
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
3 stycznia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 30 grudnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy ustalenia, czy sprzedaż Nieruchomości (działek nr 1 i 2) będzie czynnością opodatkowaną podatkiem VAT i czy Wnioskodawcy (współwłaściciele) będą zobowiązani uregulować należność z tytułu podatku VAT.
Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 29 stycznia 2025 r. (wpływ 31 stycznia 2025 r.).
Treść wniosku wspólnego jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1.Zainteresowany będący stroną postępowania:
‒A.A.
2.Zainteresowani niebędący stroną postępowania:
‒B.B.
‒C.C.
‒D.D.
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawcy, tj. A.A., B.B., C.C. i D.D., to osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, których rezydencję podatkową stanowi teren Rzeczypospolitej Polskiej (dalej „Wnioskodawcy”).
Wnioskodawcy są współwłaścicielami zabudowanej nieruchomości gruntowej położonej przy ul. (…) ., na terenie gminy B. z obrębu numer (…) („Nieruchomość”). Składa się ona z działek ewidencyjnych o numerach: 1 oraz 2.
Łączna powierzchnia Nieruchomości wynosi 3,5078 ha.
Nieruchomość jest nieruchomością rolną - jej przeznaczenie zostało określone jako grunty rolne.
Dla wspomnianej Nieruchomości nie został dotychczas sporządzony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.
Wnioskodawcy są w trakcie finalizacji procesu sprzedaży Nieruchomości na rzecz firmy A. spółka z o.o.
Działka o numerze ewidencyjnym 1 jest zabudowana budynkiem mieszkalnym oraz budynkiem gospodarczym, dla którego 24 stycznia 2019 r., w związku z planowaną inwestycją budowy stacji paliw, wydana została decyzja o rozbiórce.
Jak wynika z ewidencji gruntów, budynki przeznaczone do rozbiórki znajdują się na terenie gruntów rolnych zabudowanych (BR-RV), liczących 6550 m2.
Na wniosek B. Oddział w Polsce, dla części działki ewidencyjnej nr 1 została wydana decyzja Wydziału (...) dla dzielnicy B. m. A. Nr (…) z 29 marca 2018 r., na mocy której zostały ustalone warunki i szczegółowe zasady zagospodarowania terenu dla inwestycji polegającej na budowie stacji paliw wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną i drogową.
Wskutek ww. decyzji o warunkach zabudowy nie doszło do zmiany przeznaczenia gruntu - nie doszło do zmiany gruntów rolnych zabudowanych BR-RV liczących 0,6555 ha na tereny budowlane, czy też innych gruntów wchodzących w skład działki 1 (łąki trwałe LIII - 1,0357 ha, pastwiska trwałe PsIV - 0,3176 ha, lasy LsIV - 0,5646 ha, nieużytki N - 0,0105 ha).
Niezależnie od powyższej decyzji Nr (…) z 29 marca 2018 r., został złożony przez przyszłego nabywcę Nieruchomości wniosek o ustalenie warunków zabudowy dla Nieruchomości. Na jego skutek wydana zostanie decyzja, którą zostaną ustalone warunki zagospodarowania Nieruchomości pozwalające na budowę parku handlowego i/lub domów. Decyzja stanie się ostateczna przed zbyciem Nieruchomości przez Wnioskodawców.
Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego
W odpowiedzi na pytania Organu wskazali Państwo:
1.Kiedy i w jakim celu Wnioskodawcy (współwłaściciele A.A., B.B., C.C. i D.D.) nabyli swoje udziały w Nieruchomości (działkach nr 1 i 2)?
Odp.: C.C. w 1979 r. jako następca celem dalszego prowadzenia gospodarstwa rolnego, w 1995 r. B.B. i A.A. w celu uzyskania prawa do wspólnego korzystania z Nieruchomości, w 2020 r. D.D. w związku z planami budowy domu.
2.Na podstawie jakich umów ww. Wnioskodawcy nabyli swoje udziały w Nieruchomości – czy były to transakcje opodatkowane podatkiem VAT, udokumentowane fakturami z wykazanymi kwotami podatku VAT?
Odp.: Do 2 listopada 1979 r. właścicielem Nieruchomości przy ul. A1 była E.E., która umową zawartą przed Kierownikiem Wydziału Rolnictwa, Leśnictwa i Skupu Urzędu Dzielnicowego C. posiadane gospodarstwo rolne przekazała w zamian za emeryturę następcy C.C. (umowa Nr (…) z 2 listopada 1979 r.).
C.C. umową darowizny, objętej aktem notarialnym sporządzonym w dniu 28 grudnia 1995 r. przez notariusza F.F. do Rep. A nr (…), ustanowiła współwłasność na rzecz siostry B.B. i jej męża A.A. (na prawach ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej) w udziale wynoszącym 1/2 części Nieruchomości przy ul. A1.
W 2020 r. małżonkowie B.B. i A.A., w związku z planowaną budową domu przez córkę D.D., umową darowizny z 1 grudnia 2020 r. objętą treścią aktu notarialnego sporządzonego przez notariusza G.G., za numerem Repertorium (…), otrzymała udział wynoszący 1/6 Nieruchomości we współwłasności przysługującej małżonkom B.B. i A.A.
Darowizny udziałów w Nieruchomości będącej gospodarstwem rolnym nie stanowiły transakcji zbycia, o której mowa w art. 6 pkt 1 ustawy i w związku z tym czynność ta nie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.
3.Czy z tytułu nabycia udziałów w Nieruchomości Wnioskodawcom przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego?
Odp.: Przedmiot darowizny nie był towarem w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług, a nabywcy nie byli czynnymi płatnikami podatku VAT.
4.Jak Wnioskodawcy wykorzystywali i wykorzystują swoje udziały w Nieruchomości od momentu ich nabycia do momentu planowanej sprzedaży, tj. w szczególności:
a)czy Nieruchomość była wykorzystywana na własne cele osobiste (w jaki konkretnie sposób)?
Odp.: Nieruchomość była użytkowana przez wszystkich współwłaścicieli na własne cele mieszkaniowe: C.C. i B.B. od drugiej połowy lat 50. XX w., A.A. od 1973 r. i D.D. od urodzenia w 1985 r.
b)czy Nieruchomość była wykorzystywana dla celów prowadzenia działalności gospodarczej? Jeśli tak, w jakim okresie i w jaki sposób (do wykonywania czynności opodatkowanych bądź wyłącznie zwolnionych od podatku VAT)?
Odp.: Gospodarstwo rolne prowadzone było do połowy 1989 r. Od pierwszej połowy lat 80. XX w. budynek gospodarczy oraz określone części terenu Nieruchomości były i są wynajmowane. Najem, był i jest rozliczany jako odrębne źródło przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.
c)czy Wnioskodawcy oddawali lub oddają Nieruchomość w najem, dzierżawę albo do używania na podstawie innych umów o podobnym charakterze? Jeśli tak, to proszę wskazać:
‒w jakim okresie sprzedawana Nieruchomość była udostępniana osobom trzecim?
‒czy była udostępniana odpłatnie czy bezpłatnie?
‒kto był stroną tych umów: wszyscy Wnioskodawcy/tylko część z nich (należy wskazać kto)?
Odp.: Począwszy od połowy lat 80. XX w. budynek gospodarczy wraz z placem do niego przylegającym był i jest wynajmowany. Od 1993 r. do 2008 r. dzierżawiony był przez firmę C., w latach 1993-2013 przez firmę D., w latach 2014-2022 przez B. Oddział w Polsce, od 2005 r. do 2013 r. przez firmę E. Od końca 2023 r. wynajmującym jest firma F. Od 2005 r. do dziś, odpłatnie wynajmują teren pod nośniki reklamy zewnętrznej agencje reklamy zewnętrznej: G. SA, H., I. Sp. z o.o. W 2014 r. teren był wynajmowany firmie J., a w latach 2015-2024 firmie K. Sp. z o.o.
Stroną umów byli C.C. oraz B.B. i A.A.
5.Czy Wnioskodawcy są czynnymi zarejestrowanymi podatnikami podatku VAT? Jeśli tak, to z jakiego tytułu i od kiedy?
Odp.: Nie.
6.Czy Wnioskodawcy są rolnikami ryczałtowymi, w rozumieniu art. 2 pkt 19 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), korzystającymi ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy?
Odp.: Nie.
7.Czy Wnioskodawcy prowadzili/prowadzą na sprzedawanej Nieruchomości gospodarstwo rolne? Jeśli tak, to czy uzyskane pożytki z gospodarstwa rolnego były przez nich sprzedawane, czy wykorzystywane w ramach własnego gospodarstwa domowego?
Odp.: Gospodarstwo rolne funkcjonowało do połowy 1989 r. Uzyskane pożytki były sprzedawane w ramach zawartych umów kontraktacyjnych oraz wykorzystywane na potrzeby własne.
8.W jaki sposób Wnioskodawcy poszukiwali nabywcy ww. Nieruchomości; czy podejmowali jakiekolwiek aktywne działania marketingowe w zakresie obrotu nieruchomościami, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, mające na celu dokonanie sprzedaży ww. Nieruchomości (np. reklama, skorzystanie z usług biura nieruchomości itp.)?
Odp.: W okresie marzec - wrzesień 2024 r. Wnioskodawcy korzystali z usług biura nieruchomości. Po wygaśnięciu umowy z pośrednikiem zostało wywieszone na ogrodzeniu Nieruchomości ogłoszenie o sprzedaży.
9.Czy Wnioskodawcy dokonywali lub planują dokonać czynności mających na celu podniesienie atrakcyjności i wartości Nieruchomości (np. poprzez jej podział, ogrodzenie, wytyczenie dróg dojazdowych, doprowadzenie mediów, wystąpienie o warunki zabudowy, wystąpienie o uchwalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego itp.)?
Odp.: Nie.
10.Czy Wnioskodawcy zawarli/zawrą z potencjalnym nabywcą warunkową przedwstępną umowę sprzedaży Nieruchomości, a jeśli tak, to:
a)jakie warunki będzie zawierała/zawiera ta umowa oraz w jakim celu została/zostanie zawarta?
Odp.: Umowa przedwstępna mająca na celu sprzedaż Nieruchomości została zawarta 30 listopada 2024 r. przed notariuszem H.H., Rep. A nr (…).
b)jakie prawa i obowiązki wynikające z postanowień umowy przedwstępnej, będą ciążyły/ciążą na potencjalnym kliencie (nabywcy), a jakie na Wnioskodawcach jako Sprzedających?
Odp.: Umowa zobowiązuje Kupujących do:
‒wpłacenia przed podpisaniem umowy przedwstępnej 1 mln zł do depozytu notarialnego H.H.;
‒wpłacenia do 31 marca 2025 r., do depozytu notarialnego H.H. kwoty 4 mln zł przeznaczonych na wypłatę sprzedającym, proporcjonalnie do zbywanych przez nich udziałów;
‒zawarcia nie później niż 1 października 2025 r. umowy sprzedaży, na mocy której Sprzedający sprzedadzą Kupującej Spółce przysługujące im udziały we współwłasności Nieruchomości, proporcjonalnie do zbywanych przez każdego z nich udziałów.
Umowa zobowiązuje Sprzedających do:
‒nieobciążania Nieruchomości do czasu zawarcia Umowy Sprzedaży ograniczonymi prawami rzeczowymi, w tym prawami obligacyjnymi, ani też innymi prawami ustanowionymi na rzecz osób trzecich, a w szczególności nie wydzierżawiania, nie oddawania w najem (poza umowami opisanymi w § 1.3 umowy przedwstępnej), ani nie udostępniania w żaden sposób ani pod żadnym innym tytułem Nieruchomości ani jej części podmiotom trzecim, ani niezawierania umów sprzedaży Nieruchomości lub jej części, w tym umów przedwstępnych;
‒przedłożenia w dniu planowanego zawarcia Umowy Sprzedaży zaświadczenia organu podatkowego oraz z właściwego urzędu gminy, potwierdzających, że na ostatni dzień miesiąca kalendarzowego przed miesiącem, w którym zawarta będzie Umowa Sprzedaży, Sprzedający nie zalegają z żadnymi należnościami z tytułu podatków, które mogą obciążać Kupującą Spółkę po zawarciu Umowy Sprzedaży;
‒uznania prawa kupującej spółki, w przypadku ujawnienia roszczeń, ograniczeń osób trzecich lub obciążenia hipoteki, do przeznaczenia odpowiedniej części ceny sprzedaży bezpośrednio na rachunki bankowe podmiotów uprawnionych z tytułu obciążeń Nieruchomości, celem wygaśnięcia tychże obciążeń (oraz uzyskania zgód na ich wykreślenie w przypadku ujawnienia w księdze wieczystej prowadzonej dla Nieruchomości);
‒do prawa wstępu na działki ewidencyjne nr 1 oraz 2 celem wykonania przez kupującego badań geotechnicznych, geologicznych Nieruchomości;
‒zgody na obciążenie hipoteki nieruchomości do sumy 6,5 mln zł celem zabezpieczenia wierzytelności Kupującej Spółki.
c)czy w ramach tej umowy Wnioskodawcy planują bądź już udzielili jakiekolwiek pełnomocnictwa (upoważnienia, zgody) dla potencjalnego nabywcy – jeżeli tak, to należy wskazać jaki jest/będzie ich zakres (wymienić należy czynności, których kupujący będzie mógł dokonać w imieniu i na rzecz Wnioskodawców jako Sprzedających)?
Odp.: Tak. Kupujący zgodnie z udzielonym pełnomocnictwem zostali upoważnieni do dysponowania Nieruchomością na cele budowlane zgodnie z art. 32 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2020 r. poz. 1333, z późn. zm.) dla potrzeb złożenia oświadczenia w zakresie wymaganym przez organy administracji publicznej w celu uzyskania przez Spółkę A. Sp. z o.o. w organizacji z siedzibą w (…) A. przy ul. B1 - wszelkich decyzji administracyjnych niezbędnych do przygotowania, w tym opracowania, projektu budowlanego i przygotowania inwestycji.
Pełnomocnictwo obejmuje w szczególności prawo do:
‒wystąpienia z wnioskiem do właściwego organu administracji o wydanie decyzji o warunkach zabudowy oraz wydanie decyzji pozwolenia na budowę;
‒zawarcia z Zarządem Dróg i Zieleni umowy drogowej niezbędnej określającej zakres inwestycji drogowej wynikający z planowanej na Nieruchomości inwestycji niedrogowej;
‒wystąpienia do właściwego organu z wnioskiem o wydanie decyzji zatwierdzającej program badań archeologicznych - jeżeli zajdzie taka konieczność wynikająca z przepisów prawa;
‒wystąpienia do właściwego organu z wnioskiem o wydanie decyzji środowiskowej;
‒wykonywania badań geologicznych gruntu i dokonywania odwiertów, jak również projektów robót geologicznych i geologiczno-inżynierskich;
‒występowania z wnioskami o wydanie warunków technicznych od gestorów mediów;
‒wystąpienie do właściwych organów i uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego wraz z wykonaniem operatu wodnoprawnego;
‒występowania z wnioskami, składania oraz odbioru dokumentów, uzyskiwania informacji, wykonywania kopii, w tym zdjęć, występowanie z wnioskami oraz zawierania umów z gestorami, występowania w postępowaniu o wydanie wszystkich niezbędnych zaświadczeń, składania w nich wniosków oraz ich odbioru, w tym: wniosku o wydanie wypisów i wyrysów z rejestru gruntów do celów wieczystoksięgowych dla powyżej wskazanych działek, wniosku o wydanie zaświadczenia o przeznaczeniu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz o objęciu uproszczonym planem urządzenia lasu dla wskazanej działki, a także o objęciu obszarem rewitalizacji oraz do odbioru wyżej wymienionych dokumentów;
‒dokonania podziału geodezyjnego Nieruchomości;
‒wystąpienia do właściwych organów i uzyskania pozwolenia na wycinkę drzew;
‒innych czynności prawnych związanych z planowaną przez Spółkę inwestycją budowlaną na Nieruchomości.
d)czy po zawarciu umowy przedwstępnej strona kupująca na Nieruchomości będzie dokonywała/dokonała inwestycji infrastrukturalnych, które zwiększą ich atrakcyjność jak np. ogrodzenie, wydzielenie dróg, doprowadzenie mediów, wystąpienie o warunki zabudowy itp.?
Odp.: Nie.
11.Czy Wnioskodawcy udzielili lub planują udzielić przyszłemu nabywcy zgody na dysponowanie Nieruchomością na cele budowlane?
Odp.: W umowie przedwstępnej zawartej 30 listopada 2024 r. przed notariuszem H.H., Rep. A nr (…), zostało udzielone prawo do dysponowania Nieruchomością na cele budowlane oraz pełnomocnictwo do podziału Nieruchomości.
12.Czy Wnioskodawcy udzielali pełnomocnictw do występowania w ich imieniu w sprawach dotyczących Nieruchomości, na podstawie których:
‒B. Oddział w Polsce uzyskał decyzję dla części działki nr 1, na mocy której ustalone zostały warunki i szczegółowe zasady zagospodarowania terenu dla inwestycji polegającej na budowie stacji paliw wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną i drogową,
Odp.: B. Oddział w Polsce od 2014 r. był dzierżawcą terenu, na którym planowana była inwestycja i posiadał pełnomocnictwo do występowania w sprawach planowanej inwestycji dotyczącej dzierżawionego terenu.
‒przyszły Nabywca Nieruchomości wystąpił o ustalenie warunków zabudowy dla Nieruchomości, pozwalających na budowę parku handlowego i/lub domów?
Odp.: Tak.
13.W związku ze wskazaniem we wniosku:
„Działka o numerze ewidencyjnym 1 jest zabudowana budynkiem mieszkalnym oraz budynkiem gospodarczym, dla którego 24 stycznia 2019 r. w związku z planowaną inwestycją budowy stacji paliw wydana została decyzja o rozbiórce.”,
a następnie:
„(…) budynki przeznaczone do rozbiórki znajdują się na terenie gruntów rolnych niezabudowanych (…).”,
proszę doprecyzować, czy ww. decyzja o rozbiórce obejmuje oba budynki znajdujące się na działce nr 1, czy wyłącznie budynek gospodarczy?
Odp.: Decyzja o rozbiórce dotyczy budynku gospodarczego.
14.Czy na podstawie ww. decyzji o rozbiórce, prace rozbiórkowe rozpoczną się jeszcze przed ostateczną sprzedażą działki, czy już po nabyciu działki przez spółkę kupującą?
Odp.: Ewentualne prace rozbiórkowe mogą się rozpocząć dopiero po zawarciu umowy sprzedaży Nieruchomości. Wnioskodawca nie zna zamiarów Kupującego odnośnie budynku gospodarczego po zakupie Nieruchomości.
15.Czy działka nr 2 jest niezabudowana, czy zabudowana, a jeśli zabudowana, to jakie budynki/budowle w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 725 ze zm.) się na niej znajdują?
Odp.: Działka 2 jest niezabudowana.
16.Proszę wskazać odrębnie dla każdego budynku znajdującego się na działce nr 1, oraz – jeśli działka nr 2 jest zabudowana – odrębnie dla każdego budynku i budowli, znajdujących się na działce nr 2:
a)czy Wnioskodawcy sami wybudowali te budynki/budowle (jeśli tak, to kiedy i czy przysługiwało im prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z tego tytułu), czy też Nieruchomość w chwili nabycia była już zabudowana tymi budynkami/budowlami?
Odp.: W ostatnich 2 latach przed planowaną sprzedażą, żaden z współwłaścicieli nie był i nie jest czynnym płatnikiem VAT, więc prawo do odliczeń im nie przysługiwało. W momencie nabycia udziałów w Nieruchomości budynki mieszkalny i gospodarczy już istniały.
b)kiedy budynki/budowle zostały oddane do użytkowania i do jakich czynności/jakiej działalności (zwolnionej, opodatkowanej podatkiem VAT)?
Odp.: Budynek gospodarczy został wybudowany pod koniec lat 40. XX w., natomiast budynek mieszkalny w połowie lat 50. XX w. Budynek mieszkalny został wyremontowany i rozbudowany na początku XXI w.
c)czy w ostatnich 2 latach przed planowaną sprzedażą Wnioskodawcy ponosili na budynki/budowle wydatki na ulepszenie w rozumieniu przepisów podatku dochodowego stanowiące co najmniej 30% wartości początkowej budynku/budowli, a jeśli tak, to:
‒kiedy miały miejsce te ulepszenia (należy wskazać datę),
‒czy Wnioskodawcom przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z ponoszonymi wydatkami na ulepszenie budynku/budowli,
‒czy po poniesionych nakładach na ulepszenie, które stanowią co najmniej 30% wartości początkowej, budynki/budowle były oddane do użytkowania, należy wskazać, kiedy i do jakich czynności/do jakiej działalności (zwolnionej, opodatkowanej podatkiem VAT)?
Odp.: Sprzedający, którzy nie byli i nie są czynnymi płatnikami VAT, w ostatnich 2 latach przed planowaną sprzedażą nie ponosili na budynki/budowle wydatków na ulepszenie w rozumieniu przepisów podatku dochodowego stanowiące co najmniej 30% wartości początkowej budynku/budowli.
Pytania
1.Czy sprzedaż Nieruchomości będzie opodatkowana podatkiem VAT?
2.Czy w sytuacji, gdy na dzień przed podpisaniem umowy sprzedaży Nieruchomości, będzie w obrocie prawnym ostateczna decyzja o ustaleniu warunków zabudowy Nieruchomości pozwalająca na budowę parku handlowego i/lub domów, Wnioskodawcy wówczas będą zobowiązani, aby uregulować należność z tytułu podatku VAT?
Stanowisko Zainteresowanych w sprawie
Odpowiedź na pytanie 1: Zdaniem Wnioskodawcy zbycie Nieruchomości na rzecz przyszłego inwestora nie rodzi obowiązku zapłaty podatku VAT.
Odpowiedź na pytanie 2: Wnioskodawcy stoją na stanowisku, że w przypadku, jeżeli na dzień podpisania umowy sprzedaży Nieruchomości na rzecz przyszłego inwestora wydana zostanie decyzja o warunkach zabudowy dla Nieruchomości w zakresie inwestycji w postaci budowy parku handlowego i/lub domów, nie powstanie zobowiązanie do uiszczenia należności z tytułu podatku VAT po stronie Wnioskodawców.
UZASADNIENIE
Wnioskodawcy zamierzają sprzedać Nieruchomość.
Definicję sprzedaży znajdziemy w art. 2 ust. 22 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej jako ustawa o VAT). Zgodnie z tą definicją przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Zgodnie z ustawą o VAT przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.
Nieruchomość gruntowa spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, a jej sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju. Co do zasady sprzedaż gruntów niezabudowanych jest dlatego opodatkowana podatkiem VAT. Nie zawsze tak jednak jest. Określona czynność będzie obciążona podatkiem VAT, jeśli zostanie wykonana przez podatnika, a więc osobę prowadzącą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.
Zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług (VAT) w Polsce, sprzedaż nieruchomości podlega opodatkowaniu VAT wówczas, gdy nieruchomość była składnikiem trwałym działalności gospodarczej, elementem składowym, wykorzystywanym do jej prowadzenia – np. w ramach wynajmu, czy też obrotu nieruchomości. W przypadku, gdy nieruchomość gruntowa nie jest elementem składowym działalności gospodarczej, co do zasady sprzedaż będzie podlegała zwolnieniu z VAT, na kanwie przepisów o tzw. sprzedaży nieruchomości. Wnioskodawcy mają na względzie to, że zgodnie z przepisami o ustawy o VAT, sprzedaż nieruchomości podlega opodatkowaniu tym podatkiem wówczas, gdy nieruchomość była składnikiem trwałym działalności gospodarczej, elementem składowym, wykorzystywanym do jej prowadzenia – np. w ramach wynajmu, czy też obrotu nieruchomości. W przypadku, gdy nieruchomość gruntowa nie jest elementem składowym działalności gospodarczej, co do zasady sprzedaż będzie podlegała zwolnieniu z VAT.
Z perspektywy przepisów dotyczących opodatkowania VAT, należy mieć wówczas na względzie, że kluczowym zdaje się być to, czy grunt, będący składnikiem transakcji sprzedaży, zatem był wykorzystywany w działalności gospodarczej.
W przedstawionym stanie faktycznym, Wnioskodawcy wskazują na to, że są osobami fizycznymi, będącymi właścicielami gruntów rolnych. Powyższa argumentacja wypełnia przede wszystkim dyspozycje przepisu - art. 43 ust. 1 pkt 9 Ustawy o VAT - na mocy którego zachodzi wyłączenie.
Wnioskodawcy nie prowadzą działalności gospodarczej, a zbywana nieruchomość nie jest elementem składowym prowadzenia przedsiębiorstwa. Podkreślenia wymaga także brak profesjonalnego charakteru transakcji. Jest to jednostkowa sytuacja, występująca po stronie sprzedających Wnioskodawców.
W myśl art. 15 ust. Ustawy VAT: „Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą”.
Szerzej o działalności gospodarczej traktuje art. 15 ust. 2 ustawy, uznając, że: „Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.”
Zatem dokonując analizy, na podstawie przedstawionej argumentacji, oraz dokonując analizy powyższych przepisów, stwierdzić należy, że sprzedaż opisanej nieruchomości przez Wnioskodawców uznać można byłoby za aspekt dostawy towarów, który z kolei podlegałby opodatkowaniu VAT, ale tylko i wyłącznie w sytuacji, gdy podmiot sprzedający miałby status podatnika tego podatku, a dodatkowo działałby w odniesieniu do tej konkretnej transakcji. Istotnym jest stwierdzenie, że w odniesieniu do konkretnej transakcji mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT, oraz to, że prowadzi działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
W kontekście powyższych rozważań, dostrzeżenia wymaga, że Wnioskodawcy nie są czynnymi podatnikami podatku VAT. Czynność dokonania transakcji sprzedaży nieruchomości gruntowej - rolnej, jest wyjęta poza profesjonalny charakter obrotu nieruchomościami. Brak przejawu zorganizowanej formy transakcji. Nadto, kolejny raz wymaga podkreślenia fakt, iż Wnioskodawcy nie prowadzą żadnej działalności gospodarczej.
Podobne stanowisko prezentuje Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej - 0111-KDIB3-2.4012.495.2023.2.KK: „Zatem w kwestii opodatkowania sprzedaży działki istotne jest, czy zbywca w celu dokonania sprzedaży działki podjął/podejmie aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, co skutkuje koniecznością uznania go za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpi w ramach zarządu majątkiem prywatnym. W świetle powyższego, (...) należy w pierwszej kolejności ustalić, czy w okolicznościach niniejszej sprawy mamy do czynienia z charakterem podatnika VAT zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy.”
Stanowisko to potwierdza Naczelny Sąd Administracyjny - w wyroku NSA z 29 października 2007 r. (sygn. akt. I PPS 3/07), Naczelny Sąd Administracyjny przyjął stanowisko, iż przepisy art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług powinny być interpretowane w sposób taki, że warunkiem sine qua non uznania, iż dany przedmiot działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, jest ustalenie, że działa on jako producent, handlowiec, usługodawca, pozyskujący zasoby naturalne, rolnik lub jako osoba wykonująca wolny zawód (...).
W przedstawionym stanie faktycznym Nieruchomość gruntowa przeznaczona jest na sprzedaż Spółce, która planuje rozpoczęcie budowy na nieruchomości gruntowej, związanej z budową parku handlowego.
Na skutek podejmowanych działań, kupująca spółka uzyska decyzję administracyjną - ustalającą warunki zabudowy, dotyczącej zagospodarowania terenu na cele inwestycji. Po sprzedaży Nieruchomości przez Wnioskodawców grunt będzie przeznaczony i wykorzystany do działalności gospodarczej.
Wnioskodawcy jednak pragną wskazać, iż sama decyzja administracyjna o warunkach zabudowy nie powoduje zmiany charakteru gruntu. Jak stanowi art. 63 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym decyzja o warunkach zabudowy nie rodzi praw do terenu oraz nie narusza prawa własności i uprawnień osób trzecich. Zatem nie można mówić o ewentualnym zaistnieniu obowiązku podatkowego, na gruncie VAT, skoro stroną tej decyzji nie są Wnioskodawcy, a sama decyzja nie zmienia charakteru Nieruchomości.
Wnioskodawcy uważają, że zasadniczo kwestia decyzji administracyjnej nie wpływa na ich położenie w relacji obowiązku podatkowego. Podkreślenia wymaga fakt, że Wnioskodawcy są osobami fizycznymi, nie prowadzącymi działalności gospodarczej, a zbywana nieruchomość uprzednio nie była związana z obrotem VAT — to jest nie była w znaczeniu ustawy uznawana za towar. A jak już wyżej podkreślono – warunkiem Sine qua non, aby uznać, że podmiot będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT, jest przede wszystkim profesjonalny charakter podmiotu sprzedającego nieruchomość gruntową.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).
Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży - rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Stosownie do powołanych powyżej przepisów budynki, budowle oraz grunt spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT.
Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości. Jest to zgodne z normami unijnymi, bowiem w myśl art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (t. j. Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 s. 1 ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE Rady”:
Państwa członkowskie mogą uznać za rzeczy:
1.określone udziały w nieruchomości,
2.prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości,
3.udziały i inne równoważne udziałom tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części.
Zaznaczenia wymaga, że na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, również zbycie udziału w towarze (np. współwłasności nieruchomości gruntowej) stanowi odpłatną dostawę towarów. Powyższe potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w uchwale 7 sędziów z 24 października 2011 r., sygn. akt I FPS 2/11.
Należy w tym miejscu wyjaśnić, że problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.), zwanej dalej Kodeksem cywilnym.
Na mocy art. 195 Kodeksu cywilnego:
Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).
Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności.
Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawną własności.
Jak stanowi art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego:
Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.
Na podstawie art. 196 § 2 Kodeksu cywilnego:
Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.
W świetle art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego:
Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
Art. 198 Kodeksu cywilnego stanowi, że:
Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli.
Współwłaściciel ma względem swojego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.
W konsekwencji, należy przyjąć, że w oparciu o definicję zawartą w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie nieruchomości (gruntów), jak również udziału we współwłasności nieruchomości traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.
Kwestie stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. 2023 r. poz. 2809 ze zm.).
Stosownie do art. 31 § 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy:
Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez obojga małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).
W świetle art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.
W myśl art. 36 § 1 oraz § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.
Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.
Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:
Zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.
Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego.
Na mocy zapisu zawartego w art. 43 § 1 cyt. Kodeksu:
Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.
Wskazać należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy.
Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Zgodnie z treścią art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności, konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik.
Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania. Zatem czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej.
Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
Na mocy art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady:
„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.
„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.
Jednocześnie w art. 12 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady wskazano, że:
Państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi, w szczególności jednej z następujących transakcji:
a)dostawa budynku lub części budynku oraz związanego z nim gruntu, przed pierwszym zasiedleniem;
b)dostawa terenu budowlanego.
W myśl art. 12 ust. 3 Dyrektywy 2006/112/WE Rady:
Do celów ust. 1 lit. b) „teren budowlany” oznacza każdy grunt nieuzbrojony lub uzbrojony, uznawany za teren budowlany przez państwa członkowskie.
Z przytoczonych regulacji wynika, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która okazjonalnie dokonuje czynności opodatkowanych, przy czym czynności te winny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza, tj. wszelką działalnością producentów, handlowców i osób świadczących usługi, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie.
Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie:
‒po pierwsze – dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,
‒po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej ani też nie został wykorzystany w trakcie jego posiadania na cele działalności gospodarczej.
W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.
Przyjęcie, że dany podmiot sprzedając grunt działa w charakterze podatnika prowadzącego działalność gospodarczą wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną). Przejawem zaś takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym, na tego rodzaju aktywność „gospodarczą” wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.
Zwykłe nabycie lub sprzedaż rzeczy nie stanowi wykorzystywania w sposób ciągły majątku rzeczowego w celu uzyskania z tego tytułu dochodu w rozumieniu art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady (a tym samym art. 15 ust. 2 ustawy), jako że jedynym przychodem z takich transakcji może być ewentualny zysk ze sprzedaży tej rzeczy.
Z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r., w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10) wynika, że:
Czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Podobnie – zdaniem Trybunału – okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.
Inaczej jest natomiast – jak wyjaśnił Trybunał – w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.
W rozumieniu powyższych twierdzeń pomóc mogą zapisy orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 29 października 2007 r., sygn. akt I FPS 3/07, w myśl którego:
Formalny status danego podmiotu jako podatnika zarejestrowanego, a także okoliczność, że dana czynność została wykonana wielokrotnie lub jednorazowo, lecz z zamiarem częstotliwości nie mogą przesądzać o opodatkowaniu tej czynności bez każdorazowego ustalenia, czy w odniesieniu do konkretnej czynności podmiot ten występował w charakterze podatnika podatku VAT.
Z przywołanych wyżej przepisów wynika, że dostawa towarów (w tym udziału w nieruchomości) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w sytuacji, gdy działaniom podmiotu dokonującego tej dostawy można przypisać znamiona prowadzenia działalności gospodarczej, co w efekcie przesądza o uzyskaniu przez niego statusu podatnika.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że powyższe może mieć miejsce również w odniesieniu do czynności dokonanej jednorazowo. Dla uznania czynności za wykonywaną w ramach działalności gospodarczej nie ma bowiem znaczenia częstotliwość jej wykonywania, lecz zamiar, z jakim została zrealizowana i okoliczności, w jakich ją wykonano. Oznacza to, że w niniejszej sprawie należy przeanalizować całokształt działań, jakie podjęli Wnioskodawcy w odniesieniu do Nieruchomości będącej przedmiotem sprzedaży.
Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.
Jak wyjaśniono wyżej – odwołując się zarówno do treści przepisów ustawy, jak i stanowiska judykatury – w przypadku osób fizycznych, które dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej, należy szczególnie wnikliwie przeanalizować okoliczności, w jakich będzie realizowana transakcja. Co do zasady bowiem osoby fizyczne, które dokonują transakcji w ramach zarządu majątkiem prywatnym, wykluczone są z grona podatników VAT.
W tym miejscu należy podkreślić, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych:
„Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego.
Zaznaczyć w tym miejscu należy, że przez termin „zamiar” należy pojmować nie wolę wewnętrzną, ale wolę dającą się określić na podstawie obiektywnych możliwych do stwierdzenia okoliczności. Przy ustalaniu zamiaru muszą istnieć obiektywne dowody potwierdzające przeznaczenie danej nieruchomości wyłącznie do celów prywatnych. Dla uznania danego majątku za prywatny istotny jest sposób jego wykorzystania i podejmowanych w odniesieniu do niego działań w całym okresie posiadania.
W kontekście powyższych rozważań istotna jest więc ocena, czy z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Wnioskodawcy podejmowali działania charakterystyczne dla profesjonalnego obrotu nieruchomościami. Ocena ta powinna przy tym uwzględniać nie tylko samodzielne znaczenie poszczególnych kryteriów kwalifikacji określonych działań jako cech charakteryzujących działalność handlową, ale też brać pod uwagę całokształt tychże działań, ich wzajemne uzupełnianie się i przydatność z punktu widzenia tego rodzaju działalności gospodarczej.
Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawcy (A.A., B.B., C.C. i D.D.) są współwłaścicielami Nieruchomości składającej się z działek nr 1 i 2.
Wnioskodawcy są w trakcie finalizacji procesu sprzedaży Nieruchomości na rzecz firmy A. spółka z o.o.
Działka nr 1 jest zabudowana budynkiem mieszkalnym oraz budynkiem gospodarczym, natomiast działka nr 2 jest niezabudowana.
C.C. nabyła Nieruchomość w 1979 r. od E.E. na podstawie umowy przekazania gospodarstwa rolnego w zamian za emeryturę, celem dalszego prowadzenia gospodarstwa rolnego.
Małżonkowie B.B. i A.A. nabyli udział wynoszący 1/2 części Nieruchomości od C.C. na podstawie umowy darowizny w 1995 r., w celu uzyskania prawa do wspólnego korzystania z Nieruchomości.
D.D. nabyła swój udział wynoszący 1/6 części Nieruchomości od rodziców B.B. i A.A. na podstawie umowy darowizny w 2020 r. w związku z planami budowy domu.
Jak wynika z opisu sprawy, ww. czynności nabycia udziałów w Nieruchomości nie podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT.
Nieruchomość była użytkowana przez wszystkich współwłaścicieli na własne cele mieszkaniowe.
Gospodarstwo rolne było prowadzone na Nieruchomości do połowy 1989 r. Uzyskane pożytki były sprzedawane w ramach zawartych umów kontraktacyjnych oraz wykorzystywane na potrzeby własne.
Począwszy od połowy lat 80. XX w. budynek gospodarczy wraz placem do niego przylegającym był i jest wydzierżawiany i wynajmowany. Stroną umów byli C.C., B.B. i A.A.
Wnioskodawcy nie są czynnymi zarejestrowanymi podatnikami podatku VAT ani rolnikami ryczałtowymi.
Wnioskodawcy nie podejmowali działań mających na celu podniesienie atrakcyjności i wartości Nieruchomości (np. poprzez jej podział, ogrodzenie, wytyczenie dróg dojazdowych, doprowadzenie mediów, wystąpienie o warunki zabudowy, wystąpienie o uchwalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego itp.).
Jak wynika z opisu sprawy, 30 listopada 2024 r. została zawarta umowa przedwstępna mająca na celu sprzedaż Nieruchomości. W ramach tej umowy Wnioskodawcy udzielili pełnomocnictwa, zgodnie z którym Kupujący zostali upoważnieni do dysponowania Nieruchomością na cele budowlane dla potrzeb uzyskania przez Spółkę A. Sp. z o.o. wszelkich decyzji administracyjnych niezbędnych do przygotowania projektu budowlanego i przygotowania inwestycji.
Pełnomocnictwo obejmuje w szczególności prawo do:
‒wystąpienia z wnioskiem do właściwego organu administracji o wydanie decyzji o warunkach zabudowy oraz wydanie decyzji pozwolenia na budowę;
‒zawarcia z Zarządem Dróg i Zieleni umowy drogowej niezbędnej określającej zakres inwestycji drogowej wynikający z planowanej na Nieruchomości inwestycji niedrogowej;
‒wystąpienia do właściwego organu z wnioskiem o wydanie decyzji zatwierdzającej program badań archeologicznych - jeżeli zajdzie taka konieczność wynikająca z przepisów prawa;
‒wystąpienia do właściwego organu z wnioskiem o wydanie decyzji środowiskowej;
‒wykonywania badań geologicznych gruntu i dokonywania odwiertów, jak również projektów robót geologicznych i geologiczno-inżynierskich;
‒występowania z wnioskami o wydanie warunków technicznych od gestorów mediów;
‒wystąpienie do właściwych organów i uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego wraz z wykonaniem operatu wodnoprawnego;
‒występowania z wnioskami, składania oraz odbioru dokumentów, uzyskiwania informacji, wykonywania kopii, w tym zdjęć, występowanie z wnioskami oraz zawierania umów z gestorami, występowania w postępowaniu o wydanie wszystkich niezbędnych zaświadczeń, składania w nich wniosków oraz ich odbioru, w tym: wniosku o wydanie wypisów i wyrysów z rejestru gruntów do celów wieczystoksięgowych dla powyżej wskazanych działek, wniosku o wydanie zaświadczenia o przeznaczeniu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz o objęciu uproszczonym planem urządzenia lasu dla wskazanej działki, a także o objęciu obszarem rewitalizacji oraz do odbioru wyżej wymienionych dokumentów;
‒dokonania podziału geodezyjnego Nieruchomości;
‒wystąpienia do właściwych organów i uzyskanie pozwolenia na wycinkę drzew;
‒innych czynności prawnych związanych z planowaną przez Spółkę inwestycją budowlaną na Nieruchomości.
Ponadto, jak wynika z wniosku, 29 marca 2018 r. na wniosek B. Oddział w Polsce dla części działki nr 1 została wydana decyzja, na mocy której zostały ustalone warunki i szczegółowe zasady zagospodarowania terenu dla inwestycji polegającej na budowie stacji paliw wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną i drogową. B. Oddział w Polsce od 2014 r. był dzierżawcą terenu, na którym była planowana inwestycja i posiadał pełnomocnictwo do występowania w sprawach planowanej inwestycji dotyczącej dzierżawionego terenu.
Niezależnie od ww. decyzji został złożony przez przyszłego nabywcę Nieruchomości wniosek o ustalenie warunków zabudowy dla Nieruchomości. Na jego skutek wydana zostanie decyzja, którą zostaną ustalone warunki zagospodarowania Nieruchomości pozwalające na budowę parku handlowego i/lub domów. Decyzja stanie się ostateczna przed zbyciem Nieruchomości. Zgodnie z Państwa wskazaniem, Wnioskodawcy udzielili pełnomocnictwa, na podstawie którego przyszły nabywca wystąpił o ww. decyzję.
Przy tak przedstawionym opisie zdarzenia przyszłego, Państwa wątpliwości dotyczą tego, czy sprzedaż Nieruchomości będzie opodatkowana podatkiem VAT i czy Wnioskodawcy będą zobowiązani uregulować należność z tytułu podatku VAT.
Aby rozstrzygnąć, czy sprzedaż Nieruchomości będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy ustalić, czy w odniesieniu do tej czynności Wnioskodawcy będą spełniali przesłanki do uznania ich za podatników podatku od towarów i usług.
Zgodnie z art. 693 § 1 ustawy Kodeks cywilny:
Przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.
Natomiast zgodnie z art. 659 § 1 ustawy Kodeks cywilny:
Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.
Umowa najmu/dzierżawy jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną. Odpowiednikiem świadczenia wynajmującego/wydzierżawiającego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie najemcy/dzierżawcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu.
Zatem na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług umowa najmu/dzierżawy wypełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż w wyniku zawartej umowy powstaje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym.
Kwestie dotyczące stosunków cywilnoprawnych między podmiotami, w tym kwestie dotyczące przeniesienia własności nieruchomości, reguluje art. 535 ustawy Kodeks cywilny, zgodnie z którym:
Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Moment przeniesienia własności nieruchomości został określony w art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego, w myśl którego:
Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej, albo że strony inaczej postanowiły.
Zwrócić należy tu uwagę na kwestię udzielania pełnomocnictw, która to została uregulowana w Tytule IV Działu VI Przedstawicielstwo, Rozdział I Przepisy ogólne, Rozdział II Pełnomocnictwo, ustawy Kodeks cywilny.
Zgodnie z art. 95 § 1 Kodeksu cywilnego:
Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, można dokonać czynności prawnej przez przedstawiciela. Czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego, o czym stanowi § 2 powyższego artykułu.
W myśl art. 96 Kodeksu cywilnego:
Umocowanie do działania w cudzym imieniu może opierać się na ustawie (przedstawicielstwo ustawowe) albo na oświadczeniu reprezentowanego (pełnomocnictwo).
Stosownie do art. 98 Kodeksu cywilnego:
Pełnomocnictwo ogólne obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu. Do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu potrzebne jest pełnomocnictwo określające ich rodzaj, chyba że ustawa wymaga pełnomocnictwa do poszczególnej czynności.
Na mocy art. 99 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:
Jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie. W myśl § 2 powołanego artykułu, pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie.
Na podstawie art. 108 Kodeksu Cywilnego:
Pełnomocnik nie może być drugą stroną czynności prawnej, której dokonuje w imieniu mocodawcy, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa albo że ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy. Przepis ten stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy pełnomocnik reprezentuje obie strony.
Z regulacji art. 109 Kodeksu cywilnego wynika, że:
Przepisy działu niniejszego stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy oświadczenie woli ma być złożone przedstawicielowi.
Jak wynika z przepisów art. 95 do art. 109 Kodeksu cywilnego, pełnomocnictwo - to jednostronne oświadczenie osoby (mocodawcy), na mocy którego inna osoba (pełnomocnik) staje się upoważniona do działania w imieniu mocodawcy.
Zatem każda czynność wykonana przez pełnomocnika w imieniu mocodawcy i w zakresie udzielonego pełnomocnictwa wywoła skutki bezpośrednio w sferze prawnej mocodawcy.
Tezę taką potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 6 lipca 2017 r. sygn. akt I FSK 2033/15, wyrażoną na gruncie podobnego, aczkolwiek nie identycznego stanu faktycznego, w którym stwierdził:
„Fakt, że zasadnicza aktywność w zakresie planowanego procesu inwestycyjnego spoczywać będzie na spółce jest bez znaczenia dla uznania go za podatnika, skoro spółka - jako jego pełnomocnik - jest jedynie jego reprezentantem w tych czynnościach, działając w jego imieniu i na jego rzecz, czyli w jego interesie majątkowym. Podejmowanie aktywności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 1 i 2 u.p.t.u. za pośrednictwem pełnomocnika nie zwalnia mocodawcy, w którego imieniu i na rzecz działa pełnomocnik, od przymiotu bycia podatnikiem VAT w rozumieniu tych przepisów.”
Analiza przedstawionego opisu sprawy, obowiązujących przepisów oraz tez wynikających z powołanego orzecznictwa prowadzi do wniosku, że z tytułu sprzedaży Nieruchomości Wnioskodawcy będą podatnikami podatku od towarów i usług.
Począwszy od połowy lat 80. XX w. budynek gospodarczy wraz z placem do niego przylegającym był i jest wynajmowany. Od końca 2023 r. wynajmującym jest firma F. Od 2005 r. do dziś, odpłatnie wynajmują teren pod nośniki reklamy zewnętrznej agencje reklamy zewnętrznej. Stroną umów byli C.C. oraz B.B. i A.A.
Nieruchomość, która ma być sprzedana, jest więc przedmiotem umowy najmu, która na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług wypełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a w konsekwencji wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy definicję działalności gospodarczej.
Wobec powyższego, wskazać należy, iż z tytułu najmu/dzierżawy przedmiotowej Nieruchomości, straciła ona charakter majątku prywatnego. Wykorzystywanie w sposób ciągły dla celów zarobkowych przedmiotowej Nieruchomości spowodowało, że ww. Nieruchomość była wykorzystywana w działalności gospodarczej, a nie wyłącznie w ramach majątku osobistego.
Ponadto, na podstawie udzielonego przez Wnioskodawców pełnomocnictwa, Spółka Kupująca podejmie szereg szczegółowo opisanych we wniosku działań, w efekcie których nastąpi uatrakcyjnienie Nieruchomości, co de facto skutkować będzie wzrostem jej wartości. Nie ulega wątpliwości, że szeroko zakrojony zakres przygotowania Nieruchomości do sprzedaży nie jest typowy do działań podejmowanych przez osoby fizyczne w zakresie zarządzania majątkiem osobistym – prywatnym. W efekcie wykonywanych czynności dostawie będzie podlegała Nieruchomość o zupełnie innym charakterze niż w chwili zawarcia umowy przedwstępnej. Nie zmienia tego okoliczność, że działań tych nie podejmą Wnioskodawcy, lecz Kupująca Spółka na podstawie pełnomocnictwa. Do dnia sprzedaży Nieruchomości czynności wykonywane przez Spółkę w ramach udzielonego jej pełnomocnictwa wywołują skutki bezpośrednio w sferze prawnej Wnioskodawców, gdyż to Oni są stroną podejmowanych czynności, a nie Spółka występująca jako Ich pełnomocnik. W opisanej sytuacji, udostępniając Nieruchomość Spółce oraz udzielając jej pełnomocnictwa, Wnioskodawcy wychodzą naprzeciw jej oczekiwaniom i jednocześnie przyspieszają proces realizacji inwestycji zamierzonej przez Spółkę.
Podjęta przez Wnioskodawców aktywność wykracza poza ramy czynności związanych ze zwykłym wykonywaniem prawa własności w odniesieniu do posiadanej Nieruchomości, a zaistniały ciąg zdarzeń wskazuje, że jej sprzedaż nastąpi w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, z tytułu której Wnioskodawcy będą podatnikami podatku VAT.
Biorąc pod uwagę treść przytoczonych przepisów oraz opis sprawy stwierdzić należy, że planowana przez Wnioskodawców sprzedaż Nieruchomości będzie, zgodnie z art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy, dostawą dokonywaną przez podatników w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Dokonując opisanych we wniosku czynności Wnioskodawcy podjęli działania podobne do tych, jakie wykonują podmioty zajmujące się profesjonalnie obrotem nieruchomościami, o których mowa w orzeczeniach w sprawach połączonych C-180/10 i C-181/10, tj. wykazali aktywność w przedmiocie zbycia Nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem. Podkreślić należy, że Nieruchomość jest wykorzystywana w celach zarobkowych – była i jest przedmiotem umów dzierżawy i najmu, zatem nie była i nie jest wykorzystywana przez cały okres posiadania na zaspokojenie potrzeb osobistych Wnioskodawców.
W konsekwencji, sprzedaż Nieruchomości, podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem VAT jako odpłatna dostawa towarów na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 1 ustawy.
Należy zauważyć, że wykonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może korzystać ze zwolnienia od tego podatku albo może być opodatkowana tym podatkiem.
Zaznaczyć należy, że zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.
Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane.
Powyższe oznacza, że zwolnienie przysługuje względem takiej dostawy, której przedmiotem jest grunt niezabudowany i jednocześnie o przeznaczeniu innym niż budowlane. Zatem ze zwolnienia od podatku korzystać będą dostawy gruntów o charakterze rolnym, leśnym, itp.
W myśl art. 2 pkt 33 ustawy:
Ilekroć w ustawie jest mowa o terenach budowlanych - rozumie się przez to grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o którym mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. k Dyrektywy 2006/112/WE Rady:
Państwa członkowskie zwalniają dostawy terenów niezabudowanych, inne niż dostawy terenów budowlanych, o których mowa w art. 12 ust. 1 lit. b.
W tym miejscu warto wyjaśnić, że stosownie do treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 28 marca 1996 r. w sprawie C-468/93 Gemeente Emmen przeciwko Belastingdienst Grote Ondernemingen „teren budowlany oznacza każdy nieuzbrojony lub uzbrojony teren uznany przez państwa członkowskie za teren z przeznaczeniem pod zabudowę”.
Tym samym, również w świetle orzeczeń TSUE za teren budowlany uznać można jedynie taki, który regulacjami prawa krajowego został przeznaczony pod zabudowę.
Jak stanowi art. 4 ust. 1 ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t. j. Dz. U z 2024 r. poz. 1130 ze zm.):
Ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.
W myśl art. 4 ust. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:
W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, przy czym:
1.lokalizację inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego;
2.sposób zagospodarowania terenu i warunki zabudowy dla innych inwestycji ustala się w drodze decyzji o warunkach zabudowy.
O przeznaczeniu nieruchomości stanowią zatem akty prawa miejscowego. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – jako źródło prawa miejscowego, a w przypadku jego braku decyzja o warunkach zabudowy – jako akt indywidualny prawa administracyjnego.
Z opisu sprawy wynika, że działka nr 2 jest działką niezabudowaną. Dla Nieruchomości nie został dotychczas sporządzony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.
Jednocześnie wskazali Państwo, że przyszły nabywca Nieruchomości złożył wniosek o ustalenie warunków zabudowy dla Nieruchomości. Na jego skutek wydana zostanie ostateczna decyzja, którą zostaną ustalone warunki zagospodarowania Nieruchomości pozwalające na budowę parku handlowego i/lub domów. Decyzja stanie się ostateczna przed zbyciem Nieruchomości.
W konsekwencji, dostawa niezabudowanej działki nr 2 nie będzie objęta zwolnieniem od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, ponieważ grunt ten na moment sprzedaży stanowić będzie teren budowlany zdefiniowany w art. 2 pkt 33 ustawy.
W tej sytuacji należy przeanalizować przesłanki do ewentualnego zastosowania zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT dostawy niezabudowanej działki nr 2 wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Wskazać należy, że dla zastosowania zwolnienia od podatku VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dla dostawy towarów, spełnione muszą być łącznie dwa warunki wskazane w tym przepisie, tj.:
‒towary od momentu ich nabycia do momentu ich zbycia muszą służyć wyłącznie działalności zwolnionej, w żadnym momencie ich posiadania nie można zmienić ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystywania,
‒brak prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) tych towarów.
Niespełnienie jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.
Zaznaczenia wymaga przy tym, że NSA w wyroku z 28 lutego 2013 r., sygn. akt I FSK 627/12 wskazał, że:
„zwolnienie, o którym mowa w art. 136 lit. b) dyrektywy 2006/112/WE, a więc również wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 2 u.p.t.u., przysługuje tylko wtedy gdy podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku na skutek ograniczeń i zakazów przewidzianych przepisami dyrektywy lub u.p.t.u., co wynika np. ze związku ze sprzedażą zwolnioną od podatku (por. art. 86 i art. 88 ustawy), a więc nie ma zastosowania, gdy brak odliczenia podatku w poprzedniej fazie obrotu wynika z faktu, że dana czynność w ogóle nie podlegała opodatkowaniu (por. wyrok ETS z 8 grudnia 2005 r. w sprawie C-280/04 Jyske Finanse A/S) oraz gdy podatnik, mając prawo do odliczenia podatku naliczonego, z uprawnienia tego nie skorzystał”.
W wyroku, na który powołuje się Naczelny Sąd Administracyjny, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że ze zwolnienia z VAT nie będzie korzystać dostawa towarów, w stosunku do których podatnik nie odliczył VAT naliczonego z powodów innych niż ściśle określone w art. 136 Dyrektywy 2006/112/WE. Tym samym, przepis art. 136 Dyrektywy 2006/112/WE wskazuje, że w przypadkach, w których przy nabyciu towaru VAT w ogóle nie wystąpił, nie można uznać, że mamy do czynienia z brakiem prawa do odliczenia podatku VAT.
Opis sprawy wskazuje, że transakcje nabycia udziałów w Nieruchomości przez Wnioskodawców nie podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT. Nie można tym samym uznać, że Wnioskodawcom nie przysługiwało bądź przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT, skoro dostawy nie były objęte tym podatkiem.
Wobec powyższego, sprzedaż niezabudowanej działki nr 2 nie będzie objęta zwolnieniem od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, gdyż nie jest spełniony jeden z warunków określonych w tym przepisie niezbędny do zastosowania zwolnienia.
W konsekwencji, sprzedaż przez Wnioskodawców udziałów w działce niezabudowanej nr 2 powinna zostać opodatkowana właściwą dla przedmiotu sprzedaży stawką podatku VAT i Wnioskodawcy będą zobowiązani uregulować należność podatku VAT z tytułu jej sprzedaży.
Zatem Państwa stanowisko w części dotyczącej skutków podatkowych sprzedaży niezabudowanej działki nr 2 uznaję za nieprawidłowe.
Natomiast odnosząc się do kwestii sposobu opodatkowania gruntów zabudowanych należy wskazać, że dla sprzedaży nieruchomości zabudowanych budynkami, budowlami lub ich częściami ustawodawca przewidział możliwość zwolnienia od podatku w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 10 i art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy.
Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:
a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.
Jak wynika z powyższych uregulowań, zwolnienie wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy stosuje się w odniesieniu do dostawy całości lub części budynków, budowli, jeżeli w stosunku do nich powstało pierwsze zasiedlenie, przy czym okres pomiędzy pierwszym zasiedleniem, a dostawą nie jest krótszy niż 2 lata. Wykluczenie z tego zwolnienia następuje w sytuacjach, gdy dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz w sytuacji, gdy od momentu pierwszego zasiedlenia do chwili sprzedaży nie minęły co najmniej 2 lata.
Zatem dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.
Zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o pierwszym zasiedleniu rozumie się przez to oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:
a)wybudowaniu lub
b)ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.
Pierwszym zasiedleniem jest pierwsze zajęcie budynku, budowli lub ich części do używania. Zatem, aby można było mówić o pierwszym zasiedleniu, musi dojść do zajęcia budynku, budowli lub ich części, ich używania, w tym na potrzeby własne. Pierwsze zasiedlenie budynku, budowli lub ich części ma więc miejsce zarówno w sytuacji, w której po wybudowaniu budynek, budowlę lub ich części oddano w najem, jak i w przypadku wykorzystywania budynku, budowli lub ich części na potrzeby własnej działalności gospodarczej podatnika czy też potrzeby własne osoby fizycznej – bowiem w obydwu przypadkach dochodzi do korzystania z budynku, budowli lub ich części.
W przypadku nieruchomości niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.
W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:
Zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem, że:
a)w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
b)dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.
Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jeżeli dostawa budynków, budowli lub ich części będzie mogła korzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, wówczas badanie przesłanek wynikających z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a stanie się bezzasadne.
W tym miejscu należy nadmienić, że dla dostawy nieruchomości, które nie spełniają przesłanek do objęcia ich zwolnieniem od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 lub 10a ustawy ustawodawca przewidział możliwość zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.
Kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle rozstrzyga art. 29a ust. 8 ustawy, w myśl którego:
W przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.
Co do zasady zatem, grunt będący przedmiotem dostawy podlega opodatkowaniu według takiej stawki podatku od towarów i usług, jaką opodatkowane są budynki, budowle lub ich części na nim posadowione. Oznacza to, że grunt dzieli w VAT los podatkowy obiektów, które się na nim znajdują. Zatem w sytuacji, kiedy budynki, budowle lub ich części korzystają ze zwolnienia od podatku VAT, również sprzedaż gruntu korzysta ze zwolnienia od podatku VAT.
Jak wynika z wniosku, działka nr 1 jest zabudowana budynkiem mieszkalnym oraz budynkiem gospodarczym. Dla budynku gospodarczego 24 stycznia 2019 r. została wydana decyzja o rozbiórce, jednak ewentualne prace rozbiórkowe mogą się rozpocząć dopiero po zawarciu umowy sprzedaży Nieruchomości.
W momencie nabycia udziałów w Nieruchomości przez Wnioskodawców, budynki mieszkalny i gospodarczy już istniały. Budynek gospodarczy został wybudowany pod koniec lat 40. XX w., natomiast budynek mieszkalny w połowie lat 50. XX w. Budynek mieszkalny został wyremontowany i rozbudowany na początku XXI w.
Nieruchomość była użytkowana przez wszystkich współwłaścicieli na własne cele mieszkaniowe: przez C.C. i B.B. od drugiej połowy lat 50. XX w., przez A.A. od 1973 r. i przez D.D. od urodzenia w 1985 r.
Ponadto, od połowy lat 80. XX w. budynek gospodarczy wraz z placem do niego przylegającym był i jest wynajmowany.
Wnioskodawcy w okresie ostatnich dwóch latach przed planowaną sprzedażą nie ponosili wydatków na ulepszenie budynków znajdujących się na działce nr 1 w rozumieniu przepisów podatku dochodowego, stanowiących co najmniej 30% wartości początkowej budynku.
Z powyższych informacji wynika, że pomiędzy pierwszym zasiedleniem budynków znajdujących się na działce nr 1 a ich sprzedażą upłynie okres ponad 2 lat. Zatem dostawa ww. budynków będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, gdyż spełnione zostaną warunki wynikające z tego przepisu. Odpowiednio zwolnieniem tym objęta będzie także dostawa gruntu, na których ww. budynki są posadowione, zgodnie z art. 29a ust. 8 ustawy.
W związku z tym, że planowana transakcja sprzedaży budynków mieszkalnego i gospodarczego będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, dalsza analiza zwolnień ww. czynności - wynikająca z przepisów art. 43 ust. 1 pkt 10a lub pkt 2 ustawy jest bezzasadna.
Zatem sprzedaż przez Wnioskodawców udziałów w zabudowanej działce nr 1 będzie korzystać ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy i w konsekwencji w związku z ich sprzedażą Wnioskodawcy nie będą zobowiązani do zapłacenia podatku VAT.
Oceniając Państwa stanowisko w części dotyczącej skutków podatkowych sprzedaży zabudowanej działki nr 1, uznaję je za nieprawidłowe. Jakkolwiek wywiedli Państwo prawidłowy skutek prawny w zakresie braku obowiązku Wnioskodawców do zapłaty podatku VAT z tytułu sprzedaży zabudowanej działki nr 1, to dokonali Państwo tego w oparciu o odmienną argumentację niż wskazana przeze mnie w niniejszej interpretacji.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywać się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania
A.A. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.