Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 stycznia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 29 stycznia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku podlegania opodatkowaniu podatkiem VAT świadczenia pieniężnego otrzymanego z tytułu szkód powstałych w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Na podstawie decyzji (…). Wojewoda ustalił wysokość odszkodowania z tytułu szkód powstałych w związku z wynikającym z decyzji nr (…), ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości położonej w obrębie (…), oznaczonej jako działki 1, 2.

Świadczenie obejmuje:

-wartość szkód o charakterze trwałym, w tym zmniejszenie wartości nieruchomości dla wymienionych wyżej działek, tj. szkody z tytułu posadowienia na przedmiotowej nieruchomości gazociągu oraz obowiązku udostępniania części nieruchomości w celu wykonywania czynności związanych z konserwacją oraz usuwaniem awarii elementów infrastruktury technicznej;

-wartość szkód o charakterze czasowym, w tym: wartość szkody rolniczej z tytułu zniszczonych i/lub utraconych upraw, wartość szkody rolniczej z tytułu rekultywacji biologicznej gruntu, wartość szkody rolniczej z tytułu obniżenia plonowania oraz wartość szkody z tytułu obowiązku zapłaty podatku rolnego.

Decyzja została wydana na podstawie art. (...) ustawy z dnia (...) 2009 r. (...) oraz art. 124 ust. 4, art. 128 ust. 4, art. 130 ust. 2 oraz art. 132 ust. 1a, 2 i 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2024 r. poz. 1145 ze zm.)

Pytanie

Czy należność odszkodowania, którą Gmina Miasta otrzyma z tytułu szkód powstałych w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Gminy Miasta, należność z tytułu otrzymanego odszkodowania nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należność ustalona na podstawie decyzji Wojewody jest odszkodowaniem i zawiera wszelkie jego cechy.

Zgodnie z art. 128 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami, odszkodowanie przysługuje za szkody powstałe wskutek zdarzeń, o których mowa w art. 120 i 124-126. Odszkodowanie powinno odpowiadać wartości poniesionych szkód. Jeżeli wskutek tych zdarzeń zmniejszy się wartość nieruchomości, odszkodowanie powiększa się o kwotę odpowiadającą temu zmniejszeniu.

Powyższe odszkodowanie związane jest z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości i ustalane jest w odniesieniu do poniesionej przez właściciela nieruchomości szkody.

W wyniku prowadzonych inwestycji, poprzez umieszczenie urządzeń infrastruktury związanej z posadowionym na nieruchomości gazociągiem, a także obowiązek udostępniania części nieruchomości w celach konserwacji lub w przypadku awarii, nastąpiło zmniejszenie wartości nieruchomości.

Natomiast ustalone odszkodowanie jest jednorazową rekompensatą utraty wspomnianej części wartości gruntu oszacowaną przez rzeczoznawcę.

W przypadku odszkodowania nie występuje wzajemność świadczeń, a kwota rekompensaty nie stanowi wynagrodzenia z tytułu jakichkolwiek czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Zapłata odszkodowania jest konsekwencją spowodowania zdarzenia skutkującego powstaniem szkody, straty, niewykonania lub niewłaściwego wykonania zobowiązania przez jedną ze stron transakcji.

Podmiot zobowiązany do zapłaty nie otrzymuje żadnego świadczenia wzajemnego.

Nie nastąpiła dostawa towarów ani świadczenie usług zgodnych z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Odszkodowanie nie jest wymienione jako czynność podlegająca opodatkowaniu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

W świetle art. 8 ust. 1 ustawy:

Definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej. Z treści art. 8 ust. 1 ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu. Słownik języka polskiego definiuje czasownik „świadczyć” jako „wykonywać coś na czyjąś rzecz”, „świadczenie” zaś to obowiązek wykonywania, przekazania czegoś.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Z pojęcia usługi będzie natomiast wyłączone takie świadczenie, którego treścią jest przeniesienie na inny podmiot prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stanowi ono bowiem dostawę towarów.

Przy ocenie charakteru świadczenia, jako usługi, należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów. Jeśli tylko mamy do czynienia ze świadczeniem, to na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług stanowi ono albo usługę, albo dostawę towarów.

Ponadto, z treści powołanego art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W konsekwencji, usługa podlega opodatkowaniu podatkiem VAT wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów, o której mowa w art. 7 lub świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Analizując bowiem powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane będą przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Przepis art. 15 ust. 2 ustawy stanowi, że:

Natomiast według art. 15 ust. 6 ustawy:

Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy z kategorii podatników ma charakter wyłączenia podmiotowo-przedmiotowego. Aby to wyłączenie miało miejsce, muszą zostać spełnione dwa warunki:

1)dotyczy ono wyłącznie organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy;

2)odnosi się tylko do tych czynności, które związane są z realizacją zadań nałożonych na te podmioty przepisami prawa i do realizacji których zostały one powołane.

Wyłączenie z grona podatników VAT organów władzy publicznej jest możliwe tylko wtedy, gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji państwowych, np. w zakresie administracji, sądownictwa, obrony narodowej. Wówczas wyłączenie z opodatkowania nie prowadzi do naruszenia zasad konkurencji.

Z opisu sprawy wynika, że na podstawie decyzji, Wojewoda ustalił wysokość odszkodowania z tytułu szkód powstałych w związku z wynikającym z decyzji nr (…), ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości oznaczonej jako działki nr 1, 2.

Świadczenie obejmuje:

-wartość szkód o charakterze trwałym, w tym zmniejszenie wartości nieruchomości dla wymienionych wyżej działek, tj. szkody z tytułu posadowienia na przedmiotowej nieruchomości gazociągu oraz obowiązku udostępniania części nieruchomości w celu wykonywania czynności związanych z konserwacją oraz usuwaniem awarii elementów infrastruktury technicznej;

-wartość szkód o charakterze czasowym, w tym: wartość szkody rolniczej z tytułu zniszczonych i/lub utraconych upraw, wartość szkody rolniczej z tytułu rekultywacji biologicznej gruntu, wartość szkody rolniczej z tytułu obniżenia plonowania oraz wartość szkody z tytułu obowiązku zapłaty podatku rolnego.

Decyzja została wydana na podstawie art. (...) ustawy z dnia (...) 2009 r. (...) oraz art. 124 ust. 4, art. 128 ust. 4, art. 130 ust. 2 oraz art. 132 ust. 1a, 2 i 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy należność otrzymana z tytułu odszkodowania za zmniejszenie wartości nieruchomości podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wyjaśnić należy, że przepisy podatkowe nie zawierają definicji odszkodowania. W tym zakresie należy posiłkować się przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.), zwanej dalej Kodeksem cywilnym. Na gruncie prawa cywilnego, odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Kodeks cywilny rozróżnia dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy i odnosi się do przypadków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 k.c.) oraz deliktową, czyli wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 k.c.).

Zgodnie z treścią art. 471 Kodeksu cywilnego:

W świetle wyżej przytoczonych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, przy czym musi zaistnieć adekwatny związek przyczynowy pomiędzy działaniem lub zaniechaniem, a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Zatem jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie ma bezpośredniego związku z czynnością mającą charakter świadczenia, wówczas kwota wypłaconych odszkodowań nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, i jako taka nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Tym samym ustalanie statusu wypłacanej rekompensaty, jako podlegającej bądź niepodlegającej opodatkowaniu VAT należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem.

Przenosząc powołane przepisy na grunt niniejszej sprawy uznać należy, że należność nazywana przez Państwa odszkodowaniem, wypłacona z tytułu szkód powstałych w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości w wyniku posadowienia na przedmiotowej nieruchomości gazociągu, nie posiada cech odszkodowania za poniesioną szkodę, lecz pełni funkcję wynagrodzenia za usługę, świadczoną zgodnie z nakazem organu władzy publicznej, co wpisuje się w normę art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy, czyniąc tego rodzaju usługę faktycznie odpłatną. W tym przypadku nie działają Państwo jako organ władzy publicznej, ale z nakazu organu władzy publicznej.

Tym samym w rozpatrywanej sprawie nie znajdzie zastosowania wyłączenie, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy. Otrzymane odszkodowanie (świadczenie pieniężne) stanowi w rzeczywistości wynagrodzenie za świadczoną przez Państwa usługę, dającą wypłacającemu je wyraźne i bezpośrednie korzyści w postaci możliwości korzystania z nieruchomości. Niezależnie od użytej nazwy otrzymane odszkodowanie jest w rzeczywistości wynagrodzeniem za świadczoną usługę.

Zatem wykonując usługi z nakazu organu władzy publicznej – Wojewody – tj. pozwalając na korzystanie z gruntu (tolerując taką sytuację), jako podatnik zdefiniowany w art. 15 ust. 1 ustawy w ramach działalności, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy,świadczą Państwo usługi, które ze względu na ich odpłatny charakter będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako odpłatne świadczenie usług w myśl art. 5 ust. 1 w zw. z art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy.

Podsumowując, w odpowiedzi na zadane pytanie należy stwierdzić, że należność odszkodowania, którą otrzymają Państwo z tytułu szkód powstałych w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości, będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Państwo ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie zdarzenia przyszłego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.