Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe - Interpretacja - null

ShutterStock
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 stycznia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 10 stycznia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących poniesione wydatki na przebudowę i remont ulic oraz remont kanalizacji deszczowej, objętych zadaniem pn. „(…)”. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 13 marca 2025 r. (wpływ 13 marca 2025 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina Miejska (dalej: „Gmina” lub „Wnioskodawca”) stanowi jednostkę samorządu terytorialnego na podstawie art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (t. j. Dz. U. z 1998 r. Nr 96. poz. 603 ze zm.). Gmina uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej zgodnie z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (t. j. Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483 ze zm.; dalej: Konstytucja) oraz wykonuje zadania publiczne niezastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych (art. 163 Konstytucji).

Gmina jest zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym.

Na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.; dalej: „u.s.g.”), Gmina posiada osobowość prawną oraz wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność (art. 2 ust. 1 i 2 u.s.g.).

Gmina samodzielnie lub poprzez powołane gminne jednostki organizacyjne wykonuje zadania własne określonem.in. w art. 7 u.s.g. Do zadań własnych Gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty (art. 7 ust. 1 u.s.g.). W szczególności zadania własne obejmują sprawy z zakresu gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, co wynika z treści art. 7 ust. 1 pkt 2 u.s.g., a także wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz, co wynika z treści art. 7 ust. 1 pkt 3 u.s.g.

W myśl art. 9 ust. 1 u.s.g., w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi. Gmina oraz inna gminna osoba prawna może prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej wyłącznie w przypadkach określonych w odrębnej ustawie (art. 9 ust. 2 u.s.g.).

Jak stanowi art. 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 679 ze zm.), gospodarka komunalna może być prowadzona przez jednostki samorządu terytorialnego w szczególności w formach samorządowego zakładu budżetowego lub spółek prawa handlowego.

Gmina jest scentralizowana w zakresie rozliczeń VAT z jednostkami organizacyjnymi.

Jednostkami organizacyjnymi Gminy są:

(…).

W oparciu o art. 9 ust. 1 u.s.g., powstał m.in. Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej (dalej: Zakład), którego przedmiotem działalności jest m.in. zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków z terenu Gminy Miejskiej.

Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, jako zakład budżetowy Gminy Miejskiej, powstał na podstawie Uchwały z dnia xx maja 1994 r. w sprawie utworzenia zakładu budżetowego pod nazwą Zakład Gospodarki Wodno-Ściekowej, zmienionej Uchwałą z dnia xx lutego 1998 r., Uchwałą z dnia xx kwietnia 1999 r. i Uchwałą z dnia xx sierpnia 1999 r. Uchwałą z dnia xx grudnia 2000 r. nadano statut Zakładowi Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej. Zakład gospodaruje mieniem komunalnym, przekazanym w zarząd.

Przedmiotem działalności Zakładu jest:

-zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków z terenu Gminy Miejskiej,

-utrzymanie i eksploatacja sieci wodno-kanalizacyjnej,

-wykonywanie przyłączy wodnych i kanalizacyjnych,

-świadczenie usług w zakresie wywozu nieczystości płynnych,

-utrzymanie i eksploatacja oczyszczalni ścieków,

-utrzymanie czystości na terenie miasta, zimowe utrzymanie miejskich ulic i placów,

-utrzymanie i eksploatacja składowiska odpadów komunalnych,

-odbiór odpadów komunalnych stałych od właścicieli nieruchomości i najemców lokali mieszkalnych i użytkowych,

-utrzymanie komunalnych zasobów mieszkaniowych,

-administrowanie posesjami i budynkami,

-świadczenie usług komunalnych i mieszkaniowych.

Zakładem kieruje Dyrektor, który działa jednoosobowo na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez Burmistrza Miasta. Zakład jako jednostka organizacyjna Gminy dokonuje odrębnej kalkulacji proporcji VAT, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT (prewskaźnik VAT), zgodnie z § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 999 ze zm.).

Gmina dostarczając wodę i odbierając ścieki od mieszkańców Gminy bądź przedsiębiorców, za pośrednictwem Zakładu, prowadzi działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu VAT i niekorzystającą ze zwolnienia z opodatkowania VAT.

Wnioskodawca jest w toku realizacji zadania pn. „(…)”. Zadanie obejmuje budowę sieci wodociągowej wraz z przyłączami wodociągowymi obejmującej ulice: A, B, C, D, E, F, G, H oraz I.

Do wybudowanej sieci wodociągowej przyłączone zostaną wyłącznie budynki mieszkalne, do sieci nie zostanie podłączona żadna jednostka organizacyjna podległa Gminie. Tym samym, wynik inwestycji służyć będzie wyłącznie celom prowadzonej przez Gminę działalności gospodarczej opodatkowanej VAT i niekorzystającej ze zwolnienia z opodatkowania.

Skutkiem realizacji powyższej inwestycji obejmującej budowę sieci wodociągowej, w związku z którą doszło do konieczności zajęcia pasa drogi publicznej i jej uszkodzenia, będzie konieczność wyremontowania dróg na odcinku, na którym realizowana jest budowa sieci. Tym samym, Gmina będzie realizować zadanie pn. „(…)”.

Do kanalizacji sanitarnej, która będzie remontowana w ramach realizacji powyższego zadania przyłączone są wyłącznie budynki mieszkalne, do sieci nie jest podłączona żadna jednostka organizacyjna podległa Gminie. Zatem część inwestycji dotycząca remontu kanalizacji sanitarnej będzie służyć wyłącznie celom prowadzonej przez Gminę działalności gospodarczej opodatkowanej VAT i niekorzystającej ze zwolnienia z opodatkowania.

Przedmiotowe zadania są dwoma odrębnymi zadaniami, realizowanymi na podstawie jednej umowy zawartej z jednym wykonawcą.

Faktury dokumentujące wydatki ponoszone w związku z realizacją zadań wystawiane będą na Gminę jako nabywcę.

Wnioskodawca będzie w stanie, na podstawie kosztorysu umowy oraz protokołu zaawansowania prac stwierdzić, jaka kwota dotyczyć będzie budowy sieci wodociągowej, przebudowy nawierzchni ulic, remontu kanalizacji sanitarnej oraz remontu kanalizacji deszczowej.

W zakres prac, które realizowane będą w ramach zadania pn. „(…)” wchodzą:

-roboty rozbiórkowe istniejących nawierzchni (kostka betonowa, trylinka, kostka kamienna, nawierzchnia bitumiczna, krawężniki),

-ustawienie nowych krawężników betonowych,

-ustawienie obrzeży betonowych,

-wykonanie nawierzchni zjazdów,

-wykonanie nawierzchni jezdni przedmiotowych ulic,

-wykonanie nawierzchni opaski z kostki betonowej,

-lokalizacja uzbrojenia podziemnego względem wykonywanych prac,

-roboty związane z wprowadzeniem stałej organizacji ruchu.

Drogi, które będą objęte pracami są drogami publicznymi.

Kolejność wykonywanych zadań inwestycyjnych podyktowana była względami racjonalności. Nie byłoby zasadnym, pod kątem technicznym i ekonomicznym, przebudowanie nawierzchni dróg, a później budowa nowej sieci wodociągowej. Podkreślić należy, że gdyby nie budowa sieci wodociągowej, nie wystąpiłaby konieczność wykonania przebudowy i remontu nawierzchni dróg gminnych. Przebudowa dróg została więc wymuszona budową sieci wodociągowej.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą przysługującemu Gminie prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków, udokumentowanych fakturami VAT, poniesionych w związku z realizacją zadania pn. „(…)”, której przeprowadzenie jest podyktowane koniecznością przebudowania i wyremontowania dróg na odcinku, na którym realizowana była budowa sieci wodociągowej w ramach zadania pn. „(…)”.

Doprecyzowanie i uzupełnienie opisu sprawy

Na pytanie o treści: „Jakie konkretnie wydatki są objęte zakresem Państwa pytania wskazanego we wniosku? Proszę szczegółowo opisać, ze wskazaniem, czy pytanie dotyczy także wydatków związanych z remontem kanalizacji sanitarnej i/lub deszczowej?”,

odpowiedzieli Państwo, że:

„Wnioskodawca wskazuje, że przedmiotem zapytania wskazanego we wniosku są zarówno wydatki związane z przebudową i remontem nawierzchni ulic jak i remontu kanalizacji deszczowej, ponoszone w ramach realizacji zadania pn. „(…)”. Przedmiotem wniosku nie są wydatki ponoszone na remont kanalizacji sanitarnej w związku z realizacją przedmiotowego zadania.

Przebudowa i remontu nawierzchni ulic będzie obejmować następujące wydatki:

-roboty rozbiórkowe istniejących nawierzchni (kostka betonowa, trylinka, kostka kamienna, nawierzchnia bitumiczna, krawężniki),

-ustawienie nowych krawężników betonowych,

-ustawienie obrzeży betonowych,

-wykonanie nawierzchni zjazdów,

-wykonanie nawierzchni jezdni przedmiotowych ulic,

-wykonanie nawierzchni opaski z kostki betonowej,

-lokalizacja uzbrojenia podziemnego względem wykonywanych prac,

-roboty związane z wprowadzeniem stałej organizacji ruchu.

Remont kanalizacji sanitarnej i deszczowej będzie obejmować następujące wydatki:

1)Remont kanalizacji deszczowej w ramach remontu ulic B, A i C wynosi (…) zł brutto, podatek VAT (…) zł i obejmuje m.in. roboty ziemne wykonywane koparkami, umocnienie ścian wykopów, wykonanie podłoży i obsypki z kruszyw, zasypywanie wykopów, demontaż studni rewizyjnych z kręgów betonowych, demontaż kanału z rur kamionkowych kielichowych, montaż rur betonowych, studni rewizyjnych z kręgów betonowych i żelbetowych, wymiana kręgów betonowych, renowacja kanałów, renowację studni, wpięcia do sieci,

2)Remont kanalizacji sanitarnej w ramach remontu ulic B, A i C wynosi (…) zł brutto, podatek VAT (…) zł i obejmuje m.in. roboty ziemne wykonywane koparkami, umocnienie ścian wykopów, wykonanie podłoży i obsypki z kruszyw, zasypywanie wykopów, demontaż studni rewizyjnych z kręgów betonowych, demontaż kanału z rur kamionkowych kielichowych, montaż rur, studni rewizyjnych z kręgów betonowych i żelbetowych, wymiana kręgów betonowych, renowacja kanałów, renowację studni, wpięcia do sieci,

3)Odwodnienie korpusu drogowego obejmujące:

·kanalizacja deszczowa – wymiana studzienek ściekowych w wysokości (…) zł brutto, podatek VAT (…) zł,

·regulacja elementów urządzeń podziemnych – m.in. regulacja pionowa studzienek, kratek ściekowych, wymiana pokryw w wysokości (…) zł brutto, podatek VAT (…) zł”.

Na pytanie o treści: „Kiedy podjęli Państwo decyzję o realizacji zadania pn.: „(…)”? Proszę także o wskazanie, z jakich dokładnie dokumentów i kiedy sporządzonych wynika podjęcie przez Państwa zamiaru realizacji tej inwestycji”,

odpowiedzieli Państwo, że:

„Decyzję ustną podjął Burmistrz Gminy w czerwcu 2023 r. w związku z wiedzą o możliwości pozyskania środków zewnętrznych w ramach Rządowego Programu Polski Ład (termin naboru: xx.06.2023 r. – xx.07.2023 r.). Wyrazem tej decyzji było polecenie służbowe skierowane do pracownika merytorycznie z Wydziału Rozwoju Gospodarczego przygotowanie procedury zamówienia publicznego. Tym samym Gmina przystąpiła do rozpoczęcia postępowania w sprawie wyboru projektanta w zakresie budowy sieci wodociągowej, czego dowodem jest opublikowanie zapytania ofertowego w dniu xx.09.2023 r. (o czym niżej w odpowiedzi do pytania 3)”.

Na pytanie o treści: „Kiedy rozpoczęli Państwo dokładnie realizację ww. Zadania, które jest obecnie w toku?”,

odpowiedzieli Państwo, że:

„Proces realizacji zadania rozpoczął się xx.09.2023 r., wówczas opublikowano zapytanie ofertowe na opracowanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej. Projektant xx.01.2024 r. zgłosił zamiar przystąpienia do wykonania robót niewymagających pozwolenia na budowę do organu architektoniczno-budowlanego, a w lutym 2024 r. uzyskano zaświadczenie o braku sprzeciwu wobec powyższego zgłoszenia.

W celu wyboru Wykonawcy zadania w dniu xx.06.2024 r. ogłoszono postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na zadanie pn. „(…) ”.

Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego obejmowało wykonanie dwóch zadań, tj. budowę sieci wodociągowej wraz z przyłączami wodociągowymi obejmujące ulice: A, B, C, D, E, F, G, H, I oraz przebudowę nawierzchni ulic A, B i C wraz z remontem kanalizacji sanitarnej i deszczowej”.

Wybór Wykonawcy nastąpił xx.07.2024 r. Umowa została zawarta xx lipca 2024 r. zgodnie z przeprowadzonym postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego i obejmuje wykonanie dwóch zadań, tj. budowę sieci wodociągowej wraz z przyłączami wodociągowymi obejmujące ulice: A, B, C, D, E, F, G, H, I oraz przebudowę nawierzchni ulic A, B i C wraz z remontem kanalizacji sanitarnej i deszczowej”.

Przekazanie terenu nastąpiło w dniu xx.08.2024 r. Roboty związane z budową sieci wodociągowej wraz z przyłączami zostały rozpoczęte po xx października 2024 r.

Obecnie, zgodnie z harmonogramem trwają prace związane z przyłączeniem nieruchomości do sieci wodociągowej”.

Na pytanie dotyczące wyjaśnienia:

a)„dlaczego zakres ulic dotyczący przebudowy nawierzchni jest węższy (A, B i C) niż budowy sieci wodociągowej (A, B, C, D, E, F, G, H, I)?”,

odpowiedzieli Państwo, że:

„Zakres przebudowy dróg ul. A, B, C, jest węższy niż budowa sieci wodociągowej ponieważ obejmuje kompleksową modernizację ww. ulic, natomiast na pozostałych ulicach zostaną przeprowadzone roboty obejmujące odtworzenie nawierzchni po przeprowadzonej budowie sieci wodociągowej”.

b)„czy na ulicach D, E, F, G, H, I również dojdzie do przebudowania nawierzchni ulic? Jeśli tak, to czy wydatki poniesione na tą przebudowę objęte są zakresem zadanego pytania?”

odpowiedzieli Państwo, że:

„Na ulicach D, E, F, G, H, I nie dojdzie do przebudowania nawierzchni ulic, a do odtworzenia nawierzchni w ramach prowadzonych prac obejmujących budowę sieci wodociągowej wraz z przyłączami”.

Na pytanie o treści: „Kiedy podjęli Państwo decyzję o realizacji zadania dotyczącego pn. „(…)”? Proszę także o wskazanie, z jakich dokładnie dokumentów i kiedy sporządzonych wynika podjęcie przez Państwa zamiaru realizacji tej inwestycji”,

odpowiedzieli Państwo, że:

„xx lipca 2023 r. podjęto decyzję o realizacji zadania, w związku z możliwością pozyskania środków zewnętrznych (termin naboru xx.07.2023 r. – xx.08.2023 r.) oraz świadomością uszkodzeń związanych z budową sieci wodociągowej. (…).

Zapytanie ofertowe opublikowano na stronie Urzędu Miejskiego xx.01.2024 r. Następnie zlecono opracowanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej, natomiast xx.04.2024 r. zgłoszono zamiar przystąpienia do wykonania robót niewymagających pozwolenia na budowę do organu architektoniczno-budowlanego, a w czerwcu 2024 r. uzyskano zaświadczenie o braku sprzeciwu wobec powyższego zgłoszenia”.

Na pytanie o treści: „Kiedy rozpoczęli Państwo dokładnie realizację ww. Zadania pn. „(…)”?”,

odpowiedzieli Państwo, że:

„Realizację zadania rozpoczęto w dniu xx.01.2024 r., w którym ogłoszono zapytanie ofertowe na opracowanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej na przebudowę dróg. Projektant xx.04.2024 r. zgłosił zamiar przystąpienia do wykonania robót niewymagających pozwolenia na budowę do organu architektoniczno-budowlanego, a w czerwcu 2024 r. uzyskano zaświadczenie o braku sprzeciwu wobec powyższego zgłoszenia.

W celu wyboru Wykonawcy ww. zadania xx.06.2024 r. ogłoszono postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego łącznie na zadania „(…)” oraz „(…)”.

Wybór Wykonawcy nastąpił xx.07.2024 r. Umowa została zawarta xx lipca 2024 r. zgodnie z przeprowadzonym postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego i obejmuje wykonanie dwóch zadań tj. budowę sieci wodociągowej wraz z przyłączami wodociągowymi obejmujące ulice: A, B, C, D, E, F, G, H, I oraz przebudowę nawierzchni ulic A, B i C wraz z remontem kanalizacji sanitarnej i deszczowej.

Zgodnie z harmonogramem prace związane z przebudową nawierzchni dróg rozpoczęły się w styczniu 2025 r.

Część prac związanych z budowę sieci np. regulacja studzienek zostanie wykonana po zakończeniu przebudowy drogi.

Zakończenie wszystkich robót planowane jest na xx.07.2025 r.”.

Na pytanie o treści: „Jeśli zakresem Państwa pytania wskazanego we wniosku są także wydatki związane z remontem kanalizacji sanitarnej i/lub deszczowej, proszę o szczegółowe opisanie i wskazanie:

a)„zakresu prac dotyczącego remontu kanalizacji sanitarnej”

odpowiedzieli Państwo, że:

„Remont kanalizacji sanitarnej w ramach remontu ulic B, A i C wynosi (…) zł brutto, podatek VAT (…) zł i obejmuje m.in. roboty ziemne wykonywane koparkami, umocnienie ścian wykopów, wykonanie podłoży i obsypki z kruszyw, zasypywanie wykopów, demontaż studni rewizyjnych z kręgów betonowych, demontaż kanału z rur kamionkowych kielichowych, montaż rur, studni rewizyjnych z kręgów betonowych i żelbetowych, wymiana kręgów betonowych, renowacja kanałów, renowację studni, wpięcia do sieci”.

b)„zakresu prac dotyczących remontu kanalizacji deszczowej”,

odpowiedzieli Państwo, że:

„Remont kanalizacji deszczowej w ramach remontu ulic B, A i C wynosi (…) zł brutto, podatek VAT (…) zł i obejmuje m.in.: roboty ziemne wykonywane koparkami, umocnienie ścian wykopów, wykonanie podłoży i obsypki z kruszyw, zasypywanie wykopów, demontaż studni rewizyjnych z kręgów betonowych, demontaż kanału z rur kamionkowych kielichowych, montaż rur betonowych, studni rewizyjnych z kręgów betonowych i żelbetowych, wymiana kręgów betonowych, renowacja kanałów, renowację studni, wpięcia do sieci. Odwodnienie korpusu drogowego obejmujące:

·kanalizacja deszczowa – wymiana studzienek ściekowych w wysokości (…) zł brutto, podatek VAT (…) zł,

·regulacja elementów urządzeń podziemnych – m.in. regulacja pionowa studzienek, kratek ściekowych, wymiana pokryw w wys. (…) zł brutto, podatek VAT (…) zł”.

c)„jakie dokładnie przesłanki świadczą o wymuszeniu przez budowę sieci wodociągowej konieczności remontu kanalizacji sanitarnej i deszczowej?”,

odpowiedzieli Państwo, że:

„Budowa sieci wodociągowej niesie za sobą skutki w postaci naruszenia nawierzchni dróg publicznych w sposób, który uniemożliwia i/lub znacznie utrudnia prawidłowe użytkowanie tej infrastruktury. Przed rozpoczęciem niniejszej inwestycji, w celu prawidłowego funkcjonowania pozostałej infrastruktury, określono konieczny do wykonania zakres remontu na podstawie przeprowadzonego czyszczenia i inspekcji wideo istniejącej kanalizacji. Pozostałe odcinki kanalizacji albo zostały zakwalifikowane do dalszej eksploatacji bez konieczności ich późniejszego remontu albo do modernizacji w późniejszym terminie po wyeksploatowaniu, z zastosowaniem nowoczesnych metod uszczelniających rozwiązań bez naruszania nawierzchni drogi”.

d)„do wykonywania jakich konkretnie czynności wykorzystywana jest przez Państwa kanalizacja deszczowa na odcinku objętym remontem, tj. do czynności:

a.opodatkowanych podatkiem VAT (jakich?),

b.zwolnionych z opodatkowania podatkiem VAT (jakich?),

c.niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT?

– prosimy wskazać uwzględniając fakt, czy ich wykorzystanie przekłada się na obszar działalności opodatkowanej podatkiem VAT oraz/lub działalności zwolnionej od podatku VAT, oraz/lub działalności niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT”,

odpowiedzieli Państwo, że:

„Kanalizacja deszczowa na odcinku objętym remontem wykorzystywana jest do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT. Pomimo publicznego charakteru remontowanych dróg, zasadnym jest powiązanie wydatków poniesionych na ich remont z działalnością gospodarczą Gminy w zakresie odpłatnej i podlegającej opodatkowaniu VAT dostawy wody, gdyż przebudowa i remont nawierzchni ulic oraz remont kanalizacji sanitarnej i deszczowej zostały wymuszone inwestycją w zakresie budowy sieci wodociągowej”.

e)„czy zadanie w zakresie remontu kanalizacji deszczowej będzie realizowane w ramach zadań własnych Gminy? Jeśli tak, prosimy wskazać, na podstawie jakich przepisów określonych w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.)”,

odpowiedzieli Państwo, że:

„Wnioskodawca potwierdza, że zadanie zakresie remontu kanalizacji deszczowej a także remontu kanalizacji sanitarnej realizowane będzie w ramach zadań własnych Gminy nałożonych na nią odrębnymi przepisami prawa, czyli spraw wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.)”.

Na pytanie o treści: „Do wykonywania jakich konkretnie czynności wykorzystywane są przez Państwa drogi na odcinku objętym przebudową nawierzchni, tj. do czynności:

a)opodatkowanych podatkiem VAT (jakich?),

b)zwolnionych z opodatkowania podatkiem VAT (jakich?),

c)niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT?

– prosimy wskazać uwzględniając fakt, czy jej wykorzystanie przekłada się na obszar działalności opodatkowanej podatkiem VAT oraz/lub działalności zwolnionej od podatku VAT, oraz/lub działalności niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT”,

odpowiedzieli Państwo, że:

„Drogi na odcinku objętym przebudową nawierzchni wykorzystywane są do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT. Pomimo publicznego charakteru remontowanych dróg, zasadnym jest powiązanie wydatków poniesionych na ich remont z działalnością gospodarczą Gminy w zakresie odpłatnej i podlegającej opodatkowaniu VAT dostawy wody, gdyż przebudowa i remont nawierzchni ulic oraz remont kanalizacji sanitarnej i deszczowej zostały wymuszone inwestycją w zakresie budowy sieci wodociągowej”.

Na pytanie o treści: „Czy zadanie w zakresie przebudowy nawierzchni ulic będzie realizowane w ramach zadań własnych Gminy? Jeśli tak, prosimy wskazać, na podstawie jakich przepisów określonych w ustawie o samorządzie gminnym”,

odpowiedzieli Państwo, że:

„Wnioskodawca potwierdza, że zadanie w zakresie przebudowy nawierzchni ulic będzie realizowane w ramach zadań własnych Gminy nałożonych na nią odrębnymi przepisami prawa, tj. z zakresu spraw gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego na podstawie art. 7 ust.1 pkt 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.)”.

Na pytanie o treści: „Jakie dokładnie przesłanki świadczą o wymuszeniu przez budowę sieci wodociągowej konieczności przebudowy dróg?”,

odpowiedzieli Państwo, że:

„W pierwszej kolejności Wnioskodawca wskazuje, że – jak zostało wskazane w stanie faktycznym wniosku – kolejność wykonywanych zadań inwestycyjnych podyktowana była względami racjonalności. Nie byłoby zasadnym, pod kątem technicznym i ekonomicznym, przebudowanie nawierzchni dróg, a później budowa nowej sieci wodociągowej. Podkreślić należy, że gdyby nie budowa sieci wodociągowej, nie wystąpiłaby konieczność wykonania przebudowy i remontu nawierzchni dróg gminnych. Przebudowa dróg została więc wymuszona budową sieci wodociągowej. Mając jednak na uwadze treść pytania Wnioskodawca precyzuje, że budowa sieci wodociągowej niesie za sobą skutki w postaci naruszenia nawierzchni dróg publicznych w sposób, który uniemożliwia i/lub znacznie utrudniać prawidłowe użytkowanie tej infrastruktury. Nie jest więc racjonalne, ani pod względem technicznym ani ekonomicznym, aby Gmina najpierw podjęła się zadania z zakresu przebudowy i remontu nawierzchni ulic wraz z remontem kanalizacji sanitarnej i deszczowej, a następnie realizowała zadanie z zakresu budowy sieci wodociągowej, gdyż takie działanie wiązałoby się dla Gminy z koniecznością wykonania kolejnych prac z zakresu przebudowy i remontu nawierzchni ulic i remontem ww. kanalizacji, a także naruszeniem dyscypliny finansów publicznych. Budowa sieci wodociągowej z uwagi na swoje skutki wymusza więc realizację konieczności przebudowy dróg publicznych”.

Na pytanie o treści: „Czy na zadania pn. „(…)” i pn. „(…)” otrzymali/ otrzymają Państwo jakiekolwiek dofinasowanie zewnętrzne? Jeśli tak, to od jakiej instytucji, kiedy miało/będzie miało to miejsce, i na podstawie jakich dokumentów i kiedy sporządzonych? Proszę wskazać odrębnie dla ww. zadań”,

odpowiedzieli Państwo, że:

„Wnioskodawca wskazuje, że zarówno zadanie pn. „(…)” jak i zadanie pn. „(…)” są finansowane ze środków własnych Gminy oraz ze środków pozyskanych ze źródeł zewnętrznych. W odniesieniu do finansowania tych inwestycji ze źródeł zewnętrznych Wnioskodawca precyzuje, że na realizację zadania pn.:

1.„(…)” Gmina uzyskała dofinansowane z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych (Program). Dokumentem potwierdzającym objęcie tego zadania dofinansowaniem z Programu jest otrzymana przez Gminę Promesa (…).

2.„(…)” Gmina uzyskała dofinansowanie z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych (Program). Dokumentem potwierdzającym objęcie tego zadania dofinansowaniem z Programu jest otrzymana przez Gminę Promesa (…).

Obie ww. Promesy inwestycyjne zostały wydane przez Bank Gospodarstwa Krajowego, na podstawie art. 69a ust. 1 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 568 ze zmianami), Uchwały Rady Ministrów nr 84/2021 z dnia 1 lipca 2021 r. (zmienionej uchwałą nr 176/2021 z dnia 28 grudnia 2021 r., uchwałą Rady Ministrów nr 87/2022 z dnia 26 kwietnia 2022 r. oraz uchwałą Rady Ministrów nr 205/2022 z dnia 13 października 2022 r.) w sprawie ustanowienia Rządowego Funduszu Polski Ład: Programu Inwestycji Strategicznych oraz Regulaminu Naboru Wniosków o dofinansowanie z Rządowego Funduszu Polski Ład: Programu Inwestycji Strategicznych”.

Pytanie (ostatecznie sformułowane w piśmie z 13 marca 2025 r.)

Czy Wnioskodawcy będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego, wynikającego z faktur dokumentujących poniesione przez Gminę wydatki na przebudowę i remont ulic oraz remont kanalizacji deszczowej, objętych zadaniem pn. „(…)”, którego konieczność przeprowadzenia będzie podyktowana budową sieci wodociągowej w ramach zadania pn. „(…)”?

Państwa stanowisko w sprawie (ostatecznie wyrażone w piśmie z 13 marca 2025 r.)

Zdaniem Wnioskodawcy, Gminie będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o pełną kwotę podatku VAT naliczonego, tj. bez zastosowania proporcji określonej w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, wynikającą z faktur dokumentujących poniesione przez Gminę wydatki na przebudowę i remont ulic oraz remont kanalizacji deszczowej objętych zadaniem pn. „(…)”, którego konieczność przeprowadzenia będzie podyktowana budową sieci wodociągowej w ramach zadania pn. „(…)”.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.; dalej: ustawa o VAT), w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Jak stanowi art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)nabycia towarów i usług,

b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Stosownie do cytowanych wyżej przepisów prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT).

W świetle art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej - (Dz.Urz.UE.L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, z późn. zm.), zgodnie z którym krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Jednakże, w świetle unormowań prawa wspólnotowego w przypadku, gdy organy władzy publicznej bądź urzędy obsługujące te organy podejmują takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań, lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji. Oznacza to, że organ władzy publicznej będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach tych zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Gmina realizując zadanie w zakresie budowy sieci wodociągowej, która będzie służyła Gminie do działalności gospodarczej opodatkowanej VAT, niekorzystającej ze zwolnienia z opodatkowania w zakresie odpłatnej i opodatkowanej dostawy wody na rzecz mieszkańców, wykonywanej za pośrednictwem Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, będzie występować w charakterze podatnika VAT.

Tym samym, w ocenie Wnioskodawcy, Gminie będzie przysługiwało prawo do pełnego obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego od wydatków ponoszonych na budowę sieci wodociągowej.

Biorąc pod uwagę powyższe oraz fakt, że zadanie w zakresie przebudowy i remontu nawierzchni ulic oraz remontu kanalizacji deszczowej zostało wymuszone budową sieci wodociągowej i gdyby nie budowa tej sieci, nie wystąpiłaby konieczność wykonania przebudowy i remontu nawierzchni ulic oraz remontu kanalizacji deszczowej, zdaniem Wnioskodawcy, inwestycja w zakresie przebudowy i remontu nawierzchni ulic oraz remontu kanalizacji deszczowej ma charakter służebny w stosunku do inwestycji budowy sieci wodociągowej. Zdaniem Gminy, opisane okoliczności wskazują zatem na możliwość obniżenia kwoty podatku należnego o pełną kwotę podatku VAT naliczonego, bez zastosowania proporcji, określonej w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, wynikającej z faktur dokumentujących wydatki na przebudowę i remont ulic oraz remont kanalizacji deszczowej objętych zadaniem pn. „(…)”.

W ocenie Wnioskodawcy, pomimo, iż zadaniem Gminy jest utrzymanie dróg oraz zapewnienie odprowadzenia deszczówki, a więc realizacja publicznych zadań, w ramach których Gmina nie występuje w charakterze podatnika VAT, a więc nieobjętych podatkiem VAT, to nie ulega wątpliwości, że realizacja tej inwestycji nie zostałaby podjęta, gdyby nie podjęto decyzji o budowie sieci wodociągowej. Tym samym zasadnym jest powiązanie wydatków poniesionych na przebudowę i remont nawierzchni ulic oraz remont kanalizacji deszczowej z działalnością gospodarczą Gminy w zakresie odpłatnej i podlegającej opodatkowaniu VAT dostawy wody, gdyż przebudowa i remont nawierzchni ulic oraz remont kanalizacji deszczowej zostały wymuszone inwestycją w zakresie budowy sieci wodociągowej.

Potwierdzeniem powyższego jest orzeczenie TSUE z dnia 22 października 2015 r. w sprawie C- 126/14, w którym Trybunał wskazał: „(...) z postanowienia odsyłającego nie wynika w żaden sposób, że publiczne udostępnienie ścieżki rekreacyjnej w postępowaniu głównym podlega jakiemukolwiek zwolnieniu przewidzianemu przez dyrektywę VAT. Po drugie, ponieważ wydatki poniesione przez spółkę Sveda w celu wykonania tej ścieżki mogą zostać powiązane, jak wynika z pkt 23 niniejszego wyroku, z przewidzianą działalnością gospodarczą podatnika, wydatki te nie dotyczą działalności nieobjętej podatkiem VAT.

W konsekwencji bezpośrednie nieodpłatne wykorzystanie dóbr inwestycyjnych (...) nie podważa bezpośredniego i ścisłego związku istniejącego między transakcjami powodującymi naliczenie podatku a transakcjami objętymi podatkiem należnym, które rodzą prawo do odliczenia, lub z całością działalności gospodarczej podatnika i w związku z tym wykorzystanie to nie ma żadnego wpływu na istnienie prawa do odliczenia podatku VAT”.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że na gruncie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT badanie związku między wydatkami, a czynnościami opodatkowanymi podatnika powinno być dokonywane w szerszym kontekście i nie może ograniczać się wyłącznie do ustalenia ścisłego, bezpośredniego związku poniesionego kosztu z konkretną czynnością opodatkowaną.

Zdaniem Wnioskodawcy, Gmina także w zakresie czynności wchodzących w zakres jej zadań własnych może występować w charakterze podatnika VAT. W tym aspekcie Wnioskodawca wskazuje na orzeczenie NSA sygn. akt I FSK 1113/19 z dnia 30 stycznia 2020 r.: „3.6. Konstatacja organu, że Gmina w związku z wydatkami poniesionymi na realizowaną inwestycję wykonywać będzie zadania własne, nie jest przesądzająca w kwestii możliwości odliczenia poniesionych przez Gminę wydatków ponoszonych na roboty budowlane z branży drogowej (tj. budowę dróg wewnętrznych, chodników, zjazdów drogi, poboczy, przepustów i rowów drogowych, budowę odwodnienia drogowego), budowę infrastruktury energetycznej, w tym oświetlenia wewnętrznych dróg i chodników, przebudowę drogi gminnej wraz ze skrzyżowaniami, chodnikiem, zjazdami, poboczem, oświetleniem oraz przepustami rowami, a także na analizę i ekspertyzę popytu, dokumentacje związaną z Inwestycją, nadzór budowlany i inwestorski w branży sanitarnej i elektrycznej, wycinkę drzew z terenów innych niż przeznaczone do sprzedaży. Zasadnicze znaczenie w tym względzie mieć będzie związek przedmiotowych wydatków z czynnościami opodatkowanymi (art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług). Przede wszystkim organ pomija okoliczność, że zgodnie z utrwalonym już orzecznictwem, na gruncie art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, badanie związku między wydatkami, a czynnościami opodatkowanymi podatnika powinno być dokonywane w szerszym kontekście i nie może ograniczać się wyłącznie do ustalenia ścisłego, bezpośredniego związku poniesionego kosztu z konkretną czynnością opodatkowaną (por. wyrok NSA z dnia 13 grudnia 2018 r., sygn. akt I FSK 1995/18)”.

Wnioskodawca wskazuje, że sam fakt poniesienia przez Gminę wydatków związanych z zadaniami własnymi, nie przesądza jeszcze o braku możliwości obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Jeżeli wydatki związane z przebudową i remontem nawierzchni ulic oraz remontem kanalizacji deszczowej mają związek z czynnościami opodatkowanymi tzn. z budową sieci wodociągowej, niezbędnej do działalności gospodarczej Gminy (którą Wnioskodawca wykonuje, działając w charakterze podatnika VAT, a nie organu władzy publicznej), polegającej na dostarczaniu wody, to od wydatków tych Gminie niewątpliwie przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego.

Wnioskodawca dostrzega bezpośredni związek wydatków ponoszonych na przebudowę i remont nawierzchni ulic oraz remont kanalizacji deszczowej z działalnością gospodarczą opodatkowaną VAT Gminy, związaną z dostarczaniem wody, tj. wystąpienie inwestycji w zakresie przebudowy i remontu nawierzchni ulic oraz remontu kanalizacji deszczowej zostało wymuszone inwestycją w zakresie budowy sieci wodociągowej, służącej do celów działalności gospodarczej Gminy, opodatkowanej VAT i niekorzystającej ze zwolnienia z opodatkowania.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, Gminie będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o pełną kwotę podatku VAT naliczonego, bez zastosowania proporcji określonej w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, wynikającą z faktur dokumentujących poniesione przez zadaniem pn. „(…)”, którego konieczność przeprowadzenia będzie podyktowana budową sieci wodociągowej w ramach zadania pn. „(…)”.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.) – zwanej dalej „ustawą”:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)nabycia towarów i usług,

b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Jak wynika z powołanych przepisów, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto, ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

W myśl art. 88 ust. 4 ustawy:

Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W świetle postanowień art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do treści art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl art. 15 ust. 6 ustawy:

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 ust. 1 obowiązującej Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006, str. 1, ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym:

Krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Jednakże w przypadku, gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji. (…)

Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem, jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Tylko w tym zakresie ich czynności mają bowiem charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.):

Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Na mocy art. 6 ust. 1 ww. ustawy:

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o samorządzie gminnym:

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gmin. W szczególności zadania własne obejmują sprawy:

2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego;

3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). W tym tylko zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Oznacza to, że w pozostałym zakresie np. w zakresie zadań własnych nałożonych na gminę na podstawie odrębnych przepisów, jednostki samorządu terytorialnego nie występują jako podatnicy podatku VAT, nawet jeśli pobierają należności, opłaty lub składki.

Z uregulowań ustawy o podatku od towarów i usług wyraźnie wynika, że dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego, niezbędne jest istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług a prowadzoną działalnością opodatkowaną.

Zauważenia wymaga, że ustawodawca nie precyzuje, w jakim zakresie i w jaki sposób towary i usługi muszą być wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, aby pozwoliło to podatnikowi na odliczenie podatku naliczonego. Związek ten może być bezpośredni lub pośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą, np. dalszej odsprzedaży (towary handlowe) lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy. Bezpośrednio wiążą się więc z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast o pośrednim związku nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa – mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług, a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotu.

Istnienie związku między nabywanymi towarami i usługami a transakcjami opodatkowanymi podatnika jest traktowane jako niezbędny wymóg powstania prawa do odliczenia podatku również w Dyrektywie 2006/112/WE Rady.

Zgodnie bowiem z art. 168 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE Rady:

Jeżeli towary i usługi wykorzystywane są na potrzeby opodatkowanych transakcji podatnika, podatnik jest uprawniony, w państwie członkowskim, w którym dokonuje tych transakcji, do odliczenia następujących kwot od kwoty VAT, którą jest zobowiązany zapłacić VAT należnego lub zapłaconego w tym państwie członkowskim od towarów i usług, które zostały mu dostarczone lub które mają być mu dostarczone przez innego podatnika.

Warunek zachowania związku zakupów z działalnością opodatkowaną, jest również akcentowany w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W orzeczeniu z 6 kwietnia 1995 r., (w sprawie C-4/94, BLP Group plc v. Commissioners of Customs & Excise) TSUE stwierdził, że powstanie prawa do odliczenia podatku jest uzależnione od bezpośredniego i niezwłocznego związku z transakcjami opodatkowanymi (ang. direct and immediate link with the taxable transactions ). Także w wyroku z 8 czerwca 2000 r. (w sprawie C-98/98, Commissioners of Customs and Excise a Midland Bank plc), TSUE nie miał wątpliwości, że artykuł 2 Pierwszej Dyrektywy i artykuł 17 ust. 2, 3 i 5 Szóstej Dyrektywy w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych należy interpretować w taki sposób, aby warunkiem odliczenia przez podatnika VAT oraz podstawą do ustalenia zakresu tego prawa było zasadniczo istnienie bezpośredniego związku pomiędzy daną transakcją nabycia a daną transakcją (lub transakcjami) sprzedaży, uprawniającymi do dokonania odliczenia. Ponadto Trybunał w wyroku z 13 marca 2008 r. w sprawie C-437/06 Securenta przesądził, że w sytuacji gdy podatnik wykonuje działalność gospodarczą i działalność niemającą charakteru gospodarczego, prawo do odliczenia z tytułu ewentualnych wydatków jest dopuszczalne jedynie w zakresie, w jakim wydatki te można przyporządkować działalności gospodarczej podatnika.

W orzeczeniu z 27 września 2001 r. w sprawie CIBO Participations S.A. (C-16/00) Trybunał doszedł do wniosku, że aby możliwe było odliczenie VAT naliczonego, musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy wydatkiem a sprzedażą opodatkowaną VAT, co oznacza, że wydatek musi stanowić element kosztowy sprzedaży opodatkowanej. Niemniej TSUE stwierdził, że wydatki na doradztwo związane z procesem przejmowania spółek zależnych przez CIBO stanowią koszty ogólne, mające związek z działalnością opodatkowaną tej spółki.

W świetle powyższego orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że kierując się wykładnią dokonywaną w zgodzie z zasadami VI Dyrektywy (od 1 stycznia 2007 r. – Dyrektywy 2006/112/WE), na gruncie art. 86 ust. 1 ustawy, podobnie jak i art. 17(2)(3) i (5) VI Dyrektywy (art. 167 i nast. Dyrektywy 2006/112/WE) należy przyjąć – co do zasady – że niezbędnym warunkiem odliczenia VAT jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy zakupami (wydatkami), a konkretną transakcją opodatkowaną. Wydatki te powinny stanowić część składową kosztów świadczenia, uwzględnioną w cenie. Jednak brak takiej konkretnej transakcji opodatkowanej nie musi zawsze prowadzić do utraty prawa do odliczenia VAT.

W przypadku bowiem wydatków zaliczanych do tzw. kosztów ogólnych wprawdzie nie istnieje bezpośredni związek pomiędzy zakupem tych towarów i usług, a sprzedażą opodatkowaną, lecz w sytuacji gdy stanowią one element cenotwórczy produktów podatnika, pozostając w ten sposób w pośrednim związku z jego opodatkowaną działalnością gospodarczą, prawo do odliczenia z tytułu tych zakupów (wydatków) powinno przysługiwać podatnikowi w takim zakresie, w jakim ogólna działalność daje prawo do odliczenia VAT.

Ponadto, stosownie do art. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 320 ze zm.):

Drogą publiczną jest droga zaliczona na podstawie niniejszej ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych.

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy o drogach publicznych:

Drogi publiczne ze względu na funkcje w sieci drogowej dzielą się na następujące kategorie:

1)drogi krajowe;

2)drogi wojewódzkie;

3)drogi powiatowe;

4)drogi gminne.

Zgodnie z art. 4 pkt 18 i pkt 19 ww. ustawy:

Użyte w ustawie określenia oznaczają:

18) przebudowa drogi – wykonywanie robót, w których wyniku następuje podwyższenie parametrów technicznych i eksploatacyjnych istniejącej drogi, niewymagających zmiany granic pasa drogowego.

19) remont drogi – wykonywanie robót przywracających pierwotny stan drogi, także przy użyciu wyrobów budowlanych innych niż użyte w stanie pierwotnym.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy o drogach publicznych określa, że:

Do dróg gminnych zalicza się drogi o znaczeniu lokalnym niezaliczone do innych kategorii, stanowiące uzupełniającą sieć dróg służących miejscowym potrzebom, z wyłączeniem dróg wewnętrznych.

Na podstawie art. 8 ust. 1, 2 i 3 ustawy o drogach publicznych:

1.Drogi, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów, niezaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych i niezlokalizowane w pasie drogowym takiej drogi, są drogami wewnętrznymi.

2.Budowa, przebudowa, remont, utrzymanie, ochrona i oznakowanie dróg wewnętrznych oraz zarządzanie nimi należy do zarządcy terenu, na którym jest zlokalizowana droga, a w przypadku jego braku – do właściciela tego terenu.

3.Finansowanie zadań, o których mowa w ust. 2, należy do zarządcy terenu, na którym jest zlokalizowana droga, a w przypadku jego braku – do właściciela tego terenu.

Na mocy art. 19 ust. 1 ustawy o drogach publicznych:

Organ administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego, do którego właściwości należą sprawy z zakresu planowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg, jest zarządcą drogi.

Zgodnie z art. 19 ust. 2 ww. ustawy:

Zarządcami dróg, z zastrzeżeniem ust. 3, 5, 5a i 8, są dla dróg:

1)krajowych – Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad;

2)wojewódzkich – zarząd województwa;

3)powiatowych – zarząd powiatu;

4)gminnych – wójt (burmistrz, prezydent miasta).

Stosownie do art. 20 pkt 1-4 ustawy o drogach publicznych:

Do zarządcy drogi należy w szczególności:

1)opracowywanie projektów planów rozwoju sieci drogowej oraz bieżące informowanie o tych planach organów właściwych do sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego;

2)opracowywanie projektów planów finansowania budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg oraz drogowych obiektów inżynierskich;

3)pełnienie funkcji inwestora;

4)utrzymanie nawierzchni drogi, chodników, drogowych obiektów inżynierskich, urządzeń zabezpieczających ruch i innych urządzeń związanych z drogą, z wyjątkiem części pasa drogowego, o których mowa w art. 20f pkt 2.

Ponadto zgodnie z § 83 ust. 1-7 rozporządzenia z dnia 24 czerwca 2022 r. Ministra Infrastruktury w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1518) stanowi, że:

1.Wody opadowe lub roztopowe z pasa drogowego albo dopływające do pasa drogowego po powierzchni terenu zagospodarowuje się za pomocą urządzeń do odwodnienia powierzchniowego. Nie zmienia się kierunku lub natężenia odpływu wód opadowych lub roztopowych z pasa drogowego ze szkodą dla gruntów sąsiednich ani nie odprowadza się tych wód na grunty sąsiednie, z wyjątkiem przypadków określonych w przepisach prawa wodnego.

2.Wody opadowe lub roztopowe z pasa drogowego oczyszcza się, jeżeli taki obowiązek wynika z przepisów prawa wodnego.

3.Nie odprowadza się wody z powierzchni jezdni oraz z otwartych urządzeń do odwodnienia powierzchniowego na most lub wiadukt albo do tunelu.

4.Urządzenia do odwodnienia powierzchniowego projektuje się w rozmiarach, które uwzględniają natężenie deszczu miarodajnego, a urządzenia do retencjonowania wody przed jej odprowadzeniem projektuje się w taki sposób, aby miały pojemność umożliwiającą przyjęcie wody gromadzonej w czasie deszczu miarodajnego lub deszczu o innym natężeniu, jeżeli będzie on bardziej niekorzystny z uwagi na napełnienie tego urządzenia.

5.Urządzenia do odwodnienia powierzchniowego projektuje się poza jezdnią, częścią pobocza o powierzchni twardej oraz opaską wewnętrzną, z wyjątkiem trudnych warunków.

6.Wpusty studzienek ściekowych i rewizyjnych projektuje się poza pasem przejazdu kół pojazdów. Dopuszcza się projektowanie wpustów studzienek ściekowych i rewizyjnych w pasie przejazdu kół pojazdów na ulicy klasy D oraz w trudnych warunkach na ulicy klasy L.

7.Urządzenia do odwodnienia powierzchniowego drogi klasy A lub S projektuje się w sposób umożliwiający zablokowanie odpływu wody zanieczyszczonej materiałami niebezpiecznymi, które przedostały się do tych urządzeń w wyniku pożaru lub innego miejscowego zagrożenia.

Z powyższych przepisów wynika, że działania zarządców dróg mieszczą się w zakresie czynności o charakterze publicznoprawnym i wynikają z wykonywania przez te jednostki władztwa publicznoprawnego.

Zaznaczenia wymaga, że z uwagi na swą specyfikę, jednostki samorządu terytorialnego nie są podmiotami zrównanymi z komercyjnymi przedsiębiorcami. Powyższe wynika chociażby z racji uprzywilejowania tych jednostek przez treść art. 15 ust. 6 ustawy, i nieuznawania ich za podatnika w określonych okolicznościach, tj. w przypadku działania w charakterze organu władzy publicznej, którego przymiotu komercyjny przedsiębiorca nie posiada i którego działalność, co do zasady, jest opodatkowana w całości. Z tego też względu, rozpatrując w zakresie podatku VAT kwestie uprawnień i obowiązków podmiotów takich, jak jednostki samorządu terytorialnego, należy mieć na względzie okoliczność, że podmioty te – co do zasady – w odniesieniu do większości swych zadań występują jako organ władzy publicznej i nie są uznawane za podatników stosownie do ww. art. 15 ust. 6 ustawy.

Z opis sprawy wynika, że:

-są Państwo zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT,

-realizują Państwo zadania własne, do których w szczególności należą sprawy z zakresu gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, a także wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,

-dostarczając wodę i odbierając ścieki od mieszkańców Gminy bądź przedsiębiorców, za pośrednictwem Zakładu, prowadzą Państwo działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu VAT i nie korzystającą ze zwolnienia z opodatkowania VAT,

-są Państwo w toku realizacji zadania pn. „(…)”. Zadanie obejmuje budowę sieci wodociągowej wraz z przyłączami wodociągowymi obejmującej ulice: A, B, C, D, E, F, G, H oraz I,

-w czerwcu 2023 r. podjęto ustną decyzję o realizacji ww. zadania,

-roboty związane z budową sieci wodociągowej wraz z przyłączami zostały rozpoczęte po xx października 2024 r.,

-do wybudowanej sieci wodociągowej przyłączone zostaną wyłącznie budynki mieszkalne, do sieci nie zostanie podłączona żadna jednostka organizacyjna podległa Państwa Gminie,

-wynik ww. inwestycji służyć będzie wyłącznie celom prowadzonej przez Państwa Gminę działalności gospodarczej opodatkowanej VAT i niekorzystającej ze zwolnienia z opodatkowania,

-skutkiem realizacji powyższej inwestycji obejmującej budowę sieci wodociągowej, w związku z którą doszło do konieczności zajęcia pasa drogi publicznej i jej uszkodzenia, będzie konieczność wyremontowania dróg na odcinku, na którym realizowana jest budowa sieci,

-będą Państwo realizować zadanie pn. „(…)”,

-xx lipca 2023 r. podjęto decyzję o realizacji ww. zadania,

-prace związane z przebudową nawierzchni dróg rozpoczęły się w styczniu 2025 r. Zakończenie wszystkich robót planowane jest na xx lipca 2025 r.,

-faktury dokumentujące wydatki ponoszone w związku z realizacją zadań wystawiane będą na Państwa Gminę jako nabywcę,

-będą Państwo w stanie, na podstawie kosztorysu umowy oraz protokołu zaawansowania prac stwierdzić, jaka kwota dotyczyć będzie budowy sieci wodociągowej, przebudowy nawierzchni ulic, remontu kanalizacji sanitarnej oraz remontu kanalizacji deszczowej,

-przedmiotem zapytania są zarówno wydatki związane z przebudową i remontem nawierzchni ulic, jak i remontu kanalizacji deszczowej, ponoszone w ramach realizacji zadania pn. „(…)”. Przedmiotem wniosku nie są wydatki ponoszone na remont kanalizacji sanitarnej w związku z realizacją przedmiotowego zadania,

-kanalizacja deszczowa na odcinku objętym remontem wykorzystywana jest do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT,

-zadanie zakresie remontu kanalizacji deszczowej, a także remontu kanalizacji sanitarnej realizowane będzie w ramach zadań własnych Gminy nałożonych na nią odrębnymi przepisami prawa,

-drogi na odcinku objętym przebudową nawierzchni wykorzystywane są do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT,

-zadanie w zakresie przebudowy nawierzchni ulic będzie realizowane w ramach zadań własnych Gminy nałożonych na nią odrębnymi przepisami prawa,

-zarówno zadanie pn. „(…)” jak i zadanie pn. „(…)” są finansowane ze środków własnych Gminy oraz ze środków pozyskanych ze źródeł zewnętrznych.

Państwa wątpliwości w analizowanej sprawie dotyczą ustalenia, czy będzie przysługiwało Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, wynikającego z faktur dokumentujących poniesione przez Gminę wydatki na przebudowę i remont ulic oraz remont kanalizacji deszczowej, objętych zadaniem pn. „(…)”, którego konieczność przeprowadzenia będzie podyktowana budową sieci wodociągowej w ramach zadania pn. „(…)”.

Jak wynika z powołanych powyżej przepisów prawa, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy, uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.

Analizując opis sprawy, powtórzyć należy, że w celu odliczenia podatku naliczonego w pierwszej kolejności podatnik powinien przyporządkować ponoszone wydatki do poszczególnych rodzajów działalności (opodatkowanej podatkiem VAT, zwolnionej i niepodlegającej opodatkowaniu tym podatkiem).

Jeżeli takie wyodrębnienie jest możliwe, podatnikowi, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych wyłącznie z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi w ramach działalności gospodarczej, brak jest natomiast takiego prawa w stosunku do podatku naliczonego związanego z zakupem towarów i usług wykorzystywanych wyłącznie do wykonywania czynności zwolnionych z opodatkowania oraz niepodlegających temu podatkowi.

Zaznaczenia wymaga fakt, że zasadniczym przedmiotem działalności gminy są czynności wykonywane w charakterze podmiotu prawa publicznego, w celu sprawowania władzy publicznej. Jest to szeroko rozumiana działalność nastawiona na zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej, którą tworzą mieszkańcy gminy. Do zakresu działań gminy należą zatem wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. W sferze publicznoprawnej – co należy podkreślić – są, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym, sprawy gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, jak i wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

Zatem przebudowa drogi rozumiana, jako wykonywanie robót, w których wyniku następuje podwyższenie parametrów technicznych i eksploatacyjnych istniejącej drogi, niewymagających zmiany granic pasa drogowego, remont drogi rozumiany, jako wykonywanie robót przywracających pierwotny stan drogi, także przy użyciu wyrobów budowlanych innych niż użyte w stanie pierwotnym, jak i zapewnienie prawidłowego odwodnienia powierzchniowego drogi publicznej, w tym przypadku gminnej, której zarządcą jest wójt (burmistrz, prezydent miasta), jest zbiorową potrzebą wspólnoty i ma charakter celu publicznego.

W omawianej sprawie w związku z realizacją zadania pn. „(…)” ponoszą/będą Państwo ponosić wydatki związane z przebudową i remontem nawierzchni ulic, jak i remontem kanalizacji deszczowej w ramach realizacji zadania pn. „(…)”.

Wskazują Państwo, że remont kanalizacji deszczowej w ramach remontu ulic B, A i C obejmuje m.in.: roboty ziemne wykonywane koparkami, umocnienie ścian wykopów, wykonanie podłoży i obsypki z kruszyw, zasypywanie wykopów, demontaż studni rewizyjnych z kręgów betonowych, demontaż kanału z rur kamionkowych kielichowych, montaż rur betonowych, studni rewizyjnych z kręgów betonowych i żelbetowych, wymiana kręgów betonowych, renowacja kanałów, renowację studni, wpięcia do sieci. Odwodnienie korpusu drogowego obejmuje, w ramach kanalizacji deszczowej, natomiast: wymianę studzienek ściekowych, regulację elementów urządzeń podziemnych m.in. regulację pionową studzienek, kratek ściekowych, wymianę pokryw.

Natomiast zakres prac dotyczący remontu nawierzchni ulic A, B i C obejmuje m.in. roboty rozbiórkowe istniejących nawierzchni (kostka betonowa, trylinka, kostka kamienna, nawierzchnia bitumiczna, krawężniki), ustawienie nowych krawężników betonowych, ustawienie obrzeży betonowych, wykonanie nawierzchni zjazdów, wykonanie nawierzchni jezdni przedmiotowych ulic, wykonanie nawierzchni opaski z kostki betonowej, lokalizacja uzbrojenia podziemnego względem wykonywanych prac, roboty związane z wprowadzeniem stałej organizacji ruchu.

W opisie sprawy wskazali Państwo także, że:

-gdyby nie budowa sieci wodociągowej, nie wystąpiłaby konieczność wykonania przebudowy i remontu nawierzchni dróg gminnych. Przebudowa dróg została więc wymuszona budową sieci wodociągowej,

-budowa sieci wodociągowej niesie za sobą skutki w postaci naruszenia nawierzchni dróg publicznych w sposób, który uniemożliwia i/lub znacznie utrudnia prawidłowe użytkowanie tej infrastruktury. Przed rozpoczęciem inwestycji, w celu prawidłowego funkcjonowania pozostałej infrastruktury, określono konieczny do wykonania zakres remontu na podstawie przeprowadzonego czyszczenia i inspekcji wideo istniejącej kanalizacji. Pozostałe odcinki kanalizacji albo zostały zakwalifikowane do dalszej eksploatacji bez konieczności ich późniejszego remontu albo do modernizacji w późniejszym terminie po wyeksploatowaniu, z zastosowaniem nowoczesnych metod uszczelniających rozwiązań bez naruszania nawierzchni drogi,

-przesłanki świadczące o wymuszeniu przez budowę sieci wodociągowej konieczności remontu kanalizacji deszczowej, to : budowa sieci wodociągowej niesie za sobą skutki w postaci naruszenia nawierzchni dróg publicznych w sposób, który uniemożliwia i/lub znacznie utrudnia prawidłowe użytkowanie tej infrastruktury. Przed rozpoczęciem inwestycji, w celu prawidłowego funkcjonowania pozostałej infrastruktury, określono konieczny do wykonania zakres remontu na podstawie przeprowadzonego czyszczenia i inspekcji wideo istniejącej kanalizacji. Pozostałe odcinki kanalizacji albo zostały zakwalifikowane do dalszej eksploatacji bez konieczności ich późniejszego remontu albo do modernizacji w późniejszym terminie po wyeksploatowaniu, z zastosowaniem nowoczesnych metod uszczelniających rozwiązań bez naruszania nawierzchni drogi.

Mając jednak na uwadze całokształt okoliczności sprawy, należy podkreślić, że ww. ulice są drogami publicznymi i stanowią dobro publiczne, które są ogólnodostępne dla każdego mieszkańca gminy, czy kierowcy. Co istotne wskazali Państwo, że zadanie w zakresie remontu kanalizacji deszczowej, jak również w zakresie przebudowy nawierzchni ulic B, A i C, realizowane będzie w ramach zadań własnych Gminy nałożonych odrębnymi przepisami prawa.

Jednocześnie rozważając możliwość skorzystania przez Państwa z prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony od wydatków związanych z przebudową i remontem nawierzchni ulic B, A i C, jak i remontem kanalizacji deszczowej, należy ponownie podkreślić, iż w świetle art. 86 ustawy, najistotniejszym warunkiem umożliwiającym podatnikowi realizację tego prawa jest związek dokonanych zakupów z wykonaniem czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Oznacza to, że podatnik nie może domagać się prawa do odliczenia podatku naliczonego, nie płacąc podatku należnego. Zauważyć należy, że system odliczenia ma na celu uwolnienie podatnika od ciężaru podatku od towarów i usług, zapłaconego lub podlegającego zapłacie w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Natomiast nie daje uprawnienia do odliczenia w przypadku czynności będących poza zakresem działalności gospodarczej. W tym miejscu wskazać trzeba, że drugi warunek, wymieniony w art. 86 ustawy, dający prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, to posiadanie statusu podatnika, zdefiniowanego w art. 15 ustawy.

Przedstawiony opis zdarzenia przyszłego, jaki i wskazany przez Państwa zakres prac obejmujących przebudowę i remont nawierzchni ulic, jak i remontem kanalizacji deszczowej w ramach realizacji zadania pn. „(…)”, jednoznacznie wskazuje, że w rozpatrywanej sprawie Gmina realizuje zadania własne, wymienione w art. 7 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o samorządzie gminnym. Zadania własne Gminy są zadaniami nałożonymi na nią odrębnymi przepisami prawa. Efekty prac – przebudowana nawierzchni ulic A, B i C i wyremontowana kanalizacja deszczowa będą wykorzystywane w celu zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty. W takim ujęciu Gmina bez wątpienia nie może być uznana za podatnika, stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy, gdyż realizuje w tym zakresie zadania własne, służące zaspokajaniu zbiorowych potrzeb wspólnoty.

Jednocześnie podkreślenia wymaga, że – jak Państwo wskazali:

·drogi na odcinku objętym przebudową nawierzchni wykorzystywane są do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT;

·kanalizacja deszczowa na odcinku objętym remontem wykorzystywana jest do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

Co prawda wskazują Państwo, że:

·pomimo publicznego charakteru remontowanych dróg, zasadnym jest powiązanie wydatków poniesionych na ich remont z działalnością gospodarczą Gminy w zakresie odpłatnej i podlegającej opodatkowaniu VAT dostawy wody, gdyż przebudowa i remont nawierzchni ulic oraz remont kanalizacji sanitarnej i deszczowej zostały wymuszone inwestycją w zakresie budowy sieci wodociągowej,

·skutkiem realizacji powyższej inwestycji obejmującej budowę sieci wodociągowej, w związku z którą doszło do konieczności zajęcia pasa drogi publicznej i jej uszkodzenia, będzie konieczność wyremontowania dróg na odcinku, na którym realizowana jest budowa sieci. Tym samym, Gmina będzie realizować zadanie pn. „(…)”,

·kolejność wykonywanych zadań inwestycyjnych podyktowana była względami racjonalności. Nie byłoby zasadnym, pod kątem technicznym i ekonomicznym, przebudowanie nawierzchni dróg, a później budowa nowej sieci wodociągowej. Podkreślić należy, że gdyby nie budowa sieci wodociągowej, nie wystąpiłaby konieczność wykonania przebudowy i remontu nawierzchni dróg gminnych. Przebudowa dróg została więc wymuszona budową sieci wodociągowej.

Jednakże w ocenie organu fakt, że kolejność wykonywanych zadań inwestycyjnych, o których mowa we wniosku, podyktowana była względami racjonalności, nie dowodzi bezpośredniego związku dokonywanych zakupów, niezbędnych do przebudowy i remontu nawierzchni ulic oraz remontem kanalizacji deszczowej, z realizowanymi przez Państwa czynnościami opodatkowanymi, w stopniu uzasadniającym odliczenie podatku naliczonego od tych zakupów. Zdaniem organu nie występuje bezpośredni związek pomiędzy ponoszonymi wydatkami na przebudowę nawierzchni ulic i remont kanalizacji deszczowej, a wybudowaniem sieci wodociągowej, która wykorzystywana będzie wyłącznie do czynności opodatkowanych. Nadrzędnym bowiem celem działań planowanych przez Gminę jest wypełnienie zadań własnych, wynikających z wymienionych powyżej przepisów ustawy o samorządzie gminnym. Budowa sieci wodociągowej na osiedlu domów jednorodzinnych służącej czynnościom opodatkowanym ma zatem charakter wtórny względem zadań własnych Gminy i nie pozostaje w bezpośrednim związku z planowanymi zakupami.

Podkreślenia wymaga, że realizacja obu inwestycji i planowanie przez Gminę ich realizacji praktycznie zbiega się w czasie. Jednocześnie – jak Państwo wskazali – xx lipca 2023 r. podjęto decyzję o realizacji zadania pn. „(…)”, w związku z możliwością pozyskania środków zewnętrznych (termin naboru xx.07.2023 r. – xx.08.2023 r.) oraz świadomością uszkodzeń związanych z budową sieci wodociągowej.

Ponadto zaznaczenia wymaga, że mimo, iż budowa sieci wodociągowej wraz z przyłączami wodociągowymi obejmujące ulice: A, B, C, D, E, F, G, H, I, to wskazują Państwo, że przebudowa wyłącznie nawierzchni ulic A, B i C wraz z remont kanalizacji deszczowej, obejmująca kompleksową modernizację tych ulic, uzależniona jest od budowy sieci wodociągowej. Natomiast w odniesieniu do ulic A, B i C mogłoby dojść do sytuacji podobnej jak na pozostałych ulicach, tj. wyłącznie do odtworzenia nawierzchni po przeprowadzonej budowie sieci wodociągowej. Natomiast w związku w związku z możliwością pozyskania środków zewnętrznych podjęli Państwo decyzję o realizacji ww. zadania polegającego na remoncie nawierzchni ulic A, B i C i kanalizacji deszczowej.

Zatem, w analizowanej sprawie nie wystąpi związek pomiędzy wydatkami ponoszonymi na remont nawierzchni ulic A, B i C i kanalizacji deszczowej, a sprzedażą opodatkowaną. Nie występuje bowiem bezpośredni związek pomiędzy ponoszonymi wydatkami związanymi z przebudową i remontem nawierzchni ww. ulic, jak i remontem kanalizacji deszczowej, a wybudowaniem sieci wodociągowej, do której podłączeni będą wyłącznie mieszkańcy, i która służyć będzie czynnościom opodatkowanym podatkiem VAT.

Przedmiotowe wydatki w ramach remontu ulicy B, A i C ponoszą Państwo w ramach zadań własnych nałożonych na Państwa ustawą o samorządzie gminnym, i w tym zakresie działają Państwo w ramach reżimu publicznoprawnego. Wydatki te nie są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, a tym samym nabywając towary i usługi nie działają Państwo w charakterze podatnika podatku VAT.

Zatem bez znaczenia pozostaje wskazanie przez Państwa, że remont ww. ulic był następstwem budowy sieci wodociągowej, gdyż nie zmienia to charakteru inwestycji, tj. realizacji zadań własnych dla ogółu mieszkańców. Ponadto przedstawiony opis sprawy nie wskazuje na takie następstwo.

Ponadto, jak Państwo wskazali, przedmiotowe zadania dotyczące budowy sieci wodociągowej oraz remontu ulic i kanalizacji deszczowej są dwoma odrębnymi zadaniami, realizowanymi na podstawie dwóch odrębnych umów z tym samym wykonawcą. Są Państwo w stanie na podstawie kosztorysu, umowy oraz protokołu zaawansowania prac stwierdzić jaka kwota dotyczy budowy sieci wodociągowej, przebudowy nawierzchni ulic, remontu kanalizacji sanitarnej oraz remontu kanalizacji deszczowej.

W konsekwencji, towary i usługi służące przebudowie nawierzchni ulic i kanalizacji deszczowej nabywali Państwo nie jako podatnik podatku VAT, lecz jako organ władzy publicznej, a efekty realizacji inwestycji pn. „(…)” są wykorzystywane do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

Nie został więc spełniony podstawowy warunek uprawniający do odliczenia podatku naliczonego jakim jest związek dokonanych zakupów ze sprzedażą opodatkowaną podatkiem VAT. Zatem nie przysługuje Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług związanych z przebudową i remontem nawierzchni ulic, jak i remontu kanalizacji deszczowej, ponoszonych w ramach realizacji zadania pn. „(…)”, ponieważ przesłanki wskazane w art. 86 ust. 1 ustawy nie zostały spełnione.

Podsumowanie

Nie będzie przysługiwało Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku VAT naliczonego, wynikającego z faktur dokumentujących poniesione przez Gminę wydatki na przebudowę i remont ulic oraz remont kanalizacji deszczowej, objętych zadaniem pn. „(…)”, którego konieczność przeprowadzenia będzie podyktowana budową sieci wodociągowej w ramach zadania pn. „(…)”.

Państwa stanowisko oceniłem jako nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zauważam, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Podkreślam, że ta interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy, co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione w opisywanym stanie sprawy, które nie zostały objęte pytaniem – nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone. Dotyczy to w szczególności zakresu prac dotyczącego remontu kanalizacji sanitarnej, prawa do pełnego obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od wydatków ponoszonych na budowę sieci wodociągowej oraz wydatków na odtworzenie nawierzchni ulic D, E, F, G, H, I.

Odnosząc się do powołanych przez Państwa we wniosku wyroków:

-TSUE z dnia 22 października 2015 r. w sprawie C-126/14 dotyczącego oceny ścisłego i bezpośredniego związku pomiędzy transakcjami opodatkowanymi na wcześniejszym i późniejszym etapie obrotu oraz związanego z tym prawem do odliczenia podatku VAT, wyjaśniam, że bezpośrednie odniesienie do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który zapadł w konkretnej sprawie podatnika jest możliwe tylko w przypadku, gdy mamy do czynienia z identycznym lub podobnym stanem faktycznym. Powołany wyrok dotyczył przyznania podatnikowi prawa do odliczenia kwoty VAT naliczonego, zapłaconego w związku z nabyciem lub wytworzeniem dóbr inwestycyjnych w celu prowadzenia planowanej działalności gospodarczej związanej z turystyką na obszarach wiejskich i turystyką rekreacyjną, które to dobra są, po pierwsze, bezpośrednio przeznaczone do nieodpłatnego użytku publicznego i które, po drugie, mogą pozwolić na przeprowadzanie transakcji opodatkowanych, o ile istnieje bezpośredni i ścisły związek pomiędzy wydatkami związanymi z transakcjami powodującymi naliczenie podatku, a jedną lub kilkoma transakcjami objętymi podatkiem należnym bądź z całością działalności gospodarczej podatnika, co powinien zbadać sąd odsyłający na podstawie obiektywnych dowodów. Jednocześnie wydatki ponosiła Spółka Sveda będąca osobą prawną prowadzącą działalność w celach zarobkowych, która to działalność polega na/obejmuje zakwaterowanie, dostawę posiłków i napojów, organizację targów, konferencji i odpoczynku, a także inżynierię i związane z tą działalnością doradztwo.

-Naczelnego Sądu Administracyjnego, sygn. akt I FSK 1113/19 z dnia 30 stycznia 2020 r. dotyczącego prawa do odliczenia podatku VAT od wydatków związanych z realizacją inwestycji wyjaśniam, że rozstrzygnięcie to odnosi się do indywidualnej sprawy i co do zasady wiążą ono stronę postępowania w konkretnej, indywidualnej sprawie, nie rozciągając swojego oddziaływania na inne, choćby podobne lub zbieżne sprawy. W ww. wyroku podkreślono, że celem inwestycji było zwiększenie popytu na nieruchomości gminne i osiągnięcie jak najwyższej ceny z ich sprzedaży. Wyraźnie też zaznaczono, że celem wzbogacenia działek o określone media i infrastrukturę było zachęcenie inwestorów do kupna działek, bowiem tereny należące do Gminy są atrakcyjne dla potencjalnych przedsiębiorców w kontekście prowadzenia na nich działalności gospodarczej.

Zatem, wskazane ww. wyroki nie ma wpływu na podjęte w tej interpretacji rozstrzygnięcie, gdyż dotyczą pozornie zbieżnych okoliczności sprawy. Natomiast stany faktyczne w nich przedstawione dotyczą innych sytuacji niż w rozpatrywanej sprawie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.