
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
2 grudnia 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług sprzedaży udziału we współwłasności. Uzupełniła go Pani pismem z 29 stycznia 2025 r. – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
A.A. (dalej: Wnioskodawczyni) jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Jest ona polskim rezydentem podatkowym.
Postanowieniem Sądu Rejonowego (...) Wnioskodawczyni nabyła spadek po siostrze B.B. w 1/4 części. Pozostałymi spadkobiercami B.B. byli C.C., D.D., F.F. W skład spadku po B.B. wchodziły:
1.nieruchomość rolna położona w (...) (dalej nieruchomość nr: 1),
2.mieszkanie położone w (...) (dalej nieruchomość nr: 2).
Na podstawie notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia (...), spadek po C.C. nabyli F.F., A.A. i D.D. po 1/3 części. W skład spadku po C.C. wchodziły:
1.udział we współwłasności nieruchomości nr: 1,
2.udział we współwłasności nieruchomości nr: 2,
3.nieruchomości rolne zabudowane położone w (...) (dalej nieruchomość nr: 3),
Umową o dział spadku z dnia 11 maja 2017 r. Wnioskodawczyni oraz pozostali spadkobiercy C.C. dokonali działu spadku w ten sposób, że nieruchomość nr: 3 została przeniesiona na własność D.D.
W dniu 28 grudnia 2017 r. aktem notarialnym (...) Wnioskodawczyni wraz z D.D. oraz F.F. zbyli udziały we współwłasności w nieruchomości nr: 1.
W dniu 22 maja 2022 r. aktem notarialnym (...) Wnioskodawczyni wraz z D.D. i F.F. sprzedali udziały we współwłasności nieruchomości nr: 2.
Notarialnym aktem poświadczenia dziedziczenia sporządzonym w dniu 11 sierpnia 2022 r. Wnioskodawczyni nabyła spadek po D.D. w wysokości 1/2 wraz z siostrą F.F. W skład spadku wchodziły:
1.mieszkanie położone w (...) (dalej jako nieruchomość nr: 4),
2.nieruchomość nr: 3.
W dniu 22 listopada 2022 r. Wnioskodawczyni wraz z siostrą F.F. zbyły swoje udziały we współwłasności nieruchomości nr: 4 na podstawie aktu notarialnego (...) na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej.
Wszystkie z powyższych nieruchomości (nr: 1, 2, 4) zostały zbyte przez ich współwłaścicieli, którzy nie korzystali z usług profesjonalnych pośredników w obrocie nieruchomościami. Żaden ze współwłaścicieli powyższych nieruchomości nie prowadził działalności gospodarczej, ani nie był zarejestrowany jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. Wnioskodawczyni nigdy nie zbywała innych nieruchomości ani udziału w nich. Nieruchomości nr: 1, 2, 4, zostały zbyte bez ponoszenia na nie nakładów, mających na celu zwiększenie atrakcyjności ich sprzedaży, takich jak podział działek, wydzielanie dróg, pozyskanie decyzji o warunkach zabudowy, zabieganie o uchwalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub ponoszenie na nie nakładów rzeczowych w postaci budowy budynków, czy nawet ogrodzenia. Mieszkania, ani budynki usytuowane na przedmiotowych nieruchomościach przed sprzedażą nie były remontowane. Poza zawarciem umowy dzierżawy zawartej z firmą X, nie były one także wynajmowane, ani dzierżawione. Na terenie miejscowości, w których położone są powyższe nieruchomości, nie zostały uchwalone miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego.
Na dzień wystąpienia z wnioskiem o sporządzenie niniejszej interpretacji podatkowej Wnioskodawczyni jest współwłaścicielką jedynie 1/2 udziału w nieruchomości nr: 3 wraz z siostrą F.F. Jest ona zabudowana budynkami mieszkalnym i gospodarczym, wybudowanymi i zasiedlonymi kilkadziesiąt lat temu.
W dniu 30 listopada 2023 r. Wnioskodawczyni wraz z F.F. zawarły umowę dzierżawy jednej z działek wchodzących w skład nieruchomości nr: 3 (dalej działka nr: 5) z firmą X wraz z aneksem do niej. Została ona zawarta na czas oznaczony - 3 miesięcy. Miała na celu weryfikację przydatności powyższej nieruchomości do celów inwestycyjnych firmy X. Wysokość czynszu ustalono na kwotę 30,00 zł miesięcznie. Wnioskodawczyni wraz z F.F. wyraziły zgodę na dysponowanie przez firmę X działką nr: 5 na cele budowlane w rozumieniu art. 33 ust. 2 pkt 2 w zw. z art. 3 pkt 11 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane w zakresie uzyskania niezbędnych zgód i pozwoleń określonych szczegółowo w treści Umowy przedwstępnej.
Jednocześnie w dniu 30 listopada 2023 r. Wnioskodawczyni wraz z siostrą F.F. zawarły z firmą X warunkową umowę przedwstępną sprzedaży działki nr: 5 w formie aktu notarialnego. Firma X jest podatnikiem podatku VAT, prowadzi przede wszystkim działalność handlową prowadzoną w sklepach detalicznych. Zgodnie z powyższą umową Wnioskodawczyni wraz z F.F. zobowiązały się do sprzedaży działki nr: 5 firmie X. Jako cenę sprzedaży całości działki nr: 5 ustalono kwotę (...) zł netto.
Do zawarcia definitywnej umowy sprzedaży może dojść po spełnieniu licznych warunków określonych w umowie przedwstępnej, które pozwolą na zweryfikowanie firmie X atrakcyjności działki nr: 5 dla jej zamierzenia inwestycyjnego. Inicjatywa w zawarciu powyższej umowy dzierżawy oraz umowy przedwstępnej sprzedaży leżała po stronie firmy X. Wnioskodawczyni nigdy nie oferowała przedmiotowej działki do sprzedaży na żadnych z portali ogłoszeniowych ani w biurach pośrednictwa w obrocie nieruchomościami.
Zgodnie z postanowieniami umowy przedwstępnej, firma X uprawniona jest do wystąpienia w imieniu Wnioskodawczyni oraz F.F. z wnioskami o wydanie decyzji o warunkach zabudowy dla działki nr: 5, pozwolenia na budowę, pozwolenia na rozbiórkę budynku, lokalizację zjazdu na nieruchomość, wycinkę drzew z nieruchomości, przeprowadzenia badań geologicznych, uzyskania warunków technicznych przyłączy, potwierdzenia charakteru nierolnego przedmiotowej działki poprzez wpisanie do ewidencji gruntów i budynków zmiany użytku rolnego, uzyskania warunków technicznych usunięcia kolizji infrastruktury technicznej z planowanym obiektem handlowo-usługowym. Wszystkie z powyższych czynności mają zostać wykonane przez firmę X. W ewidencji gruntów działka nr: 5 ujawniona jest jako grunty rolne zabudowane. Na przestrzeni ostatnich pięciu lat nie była ona wykorzystywana rolniczo.
W związku z zawarciem umowy przedwstępnej dla działki nr: 5 założona została osobna księga wieczysta, w której wpisano roszczenie firmy X o zakup nieruchomości.
Inicjatywa zawarcia zarówno umowy dzierżawy oraz umowy przedwstępnej leżała po stronie firmy X. Zarówno Wnioskodawczyni, jak i F.F. były przy zawarciu powyższych umów reprezentowane przez zstępnych. Koszty sporządzenia umowy przedwstępnej w formie aktu notarialnego zostały poniesione przez firmę X.
Po zbyciu działki nr: 5 Wnioskodawczyni będzie jedynie współwłaścicielką części nieruchomości nr: 3, pozostałych po oddzieleniu od niej działki nr: 5.
Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego
Zgodnie z postanowieniami umowy przedwstępnej, firma X uprawniona jest do wystąpienia w imieniu Wnioskodawczyni z wnioskami o wydanie decyzji o warunkach zabudowy dla działki nr: 5, pozwolenia na budowę, pozwolenia na rozbiórkę budynku, lokalizację zjazdu na nieruchomość, wycinkę drzew z nieruchomości, przeprowadzenia badań geologicznych, uzyskania warunków technicznych przyłączy, potwierdzenia charakteru nierolnego przedmiotowej działki poprzez wpisanie do ewidencji gruntów i budynków zmiany użytku rolnego, uzyskania warunków technicznych usunięcia kolizji infrastruktury technicznej z planowanym obiektem handlowo-usługowym. Upoważnienie do wykonania tych czynności zostało zawarte w pełnomocnictwie stanowiącym integralny element umowy przedwstępnej.
Pytanie
Czy sprzedaż przez Wnioskodawczynię udziału we współwłasności w działce nr: 5 będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?
Pani stanowisko w sprawie
W ocenie Wnioskodawczyni nie będzie ona występować w charakterze podatnika podatku VAT, a zatem odpłatne zbycie udziału Wnioskodawczyni we współwłasności działki nr: 5 nie będzie opodatkowane podatkiem od towarów i usług.
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, o ile jest ona dokonana przez podatnika tego podatku (art. 5 ust. 1 pkt 1) ustawy o VAT).
Za podatnika podatku VAT uważa się osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności (art. 15 ust. 1 ustawy o VAT).
Działalność gospodarcza na gruncie ustawy o VAT została zdefiniowana jako wszelka działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Obejmuje ona w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT). Zatem dostawa towarów będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika podatku VAT, oraz działający w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji.
Nie posiadają statusu podatnika podatku VAT osoby fizyczne w przypadku, gdy dokonują one przeniesienia własności nieruchomości stanowiących część majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.
Uznanie każdej dostawy gruntu przeznaczonego pod zabudowę za objętą podatkiem od wartości dodanej na podstawie prawa krajowego państwa członkowskiego możliwe byłoby wyłącznie, jeżeli państwo to skorzystało z możliwości przewidzianej w art. 12 ust. 1 dyrektywy 2006/112 w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (wyrok TSUE z dnia 15 września 2011 r. w sprawach połączonych C-180/10 i C-181/10). Zgodnie z powyższym przepisem państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością gospodarczą, rozumianą jako wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu, w szczególności jednej z następujących transakcji:
a)dostawy budynku lub części budynku oraz związanego z nim gruntu, przed pierwszym zasiedleniem;
b)dostawy terenu budowlanego.
Skorzystanie przez państwo członkowie UE z powyższej możliwości może skutkować opodatkowaniem takich transakcji, niezależnie od częstotliwości takich transakcji oraz od kwestii, czy sprzedawca prowadzi działalność producenta, handlowca lub usługodawcy pod warunkiem, że transakcja ta nie stanowi jedynie czynności związanej ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Wymaga to jednak wprowadzenia do krajowego porządku prawnego regulacji stanowiących implementację art. 12 ust. 1 dyrektywy 2006/112 w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.
Dostawę gruntu przeznaczonego pod zabudowę należy uznać za objętą podatkiem VAT wyłącznie, jeżeli państwo to skorzystało z możliwości przewidzianej w art. 12 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE, opodatkowując te transakcje niezależnie od ich częstotliwości oraz od kwestii, czy sprzedawca prowadzi działalność producenta, handlowca lub usługodawcy. Warunkiem uznania sprzedawcy za podatnika podatku VAT w takiej sytuacji jest stwierdzenie, że transakcja sprzedaży nie stanowi jedynie czynności związanej ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Ustawa o VAT nie zawiera jednoznacznego i precyzyjnego unormowania, z którego wynikałoby, że państwo polskie skorzystało z uprawnienia określonego w art. 12 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE, na podstawie którego za podatnika należy uznać każdego, kto okazjonalnie dokonuje dostawy terenu budowlanego, stanowiącego jego majątek prywatny.
W świetle polskiej ustawy o VAT nie jest natomiast podatnikiem tego podatku osoba fizyczna, dokonująca okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadząca zorganizowanej czy zarejestrowanej działalności gospodarczej w tym zakresie. W ocenie Wnioskodawczyni zakres dokonanych przez nią czynności nie uzasadnia przyjęcia, jakoby miała ona prowadzić działalność gospodarczą w zakresie handlu nieruchomościami.
Warto w tym miejscu odwołać się do poglądu utrwalonego w orzecznictwie sądów administracyjnych, iż czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Liczba i zakres dokonanych transakcji sprzedaży nie ma charakteru decydującego.
Należy w tym miejscu odwołać się do rozległej argumentacji zawartej w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 października 2007 r. (sygn. akt I FPS 3/07). W motywach powyższego judykatu został wyrażony pogląd, iż stwierdzenie, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik VAT wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy. Wykonanie danej czynności jednorazowo, nawet w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania jej w sposób częstotliwy nie przesądza automatycznie, że z tego tylko powodu dany podmiot staje się podatnikiem VAT. Konieczne jest ustalenie, że w odniesieniu do konkretnej czynności podmiot występował w charakterze podatnika, czyli jako osoba angażująca środki podobne do wykorzystywanych przez handlowca, a nie osoba wykonująca prawo własności w stosunku do tego gruntu. Przyjęcie, że dana osoba fizyczna sprzedając działki budowlane działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, że jej działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną), czyli stałą. Istotne jest to, czy z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że sprzedający w celu dokonania sprzedaży gruntów podjął aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, co skutkuje koniecznością uznania go za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu. Do czynności tych należą uzbrojenie terenu, wydzielenie dróg wewnętrznych oraz działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, stanowią o takiej aktywności w zakresie obrotu nieruchomościami, które mogą wskazywać, że czynności sprzedającego przybierają formę zawodową (profesjonalną), a w konsekwencji zorganizowaną. Powyższe stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego było wielokrotnie potwierdzane w kolejnych judykatach sądów administracyjnych.
Z przedstawionych we wniosku okoliczności nie wynika taka aktywność Wnioskodawczyni, która wykraczałaby poza ramy czynności związanych ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Wnioskodawczyni nie podejmie bowiem ciągu działań, które wskazywałyby na aktywność w zakresie obrotu nieruchomościami. Wnioskodawczyni nabyła wszystkie nieruchomości w wyniku spadkobrania. Inicjatywa zbycia działki nr: 5 leżała po stronie firmy X. Wnioskodawczyni nie podejmowała i nie zamierza podejmować żadnych profesjonalnych czynności związanych ze sprzedażą nieruchomości.
Całokształt powyższych okoliczności wskazuje, że brak jest przesłanek pozwalających uznać, iż planując sprzedaż działki nr: 5 Wnioskodawczyni wystąpi w charakterze podatnika podatku VAT. W przedstawionym zdarzeniu nie działa ona jako handlowiec, a poziom jej aktywności nie ma charakteru działań profesjonalnych w zakresie obrotu nieruchomościami. Podejmowane i planowane przez nią czynności stanowią jedynie racjonalny sposób zagospodarowania posiadanego majątku prywatnego. Całokształt okoliczności i ich zakres wskazuje bowiem, że będą to działania należące do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.
Tym samym sprzedaż przez Wnioskodawczynię nieruchomości lub jej części będzie stanowić zwykłe wykonywanie prawa własności. Wnioskodawczyni sprzedając nieruchomość stanowiącą majątek prywatny będzie korzystać z przysługującego jej prawa do rozporządzania własnym majątkiem.
W konsekwencji, odnośnie zdarzeń przyszłych zbycia działki nr: 5 Wnioskodawczyni nie będzie działała w charakterze podatnika VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, a w konsekwencji nie będzie ona opodatkowana podatkiem VAT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Stosownie do art. 2 pkt 6 i 22 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o:
6) towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii;
22) sprzedaży – rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Zatem grunty spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.
Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości. Jest to zgodne z normami unijnymi, bowiem w myśl art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. s. 1 ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”:
Państwa członkowskie mogą uznać za rzeczy:
1)określone udziały w nieruchomości,
2)prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości,
3)udziały i inne równoważne udziałom tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części.
Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.) zwanej dalej „Kodeksem cywilnym”.
Na mocy art. 195 Kodeksu cywilnego:
Własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).
Jak stanowi art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego:
Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.
Na podstawie art. 196 § 2 Kodeksu cywilnego:
Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.
W świetle art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego:
Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
Art. 198 Kodeksu cywilnego stanowi, że:
Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli.
Współwłaściciel ma względem swojego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Ze względu na charakter udziału, każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli. Rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.
Wskazać należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza” na potrzeby podatku od towarów i usług zostały określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy:
1.Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
2.Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Na podstawie art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE:
„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.
„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.
Jednocześnie w art. 12 ust. 1 lit. b) Dyrektywy 2006/112/WE wskazano:
Państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi, w szczególności dostawy terenu budowlanego.
W myśl art. 12 ust. 3 Dyrektywy 2006/112/WE:
Do celów ust. 1 lit. b) „teren budowlany” oznacza każdy grunt nieuzbrojony lub uzbrojony, uznawany za teren budowlany przez państwa członkowskie.
Na podstawie art. 2 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE:
Opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze.
Z przytoczonych regulacji prawa wspólnotowego wynika, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która okazjonalnie dokonuje czynności opodatkowanych, przy czym czynności te winny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza, tj. wszelką działalnością producentów, handlowców i osób świadczących usługi, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie.
Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.
Z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10) wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą.
Inaczej jest natomiast – wyjaśnił Trybunał – w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.
Pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy o VAT, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z dnia 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.
Kwestie dotyczące stosunków cywilnoprawnych między podmiotami, w tym kwestie dotyczące przeniesienia własności nieruchomości, reguluje Kodeks cywilny.
Zgodnie z art. 535 Kodeksu cywilnego:
Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
Moment przeniesienia własności nieruchomości został określony w art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego, w myśl którego:
Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
Z kolei umowa przedwstępna została uregulowana w art. 389-396 Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 389 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:
§ 1. Umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.
§ 2. Jeżeli termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, nie został oznaczony, powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli obie strony są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie. Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej zawarcia.
Umowa przedwstępna jest więc jedynie zobowiązaniem do przeniesienia własności, lecz własności nie przenosi. Kupujący nie otrzymuje na mocy tej umowy żadnych uprawnień właścicielskich. Właścicielem zostaje dopiero dzięki zawarciu umowy przyrzeczonej.
Tym samym zgodnie z powyższymi normami prawa cywilnego umowa przedwstępna, będąca przyrzeczeniem zawarcia właściwej umowy sprzedaży, nawet jeśli sporządzona została w formie aktu notarialnego, nie powoduje przeniesienia prawa własności nieruchomości.
Ponadto należy zwrócić uwagę na kwestię udzielania pełnomocnictw, która to została uregulowana w Tytule IV Działu VI Przedstawicielstwo, Rozdział I Przepisy ogólne, Rozdział II Pełnomocnictwo, Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 95 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:
§ 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, można dokonać czynności prawnej przez przedstawiciela.
§ 2. Czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.
W myśl art. 96 Kodeksu cywilnego:
Umocowanie do działania w cudzym imieniu może opierać się na ustawie (przedstawicielstwo ustawowe) albo na oświadczeniu reprezentowanego (pełnomocnictwo).
Stosownie do art. 98 Kodeksu cywilnego:
Pełnomocnictwo ogólne obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu. Do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu potrzebne jest pełnomocnictwo określające ich rodzaj, chyba że ustawa wymaga pełnomocnictwa do poszczególnej czynności.
Z art. 99 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego wynika:
§ 1. Jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie.
§ 2. Pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie.
Na mocy art. 108 Kodeksu cywilnego:
Pełnomocnik nie może być drugą stroną czynności prawnej, której dokonuje w imieniu mocodawcy, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa albo że ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy. Przepis ten stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy pełnomocnik reprezentuje obie strony.
Z regulacji art. 109 Kodeksu cywilnego wynika, że:
Przepisy działu niniejszego stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy oświadczenie woli ma być złożone przedstawicielowi.
Z wniosku wynika, że jest Pani osobą
fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Jest Pani współwłaścicielką
działki nr 5. 30 listopada 2023 r. wraz z F.F. zawarła Pani umowę dzierżawy
działki nr 5 z firmą X. Została ona zawarta na czas oznaczony - 3 miesięcy.
Wysokość czynszu ustalono na kwotę 30,00 zł miesięcznie. Wraz z F.F. wyraziła Pani
zgodę na dysponowanie przez firmę X działką nr 5 na cele budowlane w
zakresie uzyskania niezbędnych zgód i pozwoleń. 30 listopada 2023 r. wraz
z siostrą F.F. zawała Pani z firmą X w formie aktu notarialnego warunkową umowę
przedwstępną sprzedaży działki nr 5. Zgodnie z powyższą umową Pani wraz z F.F.
zobowiązały się do sprzedaży działki nr 5 firmie X. Do zawarcia definitywnej
umowy sprzedaży może dojść po spełnieniu licznych warunków określonych w umowie
przedwstępnej, które pozwolą na zweryfikowanie firmie X atrakcyjności działki
nr 5 dla jej zamierzenia inwestycyjnego. Zgodnie z postanowieniami umowy
przedwstępnej, firma X uprawniona jest do wystąpienia w imieniu Pani oraz F.F.
z wnioskami o wydanie decyzji o warunkach zabudowy dla działki nr 5, pozwolenia
na budowę, pozwolenia na rozbiórkę budynku, lokalizację zjazdu na nieruchomość,
wycinkę drzew z nieruchomości, przeprowadzenia badań geologicznych, uzyskania
warunków technicznych przyłączy, potwierdzenia charakteru nierolnego
przedmiotowej działki poprzez wpisanie do ewidencji gruntów i budynków zmiany
użytku rolnego, uzyskania warunków technicznych usunięcia kolizji
infrastruktury technicznej z planowanym obiektem handlowo-usługowym.
Upoważnienie do wykonania tych czynności zostało zawarte w pełnomocnictwie
stanowiącym integralny element umowy przedwstępnej.
Pani wątpliwości dotyczą braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług sprzedaży przez Panią udziału w działce nr 5.
W okolicznościach niniejszej sprawy do momentu faktycznego przeniesienia prawa własności działki nr 5, tj. do momentu podpisania definitywnej umowy sprzedaży, ww. działka pozostaje Pani współwłasnością. Z kolei Pani oraz kupujący – firma X, w przedwstępnej umowie zobowiązali się do czynności wskazanych powyżej, których zrealizowanie warunkuje podpisanie definitywnej umowy sprzedaży.
W świetle powyższego uznać należy, że firma X będzie dokonywać określonych czynności w związku ze sprzedażą przez Panią udziału w działce nr 5. Pomimo, że ww. czynności dokonywane będą przez przyszłego właściciela, to aby takie czynności mogły zostać poczynione, to faktyczny właściciel nieruchomości musi wystąpić z wnioskiem lub udzielić stosownych pełnomocnictw (zgody/upoważnienia w sprawach dotyczących nieruchomości) potencjalnemu przyszłemu właścicielowi, tak aby mógł on działać w jego imieniu. Z treści wniosku wynika, że udzieliła Pani kupującemu – firmie X, stosownego pełnomocnictwa.
Okoliczność, że ww. działania nie będą podejmowane bezpośrednio przez Panią, ale przez kupującego nie oznacza, że pozostają bez wpływu na Pani sytuację prawną. Po udzieleniu pełnomocnictwa czynności wykonane przez kupującego wywołają skutki bezpośrednio w Pani (mocodawcy) sferze prawnej. Z kolei kupujący, dokonując ww. działań, uatrakcyjni przedmiotową nieruchomość stanowiącą nadal Pani współwłasność. Działania te, dokonywane za Pani pełną zgodą, wpłyną generalnie na podniesienie atrakcyjności nieruchomości jako towaru i wzrost jej wartości.
Mając zatem na uwadze powyższe okoliczności należy wskazać, że dokonując sprzedaży udziału w działce nr 5 nie będzie Pani korzystała z przysługującego prawa do rozporządzania własnym majątkiem prywatnym, nie jest to bowiem typowe (zwykłe) rozporządzanie prawem własności. W taki sposób zorganizowała Pani sprzedaż udziału w ww. działce, że niejako Pani działania łącznie z działaniami przyszłego nabywcy stanowią pewnego rodzaju wspólne przedsięwzięcie.
Do czasu zawarcia umowy przyrzeczonej posiada Pani udział w działce nr 5, która podlega wielu czynnościom. Wszystkie te czynności z punktu widzenia podatku VAT zostaną „wykonane” w Pani sferze prawnopodatkowej. W tym kontekście bez znaczenia pozostaje okoliczność wykonywania ww. czynności przez potencjalnego nabywcę. W efekcie wykonywanych czynności dostawie podlega nieruchomość o zupełnie innym charakterze, jak w chwili zawarcia umowy przedwstępnej.
Zatem w przedmiotowej sprawie podejmując ww. czynności zaangażowała Pani środki podobne do tych, jakie wykorzystują podmioty zajmujące się profesjonalnie obrotem nieruchomościami, o których mowa we wskazanych orzeczeniach w sprawach C-180/10 i C-181/10, tj. wykazała aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem.
Ponadto z opisu sprawy wynika, że działka nr 5 została wydzierżawiona firmie mającej dokonać jej zakupu pod działalność gospodarczą. Firma zobowiązała się płacić wydzierżawiającemu określony umową czynsz dzierżawny.
Na mocy art. 693 § 1 Kodeksu cywilnego:
Przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.
Tak więc dzierżawa jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną, odpowiednikiem świadczenia wydzierżawiającego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania i pobierania pożytków, jest świadczenie dzierżawcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu. Umowa dzierżawy jest cywilnoprawną umową nakładającą na strony – zarówno wydzierżawiającego, jak i dzierżawcę – określone przepisami obowiązki.
Zatem dzierżawa stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Tym samym wypełnia ona określoną w art. 15 ust. 2 ustawy definicję działalności gospodarczej.
Wobec powyższego wskazać należy, że dzierżawa działki nr 5, w której posiada Pani udział spowodowała, że straciła ona charakter majątku prywatnego. Wykorzystywanie przez Panią w sposób ciągły dla celów zarobkowych udziału w działce nr 5 spowodowało, że ww. udział był wykorzystywany w prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej, a nie wyłącznie w ramach majątku osobistego.
Zatem uznać należy, że podejmowane przez Panią działania oraz dokonane czynności wykluczają sprzedaż udziału w działce nr 5 w ramach zarządu Pani majątkiem prywatnym. Tym samym należy stwierdzić, że ww. sprzedaż będzie dostawą dokonaną w ramach prowadzenia działalności gospodarczej w myśl art. 15 ust. 2 ustawy, a Pani będzie działała jako podatnik VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy. Z uwagi na powyższe, w tej konkretnej sytuacji nie można uznać, że przedmiotem dostawy będzie Pani składnik majątku osobistego, a sprzedaż udziału w ww. działce będzie stanowiła realizację prawa do rozporządzania majątkiem osobistym.
W konsekwencji, skoro w tej sprawie wystąpią przesłanki stanowiące podstawę uznania Pani za podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą w myśl art. 15 ust. 2 ustawy, to czynność sprzedaży udziału w działce nr 5 będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT jako odpłatna dostawa towarów na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 1 ustawy.
Wobec powyższego Pani stanowisko jest nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Interpretacja prawa podatkowego jest wydawana w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika wprost z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej. Tym samym niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pani i tylko w stosunku do Pani może wywołać określone przepisami skutki prawne.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.