Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 grudnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 10 grudnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie braku prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki poniesione w związku z realizacją projektu. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Uwagi ogólne

Gmina jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT.

Na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.; dalej: „ustawa o samorządzie gminnym”), Gmina jest wyposażona w osobowość prawną i posiada zdolność do czynności cywilnoprawnych. Gmina wykonuje zadania własne (określone m.in. w art. 7 ustawy o samorządzie gminnym) samodzielnie lub poprzez powołane gminne jednostki organizacyjne (nieposiadające odrębnej od Gminy osobowości prawnej), w tym za pośrednictwem Urzędu Gminy (dalej: „Urząd”).

Do zadań własnych Gminy wymienionych w ustawie o samorządzie gminnym należą m.in. sprawy z zakresu telekomunikacji, porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych.

W celu realizacji swoich zadań własnych Gmina zamierza zrealizować projekt pn. „(…)” (dalej: „Projekt”). Głównym celem Projektu jest wsparcie Gminy w zakresie realizacji usług publicznych w obszarze teleinformatycznym, poprzez zwiększenie cyfryzacji Urzędu Gminy w kontekście zwiększania cyberbezpieczeństwa.

Zakres Projektu obejmować będzie w szczególności:

·   opracowanie audytu (...) oraz ankiety dojrzałości;

·   szkolenie dla pracowników w zakresie cyberbezpieczeństwa;

·   szkolenie certyfikowane dla informatyków w zakresie obsługi urządzeń oraz systemów do zapewnienia cyberbezpieczeństwa;

·   dostawę i konfigurację serwera bazodanowego z systemem operacyjnym;

·   dostawę i konfigurację macierzy;

·   dostawę i konfigurację przełącznika dostępowego zarządzalnego;

·   dostawę i konfigurację (...);

·   dostawę i instalację wraz z wykonaniem obwodów zasilających (...);

·   dostawę i instalację generatora prądu;

·   zakup oraz wdrożenie oprogramowania antywirusowego (...) wraz z przeszkoleniem z obsługi;

·   dostawę i konfigurację aktualizacji oprogramowania operacyjnego dla platformy serwerowej wraz z licencjami dostępowymi;

·   usługi doradcze wspomagające realizację Projektu.

Realizację Projektu Gmina zamierza sfinansować ze środków zewnętrznych, tj. z dofinansowania ze środków Funduszy Europejskich na Rozwój Cyfrowy (FERC) 2021-2027.

Gmina nie poniosła dotychczas jakichkolwiek wydatków na realizację przedmiotowego Projektu. Niemniej, przyszłe wydatki związane z realizacją Projektu będą dokumentowane fakturami VAT wystawionymi na Gminę przez dostawców/wykonawców.

Gmina jednocześnie wyjaśnia, że towary i usługi nabywane w ramach Projektu będą dotyczyć całościowego charakteru funkcjonowania Urzędu i Gmina nie będzie miała możliwości przyporządkowania ponoszonych wydatków do poszczególnych czynności wykonywanych w Urzędzie.

Sposób wykorzystania efektów Projektu

Wnioskodawca wskazuje, że Projekt zostanie zrealizowany na rzecz funkcjonowania Urzędu oraz na potrzeby pracowników Urzędu, a jego efekty będą służyć wszystkim mieszkańcom Gminy i interesantom Urzędu Gminy. Pośrednio zaś korzyści z Projektu będą czerpać obywatele, przedsiębiorstwa oraz wszelkie instytucje i organizacje – w szczególności z terenu Gminy.

Gmina wyjaśnia, że Projekt realizowany jest przede wszystkim w celu zapewnienia bezpieczeństwa przetwarzanych danych (głównie danych osobowych mieszkańców) i ich zabezpieczenia przed nieuprawnionym dostępem, wpływając na poprawę jakości usług świadczonych przez Urząd na rzecz mieszkańców w ramach działalności publicznoprawnej. Tym samym, w ocenie Gminy, jego realizacja jest/będzie ściśle powiązana z wykonywaniem zadań własnych, m.in. w zakresie utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych (art. 7 ust. 1 pkt 15 ustawy o samorządzie gminnym).

Mimo że zasadniczo efekty Projektu wykorzystywane będą na cele ogólnego funkcjonowania Urzędu, który w ramach swojej działalności realizuje/będzie realizować zarówno czynności niepodlegające opodatkowaniu VAT, jak również czynności opodatkowane VAT i zwolnione z VAT, wobec czego efekty Projektu mogą mieć pośredni związek także z czynnościami opodatkowanymi VAT i zwolnionymi z VAT realizowanymi w Urzędzie, zdaniem Gminy, związek ten jest marginalny i stanowi jedynie „skutek poboczny” realizowanego Projektu.

Gmina zwraca ponadto uwagę, że nie zamierza używać efektów przedmiotowego Projektu bezpośrednio do celów działalności gospodarczej. Ewentualny pośredni związek z działalnością gospodarczą może wynikać przykładowo z faktu, że powstała w ramach Projektu infrastruktura techniczna będzie miała na celu zapewnianie bezpieczeństwa wszystkich danych wykorzystywanych w ramach działalności Urzędu – nieuniknione jest zatem, że w pewnym marginalnym zakresie infrastruktura ta zapewniać będzie bezpieczeństwo danych np. dotyczących umów cywilnoprawnych zawieranych w ramach działalności gospodarczej. Gmina zaznacza jednak, że jej bezpieczeństwo informatyczne, którego osiągnięcie jest celem Projektu, nie stanowi zachęty dla kontrahentów do współpracy z Gminą. Innymi słowy – kontrahenci podejmują współpracę z Gminą nie dlatego, że realizuje cele Projektu, ale z innych, komercyjnych powodów.

Celem Gminy nie jest realizacja Projektu w celach komercyjnych rozumianych jako chęć uzyskania dochodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej lub zwiększenie dochodów opodatkowanych VAT. Podjęcie decyzji o realizacji Projektu nie było w jakikolwiek sposób motywowane wykonywaniem czynności stanowiących działalność gospodarczą w rozumieniu VAT. Celem jest natomiast podniesienie jakości realizacji zadań publicznych – jak bowiem wskazano powyżej, Projekt jest realizowany w celu zapewnienia możliwości wykonywania przez Gminę swoich zadań własnych przy zachowaniu określonych standardów oraz bezpieczeństwa. W tym sensie efekty Projektu nie będą w sposób bezpośredni generowały uzyskania przez Gminę (za pośrednictwem Urzędu) nowych dochodów, w tym dochodów opodatkowanych VAT.

W tym kontekście Gmina również zauważa, że realizacja Projektu nie będzie miała charakteru cenotwórczego – tj. okoliczność realizacji Projektu przez Gminę nie spowoduje efektu w postaci podwyższenia cen czy opłat uzyskiwanych przez Gminę (w tym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej) czy też wygenerowania nowych dochodów, w tym również opodatkowanych VAT. Dla interesantów Gminy realizacja Projektu będzie neutralna ekonomicznie. Gmina podkreśla, że decyzja o realizacji Projektu była całkowicie niezależna od okoliczności ewentualnego uzyskiwania przez Gminę dochodów (w tym dochodów uzyskiwanych w ramach swojej działalności opodatkowanej VAT).

Ponadto, co istotne, Gmina jako organ władzy publicznej zobowiązana jest do zachowania określonych standardów. Przykładowo, zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1557 ze zm.): „Podmiot publiczny używa do realizacji zadań publicznych systemów teleinformatycznych spełniających minimalne wymagania dla systemów teleinformatycznych oraz zapewniających interoperacyjność systemów na zasadach określonych w Krajowych Ramach Interoperacyjności”.

Z kolei zgodnie z § 15 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 maja 2024 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postać elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 773): „Systemy teleinformatyczne używane przez podmioty realizujące zadania publiczne projektuje się, wdraża oraz eksploatuje z uwzględnieniem ich funkcjonalności, niezawodności, używalności, wydajności, przenoszalności i pielęgnowalności, przy zastosowaniu norm oraz uznanych w obrocie profesjonalnym standardów i metodyk”. Zaś stosownie do § 19 ust. 1 ww. rozporządzenia: „Podmiot realizujący zadania publiczne opracowuje i ustanawia, wdraża i eksploatuje, monitoruje i przegląda oraz utrzymuje i doskonali system zarządzania bezpieczeństwem informacji zapewniający poufność, dostępność i integralność informacji z uwzględnieniem takich atrybutów, jak autentyczność, rozliczalność, niezaprzeczalność i niezawodność”.

Zaprezentowana powyżej charakterystyka również wskazuje, że efekty Projektu mają w głównej mierze wspomagać realizację przez Gminę jej zadań publicznych.

Pytanie

Czy Gminie będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur VAT dokumentujących wydatki poniesione w związku z realizacją Projektu?

Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem, Gminie nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur VAT dokumentujących wydatki poniesione w związku z realizacją Projektu.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Zgodnie z ogólną zasadą zawartą w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Z treści tego przepisu wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy odliczenia tego dokonuje podatnik VAT, a nabywane przez niego towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (a więc czynności, których następstwem jest określenie zobowiązania podatkowego).

W myśl natomiast art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z powyżej przytoczonych regulacji wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Tym samym, warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania wyłącznie do czynności zwolnionych od podatku VAT albo niepodlegających temu podatkowi.

W kwestii prawa do odliczenia VAT wielokrotnie w swych orzeczeniach wypowiadał się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”), wskazując, że aby można było przyznać podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego i określić zakres takiego prawa, zasadniczo konieczne jest istnienie bezpośredniego i ścisłego związku pomiędzy konkretną transakcją powodującą naliczenie podatku, a transakcją lub kilkoma transakcjami objętymi podatkiem należnym, które rodzą prawo do odliczenia (zob. wyroki TSUE w sprawach C-29/08 lub C-435/05).

Uzupełnienie tej reguły stanowi przyznanie podatnikowi prawa do odliczenia, gdy taki bezpośredni i ścisły związek nie występuje, lecz poniesione wydatki należą do kosztów ogólnych tego podatnika i jako takie stanowią elementy cenotwórcze dostarczanych towarów i usług. Takie wydatki mają bowiem bezpośredni związek z całością działalności gospodarczej podatnika (zob. wyrok TSUE w sprawie C-126/14). Z orzecznictwa TSUE wynika ponadto, że krajowe organy podatkowe i sądy, stosując owe kryteria bezpośredniego związku, powinny brać pod uwagę wszelkie okoliczności, w jakich przebiegały rozpatrywane transakcje i uwzględnić tylko te spośród nich, które były w sposób obiektywny związane z opodatkowaną działalnością podatnika (zob. wyrok TSUE w sprawie C-04/12).

Innymi słowy, prawo do odliczenia powstaje zarówno wtedy, gdy dany wydatek pozostaje w ścisłym związku z konkretnymi czynnościami opodatkowanymi VAT, jak również, gdy zostaje poniesiony w związku z ogółem czynności, kształtujących zakres działalności gospodarczej podatnika. W każdym bowiem z tych przypadków podatek naliczony zapłacony w cenie nabytych towarów lub usług stanowi, w sposób pośredni lub bezpośredni, element cenotwórczy czynności opodatkowanych, pozostając z nimi w ten sposób ścisłym związku, wynikającym zarówno z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.

Odnosząc się do wskazanej powyżej przesłanki warunkującej możliwość skorzystania z prawa do odliczenia podatku naliczonego, tj. związku ponoszonych wydatków z wykonywaniem czynności opodatkowanych, zdaniem Gminy, brak jest bezsprzecznego i bezpośredniego związku pomiędzy wydatkami, które ponoszone będą na realizację Projektu, a wykonywaniem czynności opodatkowanych VAT, uprawniającego tym samym do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jak Gmina wskazała w opisie zdarzenia przyszłego, głównym celem Projektu jest podniesienie jakości realizacji zadań publicznych poprzez zachowanie określonych standardów oraz bezpieczeństwa. Tym samym, w ocenie Gminy, jego realizacja jest/będzie ściśle powiązana z wykonywaniem zadań własnych i Gmina występować będzie w tym zakresie w roli organu władzy publicznej.

Mimo że efekty Projektu mogą mieć pośredni związek także z czynnościami opodatkowanymi VAT i zwolnionymi z VAT realizowanymi w Urzędzie, zdaniem Gminy, związek ten jest jedynie pośredni i marginalny. Gmina nie planuje bowiem wykorzystywać efektów Projektu bezpośrednio do działalności gospodarczej, tj. do celów komercyjnych (zarobkowych) – efekty Projektu nie będą w sposób bezpośredni generowały nowych dochodów dla Gminy, w tym dochodów opodatkowanych VAT.

Ponadto, realizacja Projektu nie będzie miała charakteru cenotwórczego – tj. okoliczność realizacji Projektu przez Gminę nie spowoduje efektu w postaci podwyższenia cen czy opłat uzyskiwanych przez Gminę (w tym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej).

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Gminy, pomiędzy wydatkami ponoszonymi na Projekt a wykonywanymi przez Gminę czynnościami opodatkowanymi VAT nie będzie istniał bezpośredni związek i w konsekwencji Gmina nie będzie uprawniona do odliczenia podatku naliczonego od wydatków ponoszonych na realizację przedmiotowego Projektu.

Analogiczne stanowisko zostało zaprezentowane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: „DKIS”) m.in. w interpretacjach indywidualnych:

·     z 21 października 2024 r. sygn. 0112-KDIL3.4012.495.2024.2.NS: „W związku z realizacją Projektu nie działają/nie będą Państwo działali jako podatnik podatku VAT i wydatki poniesione na realizację Projektu nie mają/nie będą miały związku ze sprzedażą opodatkowaną podatkiem VAT. Zakupy te są/będą związane w sposób bezpośredni i jednoznaczny z działalnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. (...) W sprawie nie występuje/nie wystąpi związek, o którym mowa w art. 86 ust. 1 ustawy, dający Państwu prawo do odliczenia podatku VAT. Tym samym, nie mają/nie będą mieli Państwo jakiegokolwiek prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego związanego z Projektem”.

·     z 19 września 2024 r. sygn. 0112-KDIL1-2.4012.335.2024.2.PM: „W opisie sprawy wskazali Państwo, że celem Projektu jest zwiększenie bezpieczeństwa informacji, w szczególności poprzez zastosowanie rozwiązań mających na celu wczesne wykrywanie zagrożeń i zapobieganie im. Projekt jest realizowany w celu zapewnienia możliwości wykonywania przez Państwa swoich zadań przy zachowaniu określonych standardów oraz bezpieczeństwa. Realizacja Projektu nie będzie miała charakteru cenotwórczego. W związku z nabyciami dokonywanymi w ramach Projektu nie będą Państwo uzyskiwali bezpośrednio jakichkolwiek dochodów. (...) Efekty realizacji Projektu pozostają w bezpośrednim związku z wykonywaniem przez Państwa zadań publicznych. W tej sprawie nie mają/nie będą mieli Państwo możliwości odliczenia podatku naliczonego związanego z realizacją Projektu. Nie są/nie będą spełnione – wskazane w art. 86 ust. 1 ustawy – przesłanki warunkujące prawo do odliczenia podatku naliczonego”.

·     z 25 czerwca 2024 r. sygn. 0112-KDIL1-3.4012.129.2024.2.AKR: „W opisie sprawy Gmina wskazała, że celem Projektu jest podniesienie jakości (standardu) realizacji zadań publicznych. Projekt jest realizowany w celu zapewnienia możliwości wykonywania przez Gminę swoich zadań przy zachowaniu określonych standardów oraz bezpieczeństwa. Projekt, w szczególności jego efekty niematerialne i materialne (w tym efekty rzeczowe) nie będą w sposób bezpośredni powodowały (generowały) uzyskania przez Gminę (działającą poprzez Urząd lub podległe jednostki organizacyjne) nowych dochodów, w tym dochodów opodatkowanych podatkiem VAT. Realizacja Projektu nie będzie miało charakteru cenotwórczego. W związku z nabyciami dokonywanymi w ramach Projektu Gmina nie będzie uzyskiwała bezpośrednio jakichkolwiek dochodów (efekty materialne i niematerialne Projektu same w sobie nie wygenerują po stronie Gminy bezpośrednio powiązanych z tymi wydatkami dochodów). (...) Powyższe okoliczności wskazują, że efekty realizacji Projektu nie są/nie będę wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Efekty realizacji Projektu pozostają w bezpośrednim związku z wykonywaniem przez Gminę zadań publicznych. W tej sprawie Gmina nie ma/nie będzie miała możliwości odliczenia podatku naliczonego związanego z realizacją Projektu”.

·     z 7 maja 2024 r. sygn. 0112-KDIL3.4012.116.2024.2.KFK: „Poniesione przez Państwa wydatki (...) Będą więc miały więc bezpośredni i ścisły związek ze sferą działań publicznych, a zatem z działalnością w interesie społeczności lokalnej, pozostające poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Nie będą to zatem nakłady, które należy uznać za pozostające w takim właśnie związku z realizacją konkretnych czynności opodatkowanych, np. wieczystym użytkowaniem, najmem czy dzierżawą gruntów Gminy. (...) pomiędzy ponoszonymi przez Gminę wydatkami na realizację inwestycji a wykonywanymi przez Gminę czynnościami opodatkowanymi, nie zaistniał ścisły związek, który uzasadniałby przyznanie Państwu prawa do odliczenia z tytułu tych wydatków”.

Reasumując, zdaniem Gminy, nie będzie jej przysługiwać prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z realizacją Projektu z uwagi na brak bezpośredniego związku ponoszonych wydatków z czynnościami opodatkowanymi VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Jak wynika z powołanych przepisów, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto należy podkreślić, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Ponadto na podstawie przepisu art. 88 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W świetle art. 15 ust. 1 ustawy:

Na mocy art. 15 ust. 2 ustawy:

Natomiast art. 15 ust. 6 ustawy stanowi, że:

Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej z kategorii podatnika ma charakter wyłącznie podmiotowo-przedmiotowy.

W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwojakim charakterze:

·podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz

·podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem, jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Tylko bowiem w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.):

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). W tym tylko zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Oznacza to, że w pozostałym zakresie np. w zakresie zadań własnych nałożonych na gminę na podstawie odrębnych przepisów, jednostki samorządu terytorialnego nie występują jako podatnicy podatku VAT, nawet jeśli pobierają należności, opłaty lub składki.

W przedstawionej sytuacji Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy Gminie będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur dokumentujących wydatki poniesione w związku z realizacją projektu pn. „(…)”.

Dokonując wykładni powołanych przepisów w kontekście przedstawionego opisu sprawy należy rozpocząć od stwierdzenia, że poszczególne elementy składające się na definicję prawa do odliczenia tworzą pewną całość, w oparciu o którą realizuje się istota podatku neutralnego dla przedsiębiorców, a obciążającego de facto ostatecznego nabywcę (konsumenta) towarów i usług. Charakteryzując transakcję, która rodzi prawo do odliczenia należy zatem stwierdzić, że nabywcą towarów i usług musi być podmiot występujący w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy. Przedmiot świadczenia powinien być natomiast wykorzystany w zasadniczej sferze działań tego przedsiębiorcy, tj. w zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy działalności gospodarczej.

Ponieważ jednak prawo do odliczenia realizuje się przez obniżenie kwoty podatku należnego o podatek naliczony, ustawodawca w art. 86 ust. 1 posługuje się pojęciem czynności opodatkowanych. Wynika to z faktu, że to właśnie wymienione czynności generują kwoty podatku należnego, które podatnik otrzymuje wraz z zapłatą za dokonywane świadczenia.

Prawo do odliczenia powstaje zatem jako konsekwencja dokonania określonych zakupów, które są następnie wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Z czynnością opodatkowaną mamy natomiast do czynienia wtedy, gdy podlega ona opodatkowaniu na podstawie art. 5 ustawy oraz jest dokonywana przez podmiot działający w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

W kwestii prawa do odliczenia wielokrotnie w swych orzeczeniach wypowiadał się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, zwany dalej „TSUE”. Wskazywał on, że aby można było przyznać podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego i określić zakres takiego prawa, zasadniczo konieczne jest istnienie bezpośredniego i ścisłego związku pomiędzy konkretną transakcją powodującą naliczenie podatku, a transakcją lub kilkoma transakcjami objętymi podatkiem należnym, które rodzą prawo do odliczenia (por. wyroki TSUE w sprawach C-29/08 SKF, C-435/05 Investrand). Uzupełnienie tej reguły stanowi przyznanie podatnikowi prawa do odliczenia, gdy taki bezpośredni i ścisły związek nie występuje, lecz poniesione wydatki należą do kosztów ogólnych tego podatnika i jako takie stanowią elementy cenotwórcze dostarczanych towarów i usług. Takie wydatki mają bowiem bezpośredni związek z całością działalności gospodarczej podatnika (por. wyrok TSUE w sprawie C-126/14 Sveda UAB). Z orzecznictwa TSUE wynika ponadto, że krajowe organy podatkowe i sądy, stosując owe kryteria bezpośredniego związku, powinny brać pod uwagę wszelkie okoliczności, w jakich przebiegały rozpatrywane transakcje i uwzględnić tylko te z pośród nich, które były w sposób obiektywny związane z opodatkowaną działalnością podatnika (por. wyrok TSUE w sprawie C- 04/12 Becker).

Innymi słowy, prawo do odliczenia powstaje zarówno wtedy, gdy dany wydatek pozostaje w ścisłym związku z konkretną czynnością opodatkowaną, jak również, gdy jest związany z większą liczbą takich czynności, a także, gdy zostaje poniesiony w związku z ogółem czynności, kształtujących zakres działalności gospodarczej podatnika. W każdym bowiem z tych przypadków podatek naliczony zapłacony w cenie nabytych towarów lub usług stanowi, w sposób pośredni lub bezpośredni, element cenotwórczy czynności opodatkowanych, pozostając z nimi w ten sposób ścisłym związku, wynikającym zarówno z art. 86 ust. 1 ustawy.

W przypadku jednostek samorządu terytorialnego opisany powyżej mechanizm znajduje pełne zastosowanie. Aby prawo do odliczenia powstało, Gmina musi wykorzystywać nabyte dobra do czynności opodatkowanych. W tym miejscu należy jednak zaznaczyć, że za wyjątkiem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych, Gmina – działająca jako organ władzy publicznej – nie występuje w charakterze podatnika podatku od towarów i usług (art. 15 ust. 6 ustawy). Powoduje to, że działalność Gminy, w dominującym stopniu, jest podmiotowo wyłączona z zakresu podatku od towarów i usług. Jak bowiem wskazuje w swych orzeczeniach TSUE, opodatkowanie wykonywanych przez organ władzy publicznej świadczeń należy ograniczyć do tych przypadków, gdy zastosowanie wyłączenia mogłoby prowadzić do znaczącego zakłócenia konkurencji (por. wyrok TSUE w sprawie C-288/07 Isle of Wight Council; postanowienie TSUE w sprawie C-72/13 Gmina Wrocław).

Zakres działania gminy jako organu władzy publicznej – uregulowany w ustawie o samorządzie gminnym – ma złożony charakter. Główną i dominującą sferę działalności gmin stanowi realizacja szeroko rozumianych zadań o charakterze publicznym, w skład których wchodzą zadania własne Gminy oraz zadania zlecone, należące do właściwości innych organów państwowych. Gminy mogą prowadzić również działalność gospodarczą, wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej, z tytułu której są podatnikami podatku od towarów i usług. Zasadniczym przedmiotem działalności Gminy są jednak czynności wykonywane w charakterze podmiotu prawa publicznego w celu sprawowania władzy publicznej. Jest to szeroko rozumiana działalność nastawiona na zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej, którą tworzą mieszkańcy gminy. Do zakresu działania gminy należą zatem wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

W sferze publicznoprawnej mieści się również cyfryzacja gminy, co wynika z przepisów ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1557 ze zm.).

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne:

Natomiast stosownie do art. 13 ust. 1 ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne:

W opisie sprawy wskazali Państwo, że:

·     Gmina jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT.

·     Do zadań własnych Gminy wymienionych w ustawie o samorządzie gminnym należą m.in. sprawy z zakresu telekomunikacji, porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych.

·     W celu realizacji swoich zadań własnych Gmina zamierza zrealizować projekt pn. „(…)” (dalej: „Projekt”). Głównym celem Projektu jest wsparcie Gminy w zakresie realizacji usług publicznych w obszarze teleinformatycznym poprzez zwiększenie cyfryzacji Urzędu Gminy w kontekście zwiększania cyberbezpieczeństwa.

·     Projekt realizowany jest przede wszystkim w celu zapewnienia bezpieczeństwa przetwarzanych danych (głównie danych osobowych mieszkańców) i ich zabezpieczenia przed nieuprawnionym dostępem, wpływając na poprawę jakości usług świadczonych przez Urząd na rzecz mieszkańców w ramach działalności publicznoprawnej.

·     Mimo że zasadniczo efekty Projektu wykorzystywane będą na cele ogólnego funkcjonowania Urzędu, który w ramach swojej działalności realizuje/będzie realizować zarówno czynności niepodlegające opodatkowaniu VAT, jak również czynności opodatkowane VAT i zwolnione z VAT, wobec czego efekty Projektu mogą mieć pośredni związek także z czynnościami opodatkowanymi VAT i zwolnionymi z VAT realizowanymi w Urzędzie, zdaniem Gminy, związek ten jest marginalny i stanowi jedynie „skutek poboczny” realizowanego Projektu.

·     Gmina nie zamierza używać efektów przedmiotowego Projektu bezpośrednio do celów działalności gospodarczej. Ewentualny pośredni związek z działalnością gospodarczą może wynikać przykładowo z faktu, że powstała w ramach Projektu infrastruktura techniczna będzie miała na celu zapewnianie bezpieczeństwa wszystkich danych wykorzystywanych w ramach działalności Urzędu – nieuniknione jest zatem, że w pewnym marginalnym zakresie infrastruktura ta zapewniać będzie bezpieczeństwo danych np. dotyczących umów cywilnoprawnych zawieranych w ramach działalności gospodarczej.

·     Celem Gminy nie jest realizacja Projektu w celach komercyjnych rozumianych jako chęć uzyskania dochodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej lub zwiększenie dochodów opodatkowanych VAT. Podjęcie decyzji o realizacji Projektu nie było w jakikolwiek sposób motywowane wykonywaniem czynności stanowiących działalność gospodarczą w rozumieniu VAT. Celem jest natomiast podniesienie jakości realizacji zadań publicznych – Projekt jest realizowany w celu zapewnienia możliwości wykonywania przez Gminę swoich zadań własnych przy zachowaniu określonych standardów oraz bezpieczeństwa. W tym sensie efekty Projektu nie będą w sposób bezpośredni generowały uzyskania przez Gminę (za pośrednictwem Urzędu) nowych dochodów, w tym dochodów opodatkowanych VAT.

·     Realizacja Projektu nie będzie miała charakteru cenotwórczego – tj. okoliczność realizacji Projektu przez Gminę nie spowoduje efektu w postaci podwyższenia cen czy opłat uzyskiwanych przez Gminę (w tym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej) czy też wygenerowania nowych dochodów, w tym również opodatkowanych VAT. Dla interesantów Gminy realizacja Projektu będzie neutralna ekonomicznie.

·     Decyzja o realizacji Projektu była całkowicie niezależna od okoliczności ewentualnego uzyskiwania przez Gminę dochodów (w tym dochodów uzyskiwanych w ramach swojej działalności opodatkowanej VAT).

Przedstawione przez Państwa okoliczności sprawy w kontekście przywołanych wcześniej przepisów prawa wskazują, że wydatki związane z realizacją przez Państwa inwestycji pn.: „(…)” ponoszone będą w celu zapewnienia bezpieczeństwa przetwarzanych danych (głównie danych osobowych mieszkańców) i ich zabezpieczenia przed nieuprawnionym dostępem, wpływając na poprawę jakości usług świadczonych przez Urząd na rzecz mieszkańców w ramach działalności publicznoprawnej. Będą więc miały bezpośredni i ścisły związek ze sferą działań publicznych, a zatem z działalnością w interesie społeczności lokalnej, pozostającą poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Nie będą to zatem wydatki, które należy uznać za pozostające w takim właśnie związku z realizacją konkretnych czynności opodatkowanych realizowanych przez Urząd Gminy.

Jak Państwo wskazali, celem Gminy nie jest realizacja Projektu w celach komercyjnych rozumianych jako chęć uzyskania dochodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej lub zwiększenie dochodów opodatkowanych VAT. Podjęcie decyzji o realizacji Projektu nie było w jakikolwiek sposób motywowane wykonywaniem czynności stanowiących działalność gospodarczą w rozumieniu VAT. Celem jest natomiast podniesienie jakości realizacji zadań publicznych. Ewentualny pośredni związek z działalnością gospodarczą może wynikać przykładowo z faktu, że powstała w ramach Projektu infrastruktura techniczna będzie miała na celu zapewnianie bezpieczeństwa wszystkich danych wykorzystywanych w ramach działalności Urzędu – nieuniknione jest zatem, że w pewnym marginalnym zakresie infrastruktura ta zapewniać będzie bezpieczeństwo danych np. dotyczących umów cywilnoprawnych zawieranych w ramach działalności gospodarczej.

Natomiast fakt, że wydatki poniesione w ramach przedmiotowego Projektu przyczynią się do zabezpieczenia danych dotyczących zawartych umów cywilnoprawnych w ramach działalności gospodarczej, nie ma w żadnym zakresie wpływu na wysokość obrotów osiąganych przez Gminę w ramach prowadzonej działalności opodatkowanej. Jak bowiem Państwo wskazali – okoliczność realizacji Projektu przez Gminę nie spowoduje efektu w postaci podwyższenia cen czy opłat uzyskiwanych przez Gminę (w tym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej), czy też wygenerowania nowych dochodów, w tym również opodatkowanych VAT. Jednocześnie wskazali Państwo, że Gmina nie zamierza używać efektów przedmiotowego Projektu bezpośrednio do celów działalności gospodarczej.

Nie można więc uznać, że wydatki związane z realizacją Projektu pozostają w ścisłym związku z czynnościami opodatkowanymi, albowiem cel takich działań należy rozpatrywać w znacznie szerszej perspektywie niż zabezpieczenie danych dotyczących zawartych umów cywilnoprawnych, dotyczących działalności gospodarczej prowadzonej w Urzędzie.

Zatem pomiędzy wydatkami, które Gmina będzie ponosiła w związku z realizacją Projektu a wykonywanymi przez Gminę czynnościami opodatkowanymi, nie zaistnieje ścisły związek, który uzasadniałby przyznanie Państwu prawa do odliczenia z tytułu tych wydatków. Wydatki te nie mogą również zostać uznane za rodzące prawo do odliczenia koszty ogólne, gdyż sytuacja podmiotów prawa publicznego działających w charakterze władzy publicznej jest nieporównywalna do sytuacji podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.

Istotą działalności Gminy nie jest bowiem działalność gospodarcza w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, a zatem wydatki o charakterze ogólnym nie mogą być traktowane analogicznie do kosztów ogólnych podatnika, stanowiących elementy cenotwórcze dostarczanych przez niego towarów i usług. Jak już zaznaczono powyżej, wydatki na zabezpieczenie danych dotyczących zawartych umów cywilnoprawnych, które związane są z działalnością gospodarczą prowadzoną przez Gminę (w tym działalnością opodatkowaną), nie mogą mieć charakteru cenotwórczego odnośnie zawieranych umów cywilnoprawnych.

Tym samym w odniesieniu do okoliczności przedstawionych we wniosku – na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy – nie mają Państwo możliwości odliczenia podatku VAT od wydatków związanych z realizacją projektu pn. „(…)”.

Podsumowując stwierdzam, że Gminie nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur dokumentujących wydatki poniesione w związku z realizacją Projektu.

W konsekwencji Państwa stanowisko w sprawie jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Wskazuję, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W szczególności wydaną interpretację oparłem na stwierdzeniu, że: „Celem Gminy nie jest realizacja Projektu w celach komercyjnych rozumianych jako chęć uzyskania dochodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej lub zwiększenie dochodów opodatkowanych VAT. Podjęcie decyzji o realizacji Projektu nie było w jakikolwiek sposób motywowane wykonywaniem czynności stanowiących działalność gospodarczą w rozumieniu VAT. Celem jest natomiast podniesienie jakości realizacji zadań publicznych” oraz że: „Decyzja o realizacji Projektu była całkowicie niezależna od okoliczności ewentualnego uzyskiwania przez Gminę dochodów (w tym dochodów uzyskiwanych w ramach swojej działalności opodatkowanej VAT)”. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Ta interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.