Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

17 grudnia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 17 grudnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy obowiązku pobrania i wpłacenia podatku VAT na  rachunek właściwego urzędu skarbowego z tytułu sprzedaży w drodze licytacji komorniczej prawa własności budynków posadowionych na działce nr 1 wraz z prawem użytkowania wieczystego tej działki.

Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 6 lutego 2025 r. (data wpływu) oraz  pismem z 6 lutego 2025 r. (data wpływu 14 lutego 2025 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym … w … w postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym pod sygnaturą akt …, prowadzi egzekucję przeciwko dłużnikowi … PESEL … zam. …, ul. … . Egzekucja w niniejszej sprawie jest prowadzona z prawa użytkowania wieczystego nieruchomości wraz z prawem własności posadowionych na tym gruncie zabudowań - gruntu oddanego w użytkowanie wieczyste, budynek i urządzenia stanowiące odrębną nieruchomość – działka nr 1 o pow. (...) ha, obręb …, położonej w … przy ulicy …, gmina …, powiat …, województwo … .

Na nieruchomości znajdują stanowiące od gruntu odrębne nieruchomości, tj. budynek o pow. (...) m² jednokondygnacyjny oraz wiata przeznaczona na magazyn zaopatrzenia materiałowo-technicznego o stalowej konstrukcji, obudowana blachą trapezową, jednokondygnacyjna o pow. 283,5 m².

Nieruchomość jest wpisana do księgi wieczystej o numerze …, prowadzonej przez Sąd Rejonowy … w … Wydział Ksiąg Wieczystych. Nieruchomość stanowi własność Skarbu Państwa. Prawo użytkowania wieczystego ustanowione zostało począwszy od 05.12.1990 r. na 99 lat.

Z ustaleń komornika dokonanych poprzez zweryfikowanie treści księgi wieczystej w Sądzie Rejonowym … w … Wydział Ksiąg Wieczystych wynika, że użytkownikiem wieczystym od 2008 r. pozostaje dłużnik … PESEL …, który stał się użytkownikiem wieczystym na podstawie umowy przeniesienia własności przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55 ze zn. 1 kc z dnia 02.06.2008 r., sporządzonej w formie aktu notarialnego przez  notariusza … w Kancelarii Notarialnej w … przy ulicy … (Rep.  …). Dłużnik w przedmiotowym akcie notarialnym oświadczył, że w dniu jego zawarcia pozostaje czynnym podatnikiem VAT, jednakże nabycie przez dłużnika nieruchomości nie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Na dzień sporządzenia niniejszego wniosku dłużnik jako osoba fizyczna nie figuruje jako czynny podatnik VAT, co ustalono za pomocą wyszukiwarki podatki.gov.pl/wykaz-podatnikow-vat-wyszukiwarka.

W toku podjętych w sprawie czynności podczas oględzin nieruchomości ustalono, że nieruchomość stanowi przedmiot najmu – nieruchomość jest wykorzystywana przez dłużnika do prowadzenia działalności gospodarczej. Najemcy oświadczyli komornikowi, że umowy najmu zawarte zostały ze spółką … sp. z o. o. NIP …, w której dłużnik … PESEL … figuruje jako Prezes Zarządu. Dłużnik nie brał udziału w czynnościach oględzin nieruchomości oraz w czynności sporządzenia protokołu opisu i szacowania nieruchomości. Wobec powyższego Komornik Sądowy skierował do dłużnika zapytanie dotyczące nieruchomości celem ustalenia czy sprzedaż w drodze egzekucji sądowych prawa użytkowania wieczystego nieruchomości wraz z prawem własności posadowionych na tym gruncie zabudowań położonej w … przy ul. … winna być opodatkowana podatkiem VAT. W odpowiedzi na zapytanie komornika dłużnik pismem z dnia 30.03.2021 r. oświadczył, że:

1) wszelkie dane dotyczące nabycia nieruchomości zawarte są w akcie notarialnym znajdującym się  w księdze wieczystej o numerze …., zgodnie z którym, nabycie nieruchomości nie  było opodatkowane podatkiem VAT,

2) nie dokonywał on ulepszeń nieruchomości.

W toku dalszego postępowania dłużnik skarżył każdą czynność komornika, tym samym dążąc jedynie do obstrukcji i rozciągnięcia postępowania egzekucyjnego w czasie, w związku z czym w wyniku znacznego upływu czasu od poprzedniego zapytania komornik pismem z dnia 22.01.2024 r. ponownie skierował do dłużnika zapytanie składające się z 15 szczegółowych pytań, którymi żądano od dłużnika udzielenia szczegółowych informacji dotyczących nieruchomości pod rygorem zastosowania art. 113 ust. 10a oraz art. 43 ust. 21 ustawy o podatku od towarów i usług. Pismem z  dnia 20.02.2024 r. dłużnik udzielił odpowiedzi na zapytanie wskazując jedynie dwie informacje, tj.  nabycie nieruchomości nie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT, jak również, że nie odliczał podatku VAT w związku z tą nieruchomością. Odpowiedź dłużnika nie odzwierciedlała żądanych przez komornika informacji. W związku z powyższym w dniu 18.10.2024 r. komornik ponownie przeprowadził czynności terenowe pod adresem przy ul. … w … . Pod adresem nie zastano dłużnika. W toku czynności ustalono, że nieruchomość wciąż stanowi przedmiot najmu – pod adresem zastano obecnych najemców nieruchomości, wobec czego nieruchomość jest wciąż wykorzystywana przez dłużnika do prowadzenia działalności gospodarczej. Obecni oświadczyli, że umowy najmu w dalszym ciągu zawierane są ze spółką … sp. z o. o. NIP …, w której dłużnik …. PESEL … figuruje jako Prezes Zarządu. Przedmiotowa spółka jest czynnym podatnikiem VAT od dnia 17.02.2015 r. Przedmiotem działalności spółki jest PKD 68.31 Pośrednictwo w obrocie nieruchomościami oraz 68.20 Wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi. W tym miejscu należy zaznaczyć, że Spółka …. Sp. z o. o. nie jest użytkownikiem wieczystym nieruchomości o numerze … położonej w … przy ul. … . Dłużnik nie udzielił komornikowi informacji o tym, że nieruchomość jest wykorzystywana przez niego do prowadzenia działalności gospodarczej, jak również nie przedstawił dokumentów stanowiących o tym, że spółka … Sp. z o. o. jest uprawniona do zawierania umów najmu przedmiotowej nieruchomości będącej w użytkowaniu wieczystym dłużnika … jako osoby fizycznej. Według ustaleń komornika w chwili nabycia nieruchomości przez dłużnika w 2008 r. dłużnik figurował w  CEIDG jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą pod firmą: … NIP … o tożsamym PKD, co ww. spółka. Dłużnik po wpisaniu do KRS spółki … sp. z o. o. zawiesił działalność w CEIDG z dniem 20.02.2015 r. a następnie w dniu 17.04.2015 r. wykreślił.

W toku dalszych czynności komornik zwrócił się z zapytaniem do Urzędu Skarbowego o udzielenie informacji czy w sprzedaży w drodze egzekucji - prawa użytkowania wieczystego nieruchomości składającej się z budynków użytkowych oraz działki ewidencyjnej nr 1 o pow. 2 277m² będącej w użytkowaniu wieczystym do dnia 05.12.2089 r. położonej: …, ul. …, obręb ..., dla której Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego … w  … prowadzi księgę wieczystą o nr … wraz z prawem własności nieruchomości budynkowej, w sprawie … prowadzonej przeciwko dłużnik … PESEL … - należy doliczyć podatek od towarów i usług (VAT). Pismem z dnia 22.11.2024 r. Szef KAS w odpowiedzi na zapytanie wskazał, że nie posiada informacji pozwalających na ustalenie kwestii wymienionych we wniosku.

W uzupełnieniu wniosku na pytanie: W jaki sposób, do jakich celów, dłużnik wykorzystywał/wykorzystuje nieruchomość, o której mowa we wniosku, od dnia nabycia? Wskazał Pan: Nieruchomość jest wynajmowana.

Dłużnik jako zarządca nieruchomości w trybie art. 931 kpc nie przedstawił komornikowi podstawy prawnej, z której wynika prawo spółki … sp. z o.o. do zawierania umów najmu przedmiotowej nieruchomości. Informacje o tym, że umowy najmu zawarte są z ww. spółką komornik uzyskał w wyniku przeprowadzonych czynności terenowych oraz w wyniku zapytań skierowanych do najemców w trybie 761 kpc.

Budynek objęty zakresem wniosku stanowi budynek w rozumieniu art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2024 r., poz. 725 ze zm.).

Stalowa wiata stanowi budynek zgodnie z art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2024 r., poz. 725 ze zm.).

Ww. budynek i wiata stalowa są trwale związane z gruntem

Na pytanie: Jakie urządzenia (proszę wymienić), o których mowa we wniosku, znajdują się na działce nr 1? odpowiedział Pan: Na działce 1 znajduje się wiata stalowa.

Następnie na pytanie: Czy ww. urządzenia stanowią urządzenia budowlane, o których mowa w art. 3 pkt 9 ww. ustawy Prawo budowlane? Jeśli tak, to proszę wskazać z którym budynkiem/budowlą są  one powiązane? Wskazał Pan: Ww. urządzenia nie stanowią urządzeń budowlanych.

Budynki zostały nabyte przez dłużnika aktem notarialnym z dnia 02.06.2008 r. sporządzonym przed notariuszem … prowadzącym Kancelarię Notarialną w … przy ulicy … . Zgodnie z danymi Kartoteki budynków - rok zakończenia przedmiotowego budynku to 1987 r.

Dłużnikowi nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, gdyż dłużnik nie wytworzył/wybudował budynków. Dłużnik nabył użytkowanie wieczyste wraz z prawem własności budynków w 2008 r. aktem notarialnym. Od nabycia nie uiszczał podatku VAT jedynie podatek od czynności cywilnoprawnych, w związku z czym nie przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku VAT. Tak również oświadczył dłużnik w piśmie z dnia 20.02.2024 r.

Na pytanie: Kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie poszczególnych budynków/budowli lub ich części w   rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z  2024 r. poz. 361 ze zm.)? Należy wskazać dokładną datę. Odpowiedział Pan: Nieruchomość będąca przedmiotem egzekucji objęta treścią … została odłączona z nieruchomości … dnia 22.12.2004 r. na wniosek z dnia 17.12.2004 r. Pierwsze zasiedlenie nieruchomości … dnia 05.12.1990 r. - nieruchomość oddana w użytkowanie wieczyste na 99 lat.

Dalej na pytanie nr 11: Jeżeli nastąpiło pierwsze zasiedlenie części poszczególnych budynków/budowli, to należy wskazać, w jakiej w części? wskazał Pan: Komornik Sądowy nie posiada urzędowej wiedzy dotyczącej przedmiotowych informacji.

Następnie na pytanie: Czy pomiędzy pierwszym zasiedleniem poszczególnych budynków/budowli lub  ich części a ich dostawą upłynie okres dłuższy niż 2 lata? odpowiedział Pan: Tak, pomiędzy pierwszym zasiedleniem a ich dostawą upłynie okres dłuższy niż 2 lata.

Na pytanie nr 13: Kiedy nastąpiło zajęcie do używania poszczególnych budynków/budowli przez  pierwszego właściciela? Należy wskazać dokładną datę. Wskazał Pan: Komornik Sądowy nie  posiada urzędowej wiedzy dotyczącej przedmiotowych informacji.

Następnie na pytanie: Czy budynki/budowla, przed ich nabyciem przez dłużnika, były wykorzystywane przez   poprzednich właścicieli? odpowiedział Pan: Tak, budynki przed ich nabyciem przez dłużnika były wykorzystywane przez poprzednich właścicieli, co komornik ustalił na podstawie informacji zawartych w Księdze Wieczystej.

Dalej na pytanie nr 15: Kiedy poszczególne budynki/budowla lub ich części zostały oddane w najem (należy wskazać dzień, miesiąc i rok)? wskazał Pan: Komornik Sądowy nie posiada urzędowej wiedzy dotyczącej przedmiotowych informacji.

Następnie odpowiadając na pytanie: Czy budynki/budowla/urządzenia budowlane były/są wykorzystywane przez dłużnika wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług? Jeżeli tak, to  jaką  działalność zwolnioną z opodatkowania podatkiem VAT, do której wykorzystywane były/są budynki/budowla/urządzenia budowlane, wykonywał dłużnik – należy podać podstawę prawną zwolnienia? wskazał Pan: Budynki nie były/nie są wykorzystywane przez dłużnika wyłącznie na cele działalności zwolnionej od VAT.

W dalszej kolejności na pytanie: Czy dłużnik ponosił nakłady na ulepszenie ww. budynków/budowli w  rozumieniu przepisów o  podatku dochodowym, w wysokości wyższej niż 30% wartości początkowej budynków/budowli? wskazał Pan: Dłużnik pismem z dnia 30.03.2021 r. oświadczył, że  nie dokonywano ulepszeń nieruchomości. Dłużnik wezwany pismem z dnia 22.01.2024 r. do  wskazania czy dokonywano ulepszeń nieruchomości nie udzielił odpowiedzi dotyczącej przedmiotowych informacji.

Następnie na pytanie nr 18: Czy najemca ponosił nakłady na ulepszenie ww. budynków/budowli w  rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, w wysokości wyższej niż 30% wartości początkowej budynków/budowli? odpowiedział Pan: Komornik Sądowy nie posiada urzędowej wiedzy dotyczącej przedmiotowych informacji.

Na pytanie nr 19: Czy między dłużnikiem, a najemcą doszło/dojdzie od rozliczenia nakładów poniesionych na  ulepszenie poszczególnych budynków/budowli? wskazał Pan: Komornik Sądowy nie posiada urzędowej wiedzy dotyczącej przedmiotowych informacji.

Komornik Sądowy nie posiada informacji o której mowa w pytaniach nr 11,13,15,18,19. Brak przedmiotowych informacji wynika z podjętych w toku postępowania czynności, w tym zapytania kierowane do dłużnika (pismo z dnia 23.02.2021 r. skutecznie doręczone w dniu 25.03.2021 r. - odpowiedź dłużnika z dnia 30.03.2021 r. oraz pismo z dnia 22.01.2024 r. skutecznie doręczone w  dniu 13.02.2024 r. - odpowiedź dłużnika z dnia 20.02.2024 r.), czynności terenowe przeprowadzone w dniach 26.02.2020 r., 28.08.2020 r. oraz 18.10.2024 r.), zapytania skierowane do  najemców nieruchomości w trybie art. 761 kpc, zapytanie skierowane do Urzędu Skarbowego, przeglądanie akt księgi wieczystej … w Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego … w … . Ww. czynności zostały udokumentowane, tj. wynikają z akt sprawy i potwierdzają brak możliwości uzyskania tych niezbędnych informacji od dłużnika.

Pytanie

Czy Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym … w … dokonując sprzedaży nieruchomości, tj. prawa użytkowania wieczystego nieruchomości wraz  z prawem własności posadowionych na tym gruncie zabudowań - gruntu oddanego w  użytkowanie wieczyste, budynek i urządzenia stanowiące odrębną nieruchomość – działka nr 1 o pow. (...) ha, obręb …, położonej w … przy ulicy …, gmina …, powiat …, województwo …, na której znajduje się budynek o pow. (...) m² jednokondygnacyjny oraz wiata przeznaczona na magazyn zaopatrzenia materiałowo-technicznego o  stalowej konstrukcji, obudowana blachą trapezową, jednokondygnacyjna o pow. 283,5 m², dla  której Sąd Rejonowy … w … Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze …, w trybie licytacji publicznej będzie zobowiązany jako płatnik podatku VAT do obliczenia, pobrania i wpłacenia podatku VAT na rachunek właściwego urzędu skarbowego z tytułu dokonania dostawy towaru?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, w myśl art. 43 ust. 21 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od  towarów i usług (Dz. U. 2004 Nr 54 poz. 535 t.j.) - dalej ustawa o VAT, dostawa towarów w  postaci wyżej opisanego prawa, dokonana w toku egzekucji sądowej winna być opodatkowana podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 18 ustawy o VAT, organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o  postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2023 r. poz. 2505 i 2760) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Sprzedaż nieruchomości lub gruntu uznawana jest jako dostawa towaru w rozumieniu przepisów ustawy o VAT. Dłużnik będący właścicielem nieruchomości podlegającej sprzedaży w trybie licytacji publicznej zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT jest podatnikiem podatku VAT. Wobec powyższego czynność odpłatnej dostawy towaru (nieruchomości) dokonywana przez Komornika w trybie licytacji publicznej podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Sprzedaży w niniejszym postępowaniu podlega prawo użytkowania wieczystego nieruchomości wraz z prawem własności posadowionych na tym gruncie zabudowań.

Do działki zabudowanej należy wskazać, iż zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, zwalnia się  od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy o VAT, przez pierwsze zasiedlenie - rozumie się przez to oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:

a)wybudowaniu lub

b)ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30 % wartości początkowej.

Ponadto zgodnie z art. 43 ust. 21 ustawy o VAT, jeżeli udokumentowane działania organów egzekucyjnych lub komorników sądowych, o których mowa w art. 18, nie doprowadziły, na skutek braku możliwości uzyskania niezbędnych informacji od dłużnika, do potwierdzenia spełnienia warunków zastosowania do dostawy towarów, o której mowa w art. 18, zwolnień od podatku, o których mowa w ust. 1 pkt 2, 3 i 9–10a, przyjmuje się, że warunki zastosowania zwolnień od podatku nie są spełnione.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż w toku prowadzonego postępowania działania Komornika nie doprowadziły do potwierdzenia spełnienia warunków zastosowania zwolnień od podatku. Wobec czego zastosowaniu będzie podlegać art. 43 ust. 21 ustawy o VAT.

Biorąc powyższe pod uwagę Wnioskodawca twierdzi, iż będzie zobowiązany do pobrania i płacenia podatku VAT na rachunek właściwego urzędu skarbowego z tytułu dokonania dostawy towaru w  trybie licytacji publicznej, tj. prawa użytkowania wieczystego nieruchomości wraz z prawem własności posadowionych na tym gruncie zabudowań - gruntu oddanego w użytkowanie wieczyste, budynek i  urządzenia stanowiące odrębną nieruchomość – działka nr 1 o pow. (...) ha, …, położonej w … przy ulicy …, gmina …, powiat …, województwo …, budynek o pow. (...) m² jednokondygnacyjny oraz wiata przeznaczona na magazyn zaopatrzenia materiałowo-technicznego o stalowej konstrukcji, obudowana blachą trapezową, jednokondygnacyjna o pow. 283,5 m². Nieruchomość jest wpisana do księgi wieczystej o  numerze …, prowadzonej przez Sąd Rejonowy … w … X Wydział Ksiąg Wieczystych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 18 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111):

Przepis art. 18 ustawy wprowadza szczególną na gruncie przepisów ustawy regulację, kiedy to należny podatek pobierany jest i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika.

W świetle cyt. wyżej przepisów, płatnikami podatku od towarów i usług (czyli podmiotami zobowiązanymi do obliczania, poboru podatku od podatnika i wpłaty podatku na konto organu podatkowego) mogą być organy egzekucyjne oraz komornicy sądowi. Sytuacja taka ma miejsce, gdy w wykonaniu czynności egzekucyjnych organy te dokonują dostawy towarów należących do podatnika lub przez niego posiadanych z naruszeniem przepisów. Sformułowanie „płatnikami” oznacza, że organy te nie stają się z tytułu wykonania powyższych czynności podatnikami podatku od towarów i usług, lecz pełnią jedynie rolę płatnika w odniesieniu do podatku należnego z tytułu sprzedanych (zlicytowanych) towarów należących do podatnika, w stosunku do którego toczy się  postępowanie egzekucyjne.

Komornik sądowy pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika. Uzasadnione jest to charakterem odpłatnej dostawy następującej w ramach wykonywania czynności egzekucyjnych. Jeżeli bowiem dłużnik niesolidnie spłaca swoje zobowiązania i w celu wyegzekwowania należności wszczęto przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, to istnieją podstawy do uznania, że nie uiści również podatku należnego w związku z dostawą dokonaną w ramach egzekucji. Nie bez znaczenia jest także fakt, że podatnik, będący dłużnikiem, zazwyczaj nie otrzymuje kwot uzyskanych przez organ egzekucyjny ze sprzedaży towarów w wykonaniu czynności egzekucyjnych. Prawdopodobne jest zatem, że podatnik nie posiada innych środków finansowych umożliwiających uiszczenie należnego podatku. Ustanowienie organu egzekucyjnego płatnikiem zapewnia odprowadzenie należnego podatku przez organ przeprowadzający dostawę w ramach czynności egzekucyjnych.

Zaznaczenia wymaga, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika – dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika, będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik. Natomiast w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.

Zatem komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług i do uwzględnienia w trakcie sprzedaży licytacyjnej towarów okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Na mocy art. 2 pkt 6 ustawy:

Zaznaczenia wymaga, że sprzedaż nieruchomości w trybie egzekucji stanowi odpłatną dostawę towarów, co oznacza, że zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, objęta jest zakresem przedmiotowym opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Zgodnie z przedstawionymi przepisami budynki oraz grunty spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż jest traktowana jako dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy, która to czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem był podatnikiem podatku od towarów i usług.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy:

Według art. 15 ust. 2 ustawy:

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Zaznaczenia wymaga, że sprzedaż składników wykorzystywanych w działalności gospodarczej podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z opisu sprawy wynika, że prowadzi Pan postępowanie egzekucyjne prawa wieczystego użytkowania nieruchomości gruntowej składającej się działki nr 1, wraz z prawem własności posadowionych na  tym gruncie zabudowań. Na ww. działce znajduje się jednokondygnacyjny budynek oraz wiata przeznaczona na magazyn zaopatrzenia materiałowo-technicznego, będąca budynkiem. W chwili nabycia nieruchomości przez dłużnika w 2008 r. dłużnik figurował w  CEIDG jako osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą pod firmą: … . Dłużnik w dniu nabycia ww. nieruchomości był czynnym podatnikiem VAT. Nieruchomość jest wykorzystywana przez dłużnika do  prowadzenia działalności gospodarczej.

Zatem, sprzedaż egzekucyjna ww. budynków posadowionych na działce nr 1 wraz z prawem użytkowania wieczystego tej działki będzie stanowić zbycie majątku  należącego do przedsiębiorstwa dłużnika. W związku z tym, przy dostawie ww.  nieruchomości spełnione będą przesłanki do uznania dłużnika za podatnika podatku w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Tym samym, dostawa przez Pana jako komornika ww. budynków posadowionych na   działce nr  1 wraz z prawem użytkowania wieczystego tej działki będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art.  5 ust. 1 pkt 1 ustawy, jako odpłatna dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Przy czym, wykonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, może być albo opodatkowana właściwą stawką podatku VAT, albo może korzystać ze zwolnienia od  tego podatku.

Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 146ef ust. 1 ustawy:

Jednakże, zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Zakres i zasady zwolnienia dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest – co do zasady - zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zatem dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części, kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

Zgodnie z treścią art. 2 pkt 14 ustawy:

Z powyższego przepisu wynika, że pierwszym zasiedleniem jest pierwsze zajęcie nieruchomości do używania. Pierwsze zasiedlenie budynku/budowli lub ich części ma więc miejsce zarówno w sytuacji, w której po wybudowaniu budynku/budowli lub ich części oddano je w najem, jak i w przypadku wykorzystywania budynku/budowli lub ich części na potrzeby własnej działalności gospodarczej podatnika – bowiem w obydwu przypadkach doszło do korzystania z budynku, budowli.

W tym miejscu należy nadmienić, że w przypadku nieruchomości zabudowanych niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom - po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

Według art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:

Powyższy przepis wskazuje, jakie muszą zostać spełnione warunki aby sprzedaż budynków, budowli lub ich części mogła korzystać ze zwolnienia od podatku VAT. Z przepisu tego wynika, że prawo do zwolnienia przysługuje wówczas, gdy w stosunku do budynków, budowli lub ich części będących przedmiotem sprzedaży nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, oraz dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ulepszenie tych obiektów, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Z analizy powołanych wyżej przepisów wynika, że jeżeli dostawa budynków, budowli lub ich części będzie mogła korzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, wówczas badanie przesłanek wynikających z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a stanie się bezzasadne.

Jeżeli nie zostaną spełnione przesłanki zastosowania dla dostawy zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 i pkt 10a ustawy, należy przeanalizować możliwość skorzystania ze zwolnienia od podatku w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:

Zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dotyczy wszystkich towarów – zarówno nieruchomości, jak i ruchomości – przy nabyciu (imporcie lub wytworzeniu) których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT i wykorzystywanych – niezależnie od okresu ich używania przez podatnika – wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT.

Jak wskazano wyżej, aby zastosować zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dla dostawy towarów, spełnione muszą być łącznie dwa warunki wskazane w tym przepisie, tj.:

-towary od momentu ich nabycia do momentu ich zbycia muszą służyć wyłącznie działalności zwolnionej, w żadnym momencie ich posiadania nie można zmienić ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystywania,

-przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Niespełnienie jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Analiza przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, regulujących wyżej wskazane prawo do zwolnienia od podatku dostawy budynków, budowli lub ich części, prowadzi do wniosku, że w odniesieniu do tych towarów może wystąpić jedna z ww. podstaw do zastosowania zwolnienia od tego podatku. Istotne jest wobec tego każdorazowe kompleksowe zbadanie okoliczności towarzyszących dostawie danego obiektu. Zauważyć bowiem należy, że stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega ani wykładni rozszerzającej, ani zawężającej, natomiast możliwość wychodzenia poza wykładnię literalną jest niedopuszczalna. W efekcie, podatnik uprawniony jest do zastosowania ww. preferencji, gdy charakter dokonywanych przez  niego czynności, w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości, wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Wskazania wymaga, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęcia „budynku”. W tym zakresie należy odnieść się do przepisów ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2024 r., poz. 725 ze zm.).

I tak, w myśl art. 3 pkt 1 ustawy Prawo budowlane:

Stosownie do treści art. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane:

Kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle rozstrzyga art. 29a ust. 8 ustawy, w myśl którego:

W świetle tego przepisu, przy sprzedaży budynków lub budowli, dokonywanej wraz z dostawą gruntu, na którym są one posadowione, grunt dzieli byt prawny budynków w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że do dostawy gruntu stosuje się analogiczną stawkę podatku, jak przy dostawie budynków, budowli lub ich części trwale z gruntem związanych. Jeżeli dostawa budynków albo budowli lub ich części korzysta ze zwolnienia od podatku, ze zwolnienia takiego korzysta również dostawa gruntu, na którym obiekt jest posadowiony. Przepis ten ma także zastosowane do dostawy prawa użytkowania wieczystego gruntu.

Jednocześnie zgodnie z art. 43 ust. 21 ustawy:

Zatem, dokonana w trybie egzekucji dostawa towarów jest opodatkowana podatkiem od towarów i  usług według właściwej stawki, jeżeli udokumentowane działania w celu możliwości zastosowania zwolnienia podjęte przez komornika lub organ egzekucyjny były z powodu dłużnika bezskuteczne.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że w analizowanym przypadku doszło do pierwszego zasiedlenia budynków, będących przedmiotem dostawy, a pomiędzy pierwszym zasiedleniem poszczególnych budynków a ich dostawą upłynie okres dłuższy niż 2 lata.

Jednak na pytania:

-Czy dłużnik ponosił nakłady na ulepszenie ww. budynków/budowli w rozumieniu przepisów o   podatku dochodowym, w wysokości wyższej niż 30% wartości początkowej budynków/budowli? wskazał Pan: Dłużnik pismem z dnia 30.03.2021 r. oświadczył, że  nie  dokonywano ulepszeń nieruchomości. Dłużnik wezwany pismem z dnia 22.01.2024 r. do  wskazania czy dokonywano ulepszeń nieruchomości nie udzielił odpowiedzi dotyczącej przedmiotowych informacji.

-Czy najemca ponosił nakłady na ulepszenie ww. budynków/budowli w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, w wysokości wyższej niż 30% wartości początkowej budynków/budowli? odpowiedział Pan: Komornik Sądowy nie posiada urzędowej wiedzy dotyczącej przedmiotowych informacji.

-Czy między dłużnikiem, a najemcą doszło/dojdzie od rozliczenia nakładów poniesionych na ulepszenie poszczególnych budynków/budowli? wskazał Pan: Komornik Sądowy nie posiada urzędowej wiedzy dotyczącej przedmiotowych informacji.

W związku z powyższym w przedmiotowej sprawie przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego nie pozwala stwierdzić, czy sprzedaż przez Pana w drodze licytacji komorniczej prawa własności ww. budynków posadowionych na działce nr 1 będzie korzystała ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 i pkt 10a ustawy, gdyż brak jest  informacji niezbędnych do dokonania takiej oceny.

Jednocześnie wskazał Pan, że brak przedmiotowych informacji wynika z podjętych w toku postępowania czynności w tym zapytania kierowane do dłużnika (pismo z dnia 23.02.2021 r. skutecznie doręczone w dniu 25.03.2021 r. - odpowiedź dłużnika z dnia 30.03.2021 r. oraz pismo z dnia 22.01.2024 r. skutecznie doręczone w dniu 13.02.2024 r. - odpowiedź dłużnika z dnia 20.02.2024 r.), czynności terenowe przeprowadzone w dniach 26.02.2020 r., 28.08.2020 r. oraz 18.10.2024 r.), zapytania skierowane do najemców nieruchomości w trybie art. 761 kpc, zapytanie skierowane do Urzędu Skarbowego, przeglądanie akt księgi wieczystej ... w  Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego … w … . Ww. czynności zostały udokumentowane, tj. wynikają z  akt sprawy i potwierdzają brak możliwości uzyskania tych niezbędnych informacji od dłużnika.

Zatem, w niniejszej sprawie znajdzie zastosowanie art. 43 ust. 21 ustawy, tj. przyjęcie, że warunki zastosowania zwolnień na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 i pkt 10a ustawy nie są spełnione, skoro podjęte przez Pana udokumentowane działania nie doprowadziły, na skutek braku możliwości uzyskania niezbędnych informacji od dłużnika, do potwierdzenia spełnienia warunków zastosowania do  dostawy towarów zwolnienia od podatku na podstawie ww. przepisów.

Zaznaczenia jednak wymaga, że kwestia oceny podjętych przez Pana jako komornika działań nie  była przedmiotem interpretacji.

Jak wyżej wskazałem, dla dostawy nieruchomości zabudowanych, które nie spełniają przesłanek do  objęcia ich  zwolnieniem od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy ustawodawca przewidział możliwość zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że dłużnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT. Ponadto budynki nie były/nie są wykorzystywane przez dłużnika wyłącznie na cele działalności zwolnionej od VAT. Nie zostaną zatem spełnione warunki określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy niezbędne do zastosowania przedmiotowego zwolnienia.

Zatem w przedmiotowej sprawie dla dostawy ww. budynków posadowionych na działce nr 1 brak jest podstaw do  zastosowania zwolnienia od podatku VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Powyżej wskazałem również, że grunt/prawo użytkowania wieczystego będące przedmiotem sprzedaży podlega opodatkowaniu według tych samych regulacji jak budynki i budowle na nim posadowione. W konsekwencji – na podstawie art. 29a ust. 8 ustawy – również dostawa prawa użytkowania wieczystego działki nr 1, na której ww. budynki są posadowione, nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku.

W konsekwencji, sprzedaż w drodze licytacji komorniczej prawa własności budynków posadowionych na działce nr 1 wraz z prawem użytkowania wieczystego tej działki, nie będzie korzystała ze   zwolnienia od podatku VAT i  będzie opodatkowana właściwą stawką podatku od towarów i  usług. Zatem, dokonując sprzedaży ww. nieruchomości będzie Pan zobowiązany jako  płatnik podatku VAT do obliczenia, pobrania i wpłacenia podatku VAT na  rachunek właściwego urzędu skarbowego.

Wobec powyższego, stanowisko Pana uznałem za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który  obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zaznaczam ponadto, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o   wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponosi Pan ryzyko związane z  ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy  rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z  opisem stanu faktycznego podanym przez Pana w  złożonym wniosku. Wydając interpretację jako element opisu sprawy przyjąłem wskazaną przez Pana okoliczność, że stalowa wiata stanowi budynek zgodnie z art. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane. W związku z  powyższym, w  przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli sytuacja Pana będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30  sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.