Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

13 grudnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 12 grudnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku prawa do odliczenia lub zwrotu nadwyżki podatku naliczonego od nabycia towarów i usług służących realizacji projektu pn. „...”.

Treść wniosku jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1.Zainteresowany będący stroną postępowania:

Sp. z o.o.

ul. ...; ...;

NIP ...

2.Zainteresowani niebędący stroną postępowania: (...).

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca – Zainteresowany będący stroną postępowania to sp. z o.o. ul. ..., ..., NIP ..., REGON …, KRS …. Jest to spółka komunalna, której jedynym udziałowcem jest Województwo .... Spółka prowadzi statutową działalność m.in. w zakresie pomocy społecznej a celem Spółki jest wsparcie osób starszych lub wymagających wzmożonej opieki, rodzin i osób w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywanie szans tych rodzin i osób; przeciwdziałanie dyskryminacji różnych grup społecznych; wsparcie procesu aktywizacji społeczno-zawodowej osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym; wsparcie integracji i reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym (przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu); poprawa dostępu do usług opiekuńczych nad osobami niesamodzielnymi, w tym starszymi i z niepełnosprawnościami; działalność na rzecz osób niepełnosprawnych; żywienie pacjentów w szpitalach. Wnioskodawca realizuje swoje cele statutowe podejmując działalność odpłatną i nieodpłatną. Zgodnie z zapisami aktu założycielskiego prowadzi działalność gospodarczą w zakresie pomocy społecznej w ramach następujących PKD: 87.10.Z – Pomoc społeczna z zakwaterowaniem zapewniająca opiekę pielęgniarską; 87.30.Z – Pomoc społeczna z zakwaterowaniem dla osób w podeszłym wieku i osób niepełnosprawnych; 88.10.Z – Pomoc społeczna bez zakwaterowania dla osób w podeszłym wieku i osób niepełnosprawnych; 88.99.Z – Pozostała pomoc społeczna bez zakwaterowania, gdzie indziej niesklasyfikowana. Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca wraz z Partnerami w dniu (...) 2024 r. zawarli Umowę o partnerstwie na rzecz realizacji Projektu „...” w ramach programu Fundusze Europejskie dla ... 2021-2027. Następnie Wnioskodawca (jako Partner Wiodący) wraz z Partnerami wspólnie zawarli z Instytucją Zarządzającą, tj. Województwem ... w dniu (...) 2024 r. umowę o dofinansowanie projektu „...” (dalej jako Projekt) współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus w ramach Priorytetu 8 Fundusze europejskie na wsparcie w obszarze rynku pracy, edukacji i włączenia społecznego Działania 08.24 Usługi społeczne i zdrowotne, w ramach naboru ….

Partnerami Wnioskodawcy są: (...).

Początkowo Partnerami byli także (...). Podmioty te jednak wystąpiły z umowy o partnerstwie i nie realizują zadań w ramach Projektu.

Partnerzy zawarli umowę Partnerską a następnie umowę dofinansowania. Z umów tych wynikają ich wspólne prawa i obowiązki, co uzasadnia wystąpienie ze wspólnym wnioskiem o interpretację.

Realizowany Projekt ma na celu (...). Projekt ma zasięg oddziaływania o znaczeniu regionalnym, gdyż obejmie swym zasięgiem (...), a DDP zlokalizowane są obszarze (...).

Projekt jest skierowany do osób, które potrzebują wsparcia w codziennym funkcjonowaniu (w tym z powodu wieku, stanu zdrowia, niepełnosprawności). Założeniem realizowanego Projektu jest zwiększenie liczby osób objętych usługami świadczonymi w społeczności lokalnej w programie. Zapewniona będzie opieka nad podopiecznymi w godzinach funkcjonowania placówek, wyżywienie i transport, zajęcia terapeutyczne, rehabilitacyjne indywidualne jak i grupowe, podopieczni będą mieli okazję korzystać z szerokiego wachlarza wydarzeń kulturalnych, spotkań integracyjnych itp. Przed okresem świadczenia usług w nowopowstających DDP zaplanowano prace adaptacyjne pomieszczeń użytkowanych pod realizację założeń projektowych – zadania te obejmować będą remonty i wyposażenie obiektów. Ponadto, świadczone będą usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w domach podopiecznych. Dla ich otoczenia przewidziano wsparcie w postaci szkoleń. W ramach projektu prowadzone będą także działania informacyjno-promocyjne, w tym dystrybucja ulotek, broszur, materiałów i notatek prasowych. Zaplanowano prowadzenie strony internetowej Wnioskodawcy (…), na której będą na bieżąco publikowane informacje odnośnie realizacji przedsięwzięcia. Miejsca realizacji Projektu oznaczone zostaną poprzez umieszczenie tablic informacyjnych w każdym DDP.

Całkowita wartość Projektu wynosi: … zł (słownie: … złotych). Całkowita wartość dofinansowania Projektu wynosi … zł (słownie: złote) i obejmuje dofinansowanie z następujących źródeł:

1)z EFS+ w kwocie nie większej niż … zł (słownie: … złote), co stanowi nie więcej niż 85% całkowitych wydatków kwalifikowalnych Projektu;

2)z budżetu państwa w formie dotacji celowej w kwocie nie większej niż … zł (słownie: … złotych).

Beneficjent zobowiązał się do wydatkowania na realizację Projektu wkładu własnego w kwocie … zł (słownie: … złotych), czyli niż 5% całkowitych wydatków kwalifikowalnych Projektu, z następującego źródła: wkład publiczny w kwocie … zł (słownie: … złotych). Wkład własny będzie również pochodził m.in. z programu Senior+, który zakłada wspieranie finansowe jednostek samorządu terytorialnego, w zakresie realizacji zadań własnych, polegających na prowadzeniu i zapewnieniu miejsc w ośrodkach wsparcia.

DDP to jednostki o jakich mowa w ustawie z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Według art. 36 pkt 2 lit m) oraz n) ustawy o pomocy społecznej świadczeniami z pomocy społecznej są usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia i w rodzinnych domach pomocy oraz usługi sąsiedzkie, a także specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia. Zgodnie z art. 51 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej ośrodkiem wsparcia jest dzienny dom pomocy.

Większość DDP w projekcie działa wprost na podstawie ustawy o pomocy społecznej i przepisów prawa miejscowego. Są prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego lub przez inny podmiot na podstawie umowy zawartej z jednostką samorządu terytorialnego, o czym mowa art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym. W szczególności podopieczni takiego DDP są do niego kierowani decyzją administracyjną. DDP działającymi wprost na podstawie ustawy o pomocy społecznej są: (...).

Pozostałe DDP (wszystkie DDP wskazane są poniżej przy omawianiu wydatków Zainteresowanych) prowadzone są przez Wnioskodawcę – sp. z o.o., Fundację lub organizacje Kościoła Katolickiego. Instytucja Zarządzająca Projektem (Województwo ...) potwierdziła odstępstwo dla tych podmiotów w zakresie działania DDP – są zwolnione z obowiązku stosowania ustawy o pomocy społecznej m.in. w zakresie wydawania decyzji administracyjnych. Nie ma więc obowiązku aby podopieczni byli kierowani do tych DDP decyzją administracyjną, lecz prowadzą one także nabór według przyjętych przez nich zasad, które muszą być zgodne z (obowiązującym także DDP prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego) „Standardem dziennych domów pomocy” przyjętym Uchwałą nr … Zarządu Województwa ... z dnia … 2023 r. a będącym załącznikiem do regulaminu wyboru projektów dla naboru nr …. DDP te przeznaczone są dla takich samych podopiecznych jak w DDP prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego. Świadczą takie same usługi, mają taki sam standard działania, świadczenia usług i wyposażenia. Podmioty prowadzące DDP podejmują starania dotyczące obustronnej współpracy z gminami m.in. w zakresie informowania o dostępnych miejscach. Na etapie rekrutacji preferowane są osoby: o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawnością; z niepełnosprawnością sprzężoną; z zaburzeniami psychicznymi; z niepełnosprawnością intelektualną; z całościowymi zaburzeniami rozwojowymi; korzystające z programu FE PŻ (Fundusze Europejskie na Pomoc Żywnościową); zamieszkujące samotnie. Przy naborze stosowane są jasne i przejrzyste kryteria a stan zdrowia i sytuacja danej osoby potwierdzana jest odpowiednio zaświadczeniami od lekarza czy zaświadczeniami organów opieki społecznej. Przy wyborze uczestników często udział biorą przedstawiciele lokalnych ośrodków pomocy społecznej. Z uczestnikami podpisywane są umowy cywilnoprawne.

Każdy z uczestników projektu to osoba mieszkająca, pracująca lub ucząca się na terenie województwa ... Usługami opiekuńczymi zostanie objętych ok (...) uczestników.

DDP będą funkcjonować przez cały rok, we wszystkie dni robocze, co najmniej 8h w godz. 7-15. W ramach prowadzonej działalności DDP będzie oferować podopiecznym w szczególności: zaspokojenie potrzeb życiowych m.in. poprzez zapewnienie miejsca do bezpiecznego i godnego spędzania czasu, usługi opiekuńcze i pielęgnacyjne, w tym pomoc w utrzymaniu higieny osobistej, minimum dwa posiłki dziennie (w tym obiad) w siedzibie DDP, dowóz do i z ośrodka, zajęcia fizjoterapeutyczne, rehabilitacyjne, terapeutyczne, pomoc w rozwinięciu i wzmacnianiu aktywności oraz samodzielności życiowej, wsparcie psychologa. Zajęcia w DDP będą różnorodne, dostosowane do oczekiwań i predyspozycji podopiecznych. Ponadto w DDP będzie zatrudniona pielęgniarka. DDP będą świadczyły usługi w przeznaczonym na ten cel budynku lub wydzielonych pomieszczeniach, a każdy z nich będzie spełniał następujące standardy: każdy DDP będzie dostosowany do osób niepełnosprawnych, będzie posiadał co najmniej: 2 pokoje dziennego pobytu, jadalnię, kuchenkę pomocniczą lub aneks kuchenny, jedno pomieszczenie do terapii indywidualnej oraz pokój do wypoczynku z miejscem do leżenia (na 1 miejsce max 10 podopiecznych) oraz pomieszczenie pełniące funkcję szatni z indywidualną szafką dla każdego. Ponadto udostępnione będą co najmniej 2 łazienki, z których jedna będzie dostosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnością z możliwością kąpieli lub prysznica. Za organizację zajęć i prowadzenie DDP odpowiadał będzie kierownik. Zatrudnieni będą co najmniej 2 opiekunowie. Zatrudniony będzie też psycholog, pielęgniarka, animator, fizjoterapeuta. Wsparcie oferowane w projekcie będzie dostosowane do indywidualnych potrzeb, potencjału i osobistych preferencji odbiorców tych usług (zwłaszcza w przypadku osób potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu i osób z niepełnosprawnością), ponadto wsparcie będzie dopasowane do osób wykluczonych komunikacyjnie.

Dla zagwarantowania odpowiednich warunków lokalowych na działalność DDP niezbędne jest dostosowanie pomieszczeń do potrzeb poprzez ich adaptację i modernizację. Wydatki zakupione w ramach projektu nie będą wykorzystywane po jego zakończeniu częściowo lub w całości w celu świadczenia usług komercyjnych. Adaptacja dotyczy wyłącznie pomieszczeń przeznaczonych na DDP, nie będą finansowane koszty termomodernizacji ani dostosowań terenu wokół obiektu.

Realizacja usług w miejscu zamieszkania podopiecznych zostanie zorganizowana w sposób zapewniający dostępność do nieprzerwanego i właściwego pod względem jakości procesu świadczenia usług przez 7 dni tygodniowo. Usługa opieki w domach zostanie zapewniona na terenie poniższych obszarów: (...). Zatrudnione zostaną (...) opiekunki lub opiekunowie sprawujący opiekę w domach. Opiekunowie będą codziennie dojeżdżać do mieszkań podopiecznych na obszarze danej Gminy celem świadczenia usług. Usługi te obejmować będą m.in. czynności związane z dostarczaniem produktów żywnościowych, przygotowaniem lub dostarczaniem posiłków, pomoc w spożywaniu posiłków lub karmienie, czynności związane z prowadzeniem gospodarstwa domowego, w tym utrzymywanie porządku i czystości w najbliższym otoczeniu, czystości odzieży, bielizny osobistej, pościelowej, stołowej i ręczników, dokonywanie niezbędnych zakupów oraz regulowanie opłat domowych, czynności dotyczące prowadzenia spraw osobistych, w tym pomoc w załatwianiu spraw urzędowych i pomoc w dostępie do świadczeń zdrowotnych, czynności dotyczące zagospodarowania w aktywny sposób czasu wolnego, pomoc przy przemieszczaniu się.

W czasie trwania projektu będą pobierane opłaty od uczestników w wysokości do ... zł miesięcznie. ... zł to wartość maksymalna dla osób przebywających w DDP we wszystkie dni tygodnia, pozostałe osoby będą ponosiły odpłatności proporcjonalnie niższe, natomiast z opłat będą zwolnione osoby, których dochód nie przekracza 150% właściwego kryterium dochodowego (na osobę samotnie gospodarującą lub na osobę w rodzinie), o którym mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Zasady odpłatności w przypadku usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania będą skorelowane z zasadami dotychczas stosowanymi przez Partnerów (w przypadku gmin posiadających stosowne uchwały). Będzie to ok ... zł miesięcznie, jednak każdorazowo opłata będzie zgodna z wydaną decyzją przez odpowiedni gminny ośrodek pomocy społecznej. Dla lokalizacji, w których usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania będą realizowane przez podmioty inne iż gminy, stawka ... zł będzie stawką maksymalną. W przypadku usług opiekuńczych w DDP prowadzonych przez gminy opłaty pobierane będą w wysokościach i na zasadach zgodnych z prawem lokalnym (m.in. uchwałą rady gminy) oraz zgodnie z ustawą o pomocy społecznej. Przepisy te przewidują zaś ulgi i zwolnienia z uwagi na fakt, że pomoc społeczne kierowana jest do osób najbardziej potrzebujących. Dodatkowo Partnerzy, w tym jednostki samorządu terytorialnego, przystępując do Projektu założyły, że odpłatność za usługi pomocy społecznej nie powinna przekroczyć kwoty ... zł miesięcznie. W przypadku pozyskania przez Partnerów projektu innego źródła sfinansowania wkładu własnego nastąpi odstąpienie od pobierania opłat od uczestników.

Pomimo wyżej opisanych ewentualnych opłat należy przyjąć, że świadczenie usług pomocy społecznej w ramach Projektu będzie miało charakter świadczeń nieodpłatnych. Wnoszone opłaty nie stanowią ekwiwalentu za otrzymane świadczenia pomocy społecznej. Niewątpliwie kwota ... zł miesięcznie nie odpowiada rzeczywistej wartości usługi otrzymanej przez osobą korzystającą z DDP przez cały miesiąc (dni robocze), dojazdu do DDP (i powrotu), wyżywienia, profesjonalnej opieki, pomocy psychologa, rehabilitacji czy dostępu do kultury. Zapłata uiszczana przez beneficjentów usług zależy jedynie częściowo od rzeczywistej wartości świadczonych usług, a jej związek z tą wartością jest tym mniejszy, im skromniejsze są dochody i majątek beneficjenta, co oznacza, że nie można uznać, że pomiędzy tymi usługami a świadczeniem płaconym przez beneficjenta istnieje bezpośredni związek wymagany do tego, aby można było uznać owo świadczenie za wynagrodzenie za usługi.

W ramach realizacji Projektu poniesione zostaną następujące wydatki.

Wynagrodzenia kierownika DDP, opiekuna, animatora zajęć, psychologa i rehabilitanta. Wynagrodzenie kucharza, pomocy kucharza, koszty wyżywienia podopiecznych, zakup produktów spożywczych do przygotowywania posiłków dla podopiecznych, koszt dowozu posiłków. Usługi sprzątania pomieszczeń DDP. Zapewnienie podopiecznym transportu. Wynagrodzenie opiekunów świadczących usługi w miejscu zamieszkania, wydatki na dojazd opiekunów do podopiecznych.

Usługi fryzjerskie i kosmetyczne: Nie każdy z podopiecznych ma możliwość pójścia do fryzjera, aby np. podciąć włosy czy iść do kosmetyczki na obcięcie paznokci od nóg, bo sam nie daje rady, a rodzina nie zawsze jest w stanie pomóc. Osoby starsze mają problemy ze schylaniem się. Często też osoby te mają problemy z wrastającymi paznokciami, które prowadzą do infekcji, zakażeń ale przede wszystkich jest to coś bardzo bolesnego i nie można normalnie funkcjonować, czy chodzić.

Koszty eksploatacyjne, do których należą m.in.: utylizacja odpadów, czyszczenie komina, zakup sprzętu do bieżących napraw, wywóz śmieci, opłata za wodę, energia, wywóz odpadów, prace związane z utrzymaniem czystości przed budynkiem, zakup opału, okresowe pomiary elektryczności, pomiary elektryczności instalacji odgromowej, hydromechaniczne udrożnianie kanalizacji sanitarnej, ciśnieniowe czyszczenie sieci i przyłączy kanalizacyjnych, wymiana czujek, dezynsekcja i deratyzacja, monitoring instalacji ochrony przed szkodnikami, konserwacja instalacji systemu sygnalizacji pożaru i jej monitorowanie, wykonanie przeglądu okresowego budynku, analiza wody pitnej.

Zakup materiałów do zajęć terapeutycznych m.in.: do biblioterapii (książek, krzyżówek, prasy), materiałów do arteterapii i muzykoterapii (m.in. zestawów do malowania, rysowania, decoupage, płyt z muzyką). Prenumerata czasopism. Zakup środków czystości i higieny niezbędnych do utrzymania czystości m.in. środki czystości do łazienek/kuchni, mycia podłóg, mydła, rękawice lateksowe, ręczniki jednorazowe.

Organizacja imprez i wyjść kulturalnych do różnych instytucji kulturalnych np. teatr, opera, kino jako aktywizacja społeczna osób starszych.

Wykonanie prac remontowych w istniejących DDP, które kontynuują funkcjonowanie: m.in. zabezpieczenie podłóg folią, mycie po robotach malarskich posadzek, uzupełnienie posadzki, zeskrobanie i zmycie starej farby w pomieszczeniach, przygotowanie powierzchni ze szpachlowaniem nierówności powierzchni tynku ściany, tynki (gładzie), malowanie dwukrotne farbami emulsyjnymi.

Zakup wyposażenia w dotychczas istniejących DDP niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania DDP w postaci m.in.: sofy, fotele, szafki.

Adaptacja i modernizacja pomieszczeń na potrzeby nowopowstających DDP m.in.: remont podłogi, budowa ścianek działowych, montaż naświetli w ściance działowej, pomalowanie farbą ścian; przebudowa instalacji wodno-kanalizacyjnej, przebudowa instalacji elektrycznych m.in. ogrzewanie elektryczne, gniazdka, oświetlenie, koszt robocizny, koszt dokumentacji projektowej. Remonty dotyczą wyłącznie pomieszczeń przeznaczonych na działalność DDP.

Wyposażenie pomieszczeń nowopowstających DDP obejmujące: stoły, krzesła, szafki, zestawy meblowe, kosze na śmieci, fotele, sofy, stoliki kawowe, wyposażenie części kuchennej i jadalnianej w talerze, salaterki, kubki, sztućce, pojemnik termoizolacyjny, termos stalowy, dzbanek szklany, kuchenka mikrofalowa, lodówka, kuchenka elektryczna, zmywarka; meble kuchenne. Wyposażenie pomieszczeń do aktywizacji ruchowej: maty gimnastyczne, drabinka gimnastyczna, kozetka, stół terapeutyczny, rotor rehabilitacyjny, przyrząd do ćwiczeń kończyn górnych, karimaty, akcesoria do ćwiczeń: piłki sensoryczne. Wyposażenie pomieszczenia socjalnego: biurka, krzesła obrotowe. Wyposażenie szatni i pomieszczenia pielęgniarki: moduł szatniowy, szafa lekarska, parawan, kozetka, stołek rehabilitacyjny, gaśnice, tablice korkowe, apteczki. Pokój do wypoczynku: rozkładane kanapy, sofy rozkładane, rozkładany fotel, fotel regulowany. Wyposażenie łazienki: zlewozmywak na szafce, zestawy WC, umywalki, kabina prysznicowa z brodzikiem, krzesła prysznicowe, poręcze na ścianę, baterie umywalkowe, lustra łazienkowe, pralka. Wyposażenie pomieszczeń w sprzęt RTV: telewizor LCD, komputer przenośny, drukarka wielofunkcyjna, odtwarzacz DVD, zestaw kina domowego, odkurzacz, radioodtwarzacz, aparat fotograficzny.

Akcesoria do gier i zabaw: pakiet sensoryczny, gry planszowe, urządzenia wielofunkcyjne.

Wydatki na koszty pośrednie wynoszące 10% od kwalifikowalnych kosztów bezpośrednich, związane z realizowanymi w projekcie zadaniami, w tym m.in. koszty zarządzania operacją, działania informacyjno-promocyjne, koszty administracyjne związanych z techniczną obsługą projektu zgodnie z Wytycznymi w zakresie kwalifikowalności wydatków na lata 2021-2027.

W ramach Projektu nie ma wydatków na nabycie nieruchomości lub praw do korzystania z nieruchomości, w których funkcjonować mają DDP. DDP funkcjonują lub powstają w nieruchomościach należących do Partnerów (jednostek samorządu terytorialnego, Parafii, Zgromadzeń) lub użyczonych nieodpłatnie Partnerom. W stosunku do każdej z nieruchomości, w związku z jej nabyciem, wytworzeniem lub pozyskaniem w ramach umowy użyczenia Partnerom nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. W ramach realizacji Projektu nie są wykorzystywane towary Partnerów, co do których przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Na potrzeby Projektu kupowane są wyłącznie nowe towary i usługi.

Zgodnie z umową partnerską został ustalony wskazany poniżej podział zadań w Projekcie. Jako nabywca towarów i usług na fakturach VAT wystawionych z tytułu wydatków poniesionych na realizację poszczególnych zadań figurować będzie odpowiedni Partner odpowiedzialny za realizację danego zadania.

(...).

Zainteresowani zgodnie z warunkami Projektu i umowy zawartej z Instytucją Zarządzającą mają obowiązek prowadzenia wyodrębnionej ewidencji księgowej, dotyczącej realizacji Projektu, w sposób przejrzysty, umożliwiający identyfikację poszczególnych operacji księgowych i bankowych przeprowadzonych dla wszystkich wydatków w ramach Projektu. Obowiązek prowadzenia wyodrębnionej ewidencji księgowej dotyczy wszystkich Zainteresowanych.

Projekt w postaci funkcjonowania DDP realizowany jest w okresie (...). Wnioskodawca i Partnerzy rozpoczęli realizację projektu i ponoszą wydatki związane z projektem.

Projekt nie generuje i nie będzie generował dochodu u Wnioskodawcy ani u Partnerów. Wydatki ponoszone w celu realizacji projektu będą służyły wyłącznie nieodpłatnej działalności pomocy społecznej, niepodlegającej podatkowi od towarów i usług, w konsekwencji podatek naliczany (zapłacony dostawcom w związku z realizacją Projektu) nie może pomniejszać podatku należnego z tytułu sprzedaży opodatkowanej. Odpowiednio, w oświadczeniu o kwalifikowalności VAT złożonym do Projektu wskazano, że podatek od towarów i usług jest kosztem kwalifikowalnym Projektu, gdyż ani Wnioskodawca ani Partnerzy nie mają prawnej możliwości jego odliczenia.

Pytanie

Czy Wnioskodawca - Sp. z o.o. (...) oraz Partnerzy (...) w związku z wydatkami poniesionymi w ramach realizacji wyżej opisanego Projektu „...” będą mogli dokonać odliczenia podatku naliczonego (lub żądać zwrotu nadwyżki tego podatku) od nabycia towarów i usług służących realizacji opisanego wyżej Projektu?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy w związku z realizacją Projektu „...” ani Wnioskodawca ani pozostali Zainteresowani (Partnerzy) nie mają prawa do odliczenia podatku naliczonego od towarów i usług (lub prawa do żądania zwrotu nadwyżki tego podatku) zapłaconego przy ponoszeniu wydatków, a wynika to z reguł określonych w art. 86 ust. 1, ust. 2a, art. 88 ust. 4 i art. 90 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Kwestię uprawnienia do odliczenia podatku naliczonego (lub zwrotu nadwyżki tego podatku) reguluje przede wszystkim art. 86 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT).

Zgodnie z art. 86 ust. 1 w zakresie w jakim towary są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Ponadto art. 86 ust. 2 pkt 1 lit a ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług. Wyłączenia możliwości odliczenia lub zwrotu podatku wymienione są zaś w art. 88 ustawy o VAT. Według art. 88 ust. 4 ustawy obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje więc tylko wówczas, gdy zostaną spełnione opisane wyżej warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Wydatek nie może także znaleźć się w katalogu wyłączeń.

W niniejszej sprawie należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na okoliczność, że wśród Zainteresowanych są jednostki samorządu terytorialnego – gminy oraz powiaty. Konieczne jest więc rozpatrzenie ich sytuacji w kontekście Interpretacji ogólnej nr PT1.8101.3.2019 Ministra finansów z dnia 10 czerwca 2020 r., która odnosi się do kwestii czy czynności wykonywane przez jednostki samorządu terytorialnego w związku z realizacją zadań publicznych m.in. w zakresie usług pomocy społecznej podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Minister uznał bowiem, że w odniesieniu do czynności związanych z realizacją zadań w zakresie pomocy społecznej, jednostki samorządu terytorialnego nie występują w roli podatników VAT i tym samym ich wykonywanie nie podlega opodatkowaniu VAT. Odpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu, jeżeli jest wykonywane przez podmiot działający w charakterze podatnika podatku od towarów i usług. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, w rozumieniu tej ustawy, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o samorządzie gminnym zadania własne gminy obejmują sprawy pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych. Powyższe zadania, w zakresie przewidzianym przez ustawy, należą również do zadań powiatu (art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym) oraz samorządu województwa (art. 14 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa). Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 11 ustawy o samorządzie gminnym do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania. Zgodnie zaś z art. 17 ust. 2 pkt 3 tej ustawy do zadań własnych gminy należy także prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki. Według art. 36 pkt 2 lit m) oraz n) ustawy o pomocy społecznej świadczeniami z pomocy społecznej są usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia i w rodzinnych domach pomocy oraz usługi sąsiedzkie, a także specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia. Zgodnie z art. 51 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej ośrodkiem wsparcia jest dzienny dom pomocy. W celu realizacji ww. zadań jednostki samorządu terytorialnego mogą tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami (art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym oraz art. 8 ust. 1 ustawy o samorządzie województwa). Wykonywanie zadań publicznych może być też realizowane w drodze współdziałania między jednostkami samorządu terytorialnego (art. 10 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym).

Wprawdzie zadania własne jednostek samorządu terytorialnego obejmują zaspokajanie wszystkich potrzeb wspólnoty (są to działania zmierzające do przysporzenia korzyści ogółowi mieszkańców stanowiących wspólnotę samorządową), jednak wykonywanie czynności w ramach tych zadań nie oznacza automatycznie, że mają one charakter władczy. Wykonywane czynności mogą bowiem spełniać kryteria wskazane w definicji działalności gospodarczej zawartej w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. W interpretacji ogólnej wskazano, że w celu określenia sposobu traktowania w systemie VAT każdej konkretnej czynności wykonywanej przez jednostkę samorządu terytorialnego, należy w pierwszej kolejności ocenić, czy czynność ta stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT (czy w odniesieniu do takiej czynności jednostka ta działa jako podatnik). Dopiero w przypadku uznania, że wykonywana czynność nosi znamiona działalności gospodarczej należy zbadać, czy w odniesieniu do tej czynności ma zastosowanie wyłączenie, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W odniesieniu do zadań w zakresie pomocy społecznej wykonywanych przez jednostki samorządu terytorialnego należy wskazać, że warunki ich realizacji (reżim) określa ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Z przepisów ustawy wynika m.in. krąg osób, do których kierowane są określone świadczenia, warunki przyznania prawa do korzystania z nich, sposób kształtowania odpłatności za te świadczenia (co do zasady wysokość odpłatności powiązana jest z sytuacją majątkową beneficjenta) i ewentualnych zwolnień od opłat, warunki jakie musi spełniać podmiot realizujący te świadczenia. Zgodnie z art. 51 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej osobom, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej opieki i pomocy w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych, mogą być przyznane usługi opiekuńcze, specjalistyczne usługi opiekuńcze lub posiłek, świadczone w ośrodku wsparcia. Zgodnie z art. 51 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej ośrodkiem wsparcia może być dzienny dom pomocy (DDP). W ramach Projektu jednostki samorządu terytorialnego wraz z innymi podmiotami zapewnią utworzenie i funkcjonowanie nowych dziennych domów pomocy oraz funkcjonowania istniejących DDP. Zapewnią także świadczenie usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania podopiecznych, o czym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 11 ustawy o pomocy społecznej.

W interpretacji ogólnej podkreślono, że dla oceny statusu jednostki samorządu terytorialnego niezwykle ważne jest, że nie dochodzi do pełnej ekwiwalentności i wzajemności świadczeń wykonywanych w ramach stosunku prawnego zawieranego w oparciu o przepisy regulujące kwestie pomocy społecznej.

Działalność w ramach Projektu to w istocie nieodpłatna działalność w zakresie pomocy społecznej. Okoliczność ewentualnego pobierania drobnej opłaty – wynoszącej maksymalnie ... zł miesięcznie od osoby – nie zmienia tej okoliczności. Wyraźnie należy podkreślić, że jest to opłata maksymalna a wielu wypadkach podopieczni będą zwolnieni z opłat. Nawet zaś w przypadku przyjęcia, że podopieczni będą uiszczać opłatę w kwocie ... zł miesięcznie nie można uznać, że pobieranie opłaty w tej wysokości stanowi rzeczywistą równowartość świadczenia. Zgodnie z powszechnym stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) świadczenie usług podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy (tak m.in. wyrok TSUE z dnia 27 października 2011 r. C-93/10). Niewątpliwie kwota ... zł miesięcznie nie odpowiada rzeczywistej wartości usługi otrzymanej przez osobą korzystającą z DDP przez cały miesiąc (dni robocze), dojazdu do DDP (i powrotu), wyżywienia, profesjonalnej opieki, pomocy psychologa, rehabilitacji czy dostępu do kultury. W wyroku w sprawie C-246/08 TSUE uznał, że w przypadku, gdy zapłata uiszczana przez beneficjentów usług świadczonych na ich rzecz przez podmioty publiczne zależy jedynie częściowo od rzeczywistej wartości świadczonych usług, a jej związek z tą wartością jest tym mniejszy, im skromniejsze są dochody i majątek beneficjenta, nie można uznać, że pomiędzy tymi usługami a świadczeniem ekwiwalentnym płaconym przez beneficjenta istnieje bezpośredni związek wymagany do tego, aby można było uznać owo świadczenie za wynagrodzenie za usługi. Tym samym usług tych nie można uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów o podatku od wartości dodanej (podobnie także TSUE w wyroku z dnia 12 maja 2016 r. w sprawie C-520/14).

Wykonywanie przez jednostki samorządu terytorialnego działań w zakresie pomocy społecznej jest realizowane na podstawie przepisów prawa, tym samym jednostki te, nie mogą działać w sposób wolnorynkowy czy konkurencyjny, jako podmiot gospodarczy. Pobierane zaś za wykonywane czynności opłaty w wielu przypadkach nie mogą być uznane za rzeczywistą równowartość świadczenia. W związku z tym minister finansów we wskazanej interpretacji ogólnej uznał, że w odniesieniu do czynności związanych z realizacją zadań w zakresie pomocy społecznej, jednostki samorządu terytorialnego nie występują w roli podatników VAT i tym samym ich wykonywanie nie podlega opodatkowaniu VAT, o ile spełnione są omówione wcześniej przesłanki, w szczególności, gdy wykonywanie tych czynności jest podporządkowane ścisłemu reżimowi publiczno-prawnemu, a pobierane opłaty nie mogą być uznane za rzeczywistą równowartość świadczenia. Dotyczy to również sytuacji, gdy jednostki te współpracują w wykonywaniu tych zadań (Interpretacja ogólna nr PT1.8101.3.2019 Ministra finansów z dnia 10 czerwca 2020 r.). Zdaniem Wnioskodawcy i pozostałych Zainteresowanych występujące w Projekcie jednostki samorządu terytorialnego nie występują więc w roli podatników VAT i wykonywanie przez nich usług pomocy społecznej nie podlega opodatkowaniu VAT. Z racji zaś, że dla możliwości dokonania odliczenia konieczny jest status podatnika i bezpośredni związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, to wykluczona jest możliwość dokonywania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które służą działalności niepodlegającej podatkowi od towarów i usług.

W Projekcie obok jednostek samorządu terytorialnego występuje także inne podmioty. Wszystkie mają w zakresie swej statutowej działalności zadania pomocy społecznej, które realizują jako nieodpłatną działalność. Jednak, obok jednostek samorządu terytorialnego, tylko Wnioskodawca – sp. z o.o. prowadzi komercyjną działalność gospodarczą. Pozostałe podmioty – fundacja oraz jednostki Kościoła Katolickiego w ogóle nie prowadzą komercyjnej działalność gospodarczej.

Sp. z o.o. dokonuje więc także wydatków, które służą działalności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 - w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej „sposobem określenia proporcji”. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć. Jest to tzw. prewspółczynnik.

Wnioskodawca (ewentualnie także inni Zainteresowani), dokonując wydatków musi przyporządkować naliczony podatek VAT do trzech grup:

a)naliczonego podatku VAT wynikającego z zakupów związanych wyłącznie z działalnością gospodarczą, gdzie przysługuje prawo do odliczenia naliczonego podatku VAT,

b)naliczonego podatku VAT wynikającego z zakupów związanych wyłącznie z niepodlegającą ustawie o podatku VAT nieodpłatnej statutowej działalności w zakresie pomocy społecznej – gdzie nie przysługuje Wnioskodawcy prawo do odliczenia podatku naliczonego,

c)naliczonego podatku VAT związanego zarówno z działalnością gospodarczą jak i nieodpłatnej statutowej działalności w zakresie edukacji ekologicznej – w tym przypadku Wnioskodawca określi kwotę naliczonego podatku VAT podlegającego odliczeniu stosując prewspółczynnik – proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w przypadku wydatków w ramach Projektu on i Partnerzy będą dokonywać jedynie przyporządkowania do pkt b), a więc do wydatków związanych wyłącznie z niepodlegającą ustawie o podatku VAT nieodpłatną statutową działalnością w zakresie pomocy społecznej, gdzie nie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego. Należy podkreślić, że Zainteresowani zgodnie z warunkami Projektu i umowy zawartej z Instytucją Zarządzającą mają obowiązek prowadzenia wyodrębnionej ewidencji księgowej, dotyczącej realizacji Projektu, w sposób przejrzysty, umożliwiający identyfikację poszczególnych operacji księgowych i bankowych przeprowadzonych dla wszystkich wydatków w ramach Projektu. Obowiązek prowadzenia wyodrębnionej ewidencji księgowej dotyczy wszystkich Zainteresowanych: Wnioskodawcy a także Partnerów. Zainteresowani wydatki na potrzeby Projektu będą ponosić odrębnie od innych wydatków i nie wystąpi sytuacja dokonywania zakupów łączne na potrzeby Projektu i na inne potrzeby. Zainteresowani będą więc w stanie dokonać dokładnego przypisania wydatków i podatku naliczonego do realizacji Projektu a więc działań z zakresu z pomocy społecznej.

Nie może ulegać wątpliwości, że w ramach Projektu mamy do czynienia z działalnością nieodpłatną. Powyżej wskazano już wyraźnie i dobitnie, że pobieranie drobnej opłaty wynoszącej maksymalnie ... zł miesięcznie od osoby nie zmienia tej okoliczności, gdyż opłata w tej wysokości nie stanowi rzeczywistej równowartości świadczenia. Niewątpliwie kwota ... zł miesięcznie nie odpowiada bowiem rzeczywistej wartości usługi otrzymanej przez osobą korzystającą z DDP przez cały miesiąc (dni robocze), dojazdu do DDP (i powrotu), wyżywienia, profesjonalnej opieki, pomocy psychologa, rehabilitacji czy dostępu do kultury. Okoliczność ta odnosi się to do wszystkich Zainteresowanych, nie tylko do jednostek samorządu terytorialnego. Co prawda ustawa o VAT w art. 8 ust. 2 wskazuje, że w pewnych wypadkach nieodpłatne świadczenia uznaję się za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu tej ustawy, jednak w niniejszej sprawie okoliczność takie nie występują.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o VAT za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1)użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2)nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Wskazany przepis ustawy o VAT nie ma zastosowania do niniejszej sprawy. Należy podkreślić, że dla wszystkich Partnerów Projektu pomoc społeczna jest podstawowym rodzajem działalności tych podmiotów (działalności ustawowej, statutowej lub gospodarczej). Wszelkie wydatki w ramach Projektu przeznaczone są właśnie na pomoc społeczną i tym samym mają bezpośredni związek z podstawową działalnością każdego z Partnerów. Przypomnijmy, że obok jednostek samorządu terytorialnego (które jak już wyżej wskazano nie występują w roli podatników VAT a ich czynności nie podlegają opodatkowaniu VAT), tylko Wnioskodawca – sp. z o.o. prowadzi działalność gospodarczą (fundacja oraz instytucje Kościoła Katolickiego to podmioty niebędące czynnymi podatnikami VAT i nieprowadzące w ogóle działalności gospodarczej). Zgodnie z zapisami aktu założycielskiego Wnioskodawca - sp. z o.o. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie pomocy społecznej w ramach następujących PKD: 87.10.Z – Pomoc społeczna z zakwaterowaniem zapewniająca opiekę pielęgniarską; 87.30.Z – Pomoc społeczna z zakwaterowaniem dla osób w podeszłym wieku i osób niepełnosprawnych; 88.10.Z – Pomoc społeczna bez zakwaterowania dla osób w podeszłym wieku i osób niepełnosprawnych; 88.99.Z – Pozostała pomoc społeczna bez zakwaterowania, gdzie indziej niesklasyfikowana. Nieodpłatne świadczenie usług pomocy społecznej w ramach Projektu ma więc związek z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy, co wyklucza zastosowanie art. 8 ust. 2 ustawy o VAT. Świadczenia nieodpłatne, które są związane z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy (a w przypadku innych Partnerów – ich działalnością statutową) nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Dodatkowo należy podkreślić, że w ramach Projektu nie będzie wykorzystywany majątek Zainteresowanych, co do którego przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Na potrzeby projektu kupowane są wyłącznie nowe towary i usługi z przeznaczeniem wyłącznie na realizację Projektu a więc na świadczenie usług niepodlegających opodatkowaniu. W ramach Projektu nie ma też wydatków na nabycie nieruchomości lub praw do korzystania z nieruchomości, w których funkcjonują DDP. DDP funkcjonują lub powstają w nieruchomościach należących do Partnerów (jednostek samorządu terytorialnego, Parafii, Zgromadzeń) lub użyczonych nieodpłatnie Partnerom. W stosunku do każdej z nieruchomości, w związku z jej nabyciem, wytworzeniem lub pozyskaniem w ramach umowy użyczenia Partnerom nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Nie wystąpi także nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatników lub jego pracowników czy innych osób wskazanych w przepisie, ani też inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza.

Zdaniem Wnioskodawcy i Partnerów, świadczone w ramach Projektu usługi pomocy społecznej nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, jednak nawet gdyby uznać, że działalność prowadzona w ramach Projektu to działalność odpłatna a więc podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (czemu Wnioskodawca i Partnerzy zaprzeczają), to Zainteresowanym i tak nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, z uwagi że świadczone usługi pomocy społecznej są zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 22 lit a zwolnione od podatku są usługi pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz usługi określone w przepisach o przeciwdziałaniu przemocy domowej, a także dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, na rzecz beneficjenta tej pomocy, wykonywane przez regionalne ośrodki polityki społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie, ośrodki pomocy społecznej, centra usług społecznych, rodzinne domy pomocy, ośrodki wsparcia i ośrodki interwencji kryzysowej. Zgodnie z art. 51 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej ośrodkiem wsparcia są dzienne domy pomocy. Zgodnie zaś z art. 36 pkt 2 lit m) oraz n) tej ustawy świadczeniami z pomocy społecznej są usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia i w rodzinnych domach pomocy oraz usługi sąsiedzkie, a także specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia.

W odniesieniu do działalności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ustawa o VAT, zgodnie z art. 90 ust. 1 w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje (czynności zwolnionych z opodatkowania), podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Zgodnie zaś z ust. 2 jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Powyższe oznacza, że Wnioskodawca i Partnerzy znów dokonają przyporządkowania naliczonego podatku VAT odnośnie dokonywanych przez siebie zakupów do odpowiedniej grupy: czynności opodatkowanych, czynności zwolnionych z opodatkowania, a także grupy wydatków związanych z zarówno z czynnościami opodatkowanymi jak i zwolnionymi. Zdaniem Zainteresowanych w niniejszej sprawie przyporządkowanie nastąpi do zakupów związanych wyłącznie z wykonywaniem czynności pomocy społecznej w ramach Projektu, a więc zwolnionych z opodatkowania, w związku z którymi nie przysługuje prawo do odliczenia. Przypomnieć należy, że zainteresowani wydatki na potrzeby Projektu będą ponosić odrębnie od innych wydatków i nie wystąpi sytuacja dokonywania zakupów łączne na potrzeby Projektu i na inne potrzeby. Mają bowiem obowiązek prowadzenia wyodrębnionej ewidencji księgowej, dotyczącej realizacji Projektu, w sposób przejrzysty, umożliwiający identyfikację poszczególnych operacji księgowych i bankowych przeprowadzonych dla wszystkich wydatków w ramach Projektu. Zainteresowani będą więc w stanie dokonać dokładnego przypisania wydatków i podatku naliczonego do realizacji Projektu a więc działań z zakresu z pomocy społecznej. Nawet więc gdyby przyjąć, że wykonywane w ramach projektu usługi pomocy społecznej stanowiły odpłatne świadczenie usług, to usługi te są zwolnione z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, co wyklucza możliwość odliczenia podatku naliczonego związanego z wydatkami na świadczenie tychże usług.

Omawiając prawo do odliczenia podatku naliczonego, zwrócić należy uwagę także na treść art. 88 ust. 4 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7. Spośród podmiotów zainteresowanych występujących w niniejszym wniosku tylko jednostki samorządu terytorialnego (gminy i powiaty) oraz Wnioskodawca - sp. z o.o. są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Podmiot Fundacja (...) jest zarejestrowany w KRS jedynie w Rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Nie jest zarejestrowany w Rejestrze przedsiębiorców. Nie prowadzi działalności gospodarczej i nie widnieją w rejestrze podatników VAT czynnych. Pozostałe podmioty to osoby prawne będące jednostkami Kościoła Katolickiego: (...).

Podmioty te nie są zarejestrowane jako podatnicy VAT czynni, co zgodnie ze wskazanym art. 88 ust. 4 ustawy o VAT wyklucza prawną możliwość odliczenia podatku naliczonego.

Biorąc pod uwagę powyższe należy uznać, że ani Wnioskodawca ani Partnerzy nie maja możliwości odliczenia podatku naliczonego związanego z wydatkami w ramach Projektu „...”.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Stosownie do treści art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z art. 87 ust. 1 ustawy wynika, że:

Ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, w oparciu o który:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wskazany na fakturze w sytuacji, gdy  transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

W świetle art. 88 ust. 4 ustawy:

Stosownie do cytowanych wyżej przepisów prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Należy zauważyć, że w myśl art. 15 ust. 6 ustawy:

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od  wartości dodanej – (Dz. Urz. UE.L. Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, z późn. zm.), zgodnie z  którym:

Jednakże, w świetle unormowań prawa wspólnotowego w przypadku, gdy organy władzy publicznej bądź urzędy obsługujące te organy podejmują takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań, lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.):

Jak stanowi art. 6 ust. 1 powołanej ustawy:

Katalog zadań własnych gminy został określony w art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym.

Natomiast w myśl przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 107 ze zm.):

Katalog zadań własnych powiatu o charakterze ponadgminnym został określony w art. 4 ust. 1 ww. ustawy o samorządzie powiatowym.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych).

Z okoliczności przedstawionych we wniosku wynika, że Państwa Spółka wraz z Partnerami zawarła Umowę o partnerstwie na rzecz realizacji Projektu „...”. Następnie Państwa Spółka (jako Partner Wiodący) wraz z Partnerami wspólnie zawarli z Instytucją Zarządzającą, tj. Województwem ... umowę o dofinansowanie projektu „...”. Realizowany Projekt ma na celu (...). W czasie trwania projektu będą pobierane opłaty od uczestników w wysokości do ... zł miesięcznie (wartość maksymalna dla osób przebywających w DDP we wszystkie dni tygodnia), pozostałe osoby będą ponosiły odpłatności proporcjonalnie niższe, natomiast z opłat będą zwolnione osoby, których dochód nie przekracza 150% właściwego kryterium dochodowego. Zasady odpłatności w przypadku usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania będą skorelowane z zasadami dotychczas stosowanymi przez Partnerów. Dla lokalizacji, w których usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania będą realizowane przez podmioty inne iż gminy, stawka ... zł będzie stawką maksymalną. Dodatkowo Partnerzy, w tym jednostki samorządu terytorialnego, przystępując do Projektu założyły, że odpłatność za usługi pomocy społecznej nie powinna przekroczyć kwoty ... zł miesięcznie. W przypadku pozyskania przez Partnerów projektu innego źródła sfinansowania wkładu własnego nastąpi odstąpienie od pobierania opłat od uczestników. Pomimo wyżej opisanych ewentualnych opłat należy przyjąć, że świadczenie usług pomocy społecznej w ramach Projektu będzie miało charakter świadczeń nieodpłatnych. Wnoszone opłaty nie stanowią ekwiwalentu za otrzymane świadczenia pomocy społecznej. Kwota ... zł miesięcznie nie odpowiada rzeczywistej wartości usługi otrzymanej przez osobą korzystającą z DDP przez cały miesiąc (dni robocze), dojazdu do DDP (i powrotu), wyżywienia, profesjonalnej opieki, pomocy psychologa, rehabilitacji czy dostępu do kultury. Projekt nie generuje i nie będzie generował dochodu u Wnioskodawcy ani u Partnerów. Wydatki ponoszone w celu realizacji projektu będą służyły wyłącznie nieodpłatnej działalności pomocy społecznej, niepodlegającej podatkowi od towarów i usług. Jako nabywca towarów i usług na fakturach VAT wystawionych z tytułu wydatków poniesionych na realizację poszczególnych zadań figurować będzie odpowiedni Partner odpowiedzialny za realizację danego zadania.

Na tle przedstawionego opisu sprawy Państwa wątpliwość dotyczy kwestii prawa do odliczenia lub zwrotu nadwyżki podatku naliczonego od nabycia towarów i usług służących realizacji projektu.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, odliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Ponadto art. 88 ust. 4 ustawy wyklucza odliczenie w odniesieniu do podmiotów niebędących zarejestrowanymi, czynnymi podatnikami podatku VAT.

Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do odliczenia podatku VAT jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.

W omawianej sprawie warunek uprawniający do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego nie jest spełniony, ponieważ – jak wynika z przedstawionych okoliczności – towary i usługi nabywane w związku z realizacją projektu nie będą wykorzystywane przez Zainteresowanego będącego stroną postępowania i Zainteresowanych niebędących stroną postępowania do czynności opodatkowanych. Ponadto Zainteresowani niebędący stroną postępowania: (...) nie są zarejestrowanymi czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym, Zainteresowany będący stroną postępowania i Zainteresowani niebędący stroną postępowania nie mają prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z wydatkami ponoszonymi z tytułu realizacji ww. projektu. Tym samym, z tego tytułu nie przysługuje Państwu i Zainteresowanym niebędącym stroną postępowania prawo do zwrotu różnicy podatku, o której mowa w art. 87 ust. 1 ustawy.

W konsekwencji, ze względu na niespełnienie podstawowej przesłanki, warunkującej prawo do odliczenia podatku naliczonego, jaką jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi podatkiem od towarów i usług, Zainteresowany będący stroną postępowania i Zainteresowani niebędący stroną postępowania nie mają – na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy – prawa do odliczenia podatku VAT od nabycia towarów i usług służących realizacji projektu pn. „...” ani do zwrotu nadwyżki podatku naliczonego.

Tym samym Państwa stanowisko uznałem za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (pytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być rozpatrzone zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.

Zaznaczam, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W interpretacji tej, jako element opisu sprawy przyjąłem wskazane przez Państwa okoliczności, że wydatki ponoszone w celu realizacji projektu będą służyły wyłącznie nieodpłatnej działalności pomocy społecznej, niepodlegającej podatkowi od towarów i usług. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pojęcie „kosztu kwalifikowalnego” nie jest pojęciem podatkowym i organy podatkowe nie są właściwe do rozstrzygania wątpliwości podatników odnośnie możliwości zaliczania wartości podatku od towarów i usług do kosztów kwalifikowalnych. Kwestię tę rozstrzygają bowiem przepisy regulujące zasady korzystania ze środków pomocowych. Zasady i przepisy podatkowe przywołane w uzasadnieniu niniejszej interpretacji mogą być jedynie pomocne przy dokonywaniu oceny, czy podatek VAT w tej sytuacji powinien być kosztem kwalifikowalnym. W związku z powyższym nie zajęto stanowiska w tej sprawie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Sp. z o.o. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej