Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 grudnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług.

Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 26 stycznia 2025 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego

Od 3 kwietnia 2017 r. prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą, której wiodącym przedmiotem jest prowadzenie (…), oraz dodatkową działalność jako doradca obywatelski. Jest Pan czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT.

W dniu 29.12.2019 r. uzyskał Pan zaświadczenie potwierdzające posiadanie wiedzy i umiejętności z zakresu świadczenia poradnictwa obywatelskiego wydane przez podmiot uprawniony do prowadzenia szkolenia oraz kursu doszkalającego, tj. doradcy obywatelskiego.

Instytucja doradcy została opisana w art. 11 ust. 3a Ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej z dnia 5 sierpnia 2015 r. - dalej: „ustawa nppnpo”. Poradnictwo obywatelskie nie mieści się w zakresie działalności prawniczej, jest kwalifikowane wg kodu PKD jako: 88.99.Z.: Pozostała pomoc społeczna bez zakwaterowania, gdzie indziej niesklasyfikowana. Poradnictwo obywatelskie nie jest moim przedmiotem działalności gospodarczej.

Od stycznia 2020 r. świadczy Pan nieodpłatne poradnictwo obywatelskie. Każdego roku zawiera Pan warunkową umowę zlecenia ze Stowarzyszeniem (…) na świadczenie nieodpłatnej pomocy prawnej/nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego/nieodpłatnej mediacji.

Przedmiotem umowy jest świadczenie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i prawnego za wynagrodzeniem w ramach zorganizowanego przez miasta i powiaty, w których Stowarzyszenie (…), wygrała konkursy, punktu świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej oraz obywatelskiej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej. Stowarzyszenie nie jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT.

Umowa polega na tym, że dyżuruje Pan, świadcząc nieodpłatne poradnictwo obywatelskie oraz prawne w Punkcie Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego lub Prawnego w ściśle wyznaczonych godzinach, miejscach i miejscowościach, zleconych w danym roku, przez Stowarzyszenie (…) Miejsca dyżurów zostały wyznaczone przez miasta organizujące dane punkty, zgodnie z art. 8 ust. 1 i 10 ustawy nppnpo.

Udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego odbywa się według kolejności zgłoszeń, po umówieniu terminu wizyty. Zgłoszeń dokonuje się telefonicznie pod numerem telefonu wskazanym przez Urząd Miasta. Miasto oprócz dokonywania zgłoszeń telefonicznych może również umożliwić dokonywanie zgłoszeń za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, zgodnie z art. 8 ust. 4 i 5 ustawy nppnpo. Zgodnie z art. 4. Ustawy nppnpo

1. Nieodpłatna pomoc prawna i nieodpłatne poradnictwo obywatelskie przysługują osobie uprawnionej, która nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej, w tym osobie fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą niezatrudniającą innych osób w ciągu ostatniego roku.

2. Osoba uprawniona, przed uzyskaniem nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, składa pisemne oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej. Osoba korzystająca z nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej dodatkowo składa oświadczenie o niezatrudnianiu innych osób w ciągu ostatniego roku. Oświadczenie składa się osobie udzielającej nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczącej nieodpłatne poradnictwo obywatelskie.

Zgodnie z art. 3a. Ustawy nppnpo

1. Nieodpłatne poradnictwo obywatelskie obejmuje działania dostosowane do indywidualnej sytuacji osoby uprawnionej, zmierzające do podniesienia świadomości tej osoby o przysługujących jej uprawnieniach lub spoczywających na niej obowiązkach oraz wsparcia w samodzielnym rozwiązywaniu problemu, w tym, w razie potrzeby, sporządzenie wspólnie z osobą uprawnioną planu działania i pomoc w jego realizacji. Nieodpłatne poradnictwo obywatelskie obejmuje w szczególności porady dla osób zadłużonych i porady z zakresu spraw mieszkaniowych oraz zabezpieczenia społecznego.

2. Nieodpłatne poradnictwo obywatelskie obejmuje również nieodpłatną mediację. Z tytułu pełnienia dyżurów otrzymuje Pan wynagrodzenie. Podstawą ustalenia wysokości wynagrodzenia jest kwota bazowa określona rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości w wysokości 5.005,00 zł na miesiąc, która przysługuje za dyżur w przeciętnym wymiarze 5 dni w tygodniu i trwającego co najmniej 4 godziny dziennie (art. 8 ust. 3 ustawy). Wysokość wynagrodzenia zależna jest od ilości dyżurów w danym miesiącu. Ma Pan wyznaczone dyżury porad 5 razy w tygodniu, każdy dyżur trwa 4 godziny. Nie ma Pan żadnego wpływu na wysokość wynagrodzenia. Podstawą wypłaty wynagrodzenia będzie więc każdy zrealizowany w danym miesiącu dyżur, przeprowadzony według harmonogramu punktu świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego zgodnie z podpisaną listą obecności.

Zgodnie z art. 3 ustawy: 1. Nieodpłatna pomoc prawna obejmuje: 1. poinformowanie osoby fizycznej, zwanej dalej "osobą uprawnioną", o obowiązującym stanie prawnym oraz przysługujących jej uprawnieniach lub spoczywających na niej obowiązkach, w tym w związku z toczącym się postępowaniem przygotowawczym, administracyjnym, sądowym lub sądowo-administracyjnym lub 2. wskazanie osobie uprawnionej sposobu rozwiązania jej problemu prawnego, lub 3. sporządzenie projektu pisma w sprawach, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyłączeniem pism procesowych w toczącym się postępowaniu przygotowawczym lub sądowym i pism w toczącym się postępowaniu sądowo-administracyjnym, lub 3a) nieodpłatną mediację, lub 4. sporządzenie projektu pisma o zwolnienie od kosztów sądowych lub ustanowienie pełnomocnika z urzędu w postępowaniu sądowym lub ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego w postępowaniu sądowo-administracyjnym oraz poinformowanie o kosztach postępowania i ryzyku finansowym związanym ze skierowaniem sprawy na drogę sądową. 4. Nieodpłatna pomoc prawna nie obejmuje spraw związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, z wyjątkiem przygotowania do rozpoczęcia tej działalności.

Zakres nieodpłatnej mediacji, w ramach nieodpłatnej pomocy prawnej, jest tożsamy z zakresem wskazanym wyżej.

Na podstawie umowy ze Stowarzyszeniem spoczywają na Panu następujące obowiązki:

-przestrzegania przepisów ustawy, aktów wykonawczych, wydanych na jej podstawie,

-udzielanie pomocy prawnej osobiście (z wyłączeniem użycia środków komunikowania się na odległość) oraz wg swojej najlepszej wiedzy,

-obecność w godzinach dyżurów w wyznaczonym miejscu udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej wg ustalonego harmonogramu,

--udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej wg kolejności zgłoszeń w danym dniu, z ważnych powodów Zleceniobiorca może ustalić inną kolejność,

-przyjęcia stosownych oświadczeń od osoby uprawnionej, o których mowa w art. 4 ustawy,

-dokumentowania w karcie nieodpłatnej pomocy prawnej każdego przypadku udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej przez podanie informacji dotyczących czasu trwania i formy oraz dziedziny prawa, której dotyczy ta pomoc, - dokumentowania w karcie ewidencji czasu pracy

-zbiorczego przekazywania Zleceniodawcy dokumentów, o których mowa w pkt 5-7, w terminie do 5-ego dnia następnego miesiąca kalendarzowego w sposób uniemożliwiający powiązanie karty nieodpłatnej pomocy prawnej z oświadczeniem osoby uprawnionej, co stanowić będzie warunek rozliczenia usługi,

-należytego zabezpieczenia danych osobowych, uzyskanych w związku z realizacją przedmiotu umowy.

Wskazać należy, że zgodnie z § 5 ust. 1 pkt 3) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego z dnia 21 grudnia 2018 r.- dalej: rozporządzenie - w lokalu, w którym jest udzielana nieodpłatna pomoc prawna lub świadczone nieodpłatne poradnictwo obywatelskie, zapewnia się: dostęp do instalacji energetycznej, telekomunikacyjnej oraz dostęp do Internetu, przy czym w pomieszczeniu, o którym mowa w pkt 1, zapewnia się komputer z dostępem do oprogramowania do edycji tekstów, oprogramowania umożliwiającego przesyłanie, odbieranie danych i porozumiewanie się na odległość środkami komunikacji elektronicznej i komputerowego systemu informacji prawnej, wraz z bazą aktów prawnych, w tym przepisów prawa powszechnie obowiązującego, orzecznictwa i materiałów pomocniczych, z dostępem do bazy aktów prawa miejscowego obowiązującego na obszarze danego powiatu i powiatów ościennych, w tym gmin wchodzących w skład danego powiatu, a także dostęp do drukarki, urządzenia pozwalającego na przenoszenie dokumentacji do postaci elektronicznej oraz do materiałów biurowych.

Umowa stron zawarta na rok 2020 nie zawiera postanowień dotyczących odpowiedzialności stron wobec osób trzecich. Stowarzyszenie nie zobowiązało Pana do zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności wobec osób trzecich. Umowy zawarte w latach 2021, 2022, 2023 oraz 2024, wprawdzie zawierają klauzulę, iż „ Przyjmujący Zlecenie ponosi wyłączną odpowiedzialność wobec osób trzecich za szkody powstałe w związku z wykonywanym świadczeniem”, lecz również nie został Pan zobowiązany do zawarcia ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej wobec osób trzecich. Z uwagi na fakt, że umowy obowiązują od stycznia 2020 do dnia dzisiejszego, za świadczenie usług wystawia Pan fakturę VAT, w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, nie chcąc ryzykować odpowiedzialności podatkowej.

Pismem z 26 stycznia 2025 r. uzupełnił Pan opis sprawy w następujący sposób:

1.Świadcząc usługi ramach umowy ze Stowarzyszeniem (…) wszystkie oświadczenia woli są wyrażane w imieniu i na rzecz tego Stowarzyszenia, którego jest Pan członkiem. W związku z wykonywanymi czynnościami w ramach umów zlecenia nie dysponuje Pan niezależnością i samodzielnością pozwalającą na uznanie, iż działa Pan jako profesjonalny podmiot gospodarczy. Stowarzyszenie dobiera sobie pracowników, za których odpowiada. Składając oświadczenia woli nie działa Pan jako pełnomocnik prowadzący swoją działalność gospodarczą, nie sporządza, ani nie podpisuje Pan pism. Działa jedynie jako osoba fizyczna – pozostająca w dyspozycji Stowarzyszenia oraz danego podmiotu, który organizuje punkty nieodpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego. Nie używa Pan w punkcie swoich pieczątek, szyldu nie reprezentuje osób korzystających z darmowych porad prawnych przed sądem, nie ma Pan żadnego wpływu na dobór klientów. Jest Pan dla klientów z punktów porad osobą w zasadzie anonimową, świadcząc usługi poradnictwa z ramienia Stowarzyszenia, które indywidualnie dobiera pracowników i za nich odpowiada. Nie ponosi Pan ryzyka gospodarczego i ekonomicznego, które rozumie się jako możliwość wystąpienia takich zdarzeń, które mają w konsekwencji negatywny wpływ na wynik prowadzonej działalności gospodarczej lub niosą ze sobą niebezpieczeństwo poniesienia strat. Ryzyko gospodarcze, ekonomiczne za czynności wykonywane przez Pana z tytułu zawartych umów zlecenia ponosi Stowarzyszenie, z którym ma Pan zawartą umowę. Udzielając pomoc prawną lub poradnictwo obywatelskie nie ponosi Pan odpowiedzialności za świadczone usługi, gdyż w myśl ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej z dnia 5 sierpnia 2015 r. – dalej: ustawa nppnpo – obciąża ona Stowarzyszenie, które dobiera sobie kadrę w sposób indywidualny i jednostronny. W ramach podpisanej umowy, tworzy Pan de facto ze zlecającym więzi analogiczne ze stosunkiem pracy, nie ponosi tym samym ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywanymi czynnościami.

2.W umowie zawartej na rok 2020 r. nie znajdują się, żadne postanowienia w których Stowarzyszenie wzięłoby odpowiedzialność wobec osób trzecich za czynności wykonywane przez Pana na rzecz Stowarzyszenia. Takie uregulowania znajdują się w umowach jakie Stowarzyszenie podpisało z powiatami, miastami w ramach których świadczył Pan porady prawne i obywatelskie. Umowa stron nie zawiera postanowień dotyczących odpowiedzialności stron wobec osób trzecich. Stowarzyszenie nie zobowiązało Pana do zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności wobec osób trzecich.

3.Wynagrodzenie otrzymywane od Stowarzyszenia za wykonywane usługi nieodpłatnej pomocy prawnej i obywatelskiej nie stanowiło przychodu, o których mowa w przepisach art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024., poz. 226 ze zm.).

4.Wynagrodzenie, które otrzymuje Pan od Stowarzyszenia za wykonywanie czynności stanowi przychody, o których mowa w przepisie art. 13 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

5.Do wykonywania czynności wykorzystuje Pan infrastrukturę znajdującą się w miejscu realizacji ww. umowy, w szczególności wyposażenie pomieszczenia (biurko, stolik, krzesła, szafka) materiały biurowe, łącze internetowe, telefon, drukarkę. Kwestię zapewnienia infrastruktury reguluje § 5 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego z dnia 21 grudnia 2018 r. Infrastrukturę, wskazaną powyżej, zapewniają powiaty i miasta w, których znajdują się punkty nieodpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego, podobnie jak lokal w którym świadczone są usługi.

Pytanie ostatecznie sformułowane w piśmie z 26 stycznia 2025 r.

Czy zawierając na 2020 r. umowę współpracy ze Stowarzyszeniem, jako (…) prowadzący działalność gospodarczą Doradztwo i Pośrednictwo (…) , której przedmiotem jest świadczenie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nieodpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego za wynagrodzeniem w ramach zorganizowanego przez powiaty i miasta, punktów świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej lub obywatelskiej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej, jest Pan obowiązany odprowadzić podatek VAT od wynagrodzenia?

Pana stanowisko w sprawie ostateczne przedstawione w piśmie z 26 stycznia 2025 r.

W Pana ocenie przychody otrzymywane od Stowarzyszenia, za wykonywanie czynności wynikających z umowy, mieszczą się w zakresie przychodów, o których mowa w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r. – dalej: ustawa o PIT.

Będą to przychody wymienione w art. 13 pkt 8 ustawy o PIT, tj. przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia, uzyskiwane wyłącznie od osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej.

W związku z wykonywaniem czynności w ramach zlecenia nie dysponuje Pan niezależnością i samodzielnością pozwalającą na uznanie, iż działa Pan, jako profesjonalny podmiot gospodarczy. Tym bardziej, że wykonywane przez Pana czynności, tj. nieodpłatne poradnictwo prawne lub obywatelskie, nie mieszczą się w ramach prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej. Świadcząc zlecone zadania wyraża Pan oświadczenie woli w imieniu i na rzecz Stowarzyszenia. Udzielając pomocy prawnej lub obywatelskiej nie ponosi Pan odpowiedzialności za świadczone usługi, gdyż w myśl ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej z dnia 5 sierpnia 2015 r. – dalej: ustawa npp npo – obciąża ona Stowarzyszenie, które dobiera sobie kadrę w sposób indywidualny i jednostronny. Nie ponosi Pan ryzyka gospodarczego i ekonomicznego, które rozumie się jako możliwość wystąpienia takich zdarzeń, które mają w konsekwencji negatywny wpływ na wynik prowadzonej działalności gospodarczej lub niosą ze sobą niebezpieczeństwo poniesienia przez mnie straty.

Od osób uprawnionych nie pobiera się żadnego wynagrodzenia za usługę, której są beneficjentami. Nie może Pan przyjmować w zamian za udzielenie porady jakiejkolwiek korzyści majątkowej od osób korzystających z porad.

Otrzymuje Pan od Stowarzyszenia wynagrodzenie, niezależnie od liczby osób uprawnionych, które zgłoszą się na dyżur oraz jakości świadczonych usług. Do wykonywania czynności wykorzystuje Pan infrastrukturę znajdującą się w miejscu realizacji ww. umowy, w szczególności wyposażenie pomieszczenia (biurko, stolik, krzesła, szafka) materiały biurowe, łącze internetowe, telefon, drukarkę. Kwestię zapewnienia infrastruktury reguluje § 5 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego z dnia 21 grudnia 2018 r. Infrastrukturę, wskazaną powyżej, zapewniają powiaty i miasta, podobnie jak lokal w którym świadczone są usługi.

Pana zdaniem, z tytułu uzyskiwanego wynagrodzenia z umowy zlecenia ze Stowarzyszeniem, zawartej poza prowadzoną działalnością gospodarczą, nie jest Pan zobowiązany wystawiać faktury VAT i nie podlega Pan w tym zakresie ustawie o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. – dalej: ustawa o VAT.

W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, Artykuł 15 ustawy o VAT stanowi, że:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2 bez względu na cel lub rezultat takiej działalności,

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych,

Za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności: (...) z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Zgodnie z art. 13 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się: przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od: osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej – z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny, w zakresie rodzaju czynności, warunków świadczenia tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności względem osób trzecich dokonywane przez podatnika czynności w ramach umowy zlecenia, nie stanowią wykonywania samodzielnej działalności gospodarczej, stąd podlegają wyłączeniu opodatkowaniem podatkiem VAT, wobec faktu, że za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia. Czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności, przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Nie będzie podatnikiem w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług osoba, która w ramach podpisanej umowy, tworzyć będzie ze zlecającym więzi analogiczne ze stosunkiem pracy, nie ponosząc tym samym ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywanymi czynnościami. Podsumowując w istotę typowej umowy zlecenia, której przedmiotem jest poradnictwo obywatelskie oraz pomoc prawna świadczone przez osobę fizyczną, wpisane jest wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej Zlecającego – Stowarzyszenia. Wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej Zlecającego powoduje, że Zleceniobiorca nie ponosi również w tym zakresie ryzyka ekonomicznego.

W Pana ocenie od wynagrodzenia za świadczenia w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego za wynagrodzeniem w ramach zorganizowanego przez powiaty lub miasta punktów świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej lub obywatelskiej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej nie jest Pan obowiązany odprowadzać podatek VAT. Uważa Pan, że zostały spełnione przesłanki z art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy podatku od towarów i usług i nie musi Pan płacić podatku od świadczonych usług udzielania porad obywatelskich w ramach umowy ze Stowarzyszeniem.

Z art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że dla uznania, że określone czynności wykonywane przez osobę fizyczną nie stanowią samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej i tym samym pozostają poza regulacjami ustawy, istotne jest łączne spełnienie wszystkich elementów wymienionych w tym przepisie, tj. związanie zleceniobiorcy ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym, a wykonującym zlecane czynności co do warunków: wykonywania tych czynności, wynagrodzenia, odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich. O wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług można mówić gdy zleceniobiorcę będą łączyć ze zleceniodawcą więzi analogiczne, jak w przypadku stosunku pracy, bo nie będzie on ponosił ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywaniem czynności, będących przedmiotem wskazanych umów, a odpowiedzialność za te czynności w stosunku do osób trzecich będzie bezwzględnie ponosił zlecający. Z treści zawartych umów wynikać powinno zobowiązanie, które w swej istocie kładzie na zlecającego odpowiedzialność, zamiast na zleceniobiorcę, podobnie jak ma to miejsce w przypadku stosunku pracy.

Nie ponosi Pan ryzyka gospodarczego i ekonomicznego za czynności wykonywane z tytułu zawartej umowy zlecenia, w związku z wykonywanymi czynnościami w ramach umów zlecenia nie dysponuje Pan niezależnością i samodzielnością.

Wobec powyższego uważa Pan, że nie można uznać Pana za podatnika VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W świetle art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres. Przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie, powstrzymanie się od działania (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy. Należy jednak zaznaczyć, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności, przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Należy przy tym podkreślić, że nie każda czynność stanowiąca dostawę, w rozumieniu art. 7 ustawy lub świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podatnika. Warunkiem bowiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze czynność winna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie musi ona być zrealizowana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, będzie podatnikiem podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do art. 15 ust. 2 tej ustawy:

Z art. 15 ust. 3 ustawy wynika, że:

Za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności:

1) z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;

2) (uchylony);

3) z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Natomiast zagadnienie dotyczące co stanowi przychód z działalności omawia art. 13 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) dalej jako „ustawa o PIT”. Zgodnie z tym przepisem:

Za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się:

1) (uchylony);

2) przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych;

3) przychody z działalności duchownych, osiągane z innego tytułu niż umowa o pracę;

4) przychody z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi;

5) przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7;

6) przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9;

7) przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych;

7a) przychody otrzymywane przez członków Rady Mediów Narodowych;

8) przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:

a) osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,

b) właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora – jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością

c) przedsiębiorstwa w spadku

- z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9;

9) przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej – z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.

Z przywołanego wyżej przepisu art. 15 ust. 3 ustawy wynika, że warunkiem dla uznania, że określone czynności wykonywane przez osobę fizyczną nie stanowią samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej i tym samym pozostają poza regulacjami ustawy o podatku od towarów i usług, jest m.in. uznanie przychodów osiąganych z tytułu wykonywanych czynności za przychody wymienione w art. 12 ust. 1-6 (przychody z wykonywanej pracy) lub w art. 13 pkt 2-9 (przychody z działalności wykonywanej osobiście) ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z cytowanego przepisu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy wynika, że dla uznania, że określone czynności wykonywane przez osobę fizyczną nie stanowią samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej i tym samym pozostają poza regulacjami ustawy o podatku od towarów i usług, istotne jest łączne spełnienie wszystkich elementów wymienionych w tym przepisie, tj. związanie zleceniobiorcy ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym, a wykonującym zlecane czynności co do warunków:

-wykonywania tych czynności,

-wynagrodzenia, oraz

-odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Zatem, użycie słowa „samodzielnie” w kontekście art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, wyklucza opodatkowanie pracowników i innych osób, o ile są one związane z pracodawcą przez umowę o pracę lub inny stosunek prawny tworzący więzi (stosunek podporządkowania) między pracodawcą a pracownikiem co do (w zakresie) warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności pracodawcy.

Oznacza to, że przychody z tytułu wykonywanych czynności nie tylko powinny być wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy o PIT, lecz także spełnione muszą zostać pozostałe kryteria przedmiotowe określające m.in., czy działanie usługodawcy odbywa się na warunkach ryzyka gospodarczego, a tym samym kto ponosi odpowiedzialność za wykonane usługi. Nie stanowią bowiem samodzielnej działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, tylko i wyłącznie te czynności, gdy pomiędzy zlecającym ich wykonanie i wykonującym zlecone czynności istnieją więzy tworzące stosunek prawny w zakresie warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Odnośnie dwóch pierwszych warunków stwierdzić należy, że każdy w zasadzie stosunek prawny o charakterze odpłatnym, istniejący pomiędzy podmiotem zlecającym wykonanie danej czynności a podmiotem, który daną czynność wykonuje, jest w jakimś sensie określony co do warunków wykonywania danych czynności oraz wynagrodzenia.

Nie będzie więc podatnikiem w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług osoba, która w ramach podpisanej umowy, tworzyć będzie ze zlecającym więzi analogiczne ze stosunkiem pracy, nie ponosząc tym samym ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywanymi czynnościami. Tylko spełnienie wymogów wyłączających samodzielność działania poprzez zawarcie więzi prawnej między zleceniodawcą a zleceniobiorcą co do warunków wykonywania zleconych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich, pozwala jednocześnie wyłączyć wykonywane czynności z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Mając na uwadze fakt, że w zasadzie każdy stosunek prawny o charakterze odpłatnym, istniejący pomiędzy podmiotem zlecającym wykonanie danej czynności a podmiotem, który daną czynność wykonuje, określa wynagrodzenie oraz przynajmniej podstawowe warunki wykonywania czynności, należy uznać, że „odpowiedzialność zlecającego wobec osób trzecich” jest kryterium kluczowym dla oceny charakteru prawnopodatkowego danego podmiotu. Jest to czynnik odróżniający na gruncie ustawy o podatku VAT prowadzenie działalności gospodarczej (przesłanki warunkującej status podatnika podatku VAT) od innego rodzaju aktywności zawodowej niepowodującej powstania podmiotowości prawnopodatkowej na gruncie ustawy.

Istotna jest w tym przypadku analiza istoty odpowiedzialności, wynikającej z charakteru stosunku prawnego łączącego Pana ze Stowarzyszeniem.

Pojęcie działalności gospodarczej zdefiniowane zostało również w drugim akapicie art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 11.12.2006 Nr 347, str. 1, ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady. Na podstawie tego artykułu:

„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Przepis ten stwierdza, że wykorzystywanie własności dóbr materialnych lub niematerialnych do celów zarobkowych w sposób ciągły, należy w szczególności uznać za działalność gospodarczą.

W akapicie pierwszym, art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, określa osobę, która może stać się podatnikiem, jako każdą osobę, która niezależnie prowadzi w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

Przepis art. 10 Dyrektywy 2006/112/WE Rady wyjaśnia znaczenie terminu „samodzielnie” użytego w art. 9. Jak stanowi ww. art. 10 Dyrektywy 2006/112/WE:

Warunek, o którym mowa w art. 9 ust. 1, przewidujący, że działalność gospodarcza jest prowadzona samodzielnie wyklucza opodatkowanie VAT pracowników i innych osób, o ile są one związane z pracodawcą umową o pracę lub jakimikolwiek innymi więzami prawnymi tworzącymi stosunek prawny między pracodawcą a pracownikiem w zakresie warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności pracodawcy.

W celu określenia granic pojęcia „działalności gospodarczej” i „podatnika” należy przypomnieć art. 9 ust. 2 i art. 12 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady.

Przepis art. 9 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady stwierdza, że:

Poza osobami, o których mowa w ust. 1, za podatnika uznawana jest każda osoba, która okazjonalnie dokonuje dostawy nowego środka transportu wysyłanego lub transportowanego do nabywcy przez sprzedawcę, przez nabywcę albo na rzecz sprzedawcy lub nabywcy, do miejsca przeznaczenia znajdującego się poza terytorium państwa członkowskiego, ale na terytorium Wspólnoty.

Przy czym, zgodnie z art. 12 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady:

Państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi (…).

Dyrektywa 2006/112/WE Rady wskazuje na bardzo szeroki zakres działalności gospodarczej, obejmujący wszystkie etapy produkcji, dystrybucji i dostarczania towarów i usług.

To, że działalność gospodarcza, która ma być traktowana jako taka, nie jest działalnością wykonywaną okazjonalnie, nie oznacza, że działalność ta, aby mieścić się w zakresie podatku VAT, musi osiągnąć pewną liczbę operacji lub osiągnąć określony poziom dochodu. Decydującym elementem jest wola lub zamiar osoby dokonującej czynności, aby brać udział w produkcji, dystrybucji lub dostarczaniu dóbr lub usług. Elementem definiującym działalność gospodarczą na gruncie przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady jest to, że osoba, w celu wykonywania swoich działań, wykorzystuje zasoby ludzkie lub rzeczowe w taki sam sposób, jak są one wykorzystywane przez producenta, handlowca lub osoby świadczące usługi. Działalność gospodarcza w rozumieniu Dyrektywy 2006/112/WE Rady będzie miała miejsce, gdy zaistnieje zamiar wykorzystania i zorganizowania środków w celu wzięcia udziału w produkcji, dystrybucji towarów lub świadczeniu usług.

Przedmiotowe zagadnienie było również przedmiotem rozważań Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (orzeczenia w sprawie C-202/90 Ayuntamiento de Sevilla przeciwko Recaudadores de Tributos de las Zonas Primera y Segunda, C-235/85 Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Królestwu Niderlandów). TSUE w ww. orzeczeniach wskazał, że za samodzielną nie będzie mogła być uznana działalność gospodarcza, która wykonywana jest przy wykorzystaniu infrastruktury i organizacji wewnętrznej podmiotu, na rzecz którego jest prowadzona, nie powoduje żadnego ryzyka ekonomicznego po stronie usługodawcy, a nadto nie powoduje odpowiedzialności usługodawcy wobec osób trzecich za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością.

Ponadto, zgodnie z opinią RG M.G. Tesauro z 4 czerwca 1991 r. do sprawy C-202/90, co się tyczy warunków pracy należy przeanalizować czy pracownik jest niejako zintegrowany z organizacją pracodawcy (...) czy i w jakim zakresie może swobodnie zorganizować swoją działalność. Jest oczywistym, że możliwość swobodnego zorganizowania (wybór współpracowników, struktury niezbędne do wykonywania zadań, godziny pracy), jak też brak zintegrowania w przedsiębiorstwie czy w administracji stanowią elementy typowe dla działalności wykonywanej w sposób samodzielny. Jednakże poddanie się niektórym dyrektywom jak też pewnej kontroli czy władzy dyscyplinarnej pracodawcy, które odnajdujemy również w stosunku pracy nie wykluczają charakteru samodzielnego działalności. Co się tyczy warunków wynagrodzenia, okoliczność, że wynagrodzenie (także to określone ustawą) jest proporcjonalne do usług i charakter przypadkowy, który z tego wynika stanowią jasne wskaźniki istnienia stosunku samodzielnej pracy. Nie ma wątpliwości, że ryzyko w ramach stosunku pracy podporządkowanej spoczywa tylko na pracodawcy. W zakresie odpowiedzialności wskazano, że należy badać czy pracownik jest odpowiedzialny wobec osób trzecich za czynności i działania, które można mu przypisać (pkt 6).

Zauważyć też należy, że sformułowanie w powołanym art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy odnoszące się do odpowiedzialności, należy rozumieć jako odpowiedzialność zleceniodawcy, w stosunku do osób trzecich, za czynności realizowane przez zleceniobiorcę w ramach wykonywania zlecenia. Tylko w takim przypadku ryzyko wykonania czynności zleconych przechodzi z faktycznego wykonawcy na osobę zlecającą ich wykonanie, co wyklucza samodzielny charakter działalności zleceniobiorcy.

Tak bowiem rozumiana odpowiedzialność za wykonanie czynności wskazuje, kto ponosi ryzyko prowadzonej działalności, a tym samym wskazuje na wyłączenie ze sfery samodzielności (i z grona podatników podatku od towarów i usług) tego podmiotu, który nie odpowiada za efekt wykonywanej pracy wobec osób trzecich.

O wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług można zatem mówić w przypadku, gdy zleceniobiorcę będą łączyć ze zleceniodawcą więzi analogiczne jak w przypadku stosunku pracy, jako że nie będzie on ponosił ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywaniem czynności, będących przedmiotem wskazanych umów, a odpowiedzialność za te czynności w stosunku do osób trzecich będzie bezwzględnie ponosił zlecający. Oznacza to, że z treści zawartych umów wynikać powinno zobowiązanie, które w swej istocie kładzie na zlecającego odpowiedzialność, zamiast na zleceniobiorcę, podobnie jak ma to miejsce w przypadku stosunku pracy.

Powyższe oznacza, że jeżeli analiza umowy cywilnoprawnej (stosunku prawnego) pomiędzy Zleceniobiorcą – Panem a Zleceniodawcą – Stowarzyszeniem wykaże, że spełnione są wszystkie trzy warunki, to nie można uznać Pana za podatnika VAT. Jednocześnie brak spełnienia któregokolwiek warunku oznacza, że zleceniobiorca występuje w charakterze podatnika VAT.

Warunek pierwszy – warunki wykonywania czynności. Należy uznać, że co do zasady w istotę typowej umowy zlecenia, której przedmiotem jest pomoc prawna/poradnictwo obywatelskie/mediacja świadczone przez osobę fizyczną, wpisane jest wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej zlecającego.

W tym kontekście należy zauważyć, że wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej zlecającego powoduje, że zleceniobiorca nie ponosi również w tym zakresie ryzyka ekonomicznego (co ma ścisły związek z tym jak kształtuje się wynagrodzenie – warunek drugi).

Warunek drugi – wynagrodzenie. Zakładając, że umowa przewiduje, że zleceniobiorca korzysta z infrastruktury i organizacji wewnętrznej zlecającego (spełniony warunek pierwszy), ustalenie, że warunek drugi jest spełniony w praktyce sprowadza się do weryfikacji czy umowa przewiduje stałe wynagrodzenie. Jeżeli umowa przewiduje stałe wynagrodzenie, to nie można mówić o ponoszeniu ryzyka ekonomicznego przez doradcę.

Warunek trzeci – odpowiedzialność zlecającego wobec osób trzecich. Warunek będzie spełniony jeżeli zgodnie z umową odpowiedzialność jest po stronie zlecającego, a nie po stronie faktycznego wykonawcy – zleceniobiorcy, co wyklucza samodzielny charakter jego działalności. Warunek będzie także spełniony, gdy dana umowa nie przewiduje (nie wprowadza) takiej odpowiedzialności.

Z opisu sprawy wynika, że od stycznia 2020 r. świadczy Pan nieodpłatne poradnictwo obywatelskie. Każdego roku zawiera Pan warunkową umowę zlecenia ze Stowarzyszeniem na świadczenie nieodpłatnej pomocy prawnej/nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego/ nieodpłatnej mediacji.

Udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego odbywa się według kolejności zgłoszeń.

Na podstawie umowy ze Stowarzyszeniem spoczywają na Panu następujące obowiązki: -przestrzegania przepisów ustawy, aktów wykonawczych, wydanych na jej podstawie, - udzielanie pomocy prawnej osobiście (z wyłączeniem użycia środków komunikowania się na odległość) oraz wg swojej najlepszej wiedzy, - obecność w godzinach dyżurów w wyznaczonym miejscu udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej wg ustalonego harmonogramu - udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej wg kolejności zgłoszeń w danym dniu, z ważnych powodów, Zleceniobiorca może ustalić inną kolejność, - przyjęcia stosownych oświadczeń od osoby uprawnionej, o których mowa w art. 4 ustawy, - dokumentowania w karcie nieodpłatnej pomocy prawnej każdego przypadku udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej przez podanie informacji dotyczących czasu trwania i formy oraz dziedziny prawa, której dotyczy ta pomoc, - dokumentowania w karcie ewidencji czasu pracy - zbiorczego przekazywania Zleceniodawcy dokumentów, o których mowa w pkt 5-7, w terminie do 5ego dnia następnego miesiąca kalendarzowego w sposób uniemożliwiający powiązanie karty nieodpłatnej pomocy prawnej z oświadczeniem osoby uprawnionej, co stanowić będzie warunek rozliczenia usługi, - należytego zabezpieczenia danych osobowych, uzyskanych w związku z realizacją przedmiotu umowy.

Świadcząc usługi ramach umowy ze Stowarzyszeniem (...) wszystkie oświadczenia woli są wyrażane w imieniu i na rzecz tego Stowarzyszenia, którego jest Pan członkiem. W związku z wykonywanymi czynnościami w ramach umów zlecenia nie dysponuje Pan niezależnością i samodzielnością pozwalającą na uznanie, iż działa Pan jako profesjonalny podmiot gospodarczy. Stowarzyszenie dobiera sobie pracowników, za których odpowiada. Składając oświadczenia woli nie działa Pan jako pełnomocnik prowadzący swoją działalność gospodarczą, nie sporządza Pan, ani nie podpisuje pism. Działa Pan jedynie jako osoba fizyczna – pozostająca w dyspozycji Stowarzyszenia oraz danego podmiotu, który organizuje punkty nieodpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego. Nie używa Pan w punkcie swoich pieczątek, szyldu nie reprezentuje osób korzystających z darmowych porad prawnych przed sądem, nie Pan żadnego wpływu na dobór klientów. Jest Pan dla klientów z punktów porad osobą w zasadzie anonimową, świadcząc usługi poradnictwa z ramienia Stowarzyszenia, które indywidualnie dobiera pracowników i za nich odpowiada. Nie ponosi Pan ryzyka gospodarczego i ekonomicznego, które rozumie się jako możliwość wystąpienia takich zdarzeń, które mają w konsekwencji negatywny wpływ na wynik prowadzonej działalności gospodarczej lub niosą ze sobą niebezpieczeństwo poniesienia strat. Ryzyko gospodarcze, ekonomiczne za czynności przez Pana wykonywane z tytułu zawartych umów zlecenia ponosi Stowarzyszenie, z którym ma Pan zawartą umowę. Udzielając pomoc prawną lub poradnictwo obywatelskie nie ponosi Pan odpowiedzialności za świadczone usługi. W ramach podpisanej umowy, tworzy Pan de facto ze zlecającym więzi analogiczne ze stosunkiem pracy, nie ponosi Pan tym samym ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywanymi czynnościami. W umowie zawartej na rok 2020 r. nie znajdują się, żadne postanowienia, w których Stowarzyszenie wzięłoby odpowiedzialność wobec osób trzecich za czynności wykonywane przez Pana na rzecz Stowarzyszenia. Takie uregulowania znajdują się w umowach jakie Stowarzyszenie podpisało z powiatami, miastami w ramach których świadczył Pan porady prawne i obywatelskie. Umowa stron nie zawiera postanowień dotyczących odpowiedzialności stron wobec osób trzecich. Stowarzyszenie nie zobowiązało Pana do zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności wobec osób trzecich. Wynagrodzenie, które otrzymuje Pan od Stowarzyszenia za wykonywanie czynności stanowi przychody, o których mowa w przepisie art. 13 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Do wykonywania czynności wykorzystuje Pan infrastrukturę znajdującą się w miejscu realizacji ww. umowy, w szczególności wyposażenie pomieszczenia (biurko, stolik, krzesła, szafka) materiały biurowe, łącze internetowe, telefon, drukarkę. Kwestię zapewnienia infrastruktury reguluje § 5 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego z dnia 21 grudnia 2018 r. Infrastrukturę, wskazaną powyżej, zapewniają powiaty i miasta w, których znajdują się punkty nieodpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego, podobnie jak lokal w którym świadczone są usługi.

Pana wątpliwości dotyczą kwestii czy zawierając na 2020 r. Umowę współpracy ze Stowarzyszeniem, jako (…) prowadzący działalność gospodarczą Doradztwo i Pośrednictwo (…), której przedmiotem jest świadczenie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nieodpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego za wynagrodzeniem w ramach zorganizowanego przez powiaty i miasta, punktów świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej lub obywatelskiej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej, jest Pan obowiązany odprowadzić podatek VAT od wynagrodzenia.

Mając na uwadze powołane przepisy oraz przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że świadczenie przez Pana nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnej mediacji na zasadach określonych w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej na podstawie zawartej Umowy zlecenia za 2020 r. ze Stowarzyszeniem, nie mieści się w definicji działalności gospodarczej określonej w ustawie, a tym samym nie jest Pan z tego tytułu podatnikiem zobowiązanym do rozliczania podatku od towarów i usług.

Jak wynika z okoliczności sprawy nie ponosi Pan odpowiedzialności wobec osób trzecich za wykonywane czynności, jak i ryzyka gospodarczego i ekonomicznego. Stowarzyszenie nie zobowiązało Pana do zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności wobec osób trzecich. Ponadto, do wykonywania czynności wynikających z zawartej ze Stowarzyszeniem umowy zlecenia, wykorzystuje Pan infrastrukturę znajdującą się w miejscu realizacji ww. umowy, w szczególności wyposażenie pomieszczenia (biurko, stolik, krzesła, szafka) materiały biurowe, łącze internetowe, telefon, drukarkę.

Z tytułu pełnienia dyżurów otrzymuje Pan wynagrodzenie. Podstawą ustalenia wysokości wynagrodzenia jest kwota bazowa określona rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości w wysokości 5.005,00 zł na miesiąc, która przysługuje za dyżur w przeciętnym wymiarze 5 dni w tygodniu i trwającego co najmniej 4 godziny dziennie (art. 8 ust. 3 ustawy). Wysokość wynagrodzenia zależna jest od ilości dyżurów w danym miesiącu. Ma Pan wyznaczone dyżury porad 5 razy w tygodniu, każdy dyżur trwa 4 godziny. Nie ma Pan żadnego wpływu na wysokość wynagrodzenia. Podstawą wypłaty wynagrodzenia będzie więc każdy zrealizowany w danym miesiącu dyżur, przeprowadzony według harmonogramu punktu świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego zgodnie z podpisaną listą obecności.

Zatem, zawarcie opisanej Umowy zlecenia za 2020 r. powoduje powstanie stosunku prawnego posiadającego cechy zbliżone do stosunku pracy, w ramach którego Pan – zleceniobiorca związany jest ze zleceniodawcą – Stowarzyszeniem więzami prawnymi co do warunków wykonywania czynności, wynagrodzenia, a także odpowiedzialności zleceniodawcy wobec osób trzecich.

Wobec powyższego, przy spełnieniu wszystkich warunków określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT, realizowane przez Pana świadczenia z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnej mediacji, na podstawie przedmiotowej Umowy zlecenia za 2020 r., nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem, w analizowanej sprawie nie powstanie obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług od świadczonych – na podstawie Umowy zlecenia zawartej na 2020 r. ze Stowarzyszeniem – usług nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnej mediacji.

Tym samym, Pana stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

-stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

-zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja rozstrzyga ściśle w zakresie sformułowanego pytania, stąd wszelkie inne kwestie poruszane we wniosku, a nieobjęte pytaniem w szczególności kwestia opodatkowania czynności na podstawie umów zawartych w 2021, 2022, 2023, 2024 oraz kwestia uznania otrzymanego wynagrodzenia za przychód mieszczący się w art. 13 ust. 8a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych nie było przedmiotem rozstrzygnięcia, a zostało potraktowane jako element opisu stanu faktycznego.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie braku obowiązku odprowadzania podatku od towarów i usług z tytułu uzyskiwanego wynagrodzenia z Umowy zlecenia z 2020 roku zawartej ze Stowarzyszeniem w przedmiocie realizacji świadczeń z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnej mediacji na zasadach określonych w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym albo opisem zdarzenia przyszłego. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

-Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie