Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe w części dotyczącej opodatkowania wykonywanych przez Państwa usług w ramach Umowy i nieprawidłowe w części dotyczącej prawa do zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 grudnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych usług realizowanych na podstawie zawartej Umowy. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 24 lutego 2025 r. (wpływu 24 lutego 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Spółka z o.o. (dalej również: „Wnioskodawca”, „Spółka”, „Wykonawca” lub „Pośrednik Finansowy”) została wpisana do Krajowego Rejestru Przedsiębiorców (...), a jej jedynym Wspólnikiem jest Województwo (…) (dalej również: „Województwo”), które posiada 100% udział w kapitale Spółki. Fundusz jest spółką celową powołaną do realizacji zadań publicznych samorządu wojewódzkiego (wspieranie rozwoju przedsiębiorczości w województwie (…)), a nie komercyjną. W związku z powyższym, wypracowany przez Spółkę zysk nie podlega podziałowi między wspólników, lecz przeznaczany jest wyłącznie na realizację jej celów.

Spółka jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT.

Zarząd Województwa (…) (dalej również: „Instytucja Zarządzająca”) uchwałą nr (…) z 2 listopada 2022 r. przyjął Program Fundusze Komisji Europejskiej dla (…) (zwany dalej: „Program”). Program został zatwierdzony przez Komisję Europejską decyzją wykonawczą nr (…) z 7 grudnia 2022 r.

W ramach ww. Programu (…) Fundusz Rozwoju Sp. z o.o. (dalej również: „Menadżer Funduszu” lub „Menadżer”) 26 czerwca 2024 r. zawarł umowę z Województwem o finansowaniu Projektu „(…)” (dalej również: „Projekt”) współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu:

(...)

Celem Projektu jest między innymi wsparcie dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), jednostek samorządu terytorialnego, spółdzielni, wspólnot mieszkaniowych, organizacji pozarządowych, kościołów i związków wyznaniowych w postaci Instrumentów Finansów. Instrumenty Finansowe to forma wsparcia (pożyczki oraz pożyczki łączone z dotacjami) udzielana Ostatecznym Odbiorcom zgodnie z art. 2 pkt 16) Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 z dnia 24 czerwca 2021 r. ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, Funduszu Spójności, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury, a także przepisy finansowe na potrzeby tych funduszy oraz na potrzeby Funduszu Azylu, Migracji i Integracji, Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Instrumentu Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowej (Dz. U. UE. L. z 2021 r. Nr 231 str. 159 ze zm., dalej również: „Rozporządzenie Ogólne”).

Wnioskodawca zawrze z Menadżerem Funduszu umowę (dalej również: „Umowa”), na mocy której Menadżer powierzy Spółce za wynagrodzeniem zadanie ustanowienia i zarządzania Funduszem Szczegółowym (fundusz, o którym mowa w art. 2 pkt 21 Rozporządzenia Ogólnego - fundusz, za pomocą którego instytucja zarządzająca lub fundusz powierniczy dostarczają produkty finansowe ostatecznym odbiorcom - ustanowiony przez Pośrednika Finansowego w ramach Umowy), z którego udzielane będą Pożyczki dla Ostatecznych Odbiorców.

Ostatecznymi Odbiorcami są podmioty wskazane w załączniku nr 2 do Umowy, które zawarły z Pośrednikiem Finansowym Umowę Inwestycyjną (umowa zawarta między Pośrednikiem Finansowym a Ostatecznym Odbiorcą w celu finansowania Inwestycji) oraz którym wypłacono jakakolwiek kwotę wsparcia na zasadach określonych Umowie.

Dedykowanym Instrumentem Finansowym będzie pożyczka rozwojowa w ramach działania 1.4.

W ramach Umowy Wnioskodawca ustanowi we własnym imieniu Fundusz Szczegółowy, który nie posiada osobowości prawnej, jako oddzielny blok finansowy, zachowujący finansową i księgową rozdzielność pomiędzy środkami Wkładu Funduszu Powierniczego wniesionymi do Funduszu Szczegółowego, a innymi aktywami Pośrednika Finansowego.

Natomiast zadaniem Menadżera jest wniesienie w transzach Wkładu Funduszu Powierniczego do Funduszu Szczegółowego, tj.:

1)  Bezpośredni Wkład Finansowy (wkład finansowy wnoszony przez Menadżera do Funduszu Szczegółowego pochodzący ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego),

2)  Wkład Krajowy (wkład finansowy wnoszony przez Menadżera do Funduszu Szczegółowego nie pochodzący ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego).

Transze są wypłacane na wniosek Spółki do Menadżera Funduszu o wypłatę części Wkładu Funduszu Powierniczego.

Oprócz powyższego Menadżer ma prawo skorzystania z Prawa Opcji (prawo Menadżera, o którym mowa w art. 441 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1605 ze zm.). W ramach realizacji Prawa Opcji, Menadżer ma prawo do wniesienia w częściach do Instrumentu Finansowego dodatkowego Wkładu Funduszu Powierniczego do wysokości wskazanej w Umowie.

Menadżer ma prawo do skorzystania z Prawa Opcji w przypadku, gdy spełnione zostaną łącznie następujące przesłanki:

1)wniesiony pierwotnie Wkład Funduszu Powierniczego do Funduszu Szczegółowego został wypłacony na rzecz Ostatecznych Odbiorców w co najmniej 90% w Okresie Budowy Portfela (okres rozpoczynający się od dnia wypłaty przez Menadżera pierwszej transzy Wkładu Funduszu Powierniczego do Funduszu Szczegółowego i trwa 24 miesiące, w którym Pośrednik Finansowy wypłaca na rzecz Ostatecznych Odbiorców Wkład Funduszu Powierniczego na podstawie zawartych w tym okresie Umów Inwestycyjnych, z zastrzeżeniem wskazanym w Umowie), chyba że Pośrednik Finansowy wyrazi zgodę aby wskazany pułap procentowy został obniżony, oraz

2)Menadżer będzie dysponował Wkładem Funduszu Powierniczego w odpowiedniej wysokości, oraz

3)Pośrednik Finansowy realizuje Umowę należycie, w tym zrealizował wszystkie istotne zalecenia pokontrolne, a na dzień skorzystania przez Menadżera z Prawa Opcji nie wystąpiła u Pośrednika Finansowego nieprawidłowość systemowa.

Spółka wykorzystuje ww. Wkład Funduszu Powierniczego do realizacji swoich podstawowych zadań umownych.

Do zadań Pośrednika Finansowego należą m.in.:

  1.   ustanowienie we własnym imieniu Funduszu Szczegółowego,

2.   wybór Ostatecznych Odbiorców spośród podmiotów, które spełniają warunki z uwzględnieniem potencjalnej trwałości ekonomicznej inwestycji, które mają być finansowane, a przede wszystkim ich wykonalności finansowej,

3.   zawieranie Umów Inwestycyjnych, uwzględniając w ich treści wszystkie wymogi określone w Umowie oraz inne postanowienia, zgodne ze standardami i praktyką rynkową, o ile nie są one sprzeczne z Umową i przepisami prawa,

4.   wypłata Ostatecznym Odbiorcom pożyczki z Wkładem Funduszu Powierniczego w Okresie Budowy Portfela na podstawie zawartych Umów Inwestycyjnych,

5.   zapewnienie, aby Umowy Inwestycyjne zawierane z Ostatecznymi Odbiorcami, obejmowały postanowienia w zakresie wskazanym w Umowie, w tym:

a.   zobowiązania Ostatecznego Odbiorcy do realizowania Umowy Inwestycyjnej z należytą starannością z uwzględnieniem profesjonalnego charakteru jego działalności oraz nieangażowania się w działania sprzeczne z zasadami Unii Europejskiej i regulacjami krajowymi;

b.   zobowiązania Ostatecznego Odbiorcy do prowadzenia odpowiedniej dokumentacji i ewidencji księgowej związanej z Inwestycją;

c.   zobowiązania Ostatecznego Odbiorcy do przestrzegania zasad dotyczących unikania nakładania się finansowania przyznanego z EFRR, z innych funduszy, programów, środków i instrumentów Unii Europejskiej, a także innych źródeł pomocy krajowej i zagranicznej;

d.  zobowiązania Ostatecznego Odbiorcy do poddania się wszelkiego rodzaju kontrolom i audytom prowadzonym przez Pośrednika Finansowego, Menadżera, Instytucję Zarządzającą, krajowe instytucje kontrolne i audytowe, Komisję Europejską, Europejski Trybunał Obrachunkowy oraz realizacji zaleceń pokontrolnych w zakresie analogicznym do określonego w Umowie;

e.  zobowiązania Ostatecznego Odbiorcy do zwrotu w całości kwoty wypłaconej z tytułu Pożyczki zgodnie z Umową Inwestycyjną wraz z odsetkami oraz innymi zobowiązaniami wobec Pośrednika Finansowego wynikającymi z Umowy Inwestycyjnej oraz z Umowy;

6.  otwarcia i prowadzenia rachunków bankowych, wskazanych poniżej,

 7.  zwrot Menadżerowi Wkładu Funduszu Powierniczego niewydatkowanego na inwestycje Ostatecznych Odbiorców zgodnie z postanowieniami Umowy.

W celu realizacji Umowy Wnioskodawca otworzy i będzie prowadził w instytucji finansowej zlokalizowanej na terenie Unii Europejskiej następujące rachunki bankowe:

1) rachunki bankowe z Wkładem Funduszu Powierniczego:

a) rachunek bankowy z Bezpośrednim Wkładem Finansowym,

b) rachunek bankowy z Wkładem Krajowym,

2) rachunek bankowy Wypłat Pożyczek (wyodrębnione konto ewidencyjno-księgowe, z którego wypłacane są na rzecz Ostatecznych Odbiorców pożyczki zawierające Wkład Funduszu Powierniczego),

3) rachunek bankowy Zwrotów Pożyczek (wyodrębnione konto ewidencyjno-księgowe, na które Ostateczni Odbiorcy dokonują spłat pożyczek spełniających Zasady Kwalifikowalności wraz z odsetkami lub innymi płatnościami),

4) rachunki bankowe z Zasobami Zwróconymi (wyodrębnione konta ewidencyjno-księgowe, na których gromadzone są zasoby zwracane przez Ostatecznych Odbiorców z tytułu spłat pożyczek udzielonych i wykorzystanych zgodnie z Umową Inwestycyjną poprzez którą rozumie się umowę zawartą między Pośrednikiem Finansowym a Ostatecznym Odbiorcą w celu finansowania Inwestycji, odrębnie dla Bezpośredniego wkładu finansowego i Wkładu Krajowego):

a) rachunek bankowy z Zasobami Zwróconymi z Bezpośredniego Wkładu Finansowego,

b) rachunek bankowy z Zasobami Zwróconymi z Wkładu Krajowego,

5) rachunek bankowy Lokat (wyodrębnione konto ewidencyjno-księgowe, z którego dokonywane są operacje związane z lokowaniem środków Funduszu Powierniczego odrębnie dla środków Bezpośredniego Wkładu Finansowego oraz dla Wkładu Krajowego),

6) rachunek bankowy Własny (wyodrębnione konto ewidencyjno-księgowe w celu prowadzenia rozliczeń z tytułu Opłaty za Zarządzanie).

W przypadku wniesienia wkładu Pośrednika Finansowego ewidencjonowany jest on w syste­mie ewidencyjno-księgowym Pośrednika Finansowego w sposób umożliwiający jego przypisa­nie do danego Ostatecznego Odbiorcy, danego Instrumentu Finansowego oraz danej Inwesty­cji, a także zapewniający właściwą ścieżkę audytu.

Za realizację Umowy, Spółka będzie otrzymywać wynagrodzenie w formie Opłaty za Zarządzanie, która jest powiązana z wynikami we wdrażaniu Instrumentu Finansowego i podzielona jest na dwie składowe:

1) wynagrodzenie za wyniki w udzielaniu jednostkowych pożyczek,

2) wynagrodzenie za wyniki w zwrocie przez Ostatecznych Odbiorców środków finanso­wych z Inwestycji, obliczane w proporcji, która zostanie dokładnie wskazana w Umowie,

z zastrzeżeniem, iż Opłata za Zarządzanie nie może przekroczyć kwoty wskazanej w Umowie.

Okres realizacji Umowy strony ustalą w następujący sposób:

1) Okres Budowy Portfela,

2) na wniosek Pośrednika Finansowego Okres Budowy Portfela, może zostać wydłużony, je­żeli w wyniku braku wystarczających środków na rachunku bankowym Funduszu Powierni­czego Menadżer nie dokonał wniesienia Wkładu Funduszu Powierniczego do Funduszu Szczegółowego na podstawie poprawnie złożonego wniosku o wypłatę transzy w terminie 90 dni od dnia jego złożenia przez Pośrednika Finansowego.

3) Okres Wygaszania Portfela liczony jest od dnia następnego po dniu, w którym nastąpiła wypłata na rzecz Ostatecznego Odbiorcy jakiejkolwiek kwoty jednostkowej pożyczki, do dnia wygaśnięcia lub rozwiązania wszystkich zawartych w Okresie Budowy Portfela Umów Inwestycyjnych.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Przedmiotem wątpliwości Wnioskodawcy są czynności wykonywane w ramach Umowy na rzecz Menedżera.

     Wnioskodawca wyjaśnia również, iż powołuje się on na Umowy Inwestycyjne, gdyż jest to istotny i nieodłączny element czynności wykonywanych w ramach Umowy na rzecz Menedżera. Jak wskazano we wniosku: „Do zadań Pośrednika Finansowego należą m.in.: (-)

3. zawieranie Umów Inwestycyjnych, uwzględniając w ich treści wszystkie wymogi określone w Umowie oraz inne postanawiania, zgodne ze standardami i praktyką rynkową, o ile nie są one sprzeczne z Umową i przepisami prawa.”

W związku z powyższym nie jest możliwym pominięcie Umów Inwestycyjnych podczas analizy czynności wykonywanych w ramach Umowy na rzecz Menadżera Funduszu.

W odpowiedzi na pytanie:

Kto faktycznie będzie udzielać pożyczek Ostatecznym Odbiorcom - Państwo jako Pośrednik Finansowy czy Menadżer Funduszu?

wskazali Państwo:

Jak wskazano we wniosku:

„Wnioskodawca zawrze z Menadżerem Funduszu umowę (dalej również: „Umowa”), na mocy której Menadżer powierzy Spółce za wynagrodzeniem zadanie ustanowienia i zarządzania Funduszem Szczegółowym (fundusz, o którym mowa w art. 2 pkt 21 Rozporządzenia Ogólnego - fundusz, za pomocą którego instytucja zarządzająca lub fundusz powierniczy dostarczają produkty finansowe ostatecznym odbiorcom - ustanowiony przez Pośrednika Finansowego w ramach Umowy), z którego udzielane będą Pożyczki dla Ostatecznych Odbiorców.

Ostatecznymi Odbiorcami są podmioty wskazane w załączniku nr 2 do Umowy, które zawarły z Pośrednikiem Finansowym Umowę Inwestycyjną (umowa zawarta między Pośrednikiem Finansowym a Ostatecznym Odbiorcą w celu finansowania Inwestycji) oraz którym wypłacono jakakolwiek kwotę wsparcia na zasadach określonych Umowie.

Dedykowanym Instrumentem Finansowym będzie pożyczka rozwojowa w ramach działania 1.4.

W ramach Umowy Wnioskodawca ustanowi we własnym imieniu Fundusz Szczegółowy, który nie posiada osobowości prawnej, jako oddzielny blok finansowy, zachowujący finansową i księgową rozdzielność pomiędzy środkami Wkładu Funduszu Powierniczego wniesionymi do Funduszu Szczegółowego, a innymi aktywami Pośrednika Finansowego.”

W związku z powyższym Wnioskodawca wskazuje, iż on, jako strona Umowy Inwestycyjnej oraz ustanowiciel i zarządca Funduszu Szczegółowego, faktycznie udziela pożyczek Ostatecznym Obiorcom, tj. Spółka dokonuje przekazania środków z Funduszu Szczegółowego do Ostatecznych Odbiorców.

W odpowiedzi na pytanie:

Czy opisane we wniosku czynności będą Państwo wykonywać we własnym imieniu i na własny rachunek?

wskazali Państwo:

Jak wskazano we wniosku:

„W ramach Umowy Wnioskodawca ustanowi we własnym imieniu Fundusz Szczegółowy, który nie posiada osobowości prawnej, jako oddzielny blok finansowy, zachowujący finansową i księgową rozdzielność pomiędzy środkami Wkładu Funduszu Powierniczego wniesionymi do Funduszu Szczegółowego, a innymi aktywami Pośrednika Finansowego.

(…)

W celu realizacji Umowy Wnioskodawca otworzy i będzie prowadził w instytucji finansowej zlokalizowanej na terenie Unii Europejskiej następujące rachunki bankowe (...)”.

W tym zakresie należy stwierdzić, iż Wnioskodawca opisane we wniosku czynności będzie wykonywać we własnym imieniu i na własny rachunek. Dodatkowo Spółka podkreśla, iż odpowiada przed Menadżerem (bierze odpowiedzialność) za prawidłową realizację zadań w ramach Umowy.

Niemniej, aby nie wprowadzać Organu w błąd należy również podkreślić, iż ze względu na fakt, realizacji Umowy w ramach Programu, tj. środków europejskich, są one obarczone dodatkowymi wymogami prawnymi, aby mogły być uznane za prawidłowo rozdysponowanie. W związku z powyższym, w celu zachowania transparentności finansowej środki zaangażowane w ramach Projektu są wyodrębnione od pozostałych środków Spółki (co również zostało wskazane we wniosku).

W odpowiedzi na pytanie:

Czy wykonywane przez Państwa czynności będą obejmować usługi, o których mowa w art. 43 ust. 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), tj. czynności ściągania długów, w tym factoringu, usługi doradztwa bądź usługi w zakresie leasingu? Jeśli tak – proszę wskazać jakie?

wskazali Państwo:

Co do zasady wykonywane przez Wnioskodawcę czynności nie będą obejmować usług, o których mowa w art. 43 ust. 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), tj. czynności ściągania długów, w tym factoringu, usług doradztwa bądź usług w zakresie leasingu.

Oczywiście w ramach Umowy, Spółka wykonuje czynności, które polegają m.in. na przekazaniu środków na rzecz Ostatecznych Odbiorców. W takim układzie Spółka pełni rolę pożyczkodawcy i jako podmiot udzielający pożyczek, w przypadku uchylania się przez Ostatecznych Odbiorów od spłaty zobowiązania (kapitału wraz z odsetkami), Podatnik może podjąć kroki zmierzające do odzyskania powierzonego kapitału wraz z należnymi odsetkami. Jednakże takie zachowanie jest właściwe dla instytucji finansowych udzielających pożyczek i w konsekwencji, nie stanowi czynności ściągania długów, o których mowa w art. 43 ust. 15 ustawy o VAT.

Umowa zawarta z Menadżerem przewiduje natomiast, że Pośrednik Finansowy zobowiązuje się do dochodzenia przeciwko Ostatecznym Odbiorcom z najwyższą starannością wynikającą z profesjonalnego charakteru jego działalności, w drodze negocjacji lub innych działań prawnych, wszelkich niezaspokojonych roszczeń przysługujących jemu, Menadżerowi lub Instytucji Zarządzającej, w zakresie, w jakim uprawnienie do dochodzenia roszczeń przysługujących Instytucji Zarządzającej zostało przez nią przekazane Menadżerowi.

Czynności na rzecz Menadżera lub Instytucji Zarządzającej stanowią margines działalności wykonywanej w ramach Projektu i stanowią jedynie element zespołu czynności zmierzających do realizacji Projektu.

Co istotne, pośrednik Finansowy zobowiązany jest do przedkładania do Menadżera kwartalnych sprawozdań z prowadzonych działań windykacyjnych wg wzoru określonego przez Menadżera, co ma w szczególności na celu badanie tzw. „pułapu szkodowości (limitu strat)”, tj. wartości utraty środków liczonej jako relacji wartości kapitału pożyczek straconych do wartości udzielonych pożyczek ogółem, który w ramach realizowanego Projektu nie może przekroczyć 12%.

W odpowiedzi na pytanie:

Czy czynności, które będą Państwo wykonywać jako Pośrednik Finansowy, będą prowadzić do zmian prawnych i finansowych? Jakich i dla kogo?

wskazali Państwo:

Czynności podejmowane przez Wnioskodawcę dążą do przekazania środków pieniężnych z rachunku bankowego prowadzonego przez Spółkę na rachunek bankowy wskazany przez Ostatecznego Odbiorcę w formie pożyczki.

Tym samym dochodzi do zmian prawnych oraz finansowych, tj. środki stanowiące dofinansowanie projektu w formie Wkładu Funduszu Powierniczego zarządzane przez Spółkę, stają się kapitałem pożyczkowym dla Ostatecznych Odbiorców.

Należy jednak zauważyć, że kwestia będąca przedmiotem tego pytania Organu stanowi odzwierciedlenie przesłanki wyrażonej przez TSUE jako warunek uznania czynności za podlegające zwolnieniu, tj.: „W odniesieniu do art. 135 ust. 1 lit. d Dyrektywy 2006/112/WE TSUE wskazał, że przelew jest transakcją polegającą na realizacji dyspozycji przekazania określonej sumy pieniędzy z jednego rachunku na drugi. Transakcja ta cechuje się w szczególności tym, że powoduje zmianę sytuacji prawnej i finansowej istniejącej z jednej strony między udzielającym dyspozycji a beneficjentem, a z drugiej strony między nimi a ich bankiem, jak również, w odpowiednim przypadku, między bankami.”.

Tym samym, Organ poprzez zadanie tego pytania, może nieświadomie, dąży do przesądzenia kwestii zwolnienia przez samego Wnioskodawcę.

Potwierdzenie powyższego stanowi wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 stycznia 2024 r., o sygn. I FSK 1715/23, w którym to Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, iż: „W pytaniu III organ wezwał wnioskodawczynię do wyjaśnienia, czy wszystkie opisane we wniosku działania (czynności), które wnioskodawca wykonuje (jest zobowiązany wykonywać), mają na celu dokonanie transferów pieniężnych, których skutkiem jest pełnienie szczególnych i istotnych funkcji przelewu lub płatności i które w konsekwencji skutkują przeniesieniem środków pieniężnych i powodują zmiany prawne i finansowe. Trafnie w tym kontekście zauważył Autor skargi kasacyjnej, że sformułowanie, którym posłużył się organ, wzywając skarżącą do odpowiedzi na zadane pytanie - "dokonanie transferów pieniężnych, których skutkiem jest pełnienie szczególnych i istotnych funkcji przelewu lub płatności i które w konsekwencji skutkują przeniesieniem środków pieniężnych i powodują zmiany prawne i finansowe" wynika bezpośrednio z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zapadłego na gruncie przepisu art. 135 ust. 1 lit. (d) dyrektywy 2006/112/WE (np. pkt 24, 27, 28, 36 i 39 uzasadnienia wyroku Trybunału (czwarta izba) z dnia 28 lipca 2011 r. w sprawie C-350/10, Nordea Pankki Suomi Oyj oraz pkt 39-41, 46, 48-51 uzasadnienia wyroku Trybunału (druga izba) z dnia 26 maja 2016 r. w sprawie C-607/14, Bookit Ltd.) implementowanego do krajowego porządku prawnego przez art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o PTU, przywołanego przez skarżącą w uzasadnieniu stanowiska we wniosku o wydanie interpretacji.

(…)

Rację ma zatem Autor skargi kasacyjnej, że poprzez formułowanie pytania w taki właśnie sposób organ w istocie domaga się od skarżącej, aby przesądziła, czy realizowane w ramach opisanej we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Umowy świadczenia są usługami "depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych" w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o PTU, z uwzględnieniem orzecznictwa TSUE. Tymczasem to do organu należy ocena, czy opisane we wniosku czynności są tego rodzaju usługami.

(…)

Tego rodzaju oceny winien natomiast dokonać organ na podstawie stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Organ nie może wezwać wnioskodawcy, by ten - w ramach wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego - przesądził, że okoliczności faktyczne pozwalają na stwierdzenie, czy działania wnioskodawcy "mają na celu dokonanie transferów pieniężnych, których skutkiem jest pełnienie szczególnych i istotnych funkcji przelewu lub płatności i które w konsekwencji skutkują przeniesieniem środków pieniężnych i powodują zmiany prawne i finansowe" oraz czy "wszystkie dokonywane czynności są czynnościami niezbędnymi, bez których nie doszłoby do realizowania transakcji lub wykonania usług wskazanych w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług." Wezwanie może natomiast obejmować okoliczności faktyczne, na podstawie których możliwe będzie rozstrzygnięcie przez organ podatkowy kwestii związanej zwolnienie dokonywanych przez skarżącą czynności z podatku od towarów i usług."

W odpowiedzi na pytanie:

Czy będą Państwo mieli wpływ na treść zawieranych Umów Inwestycyjnych?

wskazali Państwo:

Jak wskazano we wniosku: „zawieranie Umów Inwestycyjnych, uwzględniając w ich treści wszystkie wymogi określone w Umowie oraz inne postanawiania, zgodne ze standardami i praktyką rynkową, o ile nie są one sprzeczne z Umową i przepisami prawa.”

Powyższe oznacza, iż przy zawieraniu Umów Inwestycyjnych, Spółka musi się kierować pewnymi wymogami, zwłaszcza, iż jak wspomniano wcześniej, Projekt jest realizowany ze środków unijnych, a tym samym podlega dodatkowym wymogom prawnym.

Niemniej, poza zawarciem niezbędnych elementów, Spółka ma całkowity wpływ na to jak jest sporządzana umowa.

W odpowiedzi na pytanie:

W jaki sposób dokonywać będą Państwo wyboru Ostatecznych Odbiorców?

wskazali Państwo:

Spółka na swojej stronie internetowej umieszcza ofertę w związku z prowadzonym Projektem. W ramach umieszczonej na stronie oferty potencjalni Ostateczni Odbiorcy składają odpowiednie wnioski pożyczkowe.

Spośród złożonych wniosków Wnioskodawca weryfikuje, które podmioty spełniają warunki otrzymania finansowania w ramach Projektu.

Następnie Spółka przeprowadza rozmowy z potencjalnymi Ostatecznymi Odbiorcami, tj. pozyskuje dokładne informacje, np. długość funkcjonowania przedsiębiorstwa na rynku, dokładny opis czym zajmuje się dany przedsiębiorca oraz jakie są perspektywy powodzenia realizacji inwestycji w ramach finansowania udzielanego przez Spółkę.

Oprócz powyższego Podatnik sprawdza zgłaszających się przedsiębiorców pod kątem ewentualnej niewypłacalności w instytucjach takich jak: Biuro Informacji Kredytowe, Związku Banków Polskich czy Polska Wywiadownia Gospodarcza.

Po tak dokonanej weryfikacji zgłaszających się przedsiębiorców, Spółka jako Ostatecznych Odbiorców wybiera:

1) przedsiębiorstwa, które spełniają wszelkie formalne warunki ubiegania się o finansowanie, w tym zabezpieczenia pożyczki,

2) przedsiębiorstwa, którym na dzień złożenia wniosku nie grozi upadłość czy niewypłacalność,

3) przedsiębiorstwa, których pomysł na rozwój został gruntownie przemyślany i zdaniem Spółki udzielenie finansowania może realnie wpłynąć na rozwój przedsiębiorstwa oraz regionu.

W odpowiedzi na pytanie:

Czy będą Państwo podejmować jakieś dodatkowe działania mające na celu zawarcie Umów Inwestycyjnych? Jeśli tak – na czym one będą polegały?

wskazali Państwo:

Poza przeprowadzeniem selekcji zgłaszających się przedsiębiorców w ramach wyboru Ostatecznych Odbiorców, Spółka nie musi podejmować dodatkowych działań mających na celu zawarcie Umów Inwestycyjnych.

W odpowiedzi na pytanie:

Kto jest odpowiedzialny za prawidłową realizację świadczeń na rzecz Ostatecznych Odbiorców: Państwo czy Menadżer Funduszu?

Wskazali Państwo:

Ze względu na fakt, iż to Wnioskodawca zawiera Umowy Inwestycyjne, tj. jest stroną umów zawieranych z Ostatecznymi Odbiorcami, to właśnie Wnioskodawca jest odpowiedzialny za prawidłową realizację świadczeń na rzecz Ostatecznych Odbiorców.

Należy w tym miejscu również wskazać, iż ze względu na fakt, iż udzielanie pożyczek stanowi przedmiot Umowy, Wnioskodawca odpowiada przed Menadżerem, jako przed usługobiorcą.

Pytania

1. Czy czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w ramach Umowy podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

2. Czy czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w ramach Umowy są zwolnione z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1.

W ocenie Wnioskodawcy, czynności wykonywane w ramach Umowy podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT). Jak stanowi z kolei art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje natomiast wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT).

Powyższe przepisy wyznaczają przedmiotowy oraz podmiotowy zakres opodatkowania VAT, a zatem w efekcie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług mogą podlegać co do zasady tylko te czynności, w przypadku których spełniony został zarówno podmiotowy, jak i przedmiotowy zakres opodatkowania, tzn. zaistniała czynność określona jako opodatkowana, która została wykonana przez podmiot mający cechę podatnika.

Zgodnie natomiast z art. 15 ust. 6 ustawy o VAT „Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.”

Przenosząc powyższe na grunt opisywanej sprawy w pierwszej kolejności Wnioskodawca zwraca uwagę, iż Spółka jako Pośrednik Finansowy wykonuje czynności dotyczące ustanowienia i prowadzenia Funduszu Szczegółowego, udostępnianie Ostatecznym Odbiorcom wsparcia w formie Instrumentów Finansowych w ramach Projektu za wynagrodzeniem nosi znamiona odpłatnego świadczenia usług, podlegającego opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Za realizację czynności w powyższym zakresie Spółka będzie otrzymywać określone w Umowie wynagrodzenie. Na gruncie ustawy otrzymane z tego tytułu świadczenie pieniężne będzie stanowić zapłatę za świadczone usługi.

W następnej kolejności należy zaznaczyć, iż fakt posiadania przez Województwo 100% udziałów w kapitale Spółki oraz to, iż została ona powołana w celach realizacji zadań publicznych samorządu Wojewódzkiego a nie komercyjnych, nie przesądza, czy Spółka sama wchodzi w skład administracji samorządowej. Jako podmiot prawa handlowego, Spółka prowadzi niezależną działalność gospodarczą.

Podkreślenia wymaga, że stopień zależności Spółki od Województwa nie może automatycznie przesądzać o braku możliwości uznania wykonywanych zadań własnych Województwa powierzonych Spółce za podlegające, jako odpłatne świadczenie usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Spółka, co prawda, wykonuje na mocy Umowy czynności związane z realizacją zadań własnych samorządu wojewódzkiego, do realizacji których Województwo zostało powołane, tj. wspierania aktywności mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, jednostek samorządu terytorialnego, spółdzielni, wspólnot mieszkaniowych, organizacji pozarządowych, kościołów i związków wyznaniowych, ale czynności te wykonuje jako odrębny podmiot.

Podsumowując, wymienione przez Wnioskodawcę w opisie zdarzenia przyszłego czynności będą stanowić odpłatne świadczenie usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, podlegające opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Ad 2.

Zdaniem Wnioskodawcy, wykonywane przez Spółkę czynności w ramach Umowy są zwolnione z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT). Jak stanowi z kolei art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie, jak i zaniechanie.

Stawka podatku, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT z uwzględnieniem art. 146ef, wynosi 23%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3 i art. 129 ust. 1.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy przewidują dla niektórych towarów i usług stawki obniżone lub zwolnienie z podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, w ocenie Wnioskodawcy, dotyczy ogółu czynności podejmowanych w ramach Umowy, gdyż istotą działania Wnioskodawcy, jest utworzenie tzw. Funduszu Szczegółowego i zarządzanie nim, wraz z obsługą płatności na jego rachunkach bankowych.

W tym kontekście należy przypomnieć, że art. 135 ust. 1 lit. d Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. L. z 2006 r. Nr 347 str. 1 ze zm.) przewiduje, iż państwa członkowskie zwalniają "transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności". Transakcje zwolnione na podstawie tego przepisu zostały zatem zdefiniowane ze względu na charakter świadczonych usług a nie ze względu na usługodawcę lub usługobiorcę. Zwolnienie nie jest zatem uzależnione od spełnienia wymogu, by transakcje były dokonywane przez określony rodzaj zakładu lub osoby prawnej, jeśli sporne transakcje wchodzą w zakres transakcji finansowych (zob. wyrok Trybunału z dnia 28 października 2010 r. w sprawie C-175/09 Axa UK, EU:C:2010:646, pkt 26 i przytoczone tam orzecznictwo).

Kryteria, jakie należy przyjąć w celu kwalifikacji konkretnych usług jako transakcji dotyczących wszelkiego rodzaju płatności, przelewów i transferów pieniężnych, zwolnionych od podatku na podstawie art. 135 ust. 1 lit. d dyrektywy 2006/112/WE, zostały określone w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału, zwolnienia, o których mowa w art. 135 ust. 1 dyrektywy 2006/112/WE, stanowią autonomiczne pojęcia prawa unijnego, które służą unikaniu rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

Ponadto, pojęcia użyte do opisania zwolnień od podatku powinny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda usługa świadczona odpłatnie przez podatnika. Wykładnia tych pojęć musi być jednak zgodna z celami, jakim służą zwolnienia oraz musi spełniać wymogi zasady neutralności podatkowej.

Zasada ścisłej wykładni nie oznacza zatem, że pojęcia użyte w celu opisania zwolnień powinny być interpretowane w sposób, który uniemożliwiałby osiągnięcie zakładanych przez nie skutków (np. wyroki w sprawach: C-334/14 De Fruytier, pkt 18; C-607/14 Bookit, pkt 34).

W odniesieniu do art. 135 ust. 1 lit. d Dyrektywy 2006/112/WE TSUE wskazał, że przelew jest transakcją polegającą na realizacji dyspozycji przekazania określonej sumy pieniędzy z jednego rachunku na drugi. Transakcja ta cechuje się w szczególności tym, że powoduje zmianę sytuacji prawnej i finansowej istniejącej z jednej strony między udzielającym dyspozycji a beneficjentem, a z drugiej strony między nimi a ich bankiem, jak również, w odpowiednim przypadku, między bankami. Brzmienie art. 135 ust. 1 lit. d dyrektywy 2006/112/WE nie wyklucza co do zasady, aby transakcja przelewu składała się z różnych odrębnych usług, które stanowią wówczas "transakcje dotyczące" przelewów w rozumieniu tego przepisu (np. wyrok w sprawie C-2/95 SDC, pkt 64).

Ponadto, oprócz transakcji spełniających kryterium wskazane przez Trybunał, zwolnieniem objęte są również transakcje niebędące w istocie przelewami lub płatnościami, a stanowiące transakcje tworzące odrębną całość, ocenianą w sposób ogólny, których skutkiem jest pełnienie szczególnych i istotnych funkcji przelewu lub płatności (np. wyrok w sprawie C-2/95 SDC, pkt 66-68). W tym kontekście TSUE podkreślał, że należy odróżnić usługę zwolnioną od podatku w rozumieniu dyrektywy 2006/112/WE od wykonania zwykłego świadczenia rzeczowego lub technicznego.

Istotne jest w szczególności, aby w tym celu zbadać zakres odpowiedzialności usługodawcy, a zwłaszcza to, czy odpowiedzialność ta ograniczona jest do aspektów technicznych, czy też obejmuje specyficzne i istotne elementy transakcji (np. wyroki: w sprawie C-350/10 Nordea Pankki Suomi, pkt 24; w sprawie C-607/14 Bookit, pkt 40). Jak wskazuje Trybunał, uwagi odnoszące się do transakcji dotyczących przelewów mają zastosowanie również do transakcji dotyczących płatności (np. wyrok w sprawie C-607/14 Bookit, pkt 43).

Zważywszy, że przedmiotem świadczeń realizowanych przez Wnioskodawcę na rzecz Województwa (…) działającego poprzez Instytucję Zarządzającą (Zarząd Województwa) w ramach zawartej umowy będzie kombinacja różnych czynności, aby móc wskazać, że dana usługa jest usługą jednolitą - złożoną (kompleksową), winna składać się ona z różnych świadczeń, których realizacja prowadzi jednak do jednego celu. Na usługę złożoną składa się więc kombinacja różnych czynności, prowadzących do realizacji określonego celu - do wykonania świadczenia głównego, na które składają się różne świadczenia pomocnicze. Natomiast usługę należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. Pojedyncza usługa traktowana jest zatem jak element usługi kompleksowej wówczas, jeżeli cel świadczenia usługi pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać usługi głównej bez usługi pomocniczej.

Co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji, gdy jedna usługa obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka świadczeń, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedną usługę kompleksową, obejmującą kilka świadczeń pomocniczych. Jeżeli jednak w skład świadczonej usługi wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu usługi kompleksowej.

Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem TSUE, każda czynność powinna być zwykle uznawana za odrębną i niezależną, a czynność złożona z jednego świadczenia w aspekcie gospodarczym nie powinna być sztucznie rozdzielana, by nie pogarszać funkcjonalności systemu podatku VAT.

W pierwszej kolejności należy poszukiwać elementów charakterystycznych dla rozpatrywanej czynności celem określenia, czy podatnik dostarcza konsumentowi, rozumianemu jako przeciętny konsument, kilka odrębnych świadczeń głównych, czy też jedno świadczenie. Z jednym świadczeniem złożonym mamy do czynienia m.in., jeżeli dwa lub więcej świadczenia (lub czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta, rozumianego jako przeciętny konsument, są tak ściśle związane, że stanowią one obiektywnie jedno tylko nierozerwalne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny (np. wyrok w sprawie C-41/04 Levob, pkt 20 i 22).

W wyroku w sprawie C-349/96 Card Protection Plan Ltd, Trybunał uznał, że jeżeli dwa lub więcej niż dwa świadczenia (czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta są tak ściśle powiązane, że obiektywnie tworzą w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie dla celów podatku od wartości dodanej. Pogląd ten znajduje również potwierdzenie w wyroku w sprawie C-2/95 SDC.

W kontekście powyższego stwierdzić należy, że ze świadczeniem usługi złożonej (kompleksowej) mamy do czynienia wówczas, gdy świadczenie usługodawcy jest rozbudowane i obejmuje dwie lub więcej pojedynczych czynności (świadczeń), będących elementami częściowego zobowiązania strony transakcji. Jednocześnie usługa taka, jeśli może zostać uznana za usługę o charakterze złożonym, podlega opodatkowaniu jednolitą stawką podatku od towarów i usług, właściwą dla świadczenia podstawowego, głównego.

Wykładnia przepisu art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT uwzględniająca orzecznictwo TSUE nakazuje zatem przyjąć, że pojęcie usług w zakresie wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych obejmuje również transakcje tworzące odrębną całość, których skutkiem jest pełnienie szczególnych i istotnych funkcji przelewu lub płatności, i które w konsekwencji skutkują przeniesieniem środków pieniężnych i powodują zmiany prawne i finansowe. Pojęcie usług w zakresie wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych nie obejmuje natomiast usług o charakterze technicznym, w których odpowiedzialność usługodawcy ograniczona jest do kwestii technicznych i nie obejmuje istotnych elementów transakcji płatniczej.

Należy wskazać, że ekonomicznym efektem dokonania transferów pieniężnych jest, co do zasady, przekazanie przez dany podmiot (osobę) środków pieniężnych na rzecz innego podmiotu (osoby).

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy można wskazać, że na proces realizacji transakcji dokonania transferu środków składa się w istocie zbiór określonych świadczeń złożonych realizowanych przez Wnioskodawcę, który jest zaangażowany w ten proces na podstawie Umowy.

Wnioskodawca, jak wynika z okoliczności sprawy, odpowiedzialny jest za kompleksową obsługę Funduszu Szczegółowego, na które składa się szereg czynności szczegółowo opisanych powyżej.

W tym kontekście stwierdzić należy, że wszystkie czynności, które łącznie składają się na usługę złożoną i wypełniającą wskazane wyżej przez TSUE przesłanki, objęte będą zwolnieniem od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług. Zwolnienie to będzie obejmować wyłącznie kompleksowe czynności dotyczące transferów pieniężnych dokonywanych bezpośrednio przez Wnioskodawcę lub na jego zlecenie, za które należne jest wynagrodzenie, mające pokryć ponoszone przez Wnioskodawcę koszty obsługi realizacji Umowy.

Efektem wszystkich tych czynności łącznie (wykonywanych przez Wnioskodawcę) jest realizacja transferów środków pieniężnych na rzecz Ostatecznych Odbiorców (z którymi Wnioskodawca podpisał Umowy Inwestycyjne), która bez tych czynności nie byłaby możliwa. Pomiędzy opisanymi we wniosku czynnościami istnieje ścisły związek przyczynowo skutkowy. Przedmiotowe czynności stanowią zatem elementy łącznej usługi, spełniającej szczególne oraz istotne funkcje płatności, skutkujące zmianą sytuacji finansowej i prawnej stron tej operacji. Usługi te będą zatem objęte zwolnieniem od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i  usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.) – zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:

Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy:

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług należy rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów  i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w rozumieniu art. 7 ustawy.

Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę  w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy jej wykonaniem a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia (wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia).

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Taka konstrukcja definicji świadczenia usług jest wyrazem zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji dokonywanych w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze – dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem działa jako podatnik VAT.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie art. 15 ust. 2 ustawy:

Ponadto należy zwrócić uwagę, że przepisy art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług stanowią implementację art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą. Zgodnie z ww. regulacją Dyrektywy:

Jak stanowi art. 15 ust. 6 ustawy:

Unormowanie to stanowi odzwierciedlenie art. 13 ust. 1 Dyrektywy, który stwierdza, że:

Należy zauważyć, że ustawa o podatku od towarów i usług posługując się sformułowaniem „organy władzy publicznej” nie definiuje tego pojęcia, tak jak i Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483 ze zm.). W świetle art. 16 ust. 2 Konstytucji RP:

Rozwinięcie tej regulacji zawarto w art. 163 Konstytucji RP, zgodnie z którym:

Z powołanych przepisów wynika, że pojęciem tym objęte są wszelkie organy państwowe i samorządu terytorialnego.

W zakresie statusu podmiotu publicznego wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 29 października 2015 r. w sprawie C-174/14 Saudaçor – Sociedade Gestora de Recursos e Equipamentos da Saúde dos Açores SA przeciwko Fazenda Pública, w którym (pkt 55-57) stwierdził, że:

Zgodnie z art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 566), zwanej dalej ustawą o samorządzie województwa:

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie województwa:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o samorządzie województwa:

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

W świetle art. 14 ust. 1 cyt. ustawy:

Z opisu sprawy wynika, że zostali Państwo (Spółka, Wykonawca lub Pośrednik Finansowy) wpisani do Krajowego Rejestru Przedsiębiorców 10 stycznia 2005 r., a Państwa jedynym Wspólnikiem jest Województwo (…), które posiada 100% udział w Państwa kapitale. Są Państwo spółką celową powołaną do realizacji zadań publicznych samorządu wojewódzkiego (wspieranie rozwoju przedsiębiorczości w województwie (…)), a nie komercyjną. Wypracowany przez Spółkę zysk nie podlega podziałowi między wspólników, lecz przeznaczany jest wyłącznie na realizację jej celów. Są Państwo zarejestrowani jako czynny podatnik VAT.

Zarząd Województwa (…) (Instytucja Zarządzająca) przyjął Program Fundusze Komisji Europejskiej dla (…) (Program). W ramach ww. Programu (…) Fundusz Rozwoju Sp. z o.o. (Menadżer Funduszu lub Menadżer) 26 czerwca 2024 r. zawarł umowę z Województwem o finansowaniu Projektu „(…)” (Projekt) współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego,

Celem Projektu jest m.in. wsparcie dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), jednostek samorządu terytorialnego, spółdzielni, wspólnot mieszkaniowych, organizacji pozarządowych, kościołów i związków wyznaniowych w postaci Instrumentów Finansowych. Instrumenty Finansowe to forma wsparcia (pożyczki oraz pożyczki łączone z dotacjami) udzielana Ostatecznym Odbiorcom zgodnie z art. 2 pkt 16) Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 z dnia 24 czerwca 2021 r. ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, Funduszu Spójności, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury, a także przepisy finansowe na potrzeby tych funduszy oraz na potrzeby Funduszu Azylu, Migracji i Integracji, Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Instrumentu Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowej (Rozporządzenie Ogólne).

Zawrą Państwo z Menadżerem Funduszu Umowę, na mocy której Menadżer powierzy Państwu za wynagrodzeniem zadanie ustanowienia i zarządzania Funduszem Szczegółowym, z którego udzielane będą Pożyczki dla Ostatecznych Odbiorców.

Ostatecznymi Odbiorcami są podmioty, które zawarły z Pośrednikiem Finansowym Umowę Inwestycyjną (umowa zawarta między Pośrednikiem Finansowym a Ostatecznym Odbiorcą w celu finansowania Inwestycji) oraz którym wypłacono jakakolwiek kwotę wsparcia na zasadach określonych Umowie.

W ramach Umowy ustanowią Państwo we własnym imieniu Fundusz Szczegółowy, który nie posiada osobowości prawnej, jako oddzielny blok finansowy, zachowujący finansową i księgową rozdzielność pomiędzy środkami Wkładu Funduszu Powierniczego wniesionymi do Funduszu Szczegółowego, a innymi aktywami Pośrednika Finansowego.

Zadaniem Menadżera jest wniesienie w transzach Wkładu Funduszu Powierniczego do Funduszu Szczegółowego, tj.:

1) Bezpośredni Wkład Finansowy (wkład finansowy wnoszony przez Menadżera do Funduszu Szczegółowego pochodzący ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego),

2) Wkład Krajowy (wkład finansowy wnoszony przez Menadżera do Funduszu Szczegółowego nie pochodzący ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego).

Transze są wypłacane na Państwa wniosek do Menadżera Funduszu o wypłatę części Wkładu Funduszu Powierniczego.

Wykorzystują Państwo ww. Wkład Funduszu Powierniczego do realizacji swoich podstawowych zadań umownych. Do zadań Pośrednika Finansowego (Państwa) należą m.in.:

1. ustanowienie we własnym imieniu Funduszu Szczegółowego,

2. wybór Ostatecznych Odbiorców spośród podmiotów, które spełniają warunki z uwzględnieniem potencjalnej trwałości ekonomicznej inwestycji, które mają być finansowane, a przede wszystkim ich wykonalności finansowej,

3. zawieranie Umów Inwestycyjnych, uwzględniając w ich treści wszystkie wymogi określone w Umowie oraz inne postanowienia, zgodne ze standardami i praktyką rynkową, o ile nie są one sprzeczne z Umową i przepisami prawa,

4. wypłata Ostatecznym Odbiorcom pożyczki z Wkładem Funduszu Powierniczego w Okresie Budowy Portfela na podstawie zawartych Umów Inwestycyjnych,

5. zapewnienie, aby Umowy Inwestycyjne zawierane z Ostatecznymi Odbiorcami, obejmowały postanowienia w zakresie wskazanym w Umowie, w tym:

a. zobowiązania Ostatecznego Odbiorcy do realizowania Umowy Inwestycyjnej z należytą starannością z uwzględnieniem profesjonalnego charakteru jego działalności oraz nieangażowania się w działania sprzeczne z zasadami Unii Europejskiej i regulacjami krajowymi;

b. zobowiązania Ostatecznego Odbiorcy do prowadzenia odpowiedniej dokumentacji i ewidencji księgowej związanej z Inwestycją;

c. zobowiązania Ostatecznego Odbiorcy do przestrzegania zasad dotyczących unikania nakładania się finansowania przyznanego z EFRR, z innych funduszy, programów, środków i instrumentów Unii Europejskiej, a także innych źródeł pomocy krajowej i zagranicznej;

d. zobowiązania Ostatecznego Odbiorcy do poddania się wszelkiego rodzaju kontrolom i audytom prowadzonym przez Pośrednika Finansowego, Menadżera, Instytucję Zarządzającą, krajowe instytucje kontrolne i audytowe, Komisję Europejską, Europejski Trybunał Obrachunkowy oraz realizacji zaleceń pokontrolnych w zakresie analogicznym do określonego w Umowie;

e. zobowiązania Ostatecznego Odbiorcy do zwrotu w całości kwoty wypłaconej z tytułu Pożyczki zgodnie z Umową Inwestycyjną wraz z odsetkami oraz innymi zobowiązaniami wobec Pośrednika Finansowego wynikającymi z Umowy Inwestycyjnej oraz z Umowy;

6. otwarcia i prowadzenia rachunków bankowych,

7. zwrot Menadżerowi Wkładu Funduszu Powierniczego niewydatkowanego na inwestycje Ostatecznych Odbiorców zgodnie z postanowieniami Umowy.

W celu realizacji Umowy otworzą i będą Państwo prowadzić w instytucji finansowej zlokalizowanej na terenie Unii Europejskiej rachunki bankowe. Za realizację Umowy, będą Państwo otrzymywać wynagrodzenie w formie Opłaty za Zarządzanie, która jest powiązana z wynikami we wdrażaniu Instrumentu Finansowego i podzielona jest na dwie składowe:

1) wynagrodzenie za wyniki w udzielaniu jednostkowych pożyczek,

2) wynagrodzenie za wyniki w zwrocie przez Ostatecznych Odbiorców środków finansowych z Inwestycji, obliczane w proporcji, która zostanie dokładnie wskazana w Umowie, z zastrzeżeniem, iż Opłata za Zarządzanie nie może przekroczyć kwoty wskazanej w Umowie.

Przedmiotem Państwa wątpliwości są czynności wykonywane w ramach Umowy na rzecz Menedżera. Państwo, jako strona Umowy Inwestycyjnej oraz ustanowiciel i zarządca Funduszu Szczegółowego, faktycznie udzielają pożyczek Ostatecznym Obiorcom, tj. dokonują Państwo przekazania środków z Funduszu Szczegółowego do Ostatecznych Odbiorców.

Opisane we wniosku czynności będą Państwo wykonywać we własnym imieniu i na własny rachunek. Odpowiadają Państwo przez Menadżerem (biorą Państwo odpowiedzialność) za prawidłową realizację zadań w ramach Umowy.

Co do zasady wykonywane czynności nie będą obejmować usług, o których mowa w art. 43 ust. 15 ustawy o podatku od towarów i usług. W ramach Umowy, Spółka wykonuje czynności, które polegają m.in. na przekazaniu środków na rzecz Ostatecznych Odbiorców. W takim układzie pełnią Państwo rolę pożyczkodawcy i jako podmiot udzielający pożyczek, w przypadku uchylania się przez Ostatecznych Odbiorów od spłaty zobowiązania (kapitału wraz z odsetkami), mogą Państwo podjąć kroki zmierzające do odzyskania powierzonego kapitału wraz z należnymi odsetkami. Jednakże takie zachowanie jest właściwe dla instytucji finansowych udzielających pożyczek i w konsekwencji, nie stanowi czynności ściągania długów, o których mowa w art. 43 ust. 15 ustawy o VAT.

Umowa zawarta z Menadżerem przewiduje natomiast, że Pośrednik Finansowy zobowiązuje się do dochodzenia przeciwko Ostatecznym Odbiorcom z najwyższą starannością wynikającą z profesjonalnego charakteru jego działalności, w drodze negocjacji lub innych działań prawnych, wszelkich niezaspokojonych roszczeń przysługujących jemu, Menadżerowi lub Instytucji Zarządzającej, w zakresie, w jakim uprawnienie do dochodzenia roszczeń przysługujących Instytucji Zarządzającej zostało przez nią przekazane Menadżerowi.

Podejmowane przez Państwa czynności dążą do przekazania środków pieniężnych z rachunku bankowego prowadzonego przez Spółkę na rachunek bankowy wskazany przez Ostatecznego Odbiorcę w formie pożyczki. Tym samym dochodzi do zmian prawnych oraz finansowych, tj. środki stanowiące dofinansowanie projektu w formie Wkładu Funduszu Powierniczego zarządzane przez Spółkę, stają się kapitałem pożyczkowym dla Ostatecznych Odbiorców.

Przy zawieraniu Umów Inwestycyjnych, muszą się Państwo kierować pewnymi wymogami, zwłaszcza, że Projekt jest realizowany ze środków unijnych, a tym samym podlega dodatkowym wymogom prawnym. Niemniej, poza zawarciem niezbędnych elementów, mają Państwo całkowity wpływ na to jak jest sporządzana umowa.

Ze względu na fakt, że to Państwo zawierają Umowy Inwestycyjne, tj. są Państwo stroną umów zawieranych z Ostatecznymi Odbiorcami, to właśnie Państwo są odpowiedzialni za prawidłową realizację świadczeń na rzecz Ostatecznych Odbiorców.

Państwa wątpliwości w tej sprawie w pierwszej kolejności dotyczą podlegania opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług czynności wykonywanych przez Państwa w ramach Umowy.

Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 26 stycznia 2023 r., sygn. akt I FSK 1958/19 powołując się na wyrok z 22 lutego 2018 r. w sprawie C-182/17 Nagyszénás Településszolgáltatási Nonprofit Kft. Przeciwko Nemzeti Adó- és Vámhivatal Fellebviteli Igazgatósága:

Dalej NSA podkreślił, że:

Sąd podkreślił również, że:

Analizując przedstawiony przez Państwa opis sprawy w kontekście powołanych przepisów prawa oraz przytoczonych powyżej orzeczeń sądów, wskazać należy, że realizacja przez Państwa czynności objętych Umową, dotyczących ustanowienia i zarządzania Funduszem Szczegółowym, z którego udzielane będą Pożyczki dla Ostatecznych Odbiorców nosi znamiona odpłatnego świadczenia usług, podlegającego opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podkreślenia wymaga, że stopień zależności Państwa od Województwa nie może automatycznie przesądzać o braku możliwości uznania wykonywanych zadań własnych Województwa powierzonych Spółce za podlegające, jako odpłatne świadczenie usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Co prawda, wykonują Państwo czynności związane z realizacją zadań własnych samorządu wojewódzkiego, do realizacji których Województwo zostało powołane, tj. wspierania aktywności mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, jednostek samorządu terytorialnego, spółdzielni, wspólnot mieszkaniowych, organizacji pozarządowych, kościołów i związków wyznaniowych, ale czynności te wykonują Państwo jako odrębny podmiot. Z tytułu realizacji zadań objętych Umową będzie Państwu przysługiwać wynagrodzenie w formie Opłaty za Zarządzanie. Zatem czynności te stanowią odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Na gruncie ustawy otrzymane z tego tytułu świadczenie pieniężne w istocie będzie stanowić zapłatę za świadczone przez Państwa usługi.

Zatem czynności, które będą Państwo wykonywać na podstawie zawartej Umowy będą stanowić odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 jest zatem prawidłowe.

Mają Państwo również wątpliwości w kwestii zastosowania zwolnienia od podatku VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy, do czynności wykonywanych przez Państwa w ramach Umowy. Jednocześnie twierdzą Państwo, że realizowane przez Państwa świadczenia stanowią kompleksowe usługi zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

W celu określenia, czy w danym przypadku mamy do czynienia ze świadczeniem kompleksowym, należy zbadać, czy sprzedawca dostarcza kupującemu, jedno świadczenie czy też kilka odrębnych. W tym kontekście za świadczenia odrębne uznaje się świadczenia wykonywane przez jednego świadczącego na rzecz jednego nabywcy, które nawet jeżeli są w pewien sposób powiązane, mogą być traktowane rozłącznie, a traktowanie to nie wpłynie na charakter żadnego z nich ani też nie sprawi, że wartość świadczeń z punktu widzenia nabywcy będzie inna, niż gdyby świadczenia te były uznane za świadczenie złożone. Przy czym ocena, czy w danych okolicznościach mamy do czynienia z jedną usługą kompleksową, czy też z szeregiem jednostkowych usług, winna odbywać się w oparciu o to, czy wykonywane świadczenia wykazują ze sobą tak ścisłe powiązanie, że w sensie gospodarczym tworzą jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter.

Przy kwalifikacji danych świadczeń, w kontekście uznania ich za czynności złożone, należy przede wszystkim patrzeć przez pryzmat fundamentalnej zasady, zgodnie z którą każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, a dopiero w sytuacji, gdy jedna czynność obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka świadczeń, wtedy przyjmuje się, że czynność ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych.

Świadczenie złożone (kompleksowe) ma miejsce wówczas, gdy relacja poszczególnych czynności (świadczeń) wykonywanych na rzecz jednego nabywcy dzieli je na świadczenie podstawowe i świadczenia pomocnicze – tzn. takie, które umożliwiają skorzystanie ze świadczenia podstawowego (lub są niezbędne dla możliwości skorzystania ze świadczenia podstawowego). Jeżeli jednak świadczenia te można rozdzielić, tak że nie zmieni to ich charakteru ani wartości z punktu widzenia nabywcy – wówczas świadczenia takie powinny być traktowane jako dwa (lub więcej) niezależnie opodatkowane świadczenia.

W sytuacji, gdy mamy do czynienia ze świadczeniem złożonym – świadczeniem dwóch lub więcej czynności, tak ściśle ze sobą powiązanych, że obiektywnie tworzą w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jedno świadczenie do celów stosowania podatku VAT. Zdarzenie to należy traktować jako jednolite świadczenie, w którym kilka elementów należy uznać za konstytutywne do świadczenia głównego. Zatem należy ustalić charakter realizowanego świadczenia, a tym samym zidentyfikować dominujące składniki danego świadczenia.

Koncepcję opodatkowania świadczeń kompleksowych wypracował Trybunał Sprawiedliwości UE, w wydanych orzeczeniach na podstawie pierwotnie obowiązującej Szóstej Dyrektywy Rady (77/388/EWG) oraz obecnie obowiązującej Dyrektywy 2006/112/WE Rady.

W orzeczeniu z 25 lutego 1999 r. w sprawie Card Protection Plan Ltd v Commissioners of Customs and Excise (C-349/96), Trybunał stwierdził, że:

Trybunał wskazał, że

Z kolei w wyroku TSUE z 11 czerwca 2009 r. w sprawie C-572/07 RLRE Tellmer Property sro przeciwko Finanční ředitelství v Ústí nad Labem, Trybunał wskazał, że:

W konsekwencji, w przypadku świadczeń o charakterze złożonym o sposobie opodatkowania, decyduje to, czy w danych okolicznościach mamy do czynienia z jednym świadczeniem kompleksowym czy też z szeregiem jednostkowych świadczeń. Świadczenie o charakterze złożonym podlega opodatkowaniu według jednolitych zasad właściwych dla świadczenia głównego.

Powyższe oznacza, że dla oceny, czy w danej sytuacji są spełnione przesłanki dla uznania danego zespołu świadczeń za jedno świadczenie kompleksowe jest to, czy w przypadku wydzielenia poszczególnych świadczeń, będą one miały dla nabywcy istotną wartość. Ważne jest, czy świadczenia są ze sobą powiązane w taki sposób, że samodzielnie nie przynoszą wymaganej, praktycznej korzyści z punktu widzenia konsumenta.

Twierdzą Państwo, że wszystkie wymienione przez Państwa czynności stanowią jedno świadczenia kompleksowe, z czym nie sposób się zgodzić. Z okoliczności sprawy wynika, że będą Państwo wykonywali usługi na rzecz różnych podmiotów – Menadżera i Ostatecznych Odbiorców.

Jak wskazano, świadczenie złożone ma miejsce wówczas, gdy relacja poszczególnych czynności (świadczeń) wykonywanych na rzecz jednego nabywcy dzieli je na świadczenie podstawowe i świadczenia pomocnicze – tzn. takie, które umożliwiają skorzystanie ze świadczenia podstawowego (lub są niezbędne dla możliwości skorzystania ze świadczenia podstawowego). W Państwa sprawie mamy do czynienia z odrębnymi świadczeniami, które będą wykonywane na rzecz różnych podmiotów, w związku z tym istnieje możliwość podzielenia wykonywanych przez Państwa czynności i nie będzie to miało sztucznego charakteru – można bowiem jednoznacznie wydzielić czynności, które będą realizowane na rzecz poszczególnych odbiorców usług. Zawierają Państwo Umowę z Menadżerem, na podstawie której wykonują Państwo szereg czynności na jego rzecz, natomiast na podstawie tej samej Umowy są Państwo również zobowiązani do świadczenia określonych usług bezpośrednio na rzecz Ostatecznych Odbiorców. Trudno zatem uznać, że wykonywane czynności stanowią jedno świadczenie kompleksowe, skoro świadczą Państwo usługi na rzecz dwóch (lub więcej) podmiotów, jest to bowiem czynnik wyłączający możliwość traktowania świadczeń jako usługi kompleksowej.

Należy podkreślić, że ze świadczeniem usługi złożonej (kompleksowej) mamy do czynienia wówczas, gdy świadczenie usługodawcy jest rozbudowane i obejmuje dwie lub więcej pojedynczych czynności (świadczeń), będących elementami częściowego zobowiązania strony transakcji. Jednocześnie usługa taka, jeśli może zostać uznana za usługę o charakterze złożonym, podlega opodatkowaniu według zasad właściwych dla świadczenia podstawowego, głównego. Ponadto, jeżeli w skład świadczonej usługi wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu czynności kompleksowej. Jednakże wskazane warunki i wytyczne dotyczą tylko i wyłącznie świadczeń wykonywanych na rzecz jednego podatnika. W żadnym wypadku nie można mówić o jednym świadczeniu kompleksowym, jeżeli usługi są realizowane na rzecz kilku podmiotów, nawet jeżeli odbywa się to na podstawie jednej Umowy. Można bowiem bez jakiegokolwiek problemu wyodrębnić usługi, które będą świadczone na rzecz każdego usługobiorcy. W takich okolicznościach wbrew Państwa argumentom nie można zatem stwierdzić, że mamy do czynienia z usługą kompleksową, skoro usługi są wykonywane na rzecz odrębnie działających na rynku podatników, prowadzących odrębne, niezależne działalności gospodarcze.

W konsekwencji, świadczonych przez Państwa usług nie można uznać za jedno świadczenie złożone, z powyżej wskazanych powodów. Stanowią one zatem samodzielne, niezależne świadczenia wykonywane odrębnie, niezależnie od siebie i na rzecz różnych podmiotów, w związku z tym wskazane przez Państwa czynności, wbrew Państwa twierdzeniu nie spełniają warunków dla uznania ich za elementy jednego świadczenia kompleksowego. Tym samym, usługi świadczone na rzecz poszczególnych podmiotów są Państwo zobowiązani opodatkować odrębnie, według właściwych dla nich zasad.

Zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział dla niektórych czynności zwolnienie od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

I tak, stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy:

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy:

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 15 ustawy:

Sprecyzowanie przepisów regulujących zwolnienie od podatku od towarów i usług dla usług finansowych ma na celu zapewnienie jednolitego stosowania tego zwolnienia w odniesieniu do rynku wspólnotowego, jak również zapewnienie spójności przepisów dotyczących podatku od towarów i usług z przepisami krajowymi regulującymi funkcjonowanie rynku finansowego.

Z treści art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy, stanowiącego implementację regulacji unijnych w tym zakresie wynika, że intencją ustawodawcy było objęcie zwolnieniem usług w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli, a także zostało rozciągnięte na usługi pośrednictwa w tym zakresie. Należy stwierdzić, że wymienione zwolnienia mają charakter przedmiotowy, gdzie przede wszystkim istotną przesłanką do skorzystania ze zwolnienia jest rodzaj świadczonej usługi, cechy które ją rozróżniają. Zatem podkreślić należy, że wystarczającą przesłanką pozwalającą objąć zwolnieniem daną czynność jest wykazanie jej związku z tymi czynnościami, przy czym związek ten musi być wyraźny i nie odbiegać od świadczenia usług finansowych, wypaczając przez to istotę przewidzianego zwolnienia.

Powyższe zwolnienia znajdują odzwierciedlenie w przepisach Dyrektywy 2006/112/WE Rady. I tak, zgodnie z art. 131 Dyrektywy 2006/112/WE Rady:

Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 ust. 1 lit. b i d Dyrektywy 2006/112/WE:

Przytoczone przepisy Dyrektywy 2006/112/WE dotyczy tylko ściśle wymienionych rodzajów czynności, których charakter pozwala na zakwalifikowanie ich do kategorii usług związanych z obrotem bankowym i finansami. W związku z tym, należy uznać, że wszelkie inne czynności niewymienione w tym przepisie, nawet jeśli mają charakter czynności bankowych, bądź finansowych lub ich zakres jest zbliżony do tego typu usług, nie mogą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie tego przepisu. Powyższe zwolnienia obejmują w praktyce większość typowych transakcji dokonywanych na rynkach finansowych, a w szczególności usługi świadczone przez banki itp.

Kryteria, jakie należy przyjąć w celu kwalifikacji konkretnych usług jako transakcji dotyczących wszelkiego rodzaju płatności, przelewów i transferów pieniężnych, zwolnionych od podatku na podstawie art. 135 ust. 1 lit. b i d Dyrektywy 2006/112/WE Rady, zostały określone w orzecznictwie TSUE. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem TSUE, zwolnienia, o których mowa w art. 135 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, stanowią autonomiczne pojęcia prawa unijnego, które służą unikaniu rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich. Ponadto, pojęcia użyte do opisania zwolnień od podatku powinny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda usługa świadczona odpłatnie przez podatnika. Wykładnia tych pojęć musi być jednakże zgodna z celami, jakim służą zwolnienia oraz musi spełniać wymogi zasady neutralności podatkowej. Zasada ścisłej wykładni nie oznacza zatem, że pojęcia użyte w celu opisania zwolnień powinny być interpretowane w sposób, który uniemożliwiałby osiągnięcie zakładanych przez nie skutków (np. wyroki w sprawach: C-334/14 État belge v Nathalie De Fruytier, pkt 18; C-607/14 Bookit, Ltd przeciwko Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs, pkt 34).

W odniesieniu do art. 135 ust. 1 lit. d Dyrektywy 2006/112/WE Rady, TSUE wskazał, że przelew jest transakcją polegającą na realizacji dyspozycji przekazania określonej sumy pieniędzy z jednego rachunku na drugi. Transakcja ta cechuje się w szczególności tym, że powoduje zmianę sytuacji prawnej i finansowej istniejącej z jednej strony między udzielającym dyspozycji a beneficjentem, a z drugiej strony między nimi a ich bankiem, jak również, w odpowiednim przypadku, między bankami. Brzmienie art. 135 ust. 1 lit. d Dyrektywy 2006/112/WE Rady nie wyklucza co do zasady, aby transakcja przelewu składała się z różnych odrębnych usług, które stanowią wówczas „transakcje dotyczące” przelewów w rozumieniu tego przepisu (np. wyrok w sprawie C-2/95 Sparekassernes Datacenter (SDC) przeciwko Skatteministeriet, pkt 64).

W ww. wyroku w sprawie C-2/95 Trybunał stwierdził, że:

Trybunał orzekł również, że ani sposób wykonywania usług (np. poprzez zastosowanie elektronicznych środków przekazu), ani charakter prawny usługodawcy (np. brak statusu banku czy instytucji finansowej), ani nawet brak bezpośredniej umowy podmiotu wykonującego usługi z ostatecznym odbiorcą nie wykluczają zastosowania zwolnień, o których mowa w art. 13(B)(d)(3) i (5) VI Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. d i f Dyrektywy 112), pod warunkiem, że usługi świadczone przez dany podmiot są przez klienta banku postrzegane jako element otrzymywanej usługi finansowej. Ponadto, aby świadczone usługi korzystały ze zwolnienia powinny stosownie do orzecznictwa TSUE dotyczyć specyficznych i istotnych elementów związanych z daną usługą finansową. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym nie jest objęte zwolnieniem – „aby stanowić „transakcję dotyczącą przelewów” świadczone usługi muszą zatem mieć skutek przelania funduszy oraz pociągać za sobą zmiany sytuacji prawnej i finansowej. Usługę zwolnioną na gruncie Dyrektywy należy odróżnić od czysto fizycznego lub technicznego świadczenia, takiego jak udostępnianie bankowi systemu przetwarzania danych”. W powyższym wyroku TSUE uznał także, że usługi pomocnicze dla usług finansowych mogą korzystać ze zwolnienia z VAT tylko jeśli same w znacznym stopniu „stają się” usługą finansową. Dla uznania usług związanych z przelewami za zwolnione, Trybunał w istocie wymaga, aby te usługi wywoływały taki efekt jak przelew, tzn. prowadziły do przeniesienia środków i zmieniały sytuację prawną i finansową zainteresowanego podmiotu. Trybunał wskazał również, że usługi polegające na udostępnieniu finansowych informacji bankom i innym użytkownikom nie są objęte zwolnieniem przewidzianym w podpunktach (3) i (5) art. 13(B)(d) VI Dyrektywy.

Ponadto, oprócz transakcji spełniających kryterium wskazane przez TSUE dotyczące przelewów zwolnieniem objęte są również transakcje niebędące w istocie przelewami lub płatnościami, a stanowiące transakcje tworzące odrębną całość, ocenianą w sposób ogólny, których skutkiem jest pełnienie szczególnych i istotnych funkcji przelewu lub płatności (np. wyrok w sprawie C-2/95 Sparekassernes Datacenter (SDC) przeciwko Skatteministeriet, pkt 66–68). W tym kontekście TSUE podkreślał, że należy odróżnić usługę zwolnioną od podatku w rozumieniu Dyrektywy 2006/112/WE Rady od wykonania zwykłego świadczenia rzeczowego lub technicznego. Istotne jest w szczególności, aby w tym celu zbadać zakres odpowiedzialności usługodawcy, a zwłaszcza to, czy odpowiedzialność ta ograniczona jest do aspektów technicznych, czy też obejmuje specyficzne i istotne elementy transakcji (np. wyroki: w sprawie C-350/10 Nordea Pankki Suomi Oyj, pkt 24; w sprawie C-607/14 Bookit, Ltd przeciwko Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs, pkt 40). Jak wskazuje TSUE, uwagi odnoszące się do transakcji dotyczących przelewów mają zastosowanie również do transakcji dotyczących płatności (np. wyrok w sprawie C-607/14 Bookit, Ltd przeciwko Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs, pkt 43). Ponadto, aby świadczone usługi korzystały ze zwolnienia powinny stosownie do orzecznictwa TSUE dotyczyć specyficznych i istotnych elementów związanych z daną usługą finansową. Należy też wskazać, że TSUE w ww. orzeczeniu dodał, że

Z treści tez orzeczeń TSUE nie wynika, aby warunkiem uznania usługi stanowiącej samodzielny element usługi finansowej za czynność zwolnioną z podatku, było dokonanie przez podmiot świadczący usługę przekazu lub transferu pieniężnego polegającego na bezpośrednim obciążeniu lub zleceniu obciążenia określonego rachunku pieniężnego nadawcy lub odbiorcy realizowanej transakcji. Ponadto „zwolnieniem objęte są również transakcje niebędące w istocie przelewami lub płatnościami, a stanowiące transakcje tworzące odrębną całość, ocenianą w sposób ogólny, których skutkiem jest pełnienie szczególnych i istotnych funkcji przelewu lub płatności”, które w konsekwencji skutkują przeniesieniem środków pieniężnych i powodują zmiany prawne i finansowe.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że przedmiotem realizowanych przez Państwa na rzecz Menadżera czynności nie będzie kompleksowa usługa korzystająca ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy. Jak wskazano, wykonywane przez Państwa czynności w kontekście opodatkowania należy rozpatrywać odrębnie, są bowiem wykonywane na rzecz różnych podmiotów – Menadżera i Ostatecznych Odbiorców. Dalsza analiza okoliczności sprawy prowadzi również do wniosku, że wykonywane na rzecz Menadżera usługi dotyczące:

1.ustanowienia we własnym imieniu Funduszu Szczegółowego,

2.otwarcia i prowadzenia rachunków bankowych (tj. otwarcia przez Państwa i prowadzenia w instytucji finansowej zlokalizowanej na terenie Unii Europejskiej wskazanych w opisie sprawy rachunków bankowych),

3.zwrot Menadżerowi Wkładu Funduszu Powierniczego niewydatkowanego na inwestycje Ostatecznych Odbiorców zgodnie z postanowieniami Umowy,

nie stanowią usług w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług. Czynności związane z ustanowieniem we własnym imieniu Funduszu Szczegółowego i zwrotem Menadżerowi Wkładu Funduszu Powierniczego niewydatkowanego na inwestycje Ostatecznych Odbiorców zgodnie z postanowieniami Umowy, nie wpisują się w czynności wymienione we wskazanym wyżej przepisie. Utworzenie na zlecenie Menadżera Funduszu, na który będą wpływały określone środki nie dotyczy żadnej z wymienionej w tym przepisie usługi. Nie można również stwierdzić, że dokonanie zwrotu niewydatkowanych środków stanowi usługi dotyczące przekazów i transferów pieniężnych. Jest to po prostu rozliczenie określonych przez Stronę płatności, a sam zwrot tych środków nie stanowi usługi zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Wbrew Państwa twierdzeniom również usługa otwarcia i prowadzenia rachunków bankowych nie stanowi czynności, korzystającej ze wskazanego zwolnienia. Co prawda wskazany artykuł wprost wymienia usługi w zakresie prowadzenia rachunków pieniężnych, jednak nie dotyczy to takiej sytuacji jak przedstawiona przez Państwa. Z okoliczności sprawy wynika bowiem, że to nie Państwo będą podmiotem, który u siebie otwiera i prowadzi dla kogoś rachunek. Wskazali Państwo wprost, że otworzą i będą Państwo prowadzić w instytucji finansowej zlokalizowanej na terenie Unii Europejskiej rachunki bankowe, w konsekwencji to Państwo będą korzystać z tej usługi, a nie ją świadczyć. Wskazane zwolnienie mogą ewentualnie stosować podmioty, które stricte wykonują taką usługę - w tym przypadku wskazana instytucja finansowa. W ramach zawartej Umowy są Państwo zobowiązani do otwarcia takiego rachunku, jednak nie mogą Państwo zastosować zwolnienia od podatku do tej czynności na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy ze wskazanych powyżej względów.

Z kolei usługi dotyczące:

1.wyboru Ostatecznych Odbiorców spośród podmiotów, które spełniają warunki z uwzględnieniem potencjalnej trwałości ekonomicznej inwestycji, które mają być finansowane, a przede wszystkim ich wykonalności finansowej,

2.zawierania Umów Inwestycyjnych, uwzględniając w ich treści wszystkie wymogi określone w Umowie oraz inne postanowienia, zgodne ze standardami i praktyką rynkową, o ile nie są one sprzeczne z Umową i przepisami prawa,

3.wypłat Ostatecznym Odbiorcom pożyczki z Wkładem Funduszu Powierniczego w Okresie Budowy Portfela na podstawie zawartych Umów Inwestycyjnych,

4.zapewnienia, aby Umowy Inwestycyjne zawierane z Ostatecznymi Odbiorcami, obejmowały postanowienia w zakresie wskazanym w Umowie, w tym:

a.zobowiązania Ostatecznego Odbiorcy do realizowania Umowy Inwestycyjnej z należytą starannością z uwzględnieniem profesjonalnego charakteru jego działalności oraz nieangażowania się w działania sprzeczne z zasadami Unii Europejskiej i regulacjami krajowymi;

b.zobowiązania Ostatecznego Odbiorcy do prowadzenia odpowiedniej dokumentacji i ewidencji księgowej związanej z Inwestycją;

c.zobowiązania Ostatecznego Odbiorcy do przestrzegania zasad dotyczących unikania nakładania się finansowania przyznanego z EFRR, z innych funduszy, programów, środków i instrumentów Unii Europejskiej, a także innych źródeł pomocy krajowej i zagranicznej;

d.zobowiązania Ostatecznego Odbiorcy do poddania się wszelkiego rodzaju kontrolom i audytom prowadzonym przez Pośrednika Finansowego, Menadżera, Instytucję Zarządzającą, krajowe instytucje kontrolne i audytowe, Komisję Europejską, Europejski Trybunał Obrachunkowy oraz realizacji zaleceń pokontrolnych w zakresie analogicznym do określonego w Umowie;

e.zobowiązania Ostatecznego Odbiorcy do zwrotu w całości kwoty wypłaconej z tytułu Pożyczki zgodnie z Umową Inwestycyjną wraz z odsetkami oraz innymi zobowiązaniami wobec Pośrednika Finansowego wynikającymi z Umowy Inwestycyjnej oraz z Umowy;

chociaż w związku z Umową, nie są realizowane na rzecz Menadżera, tylko na rzecz Ostatecznych Odbiorców, jednak również nie stanowią czynności, które mogą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy. Wymienione powyżej usługi dotyczą stricte udzielenia finansowania Ostatecznym Odbiorcom, w żadnym wypadku nie mogą być traktowane jako usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

W odniesieniu do usług świadczonych na rzecz Ostatecznych Odbiorców wskazać należy, że zgodnie z art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Z uwagi na powołane przepisy należy stwierdzić, że świadczenia dotyczące zawierania Umów Inwestycyjnych, uwzględniając w ich treści wszystkie wymogi określone w Umowie oraz inne postanawiania, zgodne ze standardami i praktyką rynkową, o ile nie są one sprzeczne z Umową i przepisami prawa, oraz wypłaty Ostatecznym Odbiorcom pożyczek z Wkładem Funduszu Powierniczego w Okresie Budowy Portfela na podstawie zawartych Umów Inwestycyjnych, stanowią usługi wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy. Z okoliczności sprawy wynika bowiem, że udzielają Państwo pożyczek na rzecz Ostatecznych Odbiorców. W konsekwencji, usługi te korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

Należy również wskazać, że ww. przepis art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, odnosi się nie tylko do usług udzielania pożyczek, ale także do zarządzania nimi.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie wyjaśniają, co należy rozumieć pod pojęciem zarządzania pożyczką. Zarządzanie w szerokim ujęciu oznacza „zrobienie czegoś za pomocą wysiłków innych osób” (por. B. Kudrycka, B.G. Peters, P.J. Suwaj, Nauka administracji, Warszawa 2009); organizowanie działań dla osiągnięcia określonych celów przy zachowaniu zasad skuteczności i sprawności organizacyjnej z uwzględnieniem realnej odpowiedzialności za osiągnięte rezultaty.

W tym miejscu należy powołać wyrok WSA w Warszawie z 28 lutego 2013 r., sygn. akt III SA/Wa 2180/12, w którym Sąd wskazał, że:

Zatem, jeśli wziąć pod uwagę, że na podstawowe i kluczowe etapy zarządzania składają się: planowanie, organizowanie zasobów, wdrażanie tego co zaplanowane oraz monitoring, ewaluacja i kontrola przeprowadzonych działań to należy uznać, że czynności dotyczące:

• wyboru Ostatecznych Odbiorców spośród podmiotów, które spełniają warunki z uwzględnieniem potencjalnej trwałości ekonomicznej inwestycji, które mają być finansowane, a przede wszystkim ich wykonalności finansowej.
• zapewnienia, aby Umowy Inwestycyjne zawierane z Ostatecznymi Odbiorcami, obejmowały postanowienia w zakresie wskazanym w Umowie,

nie będą usługami w zakresie udzielania pożyczki, jednakże będą się wpisywały w zakres pojęcia zarządzania pożyczkami, a tym samym będą korzystały ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

Nadmienić również należy, że powyższe zwolnienie będzie miało zastosowanie pod warunkiem, że dla tej czynności nie wybiorą Państwo opcji opodatkowania zgodnie z art. 43 ust. 22 ustawy o VAT, w myśl którego:

Stosownie do art. 43 ust. 23 ustawy:

Powyższe przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku – w tym m.in. właśnie usług udzielania pożyczek pieniężnych oraz usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania pożyczek pieniężnych, a także zarządzania pożyczkami pieniężnymi przez pożyczkodawcę, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.

W konsekwencji, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest nieprawidłowe, w analizowanej sprawie nie mamy bowiem do czynienia z jednym świadczeniem kompleksowym zwolnionym od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:

Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Jednocześnie niniejsza interpretacja nie wywołuje skutków dla pozostałych podmiotów biorących udział w Projekcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.