
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
19 listopada 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 19 listopada 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie ustalenia, czy wystawiając fakturę za pełnienie dyżurów nocnych powinni Państwo zastosować zwolnienie od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 punkt 19 lub art. 43 ust. 1 punkt 19a ustawy. Uzupełnili go Państwo pismem z 13 stycznia 2025 r. (wpływ 13 stycznia 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie oraz pismem z 22 stycznia 2025 r. (wpływ 22 stycznia 2025 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Spółka, prowadząca aptekę nosi się z zamiarem rozpoczęcia od stycznia 2025 r. pełnienia w aptece dyżurów nocnych dofinansowanych przez NFZ i Starostwo Powiatowe (zgodnie z przepisami Dużej Nowelizacji Ustawy Refundacyjnej). Dyżur nocny będzie polegał na obsłudze pacjentów, realizacji recept, sprzedaży produktów leczniczych i wyrobów medycznych, udzielaniu informacji o lekach oraz porad w zakresie terapii i profilaktyki zdrowotnej.
Przepisy prawne – art. 43 ust. 1 pkt 18 oraz art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c:
-art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy o VAT
„zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze”
-art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c ustawy o podatku od towarów i usług
„Zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów:
a)lekarza i lekarza dentysty,
b)pielęgniarki i położnej,
c)medycznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2020 r. poz. 295, 567, 1493, 2112, 2345 i 2401),
d)psychologa”.
Analiza przepisów takich jak ustawa o zawodzie farmaceuty doprowadziła do wniosku, że farmaceuta legitymujący się dyplomem potwierdzającym uzyskanie kwalifikacji zawodowych wymienionych w art. 5 ustawy o zawodzie farmaceuty (posiadającym wykształcenie medyczne), jest osobą uprawnioną do wykonywania zawodu medycznego, czyli kwalifikuje się pod literę c punktu 19 art. 43. Wynika z tego, że usługi świadczone przez farmaceutów w ramach wykonywania zawodu farmaceuty, są zwolnione z podatku VAT. Ale punkt 19 mówi raczej o usługach świadczonych indywidualnie przez farmaceutów, a nie przez aptekę.
W uzupełnieniu do wniosku udzielili Państwo odpowiedzi na zadane przez Organ pytania:
1.Spółka jawna będąca Wnioskodawcą prowadzi aptekę, ma 2 wspólników (jeden wspólnik – jest magistrem farmacji i pracuje w tej aptece i druga osoba niebędąca farmaceutą). Dyżury, o których mowa we wniosku, będzie pełnić nie tylko wspólnik będący magistrem farmacji, ale także inni magistrzy zatrudnieni przez Spółkę w ramach umowy o pracę, umowy zlecenie oraz umowy B2B.
2.Spółka zatrudnia farmaceutów.
3.Osoby, które są zatrudnione na umowę o pracę, świadczą usługi opieki farmaceutycznej i usługi farmaceutyczne tylko w obrębie umowy o pracę. Nie mają dodatkowych umów cywilnoprawnych podpisanych ze Spółką. Umowy zlecenia i umowy B2B mają osoby niezatrudnione na umowę o pracę w Spółce.
4.Farmaceuci posiadają prawo wykonywania zawodu farmaceuty zgodnie z ustawą z dnia 10 grudnia 2020 r. o zawodzie farmaceuty (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 676 ze zm.), każdy z farmaceutów posiada czynne prawo wykonywania zawodu zgodnie z ustawą z dnia 10 grudnia 2020 r. o zawodzie farmaceuty.
5.Spółka będzie korzystać między innymi z usług podwykonawców (będą to magistrzy prowadzący jednoosobowe działalności gospodarcze, z którymi będą podpisane umowy B2B):
a)Nie będą to podmioty lecznicze; wykonujące działalność leczniczą, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 799 ze zm.);
b)usługi będą nabywane w imieniu Spółki prowadzącej aptekę, ale świadczone przez magistrów/podwykonawców na rzecz osób trzecich podczas obsługi pacjentów (apteka za świadczenie tych usług nie pobiera opłaty od pacjenta. Pacjent płaci tylko za kupowany towar, a obsługa i informacja okołoproduktowa jest dla pacjenta bezpłatna);
c)ww. usługi świadczone przez podwykonawców i nabywane przez Spółkę korzystać będą ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Usługi będą korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT;
d)podwykonawcy, z którymi będą podpisane umowy B2B, będą wystawiać faktury;
e)nie będą Państwo odsprzedawać swoim pacjentom w stanie nieprzetworzonym tej samej usługi, którą Spółka będzie nabywać od podwykonawców. Usługa farmaceutyczna jest dla pacjenta nieodpłatna.
6.Przedmiotowe usługi będą świadczone przez osoby wykonujące zawód medyczny, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej. Usługi będą wykonywane przez magistrów farmacji, czyli osoby wykonujące zawód medyczny, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej.
Ustawa o zawodzie farmaceuty (Dz. U. z 2024 r. poz. 676 ze zm.) wskazuje:
-że zawód farmaceuty jest samodzielnym zawodem medycznym (art. 2);
-że farmaceuta legitymujący się dyplomem potwierdzającym uzyskanie kwalifikacji zawodowych wymienionych w art. 5 (posiadającym wykształcenie medyczne), jest osobą uprawnioną do wykonywania zawodu medycznego, czyli kwalifikuje się pod literę c punktu 19 art. 43. ust. 1 ustawy o VAT;
-określa cały zakres i cele wykonywania zawodu farmaceuty (art. 4), opisuje między innymi szczegółowo udzielanie usług farmaceutycznych, sprawowanie opieki farmaceutycznej, wykonywanie zadań zawodowych.
7.Spółka nie jest podmiotem leczniczym, wykonującym działalność leczniczą, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o działalności leczniczej.
8.Usługi będące przedmiotem wniosku będą stanowić usługi w zakresie opieki medycznej, których głównym celem będzie profilaktyka, zachowanie, ratowanie, przywracanie i poprawa zdrowia. Są to usługi, których głównym celem jest profilaktyka, zachowanie, ratowanie przywracanie i poprawa zdrowia. Polegają one między innymi na:
-realizacji recept i zleceń lekarskich dotyczących farmakoterapii,
-sprzedaży leków bez recepty, produktów leczniczych, wyrobów farmaceutycznych, wyrobów medycznych i ortopedycznych, suplementów diety, żywności specjalnego przeznaczenia żywieniowego, szczepionek profilaktycznych,
-udzielaniu fachowych informacji o lekach i ich stosowaniu, przeciwwskazaniach, interakcjach i skutkach ubocznych oraz porad dotyczących prawidłowego przebiegu terapii,
-konsultacjach w zakresie błędów w stosowanej farmakoterapii, powielania leków, stosowania leków o przeciwstawnym działaniu itp.,
-wdrażaniu terapii w oparciu o leki dostępne bez recepty na podstawie wywiadu z pacjentem oraz zgłaszanych przez niego dolegliwości,
-wykonywaniu leków recepturowych na podstawie recepty lekarskiej,
-wystawianiu recepty farmaceutycznej na leki z kategorii Rx w sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia pacjenta.
9.Usługi będą świadczone na terenie i za pośrednictwem apteki ogólnodostępnej, która jest placówką ochrony zdrowia publicznego, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy Prawo farmaceutyczne.
10.Apteka będzie spełniać wymagania określone w przepisach ustawy Prawo farmaceutyczne, tj. w szczególności w art. 86 ust. 8a, art. 97 ust. 5 i art. 98 ust. 5 ustawy Prawo farmaceutyczne.
11.Usługi świadczone podczas dyżurów są dokładnie takie same jak w ciągu dnia podczas godzin otwarcia apteki.
12.W ramach Dyżurów Farmaceuci wykonywać będą wszystkie czynności wymienione we wniosku (obsługa pacjentów, realizacja recept, sprzedaż produktów leczniczych i wyrobów medycznych, udzielanie informacji o lekach oraz porad w zakresie terapii i profilaktyki zdrowotnej).
13.Porady w zakresie terapii polegają między innymi na:
-poinformowaniu pacjenta jak ma stosować dany lek/produkt, o jakiej porze, jak często,
-udzieleniu informacji o szczególnych sposobach przyjmowania leku (jeśli wymaga tego schemat terapii i charakterystyka leku),
-poinstruowaniu pacjenta jak zaaplikować sobie lek, np. nowoczesne formy wziewne, jak prawidłowo wykonać sobie zastrzyk w przypadku ampułkostrzykawek do samodzielnego podawania, jak prawidłowo przeprowadzić nebulizację aby była najbardziej skuteczna, jak obsłużyć ciśnieniomierz, glukometr i wiele innych podobnych (...),
-udzielaniu informacji w zakresie opieki nad różnymi specjalnymi grupami pacjentów, np. jak pielęgnować skórę i zaopatrywać rany u pacjentów przewlekle leżących, jak prawidłowo założyć pieluchomajtki, itp. itd.,
-dobieraniu terapii w obrębie leków bez recepty na podstawie dolegliwości zgłaszanych przez pacjenta (np. na przeziębienie) przy uwzględnieniu przeciwwskazań oraz leków już przyjmowanych np. na choroby stałe (np. astmę, nadciśnienie, cukrzycę itp.),
-doradzaniu w zakresie doboru wyrobów medycznych, np. pieluchomajtek ze względu na stan sprawności pacjenta i stopień inkontynencji,
-itp. itd.
Porady w zakresie profilaktyki polegają między innymi na:
-poinformowaniu pacjenta z czym dany lek/produkt może łączyć, a z czym nie, jakich zachowań unikać by zminimalizować ewentualne efekty uboczne i działania niepożądane,
-rozmowie z pacjentem na temat przeciwwskazań do stosowania danego deku/produktu,
-udzielaniu informacji szczególnym grupom pacjentów na temat zachowań profilaktycznych, by nie dopuścić do rozwoju powikłań typowych dla danego schorzenia, np. neuropatii czy stopy cukrzycowej u cukrzyków; czy np. profilaktyka powstawania odleżyn u osób przewlekle leżących,
-konsultacjach w zakresie błędów w stosowanej farmakoterapii, powielania leków, stosowania leków o przeciwstawnym działaniu aby zapobiec negatywnym skutkom ich łącznego stosowania,
-itp. itd.
Opisali Państwo ogólnie, bo nie sposób opisać tutaj wszystkich czynności i sytuacji – każdy pacjent to indywidualny przypadek i wymaga indywidualnego podejścia.
14.Świadczone przez Farmaceutów poza Dyżurami porady w zakresie terapii i profilaktyki zdrowotnej nie są odrębnie wyceniane i opłacane. Dla pacjentów są one bezpłatne.
15.Od 1 stycznia 2024 r. dyżury nie są już obowiązkowe. Duża nowelizacja ustawy refundacyjnej (DNUR) z dnia 17 sierpnia 2023 r. wprowadziła zmiany w tym zakresie i wprowadziła nową definicję dyżurów oraz ich dobrowolność, a także określiła cały schemat ustalania dyżurów (Dz. U. z 2023 r. poz. 1938 art. 2 pkt 1, pkt 10):
Dz. U. z 2023 r. poz. 1938 art. 2 pkt 1 i 10: „Art. 2. W ustawie z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2022 r. poz. 2301 oraz z 2023 r. poz. 605, 650 i 1859) wprowadza się następujące zmiany:
1. w art. 2:
a) po pkt 72 dodaje się pkt 73 i 74 w brzmieniu:
„73) dyżurem w dzień wolny od pracy – jest dyżur pełniony przez aptekę ogólnodostępną w dniach, o których mowa w art. 1 lub art. 1a ust. 1 ustawy z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1920), bez przerwy przez kolejne 4 godziny zegarowe w przedziale czasowym między godzinami 10.00 a 18.00;
74) dyżurem w porze nocnej – jest dyżur pełniony przez aptekę ogólnodostępną bez przerwy przez kolejne 2 godziny zegarowe w przedziale czasowym między godzinami 19.00 a 23.00”,
10) art. 94 otrzymuje brzmienie:
„Art. 94. 1. Rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych znajdujących się na terenie powiatu jest dostosowany do potrzeb ludności tego powiatu i pozwala na realizację przez te apteki zadań określonych w art. 87 ust. 2, w szczególności przez pełnienie dyżurów w dzień wolny od pracy oraz dyżurów w porze nocnej, z wyłączeniem powiatu mającego swoją siedzibę w sąsiadującym mieście na prawach powiatu.
2. Podmiot prowadzący aptekę ogólnodostępną przekazuje zarządowi powiatu, w którym znajduje się ta apteka, rozkład godzin pracy tej apteki na dany rok najpóźniej do dnia 30 września roku poprzedzającego rok, w którym ma być podjęta uchwała, o której mowa w ust. 3, oraz informuje zarząd powiatu o zmianach tego rozkładu z co najmniej 30-dniowym wyprzedzeniem.
3. W przypadku gdy praca aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu, którego siedzibą jest miasto liczące nie więcej niż 40 tys. mieszkańców, zgodna z przekazanymi na podstawie ust. 2 rozkładami godzin ich pracy, nie gwarantuje zaspokojenia potrzeb ludności, o których mowa w ust. 1, w porze nocnej oraz w dni wolne od pracy w zakresie zadań określonych w art. 87 ust. 2, zarząd powiatu wyznacza, w drodze uchwały, aptekę ogólnodostępną do pełnienia dyżurów w porze nocnej lub dyżurów w dni wolne od pracy. Uchwała jest wydawana na okres jednego roku kalendarzowego i określa dni oraz godziny pełnienia dyżurów przez aptekę ogólnodostępną prowadzoną przez określonego przedsiębiorcę.
4. Zarząd powiatu informuje podmioty prowadzące apteki ogólnodostępne na terenie tego powiatu, indywidualnie albo zbiorowo, w sposób określony w ust. 6, co najmniej na 21 dni przed dniem wydania uchwały, o której mowa w ust. 3, o potrzebie wyznaczenia apteki ogólnodostępnej do pełnienia dyżurów w porze nocnej lub dyżurów w dni wolne od pracy, wskazując dni i godziny, w jakich mają być pełnione te dyżury.
5. Podmiot prowadzący aptekę ogólnodostępną może zgłosić gotowość do pełnienia dyżurów przez prowadzoną przez siebie aptekę, we wskazanych przez siebie dniach i godzinach zgodnych z dniami i godzinami określonymi na podstawie ust. 4, w terminie 7 dni od dnia doręczenia informacji, o której mowa w ust. 4. Wraz ze zgłoszeniem osoba uprawniona do reprezentowania podmiotu prowadzącego aptekę ogólnodostępną składa w jego imieniu oświadczenie, że nie zachodzą okoliczności, o których mowa w ust. 8, oraz że w zgłaszanej aptece ogólnodostępnej spełnione są wymagania, o których mowa w ust. 7 pkt 3. Oświadczenie składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń przewidzianej w art. 233 § 6 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.
6. Komunikację między zarządem powiatu a podmiotami prowadzącymi apteki ogólnodostępne w sprawach, o których mowa w ust. 2, 4, 5 lub 12, prowadzi się za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.
7. Zarząd powiatu dokonuje wyboru apteki ogólnodostępnej, która zostanie wyznaczona do pełnienia dyżurów w porze nocnej lub dyżurów w dni wolne od pracy, biorąc pod uwagę:
1)potrzeby mieszkańców powiatu w zakresie zaopatrzenia w produkty lecznicze, w tym leki recepturowe, wyroby medyczne oraz pozostałe produkty aptek ogólnodostępnych oraz w zakresie świadczenia usług farmaceutycznych i sprawowania opieki farmaceutycznej;
2)lokalne uwarunkowania geograficzne i demograficzne oraz położenie lokalu apteki ogólnodostępnej;
3)możliwość zapewnienia przez podmiot prowadzący aptekę ogólnodostępną asortymentu określonego w pkt 1 oraz liczby personelu dostosowanej do zapewniania potrzeb określonych w pkt 1.
8. Do pełnienia dyżurów w porze nocnej lub dyżurów w dni wolne od pracy nie wyznacza się apteki ogólnodostępnej, jeżeli wobec podmiotu, który ją prowadzi:
1)toczy się postępowanie administracyjne w przedmiocie cofnięcia zezwolenia na prowadzenie apteki;
2)w okresie 3 lat poprzedzających rok, w którym ma być pełniony dyżur, wydano:
a)ostateczną decyzję w przedmiocie cofnięcia zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej,
b)ostateczną decyzję w przedmiocie nakazania usunięcia w ustalonym terminie stwierdzonych uchybień w prowadzeniu działalności objętej ogólnodostępnej, zezwoleniem na prowadzenie apteki,
c)prawomocne orzeczenie zakazujące wykonywania działalności gospodarczej objętej zezwoleniem na prowadzenie apteki ogólnodostępnej.
9. Zarząd powiatu:
1)wyznaczając aptekę ogólnodostępną do pełnienia dyżurów, dokonuje wyboru spośród aptek ogólnodostępnych, które zostały zgłoszone w sposób, o którym mowa w ust. 5;
2)w przypadku braku zgłoszenia apteki ogólnodostępnej w sposób, o którym mowa w ust. 5, lub w przypadku zgłoszenia apteki ogólnodostępnej niespełniającej kryteriów, o których mowa w ust. 7, wyznacza do pełnienia dyżurów inną aptekę ogólnodostępną, biorąc pod uwagę kryteria określone w ust. 7 i 8;
3)w przypadku gdy po przeprowadzonej przez siebie analizie poziomu zaspokajania potrzeb, o których mowa w ust. 1, zwłaszcza weryfikacji funkcjonowania na terenie powiatu przynajmniej jednej apteki ogólnodostępnej w trybie całodobowym, dokonanej w oparciu o informacje, o których mowa w ust. 2, uzna, że uzasadnione jest wyznaczenie:
a)apteki ogólnodostępnej do pełnienia dyżurów w mieście będącym siedzibą powiatu, liczącym więcej niż 40 tys. mieszkańców lub
b)szerszego niż określono w art. 2 pkt 73 lub 74 zakresu godzinowego dyżurów pełnionych przez wyznaczoną aptekę ogólnodostępną – może dokonać takiego wyznaczenia.
10. Przed podjęciem uchwały, o której mowa w ust. 3, osoba uprawniona do reprezentowania podmiotu prowadzącego aptekę ogólnodostępną, o której mowa w ust. 9 pkt 2, w terminie 7 dni od dnia wezwania przez zarząd powiatu, składa oświadczenie o niezachodzeniu okoliczności, o których mowa w ust. 8, oraz że w wyznaczanej aptece ogólnodostępnej spełnione są wymagania, o których mowa w ust. 7 pkt 3. Oświadczenie składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń przewidzianej w art. 233 § 6 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.
11. W przypadku uzasadnionych wątpliwości w zakresie prawdziwości okoliczności wskazanych w oświadczeniach, o których mowa w ust. 5 lub 10, zarząd powiatu może wystąpić do wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego z wnioskiem o potwierdzenie tych okoliczności. Wojewódzki inspektor farmaceutyczny udziela zarządowi powiatu odpowiedzi niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku.
12. Zarząd powiatu niezwłocznie przekazuje kopię uchwały, o której mowa w ust. 3, lub jej zmian, w przypadku, o którym mowa w ust. 21, właściwemu miejscowo wojewódzkiemu inspektorowi farmaceutycznemu, dyrektorowi oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia oraz aptece ogólnodostępnej wyznaczonej do pełnienia dyżurów.
13. Pełnienie dyżurów na podstawie uchwały, o której mowa w ust. 3, przez aptekę ogólnodostępną podlega finansowaniu ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, z wyjątkiem pełnienia ich w zakresie godzinowym rozszerzonym zgodnie z ust. 9 pkt 3 lit. b – w takim przypadku powiat finansuje, z własnych środków, pełnienie tych dyżurów w zakresie wykraczającym ponad zakres godzinowy wynikający z art. 2 pkt 73 lub 74.
14. Finansowanie dyżurów aptek ogólnodostępnych, o których mowa w ust. 13, ma postać wynagrodzenia ryczałtowego w kwocie stanowiącej równowartość 3,5% minimalnego wynagrodzenia za pracę określonego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, w przeliczeniu na 1 godzinę faktycznie przeprowadzonego dyżuru.
15. W celu realizacji uchwały, o której mowa w ust. 3, podmiot prowadzący aptekę ogólnodostępną zawiera umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia na okres obowiązywania tej uchwały.
16. Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia zamieszcza wzór umowy, o której mowa w ust. 15, w Biuletynie Informacji Publicznej Narodowego Funduszu Zdrowia. Apteka ogólnodostępna przekazuje do właściwego oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia zestawienie godzin dyżurów odbytych w danym okresie rozliczeniowym, opracowywane zgodnie z umową, o której mowa w ust. 15, wraz z zestawieniem zbiorczym, o którym mowa w art. 45 ust. 5 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych.
17. Właściwy oddział wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia wypłaca wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 14, na rachunek bankowy podmiotu prowadzącego aptekę ogólnodostępną nie później niż w terminie 15 dni od dnia otrzymania zestawienia godzin dyżurów, o którym mowa w ust. 16 zdanie drugie.
16.Od Narodowego Funduszu Zdrowia i Starostwa Powiatowego wynagrodzenie otrzymają Państwo z tytułu pełnienia Dyżurów:
Z NFZ – po podpisaniu umowy, na podstawie zestawienia godzin pełnionych dyżurów za dany okres rozliczeniowy (1 miesiąc) przekazanego w formie elektronicznej przez portal NFZ.
Ze Starostwa – po zakończeniu okresu rozliczeniowego na podstawie wystawionej faktury wyszczególniającej ilość godzin wykonanego dyżuru w danym okresie rozliczeniowym (1 miesiąc). Zarówno zestawienie godzin do NFZ, jak i fakturę do Starostwa, przygotowuje się po zakończeniu okresu rozliczeniowego.
17.W obu przypadkach (w przypadku umowy z NFZ oraz umowy ze Starostwem) tak samo – umowy będą dopiero zawarte, będą dotyczyły realizacji dyżurów w porze nocnej, zakres usług będzie taki jak opisany we wniosku oraz powyżej w punktach 8 i 13. Obowiązkiem apteki będzie pełnienie dyżuru (czyt. apteka będzie czynna i pacjent będzie mógł skorzystać z jej usług) w wyznaczonych godzinach nocnych za co otrzyma wynagrodzenie. Jednostką rozliczeniową będzie 1 godzina pełnienia dyżuru. Okresem rozliczeniowym 1 miesiąc.
18.Państwa Spółka sama zgłosiła gotowość do pełnienia dyżurów.
19.Wymagania stawiane aptekom (wg DNUR), które chcą podjąć się dyżurowania:
-zapewnienie zaopatrzenia lokalnej społeczności w produkty lecznicze, leki recepturowe, wyroby medyczne, oraz inne produkty znajdujące się w asortymencie aptek ogólnodostępnych;
-zagwarantowanie świadczenia usług farmaceutycznych oraz pełnienia opieki farmaceutycznej;
-zagwarantowanie odpowiedniej liczby personelu niezbędnego do spełnienia wszystkich wymagań.
Okoliczności wykluczające aptekę z możliwości pełnienia dyżuru;
-toczy się wobec apteki postępowanie administracyjne mające na celu cofnięcie zezwolenia na jej prowadzenie;
-w okresie 3 lat poprzedzających rok, w którym ma być pełniony dyżur wydano decyzję o cofnięciu pozwolenia na prowadzenie apteki lub wydano ostateczną decyzję nakazującą usunięcie w ustalonym terminie uchybień stwierdzonych podczas przeprowadzonej kontroli;
Wymagania Apteka spełnia, okoliczności wykluczających nie ma.
20.Dyżur będzie pełniony przez aptekę w porze nocnej: codziennie 21.00-8.00.
21.Starostwo określa swoje potrzeby, kiedy dyżur byłby potrzebny, a apteka się deklaruje czy jest w stanie w tych godzinach pełnić taki dyżur. Szczegóły i schemat ustalania dyżurów opisano w punkcie 15.
22.W treści umów zawieranych z Narodowym Funduszem Zdrowia oraz Starostwem Powiatowym, nie określono sposobu wykonywania przez Państwa usług pełnienia Dyżurów nocnych. Natomiast dyżur polega na tym, że apteka w trakcie jego pełnienia jest otwarta, dostępna dla pacjenta tak by mógł przyjść i zrealizować swoje potrzeby i skorzystać z jej usług (analogicznie jak w ciągu dnia w normalnych godzinach pracy apteki).
23.W obu przypadkach (umowa z Narodowym Funduszem Zdrowia oraz Starostwem Powiatowym) tak samo – jednostką rozliczeniową będzie 1 godzina pełnienia dyżuru. Okresem rozliczeniowym 1 miesiąc. Płatność raz w miesiącu po przedstawieniu przez Spółkę sprawozdania z ilości godzin pełnionego przez aptekę dyżuru po zakończeniu okresu rozliczeniowego (do NFZ) lub faktury zawierającej ilość godzin dyżuru (do Starostwa). Wynagrodzenie wypłacane z budżetu Narodowego Funduszu Zdrowia dla podmiotu prowadzącego aptekę za pełnienie dyżuru zostało określone w ustawie (DNUR). Jest to równowartość 3,5% minimalnego wynagrodzenia za pracę, w przeliczeniu na 1 godzinę faktycznie przeprowadzonego dyżuru. Natomiast stawka płacona przez Starostwo będzie określona na umowie w kwocie netto za godzinę dyżuru.
24.W trakcie realizacji umów (z NFZ oraz ze Starostwem) nie będą Państwo zobowiązani do rozliczania się z otrzymanych środków finansowych w ramach dotacji. Jedynie trzeba będzie rozliczyć podatek, ale to jest właśnie przedmiotem tego wniosku.
25.W obu przypadkach tak samo (umowa z Narodowym Funduszem Zdrowia oraz Starostwem Powiatowym) – niewykonane dyżury nie będą umieszczane w sprawozdaniu godzinowym po zakończeniu okresu rozliczeniowego, więc nie będzie za nie pobierana należność.
26.Nie ma obostrzeń w temacie przeznaczenia dofinansowania, natomiast dofinansowanie dyżurów będzie z zasady przeznaczone na wynagrodzenia dla personelu, który te dyżury pełni oraz koszty związane z funkcjonowaniem apteki podczas dyżuru – opłata za prąd, monitoring, firmę ochroniarską, ogrzewanie itp.
27.Realizacja przedmiotowego zadania jest uzależniona od otrzymania dofinansowania. Jeśli nie będzie dofinansowania, nie będą Państwo pełnić tych dyżurów.
28.Wysokość dofinansowania będzie uzależniona tylko i wyłącznie od ilości godzin wykonanego dyżuru.
Ponadto w piśmie z 22 stycznia 2025 r. poinformowali Państwo, że:
1.Spółka jest zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT.
2.Spółka w swojej działalności zajmuje się tylko prowadzeniem apteki.
3.Usługi świadczone przez farmaceutów podczas pracy apteki zarówno w dzień, jak i w nocy podczas dyżurów nocnych są dla pacjenta bezpłatne. Nie są za te usługi pobierane żadne opłaty – pacjent płaci tylko za kupowany towar.
Pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu do wniosku z dnia 13 stycznia 2025 r.)
Czy wystawiona przez Spółkę prowadzącą aptekę faktura za pełnienie dyżurów nocnych powinna być zwolniona z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 punkt 19 lub art. 43 ust. 1 punkt 19a ustawy o VAT?
Państwa stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu do wniosku z dnia 13 stycznia 2025 r.)
Państwa zdaniem, faktura wystawiona przez Spółkę za pełnienie dyżurów nocnych powinna być zwolniona z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 punkt 19a.
Uzasadnienie:
Art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT mówi o zwolnieniu z VAT usług w zakresie opieki medycznej, służących profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczonych w ramach wykonywania zawodów medycznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2023 r. poz. 991, 1675 i 1972).
Analiza przepisów takich jak ustawa o zawodzie farmaceuty doprowadziła do wniosku, że farmaceuta legitymujący się dyplomem potwierdzającym uzyskanie kwalifikacji zawodowych wymienionych w art. 5 ustawy o zawodzie farmaceuty (posiadającym wykształcenie medyczne) oraz posiadający czynne prawo wykonywania zawodu, jest osobą uprawnioną do wykonywania zawodu medycznego, czyli kwalifikuje się pod literę c punktu 19 art. 43 ust. 1 ustawy o VAT.
Czynności wykonywane przez farmaceutów podczas codziennej pracy w aptece są usługami w zakresie opieki medycznej i służą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia. Wynika z tego, że usługi świadczone przez farmaceutów w ramach wykonywania zawodu farmaceuty (między innymi pełnienie dyżurów nocnych), są zwolnione z podatku VAT.
Ale punkt 19 mówi raczej o usługach świadczonych indywidualnie przez farmaceutów, a nie przez aptekę. Natomiast fakturę za przeprowadzone dyżury będzie wystawiała Spółka.
Z kolei punkt 19a art. 43 ust. 1 ustawy o VAT mówi o zwolnieniu z VAT świadczenia usług, o których mowa w pkt 18 i 19, jeżeli usługi te zostały nabyte przez podatnika we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej od podmiotów, o których mowa w pkt 18 i 19.
Biorąc pod uwagę fakt, że Spółka prowadząca aptekę nabywa usługi od farmaceutów (w ramach umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy B2B) i usługi te będą wykorzystywane na rzecz osób trzecich (na rzecz pacjentów podczas obsługi w aptece) jest to podstawą do zwolnienia z VAT usługi wykonywania dyżurów nocnych przez aptekę.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Jak stanowi art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy:
W przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.
Pojęcie „dostawa towarów” w rozumieniu przepisów ustawy, obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel.
Z kolei każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy. Muszą być przy tym spełnione następujące warunki:
·w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
·świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
Przy czym oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Stanowisko takie potwierdza również orzecznictwo TSUE. I tak, w sprawie o sygn. C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia) TSUE stwierdził, że: „świadczenie usług realizowane jest za wynagrodzeniem w rozumieniu art. 2 (1) VI Dyrektywy i stąd podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.
Zatem, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia, jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Pojęcie usługi według ustawy o podatku od towarów i usług jest szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Oznacza to, że w definicji tej mieszczą się również określone zachowania, które nie zostały sklasyfikowane.
Pojęcie świadczenia usług w podatku od towarów i usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie się podatnika – niebędące dostawą towarów – na rzecz innego podmiotu.
Podkreślenia wymaga, że na gruncie podatku od towarów i usług dana czynność może być albo odpłatna albo nieodpłatna. Jeśli tylko czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna. Nie ma żadnego znaczenia, czy wynagrodzenie to pokrywa koszty świadczenia tej czynności poniesione przez podatnika, ewentualnie kreuje dla podatnika zysk. Także czynności wykonane „po kosztach” ich świadczenia, bądź poniżej tych kosztów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie.
Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.
Związek pomiędzy otrzymywaną płatnością, a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
Z opisu sprawy wynika, że są Państwo podatnikiem podatku VAT. Spółka, prowadząca aptekę, nosi się z zamiarem rozpoczęcia od stycznia 2025 r. pełnienia w aptece dyżurów nocnych dofinansowanych przez NFZ i Starostwo Powiatowe (zgodnie z przepisami Dużej Nowelizacji Ustawy Refundacyjnej). Dyżur nocny będzie polegał na obsłudze pacjentów, realizacji recept, sprzedaży produktów leczniczych i wyrobów medycznych, udzielaniu informacji o lekach oraz porad w zakresie terapii i profilaktyki zdrowotnej. Od 1 stycznia 2024 r. dyżury nie są już obowiązkowe. Duża nowelizacja ustawy refundacyjnej (DNUR) z dnia 17 sierpnia 2023 r. wprowadziła zmiany w tym zakresie i wprowadziła nową definicję dyżurów oraz ich dobrowolność, a także określiła cały schemat ustalania dyżurów. Podmiot prowadzący aptekę ogólnodostępną może zgłosić gotowość do pełnienia dyżurów przez prowadzoną przez siebie aptekę, we wskazanych przez siebie dniach i godzinach zgodnych z dniami i godzinami określonymi na podstawie ust. 4, w terminie 7 dni od dnia doręczenia informacji, o której mowa w ust. 4 (art. 94 ust. 5 ustawy Prawo farmaceutyczne). Zarząd powiatu dokonuje wyboru apteki ogólnodostępnej, która zostanie wyznaczona do pełnienia dyżurów w porze nocnej lub dyżurów w dni wolne od pracy, biorąc pod uwagę: potrzeby mieszkańców powiatu w zakresie zaopatrzenia w produkty lecznicze, w tym leki recepturowe, wyroby medyczne oraz pozostałe produkty aptek ogólnodostępnych oraz w zakresie świadczenia usług farmaceutycznych i sprawowania opieki farmaceutycznej; lokalne uwarunkowania geograficzne i demograficzne oraz położenie lokalu apteki ogólnodostępnej; możliwość zapewnienia przez podmiot prowadzący aptekę ogólnodostępną asortymentu określonego w pkt 1 oraz liczby personelu dostosowanej do zapewniania potrzeb określonych powyżej. Pełnienie dyżurów na podstawie uchwały, o której mowa w ust. 3, przez aptekę ogólnodostępną podlega finansowaniu ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, z wyjątkiem pełnienia ich w zakresie godzinowym rozszerzonym zgodnie z ust. 9 pkt 3 lit. b – w takim przypadku powiat finansuje, z własnych środków, pełnienie tych dyżurów w zakresie wykraczającym ponad zakres godzinowy wynikający z art. 2 pkt 73 lub 74 (art. 94 ust. 13 ustawy Prawo farmaceutyczne). Finansowanie dyżurów aptek ogólnodostępnych, o których mowa w ust. 13, ma postać wynagrodzenia ryczałtowego w kwocie stanowiącej równowartość 3,5% minimalnego wynagrodzenia za pracę określonego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, w przeliczeniu na 1 godzinę faktycznie przeprowadzonego dyżuru (art. 94 ust. 14 ustawy Prawo farmaceutyczne). W celu realizacji uchwały, o której mowa w ust. 3, podmiot prowadzący aptekę ogólnodostępną zawiera umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia na okres obowiązywania tej uchwały (art. 94 ust. 15 ustawy Prawo farmaceutyczne). Właściwy oddział wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia wypłaca wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 14, na rachunek bankowy podmiotu prowadzącego aptekę ogólnodostępną nie później niż w terminie 15 dni od dnia otrzymania zestawienia godzin dyżurów, o którym mowa w ust. 16 zdanie drugie (art. 94 ust. 17 ustawy Prawo farmaceutyczne). Od Narodowego Funduszu Zdrowia i Starostwa Powiatowego wynagrodzenie otrzymają Państwo z tytułu pełnienia Dyżurów: z NFZ – po podpisaniu umowy, na podstawie zestawienia godzin pełnionych dyżurów za dany okres rozliczeniowy (1 miesiąc) przekazanego w formie elektronicznej przez portal NFZ; ze Starostwa – po zakończeniu okresu rozliczeniowego na podstawie wystawionej faktury wyszczególniającej ilość godzin wykonanego dyżuru w danym okresie rozliczeniowym (1 miesiąc). Zarówno zestawienie godzin do NFZ jak i fakturę do Starostwa przygotowuje się po zakończeniu okresu rozliczeniowego. W obu przypadkach (w przypadku umowy z NFZ oraz umowy ze Starostwem) tak samo – umowy będą dopiero zawarte, będą dotyczyły realizacji dyżurów w porze nocnej, zakres usług będzie taki jak opisany we wniosku. Obowiązkiem apteki będzie pełnienie dyżuru (czyt. apteka będzie czynna i pacjent będzie mógł skorzystać z jej usług) w wyznaczonych godzinach nocnych, za co otrzyma wynagrodzenie. Jednostką rozliczeniową będzie 1 godzina pełnienia dyżuru. Okresem rozliczeniowym 1 miesiąc. Państwa Spółka sama zgłosiła gotowość do pełnienia dyżurów. Wymagania stawiane aptekom (wg DNUR), które chcą podjąć się dyżurowania:
-zapewnienie zaopatrzenia lokalnej społeczności w produkty lecznicze, leki recepturowe, wyroby medyczne, oraz inne produkty znajdujące się w asortymencie aptek ogólnodostępnych;
-zagwarantowanie świadczenia usług farmaceutycznych oraz pełnienia opieki farmaceutycznej;
-zagwarantowanie odpowiedniej liczby personelu niezbędnego do spełnienia wszystkich wymagań.
Dyżur będzie pełniony przez aptekę w porze nocnej: codziennie 21.00-8.00. Starostwo określa swoje potrzeby, kiedy dyżur byłby potrzebny, a apteka się deklaruje czy jest w stanie w tych godzinach pełnić taki dyżur. W treści umów zawieranych z Narodowym Funduszem Zdrowia oraz Starostwem Powiatowym, nie określono sposobu wykonywania przez Państwa usług pełnienia Dyżurów nocnych. Natomiast dyżur polega na tym, że apteka w trakcie jego pełnienia jest otwarta, dostępna dla pacjenta tak, by mógł przyjść i zrealizować swoje potrzeby i skorzystać z jej usług (analogicznie jak w ciągu dnia w normalnych godzinach pracy apteki). W obu przypadkach (umowa z Narodowym Funduszem Zdrowia oraz Starostwem Powiatowym) tak samo – jednostką rozliczeniową będzie 1 godzina pełnienia dyżuru. Okresem rozliczeniowym 1 miesiąc. Płatność raz w miesiącu po przedstawieniu przez Spółkę sprawozdania z ilości godzin pełnionego przez aptekę dyżuru po zakończeniu okresu rozliczeniowego (do NFZ) lub faktury zawierającej ilość godzin dyżuru (do Starostwa). Wynagrodzenie wypłacane z budżetu Narodowego Funduszu Zdrowia dla podmiotu prowadzącego aptekę za pełnienie dyżuru zostało określone w ustawie (DNUR). Jest to równowartość 3,5% minimalnego wynagrodzenia za pracę, w przeliczeniu na 1 godzinę faktycznie przeprowadzonego dyżuru. Natomiast stawka płacona przez Starostwo będzie określona na umowie w kwocie netto za godzinę dyżuru. W trakcie realizacji umów (z NFZ oraz ze Starostwem) nie będą Państwo zobowiązani do rozliczania się z otrzymanych środków finansowych w ramach dotacji. W obu przypadkach tak samo (umowa z Narodowym Funduszem Zdrowia oraz Starostwem Powiatowym) – niewykonane dyżury nie będą umieszczanie w sprawozdaniu godzinowym po zakończeniu okresu rozliczeniowego, więc nie będzie za nie pobierana należność. Nie ma obostrzeń w temacie przeznaczenia dofinansowania, natomiast dofinansowanie dyżurów będzie z zasady przeznaczone na wynagrodzenia dla personelu, który te dyżury pełni oraz koszty związane z funkcjonowaniem apteki podczas dyżuru – opłata za prąd, monitoring, firmę ochroniarską, ogrzewanie itp. Realizacja przedmiotowego zadania jest uzależniona od otrzymania dofinansowania. Jeśli nie będzie dofinansowania nie będą Państwo pełnić tych dyżurów. Wysokość dofinansowania będzie uzależniona tylko i wyłącznie od ilości godzin wykonanego dyżuru.
Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy wystawiając fakturę za pełnienie dyżurów nocnych powinni Państwo zastosować zwolnienie od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lub art. 43 ust. 1 pkt 19a ustawy.
Mając na uwadze powyższe okoliczności sprawy należy w pierwszej kolejności rozstrzygnąć, czy pełnienie przez Państwa dyżurów nocnych na podstawie umów zawartych z NFZ i Starostwem stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
W tym miejscu należy wskazać na wyrok TSUE z dnia 21 marca 2002 r. w sprawie C-174/00 Kenner Golf Country Club, gdzie Trybunał wskazał, że nie tylko skonkretyzowane świadczenie jest usługą w rozumieniu przepisów o VAT, ale również gotowość do realizacji tego świadczenia. Omawiany wyrok dotyczył opłaty rocznej pobieranej przez klub sportowy od swoich członków. Opłata ta była niezależna od tego, czy członkowie korzystali z obiektów klubu lub innych oferowanych przez niego świadczeń. W uzasadnieniu przedmiotowego wyroku Trybunał wskazał, że „opłata roczna pobierana od członków stowarzyszenia sportowego może stanowić opłatę za usługi świadczone przez to stowarzyszenie nawet w przypadku, gdy członkowie, którzy nie korzystają lub korzystają nieregularnie z urządzeń oferowanych przez stowarzyszenie są obowiązani do wpłacenia składki rocznej”.
Jak wynika z opisu sprawy, będą Państwo świadczyć usługi w postaci dyżurów aptecznych, na podstawie podpisanych z Państwa inicjatywy i dobrowolnie, umów z Narodowym Funduszem Zdrowia oraz Powiatem. Wynagrodzenie, jakie Państwo otrzymają z NFZ oraz z Powiatu, na podstawie wystawionych rozliczeń będzie wynagrodzeniem tylko i wyłącznie za pełnienie przez Państwa dyżurów nocnych, podczas których mogą, ale nie muszą wystąpić po Państwa stronie świadczenia na rzecz klientów apteki i pacjentów. Jak sami Państwo wskazują, będą świadczyć Państwo na podstawie umowy z NFZ i Powiatem usługi pełnienia dyżurów nocnych. Umowy, które zostaną przez Państwa zawarte z ww. podmiotami, będą dotyczyły realizacji dyżurów w porze nocnej. Wymagania stawiane aptekom (wg dużej nowelizacji ustawy refundacyjnej), które chcą podjąć się dyżurowania: zapewnienie zaopatrzenia lokalnej społeczności w produkty lecznicze, leki recepturowe, wyroby medyczne, oraz inne produkty znajdujące się w asortymencie aptek ogólnodostępnych; zagwarantowanie świadczenia usług farmaceutycznych oraz pełnienia opieki farmaceutycznej; zagwarantowanie odpowiedniej liczby personelu niezbędnego do spełnienia wszystkich wymagań.
Biorąc pod uwagę przytoczone przepisy i odnosząc je do okoliczności sprawy należy uznać, że wynagrodzenie, które będą Państwo otrzymywać od Starostwa Powiatowego oraz od Narodowego Funduszu Zdrowia na podstawie umów, które zostaną przez Państwa zawarte z ww. podmiotami na świadczenie usług dyżurów nocnych będzie stanowić wynagrodzenie w zamian za określone zachowanie (tj. pozostawanie w gotowości do świadczenia usług – za dyżur apteki w godzinach nocnych), na podstawie ustalonego stosunku prawnego, jakim jest zawarta pomiędzy stronami umowa. Spełniona zatem została przesłanka istnienia związku pomiędzy zapłatą, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że usługa przez Państwa świadczona (tj. dyżur pełniony w aptece w godzinach nocnych) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Zatem, wynagrodzenie otrzymane przez Państwa za pełnienie dyżurów nocnych w aptece, będzie stanowić wynagrodzenie za świadczenie przez Państwa na rzecz Starostwa Powiatowego usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Z opisu sprawy wynika bowiem jednoznacznie, że starostwo określa swoje potrzeby, kiedy dyżur byłby potrzebny. Jednocześnie z okoliczności sprawy wynika, że wynagrodzenie to będzie odrębne i nie będzie zależne od liczby klientów obsłużonych przez aptekę (nie jest wykluczona sytuacja, w której w czasie danego dyżuru nocnego nie pojawi się żaden klient – Spółka otrzyma wynagrodzenie za każdą godzinę dyżuru bez względu na to, czy z usług apteki skorzysta w tym czasie jakikolwiek klient). Podkreślenia wymaga, że świadczone przez Spółkę usługi pełnienia dyżurów będą wykonywane na rzecz zleceniodawcy – czyli starostwa, a nie na rzecz klientów apteki. Za usługi świadczone na rzecz klientów oraz za dostawy towarów na ich rzecz zapłacą sami klienci apteki podczas ich nabywania zarówno w standardowych godzinach pracy apteki jak i podczas zakupów dokonywanych w godzinach pełnionego dyżuru.
Zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie podatkiem VAT niektórych czynności lub zwolnienie od podatku.
Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone między innymi w art. 43 ustawy.
I tak, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18 ustawy:
Zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze.
Ponadto, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy:
Zwalnia się od podatku usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów:
a) lekarza i lekarza dentysty,
b) pielęgniarki i położnej,
c) medycznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2023 r. poz. 991, 1675 i 1972),
d) psychologa;
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 19a ustawy:
Zwalnia się od podatku świadczenie usług, o których mowa w pkt 18 i 19, jeżeli usługi te zostały nabyte przez podatnika we własnym imieniu ale na rzecz osoby trzeciej od podmiotów, o których mowa w pkt 18 i 19.
Przytoczone powyżej przepisy krajowe w zakresie opieki medycznej stanowią implementację do polskiego porządku prawnego przepisu art. 132 ust. 1 lit. b i c Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 r. str. 1 ze zm.) – zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym:
Państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje:
a)opieka szpitalna i medyczna oraz ściśle z nimi związane czynności podejmowane przez podmioty prawa publicznego lub, na warunkach socjalnych porównywalnych do stosowanych w odniesieniu do instytucji prawa publicznego, przez szpitale, ośrodki medyczne i diagnostyczne oraz inne odpowiednio uznane placówki o podobnym charakterze;
b)świadczenie opieki medycznej w ramach zawodów medycznych i paramedycznych, określonych przez zainteresowane państwo członkowskie.
Z powołanego powyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c ustawy jednoznacznie wynika, że zwolnieniu od podatku VAT podlegają usługi w zakresie opieki medycznej, które spełniają określone warunki: służą profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, a także świadczone są przez konkretne, wymienione przez ustawodawcę wprost podmioty. Oznacza to, że zwolnieniu od podatku podlega określony rodzaj usług wykonywanych przez ściśle zdefiniowany krąg podmiotów, wykonujących te usługi. Powyższe zwolnienie ma więc charakter podmiotowo-przedmiotowy, tzn. oprócz przedmiotu transakcji istotny jest również status podmiotu świadczącego daną usługę.
Warunkiem zastosowania zwolnienia od podatku jest nie tylko spełnienie przesłanki o charakterze przedmiotowym dotyczącej rodzaju świadczonych usług, tj. usług w zakresie opieki medycznej, służących profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, ale także przesłanki podmiotowej odnoszącej się do określonego rodzaju usługodawcy. Niespełnienie chociażby jednej z ww. przesłanek powoduje, że zwolnienie to nie ma zastosowania.
Określając krąg podmiotów objętych zwolnieniem na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c ustawy ustawodawca wskazał osoby wykonujące zawody medyczne, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 799 ze zm.).
W myśl art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej:
Użyte w ustawie określenia oznaczają osoba wykonująca zawód medyczny – osobę uprawnioną na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osobę legitymującą się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny.
Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy o działalności leczniczej:
Użyte w ustawie określenia oznaczają świadczenie zdrowotne – działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania.
Przewidziany w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c ustawy warunek, zgodnie z którym zwolnione od podatku VAT są usługi opieki medycznej wykonywane w ramach zawodów medycznych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej, tj. przez osoby uprawnione na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osoby legitymujące się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny, ma na celu zapewnienie, aby zwolnienie od podatku było stosowane wyłącznie do świadczeń opieki medycznej wykonywanych przez osoby posiadające wymagane kwalifikacje zawodowe. Dlatego nie każde świadczenie opieki medycznej objęte jest zakresem zwolnienia od podatku, zwolnienie to dotyczy tylko świadczeń o odpowiednim poziomie jakości, biorąc pod uwagę wykształcenie zawodowe osób je wykonujących.
Zasady wykonywania niektórych zawodów medycznych zostały uregulowane w odrębnych aktach prawnych, np. zawód lekarza, dentysty, pielęgniarki, położnej, ratownika medycznego, farmaceuty, felczera, diagnosty laboratoryjnego. Poza wymienionymi istnieje jeszcze spora grupa innych zawodów medycznych, dla których jednak nie zostały określone zasady wykonywania w odrębnych przepisach. Należy zatem przyjąć, że pojęcie „osoba wykonująca zawód medyczny” obejmuje osoby wykonujące zawody, których status jest określony ustawowo, jak i zawody, które nie mają na gruncie obowiązującego prawa takiego uregulowania. Pojęcie „wykonywanie zawodu medycznego” należy odnieść do osób, które fachowo, stale i w celach zarobkowych zajmują się wykonywaniem zajęcia mającego związek z medycyną i które mają odpowiednie kwalifikacje. Przez kwalifikacje należy rozumieć zasób wiedzy i umiejętności wymaganych do udzielania świadczeń zdrowotnych.
Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 10 grudnia 2020 r. o zawodzie farmaceuty (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 676 ze zm.):
Zawód farmaceuty jest samodzielnym zawodem medycznym.
W myśl art. 2 ust. 2 ww. ustawy o zawodzie farmaceuty:
Zawód farmaceuty może wykonywać osoba, która spełnia wymagania określone niniejszą ustawą.
Zgodnie z art. 5 ustawy o zawodzie farmaceuty:
Kwalifikacje do wykonywania zawodu farmaceuty posiada osoba, która:
1) rozpoczęła po roku akademickim 2018/2019 studia przygotowujące do wykonywania zawodu farmaceuty, prowadzone zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 68 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2023 r. poz. 742, z późn. zm.), obejmujące sześciomiesięczną praktykę zawodową w aptece, i uzyskała tytuł magistra farmacji albo
2) rozpoczęła przed dniem 1 października 2019 r. w Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej pięcioletnie studia na kierunku farmacja, obejmujące co najmniej sześciomiesięczną praktykę zawodową w aptece, i uzyskała tytuł magistra farmacji, albo
3) ukończyła przed dniem 1 maja 2004 r. w Rzeczypospolitej Polskiej czteroletnie lub pięcioletnie studia na kierunku farmacja i uzyskała tytuł magistra farmacji, albo
4) posiada dyplom wydany przez państwo inne niż państwo członkowskie, potwierdzający ukończenie co najmniej pięcioletnich studiów na kierunku farmacja, obejmujących co najmniej sześciomiesięczną praktykę zawodową w aptece, uznany w Rzeczypospolitej Polskiej za równoważny z dyplomem i tytułem magistra farmacji uzyskiwanym w Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z przepisami o szkolnictwie wyższym i nauce oraz potwierdzający, że spełnione zostały minimalne wymagania dotyczące kształcenia określone w przepisach prawa Unii Europejskiej, albo
5) posiada kwalifikacje uzyskane w państwie członkowskim potwierdzające ukończenie kształcenia spełniającego wymagania określone w przepisach prawa Unii Europejskiej oraz potwierdzone dokumentami określonymi w wykazie, o którym mowa w ust. 2, oraz wymienionymi w ust. 3, uznane w Rzeczypospolitej Polskiej przez Naczelną Radę Aptekarską, zwaną dalej „NRA", albo
6) posiada kwalifikacje, o których mowa w ust. 5, uznane w Rzeczypospolitej Polskiej przez NRA na podstawie przepisów o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych uzyskanych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, albo
7) posiada dyplom farmaceuty wydany w innym państwie niż państwo członkowskie, poświadczający ukończenie co najmniej pięcioletnich studiów i świadectwo złożenia Farmaceutycznego Egzaminu Weryfikacyjnego, zwanego dalej „FEW”, o którym mowa w art. 6.
Analiza powołanych wyżej przepisów prowadzi do wniosku, że farmaceuta legitymujący się dyplomem potwierdzającym uzyskanie kwalifikacji zawodowych wymienionych w art. 5 ustawy o zawodzie farmaceuty (posiadającym wykształcenie medyczne), jest osobą uprawnioną do wykonywania zawodu medycznego.
Tym samym farmaceuta, który posiada stosowne kwalifikacje i uprawnienia do wykonywania świadczeń zdrowotnych, spełnia ustawowe przesłanki podmiotowe, pozwalające zastosować zwolnienie od podatku dla ww. na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 19 lit. c ustawy.
Definicja opieki medycznej nie została zawarta ani w krajowych, ani we wspólnotowych przepisach podatkowych. W tym zakresie należy szukać wyjaśnienia tych pojęć w bogatym dorobku orzecznictwa wspólnotowego.
W odniesieniu do powołanych wyżej przepisów Dyrektywy, ukształtowała się wspólnotowa linia orzecznicza. I tak, w wyroku w sprawie C-106/05 L.u.P. GmbH (pkt 27), Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że „pojęcia »opieki medycznej« oraz »świadczeń opieki medycznej« (…) odnoszą się do świadczeń, które służą diagnozie, opiece oraz, w miarę możliwości, leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia”. Pojęcie to zdefiniowano również w wyroku w sprawie C-307/01 Peter d´Ambrumenil (pkt 57), gdzie podkreślono, że pojęcia świadczenia opieki medycznej nie można interpretować w sposób, który obejmuje świadczenia medyczne realizowane w innym celu niż postawienie diagnozy, udzielenie pomocy medycznej oraz w zakresie, w jakim to możliwe, leczenie chorób lub zaburzeń zdrowotnych.
Analizując przedstawione powyżej regulacje należy zauważyć, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy pojęcie „usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia” odpowiada określeniom używanym przez TSUE „postawienie diagnozy, udzielenie pomocy medycznej oraz w zakresie, w jakim jest to możliwe, leczenie chorób lub zaburzeń zdrowotnych”. W pojęciu tym zawierają się również usługi medyczne realizowane w celach profilaktycznych (wyrok w sprawie C-212/01 Margarete Unterpertinger, pkt 40).
Należy podkreślić, że ani przytoczone przepisy Dyrektywy, ani orzecznictwo TSUE nie dają podstaw do tego, aby zakresem opieki medycznej podlegającej zwolnieniu objąć wszystkie działania medyczne wynikające z procesu leczenia. Zatem czynności, których celem nie jest ochrona zdrowia, nie mogą być uznane za świadczenia opieki medycznej i nie mogą podlegać zwolnieniu od podatku od towarów i usług. Stanowisko takie wynika z wyroku w sprawie C-212/01.
Ponadto, w przedmiotowym wyroku Trybunał stwierdził, że „(…) to cel usługi medycznej decyduje o tym, czy powinna ona być zwolniona z podatku VAT. Dlatego też, jeśli kontekst, w jakim taka usługa jest wykonywana, pozwala ustalić, że jej głównym celem nie jest ochrona zdrowia, włączając w to utrzymanie lub przywrócenie zdrowia, lecz udzielanie porad wymaganych przed podjęciem decyzji wywołujących skutki prawne, zwolnienie nie ma zastosowania do takiej usługi”.
Wyrażenie „opieka medyczna” dotyczy działalności mającej na celu ochronę zdrowia ludzkiego i obejmuje opiekę nad pacjentem. Celem zwolnienia jest ułatwienie ochrony zdrowia ludzkiego, która obejmuje diagnozę i badania w celu sprawdzenia, czy osoba cierpi na jakąś chorobę i jeżeli to możliwe, zapewnia jej leczenie. Nie obejmuje diagnozy i badania w innym celu. Aby podlegać zwolnieniu, świadczenie powinno mieć cel terapeutyczny, tym samym, liczy się nie sam charakter usługi, ale jej cel. Jeżeli podstawowym celem danego świadczenia nie są diagnoza, opieka, bądź leczenie chorób lub zaburzeń zdrowia, świadczenie takie nie podlega zwolnieniu od podatku VAT.
Ponadto, jak zauważył Rzecznik Generalny w sprawie C-262/08 CopyGene A/S, „Cel usługi medycznej określa, czy powinna ona korzystać ze zwolnienia; jeżeli z kontekstu wynika, że jej głównym celem nie jest ochrona, utrzymanie bądź przywrócenie zdrowia, lecz inny cel, to wówczas zwolnienie nie będzie miało zastosowania”.
Opieka medyczna jest to zespół czynności funkcjonalnie skierowanych na utrzymanie bądź przywrócenie dobrego stanu zdrowia. Stanowi ciąg czynności – których celem jest utrzymanie bądź przywrócenie dobrego stanu zdrowia obejmujący na wstępie czynności polegające na obserwacji i badaniu, a następnie ewentualnie na diagnozie i leczeniu.
Profilaktyka zdrowotna obejmuje działania mające na celu zapobieganie chorobom bądź innemu niekorzystnemu zjawisku zdrowotnemu przed jej rozwinięciem, przez ich wczesne wykrycie i leczenie. Ma ona również na celu zahamowanie postępu lub powikłań już istniejącej choroby, czy też zapobieganie powstawaniu niekorzystnych wzorów zachowań społecznych, które przyczyniają się do podwyższania ryzyka choroby.
Z kolei interpretując termin „poprawa zdrowia”, którym posługuje się ustawodawca określając zakres zwolnień, należy zastosować wykładnię literalną, zgodnie z którą wyrażenie to oznacza zmianę stanu zdrowia na lepsze, poprawienie zdrowia, jego polepszanie.
„Zachowywanie” rozumiane jest jako dochowanie czegoś w niezmienionym stanie mimo upływu czasu lub niesprzyjających okoliczności.
Interpretując słowo „ratowanie”, należy odwołać się do słów „ratować” i „ratownictwo”. „Ratować” to starać się ocalić, zachować coś, natomiast „ratownictwo” jest rozumiane jako ogół środków i metod ratowania życia ludzkiego i niesienia pomocy w warunkach zagrożenia.
Podobnie należy postąpić dokonując wykładni pojęcia „przywracanie zdrowia”, które oznacza doprowadzenie zdrowia do poprzedniego stanu, sprawienie, że znajdzie się ono w takim stanie, w jakim był poprzednio.
Stosownie do art. 4 ust. 2 ww. ustawy o zawodzie farmaceuty:
Opieka farmaceutyczna to świadczenie zdrowotne w rozumieniu art. 5 pkt 40 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 146), udzielane przez farmaceutę i stanowiące dokumentowany proces, w którym farmaceuta, współpracując z pacjentem i lekarzem prowadzącym leczenie pacjenta, a w razie potrzeby z przedstawicielami innych zawodów medycznych, czuwa nad prawidłowym przebiegiem indywidualnej farmakoterapii, obejmujące:
1)prowadzenie konsultacji farmaceutycznych – w celu zapewnienia bezpieczeństwa pacjenta w związku ze stosowaniem produktów leczniczych, wyrobów medycznych, wyposażenia wyrobów medycznych, systemów i zestawów zabiegowych, w rozumieniu przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/745 z dnia 5 kwietnia 2017 r. w sprawie wyrobów medycznych, zmiany dyrektywy 2001/83/WE, rozporządzenia (WE) nr 178/2002 i rozporządzenia (WE) nr 1223/2009 oraz uchylenia dyrektyw Rady 90/385/EWG i 93/42/EWG (Dz. Urz. UE L 117 z 05.05.2017, str. 1, z późn. zm.), oraz wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro i wyposażenia wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, w rozumieniu przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/746 z dnia 5 kwietnia 2017 r. w sprawie wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro oraz uchylenia dyrektywy 98/79/WE i decyzji Komisji 2010/227/UE (Dz. Urz. UE L 117 z 05.05.2017, str. 176, z późn. zm.), zwanych dalej ,,wyrobami medycznymi” lub środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego;
2)wykonywanie przeglądów lekowych wraz z oceną farmakoterapii, z uwzględnieniem problemów lekowych pacjenta – w celu wykrywania i rozwiązywania problemów lekowych oraz zapewnienia bezpieczeństwa w procesie farmakoterapii;
3)opracowywanie indywidualnego planu opieki farmaceutycznej, z uwzględnieniem problemów lekowych pacjenta – w celu określenia celów terapeutycznych możliwych do osiągnięcia przez pacjenta stosującego farmakoterapię oraz wskazania sposobów rozwiązywania wykrytych problemów lekowych, ze szczególnym uwzględnieniem edukacji zdrowotnej, promocji zdrowia i zdrowego trybu życia oraz profilaktyki zdrowotnej;
4)wykonywanie badań diagnostycznych określonych w przepisach wydanych na podstawie ust. 7 – w celu oceny skuteczności i bezpieczeństwa stosowanej przez pacjenta farmakoterapii oraz analizy problemów lekowych występujących u pacjenta, oraz proponowania metod i badań diagnostycznych;
5)wystawianie recept w ramach kontynuacji zlecenia lekarskiego.
Jak stanowi art. 4 ust. 3 ww. ustawy o zawodzie farmaceuty:
Usługi farmaceutyczne obejmują:
1) wydawanie z apteki lub punktu aptecznego produktów leczniczych w rozumieniu art. 2 pkt 32 ustawy – Prawo farmaceutyczne i wyrobów medycznych oraz środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego w rozumieniu art. 3 ust. 3 pkt 43 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2023 r. poz. 1448), połączone z udzielaniem informacji i porad dotyczących działania i stosowania oraz przechowywania tych produktów, środków lub wyrobów medycznych;
2) sporządzanie produktów leczniczych połączone z oceną ich jakości, w tym trwałości;
3) przeprowadzanie wywiadu farmaceutycznego;
4) udzielanie porady farmaceutycznej w celu zapewnienia prawidłowego stosowania produktu leczniczego, wyrobu medycznego lub środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, w szczególności w zakresie wydania właściwego produktu leczniczego wydawanego bez przepisu lekarza, przekazania informacji dotyczących właściwego stosowania, w tym dawkowania i możliwych interakcji z innymi produktami leczniczymi lub pożywieniem, wydawanego produktu, wyrobu lub środka oraz prawidłowego używania wyrobów medycznych;
5) czynności wykonywane w aptece szpitalnej lub zakładowej w zakresie:
a) sporządzania pozajelitowych leków recepturowych i aptecznych, w tym preparatów do żywienia pozajelitowego,
b) sporządzania preparatów do żywienia dojelitowego,
c) przygotowywania leków w dawkach indywidualnych, w tym antybiotyków pozajelitowych, leków cytostatycznych oraz produktów leczniczych terapii zaawansowanej – wyjątków szpitalnych,
d) sporządzania produktów leczniczych radiofarmaceutycznych,
e) przygotowywania roztworów do hemodializy i dializy dootrzewnowej
– oraz monitorowanie warunków sporządzania lub przygotowywania takich leków lub preparatów;
6) wykonywanie pomiaru ciśnienia krwi;
7) usługi farmacji klinicznej.
Zgodnie z art. 86 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (t. j. Dz. U. 2024 r. poz. 686):
1. Apteka jest placówką ochrony zdrowia publicznego, w której osoby uprawnione świadczą w szczególności usługi farmaceutyczne, o których mowa w ust. 2.
2. Nazwa apteka zastrzeżona jest wyłącznie dla miejsca sprawowania opieki farmaceutycznej, o której mowa w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 10 grudnia 2020 r. o zawodzie farmaceuty (Dz. U. z 2022 r. poz. 1873 oraz z 2023 r. poz. 1234 i 1972), świadczenia usług farmaceutycznych, o których mowa w art. 4 ust. 3 tej ustawy, i wykonywania zadań zawodowych, o których mowa w art. 4 ust. 4 pkt 1, 2, 4-10 i 13-16 tej ustawy.
W myśl art. 86 ust. 2b ustawy Prawo farmaceutyczne:
W aptekach ogólnodostępnych mogą być świadczone inne usługi związane z ochroną zdrowia, obejmujące:
1)monitorowanie procesu leczenia farmakologicznego stałych pacjentów apteki;
2)doradztwo w samolecznictwie farmakologicznym pacjentów w oparciu o produkty wydawane bez recepty.
Stosownie do art. 86 ust. 8a ustawy Prawo farmaceutyczne:
W aptekach ogólnodostępnych, spełniających wymagania określone w przepisach wydanych na podstawie art. 97 ust. 5 i art. 98 ust. 5, mogą być przeprowadzane szczepienia ochronne zgodnie z przepisami ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
W świetle art. 87 ust 2 ustawy Prawo farmaceutyczne:
Apteka ogólnodostępna jest przeznaczona do:
1)zaopatrywania ludności w produkty lecznicze, leki apteczne, leki recepturowe, wyroby medyczne i inne artykuły, o których mowa w art. 86 ust. 8;
2)zapewnienia świadczenia ludności usług farmaceutycznych, o których mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 10 grudnia 2020 r. o zawodzie farmaceuty, oraz sprawowania opieki farmaceutycznej, o której mowa w art. 4 ust. 2 tej ustawy.
Na podstawie art. 96 ust. 3a ustawy Prawo farmaceutyczne:
W celu kontynuacji terapii produktem leczniczym, środkiem spożywczym specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobem medycznym przepisanym przez lekarza na recepcie, zwanej dalej „receptą kontynuowaną”, farmaceuta może w ramach sprawowania opieki farmaceutycznej, o której mowa w art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 10 grudnia 2020 r. o zawodzie farmaceuty, wystawić receptę na produkty lecznicze, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyroby medyczne, do której stosuje się następujące zasady:
1) jest wystawiana na podstawie zapisanego w SIM zlecenia lekarza dotyczącego kontynuacji terapii produktem leczniczym, środkiem spożywczym specjalnego przeznaczenia żywieniowego albo wyrobem medycznym przepisanym na recepcie kontynuowanej;
2) jest wystawiana na produkty lecznicze, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego albo wyroby medyczne przepisane na recepcie kontynuowanej;
3) jest wystawiana w terminie określonym przez lekarza wystawiającego receptę kontynuowaną, nie dłuższym niż 12 miesięcy od daty wystawienia tej recepty;
4) łączna ilość produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego albo wyrobu medycznego nie może przekroczyć ilości niezbędnej pacjentowi do 360-dniowego okresu stosowania wyliczonego na podstawie sposobu dawkowania określonego na recepcie kontynuowanej, przy czym ilość produktu leczniczego na jednej recepcie nie może przekraczać ilości niezbędnej do stosowania w okresie określonym przez lekarza;
5) jest wystawiana po wykonaniu przez farmaceutę badania diagnostycznego, pomiaru ciśnienia krwi lub innej czynności w ramach sprawowania opieki farmaceutycznej - jeżeli lekarz wystawiający receptę kontynuowaną zleci ich wykonanie;
6) jest wystawiana w postaci elektronicznej;
7) może być wystawiona na produkty lecznicze o kategorii dostępności Rp lub Rpz;
8) zawiera dane, o których mowa w art. 96a ust. 1 pkt 1-4, pkt 5 lit. a oraz pkt 6, a w przypadku recepty, na której co najmniej jeden z przepisanych produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobów medycznych, dla którego wydano decyzję o objęciu refundacją w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, ma być wydany za odpłatnością, o której mowa w art. 6 ust. 2 tej ustawy – dodatkowo dane, o których mowa w art. 96a ust. 8 pkt 1a, 1b i 3-10;
9) wskazuje się na niej odpłatność określoną przez lekarza na recepcie kontynuowanej, chyba że farmaceuta wystawiający receptę powziął wiedzę o konieczności zmiany odpłatności.
Opieka farmaceutyczna, zgodne z cytowanym wyżej art. 4 ust. 2 ustawy o zawodzie farmaceuty, to świadczenie zdrowotne w rozumieniu art. 5 pkt 40 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Udzielana jest przez farmaceutę i stanowi dokumentowany proces, w którym farmaceuta, współpracując z pacjentem i lekarzem prowadzącym leczenie pacjenta, a w razie potrzeby z przedstawicielami innych zawodów medycznych, czuwa nad prawidłowym przebiegiem indywidualnej farmakoterapii.
W opisie sprawy wprost Państwo wskazali, że opisane powyżej usługi (będące przedmiotem wniosku) będą świadczone przez farmaceutów posiadających odpowiednie kwalifikacje, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, w tym ustawą o zawodzie farmaceuty. Usługi te mają na celu profilaktykę, zachowanie, ratowanie, przywracanie i poprawę zdrowia pacjentów.
Wskazać zatem należy, że świadczenia, jakimi są pełnienie dyżurów nocnych oraz dostawa towarów i świadczenie usług na rzecz klientów apteki, są od siebie niezależne, wykonywane są przez Państwa na rzecz różnych podmiotów. Bowiem, dyżur będą Państwo świadczyć na podstawie umowy zawartej z Powiatem i NFZ, i od tych podmiotów otrzymają Państwo wynagrodzenie za świadczenie tych usług, natomiast dostawa towarów i świadczenie usług na rzecz klientów Państwa apteki następuje odrębnie, a wynagrodzenie za te czynności otrzymują Państwo od klientów apteki.
Jak rozstrzygnięto powyżej, wynagrodzenie otrzymane przez Państwa za pełnienie dyżurów nocnych w aptece, stanowić będzie wynagrodzenie za świadczenie przez Państwa na rzecz Starostwa Powiatowego usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Jednakże, jak wynika z opisu sprawy, wynagrodzenie to będzie odrębne i nie będzie zależne od ilości klientów obsłużonych przez aptekę. Świadczone przez Państwa usługi pełnienia dyżurów będą wykonywane na rzez Starostwa Powiatowego, a nie na rzecz klientów apteki. Wynagrodzenie otrzymane od NFZ oraz Powiatu nie stanowi również dopłaty do świadczenia przez Państwa usług i dostawy towarów dokonywanych na rzecz Państwa klientów. Otrzymają je Państwo za każdą godzinę dyżuru bez względu na to, czy z Państwa usług skorzysta w tym czasie jakikolwiek klient. Za usługi świadczone na rzecz klientów oraz za dostawy towarów na ich rzecz płacą sami klienci apteki podczas ich nabywania zarówno w standardowych godzinach pracy apteki jak i podczas zakupów dokonywanych w godzinach pełnionego dyżuru.
Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości UE, zwolnienia stanowią autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego i mają na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu VAT w poszczególnych państwach członkowskich. Oznacza to, że zakres przedmiotowy tych zwolnień powinien być taki sam we wszystkich krajach członkowskich, zatem przy jego definiowaniu nie jest zasadne odwoływanie się wyłącznie do ustawodawstwa krajowego, ponieważ takie działania mogłyby prowadzić do rozbieżności w stosowaniu zwolnień w poszczególnych państwach UE. Ponadto, z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE wynika, że pojęcia używane do określenia zwolnień, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej dostawy towarów lub usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.
Rozpatrując kwestię ewentualnego zwolnienia świadczonych usług, należy dokonać oceny, czy usługi, o których mowa we wniosku ze względu na swój cel mogą zostać uznane za usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.
Jak już wyżej wskazano, zwolnieniu od podatku od towarów i usług na mocy art. 43 ust. 1 pkt 18a, pkt 19 i 19a ustawy podlegają wyłącznie usługi służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia, a zatem od podatku zwolnione mogą być jedynie takie usługi, które służą ww. celom.
Wskazać należy, iż przedmiotowej usługi (której beneficjentem jest Starostwo Powiatowe) Spółka nie świadczy wobec jednostkowego, konkretnego pacjenta, więc usługa ta nie ma na celu opieki medycznej służącej profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, zatem nie można uznać przedmiotowej usługi świadczonej przez Spółkę na rzecz Starostwa Powiatowego za usługi opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.
Zatem, otrzymane przez Państwa od Starostwa i NFZ wynagrodzenie, nie stanowi wynagrodzenia za żadne czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18, 19 czy 19a ustawy. Bowiem pełnienie dyżurów nocnych nie stanowi samo w sobie czynności służących profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, oraz dostawy towarów i świadczenia usług ściśle z tymi usługami związanych. Te dwa świadczenia (pełnienie dyżurów nocnych oraz dostawy towarów i świadczenie usług na rzecz klientów apteki) są od siebie niezależne, wykonywane są przez Państwa na rzecz różnych podmiotów (dyżur będą Państwo świadczyć na podstawie umowy zawartej z Powiatem i NFZ, i od tych podmiotów otrzymają Państwo wynagrodzenie za świadczenie usług na rzecz Starostwa, natomiast dostawa towarów i świadczenie usług na rzecz klientów apteki następuje odrębnie, a wynagrodzenie za te czynności otrzymają Państwo od klientów apteki).
W sprawie mamy zatem do czynienia z usługą zapewnienia nocnego funkcjonowania apteki, świadczoną na rzecz zleceniodawcy – Starostwa Powiatowego, która nie stanowi usług w zakresie opieki medycznej, służących profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia (usługę zapewnienia nocnego funkcjonowania apteki, świadczoną na rzecz zleceniodawcy – Starostwa Powiatowego należy oddzielić od świadczeń Spółki dokonywanych na rzecz klientów apteki).
Zatem, świadczenie za wynagrodzeniem usług – dyżurów aptecznych – na rzecz Starostwa Powiatowego, będzie stanowić świadczenie usług podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Jednocześnie usługi te nie będą korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18, pkt 19 jak również pkt 19a ustawy.
Należy zauważyć, że na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:
Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.
Przepis art. 106b ust. 2 ustawy stanowi, że:
Podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3.
Jak wynika z przywołanych wyżej przepisów – co do zasady – podatnik VAT jest zobowiązany wystawiać fakturę dokumentującą sprzedaż towarów i usług na rzecz innego podatnika. Generalnie ustawodawca nie nakłada na podatników obowiązku wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż zwolnioną od podatku na podstawie przepisów ustawy lub rozporządzeń wykonawczych do niej oraz sprzedaż realizowaną na rzecz podmiotów niebędących podatnikami VAT. Jednakże nie ma przeszkód, aby w powyższych sytuacjach podatnik wystawiał fakturę.
Podsumowując, stwierdzam, że skoro świadczenie za wynagrodzeniem usług – dyżurów aptecznych – na rzecz Starostwa Powiatowego, będzie stanowić świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, które nie będzie korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 18, pkt 19 jak również pkt 19a ustawy, i będzie stanowić po Państwa stronie czynność opodatkowaną, należy wystawić fakturę dokumentującą ww. czynność z wykazaniem właściwej stawki podatku dla świadczonych przez Państwa usług.
Zatem, Państwa stanowisko uznałem za nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
W myśl art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa:
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).
Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego, Państwo ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym jego przedstawieniem. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie zdarzenia przyszłego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Maja Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.