Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 października 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 20 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy wypłata przez Ministra Finansów w imieniu Skarbu Państwa ekwiwalentu pieniężnego zamiast zwrotu majątku w naturze wiąże się z obowiązkiem zapłaty podatku VAT. Uzupełniła go Pani pismem z 9 stycznia 2025 r. (wpływ 10 stycznia 2025 r.) oraz pismem z 9 stycznia 2025 r. (wpływ 3 lutego 2025 r. ) – w odpowiedzi na wezwanie.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W roku (…) postanowieniem X cały posiadany wtedy majątek Pani dziadka został przejęty na rzecz Skarbu Państwa jako zabezpieczenie w rozpoczętym prokuratorskim postępowaniu przygotowawczym. W skład majątku wchodziły blisko (…) ha gruntów głównie lasów, kilka parcel nieleśnych, w tym część w obszarze obecnie przeznaczonym pod zabudowę indywidualną.

Postępowanie prokuratorskie zakończyło się w roku (…) umorzeniem, jednak ówczesne przepisy umożliwiały niezwracanie zabezpieczenia, mimo umorzenia. Od tego czasu majątek ten był własnością Skarbu Państwa, a użytkowany był i jest do chwili obecnej przez Lasy Państwowe.

W lutym 1991 r. została uchwalona ustawa o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległościowego bytu Państwa polskiego, umożliwiająca dochodzenie uchylenia takich postanowień, jak to dotyczące Pani dziadka, wydanych po (…) r. Ustawa ta zwana potocznie „ustawę lutową”, jest jednostkowym, epizodycznym aktem prawnym. Część wynikających z niej działań nie odpowiada powszechnej praktyce prawnej. Opierając się na ustawie lutowej Sąd Okręgowy w (…) wydał w roku 2019 prawomocne postanowienie X. Czyli stan prawny przywrócił do sytuacji z roku (…), gdy właścicielem majątku był Pani dziadek. Skarb Państwa w roku 2019 stracił więc podstawę prawną do własności tego majątku. Lasy Państwowe użytkują i administrują tym majątkiem.

Z ustawy lutowej (art. 10) wynika, iż w przypadku uchylenia wcześniejszych postanowień lub wyroków, zajęte mienie zwracane jest właścicielowi lub wypłacana jest jego równowartość. Aktualnie wypłaty w takim przypadku realizuje Minister Finansów. Dochodzone na podstawie art. 10 roszczenia o równowartości mienia, którego przypadek orzeczono, nie ma charakteru odszkodowawczego, przy czym przepis art. 10 ustawy lutowej jest przepisem szczególnym w rozumieniu art. 421 k.c. szczególny charakter ustawy wyłącza wykładnię rozszerzającą.

Na podstawie orzeczenia Sądu Okręgowego z roku 2019 toczy się aktualnie, zgodnie z art. 10 ustawy lutowej, cywilne postępowanie przed Sądem Okręgowym w (…), dotyczące realizacji zwrotu majątku lub ustalenia ekwiwalentu, który powinien wypłacić Minister Finansów spadkobiercom. W pozwie wnioskowano o realizację zwrotu w postaci wypłaty równowartości, Sąd przychylił się do takiego rozwiązania i zlecił biegłemu określenie aktualnej wartości tego całego mienia. W wyniku wcześniej przeprowadzonych postępowań spadkowych jest Pani jedną ze spadkobierczyń Pani dziadka, a więc aktualnie współwłaścicielką tego majątku i powinna Pani otrzymać wypłatę ekwiwalentu wartości.

Nie jest i nie była Pani dotychczas podatnikiem podatku VAT.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu sprawy

1.Czy majątek przejęty przez Skarb Państwa, tj. (…) ha gruntów głównie lasów, kilka parcel nieleśnych, w tym część w obszarze obecnie przeznaczonym pod zabudowę indywidualną od momentu przejęcia przez Skarb Państwa był kiedykolwiek w Pani władaniu? Jeśli tak to należy wskazać jak Nieruchomość ta była wykorzystywana przez Panią od momentu przejścia w Pani posiadanie do momentu zbycia?

Majątek leśny, którego dotyczy sprawa został przejęty na rzecz Skarbu Państwa w roku (…), postanowieniem X. To postanowienie zostało w całości uchylone postanowieniem Sądu Okręgowego w (…) w roku 2019 na podstawie ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

Własność tego majątku w sensie prawnym powróciła więc automatycznie w roku 2019 do poprzedniego właściciela, a faktycznie do jego spadkobierców. Jest Pani jednym ze spadkobierców, czyli aktualnych współwłaścicieli. Realizację praktyczną zwrotu zajętego wcześniej mienia realizuje jednak dopiero odpowiedni sąd cywilny. Aktualnie toczy się jeszcze niezakończone takie postępowanie przed Sądem Okręgowym w (…). Postępowanie jest skomplikowane i dlatego długotrwałe, gdyż objęty nim obszar lasów stanowi część wcześniejszego większego majątku leśnego, a pozostała część została też przejęta przez Skarb Państwa, lecz na innej podstawie. Przy obu tych przejęciach nie sporządzono jednak żadnej dokumentacji geodezyjnej, nie wykonano nawet spisu numerów parcel. Żądanie zwrotu wymagało natomiast szczegółowego udokumentowania. Należało wytworzyć od początku całą dokumentację geodezyjną i inne dokumenty. Cały przejęty majątek był od roku (…) administrowany i użytkowany przez Lasy Państwowe i tak jest do dnia dzisiejszego. Zwrot fizyczny mógłby nastąpić dopiero po końcowej decyzji sądu. Nie miała Pani więc dotychczas możliwości władania tym majątkiem. Ponieważ ustawa lutowa z roku 1991 w artykule 10.1 daje możliwość wypłaty przez Skarb Państwa równowartości majątku zamiast jego zwrotu w naturze, spadkobiercy wnioskowali o taki sposób realizacji roszczenia. Sąd zaakceptował taki sposób i obecnie przygotowana jest wycena tego majątku. Nie jest przewidziane aktualnie realizowanie zwrotu w naturze.

2.Czy ww. majątek od momentu ustanowienia Pani jednym ze spadkobierców był/jest od momentu przejęcia tylko i włącznie użytkowany przez Skarb Państwa?

Jak wynika powyższych wyjaśnień nieprzerwanie od roku (…) do dnia dzisiejszego jedynym użytkownikiem tego majątku są Lasy Państwowe.

3.W związku z informacją we wniosku, że „Skarb Państwa w roku 2019 stracił więc podstawę prawną do własności tego majątku”, należy wyjaśnić na jakiej podstawie Lasy Państwowe do chwili obecnej użytkują i administrują tym majątkiem.

Jak wyjaśniała Pani od decyzji sądu w roku 2019 do chwili obecnej trwa procedura sądowa zwrotu majątku. Lasy Państwowe odmówiły wcześniejszego wydania własności do czasu prawomocnego postanowienia sądu. Przez cały ten czas użytkują ten majątek leśny. Jak nazwać formalnie podstawę tego użytkowania, chyba „mieć we władaniu”.

4.Czy wydzierżawiała Pani nabytą Nieruchomość na rzecz Lasów Państwowych? Jeśli tak, to należy wskazać na jaki okres została podpisana/podpisane umowa/umowy i w jakim czasie obowiązywały?

Nie wydzierżawiała Pani Lasom Państwowym tej nieruchomości, ani w inny sposób Pani nią nie dysponowała.

5.Czy otrzymywała Pani wynagrodzenie za korzystanie przez Lasy Państwowe z Pani majątku?

Stosownie do odpowiedzi pkt 4 nie miała Pani dotychczas podstawy do otrzymywania wynagrodzenia za użytkowanie przez Lasy Państwowe Pani nieruchomości.

6.Czy została wydana decyzja określająca wysokość ekwiwalentu, jaki będzie Pani wypłacony w zamian za zwrot Nieruchomości? Jeśli tak, to kiedy taka decyzja została/zostanie wydana?

Postępowanie sądowe jest aktualnie w fazie przed wydaniem postanowienia o konkretnej wysokości ekwiwalentu. Aktualnie rzeczoznawca przygotowuje dodatkowe wyjaśnienia do sporządzonej wyceny. Już minął termin ich dostarczenia do sądu. Potem, to już sprawa terminarza sądowego. Trudno przewidzieć termin zakończenia.

Istotnym jest to, że wydając decyzję o wysokości ekwiwalentu dla Pani sąd powinien jednocześnie wydać decyzję o wysokości odpowiadającego jej ewentualnego podatku VAT, jeśli on w tym przypadku jest wymagany.

Mianowicie zgodnie z artykułem 13 ustawy lutowej z roku 1991 całkowite koszty postępowania związanego ze zwrotem pokrywa Skarb Państwa, a więc też koszty ewentualnych zobowiązań cywilno-prawnych, jakim jest podatek VAT.

7.Czy wydana decyzja ustalająca wysokość ekwiwalentu w zamian za zwrot Nieruchomości będzie ostateczna, czy będzie Pani miała możliwość odwołania się od tej decyzji?

Postępowanie sądowe w tym przypadku jest prowadzone w trybie zwykłym, a więc postanowienie w Sądzie Okręgowym podlega apelacji i ewentualnie kasacji w Sądzie Najwyższym.

Pytanie (ostatecznie zawarte w uzupełnieniu do wniosku z 9 stycznia 2025 r.)

Czy w opisanej wyżej szczególnej sytuacji wynikającej z realizacji ustawy z 23 lutego 1991 r wypłata Pani przez Ministra Finansów w imieniu Skarbu Państwa ekwiwalentu pieniężnego zamiast zwrotu majątku w naturze wiąże się z obowiązkiem zapłaty podatku VAT?

Pani stanowisko w sprawie (ostatecznie wyrażone w uzupełnieniu do wniosku z 9 stycznia 2025 r.)

Pani zdaniem, przyjmując rozumowanie, że jeśli coś nie jest jednoznacznie przyporządkowane do konkretnego przepisu w ustawie, to nie ma obowiązku podatkowego, należy wywieść, że wypłata dla Pani przez Skarb Państwa ekwiwalentu zamiast zwrotu nieruchomości w naturze w wyniku realizacji zapisów ustawy lutowej 1991 nie wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego.

Jeśli jednak przyjąć sposób interpretacji przez analogię, to operacja wypłaty pieniędzy z jednoczesnym przeniesieniem prawa własności odpowiada charakterem dostawie towaru. Mianowicie prawnie w chwili obecnej jest Pani właścicielką nieruchomości, której zwrot od Skarbu Państwa jest żądany. Decyzji sądu o wypłacie Pani konkretnego ekwiwalentu będzie towarzyszyć druga decyzja o przeniesieniu Pani prawa własności na rzecz Skarbu Państwa. To analogiczne do typowej operacji dostawy towaru objętej art. 5 ust. 1 ustawy VAT, lecz tym razem wynikającej z decyzji sądu, a nie umowy.

Również przez analogię można uważać, że jest to sytuacja podobna do ujętej w art. 7 pkt 1 jako „przeniesienie z nakazu władzy publicznej prawa własności w zamian za odszkodowanie”, która rodzi obowiązek podatkowy.

Obie te możliwości interpretowania przez analogię nie powinny jednak być tu stosowane. Ustawa lutowa z roku 1991 jest aktem szczególnym, jednostkowym. W literaturze prawniczej jest wielokrotnie podkreślane, że nie obowiązują się przy jej stosowaniu te same zasady, co w innych procesach cywilnych, a tym bardziej interpretowanie przez analogię.

Ustawę w lutym 1991 r. wprowadzono, gdy nie było w Polsce jeszcze podatku od towarów i usług (1993). Nie odniesiono się więc wtedy do tego zobowiązania. Jednak również późniejsze nowelizacje ustawy lutowej nie zmieniły nic w tym zakresie. Widać ustawodawca nie uznał, że należy objąć podatkiem VAT takiej wypłaty ekwiwalentu. Pewną przyczyną jest prawdopodobnie fakt, że wypłaty ekwiwalentu obciążają w istocie Skarb Państwa i obciążenie ich dodatkowo podatkiem jest nielogiczne.

O specyficznym charakterze realizacji ustawy lutowej z 1991 r. świadczy też to, że możliwa do uzyskania na podstawie art. 8 ust. 1 wypłata odszkodowania dla pewnej grupy uprawnionych osób jest zwolniona od podatku dochodowego. To potwierdzono w decyzji indywidualnej 0115-KDIT2.4011.763.2022.1.ŁS zwolnienie z PIT odszkodowania na rzecz osoby represjonowanej.

Reasumując przedstawione powyżej argumenty uważa Pani, że realizująca zapisy ustawy lutowej z roku 1991, wypłata Pani ekwiwalentu finansowego przez Skarb Państwa zamiast zwrotu w naturze nieruchomości nie pociąga za sobą powstania obowiązku podatkowego od towarów i usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy:

Należy podkreślić, że co do zasady dla uznania, że dostawa towarów podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika wprost z powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Z przywołanego powyżej przepisu art. 7 ust. 1 ustawy wynika, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).

W takiej sytuacji uznać należy, że ma miejsce dostawa towarów w zamian za odszkodowanie, natomiast odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną – objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (w tym nieruchomości) w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy przy tym zaznaczyć, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Wynagrodzenie musi mieć zatem konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Natomiast w myśl art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1693):

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.

W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

W tym miejscu podkreślić należy, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen V. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Problem odnoszący się do rozstrzygnięcia, czy dostawa nieruchomości jest dostawą majątku osobistego, czy też stanowi sprzedaż realizowaną przez podatnika prowadzącego w tym zakresie działalność gospodarczą, była przedmiotem orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10).

Z ww. orzeczenia wynika m.in., że osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku od wartości dodanej w rozumieniu art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 dyrektywy 112, zmienionej dyrektywą 2006/138/WE, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeśli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby.

Ponadto, Trybunał orzekł, że liczba i zakres transakcji sprzedaży nie ma charakteru decydującego i nie może stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Trybunał stwierdził, że dużych transakcji sprzedaży można dokonywać również jako czynności osobistych.

Podobnie okoliczność, iż przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej sama z siebie, nie jest decydująca. Nie ma takiego charakteru również długość okresu, w jakim te transakcje następowały, ani wysokość osiągniętych z nich przychodów. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.

Trybunał wyjaśnił, że inaczej jest w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy. Przykładowo podane zostały działania polegające na uzbrojeniu terenu albo na działaniach marketingowych. Działania takie nie należą do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

Przyjęcie, że dany podmiot sprzedając grunt działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną). Przejawem zaś takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działki, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym, na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

W kwestii podlegania opodatkowaniu dostawy Nieruchomości, istotne jest czy w świetle zaprezentowanego opisu sprawy w związku z dostawą tych gruntów podjęła Pani aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, co skutkuje koniecznością uznania Panią za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też dostawa ta nastąpi w ramach zarządu Pani majątkiem prywatnym.

Z przedstawionego opisu wynika, że majątek leśny, którego dotyczy sprawa został przejęty na rzecz Skarbu Państwa w roku (…), postanowieniem X. To postanowienie zostało w całości uchylone postanowieniem Sądu Okręgowego w (…) w roku 2019 na podstawie ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Własność tego majątku w sensie prawnym powróciła więc automatycznie w roku 2019 do poprzedniego właściciela, a faktycznie do jego spadkobierców. Jest Pani jednym ze spadkobierców, czyli aktualnych współwłaścicieli. Realizację praktyczną zwrotu zajętego wcześniej mienia realizuje jednak dopiero odpowiedni sąd cywilny. Aktualnie toczy się jeszcze niezakończone takie postępowanie przed Sądem Okręgowym. Postępowanie jest skomplikowane i dlatego długotrwałe, gdyż objęty nim obszar lasów stanowi część wcześniejszego większego majątku leśnego, a pozostała część została też przejęta przez Skarb Państwa, lecz na innej podstawie. Przy obu tych przejęciach nie sporządzono jednak żadnej dokumentacji geodezyjnej, nie wykonano nawet spisu numerów parcel. Żądanie zwrotu wymagało natomiast szczegółowego udokumentowania. Należało wytworzyć od początku całą dokumentację geodezyjną i inne dokumenty. Cały przejęty majątek był od roku (…) administrowany i użytkowany przez Lasy Państwowe i tak jest do dnia dzisiejszego. Zwrot fizyczny mógłby nastąpić dopiero po końcowej decyzji sądu. Nie miała Pani dotychczas możliwości władania tym majątkiem. Ponieważ ustawa lutowa z 1991 roku w artykule 10.1 daje możliwość wypłaty przez Skarb Państwa równowartości majątku zamiast jego zwrotu w naturze, spadkobiercy wnioskowali o taki sposób realizacji roszczenia. Sąd zaakceptował taki sposób i obecnie przygotowana jest wycena tego majątku. Nie jest przewidziane aktualnie realizowanie zwrotu w naturze. Jak wynika z powyższych wyjaśnień nieprzerwanie od roku (…) do dnia dzisiejszego jedynym użytkownikiem tego majątku są Lasy Państwowe. Od decyzji sądu w roku 2019 do chwili obecnej trwa procedura sądowa zwrotu majątku. Lasy Państwowe odmówiły wcześniejszego wydania własności do czasu prawomocnego postanowienia sądu. Przez cały ten czas użytkują ten majątek leśny. Nie wydzierżawiała Pani Lasom Państwowym tej nieruchomości ani w inny sposób nią Pani nie dysponowała. Nie miała Pani dotychczas podstawy do otrzymywania wynagrodzenia za użytkowanie przez Lasy Państwowe Pani nieruchomości. Postępowanie sądowe jest aktualnie w fazie przed wydaniem postanowienia o konkretnej wysokości ekwiwalentu. Aktualnie rzeczoznawca przygotowuje dodatkowe wyjaśnienia do sporządzonej wyceny. Postępowanie sądowe w tym przypadku jest prowadzone w trybie zwykłym, a więc postanowienie w Sądzie Okręgowym podlega apelacji i ewentualnie kasacji w Sądzie Najwyższym.

W świetle powyższego, aby wyjaśnić Pani wątpliwości należy ustalić, czy w okolicznościach niniejszej sprawy, będzie Pani działała w charakterze podatnika VAT zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy.

Uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Jak wyjaśniono wyżej – odwołując się zarówno do treści przepisów ustawy, jak i stanowiska judykatury – w przypadku osób fizycznych, które dokonują zbycia towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej, należy szczególnie wnikliwie przeanalizować okoliczności, w jakich będzie realizowana transakcja. Co do zasady bowiem osoby fizyczne, które dokonują transakcji w ramach zarządu majątkiem prywatnym, wykluczone są z grona podatników VAT.

Uwzględniając powyższe przepisy oraz orzecznictwo należy stwierdzić, że w analizowanej sprawie brak jest podstaw do uznania Pani – w związku z opisaną czynnością, tj. brakiem zwrotu majątku w naturze w zamian za wypłatę przez Ministra Finansów w imieniu Skarbu Państwa ekwiwalentu pieniężnego – za podatnika podatku od towarów i usług. Z informacji przedstawionych we wniosku nie wynika bowiem taka Pani aktywność, która wykraczałaby poza ramy czynności związanych ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Grunty, które nie będą przedmiotem zwrotu, a za które otrzyma Pani wypłatę ekwiwalentu nie był udostępniane osobom trzecim. Cały przejęty majątek był od roku 1946 administrowany i użytkowany przez Lasy Państwowe i tak jest do dnia dzisiejszego. Nie miała Pani więc dotychczas możliwości władania tym majątkiem. Na nieruchomości nie była prowadzona działalność związana z dostawą towarów lub usług podlegająca podatkowi od towarów i usług.

Wobec powyższego należy uznać, że dostawa ww. Nieruchomości nie będzie stanowiła działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż brak jest przesłanek świadczących o takiej Pani aktywności w przedmiocie niniejszej transakcji, która byłaby porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem (brak przesłanek zawodowego – stałego i zorganizowanego charakteru takiej działalności). Nie wystąpił bowiem ciąg zdarzeń, które jednoznacznie przesądzają, że dostawa przez Panią ww. gruntów będzie wypełniała przesłanki działalności gospodarczej. Nie podjęła Pani aktywnych działań w zakresie obrotu nieruchomościami, które świadczyłyby o angażowaniu środków w sposób podobny do wykorzystywanych przez handlowców.

Konsekwentnie, w przedmiotowej sprawie, brak jest przesłanek pozwalających uznać Panią za podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, który prowadzi działalność gospodarczą, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy, polegającą na handlu nieruchomościami. Działania podejmowane przez Panią należą zatem do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. W rozpatrywanej sprawie, dokonując dostawy ww. gruntów, będzie Pani korzystała z przysługującego prawa do rozporządzania własnym majątkiem, która to czynność oznacza działanie w sferze prywatnej, do której nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.

Mając na uwadze powołane przepisy oraz okoliczności analizowanej sprawy należy stwierdzić, że dokonując dostawy Nieruchomości będzie Pani korzystała z przysługującego prawa do rozporządzania majątkiem prywatnym, co nie jest wykonywaniem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Brak tego statusu pozbawia Panią cech podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, w zakresie dostawy majątku, cech czynności podlegającej opodatkowaniu, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Podsumowując stwierdzam, że w rozpatrywanej sprawie, w związku z brakiem zwrotu majątku w naturze w zamian za wypłatę ekwiwalentu pieniężnego, brak jest podstaw do uznania Pani za podatnika podatku od towarów i usług, prowadzącego działalność gospodarczą. Zatem dostawa nie będzie stanowiła czynności podlegającej opodatkowaniu, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, a więc uzyskanie ww. ekwiwalentu pieniężnego nie będzie stanowiło wynagrodzenia za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. Tym samym, nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku VAT.

W konsekwencji Pani stanowisko, że wypłata Pani ekwiwalentu finansowego przez Skarb Państwa zamiast zwrotu w naturze nieruchomości nie pociąga za sobą powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług uznałem za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowana ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.