Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest:

• nieprawidłowe - w zakresie braku obowiązku naliczenia podatku VAT należnego oraz braku obowiązku korekty podatku VAT z tytułu przekazania małżonce w drodze umowy podziału majątku składników majątku od których przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy ich nabyciu,
• prawidłowe - w zakresie obowiązku sporządzenia spisu z natury i zapłaty podatku w związku z zakończeniem działalności gospodarczej.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

4 grudnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 4 grudnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie braku obowiązku naliczenia podatku VAT należnego, braku obowiązku korekty podatku VAT naliczonego z tytułu przekazania małżonce w drodze umowy podziału majątku składników majątku od których przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy ich nabyciu oraz obowiązku sporządzenia spisu z natury i zapłaty podatku w związku z zakończeniem działalności gospodarczej.

Uzupełnił go Pan pismem z 14 lutego 2025 r. (wpływ 14 lutego 2025 r.)  w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Podatnik w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nabył środki trwałe z przysługującym mu pełnym odliczeniem podatku od towarów i usług (zwanego w dalszej części podatkiem VAT), częściowym odliczeniem podatku VAT, lub też bez odliczenia podatku VAT. Podatnik posiada współwłasność majątkową z małżonką a wszystkie zakupione środki trwałe zostały nabyte podczas trwania związku małżeńskiego do majątku wspólnego małżonków. Podatnik planuje podpisać umowę rozdzielności majątkowej z małżonką oraz umowę podziału majątku wspólnego pomiędzy małżonków. Po podpisaniu umowy majątkowej całość majątku, który został nabyty z prawem do odliczenia pełnym lub częściowym podatku VAT w ramach prowadzonej działalności gospodarczej podatnika staną się wyłączną własnością małżonki podatnika. Małżonka podatnika planuje dalsze wykorzystywanie otrzymanych w ramach podziału składników majątku stanowiących aktywa ruchome (pojazdy, maszyny i urządzenia oraz pozostałe składniki ruchome) oraz aktywa trwałe (nieruchomości) w ramach umów najmu. W tym celu małżonka podatnika planuje założyć działalność gospodarczą i dokonać rejestracji do podatku VAT. Aktywa otrzymane w ramach podziału majątku od których przysługiwało prawo odliczenia podatku VAT przez podatnika, będą wykorzystywane wyłącznie do najmu w działalności jego małżonki opodatkowanej podatkiem VAT. Małżonka podatnika otrzymane składniki majątku użyczy nieodpłatnie w celu ich wynajmu w ramach prowadzonej działalności gospodarczej lub też wprowadzi do ewidencji środków trwałych.

Podatnik po przekazaniu składników majątku małżonce dokona zakończenia prowadzonej działalności gospodarczej oraz wykreślenia z podatku VAT z uwagi na zaprzestanie przez podatnika, o którym mowa w art. 15, będącego osobą fizyczną albo wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego, na podstawie art. 96 ust. 6 do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Składniki majątku będące przedmiotem przekazania stanowią środki trwałe. Środki trwałe są o wartości powyżej 15.000 zł oraz poniżej 15.000 zł, ale powyżej 3.500 zł. (środki trwałe zakupione przed 2018 rokiem).

Planowany podział majątku jest uzależniony od uzyskania interpretacji indywidualnej. Prosi Pan o założenie, że nastąpi na dzień 30 czerwca 2025 r.

Nieruchomości mające być przedmiotem przekazania są zabudowane oraz niezabudowane.

Dla nieruchomości niezabudowanych, które stanowi ziemia orną (numer ŚT 31) na dzień przekazania nie będzie obowiązywał dla tej nieruchomości miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego oraz nie będą one przeznaczone pod budowę, nie będzie też dla nich wydanej decyzji o warunkach zabudowy. Ziemia orna została zakupiona bez prawa do odliczenia podatku VAT przy jej nabyciu.

Nieruchomości zabudowane stanowią: budynek gospodarczy (numer ŚT 26), stodołę murowaną (numer ŚT 28), położone na działce oznaczonej jako plac (numer ŚT 29) - zakupione bez prawa do odliczenia podatku VAT przy ich nabyciu, zbiornik na nieczystości położony na działce zabudowanej budynkami niewprowadzonej do ewidencji środków trwałych (numer ŚT 17) - zakupiony z odliczeniem VAT przy nabyciu, a także lokal usługowy (…) (numer ŚT 34) - zakupiony z odliczeniem VAT od nabycia.

Wszystkie wymienione budowle znajdujące się na poszczególnych nieruchomościach na dzień przekazania małżonce będą stanowić budynki lub budowle w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Zbiornik fuelmaster położony na działce niewprowadzonej do ewidencji środków trwałych (numer ŚT 16) - zakupiony z odliczeniem VAT przy nabyciu, nie stanowi budynku lub budowli w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane.

Pierwsze zasiedlenie nastąpiło dla każdego budynku/budowli w dacie oddania ich do użytkowania: zbiornik na nieczystości (numer ŚT 17) – 4 grudnia 2015 r., budynek gospodarczy (numer ŚT 26) – 30 grudnia 2020 r., stodoła murowana (numer ŚT 28) – 30 grudnia 2020 r., plac (numer ŚT 29) – 30 grudnia 2020 r., lokal usługowy (…) (numer ŚT 34) – 4 kwietnia 2023 r.  Pomiędzy pierwszym zasiedleniem a przekazaniem małżonce upłynie okres dłuższy niż 2 lata dla każdego budynku/budowli.

Wydatki na ulepszenie, które według przepisów o podatku dochodowym stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej danego obiektu były ponoszone w odniesieniu do budynku gospodarczego (numer ŚT 26) położonego z innym budynkiem na działce oznaczonej jako plac (numer ŚT 29). W odniesieniu do ulepszenia wydatki zostały poniesione w okresie od września 2021 r. do czerwca 2024 r. Po dokonaniu tych ulepszeń budynek był oddany do użytkowania na potrzeby własnej działalności wnioskodawcy. W momencie przekazania małżonce nie minie okres dłuższy niż 2 lata licząc od momentu oddania do użytkowania po dokonaniu ulepszeń.

Nieruchomości do dnia przekazania małżonce w całym okresie posiadania służą w działalności opodatkowanej VAT. Podatnik prowadzi tylko działalność opodatkowaną VAT, nie prowadzi działalności zwolnionej z VAT.

W załączeniu specyfikacja poszczególnych składników majątku ze wskazaniem daty oddania do użytkowania oraz kwoty nabycia. Załącznik numer 1 (data wprowadzenia stanowi datę oddania do użytkowania).

Lp.	Data oddania do użytkowania	Grupa KŚT	Nazwa	Wartość
8	1 lutego 2004 r.	Śr. transp.	Samochód osobowy (…)	28.000,00
1	24 listopada 2006 r.	Śr. transp.	Samochód ciężarowy (…)	212.925,62
2	24 listopada 2006 r.	Śr. transp.	Przyczepa (…)i	99.895,02
5	1 sierpnia 2009 r.	Śr. transp.	Przyczepa	124.971,10
6	1 sierpnia 2009 r.	Śr. transp.	Samochód ciężarowy (…)	216.000,00
7	19 czerwca 2010 r.	Sp. masz.	Myjka ciśnieniowa	5.400,00
9	30 marca 2011 r.	Śr. transp.	(…) osobowy	79.860,00
10	15 czerwca 2012 r.	Śr. transp.	Ciągnik (…)	130.000,00
12	30 listopada 2013 r.	Urządzenia	Waga samochodowa	30.000,00
13	21 czerwca 2014 r.	Śr. transp.	Pojazd samochodowy (…) + spych do śniegu	9.391,06
14	23 lutego 2015 r.	Śr. transp.	Samochód ciężarowy (…)	10.256,00
15	10 maja 2015 r.	Śr. transp.	Samochód ciężarowy (…)	18.756,00
16	31 sierpnia 2015 r.	Budynki	Zbiornik fuelmaster 2500L	6.500,00
17	4 grudnia 2015 r.	Budynki	Zbiornik na nieczystości	4.000,00
18	30 maja 2016 r.	Śr. transp.	Ciągnik (…)	37.000,00
19	16 czerwca 2016 r.	Maszyny	Rozsiewacz nawozu	4.634,15
21	24 października 2016 r.	Śr. transp.	Wóz asenizacyjny	26.260,16
22	8 marca 2017 r.	Narzędzia	Notebook	4.146,34
23	21 marca 2017 r.	Śr. transp.	Samochód (…)	29.500,00
24	31 grudnia 2019 r.	Śr. transp.	Samochód (…)	51.670,73
26	30 grudnia 2020 r.	Budynki	Budynek gospodarczy akt notarialny (…)	30.872,81
28	30 grudnia 2020 r.	Budynki	Stodoła murowana akt notarialny (…)	51.455,02
29	30 grudnia 2020 r.	Grunty	Plac akt notarialny (…)	61.745,71
31	31 grudnia 2020 r.	Grunty	Ziemia orna	61.745,71
30	1 marca 2021 r.	Maszyny	Ładowarka (…)	35.000,00
32	31 marca 2022 r.	Śr. transp.	MAN (…)	331.177,00
34	4 kwietnia2023 r.	Budynki	Lokal usługowy (…)	1.004.850,00
33	17 sierpnia 2022 r.	Maszyny	Pług (…) obrotowy	24.500,00
35	13 grudnia 2022 r.	Urządzenia	Nagłośnienie + monitoring, (…)i	15.116,79
36	25 stycznia 2023 r.	Śr. transp.	Samochód (…)	150.000,00
37	6 lutego 2023 r.	Śr. transp.	Samochód osobowy (…)	135.975,61
38	27 marca 2023 r.	Śr. transp.	(…)	49.256,55
39	8 lipca 2023 r.	Maszyny	Kombajn zbożowy	36.500,00
40	11 września 2023 r.	Maszyny	Siewnik zbożowy	39.837,40
41	3 listopada 2023 r.	Maszyny	Koparko-ładowarka (…)	38.000,00
42	31 grudnia 2023 r.	Ob. inż.	Ogrodzenie placu z utwardzeniem kostką	253.524,93
43	31 października 2024 r.	Śr. transp.	Ciągnik rolniczy (…)	125.000,00
44	31 października 2024 r.	Śr. transp.	Samochód ciężarowy (…)	68.831,15

Pytania (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

1)Czy od przekazanych małżonce przez podatnika w drodze umowy podziału majątku składników majątku, od których podatnik miał prawo do odliczenia podatku VAT przy ich nabyciu, podatnik ma obowiązek naliczenia podatku VAT należnego, jeśli małżonka będzie je dalej wynajmowała w działalności opodatkowanej podatkiem VAT?

1)Czy istnieje obowiązek sporządzenia spisu z natury i zapłaty podatku VAT w przypadku zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu w związku z zakończeniem działalności gospodarczej zgodnie z art. 14 ustawy?

2)Czy od przekazanych małżonce przez podatnika w drodze umowy podziału majątku pomiędzy małżonków składników majątku, od których podatnikowi przysługiwało odliczenie VAT przy ich zakupie, podatnik ma obowiązek dokonania korekty podatku VAT naliczonego, odliczonego przy zakupie na podstawie art. 91 ustawy o podatku od towarów i usług, jeśli małżonka będzie je dalej wynajmowała w działalności opodatkowanej podatkiem VAT?

Pana stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Pana zdaniem, nie ma Pan obowiązku dokonania rozliczenia w zakresie podatku VAT należnego w związku z przekazaniem składników majątku małżonce, jeśli składniki te dalej

będą wykorzystywane w działalności opodatkowanej małżonki. We wskazanym stanie faktycznym nie dochodzi do przekazania mienia na potrzeby własne podatnika lub

małżonki.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, przedmiotem opodatkowania jest odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, gdzie przez towary należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii, co wynika z art. 2 pkt 6 tej ustawy.

Stosownie do art. 7 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy, za dostawę towarów w rozumieniu art. 5 Ustawy o VAT, należy uznać również nieodpłatne przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa.

W świetle przedstawionego stanu przyszłego możemy zatem wskazać, że w sytuacji, gdy składniki majątku są wycofane z majątku firmowego podatnika, jednakże w celu prowadzenia wynajmu w ramach działalności gospodarczej małżonki opodatkowanej podatkiem od towarów i usług, to na gruncie podatku VAT mamy zachowaną ciągłość wykorzystywania składników majątku w działalności opodatkowanej. Składniki majątku będą bowiem dalej wykorzystywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych. To z kolei oznacza, że w odniesieniu do czynności wycofania składników majątku z prowadzonej działalności, które po wycofaniu będą wynajmowane w działalności małżonki, nie będzie miał zastosowania art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy, bowiem nie nastąpi tutaj dostawa towaru na cele osobiste podatnika lub innych osób, jak również nieodpłatne świadczenie usług. Co za tym idzie czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Takie też stanowisko zaprezentował Dyrektor KIS w interpretacji z 29 kwietnia 2022 r., nr 0113-KDIPT1-3.4012.77.2022.2.OS.

Pana zdaniem, nie będzie Pan zobligowany także do opodatkowania podatkiem VAT przekazanych składników majątku w ramach umowy majątkowej w trybie art. 14 ust. 1 ustawy o VAT, na dzień zakończenia działalności i złożenia zgłoszenia zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, ponieważ składniki majątku zostaną przekazane przed zamknięciem działalności do majątku małżonki i nie będą własnością podatnika na dzień zakończenia prowadzenia działalności opodatkowanej. Opodatkowaniu w trybie art. 14 ustawy o VAT, podlegają wszystkie towary w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, w tym środki trwałe, wyposażenie, materiały oraz towary handlowe, które na dzień likwidacji firmy znajdują się w jej posiadaniu (są jej majątkiem), a przy ich nabyciu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Pana zdaniem, od przekazanych małżonce w drodze umowy podziału majątku wspólnego składników majątku od których przysługiwało odliczenie VAT przy ich zakupie, nie ma Pan obowiązku korekty podatku VAT naliczonego odliczonego przy zakupie na podstawie art. 91 ustawy o podatku od towarów i usług z uwagi na brak zmiany ich charakteru, ze składników majątku wykorzystywanych działalności opodatkowanej do działalności zwolnionej. Składniki majątku przekazane małżonce będą wykorzystywane dalej wyłącznie do działalności opodatkowanej, nastąpi zatem ciągłość wykorzystywania składników majątku w działalności opodatkowanej. Art. 91 odnosi się do towaru lub usługi a nie podmiotu, dlatego Pana zdaniem, nie ma Pan obowiązku dokonania korekty podatku VAT w trybie art. 91 ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pana we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

W myśl art. 2 pkt 6 i 14a ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Ustawa o podatku od towarów i usług posługuje się w odniesieniu do dostawy towarów sformułowaniem „przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel” (art. 7 ust.  1 ustawy), a towarami w świetle tej ustawy – co do zasady – są rzeczy oraz ich części (art. 2 pkt 6 ustawy).

Takie zdefiniowanie konstytutywnego aspektu dostawy towarów, odwołując się do ekonomicznego władztwa nad rzeczą sprawia, że przedmiotem opodatkowania może być nie tylko sprzedaż czy zamiana rzeczy jako fizycznie wyodrębnionych dóbr materialnych, ale również inne transakcje wywierające, z ekonomicznego punktu widzenia, podobne skutki.

Co należy rozumieć przez „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel”, określił Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-320/88. W orzeczeniu tym stwierdził, że dla uznania danej czynności za opodatkowaną dostawę towarów, nie ma znaczenia to, czy dochodzi do przeniesienia własności według prawa właściwego dla danego kraju. Regulacja ta ma zastosowanie do każdego przeniesienia prawa do rozporządzania towarem na inny podmiot, które to przeniesienie skutkuje tym, że strona ta uzyskuje de facto możliwość korzystania z rzeczy tak jak właściciel, nawet jeżeli nie wiąże się to z przeniesieniem własności. W tym orzeczeniu, odnosząc się do dostawy towarów, Trybunał posłużył się terminem przeniesienia „własności w sensie ekonomicznym”, podkreślając tym samym uniezależnienie opodatkowania od przeniesienia własności towarów. Oznacza to więc, że na gruncie przedmiotowego przepisu kluczowym elementem jest przeniesienie, w istocie rzeczy, praktycznej kontroli nad rzeczą i możliwości dysponowania nią.

Innymi słowy pojęcie „przeniesienie prawa do rozporządzania jak właściciel” dotyczy tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotą dostawy towarów nie jest bowiem przeniesienie prawa własności, zatem zwrotu „prawo do rozporządzania jak właściciel” nie można interpretować jako „prawa własności”. Idąc dalej należy wskazać, że czynności przejścia własności ekonomicznej nie musi towarzyszyć przejście własności w sensie prawnym, bowiem „dostawa towarów” nie ogranicza się wyłącznie do prawa własności rzeczy.

Należy więc uznać, że dostawa towarów powinna podlegać ocenie przede wszystkim z punktu widzenia swoich aspektów ekonomicznych, mniejsze zaś znaczenie mają jej skutki o charakterze cywilnoprawnym, występujące na gruncie prawa cywilnego.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie.

Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte – w przypadku dostawy towarów w art. 7 ust. 2 ustawy.

Stosownie do art. 7 ust. 2 ustawy:

Jak wynika z powyższych uregulowań, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, w tym także wszelkie inne darowizny, z którymi wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

Jeżeli natomiast podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego, to nieodpłatne przekazanie (w tym także darowizna) tych towarów pozostaje poza zakresem opodatkowania (podatnik nie musi dokonać ich opodatkowania), bez względu na cel, na który zostały one przekazane (darowane).

Analizując treść art. 7 ust. 2 ustawy, warto odwołać się do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który wielokrotnie wypowiadał się w kwestii opodatkowania nieodpłatnych świadczeń. W wyroku z 27 czerwca 1989 r. w sprawie C‑50/88 (Heinz Küchne) Trybunał stwierdził, że ze wspólnym systemem podatku od wartości dodanej spójne jest nieopodatkowanie amortyzacji aktywów przedsiębiorstwa w odniesieniu do ich prywatnego użytku w przypadku, gdy VAT od tych towarów nie podlegał odliczeniu, przy jednoczesnym opodatkowaniu wydatków ponoszonych na utrzymanie i używanie towarów, w odniesieniu do których podatnik jest uprawniony do odliczenia podatku. Rozwiązanie to pozwala zarówno uniknąć podwójnego opodatkowania samych towarów, jak i braku opodatkowania ostatecznej konsumpcji. Również w orzeczeniu z 25 maja 1993 r. w sprawie C-193/91 (Gerhard Mohsche) oraz w orzeczeniu z 17 maja 2001 r. w połączonych sprawach C-193/91 (Hans- Georg Fisher) i C-323/99 (Klaus Brandenstein) Trybunał wskazał, że nieodpłatne świadczenia mogą być opodatkowane wyłącznie w takim zakresie, w jakim podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia podatku naliczonego.

Nie każda jednak czynność, która stanowi dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Określona czynność będzie opodatkowana VAT, jeśli zostanie wykonana przez podatnika, a więc osobę prowadzącą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Według art. 15 ust. 2 ustawy:

W świetle powyższego stwierdzić należy, że każdy kto dokonuje czynności dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, powinien być uznany, co do zasady, za podatnika podatku od towarów i usług.

Należy wyjaśnić, że prawo dopuszcza, aby własność tej samej rzeczy przysługiwała niepodzielnie kilku osobom. Na tym polega współwłasność w świetle art. 195 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.). Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności.

Zgodnie z art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego:

Natomiast, ustrój majątkowy małżeński, definiowany jako sytuacja prawna małżonka wobec majątku drugiego małżonka, regulują przepisy ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.).

W świetle art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

W myśl art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Stosownie do art. 36 § 1 oraz § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Jak stanowi art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

Ponadto w myśl art. 47 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Z opisu sprawy wynika, że w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nabył Pan środki trwałe z przysługującym pełnym odliczeniem podatku od towarów i usług, częściowym odliczeniem podatku VAT, lub też bez odliczenia podatku VAT. Posiada Pan współwłasność majątkową z małżonką a wszystkie zakupione środki trwałe zostały nabyte podczas trwania związku małżeńskiego do majątku wspólnego małżonków. Planuje Pan podpisać umowę rozdzielności majątkowej z małżonką oraz umowę podziału majątku wspólnego pomiędzy małżonków. Po podpisaniu umowy majątkowej całość majątku, który został nabyty z prawem do odliczenia pełnym lub częściowym podatku VAT w ramach prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej, stanie się wyłączną własnością małżonki. Małżonka podatnika planuje dalsze wykorzystywanie otrzymanych w ramach podziału składników majątku stanowiących aktywa ruchome (pojazdy, maszyny i urządzenia oraz pozostałe składniki ruchome) oraz aktywa trwałe (nieruchomości) w ramach umów najmu. W tym celu Pana małżonka planuje założyć działalność gospodarczą i dokonać rejestracji do podatku VAT. Aktywa otrzymane w ramach podziału majątku od których przysługiwało prawo odliczenia podatku VAT przez Pana, będą wykorzystywane wyłącznie do najmu w działalności Pana małżonki opodatkowanej podatkiem VAT. Po przekazaniu składników majątku małżonce, dokona Pan zakończenia prowadzonej działalności gospodarczej oraz wykreślenia z podatku VAT z uwagi na zaprzestanie przez podatnika, o którym mowa w art. 15, będącego osobą fizyczną albo wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego, na podstawie art. 96 ust. 6 do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego.

Pana wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczy tego, czy od przekazanych małżonce w drodze umowy podziału majątku składników majątku, od których miał Pan prawo do odliczenia podatku VAT przy ich nabyciu, należy naliczyć podatek VAT należny, jeśli małżonka będzie je dalej wynajmowała w działalności opodatkowanej podatkiem VAT.

Dokonując analizy powołanych wyżej regulacji prawnych w odniesieniu do przedstawionych przez Pana okoliczności sprawy należy podkreślić, że powołane wyżej przepisy art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy nie definiują małżonków jako odrębnej kategorii podatników. Tym samym na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług małżonkowie nie są uznawani za jeden podmiot podatkowy, bowiem każdy z nich, wykonując samodzielnie czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jest odrębnym podatnikiem tego podatku. W konsekwencji, podatnikiem podatku od towarów i usług jest ten z małżonków, który dokonał czynności podlegającej opodatkowaniu. Niezależnie więc od istniejących stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami, w transakcjach zawieranych pomiędzy nimi mamy do czynienia z wykonywaniem czynności opodatkowanych pomiędzy dwoma odrębnymi podmiotami. Zatem transakcje dokonywane pomiędzy nimi, stanowią dostawę towarów lub świadczenie usług, które to czynności podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy wyjaśnić, że na gruncie przepisów podatkowych, zarówno Pan, jak i małżonka, traktowani są jako odrębne, niezależne podmioty (podatnicy). Pan, jako podatnik VAT, w oparciu o składniki majątku wspólnego wykorzystywane w Pana działalności gospodarczej, posiada odrębne przedsiębiorstwo (odrębną własność ekonomiczną), natomiast w ramach małżeństwa współwłasność łączną z małżonką. Czyli prowadząc swoje przedsiębiorstwo w oparciu o składniki majątku wspólnego ma Pan nad tym majątkiem kontrolę ekonomiczną. Zatem pomimo tego, że prowadzi Pan działalność gospodarczą w oparciu o składniki majątku wspólnego, to jest w sensie ekonomicznym właścicielem tej części majątku wspólnego. Autonomiczność prawa podatkowego wyklucza możliwość takiej interpretacji jego przepisów, która zakładałaby, że wspólność majątkowa istniejąca między małżonkami na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, ma wpływ na zakres praw i obowiązków podatników podatku od towarów i usług. Dopuszczalne jest dokonywanie czynności między małżonkami pozostającymi w małżeńskiej wspólności majątkowej, jeżeli czynności te dotyczą sfery objętej zakresem ich działalności gospodarczej.

Jak słusznie wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 7 czerwca 2023 r. I FSK 440/19:

Zatem pomimo nabycia składników majątku wykorzystywanych do Pana działalności gospodarczej w ramach małżeńskiej wspólności majątkowej, składniki te – jak wynika z wniosku – były przeznaczone i wykorzystywany wyłącznie do Pana działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Tym samym będzie Pan działał z tytułu przekazania małżonce przedmiotowych składników jak podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ww. ustawy.

Mając powyższe na uwadze należy wskazać, że w przypadku nieodpłatnego przekazania małżonce składników majątku wykorzystywanych przez Pana w prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, czynność ta – wbrew stanowisku przedstawionemu we wniosku – będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Przekazanie nieodpłatne składników majątku na rzecz Pana żony, nie mieści się w dyspozycji art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy.

Bez znaczenia dla takiej kwalifikacji prawnej pozostaje podnoszona przez Pana okoliczność, że wycofany majątek będzie służył w celu prowadzenia wynajmu w ramach opodatkowanej działalności gospodarczej małżonki. Należy w tym miejscu podkreślić, że dyspozycją art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy zostało objęte przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia. Przekazanie składników majątkowych na rzecz Pana żony nie zostało objęte tym przepisem, gdyż ich zbycie nastąpi pomiędzy dwoma odrębnymi podatnikami podatku VAT i nie nastąpi na cele osobiste Pana małżonki. Zatem nieodpłatne przekazanie towarów należących do Pana przedsiębiorstwa na rzecz małżonki należy rozpatrywać przez pryzmat art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy, a więc jako wszelkie inne darowizny, z którymi wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych. W przepisie art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy ustawodawca nie rozróżnia sposobu opodatkowania darowizny przez pryzmat celów jej dokonania, zatem niezależnie na jakie cele dokona Pan darowizny na rzecz żony, czynność ta będzie podlegała opodatkowaniu, ze względu na fakt, że przysługiwało Panu prawo do odliczenia podatku VAT w odniesieniu do przekazywanych składników majątku.

Wobec powyższego, dla czynności nieodpłatnego przekazania na rzecz Pana żony w drodze podziału składników majątku, od których miał Pan prawo do odliczenia podatku naliczonego, zostaną spełnione przesłanki warunkujące zrównanie nieodpłatnego przekazania towarów z odpłatną dostawą towarów na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy, co w konsekwencji oznacza, że czynność ta podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podsumowując, nieodpłatne przekazanie małżonce przez Pana w drodze umowy podziału majątku składników majątku, od których miał Pan prawo do odliczenia podatku naliczonego, stanowić będzie nieodpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W celu ustalenia, czy od przekazanych małżonce w drodze umowy podziału majątku składników majątku, od których miał Pan prawo do odliczenia podatku VAT przy ich nabyciu, wystąpi obowiązek naliczenia podatku VAT należnego, należy ustalić, czy transakcja przekazania składników majątku będzie transakcją korzystającą ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT, czy opodatkowaną według właściwej stawki podatku od towarów i usług.

Wyjaśnić należy, że dla dostawy budynków, budowli lub ich części ustawodawca przewidział możliwość zwolnienia od podatku w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 10, art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy.

I tak, na mocy art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest – co do zasady – zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zatem, dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

Zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy:

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:

Ponadto stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:

W myśl art. 43 ust. 10 ustawy:

Zgodnie z art. 43 ust. 11 ustawy:

Tak więc ustawodawca daje podatnikom, dokonującym dostawy budynków, budowli lub ich części spełniających przesłanki do korzystania ze zwolnienia od podatku wskazanego w art.  43 ust. 1 pkt 10 ustawy po spełnieniu określonych warunków – możliwość rezygnacji ze zwolnienia i opodatkowania transakcji na zasadach ogólnych. Przy czym podkreślić należy, że prawo to zostało zawężone tylko do rezygnacji ze zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle bądź ich części, rozstrzyga przepis art. 29a ust. 8 ustawy, zgodnie z którym:

W świetle tego przepisu, przy sprzedaży budynków, budowli lub ich części, dokonywanej wraz z dostawą gruntu, na którym są one posadowione, grunt dzieli byt prawny budynków w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że do dostawy gruntu stosuje się analogiczną stawkę podatku jak przy dostawie budynków, budowli lub ich części trwale z gruntem związanych. Jeżeli dostawa budynków albo budowli lub ich części korzysta ze zwolnienia od podatku, ze zwolnienia takiego korzysta również dostawa gruntu, na którym obiekt jest posadowiony.

Opis sprawy wskazuje, że składniki majątku będące przedmiotem przekazania stanowią środki trwałe. Planowany podział majątku nastąpi na 30 czerwca 2025 r. Nieruchomości mające być przedmiotem przekazania są zabudowane oraz niezabudowane. Nieruchomość niezabudowaną, którą stanowi ziemia orna (numer ŚT 31), została zakupiona bez prawa do odliczenia podatku VAT przy jej nabyciu. Nieruchomości zabudowane stanowiące budynek gospodarczy (numer ŚT 26), stodołę murowaną (numer ŚT 28), położone na działce oznaczonej jako plac (numer ŚT 29) – zostały zakupione bez prawa do odliczenia podatku VAT przy ich nabyciu. Zbiornik na nieczystości położony na działce zabudowanej budynkami niewprowadzonej do ewidencji środków trwałych (numer ŚT 17) został zakupiony z odliczeniem VAT przy nabyciu, a także lokal usługowy (…) (numer ŚT 34) - zakupiony z odliczeniem VAT od nabycia. Wszystkie wymienione budowle znajdujące się na poszczególnych nieruchomościach na dzień przekazania małżonce będą stanowić budynki lub budowle w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Zbiornik fuelmaster położony na działce niewprowadzonej do ewidencji środków trwałych (numer ŚT 16) - zakupiony z odliczeniem VAT przy nabyciu, nie stanowi budynku lub budowli w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Pierwsze zasiedlenie nastąpiło dla każdego budynku/budowli w dacie oddania ich do użytkowania: zbiornik na nieczystości (numer ŚT 17) – 4 grudnia 2015 r., budynek gospodarczy (numer ŚT 26) – 30 grudnia 2020 r., stodoła murowana (numer ŚT 28) – 30 grudnia 2020 r., plac (numer ŚT 29) – 30 grudnia 2020 r., lokal usługowy (…) (numer ŚT 34) – 4 kwietnia 2023 r.  Pomiędzy pierwszym zasiedleniem a przekazaniem małżonce upłynie okres dłuższy niż 2 lata dla każdego budynku/budowli. Wydatki na ulepszenie, które według przepisów o podatku dochodowym stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej danego obiektu były ponoszone w odniesieniu do budynku gospodarczego (numer ŚT 26) położonego z innym budynkiem na działce oznaczonej jako plac (numer ŚT 29). W odniesieniu do ulepszenia wydatki zostały poniesione w okresie od września 2021 r. do czerwca 2024 r. Po dokonaniu tych ulepszeń budynek był oddany do użytkowania na potrzeby własnej Pana działalności. W momencie przekazania małżonce nie minie okres dłuższy niż 2 lata licząc od momentu oddania do użytkowania po dokonaniu ulepszeń. Nieruchomości do dnia przekazania małżonce w całym okresie posiadania służą w działalności opodatkowanej VAT. Prowadzi Pan tylko działalność opodatkowaną VAT, nie prowadzi działalności zwolnionej z VAT.

Mając na uwadze powołane regulacje prawne oraz przedstawiony opis sprawy, stwierdzić należy, że dla czynności nieodpłatnego przekazania na rzecz małżonki zbiornika na nieczystości oraz lokalu usługowego, stanowiącej dostawę towarów zostanie spełniona przesłanka do zastosowania zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, gdyż ww.  czynność nie zostanie dokonana w ramach pierwszego zasiedlenia, jak również pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą minie okres dłuższy niż dwa lata. Ponadto, z opisu sprawy nie wynika, aby ponosił Pan nakłady na ulepszenie ww. składników majątku w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym, stanowiących co najmniej 30% ich wartości początkowej.

W konsekwencji, czynność nieodpłatnego przekazania na rzecz małżonki zbiornika na nieczystości oraz lokalu usługowego, stanowiącej dostawę towarów będzie korzystała ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Przy czym, dostawa ta, będzie podlegała zwolnieniu od podatku VAT, o ile strony transakcji nie wybiorą opcji opodatkowania na podstawie art. 43 ust.  10 ustawy w związku z art. 43 ust. 11 ustawy (po spełnieniu warunków określonych w tych przepisach).

A zatem, dla czynności nieodpłatnego przekazania na rzecz małżonki zbiornika na nieczystości oraz lokalu usługowego stanowiącego dostawę towarów zostanie spełniona przesłanka do zastosowania zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, gdyż ww.  czynność nie zostanie dokonana w ramach pierwszego zasiedlenia, jak również pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą ww. lokalu minie okres dłuższy niż dwa lata. W konsekwencji czynność nieodpłatnego przekazania na rzecz małżonki ww. składników majątku (zbiornika na nieczystości oraz lokalu usługowego) będzie korzystała ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Z kolei czynność nieodpłatnego przekazania na rzecz małżonki ulepszonego budynku gospodarczego, będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy w zw. z art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy, która nie będzie korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy. Wydatki na ulepszenie budynku zostały poniesione w okresie od września 2021 r. do czerwca 2024 r. Po dokonaniu tych ulepszeń budynek był oddany do użytkowania na potrzeby własnej Pana działalności. W momencie przekazania małżonce nie minie okres dłuższy niż 2 lata licząc od momentu oddania do użytkowania po dokonaniu ulepszeń.

Ponadto, do czynności nieodpłatnego przekazania na rzecz małżonki ulepszonego budynku gospodarczego, nie znajdzie zastosowania art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, jak również art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy. Ponosił Pan wydatki na ulepszenie ww. budynku, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a budynek nie był wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku. W konsekwencji czynność nieodpłatnego przekazania na rzecz małżonki ulepszonego budynku gospodarczego, nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, jak również art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

A zatem czynności nieodpłatnego przekazania małżonce przez Pana w drodze umowy podziału majątku ulepszonego budynku gospodarczego, będzie opodatkowana podatkiem VAT według właściwej stawki.

Pana wątpliwości dotyczą składników majątku, od których miał Pan prawo do odliczenia podatku naliczonego przy ich nabyciu.

W celu ustalenia, czy od pozostałych składników majątku (niebędących budynkami ani budowlami), przekazanych małżonce w drodze umowy podziału majątku wspólnego, od których miał Pan prawo do odliczenia podatku VAT przy ich nabyciu, wystąpi obowiązek naliczenia podatku VAT należnego, należy również ustalić, czy transakcja przekazania składników majątku będzie transakcją korzystającą ze zwolnienia od podatku VAT, czy opodatkowaną według właściwej stawki podatku od towarów i usług.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały przewidziane m.in. w art. 43 ustawy.

Zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dotyczy wszystkich towarów - zarówno nieruchomości, jak i ruchomości - przy nabyciu (imporcie lub wytworzeniu) których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT i wykorzystywanych - niezależnie od okresu ich używania przez podatnika (kilka dni, miesięcy czy lat) - wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT.

W rozpatrywanej sprawie zwolnienie na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, nie znajdzie zastosowania. Nie prowadzi Pan działalności zwolnionej z VAT, a Pana wątpliwości dotyczą składników majątku, od których miał Pan prawo do odliczenia podatku naliczonego przy ich nabyciu.

Tym samym, w zakresie pozostałych składników majątku przekazanych małżonce w drodze umowy podziału majątku wspólnego, od których miał Pan prawo do odliczenia podatku VAT przy ich nabyciu oraz które nie były przez Pana wykorzystywane wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, wystąpi obowiązek naliczenia podatku VAT należnego.

Wskazać należy, że inne przepisy podatku od towarów i usług nie przewidują zwolnienia od podatku od towarów i usług dla pozostałych składników majątku przekazanych małżonce w drodze umowy podziału majątku wspólnego, od których miał Pan prawo do odliczenia podatku VAT przy ich nabyciu.

W rezultacie czynności nieodpłatnego, przekazania małżonce pozostałych składników majątku, w drodze podziału majątku wspólnego, będzie opodatkowana podatkiem VAT według właściwej stawki.

W świetle powyższego, oceniając całościowo Pana stanowisko w zakresie obowiązku naliczenia podatku VAT należnego z tytułu przekazania małżonce w drodze umowy podziału majątku składników majątku od których przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, należało uznać je za nieprawidłowe.

Pana wątpliwości dotyczą również obowiązku sporządzenia spisu z natury i zapłaty podatku w związku z zakończeniem działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy:

Zgodnie z art. 14 ust. 4 ustawy:

Stosownie do art. 14 ust. 5 ustawy:

W myśl art. 14 ust. 7 ustawy:

W tym miejscu należy podkreślić, że opodatkowaniu podlegają wszystkie towary, a zatem m.in. środki trwałe, które na dzień likwidacji prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, znajdowały się w jego posiadaniu, a podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z zakupem tych składników majątkowych. Jest to uzasadnione konstrukcją podatku od towarów i usług opartego na zasadzie neutralności. Jeśli podatnik odliczył podatek od nabycia towarów, które później zostały przeznaczone w istocie na konsumpcję, wówczas powinien zostać obciążony podatkiem należnym, aby zapewnić faktyczne, jednokrotne opodatkowanie konsumpcji. Opodatkowanie towarów pozostałych po zaprzestaniu działalności, w stosunku do których nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, oznaczałoby natomiast w istocie dwukrotne opodatkowanie jednej konsumpcji (raz przy nabyciu, a powtórnie - po zaprzestaniu działalności).

Zatem towary (w tym środki trwałe oraz towary handlowe) objęte spisem z natury, o których mowa w art. 14 ustawy, należy opodatkować w sposób pozwalający na zachowanie zasady neutralności podatku VAT, a więc na zasadach takich samych, jak przy sprzedaży, stosując obowiązujące stawki VAT lub zwolnienie od podatku.

Odnosząc się do Pana wątpliwości podkreślić należy, że jeżeli, jak wskazuje opis sprawy składniki majątku na dzień zaprzestania przez Pana działalności gospodarczej zostaną już przekazane na rzecz małżonki, to nie będzie Pan zobowiązany do objęcia ich spisem z natury, gdyż na dzień zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu przedmiotowe składniki nie będą już stanowiły elementu prowadzonej działalności gospodarczej. W konsekwencji nie będzie Pan zobowiązany do sporządzenia spisu z natury i zapłaty podatku w związku z zakończeniem działalności gospodarczej.

Zatem Pana stanowisko w zakresie obowiązku sporządzenia spisu z natury i zapłaty podatku w związku z zakończeniem działalności gospodarczej należało uznać za prawidłowe.

Wyraził Pan również wątpliwości w zakresie obowiązku korekty podatku VAT z tytułu przekazania małżonce w drodze umowy podziału majątku składników majątku od których przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego przy ich nabyciu.

Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekt podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego do ich dokonania zostały określone w art. 91 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 91 ust. 2 ustawy:

Stosownie do art. 91 ust. 3 ustawy:

Zgodnie z art. 91 ust. 4 ustawy:

Na podstawie art. 91 ust. 5 ustawy:

W myśl art. 91 ust. 6 ustawy:

Stosownie do art. 91 ust. 7 ustawy:

Zgodnie z art. 91 ust. 7a ustawy:

W oparciu o art. 91 ust. 7b ustawy:

Jak stanowi art. 91 ust. 7c ustawy:

Według art. 91 ust. 7d ustawy:

Jak stanowi art. 91 ust. 8 ustawy:

Przepisy art. 91 wprowadzają konstrukcję korekty podatku naliczonego dokonywaną z uwagi na zmianę struktury sprzedaży albo na zmianę pierwotnego przeznaczenia towaru lub usługi (z którą związany jest podatek naliczony).

Wprowadzenie procedury korekty związane jest z faktem, że we wspólnym systemie VAT obowiązuje zasada odliczenia niezwłocznego, tzn. w momencie nabycia. W tym momencie czasowym związek towaru z danym rodzajem czynności (opodatkowane, zwolnione, mieszane) ma zazwyczaj charakter planowany. Do czasu faktycznego wykorzystania nabytego towaru lub usługi faktyczny związek z danym rodzajem czynności może się zmienić, przekreślając prawo do odliczenia albo uzasadniając dokonanie odliczenia. Jednocześnie przepisy wprowadzają szczególny tryb korekty do wybranych składników majątku. Z uwagi na zazwyczaj wieloletni okres wykorzystania składników majątku zaliczanych do środków trwałych oraz nieruchomości ustawa przyjmuje zasadę dokonywania cząstkowej i równomiernej korekty w dłuższym czasie (dla nieruchomości przez 10 lat, a dla pozostałych składników majątku przez 5 lat). Regulacje te mają na celu urealnienie odliczenia podatku naliczonego. Ustawa zakłada bowiem, że środki trwałe (jako dobra o charakterze trwałym) zużywają się w określonym czasie, a nie jednorazowo. W tym też czasie stopniowo konsumowane jest prawo do odliczenia i należy je oceniać w dłuższej perspektywie czasu, a nie jednorazowo.

W przypadku, w którym podatnik zmienia przeznaczenie składnika majątku nabytego (wytworzonego) dla celów działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług i zaczyna go używać wyłącznie do wykonywania czynności zwolnionych od podatku lub czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, ma on zasadniczo obowiązek skorygować odliczony podatek od towarów i usług, jeżeli taki został odliczony. Analogicznie powinien postąpić podatnik w sytuacji zbycia takiego składnika majątku, jeżeli przy jego nabyciu (wytworzeniu) odliczył podatek naliczony, a przy zbyciu zastosuje zwolnienie z tego podatku lub zbycie takiego składnika majątku nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Przy czym należy wskazać, że przepis art. 91 ust. 5 ustawy, wprowadza szczególny przypadek dokonywania korekt w sytuacji, gdy podatnik w okresie trwania korekty cząstkowej zbywa dany środek trwały. W takich sytuacjach – zbycia środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych – przyjmuje się fikcję prawną, że zbyte składniki majątku służą nadal działalności opodatkowanej lub nadal działalności zwolnionej, aż do końca okresu korekty. Korekty za wszystkie pozostałe okresy dokonuje się w deklaracji za miesiąc, w którym dokonano sprzedaży.

W analizowanej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której przy zakupie będących przedmiotem nieodpłatnego przekazania na rzecz małżonki składników majątku, tj. zbiornika na nieczystości, lokalu usługowego, zbiornika fuelmaster oraz w związku z ulepszeniem budynku gospodarczego, przysługiwało Panu prawo do odliczenia podatku naliczonego. Opis sprawy wskazuje, że prowadzi Pan tylko działalność opodatkowaną VAT, nie prowadzi działalności zwolnionej z VAT.

Jak rozstrzygnięto powyżej, czynność nieodpłatnego przekazania na rzecz małżonki zbiornika na nieczystości oraz lokalu usługowego, będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy w zw. z art. 7 ust. 2 ustawy, korzystającą ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, o ile strony transakcji nie wybiorą opcji opodatkowania na podstawie art. 43 ust.  10 ustawy w związku z art. 43 ust. 11 ustawy (po spełnieniu warunków określonych w tych przepisach).

Zatem w sytuacji, gdy transakcja przekazania na rzecz małżonki zbiornika na nieczystości oraz lokalu usługowego będzie zwolniona od podatku VAT, nastąpi zmiana przeznaczenia ww. składników majątku - zmieni się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Wobec powyższego w związku z przekazaniem na rzecz małżonki zbiornika na nieczystości oraz lokalu usługowego - skutkującym zmianą przeznaczenia, w sytuacji gdy na moment planowanej transakcji nie upłynie 10-letni okres korekty, o której mowa w art. 91 ust. 2 ustawy, będzie Pan obowiązany dokonać korekty podatku naliczonego od wydatków związanych z nabyciem nieruchomości (zbiornika na nieczystości oraz lokalu usługowego), przyjmując fikcję prawną, że do końca 10-letniego okresu korekty nieruchomości służą do czynności zwolnionych z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Korekty tej – stosownie do art. 91 ust. 5 ustawy - należy dokonać jednorazowo w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpi dostawa ww. nieruchomości, w wysokości odpowiadającej pozostałemu okresowi korekty.

Natomiast w sytuacji, gdy strony transakcji spełnią warunki z art. 43 ust. 10 i ust. 11 ustawy i zrezygnują ze zwolnienia od podatku dla dostawy opisanych nieruchomości, w związku z czym transakcja będzie czynnością opodatkowaną podatkiem VAT, to w takiej sytuacji nie dojdzie do zmiany przeznaczenia i nie będzie Pan zobowiązany do dokonania korekty odliczonego podatku VAT z tytułu nabycia zbiornika na nieczystości oraz lokalu usługowego.

Z kolei z tytułu przekazania małżonce w drodze umowy podziału majątku wspólnego ulepszonego budynku gospodarczego oraz pozostałych składników majątku, od których przysługiwało Panu prawo do odliczenia podatku naliczonego, nie powstanie obowiązek korekty podatku VAT. Jak rozstrzygnięto powyżej, czynność przekazania tych składników majątku będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT na zasadach ogólnych, a więc w tym przypadku nie będzie miała miejsca zmiana przeznaczenia tych składników majątkowych determinująca obowiązek dokonania korekty na podstawie art. 91 ustawy.

W świetle powyższego, oceniając całościowo Pana stanowisko w zakresie braku obowiązku korekty podatku VAT z tytułu przekazania małżonce w drodze umowy podziału majątku składników majątku od których przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, należało uznać je za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do powoływanej przez Pana interpretacji indywidualnej z 29 kwietnia 2022 r. nr 0113-KDIPT1-3.4012.77.2022.2.OS wskazać należy, że interpretacje indywidualne są wydawane w indywidualnych sprawach i nie wiążą innych organów wydających interpretacje indywidualne w sprawach innych podatników, co jest tym bardziej zrozumiałe zważywszy na różnorodność i odmienność okoliczności faktycznych występujących w każdej z indywidualnych spraw podlegających interpretacjom. Interpretacja powołana przez Pana na poparcie własnego stanowiska została wydana w odmiennym zdarzeniu przyszłym od sytuacji przedstawionej we wniosku. Zatem z uwagi na różnorodność i odmienność okoliczności faktycznych występujących w każdej z indywidualnych spraw, powołana przez Pana interpretacja indywidualna nie może stanowić podstawy do rozstrzygnięcia w rozpatrywanej sprawie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej