Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT:

-jest prawidłowe w części dotyczącej świadczenia usług pośrednictwa ubezpieczeniowego,

-nieprawidłowe w części dotyczącej świadczenia usług związanych z obsługą posprzedażową wykupionego przez klienta ubezpieczenia.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 stycznia 2025 r. wpłynął Pana wniosek z 7 stycznia 2025 roku o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT dla świadczonych usług.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą pod firmą KRS …, pod przeważającym kodem PKD: 66.22.Z dalej jako Wnioskodawca.

Wnioskodawca zarejestrowany jest jako podatnik VAT czynny od początku prowadzenia działalności, tj. od 22 marca 2017 roku. Działalność gospodarcza Wnioskodawcy polega na świadczeniu usług na rzecz jednego brokera ubezpieczeniowego, działającego na podstawie zezwolenia wydanego przez KNF.

Wnioskodawcę wiąże z kontrahentem kontrakt B2B. Kontrahent ten również wypłaca na rzecz Wnioskodawcy należne wynagrodzenie. Wnioskodawca w prowadzonej działalności nie zatrudnia pracowników. Wnioskodawca wykonuje działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego w rozumieniu ustawy z dnia 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń (tekst jedn.: Dz. U. 2024 poz. 1214). W ramach prowadzonej działalności Wnioskodawca podejmuje szereg czynności zmierzających do zawarcia umowy ubezpieczeniowej pomiędzy osobą, która w ramach powierzonego pełnomocnictwa zleca brokerowi wyszukanie najlepszej oferty ubezpieczeniowej (dalej jako: klient) a zakładem ubezpieczeniowym. Co należy podkreślić – Wnioskodawca na podstawie zdanego egzaminu, a w efekcie czego wydanej licencji – ma uprawnienia do wykonywania czynności brokerskich.

Wnioskodawca swoją współpracę z potencjalnym klientem rozpoczyna od nawiązania kontaktu, w ramach którego obligatoryjnie musi ustalić jego potrzeby oraz potencjalne ryzyka. Po zebraniu niezbędnych danych Wnioskodawca występuje do towarzystw ubezpieczeniowych, z prośbą o przygotowanie oferty. Następnie Wnioskodawca przystępuje do negocjacji z towarzystwami ubezpieczeniowymi, po których przygotowuje zestawienie najbardziej konkurencyjnych ofert i przekazuje rekomendację brokerską klientowi. Kolejno Wnioskodawca podejmuje kroki w celu finalizacji zawarcia umowy kupna polisy pomiędzy klientem, a ubezpieczycielem (działając jednak za pośrednictwem swojego kontrahenta, na rzecz którego świadczy usługi). Po zawarciu umowy polisy Wnioskodawca zajmuje się również obsługą posprzedażową. W praktyce polega ona na obsłudze wykupionego przez klienta ubezpieczenia, czyli m.in. na rozliczaniu umowy, przypominaniu o płatności, na wsparciu przy szkodach. Gdy okres obowiązujący w umowie dobiega końca - Wnioskodawca powtarza opisany proces w celu odnowienia umowy.

Pytanie

Czy Wynagrodzenie podlega zwolnieniu z podatku od towarów i usług (dalej jako VAT) określonym w art. 43 ust. 1 pkt 37 VAT, jako wynagrodzenie za usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy otrzymywane wynagrodzenie podlega zwolnieniu z podatku VAT określonym w art. 43 ust. 1 pkt 37 VAT, jako wynagrodzenie za usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych.

Uzasadnienie

Art. 5 ust. 1 pkt 1 VAT stanowi, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast zgodnie z definicją wskazaną w art. 8 ust. 1 VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 VAT.

Dodatkowo należy wskazać, iż przepisy Ustawy o VAT przewidują określone zwolnienia z podatku VAT o charakterze podmiotowym jak i przedmiotowym. Przepisem wskazującym zwolnienia przedmiotowe z podatku VAT jest art. 43 VAT.

Zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 43 ust. 1 pkt 37 VAT, zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Powołany art. 43 ust. 1 pkt 37 VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej jako Dyrektywa VAT), zgodnie z którym, zwolnieniu od tego podatku podlegają transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych.

Zgodnie z ww. regulacją Dyrektywy VAT, państwa członkowskie zwalniają transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych. Dodatkowo, rozumienie wymienionego wyżej pojęcia zostało wypracowane w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE (dalej: „TSUE”).

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa” warto odnieść się do wyroku w sprawie C-124/07 pomiędzy J.C.M. Beheer B.V. a Staatssecretaris van Financien. W wyroku tym TSUE zwrócił uwagę, że przepisy wspólnotowe nie zawierają żadnych wskazówek odnoszących się do stosunku pomiędzy brokerem lub pośrednikiem ubezpieczeniowym a stronami umowy ubezpieczeniowej, do której się przyczynił. Stwierdzenie posiadania statusu brokera lub pośrednika ubezpieczeniowego zależy zatem od cech badanej działalności. Działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczy działalności wykonywanej przez pośrednika, który nie zajmuje miejsca jakiejkolwiek ze stron umowy, dotyczącej produktu ubezpieczeniowego. Powinna to być usługa wykonana na rzecz strony umowy oraz opłacona przez nią, jako odrębna działalność pośrednictwa. Pośrednictwo ma na celu dokonanie wszelkich niezbędnych czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia.

Ponadto w wyroku z 21 czerwca 2007 r. w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde, TSUE stwierdził, że pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem, że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową.

Z kolei w uzasadnieniu wyroku w sprawie CSC Financial Services Ltd. (wyrok TSUE z 13 grudnia 2001 r. C-235/00) Trybunał podjął się próby konstruowania definicji samego pośrednictwa. Pośrednikiem jest więc podmiot niebędący żadną ze stron umowy, ale świadczący usługę na rzecz strony w zamian za wynagrodzenie. W skład usługi wchodzić może zwłaszcza prowadzenie negocjacji. Celem pośrednictwa jest natomiast uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę. Z kolei nie może być mowy o pośrednictwie wówczas, gdy jedna ze stron umowy zleca tylko podwykonawcy część czynności faktycznych.

Jak wynika z powołanych przepisów krajowych, wskazanego przepisu Dyrektywy oraz orzecznictwa TSUE, zwolnieniu od podatku podlegają usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego, w tym wykonywane przez brokerów i agentów ubezpieczeniowych.

W orzecznictwie TSUE dotyczącym tej tematyki wyraźnie jednak zostało podkreślone, że pośrednictwo ubezpieczeniowe to czynności, których celem jest uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę ubezpieczenia.

Zgodnie z tym orzecznictwem, istotnymi aspektami pośrednictwa ubezpieczeniowego jest wyszukiwanie klientów ubezpieczeniowych i kontaktowanie ich z ubezpieczycielem w celu zawarcia umowy.

Zdaniem Wnioskodawcy, spełnia On obie te przesłanki, gdyż to on nawiązuje bezpośredni kontakt z klientem, a także podejmuje szereg czynności opisanych w stanie faktycznym, które zmierzają do zawarcia umowy. Opisane czynności pozostają w bezpośrednim związku ze świadczoną usługą ubezpieczeniową i stanowią jej integralną część, dlatego uzasadnione jest uznanie jej za usługę pośrednictwa ubezpieczeniowego w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 37 VAT, a tym samym jest objęcie jej zwolnieniem od opodatkowania podatkiem VAT.

Powyższe znajduje potwierdzenie również w wydanych interpretacjach indywidualnych:

1.Interpretacja indywidualna z dnia 21 lipca 2022 r.0114-KDIP4-3.4012.284.2022.3.JJ – „Opisane we wniosku czynności – zgodnie z Pana wskazaniem – będą miały na celu przedstawienie oferty brokera i doprowadzenie do zawarcia umowy. Treść umowy ustalają strony – broker i pozyskany przez Pana Klient brokera, zatem nie będzie miał Pan wpływu na treść zawieranej umowy. Wykonywał będzie Pan czynności w zakresie m.in. pozyskiwania nowych klientów, którzy są zainteresowani świadczeniem przez (...) sp. z o.o. na ich rzecz usług brokerskich. Z tytułu powyższych czynności przysługuje Panu wynagrodzenie o charakterze prowizyjnym. Wynagrodzenie będzie przysługiwać wyłącznie za zawarcie umowy. Skutkiem powyższego – w świetle powołanego orzeczenia TSUE – świadczone usługi to pośrednictwo ubezpieczeniowe, które na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Podsumowując, w odniesieniu do czynności opisanych w przedstawionym zdarzeniu przyszłym – uznać należy, że wykonuje Pan usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego, które na mocy art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy będą korzystały ze zwolnienia od podatku VAT.”

2.Interpretacja indywidualna z dnia 23 lutego 2024 r., nr 0113-KDIPT1-2.4012.1.2024.1.PRP – „Biorąc zatem pod uwagę powołane przepisy prawa oraz orzecznictwo TSUE w kontekście przedstawionych okoliczności sprawy należy stwierdzić, że opisane przez Państwa czynności będą spełniały definicję usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych, które na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy będą korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług” .

3.Interpretacja indywidualna z dnia 1 grudnia 2023 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.610.2023.2.IK – „Odnosząc powyższe do treści przedmiotowej sprawy, stwierdzić należy, że świadczone przez Państwa Usługi Dodatkowe, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Ww. uprawnienie wynika z faktu, że w świetle orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej C-453/05 czynności podejmowane przez Państwa spełniają przesłanki do uznania ich za pośrednictwo ubezpieczeniowe. Bowiem wskazują Państwo stronom danej umowy okazję do jej zawarcia a celem tego działania jest wykonanie wszystkiego co niezbędne by strony zawarły umowę. Nie mają Państwo żadnego interesu w zakresie treści umowy. Ponadto, podejmowane przez Państwa czynności nie stanowią jedynie ogólnych informacji o możliwości zawarcia umowy. Skutkiem powyższego - w świetle powołanego orzeczenia TSUE - świadczone Usługi Dodatkowe to pośrednictwo ubezpieczeniowe, które na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, będzie korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. W konsekwencji Państwa stanowisko jest prawidłowe.”

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan  we wniosku w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT:

-jest prawidłowe w części dotyczącej świadczenia usług pośrednictwa ubezpieczeniowego,

-nieprawidłowe w części dotyczącej świadczenia usług związanych z obsługą posprzedażową wykupionego przez klienta ubezpieczenia.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Według art. 8 ust. 1 ustawy:

Pod pojęciem usługi należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy.

Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o  podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o  charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

• istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

· wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

· istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

· odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

· istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewiduje dla niektórych czynności zwolnienie od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Jak wynika z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy:

W myśl art. 43 ust. 15 ustawy:

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE.L. Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE. Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 ust.  1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE:

Należy wskazać, że ww. zwolnienia mają charakter przedmiotowy, gdzie przede wszystkim istotną przesłanką do skorzystania ze zwolnienia jest rodzaj świadczonej usługi – cechy, które ją wyróżniają. Ustawodawca szczególny nacisk położył na stronę przedmiotową, nie dokonując zawężenia omawianych zwolnień wyłącznie do określonej grupy podmiotów. Zatem podkreślić należy, że wystarczającą przesłanką pozwalającą objąć zwolnieniem daną czynność jest wykazanie jej związku ze wskazanymi w ww. przepisach czynnościami, przy czym związek ten musi być wyraźny i nie odbiegać od świadczenia usług ubezpieczeniowych, wypaczając przez to istotę przewidzianego zwolnienia.

Podkreślenia wymaga, że pojęcia używane do oznaczania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą, podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

Dyrektywa nie podaje definicji transakcji ubezpieczeniowych, ani usług pokrewnych świadczonych przez maklerów i pośredników ubezpieczeniowych.

Natomiast w ogólnym rozumieniu „czynność ubezpieczeniowa” charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy.

Czynność ubezpieczeniowa, w każdym przypadku związana jest z istnieniem stosunku umownego między usługodawcą, który domaga się zwolnienia (od podatku) a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym.

Jeśli chodzi o transakcje ubezpieczeniowe, TSUE w sprawie C-8/01 orzekł, że istotą transakcji ubezpieczeniowej jest w ogólnym rozumieniu, iż ubezpieczyciel zobowiązuje się, w przypadku, gdy zaistnieje ryzyko objęte ubezpieczeniem, świadczyć ubezpieczonemu usługę uzgodnioną podczas zawierania umowy w zamian za uprzednią wpłatę składki (wyroki TS w sprawie Card Protection Plan C-349/96, EU:C:1999:93, pkt 17; Skandia C-240/99, EU:C:2001:140, pkt 37; Taksatororringen C-8/01, EU:C:2003:621, pkt 39). Trybunał wyraził stanowisko, że transakcja ubezpieczeniowa nieodzownie pociąga za sobą istnienie umowy między dostawcą usługi ubezpieczenia i osobą, która jest ubezpieczona na wypadek ryzyka, czyli ubezpieczonym.

Należy zwrócić uwagę na rolę jaką odgrywa Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w kształtowaniu wykładni wspólnotowej, w tym wykładni prawa podatkowego. Istotę funkcji TSUE należy postrzegać nie tylko przez pryzmat dokonywanej przez niego wykładni konkretnych przepisów prawa wspólnotowego, ale również z punktu widzenia roli jego orzeczeń jako źródła prawa wspólnotowego. Należy także dodać, że TSUE odgrywa kluczową rolę z punktu widzenia jednolitej interpretacji prawa i gwarantuje zarazem, że normy prawa wspólnotowego nie wywołają odmiennych skutków w różnych państwach. Zaznaczyć także należy, że idea ujednolicenia wykładni i stosowania prawa unijnego, jaka stawiana jest działalności TSUE, pokazuje, że intencją Trybunału nie jest, aby wykładnia przez niego przyjęta, była wyłącznie jednokrotnym rozstrzygnięciem prawnym, osadzonym w konkretnym stanie faktycznym, ale także aby przyczyniała się do rozwoju i udoskonalenia prawa wspólnotowego. Wykładnia ta ma także prowadzić do ukształtowania jednolitego rozumienia prawa podatkowego. W konsekwencji powyższych stwierdzeń należy przyjąć, że wspólnotowym prawem podatkowym są w rzeczywistości dopełniające się wzajemnie dyrektywy i orzecznictwo TSUE.

Dlatego też interpretacji zwolnień od podatku należy dokonywać w pierwszej kolejności w oparciu o regulacje dyrektywy 2006/112/WE w kontekście celu tych zwolnień i przy uwzględnieniu orzecznictwa TSUE.

Ponadto, mając na uwadze wykładnię zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy oraz w art. 135 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE, konieczne jest zdefiniowanie pojęcia „usług pośrednictwa”. W związku z tym, że ani ustawa o podatku od towarów i usług, ani Dyrektywa 112 nie definiują tego pojęcia, w celu określenia, jakie czynności należy rozumieć pod pojęciem usług pośrednictwa, należy oprzeć się na wykładni językowej, wspieranej przy tym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, wersja internetowa: http://sjp.pwn.pl), przez pośrednictwo należy rozumieć działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron. Równorzędnie, przez pośrednictwo rozumie się kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych, a więc załatwianie dla zarobku różnego rodzaju transakcji handlowych między dwiema stronami, uczestniczenie w zawieraniu takich transakcji. W tym zakresie stwierdzić należy, że wykonywane przez podmiot wszelkie czynności zmierzające do zawarcia między dwiema różnymi stronami transakcji handlowych można uznać za pośrednictwo. Z kolei z doktrynalnego punktu widzenia cechą charakterystyczną pośrednictwa odróżniającą ten stosunek od innych umów jest fakt, że bezpośrednią przyczyną zawarcia bezpośrednio lub pośrednio umowy są działania pośrednika. Innymi słowy przez umowę o pośrednictwo należałoby rozumieć taki stosunek prawny istniejący pomiędzy dwiema stronami, z których jedna (pośrednik) otrzymuje zlecenie od drugiej, aby doprowadzić do wymiany gospodarczej świadczeń z osobą trzecią, przy czym znalezienie kontrahenta ma stanowić bezpośredni i decydujący rezultat starań pośrednika. Bezpośrednim celem aktywności pośrednika jest wywołanie skutku prawnego, polegającego na wprowadzeniu zleceniodawcy (podmiotu zastępowanego) w stosunek umowny z osobą trzecią.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa” warto odnieść się do wyroku z 21 czerwca 2007 r. w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde, w którym TSUE stwierdził, że:

Natomiast w wyroku z 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs & Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd. Trybunał orzekł, że pojęcie pośrednictwa obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów. W istocie pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa.

Działalność ta może obejmować m.in. wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych. Celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. TSUE w orzeczeniu tym uznał, że znaczenie słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 VI Dyrektywy odnosi się „do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywaniu kontaktu z drugą stroną lub negocjowaniu, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy.

Powyższe tezy znalazły potwierdzenie w wyroku w sprawie C-40/15, gdzie Trybunał wskazał (w kontekście uznania danej działalności za usługi „świadczone przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych” w rozumieniu art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy VAT), że w pierwszej kolejności usługodawca powinien pozostawać w stosunku z ubezpieczycielem i ubezpieczonym. Stosunek ten może być wyłącznie pośredni, jeżeli usługodawca jest podwykonawcą brokera lub agenta. W drugiej kolejności jego działalność powinna obejmować istotne aspekty pośrednictwa ubezpieczeniowego, takie jak wyszukiwanie klientów ubezpieczeniowych i kontaktowanie ich z ubezpieczycielem.

Jak wynika z powołanych przepisów krajowych, wskazanego przepisu Dyrektywy oraz orzecznictwa TSUE, zwolnieniu od podatku podlegają usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego, w tym wykonywane przez brokerów i agentów ubezpieczeniowych.

W orzecznictwie TSUE dotyczącym tej tematyki wyraźnie jednak zostało podkreślone, że pośrednictwo ubezpieczeniowe, to czynności których celem jest uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę ubezpieczenia. Zgodnie z tym orzecznictwem, istotnymi aspektami pośrednictwa ubezpieczeniowego jest wyszukiwanie klientów ubezpieczeniowych i kontaktowanie ich z ubezpieczycielem w celu zawarcia umowy.

W konsekwencji, żeby uznać daną działalność za pośrednictwo konieczne jest, aby pośrednik wykonał przynajmniej niektóre z czynności:

• wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia umowy;
• uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę;
• prowadzenie negocjacji polegających na jednoznacznie określonym akcie mediacji;
• nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron.

Nie oznacza to oczywiście, że pośrednik nie może wykonywać dodatkowych czynności, jednakże, aby czynności te można było zaliczyć do czynności pośredniczących konieczne jest aby wywoływały lub miały na celu wywołanie skutku dla wszystkich stron transakcji, innymi słowy konieczne jest aby skutek tych czynności odnalazł odzwierciedlenie w zawartej umowie pomiędzy stronami.

Z opisu sprawy wynika, że będąc zarejestrowany jako podatnik VAT czynny prowadzi Pan działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług na rzecz jednego brokera ubezpieczeniowego, działającego na podstawie zezwolenia wydanego przez KNF. W ramach prowadzonej działalności podejmuje Pan szereg czynności zmierzających do zawarcia umowy ubezpieczeniowej pomiędzy osobą, która w ramach powierzonego pełnomocnictwa zleca brokerowi wyszukanie najlepszej oferty ubezpieczeniowej (klientowi) a zakładem ubezpieczeniowym. Swoją współpracę z potencjalnym klientem rozpoczyna Pan od nawiązania kontaktu, w ramach którego obligatoryjnie musi Pan ustalić jego potrzeby oraz potencjalne ryzyka. Po zebraniu niezbędnych danych występuje Pan do towarzystw ubezpieczeniowych, z prośbą o przygotowanie oferty. Następnie przystępuje Pan do negocjacji z towarzystwami ubezpieczeniowymi, po których przygotowuje zestawienie najbardziej konkurencyjnych ofert i przekazuje rekomendację brokerską klientowi. Kolejno podejmuje Pan kroki w celu finalizacji zawarcia umowy kupna polisy pomiędzy klientem, a ubezpieczycielem (działając jednak za pośrednictwem swojego kontrahenta, na rzecz którego świadczy usługi). Natomiast po zawarciu umowy polisy zajmuje się Pan również obsługą posprzedażową. W praktyce polega ona na obsłudze wykupionego przez klienta ubezpieczenia, czyli m.in. na rozliczaniu umowy, przypominaniu o płatności, na wsparciu przy szkodach.

W odniesieniu do przedstawionych okoliczności sprawy należy zauważyć, że niewątpliwie wykonuje Pan czynności w części zmierzające do zawarcia umowy ubezpieczeniowej pomiędzy osobą, która w ramach powierzonego pełnomocnictwa zleca brokerowi wyszukanie najlepszej oferty ubezpieczeniowej (klientowi) a zakładem ubezpieczeniowym.

Tym samym mając na względzie treść przywołanych przepisów oraz wnioski płynące z ww. wyroków TSUE stwierdzić należy, że ww. czynności w części zmierzające do zawarcia umowy ubezpieczeniowej są wskazane jako wymagane elementy pośrednictwa. Dokonuje Pan zatem w części szeregu czynności zmierzających do zawarcia umowy ubezpieczenia pomiędzy klientem a zakładem ubezpieczeń, które to należy uznać za czynności z zakresu pośrednictwa ubezpieczeniowego.

W konsekwencji wskazać należy, że opisane przez Pana czynności w części zmierzające do zawarcia umowy ubezpieczeniowej spełniają definicję usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych, które na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy korzystają ze zwolnienia od podatku. Tym samym, skoro ww. czynności w tej części korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, to jednocześnie wynagrodzenie otrzymane za te czynności objęte jest ww. zwolnieniem.

Z okoliczności sprawy również nie wynika, że wykonywane przez Pana ww. czynności obejmują usługi, o których mowa w art. 43 ust. 15 ustawy, a zatem nie znajdzie do tych czynności zastosowanie wyłączenia z ww. przepisu.

Natomiast przedstawione czynności związane z obsługą posprzedażową polegającą w praktyce na obsłudze wykupionego przez klienta ubezpieczenia, czyli m.in. na rozliczaniu umowy, przypominaniu o płatności, na wsparciu przy szkodach stanowią przejaw uczestniczenia Pana w wykonaniu lub utrzymaniu zawartych już umów ubezpieczenia bądź są związane z zarządzaniem umowami ubezpieczenia.

Wobec tego wskazać należy, że ww. czynności związane z obsługą posprzedażową nie polegają na podejmowaniu działań, które umożliwiają zawarcie umowy ubezpieczenia, jako pośrednika, skoro wiążą się one z obsługą zawartych już umów ubezpieczenia.

W związku tym ww. czynności związane z obsługą posprzedażową nie stanowią pośrednictwa ubezpieczeniowego i nie mogą korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy.

Tym samym skoro w tej części ww. czynności związane z obsługą posprzedażową polegającą w praktyce na obsłudze wykupionego przez klienta ubezpieczenia nie korzystają ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, to jednocześnie wynagrodzenie otrzymane za te czynności nie jest objęte ww. zwolnieniem.

W świetle powyższego, Pana stanowisko w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT:

• w części dotyczącej świadczenia usług pośrednictwa ubezpieczeniowego uznałem za prawidłowe,

• w części dotyczącej świadczenia usług związanych z obsługą posprzedażową wykupionego przez klienta ubezpieczenia uznałem za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Informuję, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – rozpatrzone.

Ponadto wskazuję, że wydana interpretacja dotyczy wymienionych we wniosku usług. Natomiast zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej przedmiotem interpretacji nie mogą być zdarzenia nieokreślone, nienazwane. Zatem nie dokonywałem oceny w zakresie opodatkowania usług stanowiących katalog otwarty zawierający się w określeniu podanym we wniosku „m.in.”.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponosi Pan ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem sprawy i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.