieniężne przekazane Spółce DE przez Wnioskodawcę, w związku z likwidacją zakładu produkcyjnego w Niemczech, stanowią wynagrodzenie za świadczenie usług, a w związku z tym Wnioskodawca zobowiązany jest do rozpoznania importu usług, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT w zw. z art. 2 pkt 9 ustawy o VAT?

2)Jeżeli stanowisko Spółki w zakresie pytania nr 1 będzie nieprawidłowe, to czy Spółce będzie przysługiwać prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony w związku z partycypowaniem w kosztach likwidacji zakładu produkcyjnego w Niemczech?

Państwa stanowisko w sprawie

Spółka stoi na stanowisku, że przekazane Spółce DE środki pieniężne nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie usług, a w konsekwencji Wnioskodawca nie jest zobowiązany do rozpoznania importu usług, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT w zw. z art. 2 pkt 9 ustawy o VAT.

W opinii Spółki, opisane przekazanie Spółce DE środków pieniężnych nie będzie związane ze świadczeniem usług na rzecz Wnioskodawcy, w związku z tym w opisanych okolicznościach nie wystąpi czynność opodatkowana podatkiem VAT. Niemniej jednak gdyby stanowisko Wnioskodawcy uznano za nieprawidłowe, to Spółce powinno przysługiwać prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony z tytułu importu usług w związku z partycypowaniem w kosztach likwidacji zakładu produkcyjnego w Niemczech.

Ad Pytanie 1

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (dalej: „podatek VAT”) podlegają:

1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2)eksport towarów;

3)import towarów na terytorium kraju;

4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W świetle art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, ustawy o VAT rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, ustawy o VAT rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.

Mając na uwadze opisany stan faktyczny, stwierdzić należy, że przekazane Spółce DE środki pieniężne z całą pewnością nie będą stanowić wynagrodzenia z tytułu przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, wobec czego niemożliwe będzie uznanie transakcji za dostawę towarów. W konsekwencji, rozważenia wymaga czy przekazane Spółce DE środki pieniężne mogą stanowić wynagrodzenie za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Z treści wspomnianego art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Obydwa warunki muszą być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT.

W tym miejscu należy wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”). Przykładowo w wyroku z 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council (C-89/81) TSUE stwierdził, że czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem TSUE w wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie Apple and Pear Development Council (C-102/86) stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu świadczącego usługę do żądania od odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W konsekwencji należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlega tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie jest usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Co więcej, w wyroku z 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG TSUE wskazał, że „(…) w ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem, jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT (zob. wyrok z dnia 29 października 2009 r. w sprawie C-246/08 Komisja przeciwko Finlandii, Zb. Orz. s. I-10605, pkt 43). W tym świetle świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy VAT, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy (ww. wyrok w sprawie MKG- Kraftfahrzeuge-Factoring, pkt 47). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem „świadczenie usług dokonywane odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem (wyrok z dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie C-40/09 Astra Zeneca UK, Zb. Orz. s. I-7505, pkt 27 i przytoczone orzecznictwo)” (pkt 17¬19).”

Z kolei w wyroku z 27 marca 2014 r. w sprawie C-151/13 Le Rayon d’Or SARL przeciwko Ministre de l’Économie et des Finances TSUE wskazał, że „(…) aby świadczenie usług mogło być uznane za „odpłatne” w rozumieniu tej dyrektywy, nie wymaga ona, aby świadczenie wzajemne za taką usługę było uzyskane bezpośrednio od jej odbiorcy. Świadczenie wzajemne może pochodzić także od osoby trzeciej (zob. podobnie wyrok Loyalty Management UK i Baxi Group, C-53/09 i C-55/09, EU:C:2010:590, pkt 56)” (pkt 34).

Biorąc pod uwagę powyższe, aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy danym świadczeniem, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. W rezultacie wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Takie rozumienie odpłatnego świadczenia usług potwierdza orzecznictwo polskich sądów administracyjnych. Przykładowo, Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 14 maja 2021 r., sygn. I FSK 1047/18 stwierdził, że „odpłatne świadczenie usług wymaga istnienia stosunku prawnego pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi więc istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę. Odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług mogą więc zostać opodatkowane wtedy, gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę a ich beneficjentem istnieje jawny lub choćby dorozumiany stosunek prawny, w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne. Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy o VAT. Muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

1)w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

2)świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Określone świadczenie będzie podlegało opodatkowaniu VAT jako usługa wówczas, gdy ww. warunki będą spełnione łącznie, bowiem aby usługa podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią wynagrodzenie za wykonaną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia”.

Podsumowując, usługą będzie każde zachowanie obejmujące zarówno określone działanie, tzn. wykonanie czegoś na rzecz drugiej osoby, jak również powstrzymanie się od działania, tzn. nieczynienie, zaniechanie bądź tolerowanie. Co istotne, przy świadczeniu usług konieczne jest wystąpienie bezpośredniego konsumenta, odbiorcy świadczenia, który w wyniku tego świadczenia odnosi korzyść. Należy również zauważyć, że warunkiem uznania świadczenia usług za czynność opodatkowaną podatkiem VAT jest jej odpłatność. W tym zakresie konieczne jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy odpłatnością za otrzymane świadczenie a czynnością, która miałaby zostać opodatkowana podatkiem VAT.

Powyższe rozważania znajdują swoje odzwierciedlenie w orzeczeniach wydawanych przez TSUE i polskie sądy administracyjne. Na ich podstawie w polskim orzecznictwie został wypracowany pogląd, zgodnie z którym „za świadczenie usług za wynagrodzeniem, a więc czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być sytuacje, w których:

1)istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

2)wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

3)istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

4)odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

5)istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.”

Takie stanowisko wyraził m.in. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 12 sierpnia 2015 r., sygn. akt I FSK 1373/14 oraz w wyroku z 25 czerwca 2014 r., sygn. akt I FSK 1072/13.

Do uznania, że dana czynność stanowi odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT, konieczne jest spełnienie wszystkich powyższych warunków łącznie. Przy braku realizacji chociażby jednej przesłanki, czynność powinna być traktowana jako niepodlegająca opodatkowaniu VAT (pozostająca poza zakresem opodatkowania).

W tym miejscu warto poddać analizie każdą z wymienionych przesłanek, w kontekście stanu faktycznego będącego przedmiotem niniejszego wniosku, której to analizy Wnioskodawca dokonuje poniżej.

ad 1

Stosunek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne

W ocenie Wnioskodawcy, pomiędzy Spółką i Spółką DE istnieje stosunek prawny, związany ze wspólnym funkcjonowaniem w ramach jednej struktury organizacyjnej – Grupy. W ramach tego stosunku prawnego nie dochodzi jednak do wzajemnych świadczeń, w szczególności Spółka DE nie jest zobowiązana do podjęcia jakichkolwiek działań w zamian za otrzymane od Spółki środki pieniężne, związane z likwidacją zakładu produkcyjnego w Niemczech.

W związku z tym, w opinii Wnioskodawcy pierwsza przesłanka nie jest spełniona w ramach niniejszego stanu faktycznego.

Dotychczas Spółka i Spółka DE współpracowały ze sobą na płaszczyźnie handlowej jednakże rozliczenia z tytułu sprzedaży towarów są całkowicie odrębne i zostały dokonane poza kontrybucją z tytułu likwidacji zakładu w Niemczech.

ad 2

Przekazanie wynagrodzenia w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy

Mając na uwadze, że Spółka DE nie dokona żadnego świadczenia na rzecz Spółki, nie sposób twierdzić, że przekazane Spółce DE środki pieniężne z tytułu likwidacji zakładu produkcyjnego w Niemczech stanowią wynagrodzenia w zamian za usługi świadczone na rzecz Spółki.

Przedmiotowa płatność stanowi wyłącznie część rozliczeń wewnątrzgrupowych, związanych z bieżącym zarządzaniem aktywami Grupy i nie można w tym kontekście zidentyfikować jakiegokolwiek świadczenia wykonywanego przez Spółkę DE, których beneficjentem byłaby Spółka, a które występowałoby w bezpośrednim związku z przekazaniem środków pieniężnych z tytułu likwidacji zakładu produkcyjnego.

W związku z tym, również druga z przesłanek nie zostanie spełniona w opisanym stanie faktycznym.

W ocenie Spółki nie można łączyć tej płatności z dokonywanymi wcześniej płatnościami za utrzymywanie mocy produkcyjnych przez Spółkę DE. O ile w tamtej sytuacji można było dopatrzeć się świadczenia o charakterze usługowym (utrzymywanie mocy produkcyjnych z których pośrednio korzystała też Spółka mogąc cyklicznie nabywać towary) o tyle w tym stanie faktycznym jest bezsporne, iż Spółka DE nie wykonuje żadnego świadczenia na rzecz Spółki.

ad 3

Korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi

W ramach niniejszego stanu faktycznego, Spółka DE faktycznie uzyska pewną korzyść materialną w postaci otrzymanych środków pieniężnych od Spółki, jednak środki te nie będą korzyścią należną dostawcy usług, gdyż Spółka DE nie będzie podmiotem świadczącym jakiejkolwiek usługi na rzecz Spółki w zamian za przekazanie tych środków.

W konsekwencji, w opinii Spółki, komentowana przesłanka również nie zostanie spełniona w ramach niniejszego stanu faktycznego.

ad 4

Bezpośredni związek pomiędzy odpłatnością, a czynnością opodatkowaną

W opinii Wnioskodawcy, Spółka DE nie dokona w ramach opisanego stanu faktycznego czynności opodatkowanej podatkiem VAT, wobec czego niemożliwe będzie zidentyfikowanie bezpośredniego związku pomiędzy przekazaniem środków finansowych przez Spółkę, a czynnością opodatkowaną Spółki DE.

W konsekwencji, w opinii Spółki, komentowana przesłanka nie znajdzie zastosowania w ramach niniejszego stanu faktycznego.

ad 5

Możliwość wyrażenia w pieniądzu świadczenia wzajemnego

W opinii Spółki, również ta przesłanka nie znajdzie zastosowania w niniejszej sprawie, gdyż Spółka DE nie będzie zobowiązana do dokonania żadnego świadczenia wzajemnego na rzecz Spółki.

Mając na uwadze zaprezentowane powyżej ustalenia w ramach analizy, w opinii Spółki nie zostaną spełnione łącznie przesłanki pozwalające na przyjęcie, że środki pieniężne przekazane Spółce DE w związku z likwidacją zakładu produkcyjnego w Niemczech zostały wypłacone w zamian za wykonanie podlegającego opodatkowaniu podatkiem VAT świadczenia usług. Wypłacone środki pieniężne nie są więc wynagrodzeniem z tytułu świadczenia usług w świetle przepisów ustawy o VAT.

W konsekwencji, Wnioskodawca nie jest zobowiązany do rozpoznania importu usług, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT w zw. z art. 2 pkt 9 ustawy o VAT.

Powyższe potwierdzają indywidualne interpretacje, wydawane w stanach faktycznych zbliżonych do stanu faktycznego będącego przedmiotem niniejszego wniosku, np.:

• indywidualna interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 30 marca 2023 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.70.2023.2.AMA, w której potwierdzono, że otrzymane od dystrybutora środki tytułem partycypacji w kosztach uruchomienia nowej produkcji silników nie stanowi wynagrodzenia za odpłatne świadczenie usług;
• indywidualna interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 20 listopada 2023 r., sygn. 0112-KDIL1-1.4012.447.2023.2.AR, w której potwierdzono, że kwota przekazana tytułem partycypacji w kosztach budowy drogi nie stanowi wynagrodzenia za jakąkolwiek czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT;
• indywidualna interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26 stycznia 2022 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.913.2021.4.ICZ, w której potwierdzono, że otrzymane od dystrybutora środki pieniężne tytułem partycypacji w kosztach uruchomienia produkcji silników nie stanowią wynagrodzenia za odpłatne świadczenie usług.

Ad Pytanie 2

W opinii Spółki, opisane przekazanie Spółce DE środków pieniężnych nie będzie związane ze świadczeniem usług na rzecz Wnioskodawcy, w związku z tym w opisanych okolicznościach nie wystąpi czynność opodatkowana podatkiem VAT.

Gdyby jednak organ podatkowy uznał stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania 1 za nieprawidłowe, to Spółka powinna rozpoznać import usług w związku z partycypowaniem w kosztach likwidacji zakładu produkcyjnego w Niemczech. W opinii, Spółki taka kwalifikacja byłaby możliwa jedynie w sytuacji gdyby uznać, że udział w kosztach likwidacji zakładu produkcyjnego Spółki DE miał ścisły związek z opłatą za utrzymanie mocy produkcyjnych, którą w ubiegłych latach ponosiła Spółka na rzecz Spółki DE.

Jak wynika z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

a)usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e ustawy o VAT, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4 ustawy o VAT,

b)usługobiorcą jest:

• w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b ustawy o VAT - podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4 ustawy o VAT,
• w przypadku transferu bonów jednego przeznaczenia, w przypadku których miejscem świadczenia usług, których te bony dotyczą, jest terytorium kraju - podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT,
• w pozostałych przypadkach - podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4 ustawy o VAT.

Ponadto, jak wynika z art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. a ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi kwota podatku należnego z tytułu świadczenia usług, dla którego zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT podatnikiem jest ich usługobiorca.

Jednocześnie, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124 ustawy o VAT.

Z treści przywołanych przepisów wynika, że warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek nabytych towarów lub usług z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Przedstawiona powyżej zasada wyklucza możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych.

Podatnicy mają więc prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez nich zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, m.in. tego, że zakupy towarów i usług będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy o VAT.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku. Jak jednak zostałoby uznane odmiennie w stosunku do uzasadnieniu stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1, czyli świadczone przez Spółkę DE usługi podlegałyby opodatkowaniu podatkiem VAT, wobec czego nie zostanie spełniona wynikająca z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT przesłanka ograniczająca prawo do obniżenia podatku należnego.

Ponadto, z powyższych przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest zatem istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług a prowadzoną przez podatnika działalnością.

Ustawodawca nie precyzuje, w jakim zakresie i w jaki sposób towary i usługi muszą być wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, aby pozwoliło to podatnikowi na odliczenie podatku naliczonego. Związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć zatem charakter pośredni lub bezpośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży – przykładowo w przypadku nabycia towarów handlowych lub też gdy nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy – bezpośrednio więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do dokonania sprzedaży opodatkowanej przez podatnika (np. poprzez odsprzedaż zakupionych wcześniej towarów), lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez przedsiębiorstwo obrotów podlegających opodatkowaniu VAT.

Zatem jeżeliby uznać iż opłata za likwidację zakładu produkcyjnego Spółki DE jest częścią wynagrodzenia za kompleksową usługę zapewnienia mocy produkcyjnych, to należałoby uznać, iż ma ona pośredni związek z działalnością Spółki (korzystającej dotychczas z mocy produkcyjnych Spółki DE.

W konsekwencji, gdyby stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania 1 okazało się nieprawidłowe i Spółka byłaby zobowiązana do rozpoznania importu usług z tytułu przekazanych Spółce DE środków pieniężnych związanych z likwidacją zakładu w Niemczech, to Spółce przysługiwałoby prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z przedmiotowego importu usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Z regulacji tej wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają wymienione czynności, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia jest terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 1 ustawy:

Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy:

Według art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Stosownie do art. 8 ustawy o VAT:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w rozumieniu art. 7 ustawy. Przy czym, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega czynność, tj. świadczenie usług, a nie sama płatność.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Stosownie do art. 28a ustawy:

Powołany art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy, która ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Ponadto, zgodnie z art. 2 pkt 9 ustawy:

Natomiast według art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy:

Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy:

Powołany przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, wprowadza mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu usług przez usługobiorcę. Warunkiem zastosowania odwrotnego obciążenia na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy jest spełnienie warunków dotyczących usługodawcy jak i usługobiorcy. Jednocześnie, aby wystąpił import usług, miejsce świadczenia usługi nabywanej przez podatnika od podatnika zagranicznego musi znajdować się na terytorium Polski.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Wnioskodawca jest częścią międzynarodowej grupy spółek (Grupa), która zrzesza podmioty powiązane organizacyjnie i finansowo. Grupa podjęła decyzję o likwidacji zakładu produkcyjnego w Niemczech (Spółka DE), z którego Spółka nabywała towary a następnie sprzedawała je na polskim rynku. Koszty wynikające z decyzji o likwidacji Spółki DE zostaną przeniesione w odpowiednich częściach na poszczególnych członków Grupy, w tym na Wnioskodawcę. Z tytułu partycypacji w kosztach likwidacji zakładu produkcyjnego w Niemczech, Spółka DE wystawiła na Wnioskodawcę notę księgową.

W pytaniu oznaczonym nr 1 Wnioskodawca wyraził wątpliwości dotyczące ustalenia, czy środki pieniężne przekazane Spółce DE w związku z likwidacją zakładu produkcyjnego w Niemczech, stanowią wynagrodzenie za świadczenie usług, a w konsekwencji, czy jest zobowiązany do rozpoznania importu usług, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 2 pkt 9 ustawy.

Wskazać należy, że zgodnie z powołanym art. 2 pkt 9 ustawy, importem usług jest świadczenie usług, z tytułu których wykonania podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4. Jednocześnie, jak słusznie Państwo wskazali, za świadczenie usług za wynagrodzeniem, a więc czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

• istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
• wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
• istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,
• odpłatność za otrzymane świadczenie (usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
• istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Przy czym, aby doszło do świadczenia usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług wszystkie ww. warunki muszą być spełnione łącznie, co nie ma miejsca w analizowanej sprawie.

Wskazali Państwo, że jako członek Grupy będą Państwo partycypować w kosztach związanych z likwidacją zakładu produkcyjnego w Niemczech. Są to m.in. koszty stałego funkcjonowania zakładu oraz odpraw dla zwalnianych pracowników. Wskazali Państwo również, że w zamian za płatność dokonaną na rzecz Spółki DE związaną z poniesieniem kosztów likwidacji zakładu produkcyjnego w Niemczech, nie przysługuje Państwu żadne świadczenie, ani roszczenie. W szczególności, płatność ta nie stanowi wynagrodzenia za dostawę towaru ani świadczenie usług na rzecz Spółki (dotychczas zrealizowane dostawy towarów zostały rozliczone). Przedmiotowa płatność stanowi wyłącznie część rozliczeń wewnątrzgrupowych, związanych z bieżącym zarządzaniem aktywami Grupy. Powyższe wskazuje więc, że w opisanej sytuacji brak jest bezpośredniego związku pomiędzy jakimkolwiek świadczeniem a otrzymaną płatnością. Partycypacja Wnioskodawcy w kosztach likwidacji zakładu produkcyjnego w Niemczech nie powoduje wystąpienia obustronnych, wzajemnych świadczeń, które mogłyby stanowić świadczenie usług.

Tym samym, mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że opisane we wniosku rozliczenia pomiędzy Wnioskodawcą i Spółką DE i przekazanie środków pieniężnych Spółce DE przez Wnioskodawcę nie stanowi wynagrodzenia za dokonywane między tymi podmiotami dostawy towarów, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, ani świadczenie usług, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jednocześnie, skoro Spółka DE nie świadczy usług na rzecz Wnioskodawcy, w sprawie nie występuje import usług opodatkowany na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy.

Tym samym stanowisko w zakresie pytania nr 1, z którego wynika, że środki pieniężne przekazane Spółce DE nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie usług, a w konsekwencji Wnioskodawca nie jest zobowiązany do rozpoznania importu usług, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 2 pkt 9 ustawy jest prawidłowe.

Jednocześnie wyjaśniam, że nie udzielam odpowiedzi na pytanie nr 2, gdyż zadali je Państwo pod warunkiem uznania za nieprawidłowe stanowiska w zakresie pytania nr 1, tj. uznania, że przekazanie środków pieniężnych Spółce DE spowoduje konieczność rozliczenia przez Spółkę importu usług, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 2 pkt 9 ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Podkreślam, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.