Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe - Interpretacja - 0114-KDIP4-1.4012.674.2024.1.RMA

ShutterStock
Interpretacja indywidualna z dnia 24 lutego 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-1.4012.674.2024.1.RMA

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 grudnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 16 grudnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania przekazywanych kwot z tytułu sprzedaży świadectw efektywności energetycznej, obowiązku dokonania korekty i momentu ujęcia w rozliczeniu wystawionych faktur in minus. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

(...) Spółdzielnia Mieszkaniowa (dalej: (...), Spółdzielnia) prowadzi działalność w zakresie zarządzania nieruchomościami w oparciu o przepisy ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawy Prawo spółdzielcze oraz uregulowania statutu. Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. poz. 1116 z późn. zm.), celem spółdzielni jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych i innych potrzeb członków ich rodzin. Jedną z form zaspokojenia innych potrzeb członków spółdzielni jest termomodernizacja budynków.

(...) Spółdzielnia Mieszkaniowa jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT, posiada nadany numer identyfikacji podatkowej NIP: (...).

Ze środków funduszu remontowego, w ramach prowadzonej działalności Spółdzielnia realizuje różnego rodzaju przedsięwzięcia termomodernizacyjne w budynkach należących do zasobów (...), w wyniku których następuje poprawa efektywności energetycznej budynków poprzez zmniejszenie kosztów zużycia energii cieplnej oraz ograniczenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery.

Korzystając z możliwości przewidzianych ustawą z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. poz. 831 z późn. zm.) Spółdzielnia otrzymała świadectwa efektywności energetycznej.

Spółdzielnia (...) zawarła umowę z firmą X zajmującą się wykonywaniem audytów efektywności energetycznej budynków oraz składaniem dokumentacji do Urzędu Regulacji Energetyki celem uzyskania świadectw efektywności energetycznej.

Zgodnie z art. 20 ust. 3 pkt 2 ustawy o efektywności energetycznej, świadectwa wydawane są na wniosek Spółdzielni, ale z wnioskiem o pozyskanie występuje firma X. (...) jest podmiotem wskazanym w wydawanych świadectwach. Prawa majątkowe wynikające ze świadectw są powiązane z pracami termomodernizacyjnymi realizowanymi przez Spółdzielnię.

Z uzyskanych świadectw zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy o efektywności energetycznej wynikają prawa majątkowe, które są towarem giełdowym w rozumieniu ustawy z dnia 26 października 2000 r. o towarach giełdowych. Prawa te są zbywalne i powstają z chwilą zapisania po raz pierwszy na koncie w rejestrze świadectw efektywności energetycznej oraz przysługują podmiotowi będącemu posiadaczem tego konta.

W polskim systemie obrót prawami majątkowymi do świadectw efektywności energetycznej ma miejsce na Z. Obrotu białymi certyfikatami na ww. Giełdzie co do zasady dokonuje Dom Maklerski, który pośredniczy w transakcjach pomiędzy podmiotami sprzedającymi a kupującymi świadectwa efektywności energetycznej na Giełdzie. W związku z powyższym Spółdzielnia nie ma możliwości dokonać zbycia posiadanych przez siebie świadectw efektywności energetycznej samodzielnie, może to uczynić tylko za pośrednictwem Domu Maklerskiego.

Z tego też względu Spółdzielnia zawarła umowę z Domem Maklerskim na świadczenia usług maklerskich w zakresie obrotu towarami giełdowymi na rynkach prowadzonych przez Z. Dom Maklerski świadczy usługi oraz prowadzi rejestr towarów giełdowych i rachunek pieniężny dla Rynku Praw Majątkowych. W tym przypadku prawem majątkowym jest prawo ze świadectw efektywności energetycznej.

Zgodnie z zapisem § 9 zawartej Umowy Spółdzielnia udzieliła Domowi Maklerskiemu pełnomocnictwa do dokonywania wszelkich czynności faktycznych i prawnych określonych Umową i regulaminem, a w szczególności do wystawiania zleceń kupna i sprzedaży oraz ich anulacji lub modyfikacji na podstawie wydanej przez klienta dyspozycji, dokonywania przelewów środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku pieniężnym na wskazane w Umowie rachunki bankowe na podstawie wydanej przez klienta dyspozycji. Sprzedaż świadectw efektywności energetycznej każdorazowo następuje na zlecenie Spółdzielni. Dom Maklerski z tytułu dokonywanych transakcji i wykonywanych usług pobiera prowizje/opłaty zgodne z tabelą opłat i prowizji i wystawia faktury VAT na rzecz Spółdzielni ze stawką 23%. Środki uzyskane ze zbycia świadectw przekazywane są na rachunek pieniężny prowadzony przez Dom Maklerski, którego właścicielem jest Spółdzielnia. Na podstawie dyspozycji złożonej przez Spółdzielnię, zgodnie z zawartą umową z Domem Maklerskim, środki przekazywane są na rachunek bankowy Spółdzielni.

Spółdzielnia transakcje sprzedaży praw majątkowych dokonane przez Dom Maklerski dokumentuje fakturami w wartości brutto równej wartości przekazanych na rachunek pieniężny środków, uznając transakcje sprzedaży jako opodatkowane podstawową stawką VAT 23% i odprowadzając z tego tytułu VAT należny.

(...) Spółdzielnia Mieszkaniowa dotychczas wystawiała fakturę VAT dla Domu Maklerskiego z tytułu dokonywanej transakcji sprzedaży, jednakże powzięła w tym zakresie wątpliwość co do opodatkowania i właściwego udokumentowania takiej transakcji, czy z tytułu tej czynności Spółdzielnia powinna wystawić na rzecz Domu Maklerskiego fakturę, czy też notę obciążeniową.

Pytania

1.Czy przekazanie (...) Spółdzielni Mieszkaniowej przez Dom Maklerski kwot pozyskanych z tytułu sprzedaży na Giełdzie Towarowej świadectw efektywności energetycznej w związku z realizacją umowy o świadczenie usług w zakresie obrotu towarami giełdowymi, stanowi wynagrodzenie za dostawę towaru lub świadczenie usług i podstawę opodatkowania w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług VAT, czy też pozostaje poza regulacjami ustawy?

2.  W przypadku odpowiedzi na pytanie nr 1 o treści, iż sprzedaż praw majątkowych z tytułu świadectw efektywności energetycznej nie stanowi podstawy opodatkowania w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług VAT, czy Spółdzielnia powinna dokonać korekty in minus faktur dokumentujących sprzedaż ww. praw majątkowych i wystawić inne dokumenty np. noty obciążeniowe?

3.  Czy Spółdzielnia powinna rozliczyć w JPK VAT wystawione faktury korygujące do faktur dokumentujących sprzedaż ww. praw majątkowych w dacie wystawienia faktur korygujących?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1

W ocenie Spółdzielni przekazanie przez Dom Maklerski kwot pozyskanych w wyniku realizacji zlecenia wynikającego z umowy na świadczenie usług maklerskich przez Dom Maklerski w zakresie obrotu towarami giełdowymi dotyczącej sprzedaży świadectw efektywności energetycznej na Giełdzie Towarowej, nie stanowi ani dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, ani świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i nie może być udokumentowane fakturą tylko innym dokumentem niż faktura np. notą obciążeniową.

Ad 2

Spółdzielnia uważa, iż powinna wystawić faktury korygujące in minus do zera do faktur dokumentujących sprzedaż praw majątkowych, ponieważ przekazanie środków pieniężnych przez Dom Maklerski nie stanowi zapłaty za świadczenie usług ani dostawy towarów i nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług VAT, a transakcje należy udokumentować wystawiając noty obciążeniowe.

Ad 3

Według Spółdzielni w związku z tym, że wystawione korekty faktur in minus nie będą odnosiły się do przypadków wymienionych w art. 29a ust. 10 pkt 1-3 oraz art. 29a ust. 14 ustawy o podatku VAT, faktury korygujące będą mogły zostać rozliczone w JPK VAT w okresie, w którym przypada data wystawienia tych faktur korygujących, bez zachowania warunku określonego w art. 29a ust. 13.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361) - dalej: ustawa o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W rozumieniu ustawy o VAT towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy o VAT).

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt. 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji:

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z powołanych regulacji wynika, że usługą jest każde świadczenie wykonane przez podatnika w ramach działalności, które nie jest dostawą towarów, w tym m.in. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Zatem na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). W przypadku uznania danego świadczenia za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy winien istnieć bezpośredni konsument, beneficjent świadczenia, odnoszący wymierną korzyść. Dana czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością, a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można stwierdzić, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

W myśl art. 8 ust. 2a ustawy, w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi. Wyżej wymieniony przepis obejmuje sytuacje, w której podmiot świadczący (odsprzedający) daną usługę nabytą we własnym imieniu, lecz na rzecz osoby trzeciej, traktowany jest najpierw jako usługobiorca, a następnie jako usługodawca tej samej usługi. Przeniesienie ciężaru kosztów na inną osobę, nie może być zatem w żaden inny sposób potraktowane niż jako świadczenie usługi w tym samym zakresie.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Należy zaznaczyć, że w opisanym powyżej stanie faktycznym strony łączy umowa o świadczenie usług w zakresie obrotu towarami giełdowymi. Jednym z elementów tej umowy jest zlecenie Domowi Maklerskiemu m.in. sprzedaży praw wynikających z uzyskanych świadectw efektywności energetycznej. Spółdzielnia występuje w stosunku do Domu Maklerskiego w charakterze zleceniodawcy, który zleca na mocy zawartej Umowy wykonanie określonych czynności faktycznych i prawnych za oznaczonym wynagrodzeniem. Otrzymana od Domu Maklerskiego kwota stanowi element wykonanego zlecenia, gdyż uzyskana jest z tytułu sprzedaży praw majątkowych wynikających z pozyskanych świadectw efektywności energetycznej.

Zdaniem (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w opisanym powyżej stanie faktycznym oraz stosownie do treści powołanych przepisów prawa, opodatkowanie czynności zbycia świadectw efektywności energetycznej powinno zostać dokonane przez Dom Maklerski. Przekazanie Spółdzielni kwot należności wynikających z realizacji umowy zbycia na Towarowej Giełdzie Energii świadectw nie będzie stanowić ani dostawy w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, ani świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

Świadectwa efektywności energetycznej zostały przyznane (...) Spółdzielni Mieszkaniowej przez prezesa URE. Po uzyskaniu świadectw Spółdzielnia sprzedała wynikające z nich prawa majątkowe na Towarowej Giełdzie Energii za pośrednictwem Domu Maklerskiego. To Dom Maklerski będzie świadczył usługi dla Spółdzielni, ale Spółdzielnia nie będzie świadczyła na rzecz Domu Maklerskiego żadnej usługi związanej ze świadectwami efektywności energetycznej. Przekazanie przez Dom Maklerski na rzecz Spółdzielni kwoty uzyskanej ze sprzedaży praw majątkowych do świadectw efektywności energetycznej nie stanowi zapłaty za świadczenie usług. Nie istnieje bowiem usługa, którą Spółdzielnia wykonywałaby na rzecz Domu Maklerskiego, a konsekwencji przekazywanej kwoty nie można traktować jako wynagrodzenia za usługę.

Tym samym czynność ta jako niepodlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT powinna być zatem udokumentowana innym dokumentem niż faktura, która dokumentuje czynności z zakresu ustawy o podatku od towarów i usług, np. notą obciążeniową.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Według art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W myśl art. 8 ust. 2a ustawy:

W przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Wyżej wymieniony przepis obejmuje sytuacje, w których podmiot odsprzedający daną usługę działający we własnym imieniu, lecz na rzecz osoby trzeciej, traktowany jest najpierw jako usługobiorca, a następnie jako usługodawca tej samej usługi.

Zauważyć należy, że w definicji towarów określonej w art. 2 pkt 6 ustawy nie wymieniono  świadectw pochodzenia energii. Uwzględniając powyższe, przeniesienie praw majątkowych wynikających z tych świadectw, niebędące dostawą towarów, należy uznać za świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 ustawy:

Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1)sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;

2)wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość, chyba że podatnik korzysta z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a;

3)wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;

4)otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy:

a)wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,

b)czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4,

c)dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1b.

W myśl art. 2 pkt 22 i pkt 31 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o:

22) sprzedaży - rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów;

31) fakturze – rozumie się przez to dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie.

Z opisu sprawy wnika, że są Państwo zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT, prowadzą Państwo działalność w zakresie zarządzania nieruchomościami, Państwa celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych i innych potrzeb członków ich rodzin. Jedną z form zaspokojenia innych potrzeb członków spółdzielni jest termomodernizacja budynków. Ze środków funduszu remontowego, w ramach prowadzonej działalności realizują Państwo różnego rodzaju przedsięwzięcia termomodernizacyjne w budynkach należących do Państwa zasobów, w wyniku których następuje poprawa efektywności energetycznej budynków. Z tego tytułu otrzymali Państwo świadectwa efektywności energetycznej. Świadectwa wydawane są na Państwa wniosek, ale o ich pozyskanie występuje firma X, z którą zawarli Państwo umowę. Są Państwo podmiotem wskazanym w wydawanych świadectwach.

Nie mają Państwo możliwości dokonać zbycia posiadanych przez siebie świadectw efektywności energetycznej samodzielnie, mogą to uczynić tylko za pośrednictwem Domu Maklerskiego.

Z tego względu zawarli Państwo umowę z Domem Maklerskim na świadczenia usług maklerskich w zakresie obrotu towarami giełdowymi na rynkach prowadzonych przez Towarową Giełdę Energii S.A. Dom Maklerski świadczy usługi oraz prowadzi rejestr towarów giełdowych i rachunek pieniężny dla Rynku Praw Majątkowych. Zgodnie z zapisem umowy udzielili Państwo Domowi Maklerskiemu pełnomocnictwa do dokonywania wszelkich czynności faktycznych i prawnych określonych Umową i regulaminem, a w szczególności do wystawiania zleceń kupna i sprzedaży oraz ich anulacji lub modyfikacji na podstawie wydanej przez klienta dyspozycji, dokonywania przelewów środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku pieniężnym na wskazane w umowie rachunki bankowe na podstawie wydanej przez klienta dyspozycji. Sprzedaż świadectw efektywności energetycznej każdorazowo następuje na Państwa zlecenie.

Dom Maklerski z tytułu dokonywanych transakcji i wykonywanych usług pobiera prowizje/opłaty zgodne z tabelą i wystawia faktury na rzecz Państwa ze stawką 23%.

Państwo transakcje sprzedaży praw majątkowych dokonane przez Dom Maklerski dokumentują fakturami w wartości brutto równej wartości przekazanych na rachunek pieniężny środków, uznając transakcje sprzedaży jako opodatkowane podstawową stawką VAT 23% i odprowadzając z tego tytułu VAT należny.

Państwa wątpliwości dotyczą opodatkowania podatkiem od towarów i usług (uznania za wynagrodzenie, stanowiące podstawę opodatkowania) przekazanych Państwu przez Dom Maklerski kwot z tytułu sprzedaży na Giełdzie Towarowej świadectw efektywności energetycznej.

Zasady nabywania, zbywania i umarzania świadectw efektywności energetycznej określa ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o efektywności energetycznej (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1047).

Art. 20 ust. 3 ustawy o efektywności energetycznej:

Świadectwo efektywności energetycznej wydaje Prezes URE na wniosek podmiotu:

1)planującego rozpoczęcie prac zmierzających do realizacji przedsięwzięcia lub przedsięwzięć tego samego rodzaju służących poprawie efektywności energetycznej albo

2)upoważnionego przez podmiot, o którym mowa w pkt 1.

Art. 30 ust. 1-3 ustawy o efektywności energetycznej:

1.Prawa majątkowe wynikające ze świadectwa efektywności energetycznej są towarem giełdowym w rozumieniu ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych. Prawa te są zbywalne.

2.Prawa majątkowe wynikające ze świadectwa efektywności energetycznej powstają z chwilą zapisania świadectwa efektywności energetycznej po raz pierwszy na koncie w rejestrze świadectw efektywności energetycznej, na podstawie informacji, o której mowa w art. 24 ust. 2, i przysługują podmiotowi będącemu posiadaczem tego konta.

3.Przeniesienie praw majątkowych wynikających ze świadectwa efektywności energetycznej następuje z chwilą dokonania odpowiedniego zapisu w rejestrze świadectw efektywności energetycznej prowadzonym przez podmiot prowadzący:

1)giełdę towarową w rozumieniu ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych lub

2)na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rynek regulowany w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi

-organizujący obrót prawami majątkowymi wynikającymi ze świadectw efektywności energetycznej.

Zgodnie z art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 910 ze zm.):

Z zastrzeżeniem art. 50a, prowadzenie działalności maklerskiej wymaga zezwolenia Komisji, wydanego na wniosek zainteresowanego podmiotu.

W myśl art. 38 ust. 2 pkt 2 ustawy o giełdach towarowych:

Działalność, o której mowa w ust. 1, obejmuje wykonywanie czynności związanych z obrotem towarami giełdowymi, polegających na nabywaniu lub zbywaniu towarów giełdowych na cudzy rachunek na zasadach określonych w art. 38b, w tym dokonywaniu rozliczeń transakcji zleceniodawców.

Zgodnie z art. 38b ust. 1 ustawy o giełdach towarowych:

W umowie o świadczenie usług brokerskich w zakresie obrotu towarami giełdowymi towarowy dom maklerski zobowiązuje się wobec dającego zlecenie do zawierania umów nabycia lub zbycia towarów giełdowych w imieniu własnym, lecz na rachunek dającego zlecenie.

W polskim systemie obrót prawami majątkowymi do świadectw efektywności energetycznej ma miejsce co do zasady na Z., która jest organizatorem rynku i podmiotem prowadzącym Rejestr Świadectw Pochodzenia. Ze względu na anonimowość obrotu giełdowego, w rozliczeniach z uczestnikami rynku podmiotem dokonującym rozliczenia transakcji w imieniu Z S.A. jest Izba (...)

Z cytowanych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy). Przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (art. 8 ust. 1 ustawy). Usługą jest każde świadczenie wykonane przez podatnika w ramach działalności, które nie jest dostawą towarów, w tym m.in. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Zatem na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). W przypadku uznania danego świadczenia za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy winien istnieć bezpośredni konsument, beneficjent świadczenia, odnoszący wymierną korzyść.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Zatem, opodatkowanym świadczeniem usług jest każda transakcja podatnika w ramach jego działalności gospodarczej, która nie została wymieniona jako dostawa towarów, przy czym do uznania czynności za usługę konieczne jest istnienie odbiorcy usługi.

Pomocne jest tutaj w szczególności orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), które należy uwzględniać w procesie interpretacji przepisów na zasadzie prounijnej wykładni prawa.

W wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise:

„czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem”.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie Trybunał wskazał, że:

„czynność podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

Z przytoczonego orzecznictwa TSUE można wyprowadzić następujące warunki dotyczące uznania czynności za odpłatne świadczenie usług:

·po pierwsze, musi istnieć usługa, a więc określone zachowanie usługodawcy na rzecz usługobiorcy,

·po drugie, usługa musi mieć beneficjenta (konsumenta); oznacza to, że usługa musi wiązać się z powstaniem określonej i bezpośredniej korzyści po stronie usługobiorcy,

·po trzecie, musi istnieć odpłatność, czyli wynagrodzenie za usługę; istotne przy tym jest, aby istniał bezpośredni związek między zapłaconym wynagrodzeniem a wykonaną usługą.

Analiza przedstawionych okoliczności sprawy oraz treści powołanych przepisów prawa prowadzi do stwierdzenia, że Dom Maklerski świadcząc na Państwa zlecenie usługę brokerską w zakresie zakupu świadectw efektywności energetycznej i dokonując zbycia praw majątkowych wynikających z tych świadectw dokonuje odpłatnego świadczenia usług podlegającego opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy.

Należy zwrócić uwagę na regulowaną odrębnymi przepisami prawa specyfikę obrotu na giełdzie towarowej prawami majątkowymi wynikającymi z ww. świadectw. Klienci nie mogą bowiem sami bezpośrednio nabywać/zbywać ww. praw na giełdzie, muszą działać w tym zakresie za pośrednictwem uprawnionych podmiotów, m.in. maklerów, a transakcje dokonywane w tym zakresie mają charakter anonimowy. Z tego też względu nie ma w opisanej sytuacji możliwości wystawienia faktury z tytułu sprzedaży praw majątkowych wynikających z ww. świadectw przez klienta na faktycznego nabywcę tych praw (ewentualnie na podmiot działający na jego rzecz).

W konsekwencji należy przyjąć, że dokonując w ramach prowadzonej działalności maklerskiej na zlecenie klienta zbycia praw majątkowych wynikających ze świadectw efektywności energetycznej, Dom Maklerski działa w swoim imieniu, ale na rachunek tego klienta. Zatem w analizowanej sprawie mamy do czynienia z uprzednim nabyciem od Państwa ww. praw majątkowych i późniejszą ich odsprzedażą. W art. 38 ust. 2 pkt 2 ustawy o giełdach towarowych wskazano, że działalność maklerska obejmuje wykonywanie czynności związanych z obrotem towarami giełdowymi polegających na nabywaniu lub zbywaniu towarów giełdowych na cudzy rachunek na zasadach określonych w art. 38b tej ustawy, tj. dom maklerski zobowiązuje się do nabycia lub zbycia towarów giełdowych w imieniu własnym, lecz na rachunek dającego zlecenie (art. 38b ust. 1 tej ustawy).

Jak stanowi art. 8 ust. 2a ustawy, w przypadku gdy podatnik działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi. Przepis ten znajduje zastosowanie nie tylko do wykonywanej przez Dom Maklerski usługi brokerskiej w zakresie zlecenia przez klienta zakupu świadectw efektywności energetycznej, ale również w stosunku do usługi brokerskiej w zakresie zlecenia przez klienta sprzedaży tych świadectw, tj. sytuacji przedstawionej przez Państwa we wniosku. Sprzedaż w tym przypadku ww. praw majątkowych przez Dom Maklerski działający w imieniu własnym, ale na rachunek klienta dającego zlecenie sprzedaży, tj. Państwa, oznacza dla celów podatku od towarów i usług dwie czynności opodatkowane: pierwszą czynnością jest nabycie tych uprawnień przez Dom Maklerski od Państwa, a drugą ich zbycie przez Dom Maklerski na rynku giełdowym.

Warto w tym miejscu też zwrócić uwagę na wyrok TSUE z dnia 14 lipca 2011 r. w sprawie C‑464/10, w którym Trybunał stwierdził, że przepis art. 6 ust. 4 VI Dyrektywy (art. 28 Dyrektywy 2006/112/WE i art. 8 ust. 2a ustawy) tworzy fikcję prawną dwóch identycznych usług świadczonych kolejno po sobie. Zgodnie z tą fikcją przyjmuje się, że podmiot gospodarczy, który pośredniczy w świadczeniu usług i który jest agentem, w pierwszej kolejności otrzymał dane usługi od pomiotu, na rachunek którego działa, będącego zleceniodawcą, zanim w drugiej kolejności wyświadczył owe usługi na rzecz klienta. Sprawa, której dotyczy przedmiotowy wyrok, odnosiła się do usług świadczonych przez agenta przyjmującego zakłady od klientów, działającego we własnym imieniu, lecz na rachunek zleceniodawcy, czyli podmiotu organizującego ww. zakłady. Trybunał w tej sytuacji orzekł, że o ile dany podmiot gospodarczy (tj. agencja) pośredniczy we własnym imieniu, lecz na rachunek innego przedsiębiorstwa prowadzącego działalność polegającą na przyjmowaniu zakładów, to uważa się na podstawie art. 6 ust. 4 VI Dyrektywy, że owo przedsiębiorstwo świadczy na rzecz rzeczonego podmiotu gospodarczego usługę zakładu objętą zwolnieniem.

Tym samym przekazanie Państwu przez Dom Maklerski kwot pozyskanych z tytułu sprzedaży na Giełdzie Towarowej świadectw efektywności energetycznej w związku z realizacją umowy o świadczenie usług w zakresie obrotu towarami giełdowymi należy uznać za Państwa wynagrodzenie z tytułu świadczenia odpłatnej usługi na rzecz Domu Maklerskiego – uprzedniego zbycia ww. praw majątkowych/sprzedaży przez Państwa świadectw efektywności energetycznej na rzecz tego Domu Maklerskiego. Jak bowiem wskazano powyżej, Dom Maklerski działając na zlecenie klienta, tj. Państwa, dokonuje zbycia praw majątkowych wynikających ze świadectw efektywności energetycznej w imieniu własnym, ale na rachunek Państwa, uprzednio dokonując nabycia tych praw od klienta/Państwa w celu dalszej ich odsprzedaży.

Z uwagi zatem na fakt, że w opisanej sytuacji dochodzi do sprzedaży – świadczenia przez Państwa odpłatnej usługi na rzecz Domu Maklerskiego w postaci przeniesienia praw majątkowych wynikających ze świadectw efektywności energetycznej, mają Państwo obowiązek udokumentowania ww. czynności poprzez wystawienie faktury, stosownie do ww. art. 106b ust. 1 ustawy.

Stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest zatem nieprawidłowe.

W konsekwencji uznania stanowiska w zakresie pytania nr 1 za nieprawidłowe i rozstrzygnięcia, że sprzedaż praw majątkowych z tytułu świadectw efektywności energetycznej nie jest czynnością, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, od której to kwestii uzależnili Państwo pytania nr 2 i 3, nie udzielono odpowiedzi w tym zakresie.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.