Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług, w kwestii objętej pytaniami nr 2 i 3, jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

8 listopada 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełnili go Państwo pismem z 9 stycznia 2025 r. (data wpływu 9 stycznia 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

"A." Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: „Wnioskodawca”, „Spółka”) należy do grupy kapitałowej S. (dalej: „Grupa S.” lub „Grupa”) i jest polską spółką kapitałową, która prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży hurtowej i detalicznej produktów marki S, w szczególności urządzeń mechanicznych, pił mechanicznych oraz narzędzi i urządzeń ogrodniczych wraz z częściami do nich. Spółka jest czynnym podatnikiem zarejestrowanym dla celów podatku od towarów i usług (dalej: „VAT”) w Polsce.

Jedynym wspólnikiem Spółki, posiadającym całość jej udziałów, jest S. GmbH (dalej: „Pool Leader” lub „S. ”), który jest podmiotem z siedzibą w Niemczech, zarejestrowanym jako podatnik VAT w Niemczech w rozumieniu niemieckiego prawa podatkowego. Jednocześnie, S. nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności dla potrzeb VAT i nie jest zarejestrowany w Polsce jako podatnik VAT.

Spółka planuje dołączyć do istniejącego w Grupie S. systemu kompleksowego zarządzania płynnością finansową (dalej: „Cash pooling", „System”), który tworzą:

-   S. jako Pool Leader,

-   podmioty z Grupy (do których dołączy również Spółka) jako uczestnicy Cash poolingu (dalej: „Uczestnicy”), z takich krajów jak: Belgia, Francja, Hiszpania, Włochy, Austria, Grecja, Niemcy,

-   Banki: X z siedzibą w Niemczech jako oraz banki drugorzędne, wspierające poszczególnych Uczestników w ich krajach, do których, w ramach przystąpienia Spółki do Systemu, dołączy również Bank Polska S.A. (dalej łącznie jako: „Banki”) - działające jako operatorzy Cash poolingu.

Rolą tego Systemu jest zapewnienie efektywnego zarządzania nadwyżkami środków pieniężnych i potrzebami finansowymi uczestniczących podmiotów oraz korzystanie przez nich ze wspólnej płynności finansowej. Działa on w oparciu o dwie umowy:

-   Umowę Koncentracji Środków Pieniężnych, która stanowi podstawę obsługi Systemu przez Banki. Będą one odpowiedzialne za techniczną stronę Systemu, związaną z prowadzeniem rachunków Uczestników i Pool Leadera, dokonywaniem operacji związanych z poszczególnymi rachunkami biorącymi udział w Systemie. Czynności te będą polegały w szczególności na utrzymywaniu i zarządzaniu rachunkami, udostępnieniu platformy rozliczeniowej, dokonywaniu zautomatyzowanych transferów pieniężnych, itp.

-   umowę o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową zawartą przez Uczestników i Pool Leadera (dalej: „Umowa Cash-Pooling”), która reguluje zasady działania Systemu w ramach Grupy.

Spółka zamierza przystąpić do obu powyższych umów w drodze zawarcia odpowiednich umów akcesyjnych.

Omawiany System przyjmuje formę „zero-balancing cash pooling”, czyli tzw. cash-poolingu rzeczywistego, opierającego się na mechanizmie zerowania sald. Następuje zatem realny przepływ pieniężny między rachunkami Uczestników (dalej: "Rachunki Uczestników"), a specjalnym rachunkiem prowadzonym na rzecz Pool Leadera o charakterze tzw. rachunku centralnego (dalej: "Rachunek Centralny"). Przepływ ten (ze względów technicznych) może odbywać się za pośrednictwem wewnętrznych rachunków rozliczeniowych, prowadzonych przez Pool Leadera odrębnie dla każdego Uczestnika (dalej: „Rachunek Pośredni”). Celem tych operacji jest, aby saldo wykazywane na Rachunkach Uczestników wynosiło na koniec dnia zero, natomiast saldo na Rachunku Centralnym odpowiadało rzeczywistej wysokości środków posiadanych przez Uczestników w Systemie Cash-Pooling (przy czym może to być zarówno saldo dodatnie, jak i ujemne).

Spółka pragnie wskazać, iż dla powyższych operacji/transferów w ramach mechanizmu cash poolingu rzeczywistego nie przewidziano w Umowie żadnego specyficznego tytułu prawnego (w tym w szczególności nie wskazano, że tytułem tym jest pożyczka czy też depozyt nieprawidłowy).

W celu realizacji założeń Systemu, na koniec każdego dnia roboczego, Banki realizują automatyczne przelewy między Rachunkami Uczestników a Rachunkiem Centralnym. Polegają one na centralizacji środków pieniężnych w taki sposób, aby Rachunki Uczestników wykazywały saldo zerowe:

-     w przypadku zgromadzenia na Rachunku Uczestnika nadwyżki (salda dodatniego), środki te zostaną przelane na Rachunek Centralny, a następnie - z puli środków zgromadzonych na tym rachunku od poszczególnych Uczestników - odpowiednie środki (w odpowiedniej części) zostaną przekazane na Rachunek innego Uczestnika lub Uczestników, którzy wykazują saldo ujemne, w celu zlikwidowania debetu (do wysokości ustalonego dla niego wewnątrzgrupowo limitu kredytowego),

-     w przypadku wykazania na Rachunku Uczestnika debetu (salda ujemnego), Uczestnik otrzyma z Rachunku Centralnego środki pieniężne będące środkami pieniężnymi przekazanymi przez innych Uczestników w wyniku transferu ich sald, które co do zasady pokryją jego niedobory finansowe (do wysokości przyznanego limitu kredytowego).

W wyniku transferów pieniężnych, dokonywanych w ramach Systemu pomiędzy Rachunkiem Centralnym i Rachunkami Uczestników, powstają wierzytelności Pool Leadera względem tych Uczestników (w przypadku ujawnienia przez nich sald ujemnych) oraz wierzytelności Uczestników względem Pool Leadera (w przypadku ujawnienia przez nich sald dodatnich), które są oprocentowane w ujęciu dziennym.

W związku z powyższym, Uczestnicy Cash poolingu (w tym po przystąpieniu do Systemu również Spółka), których środki finansowe zostały przekazane na Rachunek Centralny (w wyniku ujawnionych nadwyżek) otrzymują odpowiednie odsetki (dalej: „Odsetki przychodowe”). Analogicznie Uczestnicy, którzy wcześniej otrzymali środki pieniężne, w celu pokrycia ich niedoborów finansowych, mają obowiązek uiścić odpowiednie odsetki za skorzystanie ze środków pieniężnych zgromadzonych na Rachunku Centralnym (dalej: „Odsetki kosztowe”). Zatem Spółka może w przyszłości być podmiotem uprawnionym do otrzymania Odsetek przychodowych lub zobowiązanym do uiszczenia Odsetek kosztowych.

Wysokość Odsetek przychodowych jak i Odsetek kosztowych jest ustalana indywidualnie między Pool Leaderem a poszczególnymi Uczestnikami, na mocy zawartych między nimi porozumień, w formie umów akcesyjnych. Ich kalkulacja odbywa się w sposób automatyczny, podczas przelewów realizowanych przez Banki.

Koszty usług świadczonych przez Banki w ramach obsługi Systemu obciążają w pierwszej kolejności Pool Leadera na bazie miesięcznego rozliczenia i są pobierane z Rachunku Centralnego. Pool Leader uwzględnia te koszty odpowiednio w rozliczeniach z Uczestnikami, przy czym nie jest pobierana przez Pool Leadera odrębna opłata od Uczestników, a są one uwzględnione w odsetkach funkcjonujących w ramach Cash poolingu, tj. stawki stosowane do kalkulacji tych Odsetek będą uwzględniać marżę Pool Leadera. Powyższe oznacza, że efektywnie kwota Odsetek kosztowych otrzymywanych przez S. jako Pool Leadera od Uczestników będzie wyższa niż kwota odsetek płacona przez Pool Leadera do Banku, a jednocześnie kwota odsetek otrzymywanych przez Pool Leadera od Banku będzie wyższa niż kwota Odsetek przychodowych uiszczana przez Pool Leadera do Uczestników (w tym Spółki).

Uczestnicy (w tym po przystąpieniu do Systemu również Spółka), upoważniają Pool Leadera do wykonywania na ich rzecz (za wynagrodzeniem skalkulowanym w kwocie Odsetek przychodowych i Odsetek kosztowych) czynności administracyjnych, związanych z realizacją Cash poolingu, polegających m.in. na:

-zawarciu stosownej umowy z Bankami, gwarantującej automatyczne zarządzanie płynnością i wykonywanie przelewów oraz koordynacji ich działań związanych z funkcjonowaniem Systemu,

-otwarciu i prowadzeniu w odpowiednim Banku Rachunku Centralnego w poszczególnych walutach oraz Rachunków Pośrednich,

-dodawaniu nowych Uczestników do Systemu, prowadzeniu i udostępnianiu ich aktualnej listy,

-uzgadniania z Uczestnikami warunków ich przystąpienia do Systemu, wysokości przyznanego limitu kredytowego oraz Odsetek przychodowych i Odsetek kosztowych,

-reprezentowania Uczestników Systemu w sprawach dotyczących Cash Poolingu oraz do podpisywania stosownych aneksów w tym zakresie,

-zapewnieniu Uczestnikom Systemu finansowania, w sytuacji, gdy prowadzony przez nich Rachunek/Rachunki Uczestnika wykażą saldo ujemne na koniec danego okresu rozliczeniowego,

-kalkulacji i dystrybucji między Uczestnikami Odsetek przychodowych i Odsetek kosztowych powstałych w ramach Systemu.

Zasadniczym celem przyszłego uczestnictwa Spółki w Cash poolingu jest uzyskanie dostępu do korzyści wynikających z „uwspólniania” płynności finansowej, tj. zwiększenie efektywności zarządzania środkami finansowymi w Grupie poprzez zminimalizowanie kosztów finansowania i optymalizację wykorzystania nadwyżek finansowych. Wyłącznie w tym celu Spółka przystępuje do Systemu i jest zainteresowana procesem koncentracji jej środków pieniężnych w ramach Grupy. W kontekście powyższego, wszelkie czynności podejmowane przez Spółkę w ramach systemu Cash poolingu, w tym w szczególności udostępnienie Pool Leaderowi / Bankowi jej Rachunku Uczestnika, będą wykonywane wyłącznie w celu umożliwienia wykonania ww. operacji przez Pool Leadera / Banki będących istotą Systemu (m.in. funkcjonowania mechanizmu zero-balancing cash- pooling).

Czynności wykonywane przez Spółkę służyć będą wyłącznie prawidłowemu funkcjonowaniu Systemu, tj. będą mieć zatem charakter pomocniczy (techniczny) w stosunku do świadczeń otrzymywanych przez Spółkę w związku z przyszłym uczestnictwem w Systemie.

Jednocześnie Spółka przedstawia poniżej dane identyfikujące Pool Leadera oraz pozostałych spółek z Grupy S., które są obecnie Uczestnikami lub potencjalnie mogą być nimi w przyszłości (obecna struktura Uczestników może się bowiem zmienić, w tym m.in. nowe podmioty mogą przystąpić do Systemu, jak również obecni Uczestnicy mogą z Cash poolingu zrezygnować). Ze względu na ich znaczną ilość zastosowano formę tabeli.

Należy przy tym podkreślić, iż zgodnie z założeniami i specyfiką działania całego Systemu, w odniesieniu do Spółki transfery pieniężne objęte Systemem (w tym Odsetki kosztowe i Odsetki przychodowe) będą realizowane wyłącznie między Spółką (jej Rachunkiem Uczestnika) a prowadzonym przez S. (jako Pool Leaderem) Rachunkiem Centralnym (z ewentualnym wykorzystaniem Rachunku Pośredniego). W szczególności, Spółka nie będzie w żadnym przypadku dokonywać analogicznych transferów pieniężnych (w tym Odsetek kosztowych i Odsetek przychodowych) bezpośrednio z innymi Uczestnikami.

Pismem z 9 stycznia 2025 r. uzupełnili Państwo opis zdarzenia przyszłego w następujący sposób:

W odniesieniu do punktu II - Spółka pragnie doprecyzować opis zdarzenia przyszłego, przekazując następujące odpowiedzi na zadane pytania:

„Z opisu sprawy wynika, że cyt. „Rolą tego Systemu jest zapewnienie efektywnego zarządzania nadwyżkami środków pieniężnych i potrzebami finansowymi uczestniczących podmiotów oraz korzystanie przez nich ze wspólnej płynności finansowej.

Działa on w oparciu o dwie umowy:

-   Umowę Koncentracji Środków Pieniężnych, która stanowi podstawę obsługi Systemu przez Banki. Będą one odpowiedzialne za techniczną stronę Systemu, związaną z prowadzeniem rachunków Uczestników i Pool Leadera, dokonywaniem operacji związanych z poszczególnymi rachunkami biorącymi udział w Systemie. Czynności te będą polegały w szczególności na utrzymywaniu i zarządzaniu rachunkami, udostępnieniu platformy rozliczeniowej, dokonywaniu zautomatyzowanych transferów pieniężnych, itp.

-   umowę o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową zawartą przez Uczestników i Pool Leadera (dalej: „Umowa Cash-Pooling”), która reguluje zasady działania Systemu w ramach Grupy.

Spółka zamierza przystąpić do obu powyższych umów w drodze zawarcia odpowiednich umów akcesyjnych”.

Mając na uwadze powyższe informacje, proszę wyjaśnić:

1) Czy na podstawie Umowy Koncentracji Środków Pieniężnych, która stanowi podstawę obsługi Systemu przez Banki, będą Państwo jako Uczestnik wypłacać wynagrodzenie Bankowi, za wykonywanie czynności w ramach tej Umowy,

la)       Jeśli tak, to na rzecz, którego z Banków Państwo jako Uczestnik będą wypłacać wynagrodzenie za czynności wykonywane w ramach Umowy Koncentracji Środków Pieniężnych?

lb)       Jeśli będą Państwo jako Uczestnik wypłacać wynagrodzenie na rzecz Banku/Banków za wykonywanie obsługi Systemu, to należy wyjaśnić z jakiego miejsca prowadzonej działalności gospodarczej lub stałego miejsce prowadzenia działalności gospodarczej Bank/Banki będzie będą wykonywały czynności w ramach Umowy cash poolingu na Państwa rzecz?”.

Koszty usług świadczonych przez Banki w ramach obsługi Systemu obciążają Pool Leadera na bazie miesięcznego rozliczenia i są pobierane z Rachunku Centralnego.

Spółka będzie obciążana jedynie standardowymi opłatami bankowymi przez Bank Polska S.A. za ujęcie wybranych rachunków bankowych w Systemie i bieżącą obsługę bankową (w tym opłaty z tytułu przelewu środków) oraz utrzymanie konta. Bank Polska S.A. będzie wówczas wykonywał niniejsze czynności na rzecz Spółki z terytorium Polski.

Jednocześnie Spółka pragnie doprecyzować, iż na moment złożenia Wniosku (zgodnie z informacjami zawartymi w opisie zdarzenia przyszłego) Pool Leader nie pobierał odrębnej opłaty od Uczestników związanej z funkcjonowaniem Systemu, lecz uwzględniał ponoszone koszty w odsetkach funkcjonujących w ramach Cash poolingu, tj. stawki stosowane do kalkulacji tych Odsetek uwzględniały marżę Pool Leadera.

Dotychczas stosowany w Grupie S. model rozliczeń ma zostać jednak zmieniony w taki sposób, iż wynagrodzenie Pool Leadera za czynności administracyjne związane z realizacją Cash poolingu nie będzie już rozliczane w formie marży potrącanej z Odsetek Przychodowych i Odsetek Kosztowych (tak jak dotychczas było opisane we wniosku o interpretację). Zamiast tego Pool Leader będzie obciążał Uczestników (w formie cyklicznych rozliczeń wewnątrz Grupy S.) pobierając wynagrodzenie z tytułu bieżącej obsługi Systemu.

Pomimo powyższej zmiany w opisie zdarzenia przyszłego, stanowisko Spółki wyrażone we Wniosku względem poszczególnych pytań pozostaje bez zmian.

„Ponadto należy wyjaśnić:

2) Czy Pool Leader S. GmBH z siedzibą w Niemczech (S. ) jest podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 361), dalej ustawa o podatku od towarów i usług na terytorium Niemiec?”.

S IGmBH, pełniący rolę Pool Leadera, jest podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy o VAT na terytorium Niemiec.

„3) Czy Państwo będą posiadać na terytorium Niemiec siedzibę działalności gospodarczej, lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, lub też będą zarejestrowani dla celów podatku od wartości dodanej na terytorium Niemiec?".

Nie, Spółka nie posiada i nie planuje posiadać na terytorium Niemiec siedziby działalności gospodarczej, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Nie jest też obecnie zarejestrowana dla celów podatku od wartości dodanej na terytorium Niemiec i nie planuje takiej rejestracji.

„4) Czy Podmioty wymienione we wniosku (oprócz Państwa) występowały z wnioskiem ORD-IN o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie, o którym mowa we wniosku z 8 sierpnia 2024 r.”.

Według najlepszej wiedzy Spółki pozostałe podmioty uczestniczące w Systemie, tj. Uczestnicy (poza Spółką) i Pool Leader nie wystąpiły z wnioskiem ORD-IN o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie, o którym mowa we wniosku z 8 sierpnia 2024 r.

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczenie pytań jak we wniosku)

2)  Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w ramach analizowanego Systemu na gruncie VAT będziemy mieć jedynie do czynienia z jedną kompleksową usługą finansową (usługa kompleksowego zarządzania płynnością finansową) nabywaną przez Spółkę, a więc uczestnictwo Wnioskodawcy w analizowanym Systemie nie będzie generować po stronie Wnioskodawcy jakichkolwiek transakcji sprzedaży w rozumieniu VAT i obowiązku ich rozliczeń w polskiej deklaracji VAT (w tym w szczególności w zakresie Odsetek przychodowych otrzymywanych w ramach Systemu)?

3)  Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że w ramach opisanego Systemu Spółka będzie nabywała usługę finansową, która powinna zostać rozliczona na gruncie VAT jako import usług finansowych zwolnionych z VAT?

Państwa stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług

2) Zdaniem Wnioskodawcy, w ramach analizowanego Systemu na gruncie VAT będziemy mieć jedynie do czynienia z jedną kompleksową usługą finansową (usługa kompleksowego zarządzania płynnością finansową) nabywaną przez Wnioskodawcę, a więc uczestnictwo Spółki w analizowanym Systemie nie będzie generować po stronie Spółki jakichkolwiek transakcji sprzedaży w rozumieniu VAT i obowiązku ich rozliczeń w polskiej deklaracji VAT (w tym w szczególności w zakresie Odsetek przychodowych otrzymywanych w ramach Systemu).

W szczególności, w ocenie Wnioskodawcy, transfery dotyczące samych Odsetek przychodowych realizowane do Spółki, jak i transfery Odsetek kosztowych od Spółki na Rachunek Centralny Pool Leadera, nie powinny być ujmowane w rozliczeniach VAT Spółki (zdaniem Wnioskodawcy nie stanowią one wynagrodzenia za żadną nabywaną ani świadczoną przez Spółkę usługę, a w konsekwencji pozostają one poza regulacjami VAT).

3)  Zdaniem Wnioskodawcy, Spółka będzie nabywała w ramach opisanego Systemu usługę finansową od Pool Leadera, która powinna zostać rozliczona na gruncie VAT jako import usług finansowych zwolnionych z VAT.

Uzasadnienie

Ad. 2)

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Art. 7 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Przy czym, towarami są rzeczy oraz ich części.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się co do zasady każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

-przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,

-zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,

-świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Jednocześnie, aby dana usługa podlegała opodatkowaniu VAT, muszą przy tym zostać spełnione łącznie następujące warunki:

-w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

-świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika bowiem, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).

Jednocześnie zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Z kolei zgodnie z definicją zawartą w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, działalność gospodarcza w rozumieniu VAT obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt analizowanej sprawy należy wskazać, że Cash pooling jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi / płynnością, stosowaną przez powiązane ze sobą podmioty (zazwyczaj w ramach jednej grupy kapitałowej). Ogólna idea działania Systemu sprowadza się do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na wzajemne kompensowanie bieżących nadwyżek i przejściowych niedoborów, powstałych u podmiotów uczestniczących w Systemie, a to z kolei umożliwia minimalizować koszty zewnętrznego kredytowania działalności członków Grupy.

W kontekście przedstawionych wyżej okoliczności i charakterystycznych cech Systemu należy zauważyć, iż Spółka będzie wyłącznie podmiotem nabywającym kompleksową usługę finansową, którą na jej rzecz (i innych Uczestników) świadczyć będzie odpłatnie Pool Leader (przy wsparciu Banków), tj. Spółka wyłącznie będzie korzystać z efektywnego zarządzania środkami finansowymi / płynnością finansową. Na wskazaną usługę składać się będzie szereg czynności związanych z ustanowieniem i późniejszą codzienną obsługą opisanego Systemu w Grupie, polegających np. na zawarciu stosownej umowy z Bankami, koordynacji ich działań związanych z funkcjonowaniem Systemu, otwarciu i prowadzeniu w odpowiednim Banku Rachunku Centralnego, uzgadniania z Uczestnikami warunków ich przystąpienia do Systemu, wysokości przyznanego limitu kredytowego oraz kalkulacji i przekazywania Odsetek przychodowych i Odsetek kosztowych.

W związku z tym, że Spółka będzie w tej relacji nabywcą usługi świadczonej na jej rzecz przez Pool Leadera (przy wsparciu Banków) będzie uiszczać na jego rzecz wynagrodzenie za uczestnictwo w Systemie. Z uwagi na specyfikę Cash poolingu, wynagrodzenie Pool Leadera uwzględnione zostanie w odpowiednio skalkulowanych odsetkach funkcjonujących w ramach Cash poolingu, tj. wysokość odsetek będzie uwzględniać marżę Pool Leadera.

Z perspektywy Spółki jako (docelowo) Uczestnika Systemu, istotne jest również to, że zasadniczym celem jej uczestnictwa w Cash poolingu jest skorzystanie z płynących z tego korzyści, tj. zwiększenie efektywności zarządzania środkami finansowymi poprzez zminimalizowanie kosztów finansowania działalności gospodarczej lub optymalne wykorzystanie nadwyżek środków pieniężnych.

Wyłącznie w tym celu Spółka przystępuje do Systemu i jest zainteresowana procesem koncentracji jej środków pieniężnych w ramach Grupy. Spółka nie zobowiązuje się zatem do realizacji żadnych usług / działań zarówno na rzecz Pool Leadera, jak i pozostałych Uczestników. Wszelkie czynności podejmowane przez Spółkę w ramach systemu Cash poolingu, w tym w szczególności udostępnienie Pool Leaderowi rachunku bankowego (lub rachunków bankowych) objętego Systemem, będą wykonywane wyłącznie w celu umożliwienia wykonania ww. operacji przez Pool Leadera / Banki, będących istotą Systemu. Czynności wykonywane przez Spółkę służyć będą wyłącznie prawidłowemu funkcjonowaniu Systemu, tj. będą mieć zatem charakter pomocniczy (techniczny) w stosunku do świadczeń otrzymywanych przez Spółkę w związku z uczestnictwem w Systemie.

Ponadto, Spółce (ani żadnemu z Uczestników), z tytułu żadnej z dokonywanych przez nich czynności nie przysługuje jakiekolwiek ustalone wynagrodzenie (potencjalne Odsetki Przychodowe wynikają bowiem z funkcjonowania samego Systemu).

W efekcie, w opisanych Systemie Cash poolingu to wyłącznie Banki i Pool Leader (którzy w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i za wynagrodzeniem będą działali jako podmioty organizujące operacje konsolidacji środków pieniężnych Uczestników w ramach Cash poolingu Grupy S) będą mogli zostać uznani za podatników VAT, świadczących usługi w opisanych transakcjach, w rozumieniu przepisów art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Jednocześnie całokształt opisanych czynności i rozliczeń realizowanych w ramach Cash poolingu na rzecz Uczestników (w tym Spółki) powinien zostać uznany za jedną kompleksową usługę finansową związaną z zarządzaniem płynnością finansową.

Tym samym, w ocenie Wnioskodawcy, Spółka jako bierny uczestnik Cash poolingu nie będzie świadczyła jakiejkolwiek usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT na rzecz Pool Leadera, Banków czy też pozostałych Uczestników. Spółka nie będzie podejmować w ramach opisanego Systemu żadnych aktywnych działań na rzecz Pool Leadera, Banków oraz pozostałych Uczestników Systemu z tytułu których podmioty te odnosiłyby faktyczne korzyści (inne niż wynikające z samego funkcjonowania Systemu).

W konsekwencji, również ewentualne Odsetki przychodowe, które Spółka może otrzymywać w związku z uczestnictwem w Systemie, związane będą jedynie z posiadaniem nadwyżek środków finansowych na rachunku bankowym włączonym do Systemu i nie powinny być łączone z jakimikolwiek usługami świadczonymi przez Spółkę na rzecz Pool Leadera, Banków czy któregokolwiek z Uczestników. W związku z tym, transfery dotyczące samych Odsetek przychodowych od Pool Leadera do Spółki nie powinny być ujmowane w rozliczeniach VAT Spółki (zdaniem Wnioskodawcy pozostają one bowiem poza regulacjami VAT). Odpowiednio również Odsetki kosztowe, które Spółka będzie płacić w przypadku pojawienia się przejściowych niedoborów, nie będą stanowić wynagrodzenia za jakiekolwiek usługi świadczone na jej rzecz przez Pool Leadera, Banki czy przez Uczestników (będzie to wyłącznie element funkcjonowania Systemu, realizujący założenia usługi kompleksowego zarządzania środkami finansowymi / płynnością finansową). Wynagrodzeniem Pool Leadera, jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, jest bowiem marża potrąca z Odsetek przychodowych i Odsetek kosztowych. Innymi słowy również te odsetki są wynikiem uczestnictwa Spółki w Systemie i nie stanowią wynagrodzenia za jakiekolwiek czynności wykonywane na rzecz Spółki (w związku z tym nie powinny być ujmowane w rozliczeniach VAT).

Analogiczne stanowisko zostało wyrażone m.in. w następujących interpretacjach indywidualnych:

-interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 22 kwietnia 2024 r. sygn.0111-KDIB3-1.4012.88.2024.3.ICZ,

-interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 14 marca 2024 r. sygn. 0114-KDIP4-3.4012.10.2024.2.AAR,

-interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 14 kwietnia 2023 r. sygn. 0112-KDIL1-3.4012.45.2023.2.MR,

-interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 9 lutego 2023 r. sygn. 0114-KDIP4-3.4012.683.2022.3.JJ.

Ad. 3)

Zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług na rzecz podmiotów będących podatnikami (w rozumieniu zapisów art. 28a ustawy o VAT) jest miejsce, w którym usługobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej.

Przez import usług natomiast, zgodnie z treścią art. 2 pkt 9 ustawy o VAT, należy rozumieć świadczenie usług z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4.

Z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT wynika, że przy spełnieniu następujących warunków:

•          usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju,

•          usługobiorcą jest - w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b, podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, podatnikami VAT są usługobiorcy tych usług.

Mając na uwadze przywołane powyżej przepisy oraz uwzględniając, że Pool Leader nie posiada w Polsce ani siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, w opinii Wnioskodawcy nabywane przez niego usługi, świadczone przez S DE, będą podlegały opodatkowaniu jako import usług na terytorium Polski zgodnie z art. 28b w związku z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT. Do rozliczenia w zakresie VAT tej transakcji obowiązana będzie Spółka, stając się podatnikiem jako nabywca przedmiotowych usług.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Z kolei w świetle regulacji art. 43 ust. 15 ustawy o VAT zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1)        czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2)        usług doradztwa;

3)        usług w zakresie leasingu.

W ocenie Spółki, Pool Leader wykonuje na rzecz Spółki jako Uczestnika szereg czynności składających się łącznie na usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową, czyli cash poolingu. Biorąc pod uwagę specyfikę tych usług, zdaniem Spółki świadczone na jej rzecz przez Pool Leadera usługi, mieszczą się we wskazanym katalogu zwolnionych z VAT usług finansowych. Jednocześnie wśród wymienionych w art. 43 ust. 15 ustawy o VAT czynności wyłączonych ze zwolnienia nie ma usług cash- poolingu, stąd nie są one objęte wyłączeniem ze zwolnienia.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, usługi nabywane przez Spółkę od Pool Leadera w związku z uczestnictwem w Systemie, stanowią z perspektywy Spółki import usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, a tym samym podlegają zwolnieniu z VAT.

Analogiczne stanowisko zostało wyrażone m.in. w następujących interpretacjach indywidualnych:

-     nterpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 14 kwietnia 2023 r. sygn. 0112-KDIL1-3.4012.45.2023.2.MR,

-interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 9 lutego 2023 r. sygn. 0114-KDIP4-3.4012.683.2022.3.JJ,

-interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 9 grudnia 2021 r. sygn. 0114-KDIP4-3.4012.691.2021.3.DS.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług, w kwestii objętej pytaniami nr 2 i 3, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:

Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju, przez które – stosownie do definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy – rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT:

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że:

Pod pojęciem usługi należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

‒w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

‒świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem, za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

‒istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

‒wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

‒istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

‒odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

‒istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji.

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

W ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT.

Należy zauważyć, iż świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy. Świadczenie usług dokonywane odpłatnie w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Ponadto, zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 8 ust. 2 ustawy, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług.

W myśl art. 8 ust. 2 ustawy:

Z powyższych zapisów wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione określone warunki:

-     w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa - użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia - w całości lub w części - podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie),

-     w przypadku świadczenia usług - świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zatem dla ustalenia, czy konkretna, nieodpłatna czynność podlega opodatkowaniu w związku z uznaniem jej za odpłatne świadczenie usług, istotny jest cel jej świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy o VAT:

Zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu:

Należy zauważyć, że polskie przepisy podatkowe nie zawierają regulacji dotyczących umowy cash poolingu. Występująca w obrocie prawnym jako umowa nienazwana – umowa cash poolingu porównywana jest często z umową pożyczki. Chociaż umowa ta do pewnego stopnia przypomina w swym charakterze uregulowaną w polskim prawie umowę pożyczki, jednak nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Umowa „cash poolingu” jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników, to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

W praktyce, zazwyczaj bank wykonuje na rzecz uczestników szereg czynności składających się łącznie na jedną usługę w postaci kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową i to bank występuje jako podatnik VAT w związku ze świadczeniem usług cash poolingu.

Natomiast uczestnictwo w strukturze cash poolingu nie jest żadnym świadczeniem. Należy pamiętać, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów/świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi bowiem być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonywaniem działa jako podatnik podatku VAT.

Państwa wątpliwości w zakresie podatku od towarów i usług, w kwestii objętej pytaniem nr 2, dotyczą kwestii czy w ramach analizowanego Systemu będziemy mieć do czynienia z jedną kompleksową usługą finansową (usługa kompleksowego zarządzania płynnością finansową) nabywaną przez Spółkę, a więc uczestnictwo Państwa w analizowanym Systemie nie będzie generować po Państwa stronie jakichkolwiek transakcji sprzedaży w rozumieniu VAT i obowiązku ich rozliczeń w polskiej deklaracji VAT (w tym w szczególności w zakresie Odsetek przychodowych otrzymywanych w ramach Systemu).

Z uwagi na cechy charakterystyczne systemu Cash poolingu należy zauważyć, że najczęściej w roli usługodawcy będzie występować Bank, który będzie obsługiwał umowę Cash poolingu. Jednakże należy również brać pod uwadze rolę innych Uczestników Systemu Cash poolingu.

Państwa rola w Systemie cash poolingu jako Uczestnika Systemu, co do zasady, będzie bierna, bowiem jak wynika z opisu sprawy w zasadniczym celem przyszłego uczestnictwa Państwa w Cash poolingu jest uzyskanie dostępu do korzyści wynikających z „uwspólniania” płynności finansowej, tj. zwiększenie efektywności zarządzania środkami finansowymi w Grupie poprzez zminimalizowanie kosztów finansowania i optymalizację wykorzystania nadwyżek finansowych. Wyłącznie w tym celu Państwo przystępują do Systemu.

Wszelkie czynności podejmowane przez Państwa w ramach systemu Cash poolingu, w tym w szczególności udostępnienie Pool Leaderowi / Bankowi jej Rachunku Uczestnika, będą wykonywane wyłącznie w celu umożliwienia wykonania ww. operacji przez Pool Leadera / Banki będących istotą Systemu. Czynności wykonywane przez Państwa będą mieć charakter pomocniczy (techniczny) w stosunku do świadczeń otrzymywanych przez Państwa w związku z przyszłym uczestnictwem w Systemie. Zgodnie z założeniami i specyfiką działania całego Systemu – jak (Państwo wyjaśnili – w odniesieniu do Państwa transfery pieniężne objęte Systemem (w tym Odsetki kosztowe i Odsetki przychodowe) będą realizowane wyłącznie między Państwem (Państwa Rachunkiem Uczestnika) a prowadzonym przez Pool Leadera Rachunkiem Centralnym (z ewentualnym wykorzystaniem Rachunku Pośredniego). W szczególności, Państwo nie będzie w żadnym przypadku dokonywać analogicznych transferów pieniężnych (w tym Odsetek kosztowych i Odsetek przychodowych) bezpośrednio z innymi Uczestnikami.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że działalność Państwa (Uczestnika) w ramach opisanego Systemu Cash poolingu nie będzie stanowiła świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług a odsetki przychodowe uzyskane przez Państwa w związku z uczestnictwem w Systemie nie stanowią wynagrodzenia z tytułu ich świadczenia.

Ponadto podejmowane przez Państwa jako Uczestnika czynności w ramach opisanego Systemu nie będą również stanowić nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z opłatnym świadczeniem usługi, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, gdyż treść wniosku nie wskazuje, by miały one służyć do celów innych niż Państwa działalność gospodarcza.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że w świetle art. 5 ust. 1 ustawy, z tytułu uczestnictwa w opisanym systemie Cash Poolingu, Państwo jako Uczestnik nie będą wykonywać czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Tym samym, Państwa stanowisko, w kwestii objętej pytaniem nr 2, zgodnie z którym w ramach analizowanego Systemu na gruncie VAT będziemy mieć jedynie do czynienia z jedną kompleksową usługą finansową (usługa kompleksowego zarządzania płynnością finansową) nabywaną przez Wnioskodawcę, a więc uczestnictwo Spółki w analizowanym Systemie nie będzie generować po stronie Spółki jakichkolwiek transakcji sprzedaży w rozumieniu VAT i obowiązku ich rozliczeń w polskiej deklaracji VAT (w tym w szczególności w zakresie Odsetek przychodowych otrzymywanych w ramach Systemu) - jest prawidłowe.

Ponadto Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia czy w ramach opisanego Systemu będą Państwo nabywali usługę finansową, która powinna zostać rozliczona na gruncie VAT jako import usług finansowych zwolnionych z VAT (kwestia objęta pytaniem nr 3).

W planowanej przez Państwa Strukturze cash poolingu należy mieć na uwadze rolę niemieckiego podmiotu z Grupy, który będzie pełnić funkcję Pool Leadera. Omawiany System przyjmuje formę „zero-balancing cash pooling”, czyli tzw. cash-poolingu rzeczywistego, opierającego się na mechanizmie zerowania sald. Następuje zatem realny przepływ pieniężny między rachunkami Uczestników a specjalnym rachunkiem prowadzonym na rzecz Pool Leadera o charakterze tzw. rachunku centralnego.

W ramach Systemu Pool Leader będzie obciążał Uczestników (w formie cyklicznych rozliczeń wewnątrz Grupy S) pobierając wynagrodzenie z tytułu bieżącej obsługi Systemu.

Mając na uwadze przedstawiony stan prawny oraz opis sprawy należy uznać, że Pool Leader (tj. S. Gmbh) będzie wykonywał na Państwa rzecz czynności, które będą stanowiły świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Zatem opisane usługi, wykonywane na podstawie kompleksowego Systemu zarządzania płynnością finansową, czyli tzw. cash poolingu rzeczywistego, będą wykonywane odpłatnie (Pool Leader będzie otrzymywał wynagrodzenie).

Wobec powyższego będą spełnione przesłanki wynikające z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT powodujące uznanie wykonywanych czynności przez Pool Leadera na Państwa rzecz jako odpłatne świadczenie usług na podstawie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

W przedmiotowej sprawie beneficjentem świadczenia są Państwo, dla których Pool Leader (Podmiot z Niemiec), zobowiązuje się do wykonywania czynności w ramach Systemu cash poolingu rzeczywistego.

Zatem pomiędzy stronami zaistnieje stosunek prawny – zawierana będzie Umowa o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową, a czynności wykonywane na podstawie ww. Umowy będą dokonane odpłatnie.

Wobec powyższego mając na uwadze przedstawiony stan prawny oraz charakter opisanych czynności należy uznać, że w niniejszej sprawie spełnione są przesłanki do uznania tych czynności za świadczenie usług.

W przypadku świadczenia usług, gdy jedna ze stron posiada siedzibę działalności gospodarczej poza terytorium kraju, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dana usługa podlega/ będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na terytorium Polski, czy też nie.

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy:

Z kolei w świetle art. 17 ust. 2 ustawy:

Pojęcie importu usług zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 9 ustawy, zgodnie z którym:

Powołany art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy wskazuje na sytuację, w której podatnikiem staje się nabywca usługi, jeśli dokonał on nabycia usługi od usługodawcy spoza terytorium kraju. Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, wprowadza mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu usług przez usługobiorcę.

Stosownie do art. 28a ustawy:

Wskazany powyżej art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel i rezultat takiej działalności. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy:

Jak stanowi art. 28b ust. 2 ustawy:

Z powyższych przepisów wynika, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. Powołaną powyżej zasadę ogólną należy stosować, gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika, a przepisy wskazane w art. 28b ust. 1 ustawy nie przewidują innych zasad ustalenia miejsca świadczenia usług.

W omawianej sprawie (jak wykazano wyżej) usługodawcą będzie podmiot zagraniczny tj. podmiot z Niemiec.

Ponadto jak wynika z opisu sprawy - usługodawca Pool Leader (S. niemiecki podmiot z Grupy) jest podatnikiem w rozumieniu art. 28a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług na terytorium Niemiec, który jest podmiotem z siedzibą w Niemczech, zarejestrowanym jako podatnik VAT w Niemczech w rozumieniu niemieckiego prawa podatkowego, jednocześnie Pool Leader nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności dla potrzeb VAT i nie jest zarejestrowany w Polsce jako podatnik VAT.

Usługobiorca - Państwo - są podmiotem posiadającym siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Polski, nie posiadają Państwo i nie planują posiadać na terytorium Niemiec siedziby działalności gospodarczej, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Nie Planują Państwo też obecnie zarejestrowana dla celów podatku od wartości dodanej na terytorium Niemiec i nie planują takiej rejestracji.

Skoro zatem usługodawca tj. podmiot z Niemiec będzie dokonywać czynności na podstawie Umowy cash poolingu rzeczywistego na rzecz podmiotu polskiego tj. na Państwa rzecz, to czynności te wykonywane na podstawie ww. Umów będą podlegać opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy tj. Państwa, czyli zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy będą podlegać opodatkowaniu na terytorium Polski.

Reasumując, nabycie przez Państwa usług wykonywanych w ramach opisanego Systemu cash poolingu przez Pool Leadera (podmiot z siedzibą w Niemczech) stanowi dla Państwa import usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 ustawy, tym samym będą Państwo zobowiązani, na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, opodatkować ww. usługę stosownie do art. 28a ust. 1 ustawy na terytorium Polski.

W odniesieniu do możliwości zwolnienia od podatku nabywanych przez Państwa usług należy wskazać, że ustawodawca zarówno w treści ustawy, jak i przepisów wykonawczych do niej, przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienia od podatku.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy:

Z kolei w świetle regulacji art. 43 ust. 15 cyt. ustawy:

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia od podatku usług finansowych oparte zostały na obiektywnych kryteriach, nie są zaś uzależnione od rodzaju podmiotu świadczącego te usługi.

Zatem biorąc pod uwagę cechy charakterystyczne zaprezentowanej umowy koncentracji środków pieniężnych a także to, że wśród wymienionych w art. 43 ust. 15 cyt. ustawy czynności wyłączonych ze zwolnienia nie ma usług zarządzania płynnością finansową, należy stwierdzić, że usługi zarządzania płynnością finansową, świadczone przez Pool Leadera na Państwa rzecz w ramach opisanego Systemu, podlegać będą zwolnieniu od podatku, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

W konsekwencji w opisanej sytuacji, w której usługodawca, czyli Pool Leader nie posiada siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, będą Państwo zobowiązani do rozpoznania importu usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 w związku z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, przy czym czynność ta korzystać będzie ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Zatem stanowisko, które Państwo przedstawili w kwestii objętej pytaniem nr 3, jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zauważyć, że niniejsza interpretacja rozstrzyga jednie w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych przez Państwa jako Uczestnika Systemu Cash poolingu natomiast nie rozstrzyga w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych przez pozostałych Uczestników.

Zaznaczenia wymaga, że tut. Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego na podstawie art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach zdarzenia przyszłego podanego przez Wnioskodawcę. Z powyższych przepisów wynika, że organ rozpatrując wniosek o wydanie interpretacji nie podejmuje się wyjaśnienia stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, tj. nie przeprowadza dowodów, lecz dokonuje oceny prawnej przedstawionych we wniosku okoliczności w kontekście zadanego pytania przyporządkowanego do danego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. W tym miejscu organ interpretacyjny zastrzega jednak, że gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny interpretacja nie wywoła skutków prawnych.

Pełna weryfikacja przedstawionych we wniosku okoliczności możliwa jest jedynie w toku postępowania podatkowego lub kontrolnego, prowadzonego przez uprawnione do tego organy, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej. Postępowanie w  sprawie dotyczącej wydania interpretacji indywidualnej jest postępowaniem szczególnym, mającym charakter uproszczony, odrębny od postępowania podatkowego, uregulowanego w  dziale IV Ordynacji podatkowej. Wydając bowiem interpretację indywidualną Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przedstawia jedynie pogląd dotyczący wykładni treści analizowanych przepisów i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego (którego elementy przyjmuje, jako podstawę rozstrzygnięcia bez weryfikacji).

Ocena Państwa stanowiska w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

-    Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.