
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna
– stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
3 grudnia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 3 grudnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania podatkiem VAT świadczonych usług nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego.
Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 6 lutego 2025 r. (data wpływu 11 lutego 2025 r.).
Opis zdarzenia przyszłego
(…) 2013 roku została Pani wpisana na listę adwokatów prowadzoną przez (...) Radę Adwokacką w (…) (nr wpisu: (…)). Od (…) 2013 roku prowadzi Pani jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą A. z siedzibą w (…), której przedmiotem jest działalność prawnicza (69.10.Z) (NIP: (…)).
Jest Pani czynnym podatnikiem podatku VAT. (…) roku uzyskała Pani zaświadczenie nr (…) potwierdzające posiadanie wiedzy i umiejętności z zakresu świadczenia poradnictwa obywatelskiego wydane przez Związek (...), tj. tytuł doradcy obywatelskiego.
Instytucja doradcy została opisana w art. 11 ust. 3a ustawy z dnia 5 sierpnia 2015r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej. Poradnictwo obywatelskie nie jest przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawczyni. Poradnictwo obywatelskie nie mieści się w zakresie działalności prawniczej, jest kwalifikowane według kodu PKD jako 88.99.Z.
Od 1 stycznia 2025 roku zamierza Pani zawrzeć umowę zlecenia ze Stowarzyszeniem (…) z siedzibą w (…) (KRS: (…)) oraz Fundacją (…) w (…) (KRS: (…)). Przedmiotem umowy zlecenia jest realizacja świadczeń z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego na zasadach określonych w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 roku o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej oraz aktach wykonawczych do ustawy, na terenie, w lokalizacji oraz zakresie czasowym określonych w odrębnym harmonogramie.
Stowarzyszeniu i Fundacji powierzono, na mocy art. 11 ust. 1 i 2 ustawy, prowadzenie punktów nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. W ramach umowy, będzie Pani odbywać dyżury świadcząc od 1 stycznia 2025 r. nieodpłatną pomoc prawną w Punkcie Nieodpłatnej Pomocy Prawnej i Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego w mieście (…) oraz w powiecie (…) świadcząc nieodpłatne poradnictwo obywatelskie w Punkcie Nieodpłatnej Pomocy Prawnej i Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego. Miejsca i godziny dyżurów zostały wyznaczone przez Starostwo Powiatowe w (…) oraz Urząd Miejski w (…) zgodnie z art. 8 ust. 1 i 10 ww. ustawy. Udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego odbywa się według kolejności zgłoszeń, po umówieniu terminu wizyty. Zgłoszeń dokonuje się telefonicznie pod numerem telefonu wskazanym przez Starostwo/Urząd Miejski w (…). Oprócz dokonywania zgłoszeń telefonicznych Starostwo/Urząd Miejski w (…) może również umożliwić dokonywanie zgłoszeń za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.
Nieodpłatna pomoc prawna i nieodpłatne poradnictwo obywatelskie udzielane są przez organizację pozarządową realizujące zadanie zlecone przez odpowiednie Starostwa Powiatowe na podstawie zawartych z nimi umów. Zgodnie z art. 8. ust. 1 z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej. Zadania polegające na udzielaniu nieodpłatnej pomocy prawnej, świadczeniu nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego oraz edukacji prawnej, o których mowa w art. 11 ust. 7 zdanie drugie, są zadaniami zleconymi z zakresu administracji rządowej realizowanymi przez powiat w porozumieniu z gminami albo samodzielnie.
Powiat powierza połowę punktów do prowadzenia adwokatom i radcom prawnym z przeznaczeniem na udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej, a połowę organizacji pozarządowej prowadzącej działalność pożytku publicznego, zwanej dalej „organizacją pozarządową”, z przeznaczeniem na udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Jeżeli na powiat przypadają dwa punkty, adwokatom lub radcom prawnym powierza się prowadzenie jednego punktu, a prowadzenie drugiego powierza się organizacji pozarządowej, która udziela nieodpłatnej pomocy prawnej i świadczy nieodpłatne poradnictwo obywatelskie w tym punkcie w zakresie czasowym wskazanym w umowie. Organizację pozarządową wyłania się corocznie w otwartym konkursie ofert, o którym mowa w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, przeprowadzanym jednocześnie na powierzenie prowadzenia punktów przeznaczonych na udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Organizacja pozarządowa zapewnia udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego na podstawie umowy zawartej z powiatem, do której stosuje się odpowiednio przepisy art. 6 ust. 2 pkt 1, 1a i 3-6 b. Organizacja pozarządowa zapewnia udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego na zasadach określonych w art. 5 ust. 2-5, art. 7 oraz art. 8 ust. 2-13. (art. 11 ust. 1-1a, ust. 2, ust. 7, ust. 10).
Zgodnie z art. 4 ww. ustawy nieodpłatna pomoc prawna i nieodpłatne poradnictwo obywatelskie przysługują osobie uprawnionej, która nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej, w tym osobie fizycznej prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą niezatrudniającą innych osób w ciągu ostatniego roku. Osoba uprawniona, przed uzyskaniem nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, składa pisemne oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej. Osoba korzystająca z nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej dodatkowo składa oświadczenie o niezatrudnianiu innych osób w ciągu ostatniego roku. Oświadczenie składa się osobie udzielającej nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczącej nieodpłatne poradnictwo obywatelskie.
W myśl art. 3 ww. ustawy nieodpłatna pomoc prawna obejmuje:
1)poinformowanie osoby fizycznej, zwanej dalej „osobą uprawnioną” o obowiązującym stanie prawnym oraz przysługujących jej uprawnieniach lub spoczywających na niej obowiązkach, w tym w związku z toczącym się postępowaniem przygotowawczym, administracyjnym, sądowym lub sądowoadministracyjnym lub
2)wskazanie osobie uprawnionej sposobu rozwiązania jej problemu prawnego, lub
3)sporządzenie projektu pisma w sprawach, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyłączeniem pism procesowych w toczącym się postępowaniu przygotowawczym lub sądowym i pism w toczącym się postępowaniu sądowoadministracyjnym, lub 3a, nieodpłatną mediację, lub
4)sporządzenie projektu pisma o zwolnienie od kosztów sądowych lub ustanowienie pełnomocnika z urzędu w postępowaniu sądowym lub ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego w postępowaniu sądowoadministracyjnym oraz poinformowanie o kosztach postępowania i ryzyku finansowym związanym ze skierowaniem sprawy na drogę sądową.
Stosownie do art. 3a. ust. 1 ww. ustawy, nieodpłatne poradnictwo obywatelskie obejmuje działania dostosowane do indywidualnej sytuacji osoby uprawnionej, zmierzające do podniesienia świadomości tej osoby o przysługujących jej uprawnieniach lub spoczywających na niej obowiązkach oraz wsparcia w samodzielnym rozwiązywaniu problemu, w tym w razie potrzeby, sporządzenie wspólnie z osobą uprawnioną planu działania i pomoc w jego realizacji. Nieodpłatne poradnictwo obywatelskie obejmuje w szczególności porady dla osób zadłużonych i porady z zakresu spraw mieszkaniowych oraz zabezpieczenia społecznego.
Każdy przypadek udzielenia nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenia nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego dokumentuje się w karcie nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, zwanej dalej „kartą pomocy”, przez podanie w szczególności informacji dotyczących zgłoszonej sprawy i udzielonej pomocy, dziedziny prawa, której dotyczyła ta pomoc, kategorii sprawy, formy udzielonej pomocy, czasu poświęconego na jej udzielenie i liczby wizyt osoby uprawnionej w tej samej sprawie, ogólnych informacji o osobie uprawnionej dotyczących w szczególności wieku, płci, wykształcenia, dochodu, gospodarstwa domowego i miejsca zamieszkania oraz danych dotyczących punktu, osoby udzielającej pomocy i daty jej udzielenia. Karta pomocy zawiera część obejmującą opinię osoby uprawnionej o udzielonej pomocy. Wypełnienie przez osobę uprawnioną tej części karty pomocy, w tym podanie numeru telefonu w celu zasięgnięcia dalszej opinii, jest uzależnione od zgody osoby uprawnionej. W karcie pomocy nie podaje się danych osobowych osoby uprawnionej, które mogą bezsprzecznie identyfikować osobę. Zgodnie z umową, zleceniobiorca korzysta ze wskazanego przez Starostwo wyposażonego pomieszczenia, sprzętu i materiałów (meble, drukarka, materiały papiernicze), zaplecza technicznego (media, Internet) oraz udostępnionego przez Ministerstwo (...) programu do ewidencjonowania świadczeń na potrzeby realizacji świadczeń.
Na podstawie umowy zleceniobiorca ma obowiązek do przestrzegania ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej oraz aktów wykonawczych wydanych na jej podstawie, a także stosowania procedur dotyczących realizacji świadczeń, w tym czasu i miejsca wykonywania świadczeń określonych w harmonogramie. Ponadto, obowiązkiem zleceniobiorcy jest w szczególności: prowadzenie karty czasu pracy; osobista obecność w wyznaczonym miejscu i godzinach wykonywania świadczeń zgodnie z ustalonym harmonogramem; logowanie się do udostępnionego przez Ministerstwo (...) w Internecie systemu informatycznego do ewidencjonowania świadczeń; prowadzenia wynikającej z ustawy dokumentacji każdego przypadku udzielenia świadczeń określonych w ustawie przy użyciu systemu informatycznego do ewidencjonowania świadczeń; wysłanie do Stowarzyszenia w każdym miesiącu za miesiąc poprzedni comiesięcznego rejestru świadczeń, karty czasu pracy kurierem bądź za pośrednictwem operatora pocztowego i przekazania elektronicznej wersji potwierdzenia wysyłki najpóźniej następnego dnia roboczego, zachowanie w tajemnicy informacji związanych ze świadczoną nieodpłatną pomocą prawną i nieodpłatnym poradnictwem obywatelskim.
Organizacja pozarządowa nie zobowiązuje zleceniobiorcy w umowie zlecenie do zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności wobec osób trzecich. Kwestii tej nie reguluje ani umowa, ani ustawa. Nienależnie od powyższego, posiada Pani umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności wobec osób trzecich, ponieważ adwokat wykonujący zawód podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności polegających na świadczeniu pomocy prawnej zgodnie z art. 8a ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze.
Z tytułu pełnienia ww. dyżurów, będzie Pani otrzymywać umówione wynagrodzenie w formie ryczałtu za każdy miesiąc świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej. Wynagrodzenie jest niezależne od ilości udzielonych świadczeń. Jest ono uzależnione od ilości dyżurów. Jeden dyżur obejmuje 4 godziny zegarowe. Wynagrodzenie jest przekazywane po każdym przepracowanym miesiącu przelewem na rachunek bankowy zleceniobiorcy na podstawie wystawianego do 5-tego dnia następnego miesiąca dokumentu księgowego (faktura VAT lub rachunek z 21-dniowym terminem płatności) dostarczanego do organizacji pozarządowej w wersji elektronicznej lub papierowej do 10 dnia każdego następnego miesiąca, w grudniu wystawionego do 18 dnia miesiąca i dostarczanego do Stowarzyszenia do dnia 20 grudnia. Podstawą wypłaty wynagrodzenia jest każdy zrealizowany w danym miesiącu dyżur, przeprowadzony według harmonogramu punktu świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego zgodnie z podpisaną listą obecności.
Jednocześnie wyjaśnia Pani, że świadcząc porady prawne nie działa Pani jako osoba prowadząca swoją działalność gospodarczą, lecz jako adwokat pozostający w dyspozycji organizacji pozarządowej i Starostwa. Analogiczna sytuacja ma miejsce, gdy udziela Pani porad obywatelskich jako doradca obywatelski pozostający w dyspozycji organizacji pozarządowej i Starostwa, a nie jako prywatna osoba prowadząca działalność gospodarczą.
Zgodnie z ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej, porada dotyczy przede wszystkim poinformowania o obowiązującym stanie prawnym, przysługujących uprawnieniach lub spoczywających obowiązkach, bez podejmowania decyzji za osobę uprawnioną odnośnie podejmowanych przez nią czynności. Nie ponosi Pani ryzyka gospodarczego i ekonomicznego, rozumianego jako możliwość wystąpienia takich zdarzeń, które mają w konsekwencji negatywny wpływ na wynik prowadzonej działalności gospodarczej lub niosą ze sobą niebezpieczeństwo poniesienia straty.
Do wykonywania czynności wynikających z umowy zlecenia wykorzystuje Pani lokal i infrastrukturę (sprzęt i materiały, zaplecze techniczne) zapewnioną przez powiat i organizację pozarządową.
W związku z realizacją umowy, ponosi Pani wydatki w postaci kosztów dojazdu do miejsca dyżuru oraz koszty doręczenia dokumentacji sprawozdawczej. W związku z realizacją umowy zlecenia nie ponosi Pani innych wydatków.
Wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej Zlecającego powoduje, że Zleceniobiorca nie ponosi również w tym zakresie ryzyka ekonomicznego. Nie ma Pani wpływu na wysokość wynagrodzenia ani wysokość stawki za dyżur, która została narzucona przez organizację pozarządową. Umowa zlecenia przewiduje stałe miesięczne wynagrodzenie. Skoro umowa przewiduje stałe wynagrodzenie nie można mówić o ponoszeniu ryzyka gospodarczego. Wynagrodzenie jest niezależne od ilości udzielonych świadczeń. Podstawą wypłaty wynagrodzenia jest każdy zrealizowany w danym miesiącu dyżur, przeprowadzony według harmonogramu punktu świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego zgodnie z podpisaną listą obecności. Wynagrodzenie to jest jedynym świadczeniem zleceniobiorcy.
Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego
a. Wynagrodzenie, które będzie Pani otrzymywać za wykonanie usługi na rzecz Stowarzyszenia/ Fundacji będące przedmiotem wniosku nie stanowi przychodów, o których mowa w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r., poz. 226 ze zm.).
b. Wynagrodzenie, które będzie Pani otrzymywać od Stowarzyszenia/Fundacji za wykonane czynności opisanych we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej stanowi przychód, o którym mowa w art. 13 pkt 8a ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2024 r., poz. 226 ze zm.).
c. i d. W umowie zawartej przez Panią ze Stowarzyszeniem/Fundacją, przedmiotem której jest wykonywanie czynności opisanych we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, znajduje się niepodlegający negocjacjom zapis: „Zleceniobiorca ponosi wyłączną odpowiedzialność wobec osób trzecich, za szkody powstałe w związku z wykonywanym świadczeniem”. Ani Fundacja ani Stowarzyszenie nie zobowiązało Pani do zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności wobec osób trzecich. Kwestii tej nie reguluje ani umowa, ani też ustawa. Nienależnie od powyższego, posiada Pani umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności wobec osób trzecich, ponieważ adwokat wykonujący zawód podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przy wykonywaniu czynności polegających na świadczeniu pomocy prawnej zgodnie z art. 8a ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze. Podkreśla Pani, iż zgodnie z ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej, porada dotyczy przede wszystkim poinformowania o obowiązującym stanie prawnym, przysługujących uprawnieniach lub spoczywających obowiązkach, bez podejmowania decyzji za osobę uprawnioną odnośnie podejmowanych przez nią czynności.
II. Informacje podane w opisie zdarzenia w zakresie świadczonych usług dotyczą zarówno Stowarzyszenia, jak i Fundacji.
Pytanie
Czy Wnioskodawczyni jest zobowiązana odprowadzić podatek od towarów i usług z tytułu uzyskiwanego wynagrodzenia z umowy zlecenia zawartej z organizacją pozarządową w przedmiocie realizacji świadczeń z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego na zasadach określonych w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej?
Pani stanowisko ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku
Zdaniem Wnioskodawczyni, mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny, w świetle rodzaju czynności, warunków ich świadczenia i zasad przyznawania wynagrodzenia, stwierdzić należy, że dokonywane w ramach umowy zlecenia czynności nie stanowią wykonywania samodzielnej działalności gospodarczej, stąd podlegają wyłączeniu z opodatkowania podatkiem VAT wobec faktu, że za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia.
W ocenie Zainteresowanej przychody otrzymywane od Stowarzyszenia z tytułu ww. umowy zlecenia za realizację świadczeń z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego na zasadach określonych w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej oraz aktach wykonawczych do ustawy, na terenie, w lokalizacji oraz zakresie czasowym określonych w odrębnym harmonogramie - mieszczą się w zakresie przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r., tj. będą to przychody wymienione w pkt 8 - przychody z tytułu wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia uzyskiwane wyłącznie od osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej. W związku z wykonywaniem czynności w ramach zlecenia Wnioskodawczyni nie dysponuje niezależnością i samodzielnością pozwalającą na uznanie, iż działa wówczas jako profesjonalny podmiot gospodarczy. Tym bardziej, że wykonywane czynności, w szczególności nieodpłatne poradnictwo obywatelskie nie mieści się w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Wnioskodawczyni nie ma możliwości swobodnego zorganizowania m.in. wyboru godzin i dni dyżuru, lokalu, infrastruktury, osób uprawnionych. Zainteresowana nie ponosi ryzyka gospodarczego i ekonomicznego, rozumianego jako możliwość wystąpienia takich zdarzeń, które mają w konsekwencji negatywny wpływ na wynik prowadzonej działalności gospodarczej lub niosą ze sobą niebezpieczeństwo poniesienia straty. Do wykonywania czynności wynikających z umowy zlecenia Zainteresowana wykorzystuje lokal i infrastrukturę zapewnioną przez powiat i organizację wewnętrzną Stowarzyszenia. Kwestię zapewnienia infrastruktury reguluje § 5 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia (...) w sprawie nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego z dnia 21 grudnia 2018 r. Wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej Zlecającego powoduje, że Zleceniobiorca nie ponosi również w tym zakresie ryzyka ekonomicznego. Zainteresowana nie ma wpływu na wysokość wynagrodzenia ani wysokość stawki za dyżur, która została narzucona przez organizację pozarządową. Umowa zlecenia przewiduje stałe wynagrodzenie. Zainteresowana otrzymuje od Stowarzyszenia stałe miesięczne wynagrodzenie, niezależnie od liczby osób uprawnionych, które zgłoszą się na dyżur oraz efektu świadczonych usług. Zasady przyznawania wynagrodzenia zostały opisane powyżej. Od osób uprawnionych nie pobiera się żadnego wynagrodzenia za pomoc, której są beneficjentami. Co więcej, w świetle umowy Zainteresowana nie może udzielać informacji o podmiotach świadczących odpłatną pomoc prawną. Skoro umowa przewiduje stałe wynagrodzenie nie można mówić o ponoszeniu ryzyka ekonomicznego przez adwokata.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej; zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji; świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres. Przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może działanie jak i zaniechanie, powstrzymanie się od działania. Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy. Należy jednak zaznaczyć, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.
W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności, przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
W ocenie Zainteresowanej wynagrodzenie, które otrzymuje od organizacji pozarządowej za wykonane czynności stanowi przychód, o którym mowa w art. 13 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z wykonywaniem czynności w ramach zlecenia Zainteresowana nie dysponuje niezależnością i samodzielnością pozwalającą na uznanie, iż działa jako profesjonalny podmiot gospodarczy.
Wnioskodawczyni nie ponosi ryzyka gospodarczego i ekonomicznego związanego z prowadzoną działalnością. Świadczenie nieopłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego na podstawie zawartej umowy zlecenia na rzecz Stowarzyszenia, nie mieści się w definicji działalności gospodarczej określonej w ustawie o podatku od towarów i usług, a tym samym Wnioskodawczyni nie jest z tego tytułu podatnikiem zobowiązanym do rozliczania tego podatku. Otrzymane z tego tytułu wynagrodzenie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem nie powstanie obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług od wynagrodzenia otrzymanego na podstawie umowy zlecenia.
III. Przedstawiając Pani stanowisko odnośnie umowy zlecenie z Fundacją wskazuje, że jest ono dokładnie takie samo jak w przypadku świadczenia czynności w ramach umowy zlecenia ze Stowarzyszenia. Informacje podane w opisie zdarzenia w zakresie świadczonych usług dotyczą zarówno Stowarzyszenia jak i Fundacji. W konsekwencji, również w tej kwestii stoi Pani na stanowisku, że świadczenie nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego na podstawie umowy zlecenia na rzecz Fundacji nie mieści się w definicji działalności gospodarczej określonej w ustawie o podatku od towarów i usług, a tym samym nie jest Pani z tego tytułu podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia tego podatku.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
W świetle art. 8 ust. 1 ustawy:
przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres. Przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie, powstrzymanie się od działania (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy. Należy jednak zaznaczyć, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.
W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności, przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
Należy przy tym podkreślić, że nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług podlega opodatkowaniu. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika. Warunkiem bowiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze czynność winna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie musi ona być zrealizowana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, będzie podatnikiem podatku od towarów i usług.
W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:
podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:
pod pojęciem działalności gospodarczej rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Stosownie art. 15 ust. 3 ustawy:
za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności:
1) z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;
2) (uchylony)
3) z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.
W myśl art. 13 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163):
za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się:
1) (uchylony)
2) przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, przychody z tytułu udziału w badaniach i eksperymentach prowadzonych przez podmioty tworzące system szkolnictwa wyższego i nauki, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych;
3) przychody z działalności duchownych, osiągane z innego tytułu niż umowa o pracę;
4) przychody z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi;
5) przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7;
6) przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9;
7) przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych;
7a) przychody otrzymywane przez członków Rady Mediów Narodowych;
8) przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:
a) osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
b) właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością,
c) przedsiębiorstwa w spadku
- z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9;
9) przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej - z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.
Pojęcie działalności gospodarczej zdefiniowane zostało również w drugim akapicie art. 9 (1) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 11 grudnia 2006, Nr 347, str. 1, ze zm.) zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE:
„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.
W akapicie pierwszym, artykuł 9 (1) Dyrektywy 2006/112/WE wskazano, że:
„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.
W myśl art. 10 Dyrektywy 2006/112/WE:
warunek, o którym mowa w art. 9 ust. 1, przewidujący, że działalność gospodarcza jest prowadzona samodzielnie wyklucza opodatkowanie VAT pracowników i innych osób, o ile są one związane z pracodawcą umową o pracę lub jakimikolwiek innymi więzami prawnymi tworzącymi stosunek prawny między pracodawcą a pracownikiem w zakresie warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności pracodawcy.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniach sprecyzował, że za samodzielną nie będzie mogła być uznana działalność gospodarcza, która wykonywana jest przy wykorzystaniu infrastruktury i organizacji wewnętrznej podmiotu, na rzecz którego jest prowadzona, nie powoduje żadnego ryzyka ekonomicznego po stronie usługodawcy a nadto nie powoduje odpowiedzialności usługodawcy wobec osób trzecich za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością (orzeczenia w sprawie C-202/90 Ayuntamiento de Sevilla a Recandadores de Tributos de las Zonas primera y Segunda, C-235/85 pomiędzy Komisją Europejską a Królestwem Holandii).
Z opisu sprawy wynika, że w ramach prowadzonej działalności zamierza Pani zawrzeć umowę zlecenia ze stowarzyszeniem oraz fundacją, której przedmiotem jest realizacja świadczeń z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego.
W ramach umowy zamierza Pani pełnić dyżury w punktach Nieodpłatnej Pomocy Prawnej i Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego – w miejscach i o godzinach wyznaczonych przez Starostwo Powiatowe w (…) oraz Urząd Miejski w (…). Udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej lub świadczenie nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego odbywa się według kolejności zgłoszeń, po umówieniu terminu wizyty.
Zgodnie z umową, zleceniobiorca korzysta ze wskazanego przez Starostwo wyposażonego pomieszczenia, sprzętu i materiałów (meble, drukarka, materiały papiernicze), zaplecza technicznego (media, Internet) oraz udostępnionego przez Ministerstwo (...) programu do ewidencjonowania świadczeń na potrzeby realizacji świadczeń. Organizacja pozarządowa nie zobowiązuje Pani w umowie do zawarcia umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności wobec osób trzecich. Kwestii tej nie reguluje ani umowa, ani ustawa. Z tytułu pełnienia dyżurów otrzymywać będzie Pani umówione wynagrodzenie w formie ryczałtu za każdy miesiąc świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej. Wynagrodzenie jest niezależne od ilości udzielonych świadczeń. Jest ono uzależnione od ilości dyżurów. W umowie zawartej przez Panią ze Stowarzyszeniem/Fundacją, przedmiotem której jest wykonywanie czynności opisanych we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, znajduje się niepodlegający negocjacjom zapis: „Zleceniobiorca ponosi wyłączną odpowiedzialność wobec osób trzecich, za szkody powstałe w związku z wykonywanym świadczeniem”.
Pani wątpliwości dotyczą tego, czy będzie Pani zobowiązana zapłacić podatek od towarów i usług z tytułu uzyskiwanego wynagrodzenia.
Z cytowanego przepisu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy wynika, że dla uznania, że określone czynności wykonywane przez osobę fizyczną nie stanowią samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej i tym samym pozostają poza regulacjami ustawy o podatku od towarów i usług, istotne jest łączne spełnienie wszystkich elementów wymienionych w tym przepisie, tj. związanie zleceniobiorcy ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym a wykonującym zlecane czynności co do warunków:
- wykonywania tych czynności,
- wynagrodzenia oraz
- odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.
Użycie słowa „samodzielnie” w kontekście art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, wyklucza opodatkowanie pracowników i innych osób, o ile są one związane z pracodawcą przez umowę o pracę lub inny stosunek prawny tworzący więzi (stosunek podporządkowania) między pracodawcą a pracownikiem co do (w zakresie) warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności pracodawcy.
Oznacza to, że przychody z tytułu wykonywanych czynności nie tylko powinny być wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, lecz także spełnione muszą zostać pozostałe kryteria przedmiotowe określające m.in., czy działanie usługodawcy odbywa się na warunkach ryzyka gospodarczego, a tym samym kto ponosi odpowiedzialność za wykonane usługi. Nie stanowią bowiem samodzielnej działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, tylko i wyłącznie te czynności, gdy pomiędzy zlecającym ich wykonanie i wykonującym zlecone czynności istnieją więzy tworzące stosunek prawny w zakresie warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.
Odnośnie dwóch pierwszych warunków stwierdzić należy, że każdy w zasadzie stosunek prawny o charakterze odpłatnym istniejący pomiędzy podmiotem zlecającym wykonanie danej czynności a podmiotem, który daną czynność wykonuje, jest w jakimś sensie określony co do warunków wykonywania danych czynności oraz wynagrodzenia.
Nie będzie więc podatnikiem w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług osoba, która w ramach podpisanej umowy, tworzyć będzie ze zlecającym więzi analogiczne ze stosunkiem pracy, nie ponosząc tym samym ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywanymi czynnościami. Tylko spełnienie wymogów wyłączających samodzielność działania poprzez zawarcie więzi prawnej między zleceniodawcą a zleceniobiorcą co do warunków wykonywania zleconych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich, pozwala jednocześnie wyłączyć wykonywane czynności z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.
Mając na uwadze fakt, że w zasadzie każdy stosunek prawny o charakterze odpłatnym istniejący pomiędzy podmiotem zlecającym wykonanie danej czynności a podmiotem, który daną czynność wykonuje, określa wynagrodzenie oraz przynajmniej podstawowe warunki wykonywania czynności, należy uznać, że „odpowiedzialność zlecającego wobec osób trzecich” jest kryterium kluczowym dla oceny charakteru prawno-podatkowego danego podmiotu. Jest to czynnik odróżniający na gruncie ustawy VAT prowadzenie działalności gospodarczej (przesłanki warunkującej status podatnika podatku VAT) od innego rodzaju aktywności zawodowej nie powodującej powstania podmiotowości prawno-podatkowej na gruncie ww. ustawy.
Jak wynika z opisu sprawy wynagrodzenie, które będzie Pani otrzymywać za wykonanie usługi na rzecz Stowarzyszenia/ Fundacji będące przedmiotem wniosku nie stanowi przychodów, o których mowa w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wynagrodzenie, które będzie Pani otrzymywać od Stowarzyszenia/Fundacji za wykonane czynności opisanych we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej stanowi przychód, o którym mowa w art. 13 pkt 8a ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych.
A zatem należy przeanalizować pozostałe warunki, o których mowa w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy.
Zauważyć też należy, że sformułowanie w powołanym art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy odnoszące się do odpowiedzialności, należy rozumieć jako odpowiedzialność zleceniodawcy, w stosunku do osób trzecich, za czynności realizowane przez zleceniobiorcę w ramach wykonywania zlecenia. Tylko w takim przypadku ryzyko wykonania czynności zleconych przechodzi z faktycznego wykonawcy na osobę zlecającą ich wykonanie, co wyklucza samodzielny charakter działalności zleceniobiorcy. Tak bowiem rozumiana odpowiedzialność za wykonanie czynności wskazuje, kto ponosi ryzyko prowadzonej działalności, a tym samym wskazuje na wyłączenie ze sfery samodzielności (i z grona podatników podatku od towarów i usług) tego podmiotu, który nie odpowiada za efekt wykonywanej pracy wobec osób trzecich.
O wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług można zatem mówić w przypadku, gdy zleceniobiorcę będą łączyć ze zleceniodawcą więzi analogiczne jak w przypadku stosunku pracy, jako że nie będzie on ponosił ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywaniem czynności, będących przedmiotem wskazanych umów, a odpowiedzialność za te czynności w stosunku do osób trzecich będzie bezwzględnie ponosił zlecający. Oznacza to, że z treści zawartych umów wynikać winno zobowiązanie, które w swej istocie kładzie na zlecającego odpowiedzialność, zamiast na zleceniobiorcę, podobnie jak ma to miejsce w przypadku stosunku pracy.
Powyższe oznacza, że jeżeli analiza umowy cywilnoprawnej (stosunku prawnego) pomiędzy zleceniobiorcą – Panią a zleceniodawcą – stowarzyszeniem i/lub fundacją wykaże, że spełnione są wszystkie trzy warunki to nie można uznać Panią za podatnika VAT. Jednocześnie brak spełnienia któregokolwiek warunku oznacza, że występuje Pani w charakterze podatnika VAT.
Warunek pierwszy – warunki wykonywania czynności. Należy uznać, że co do zasady w istotę typowej umowy zlecenia, której przedmiotem jest realizacja świadczeń z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego, wpisane jest wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej zlecającego.
W tym kontekście należy zauważyć, że wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej zlecającego powoduje, że zleceniobiorca nie ponosi również w tym zakresie ryzyka ekonomicznego (co ma ścisły związek z tym jak kształtuje się wynagrodzenie – warunek drugi).
Warunek drugi – wynagrodzenie. Zakładając, że umowa przewiduje, że zleceniobiorca korzysta z infrastruktury i organizacji wewnętrznej zlecającego (spełniony warunek pierwszy), ustalenie, że warunek drugi jest spełniony, w praktyce sprowadza się do weryfikacji czy umowa przewiduje stałe wynagrodzenie. Jeżeli umowa przewiduje stałe wynagrodzenie nie można mówić o ponoszeniu ryzyka ekonomicznego przez zleceniobiorcę.
Warunek trzeci – odpowiedzialność zlecającego wobec osób trzecich. Warunek będzie spełniony jeżeli zgodnie z umową odpowiedzialność jest po stronie zlecającego, a nie po stronie faktycznego wykonawcy – zleceniobiorcy, co wyklucza samodzielny charakter jego działalności. Warunek będzie także spełniony gdy dana umowa nie przewiduje (nie wprowadza) takiej odpowiedzialności.
Mając powyższe na uwadze, na gruncie powołanych przepisów należy stwierdzić, że świadczenie przez Panią nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego na podstawie zawartej umowy ze stowarzyszeniem i fundacją, mieści się w definicji działalności gospodarczej określonej w ustawie, a tym samym jest Pani z tego tytułu podatnikiem zobowiązanym do rozliczania podatku od towarów i usług.
Wskazała Pani, że w umowie zawartej przez Panią ze stowarzyszeniem/fundacją, przedmiotem której jest wykonywanie czynności opisanych we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, znajduje się niepodlegający negocjacjom zapis: „Zleceniobiorca ponosi wyłączną odpowiedzialność wobec osób trzecich, za szkody powstałe w związku z wykonywanym świadczeniem”. Jako Zleceniobiorca ponosi Pani zatem pełną odpowiedzialność za szkody w związku z wykonywaniem świadczenia.
Zatem, w związku realizacją świadczeń z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego nie zostały spełnione wszystkie warunki, o których mowa w art. 15 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług. Mimo, że w rozpatrywanej sprawie, do wykonywania czynności wynikających z umowy będzie Pani korzystała z lokalu i infrastruktury (sprzęt, materiały, zaplecze techniczne) zapewnionej przez powiat i organizację pozarządową oraz udostępnionego przez Ministerstwo (...) programu do ewidencjonowania świadczeń na potrzeby realizacji świadczeń, a ponadto z tytułu pełnienia dyżurów otrzyma Pani zryczałtowaną, stałą kwotę (wynagrodzenie będzie niezależne od ilości udzielonych świadczeń), to jednak Pani jako Zleceniobiorca ponosi odpowiedzialność wobec osób trzecich, co wyklucza wyłączenie z opodatkowania świadczonych przez Panią usług.
Należy w tym miejscu wskazać, że nie stanowi samodzielnej działalności gospodarczej świadczenie usług wyłącznie wówczas gdy wszystkie warunki w tym przepisie będą spełnione łącznie. Analiza przedstawionych przez Panią okoliczności prowadzi do wniosku, że w opisanej sprawie nie będzie spełniony warunek dotyczący braku Pani odpowiedzialności wobec osób trzecich z tytułu świadczonych przez Panią usług w zakresie nieodpłatnej pomocy prawnej. W uzupełnieniu złożonego wniosku wskazała Pani wprost, że „Zleceniobiorca ponosi wyłączną odpowiedzialność wobec osób trzecich, za szkody powstałe w związku z wykonywanym świadczeniem”, co wyklucza zastosowanie w analizowanej sprawie dyspozycji art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT.
Tym samym, świadczenie opisanych usług nie będzie się mieściło w dyspozycji ww. przepisu.
Zgodnie z treścią art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy. Tym samym, w analizowanym przypadku należy Panią uznać za podmiot świadczący usługę, a stowarzyszenie/fundację za korzystającego z takiej usługi.
W konsekwencji, wykonywane przez Panią w ramach umowy ze stowarzyszeniem/fundacją usługi, będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy, a Pani z tego tytułu należy uznać za podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy prowadzącego działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy.
Podsumowując, stwierdzam, że jest Pani zobowiązana do odprowadzania podatku od towarów i usług od otrzymywanego wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego na podstawie umowy zlecenia
Wobec powyższego Pani stanowisko uznałem za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.