Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 stycznia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 27 stycznia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy pełnego prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z działalnością wod.-kan. oraz braku prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków niezwiązanych z działalnością wod.-kan. w ramach realizacji projektu pn. „(…)”.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina X. (dalej: Gmina) jest podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: VAT), zarejestrowanym jako podatnik czynny.

W strukturze organizacyjnej Gminy funkcjonuje 5 jednostek budżetowych oraz 1 zakład budżetowy (dalej: Jednostki) w tym:

-Zespól Szkolno-Przedszkolny w X.,

-Zespół Szkolno-Przedszkolny w G.,

-Przedszkole Samorządowe,

-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w X.,

-Zakład W.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (dalej: Ustawa centralizacyjna), najpóźniej od dnia 1 stycznia 2017 r. wszystkie jednostki samorządu terytorialnego zobowiązane zostały do dokonywania scentralizowanych rozliczeń VAT wraz ze swoimi jednostkami budżetowymi i zakładami budżetowymi.

Jednostki nie stanowią zatem odrębnych od Wnioskodawcy podatników VAT - obroty osiągane przez Jednostki są wykazywane w skonsolidowanych rozliczeniach VAT Gminy. Gmina podjęła wspólne rozliczenia w VAT z funkcjonującymi w jej strukturze Jednostkami począwszy od 1 stycznia 2017 r.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2024 r. poz. 1465, dalej: ustawa o samorządzie gminnym), Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Jednocześnie, w myśl art. 6 ust. 1 cytowanej ustawy, do zakresu działania Gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Do zadań własnych Gminy, stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym, należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w tym m. in. w zakresie wodociągów, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych.

Gmina za pomocą Zakładu W. (dalej: Zakład), będącego gminnym zakładem budżetowym, prowadzi działalność gospodarczą w zakresie zbiorowego dostarczania wody (przy użyciu sieci wodociągowych) oraz odprowadzania i oczyszczania ścieków (przy użyciu sieci kanalizacyjnych oraz częściowo poprzez wywóz ścieków z szamb na prywatnych posesjach) na rzecz mieszkańców. Gmina pobiera z tego tytułu opłaty oraz wystawia faktury VAT.

Gmina jest w trakcie realizacji inwestycji pn. „(…)” (dalej: Zadanie, Inwestycja lub Projekt). W związku z realizacją Inwestycji, Gmina uzyskała dofinansowanie z Rządowego Programu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych oraz Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych.

Zadanie podzielone zostało na 3 części:

Część 1 - obejmuje budowę zbiornika bezodpływowego na nieczystości ciekłe o pojemności do 10 m³ w miejscowości xxx – Gmina X. Do majątku powstałego w ramach części 1 Inwestycji podłączone zostaną wyłącznie dwa budynki użyteczności publicznej.

Część 2 – obejmuje budowę sieci wodociągowej w M. W ramach realizacji tej części Zadania przewidziano roboty instalacyjne w zakresie sieci wodociągowej obejmujące swym zakresem budowę odcinka sieci wodociągowej o długości 886m w M. na następujących działkach ewidencyjnych: xxx oraz na działkach xxx. Wodociąg włączony zostanie do istniejącej sieci wodociągowej, usytuowanej na działce x, a zakończony zostanie na działce x.

Część 3 – obejmuje budowę sieci kanalizacyjnej sanitarnej z przyłączami wraz z lokalną oczyszczalnią ścieków w miejscowości S. W ramach realizacji tej części Zadania przewidziano następujące wydatki:

A.Wydatki związane z działalnością wod.-kan., w tym:

- branżą sanitarną tj. wykonanie sieci kanalizacji sanitarnej grawitacyjnej o długości 298,0 m i sieci kanalizacji sanitarnej tłoczonej o dł. 6,0 m wraz z lokalną oczyszczalnią ścieków na działkach oznaczonych ewidencyjnie numerami xxx. W tym zakresie zaplanowano:

- roboty pomiarowe,

- zdjęcie warstw nawierzchni z pasa przeznaczonego pod przyłącza i sieć,

- wykonanie wykopów,

- ułożenie rur kanalizacyjnych,

- montaż studzienek kanalizacyjnych,

- montaż przepompowni ścieków,

- montaż oczyszczalni ścieków,

- próby szczelności,

- wykonanie namiarów geodezyjnych,

- zasypanie wykopów,

- doprowadzenie terenu do stanu użytkowania.

- branżą drogową tj. roboty związane z odtworzeniem dróg/chodników, które ulegną zniszczeniu z uwagi na prowadzenie prac związanych z budową sieci kanalizacyjnej. W tym zakresie powstanie ok 1.288 m² drogi asfaltowej oraz 123,4 m² drogi z płyt żelbetowych, pod którą będą wykonywane prace związane z kanalizacją.

- branżą elektryczną niezbędną do funkcjonowania oczyszczalni tj. wykonanie zasilania elektrycznego oczyszczalni ścieków, wykonanie oświetlenia oczyszczalni ścieków oraz wykonanie układu sterowania i automatyki oczyszczalni ścieków.

B.Wydatki niezwiązane z działalnością wod.-kan., w tym:

- branżą elektryczną tj. wymiana 3 opraw oświetleniowych ulicznych,

- branżą drogową tj. modernizacja całej szerokości drogi na odcinku o długości 400 m² (pod tą częścią nie są wykonywane prace związane z kanalizacją modernizacja całej szerokości drogi) oraz wykonanie chodników z kostki brukowej.

Zakończenie realizacji Inwestycji planowane jest na IV kwartał 2025 r. Wydatki inwestycyjne związane z Projektem są/będą dokumentowane wystawianymi przez dostawców i wykonawców fakturami VAT, na których to Gmina oznaczona jest/będzie jako nabywca przedmiotowych towarów i usług.

Gmina pragnie wskazać, iż niniejszy wniosek dotyczy wyłącznie realizacji Inwestycji w części 3 punkt A. tj. w zakresie dotyczącym budowy sieci kanalizacji sanitarnej z przyłączami wraz z lokalną oczyszczalnią ścieków w miejscowości S oraz w części 3 punkt B. i nie dotyczy wydatków związanych z częścią 1 oraz częścią 2 Inwestycji. Gmina jest/będzie w stanie wydzielić z kosztów Inwestycji wydatki związane z poszczególnymi częściami Inwestycji.

Ponoszone przez Gminę wydatki na Inwestycję zostały/zostaną udokumentowane wystawianymi na Wnioskodawcę przez wykonawców fakturami VAT, z wykazanymi na nich kwotami VAT naliczonego – na fakturach zostały/zostaną wskazane dane Gminy, w tym numer NIP Gminy.

Gmina pragnie podkreślić, iż infrastruktura kanalizacyjna, która powstanie w ramach realizacji części 3 punkt A. Inwestycji będzie stanowić własność Gminy i będzie wykorzystywana przez Gminę (za pośrednictwem Zakładu) do świadczenia usług odbioru i oczyszczania ścieków. Gmina wykazuje i będzie wykazywać z tytułu świadczenia ww. usług VAT należny w składanych przez siebie deklaracjach (plikach JPK).

Infrastruktura kanalizacyjna, która powstanie w ramach części 3 punkt A. Inwestycji będzie służyć Gminie wyłącznie do świadczenia odpłatnych usług w zakresie odbioru i oczyszczania ścieków od odbiorców zewnętrznych tj. m.in. mieszkańców Gminy, jak również lokalnych przedsiębiorców lub różnego rodzaju instytucji zewnętrznych, na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Jednocześnie ww. infrastruktura kanalizacyjna nie będzie wykorzystywana w żadnym zakresie na potrzeby wewnętrzne tj. z przedmiotowej infrastruktury nie będą korzystać Jednostki, ani nie zostaną podłączone do niej żadne obiekty gminne. Infrastruktura ta nie będzie również wykorzystywana do czynności zwolnionych z opodatkowania.

Gmina pragnie w tym miejscu wskazać, iż infrastruktura kanalizacyjna powstała w ramach części 3 punkt A. Inwestycji, służyć będzie wyłącznie działalności opodatkowanej VAT – w zakresie świadczenia usług kanalizacyjnych na podstawie umów cywilnoprawnych.

Gmina pragnie ponadto zaznaczyć, że infrastruktura, która powstanie w ramach części 3 punkt B. Inwestycji nie będzie wykorzystywana przez Gminę do czynności podlegających opodatkowaniu oraz czynności zwolnionych z opodatkowania. Gmina nie będzie uzyskiwała przychodów związanych z wykorzystaniem przedmiotowego majątku.

Pytania

1.Czy Gmina będzie miała pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków ponoszonych na część 3 punkt A) Inwestycji?

2.Czy Gminie będzie przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego VAT od wydatków poniesionych na część 3 punkt B) Inwestycji?

Państwa stanowisko w sprawie

1.Gmina będzie miała prawo do odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego od wydatków ponoszonych na część 3 punkt A) Inwestycji.

2.Gminie nie będzie przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego VAT od wydatków poniesionych na część 3 punkt B) Inwestycji.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Ad. 1 i 2

Aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go - dla tej czynności - za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza, według art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itp. umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Ponieważ tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Gmina, w świetle art. 2 ustawy o samorządzie gminnym wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Na podstawie art. 6 ust. 1 tej ustawy, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują sprawy m.in. wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz (art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym).

Gmina oraz inna gminna osoba prawna może prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej wyłącznie w przypadkach określonych w odrębnej ustawie (art. 9 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym).

Z powyższych konstrukcji prawnych jednoznacznie wynika, że Gmina, wykonując we własnym imieniu i na własny rachunek czynności spełniające definicję działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 ustawy, działa w charakterze podatnika podatku VAT.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Prawo to przysługuje podatnikowi pod warunkiem, że nie zachodzą przesłanki negatywne, sprecyzowane w art. 88 ustawy o VAT.

Celem odliczenia podatku VAT konieczne jest łączne spełnienie następujących przesłanek:

-wydatek musi zostać poniesiony przez podatnika VAT,

-wydatek musi mieć związek z dokonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi VAT,

-nie występują przesłanki negatywne, o których mowa w art. 88 ustawy o VAT.

Innymi słowy, obniżenie podatku należnego o kwotę podatku naliczonego możliwe jest jedynie przez podmiot, który występuje w tym zakresie w roli podatnika VAT. Jednocześnie prawo do odliczenia przysługuje jedynie od wydatków poniesionych przez podatnika w związku z wykonywaniem czynności podlegających opodatkowaniu VAT wg różnych stawek.

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku od towarów i usług oraz niepodlegających temu podatkowi.

Jak wskazano w stanie faktycznym, realizacja części 3 punkt b) Inwestycji nie ma związku z czynnościami opodatkowanymi. Towary oraz usługi nabyte w ramach części 3 punkt b) Inwestycji nie będą również wykorzystywane przez Gminę do czynności zwolnionych z opodatkowania. Gmina nie będzie uzyskiwała przychodów związanych z wykorzystaniem majątku powstałego w ramach części 3 punkt b) Inwestycji.

W konsekwencji, w opinii Gminy, należy uznać, że wydatki ponoszone w ramach części 3 punkt B. Inwestycji nie będą miały związku ze świadczeniem przez Gminę usług podlegających opodatkowaniu VAT, a tym samym nie będzie przysługiwało jej prawo do odliczenia podatku VAT od wydatków ponoszonych na przedmiotowe wydatki.

Jednocześnie, należy zauważyć, że ustawodawca w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT nie uzależnia prawa do odliczenia VAT od związku dokonywanych zakupów z obecnie wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi VAT. Wystarczającym argumentem do odliczenia VAT naliczonego jest fakt, iż towary i usługi nabyte zostały w celu ich wykorzystania w ramach działalności opodatkowanej podatnika. Jednocześnie należy mieć na uwadze, iż podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego, nie musi czekać do momentu aż nabyty towar lub usługa zostaną faktycznie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Infrastruktura kanalizacyjna, która powstanie w ramach realizacji części 3 punkt A. Inwestycji, będzie służyła Gminie do wykonywania czynności, które jej zdaniem dają podatnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Infrastruktura ta będzie bowiem w całości wykorzystywana przez Gminę do wykonywania odpłatnych usług w zakresie odbioru i oczyszczania ścieków.

Infrastruktura powstała w ramach części 3 punkt A. Inwestycji nie będzie wykorzystywana do czynności zwolnionych z opodatkowania oraz niepodlegających opodatkowaniu VAT – usługi związane z odbiorem i oczyszczaniem ścieków będą odpłatne i realizowane na wyłącznie rzecz odbiorców zewnętrznych, a nie jednostek organizacyjnych Gminy takich jak szkoły czy placówki oświatowe.

Tym samym, zdaniem Wnioskodawcy, wskazane w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT przesłanki warunkujące prawo do odliczenia podatku naliczonego zostaną spełnione. Gmina działa jako podatnik VAT, a wydatki związane z realizacją części 3 punkt A) Inwestycji będą służyły wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych tym podatkiem.

Powyższe stanowisko Gminy znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: DKIS).

Przykładowo w interpretacji indywidualnej z dnia 7 marca 2019 r., sygn. 0112-KDIL2-2.4012.25.2019.2.AG, DKIS wskazał, że: „Gmina będzie mogła odliczać w 100% podatek VAT naliczony w fakturach dokumentujących poniesione: wydatki na budowę sieci kanalizacji sanitarnej w miejscowościach X, Y, Z, wydatki bieżące związane z utrzymaniem ww. sieci kanalizacji sanitarnej, wydatki związane z obsługą techniczną tej sieci oraz wydatki na zakup materiałów biurowych nabytych na potrzeby stanowiska pracy ds. fakturowania opłat za ścieki. Powyższe wynika z faktu, że w analizowanym przypadku będą spełnione – wskazane w art. 86 ust. 1 ustawy – przesłanki warunkujące prawo do odliczenia podatku naliczonego, tj. ww. wydatki będą służyć do wykonywania wyłącznie czynności opodatkowanych tym podatkiem, gdyż będą związane ze świadczeniem przez Gminę odpłatnych usług odprowadzania ścieków”.

Stanowisko Gminy zostało, również potwierdzone w interpretacji indywidualnej z dnia 16 stycznia 2019 r., sygn. 0112-KDIL2-3.4012.611.2018.2.EZ, w której DKIS podkreślała, że: „w przypadku operacji nr 2 (rozbudowa istniejącej kanalizacji sanitarnej) obydwa warunki, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy, są spełnione, ponieważ Gmina jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT, a zrealizowana inwestycja jest związana ze sprzedażą opodatkowaną podatkiem VAT, bowiem jak wskazał Wnioskodawca efekty realizowanej inwestycji będą służyły sprzedaży opodatkowanej podatkiem od towarów i usług z wyłączeniem jednostek organizacyjnych (jednostek budżetowych) Gminy. W związku z powyższym, Gmina ma pełne prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją operacji nr 2, ponieważ wytworzona infrastruktura jest wykorzystywana do czynności opodatkowanych”.

Zbieżny pogląd został przedstawiony w interpretacji indywidualnej z dnia 6 czerwca 2018 r., sygn. 0115-KDIT1-2.4012.288.2018.1.AP, w której organ wskazał, iż: „Gminie będzie przysługiwało prawo do pełnego obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego zawartego w fakturach dokumentujących poniesione wydatki na realizację zadania, ponieważ spełnione zostały wszystkie przesłanki określone w art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Gmina jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, a opisana inwestycja związana jest z wykonywaniem czynności opodatkowanych – odpłatnym świadczeniem usług”.

Analogiczne stanowisko potwierdzone zostało w interpretacji indywidualnej z dnia 4 czerwca 2018 r., sygn. 0112-KDIL1-1.4012.275.2018.1.AK, w której DKIS zgodził się z wnioskodawcą, że: „Wnioskodawca będzie miał prawną możliwość odzyskania podatku od towarów i usług w związku z realizacją operacji pn. „Przebudowa wraz z budową kanalizacji sanitarnej w obrębie ulicy”. Powyższe wynika z faktu, że w analizowanym przypadku będą spełnione – wskazane w art. 86 ust. 1 ustawy – przesłanki warunkujące prawo do odliczenia podatku naliczonego, tj. Zainteresowany będzie działał jako podatnik VAT i wydatki związane z realizacją zadania będą służyły do wykonywania czynności opodatkowanych VAT”.

Zbliżone stanowisko zostało zaprezentowane w interpretacji indywidualnej z dnia 21 czerwca 2017 r., sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.230.2017.1.MWJ, w której organ wskazał, że „Wnioskodawca będzie miał prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z faktur dotyczących nabycia towarów i usług związanych z budową sieci kanalizacyjnej, sanitarnej oraz wodociągowej wraz z przyłączami, w ramach zadania pn.: „...”, ponieważ - jak wskazał we wniosku Zainteresowany - wydatki związane z realizacją tego zadania będą wykorzystywane wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług”.

Gmina pragnie zaznaczyć, że stanowisko odmienne od przedstawionego powyżej pozostawałoby w sprzeczności z fundamentalną zasadą opodatkowania VAT, jaką jest zasada neutralności tego podatku, podkreślana wielokrotnie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: Trybunał lub TSUE) oraz polskich sądów administracyjnych. Przykładowo, Gmina pragnie przytoczyć orzeczenie TSUE w sprawie C-37/95 Ghent Coal, w którym Trybunał stwierdził, iż „Prawo do odliczenia zostało wprowadzone, aby całkowicie uwolnić przedsiębiorcę od kosztów VAT zapłaconego lub podlegającego zapłacie w toku jego działalności gospodarczej. Wspólny system podatku od wartości dodanej konsekwentnie zapewnia, że każda działalność gospodarcza, niezależnie od jej celu i efektu, pod warunkiem, że sama podlega VAT, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny”.

Zdaniem Gminy, nie powinna być ona traktowana inaczej/mniej korzystnie niż inne podmioty gospodarcze, dokonujące sprzedaży opodatkowanej VAT i korzystające w związku z tym z prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zakupie towarów/usług niezbędnych w celu wykonywania czynności opodatkowanych. Skoro Gmina, jako czynny podatnik VAT, zobowiązana jest uiszczać VAT należny z tytułu świadczonych usług, powinna ona mieć prawo do odliczenia VAT naliczonego od wydatków warunkujących możliwość ich świadczenia.

W konsekwencji, w ocenie Gminy, będzie przysługiwało jej prawo do odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego od wydatków ponoszonych przez Gminę w związku z budową infrastruktury kanalizacyjnej w ramach części 3 punkt a) Inwestycji.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”. W myśl tego przepisu:

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku lub niepodlegających opodatkowaniu.

Ponadto ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Ten ostatni przepis określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności powinien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W oparciu o art. 15 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 15 ust. 2 tej ustawy:

W świetle art. 15 ust. 6 ustawy:

Oznacza to, że organ władzy publicznej będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej z kategorii podatnika ma charakter wyłącznie podmiotowo-przedmiotowy.

W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwojakim charakterze:

-podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz

-podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na postawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem, jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Tylko bowiem w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Na podstawie przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.):

Jak stanowi art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo w trakcie realizacji inwestycji pn. „(…)”. Zadanie podzielone zostało na 3 części:

Część 3 – obejmuje budowę sieci kanalizacyjnej sanitarnej z przyłączami wraz z lokalną oczyszczalnią ścieków w miejscowości S. W ramach realizacji tej części zadania przewidziano następujące wydatki:

A.Wydatki związane z działalnością wod.-kan., w tym:

- branżą sanitarną tj. wykonanie sieci kanalizacji sanitarnej grawitacyjnej o długości 298,0 m i sieci kanalizacji sanitarnej tłoczonej o dł. 6,0 m wraz z lokalną oczyszczalnią ścieków na działkach oznaczonych ewidencyjnie numerami. W tym zakresie zaplanowano:

- roboty pomiarowe,

- zdjęcie warstw nawierzchni z pasa przeznaczonego pod przyłącza i sieć,

- wykonanie wykopów,

- ułożenie rur kanalizacyjnych,

- montaż studzienek kanalizacyjnych,

- montaż przepompowni ścieków,

- montaż oczyszczalni ścieków,

- próby szczelności,

- wykonanie namiarów geodezyjnych,

- zasypanie wykopów,

- doprowadzenie terenu do stanu użytkowania.

- branżą drogową tj. roboty związane z odtworzeniem dróg/chodników, które ulegną zniszczeniu z uwagi na prowadzenie prac związanych z budową sieci kanalizacyjnej. W tym zakresie powstanie ok 1.288 m² drogi asfaltowej oraz 123,4 m² drogi z płyt żelbetowych, pod którą będą wykonywane prace związane z kanalizacją.

- branżą elektryczną niezbędną do funkcjonowania oczyszczalni tj. wykonanie zasilania elektrycznego oczyszczalni ścieków, wykonanie oświetlenia oczyszczalni ścieków oraz wykonanie układu sterowania i automatyki oczyszczalni ścieków.

B.Wydatki niezwiązane z działalnością wod.-kan., w tym:

- branżą elektryczną tj. wymiana 3 opraw oświetleniowych ulicznych,

- branżą drogową tj. modernizacja całej szerokości drogi na odcinku o długości 400 m (pod tą częścią nie są wykonywane prace związane z kanalizacją modernizacja całej szerokości drogi) oraz wykonanie chodników z kostki brukowej.

Wydatki inwestycyjne związane z Projektem są/będą dokumentowane wystawianymi przez dostawców i wykonawców fakturami VAT, na których to Gmina oznaczona jest/będzie jako nabywca przedmiotowych towarów i usług.

Infrastruktura kanalizacyjna, która powstanie w ramach realizacji części 3 punkt A. Inwestycji będzie stanowić własność Gminy i będzie wykorzystywana przez Gminę (za pośrednictwem Zakładu) do świadczenia usług odbioru i oczyszczania ścieków. Będą Państwo wykazywać z tytułu świadczenia ww. usług VAT należny w składanych przez siebie deklaracjach (plikach JPK).

Infrastruktura kanalizacyjna powstała w ramach części 3 punkt A. Inwestycji, służyć będzie wyłącznie działalności opodatkowanej VAT – w zakresie świadczenia usług kanalizacyjnych na podstawie umów cywilnoprawnych.

Infrastruktura, która powstanie w ramach części 3 punkt B. Inwestycji nie będzie wykorzystywana przez Gminę do czynności podlegających opodatkowaniu oraz czynności zwolnionych z opodatkowania. Gmina nie będzie uzyskiwała przychodów związanych z wykorzystaniem przedmiotowego majątku.

Państwa wątpliwości w analizowanej sprawie dotyczą ustalenia, czy mają Państwo prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków związanych z realizacją 3 części inwestycji pn. „(…)”.

Jak wskazano na wstępie, w myśl art. 86 ust. 1 ustawy, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje zatem wówczas, gdy zostaną spełnione dwa warunki: odliczenia tego dokonuje czynny podatnik podatku VAT, a nabyte towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Zatem podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.

Odnosząc się do prawa do odliczenia podatku naliczonego od ponoszonych przez Państwa wydatków związanych z działalnością wod.-kan. (część 3 punkt A. Inwestycji), należy stwierdzić, że w omawianej sprawie, oba warunki, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy będą spełnione. Są Państwo zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT. Ponadto, jak Państwo wskazali, przedmiotowa infrastruktura będzie wykorzystywana przez Państwa wyłącznie do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług – świadczenia odpłatnych usług w zakresie odbioru i oczyszczania ścieków od odbiorców zewnętrznych tj. m.in. mieszkańców Gminy, jak również lokalnych przedsiębiorców lub różnego rodzaju instytucji zewnętrznych, na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Jednocześnie, jak wynika z opisu sprawy, ww. infrastruktura kanalizacyjna nie będzie wykorzystywana w żadnym zakresie na potrzeby wewnętrzne tj. z przedmiotowej infrastruktury nie będą korzystać Jednostki, ani nie zostaną podłączone do niej żadne obiekty gminne. Infrastruktura ta nie będzie również wykorzystywana do czynności zwolnionych z opodatkowania.

Tym samym, będą mieli Państwo – na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy – prawo do odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego od wydatków związanych z działalnością wod.-kan. (część 3 punkt A) w ramach realizacji inwestycji pn. „(…)”. Prawo to będzie przysługiwało Państwu pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych wynikających z treści art. 88 ustawy.

Natomiast odnosząc się do wydatków niezwiązanych z działalnością wod.-kan. (część 3 punkt B Inwestycji), należy wskazać, że warunki uprawniające do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nie będą spełnione, ponieważ towary i usługi nabywane w związku z realizacją przedmiotowego projektu nie będą wykorzystywane do czynności opodatkowanych, bowiem – jak Państwo wskazali – Infrastruktura, która powstanie w ramach części 3 punkt B. Inwestycji nie będzie wykorzystywana przez Gminę do czynności podlegających opodatkowaniu oraz czynności zwolnionych z opodatkowania. Gmina nie będzie uzyskiwała przychodów związanych z wykorzystaniem przedmiotowego majątku.

W konsekwencji, ze względu na niespełnienie podstawowej pozytywnej przesłanki warunkującej prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, wskazanej w art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, nie będzie przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków niezwiązanych z działalnością wod.-kan. (część 3 punkt B) w ramach realizacji inwestycji pn. „(…)”.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytań nr 1 i nr 2 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (pytań). Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy i własnym stanowisku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – rozpatrzone.  

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm., dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.