Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

2 grudnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 2 grudnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy nieuznania rekompensaty wypłacanej na Państwa rzecz za wynagrodzenie z tytułu czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Uzupełnili go Państwo pismem z 29 stycznia 2025 r. (data wpływu 30 stycznia 2025 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu (...) X. sp. j. zawarła z (…) spółka z o.o. (Y.) umowę agencyjną. Zgodnie z którą agent – X. zobowiązał się do sprzedaży produktów zleceniodawcy – Y. w punkcie sprzedaży zlokalizowanym w (...) (…)

Zgodnie z umową – (…)

Dodatkowo zleceniodawca był uprawniony do rozwiązania umowy w przypadku wygaśnięcia, niezależnie od przyczyny, umowy najmu Lokalu zlokalizowanego w (...), której stroną jest zleceniodawca lub utraty przez zleceniodawcę z jakiejkolwiek innej przyczyny prawa do korzystania z powyższego lokalu oraz w przypadku likwidacji lub zaprzestania prowadzenia przez agenta sprzedaży produktów zleceniodawcy w którymkolwiek z punktów sprzedaży chyba, że nastąpiło to w porozumieniu i za zgodą zleceniodawcy wyrażoną w formie pisemnej pod rygorem bezskuteczności.

Zgodnie z ust. 15.1 (…)

Z dniem (...) Z. przejął bowiem wszelkie prawa i obowiązki Y. (NIP PL ….) wynikające z łączącej strony umowy agencyjnej z dnia (...). Następnie Z. poinformowało X., iż zmienia model współpracy z umowy agencyjnej na umowę komisu i koniecznym jest podpisanie aneksu do umowy z (...). W konsekwencji Aneksem nr 1 z dnia (...) roku strony wprowadziły zmiany do przedmiotowej umowy zmieniając umowę agencyjną na umowę komisu. Współpraca stron układała się bezproblemowo w zasadzie przez cały czas jej trwania.

(...)

Pismem z (...), (...) stwierdza, iż umowa komisu zostałaby automatycznie przedłużona na okres kolejnych pięciu lat, gdyby Y. przedłużyło umowę najmu, a umowa najmu nie została przedłużona, gdyż od samego początku została zawarta na czas 10 lat.

(…)

Po zakończeniu współpracy, X. wystosowało do Z. wezwanie do zapłaty połączone z zaproszeniem do mediacji.

W odpowiedzi na ww. wezwanie Z. nie uznał roszczenia X., wyrażając jednocześnie gotowość do podjęcia mediacji w sprawie. Mediacja nie zakończyła się sukcesem i X. złożyli w Sądzie Okręgowym w (...) pozew o zapłatę, w którym X. dochodzili naprawienia przez Z. szkody, wynikającej z nienależytego wykonania zobowiązania przez Z. Szkoda to utracone korzyści, które Wnioskodawca mógłby osiągnąć, gdyby nie doszło do zerwania przez Z. umowy komisu. Zdarzenie wywołujące szkodę, w postaci bezprawnego rozwiązania umowy przez Z. spowodowało szkodę po stronie X. obejmującą korzyści, które ta spółka mogłaby osiągnąć gdyby umowa uległa rozwiązaniu w dniu (…).

Z. zawarł ugodę z Wnioskodawcą, na mocy której Wnioskodawca otrzyma rekompensatę za utracone zyski (….) w związku z przedterminowym zakończeniem umowy zawartej na czas określony. Rekompensata ma stanowić wyrównanie utraconych korzyści, jakie Wnioskodawca osiągnąłby, gdyby umowa była realizowana do końca określonego w niej terminu.

Na pytania postawione w wezwaniu o treści:

a)Czy są Państwo czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług?

b)W opisie sprawy posługują się Państwo zwrotami: „(…) obejmującym swoim zasięgiem również sklep prowadzony przez powoda” oraz „(…) ”.

Proszę o wskazanie, o kim Państwo piszą pod zwrotem „powód”.

c)W opisie sprawy wskazali Państwo: „ (…) Z dniem (...) Z. przejął, bowiem wszelkie prawa i obowiązki Y.”. Proszę jednoznacznie wskazać, czy Z. w związku z ww. Państwa zapisem był/jest:

·stroną umowy komisu z Państwem?

·stroną umowy najmu lokalu w (...), w którym prowadzili Państwo sprzedaż? Jeśli nie, to, kto był/jest stroną umowy najmu ww. lokalu, o którym piszą Państwo we wniosku.

d)W opisie sprawy wskazali Państwo, że „(...) Następnie Z. poinformowało X., iż zmienia model współpracy z umowy agencyjnej na umowę komisu i koniecznym jest podpisanie aneksu do umowy z (...). W konsekwencji Aneksem nr 1 z dnia (...) strony wprowadziły zmiany do przedmiotowej umowy zmieniając umowę agencyjną na umowę komisu (…)”.

Proszę opisać, co było objęte ww. aneksem, w tym, w jaki sposób zapisy w aneksie stanowiły o rozwiązaniu umowy komisu z Państwem.

e)W opisie sprawy wskazali Państwo, że zawarli Państwo ugodę z Z. Państwa pytanie brzmi:

Proszę wyjaśnić w opisie sprawy:

·kiedy Z. zawarł ugodę z Państwem (proszę podać datę);

·jakie warunki w tym terminy zapłaty rekompensaty zawiera ugoda z Z.;

·kto i kiedy (proszę podać datę) dokonał zapłaty na Państwa rzecz;

·co Państwo rozumieją pod pojęciem „statusu podmiotu” w związku z zakresem postawionego pytania;

·czy udokumentowali Państwo tę wpłatę fakturą z wykazanym podatkiem należnym.

Udzielili Państwo odpowiedzi:

a)X. Spółka Jawna jest czynnym podatnikiem podatku od towaru i usług.

b)Określenie „powód: dotyczy Spółki Jawnej X. (Wnioskodawcy)

c)Tak. Z. przejęło wszelkie prawa i obowiązki umowy komisu, był zatem stroną umowy komisu z Spółką Jawną X.; Spółka jednak nie ma żadnej wiedzy, kto był / jest stroną umowy najmu lokalu. W naszej ocenie nie ma to żadnego znaczenia z punktu widzenia przedmiotowej sprawy. W dacie zawarcia umowy agencyjnej stroną umowy najmu było Y., jednakże ani Y. ani Z. nie informowało Spółki X., czy umowa najmu została przejęta przez Z..

d)Przedmiotem aneksu nr 1 z dnia (...) do umowy agencyjnej z dnia (...) było przekształcenie stosunku prawnego między stronami – (...) – z umowy agencyjnej na umowę komisu. W związku z tym aneks zawierał m.in. następujące zmiany: (…)

e)Ugoda sądowa została zawarta (…) roku. Sąd w tym dniu wydał postanowienie o umorzeniu postępowania. Zgodnie z ugodą Spółka Z. dokona zapłaty odszkodowania w ciągu dwóch dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania w sprawie niniejszej. Strony oświadczyły, że wszelkie prawa i roszczenia objęte niniejszą umową przysługują wyłącznie właściwym stronom, a szczególności nie zostały przeniesione na żadne podmioty trzecie, jak również wolne są od obciążeń, praw i roszczeń osób trzecich. Strony oświadczyły również, że na dzień zawarcia niniejszej ugody posiadają wszelkie wymagane do zawarcia ugody opinie, zgody i zatwierdzenia. Strony również zawarły oświadczenie, że osoby podpisujące niniejszą ugodę w imieniu każdej ze Stron są pełnomocne i upoważnione do składania oświadczeń woli w imieniu Stron.

Zapłaty dokonała Spółka (...) z siedzibą (…). Pod pojęciem „status podmiotu” rozumiemy sytuację, w której podmiot Spółka (...) (...) posiadająca siedzibę w (…), jest również zarejestrowana jako podatnik VAT czynny w Polsce.

Operacja ta nie została udokumentowana fakturą VAT, zgodnie z prezentowanym stanowiskiem własnym, zgodnie z którym otrzymane odszkodowanie nie podlega pod podatek od towaru i usług.

Pytanie

Czy rekompensata (odszkodowanie), które Wnioskodawca otrzymał z tytułu utraconych korzyści podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług niezależnie od statusu podmiotu, który dokonał zapłaty?

Państwa stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy, otrzymana rekompensata nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Uzasadnieniem takiego stanowiska jest fakt, że rekompensata ma charakter odszkodowawczy i nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Rekompensata ma na celu wyłącznie wyrównanie strat finansowych poniesionych przez Wnioskodawcę w związku z przedwczesnym zakończeniem umowy.

Nie jest ona związana z żadnym świadczeniem wzajemnym ze strony Wnioskodawcy, a jedynie stanowi naprawienie szkody wynikającej z niewykonania zobowiązania przez kontrahenta.

Uzasadnienie stanowiska: Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 z późn. zm.) - zwanej dalej "ustawą": Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy: Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy: Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

·w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

·świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie.

Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia. W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej).

Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne.

W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Podatek od towarów i usług (VAT) w Polsce jest regulowany przez ustawę o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Kluczowym elementem jest zatem odpłatność za świadczenie, co oznacza, że musi istnieć bezpośredni związek między świadczeniem a wynagrodzeniem.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W przedmiotowej sprawie brak jest elementu odpłatnego świadczenia usług, gdyż:

1)rekompensata ma charakter odszkodowawczy,

2)nie występuje wzajemne świadczenie ze strony Wnioskodawcy,

3)brak jest bezpośredniego związku między otrzymaną kwotą a jakimkolwiek świadczeniem.

Otrzymana rekompensata nie jest wynagrodzeniem za jakiekolwiek świadczenie, lecz ma na celu wyłącznie naprawienie szkody powstałej w majątku Wnioskodawcy. W kontekście odszkodowań, istotne jest ustalenie, czy otrzymane środki mają charakter wynagrodzenia za świadczenie usług lub dostawę towarów, czy też są rekompensatą za poniesioną szkodę. Odszkodowania, które nie mają bezpośredniego związku z żadnym świadczeniem, nie są uznawane za wynagrodzenie i nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Charakter odszkodowania: Zgodnie z interpretacjami podatkowymi oraz orzecznictwem, odszkodowania, które nie są związane z żadnym świadczeniem, nie podlegają opodatkowaniu VAT. Odszkodowanie jest traktowane jako rekompensata za szkodę, a nie jako zapłata za świadczenie.

Brak świadczenia wzajemnego: Aby dana czynność była opodatkowana VAT, musi istnieć świadczenie wzajemne. W przypadku odszkodowań, które są wypłacane w wyniku niewykonania zobowiązania, nie ma takiego świadczenia wzajemnego, co oznacza, że nie podlegają one VAT.

Orzecznictwo TSUE: Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w swoich orzeczeniach podkreśla, że odszkodowania, które nie są związane z żadnym świadczeniem, nie podlegają VAT. Przykładem jest sprawa C-277/05, gdzie TSUE uznał, że odszkodowanie ryczałtowe nie jest wynagrodzeniem za usługę i nie podlega VAT.

Kodeks cywilny: Zgodnie z Kodeksem cywilnym, odszkodowanie ma na celu naprawienie szkody, a nie jest wynagrodzeniem za świadczenie. Artykuły 361 i 471 Kodeksu cywilnego wskazują, że odszkodowanie obejmuje straty i utracone korzyści, co nie jest związane z żadnym świadczeniem wzajemnym.

W kontekście sprawy w pierwszej kolejności należy zauważyć, że przepisy prawa podatkowego nie zawierają definicji pojęcia "odszkodowanie".

Zatem w niezbędnym zakresie należy odwołać się do przepisów ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 361 ustawy - Kodeks cywilny:

§ 1. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W myśl art. 362 Kodeksu cywilnego: Jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.

Stosownie do art. 363 ustawy - Kodeks cywilny:

§ 1. Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

§ 2. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.

Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

W myśl art. 471 Kodeksu cywilnego: Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej przytoczonego przepisu Kodeksu cywilnego szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika oraz na istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Natomiast w myśl art. 415 Kodeksu cywilnego: Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

W świetle wyżej przytoczonych przepisów Kodeksu cywilnego szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika oraz na istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie - co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Równie z w orzecznictwie TSUE czytamy, że odszkodowanie wypłacone z tytułu świadczeniem. TSUE w sprawie o sygnaturze C-277/05 Societe Thermale D`Eugenie - Les - Bains stwierdził, że: „Artykuły 2 ust. 1 i 6 ust. 1 Szóstej Dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku, powinny być interpretowane w ten sposób, że kwoty zapłacone tytułem zadatku w ramach umów dotyczących świadczenia usług hotelarskich podlegających podatkowi VAT, w przypadku, gdy klient skorzysta z uprawnienia do odwołania rezerwacji, a kwoty te są zatrzymywane przez przedsiębiorstwo hotelarskie, należy uznać za odszkodowanie ryczałtowe płacone w celu naprawienia szkody poniesionej w następstwie niewykonania umowy przez klienta, bez bezpośredniego związku z jakąkolwiek odpłatnie świadczoną usługą, które jako takie nie podlega opodatkowaniu”. Podkreślić należy, że o opodatkowaniu danej czynności podatkiem od towarów i usług decyduje istota i charakter wykonanej czynności wynikającej z treści zawartej umowy, a nie nazwa umowy, na podstawie której czynność jest wykonywana. Tak więc o charakterze stosunku prawnego łączącego dwie strony decyduje m.in. cel oraz okoliczności zawarcia umowy. Istotnym jest natomiast, czy stanowi ona zapłatę za konkretne świadczenie czy też jest odszkodowaniem.

Zatem, jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie będzie miała bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony wnioskodawcy, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem. Również w wyroku TSUE z dnia 18 grudnia 1997 r., sprawa C-384/95 (Landboden-Agrardienste GmbH & Co. KG) TSUE stwierdził, że odszkodowanie wypłacone z tytułu niewywiązania się z umowy nie podlega opodatkowaniu VAT. Trybunał uznał, że rekompensata za odstąpienie od umowy nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usługi ani dostawę towarów, więc nie może być traktowana jako opodatkowana czynność.

Podsumowanie: Otrzymane odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści w wyniku nienależytego wykonania zobowiązania przez kontrahenta w ramach umowy komisu nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT niezależnie kto takie odszkodowanie wypłacił, o ile nie ma bezpośredniego związku z żadnym świadczeniem. Jest to zgodne z interpretacjami podatkowymi oraz orzecznictwem, które podkreślają, że odszkodowania mają charakter rekompensacyjny, a nie wynagrodzeniowy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 22 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

·w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

·świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

·istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne;

·wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy;

·istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi;

·odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

·istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Z powyższych przepisów wynika, że definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej. Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Zauważyć przy tym należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że (...) roku zawarli Państwo z Y. umowę agencyjną. Zgodnie, z którą zobowiązali się Państwo do sprzedaży produktów zleceniodawcy, tj. Y. w punkcie sprzedaży zlokalizowanym w (...). Zleceniodawca był uprawniony do rozwiązania umowy najmu lokalu, w którym prowadzili Państwo sprzedaż w przypadku wygaśnięcia umowy.

(...) Z. przejął prawa i obowiązki Y. wynikające z łączącej strony umowy agencyjnej z (...). Następnie Z. poinformowała Państwa, iż zmienia model współpracy z umowy agencyjnej na umowę komisu i koniecznym jest podpisanie aneksu do umowy.

Aneks do umowy reguluje postanowienia dotyczące lokalu, gdyż umowa regulowała sposób korzystania przez Komisanta z lokalu, a także jego zobowiązania związane z utrzymaniem i eksploatacją tego lokalu. Aneks wprowadził dodatkowy zapis dotyczący rozwiązania umowy: (…)

(...) otrzymali Państwo oświadczenie o wypowiedzeniu umowy komisu. Z. oświadczyła, iż umowa wygaśnie (...). Nie zgodzili się Państwo ze stanowiskiem Z. odnośnie terminu wygaśnięcia umowy i oświadczyli, iż liczą Państwo na niezakłócone kontynuowanie umowy do (…) roku. Złożyli Państwo w sądzie pozew o zapłatę, w którym dochodzili Państwo naprawienia przez Z. szkody, wynikającej z nienależytego wykonania zobowiązania przez Z. Szkoda to utracone korzyści, które mogliby Państwo osiągnąć, gdyby nie doszło do zerwania przez Z. umowy komisu. Zdarzenie wywołujące szkodę, w postaci bezprawnego rozwiązania umowy przez Z. spowodowało szkodę po Państwa stronie obejmującą korzyści, które mogliby Państwo osiągnąć gdyby umowa uległa rozwiązaniu (…).

Z. zawarła z Państwem ugodę, na mocy, której otrzymali Państwo rekompensatę za utracone zyski w związku z przedterminowym zakończeniem umowy zawartej na czas określony. Rekompensata ma stanowić wyrównanie utraconych korzyści, jakie Państwa Spółka osiągnęłaby, gdyby umowa była realizowana do końca określonego w niej terminu.

Art. 765 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1610 ze zm.) stanowi, że:

W myśl art. 766 Kodeksu cywilnego:

Przepisy prawa podatkowego nie zawierają definicji pojęcia „odszkodowanie”. Zatem w niezbędnym zakresie należy odwołać się do przepisów Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 361 Kodeks cywilny:

Na podstawie art. 363 Kodeks cywilny:

Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Biorąc pod uwagę wyżej przytoczone przepisy, szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem, a szkodą. Istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczeniem w zamian za wynagrodzenie – co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Ustalanie statusu wypłacanej kwoty, jako podlegającej bądź niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Zatem jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie ma bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Odwołując się zatem do art. 361 i art. 471 Kodeksu cywilnego należy stwierdzić, że istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie występuje świadczenie w zamian za wynagrodzenie, a zatem otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

W odniesieniu do przedstawionych wątpliwości wskazać należy, że przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. Czynność podlega opodatkowaniu wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Jednocześnie z powołanego art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie.

Mając, zatem na uwadze przedstawione we wniosku okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa podatkowego, należy uznać, że kwota, jaką Państwo otrzymali nie stanowi odszkodowania, lecz stanowi wynagrodzenie za zaprzestanie wykonywania przez Państwa czynności, które wynikały z umowy komisu. Uznać, bowiem należy, że w rozpatrywanej sprawie istnieje związek między zapłatą przez kontrahenta (Z.), tytułem pokrycia nieosiągniętych przez Państwa zysków a otrzymaniem przez tegoż kontrahenta świadczenia wzajemnego – zaprzestania wykonywania czynności wynikających z umowy komisu.

W analizowanym przypadku mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczeniem w zamian za wynagrodzenie. Wypłacone przez kontrahenta (Z.) kwoty pieniężne nie posiadają cech odszkodowania za poniesioną szkodę.

Zapłaty dokonała Spółka (...) z siedzibą w (…). Spółka (...) (...) posiadająca siedzibę w (…), jest również zarejestrowana jako podatnik VAT czynny w Polsce.

Otrzymana przez Państwa (...) kwota od Z. stanowi zapłatę za zaprzestanie wykonywania przez Państwa czynności, które wynikają z umowy komisu, która to umowa miała ulec rozwiązaniu (...). W konsekwencji środki te należy traktować, jako wynagrodzenie za świadczenie wykonane przez Państwa na rzecz Z. W przypadku opisanym we wniosku możemy wskazać konkretnego beneficjenta usługi - Z., który w związku z zaistnieniem określonych okoliczności zobowiązał się do wypłaty ustalonego w ugodzie wynagrodzenia.

Należy, więc przyjąć, że środki pieniężne należne Państwu z ugody między Państwa Spółką a Z., na mocy, której otrzymali Państwo te środki za utracone zyski w związku z przedterminowym zakończeniem umowy zawartej na czas określony, stanowią wynagrodzenie za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, wynikające wprost z zawartej ugody, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Na powyższe nie ma wpływu status podmiotu, który dokonał zapłaty.

Tym samym Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniami nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Wniosek dotyczy nieuznania rekompensaty wypłacanej na Państwa rzecz za wynagrodzenie z tytułu czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem opłata należna od wniosku wynosi 40 zł. Dokonali Państwo łącznej opłaty w wysokości 80 zł, zatem kwota 40 zł stanowi nadpłatę podlegającą zwrotowi zgodnie z art. 14f § 2b pkt 3 Ordynacji podatkowej i zostanie zwrócona na rachunek bankowy wskazany we wniosku w części F.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.