Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

28 listopada 2024 r. wpłynął Państwa z wniosek z 22 listopada 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania podatkiem VAT dobrowolnych wpłat mieszkańców z tytułu partycypacji w kosztach budowy wodociągu i kanalizacji. Uzupełnili go Państwo pismem z 9 stycznia 2025 r. (wpływ 14 stycznia 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Miasto (...) (dalej: Miasto, Inwestor) jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług (VAT).

Z dniem 1 stycznia 2017 r. podjęła scentralizowane rozliczanie podatku VAT wraz z jednostkami organizacyjnymi Miasta (...) i zakładem budżetowym. Z dniem 31 maja 2023 r. nastąpiła likwidacja samorządowego zakładu budżetowego. Zlikwidowany samorządowy zakład budżetowy został przejęty przez istniejącą jednostkę budżetową pod nazwą (...), która przejęła zadania realizowane przez zlikwidowany zakład.

Jako jednostka samorządu terytorialnego (dalej: JST) posiada osobowość prawną nadaną ustawowo przez art. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.) i prowadzi gospodarkę finansową na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1530 ze zm.). Miasto wykonuje przede wszystkim tzw. zadania własne i na mocy art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym jest odpowiedzialne m.in. za zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej w zakresie dostarczania wody, w tym za realizację projektów związanych z budową wodociągów i kanalizacji, a tym samym jest odpowiedzialne za realizację inwestycji związanych z budową infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej na terenie Miasta, a także inne zadania własne nałożone na jednostkę odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostało powołane. Zdecydowana większość tych zadań jest wykonywana przez Miasto w ramach reżimu publicznoprawnego, niektóre czynności Miasto wykonuje na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych, traktując je jako podlegające przepisom ustawy o VAT.

Miasto (...) w związku z budową sieci wodociągowej i sieci kanalizacji sanitarnej zawarło z mieszkańcami (dalej: Inicjator) umowy cywilnoprawne na realizację zadania publicznego w ramach inicjatywy lokalnej. Mieszkańcy dokonali dobrowolnych wpłat jako indywidualny wkład w partycypację budowy wodociągu i kanalizacji w działkach o numerach ewidencyjnych 1 i 2.

Na podstawie zawartej umowy strony zobowiązały się do wspólnej realizacji w ramach inicjatywy lokalnej zadania publicznego polegającego na budowie sieci wodociągowej i sieci kanalizacji sanitarnej w pasie drogowym ul. (...) wraz z przyłączami wodociągowymi do granic posesji przyległych. W celu zapewnienia dostawy wody zaprojektowano kontynuację sieci wodociągowej i kanalizacji sanitarnej w drodze gruntowej od wyprowadzonego odcinka sieci od granic pasa drogowego od ul. (...). Na podstawie umowy o wykonanie inicjatywy lokalnej w ramach realizacji zadania – „(...)”, Miasto zobowiązało się do wykonania niezbędnych czynności związanych z budową odcinków sieci wodociągowej i sieci kanalizacji sanitarnej w działkach o numerach ewidencyjnych 1 i 2 na podstawie dostarczonej przez Inicjatora dokumentacji projektowej.

Szacowany koszt inwestycji wynosi powyżej (...), przy czym ostateczna wartość zadania zostanie ustalona na podstawie kosztorysu.

Miasto (...) zgodnie z Uchwałą (...) w sprawie zmiany uchwały budżetowej przeznaczyło na realizację powyższego zadania środki finansowe w wysokości (...) złotych stanowiące wkład własny Miasta z zastrzeżeniem, iż po otrzymaniu dokumentacji projektowej wraz z kosztorysami wkład Miasta może zostać zwiększony. Inicjator zobowiązał się do wniesienia wkładu własnego w realizacji zadania w formie:

1)świadczenia rzeczowego polegającego na wniesieniu kompletnej dokumentacji projektowej na „(...)” wraz z uzyskaniem pozwolenia na budowę / zgłoszenia robót budowlanych niewymagających pozwolenia na budowę w wartości około (...) zł brutto;

2)wkładu pieniężnego w wysokości (...) zł brutto.

Wkład pieniężny zadeklarowany przez Inicjatora został wpłacony na rachunek Miasta (...) po przekazaniu przez Inicjatora kompletnej dokumentacji projektowej przed przystąpieniem Miasta do realizacji zadania.

Miasto udzieliło wskazanej przez Inicjatora osobie pełnomocnictwa do uzyskania uzgodnień, opinii, warunków, decyzji w związku z opracowaną dokumentacją projektową.

Inicjator jest zobowiązany do uzgodnienia z Miastem opracowywanej dokumentacji projektowej. Dokumentacja projektowa została przekazana Miastu na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego. Opracowanie dokumentacji projektowej wraz z uzyskaniem pozwolenia na budowę / zgłoszeniem robót niewymagających pozwolenia na budowę ustalono do dnia 31 sierpnia 2024 r.

Termin realizacji budowy sieci ustalono do dnia 31 grudnia 2024 r. z zastrzeżeniem, iż termin ten może ulec wydłużeniu zgodnie z możliwościami i posiadanymi środkami finansowymi Miasta (...). Umowa może być rozwiązana na mocy porozumienia Stron, szczególnie w przypadku wystąpienia okoliczności, w tym przypadku siły wyższej, uniemożliwiającej wykonanie umowy.

Miasto ma prawo do odstąpienia od umowy w przypadku przekroczenia na realizację zadania środków finansowych wynikających z przedłożonego przez Inicjatora kosztorysu lub na etapie przeprowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w terminie 30 dni od powzięcia informacji o tych faktach. Gdy w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego kwota przeznaczona na realizację zadania przekroczy wartość, jaką Miasto przeznaczyło na realizację zadania, Strony mogą uzupełnić brakujący wkład finansowy w obopólnie uzgodniony sposób. Brak porozumienia upoważnia każdą ze stron do odstąpienia od umowy. Rozwiązanie / odstąpienie od umowy zgodnie z powyższymi ustaleniami skutkuje zrzeczeniem się roszczeń przez Inicjatora w stosunku do Miasta z tytułu wniesionego wkładu rzeczowego, zaś wkład finansowy w przypadku braku realizacji zadania zostanie zwrócony na rachunek wskazany przez Inicjatora.

Warunki umowy były jednakowe dla wszystkich osób, z którymi została zawarta umowa. Mieszkańcy dokonali wpłat ustalonych w umowie.

Zadanie zostanie wykonane przez spółkę miejską – (...) Sp. z o.o. (dalej: Współinwestor, Wykonawca).

Inwestor i Współinwestor podjęli wspólne zadanie inwestycyjne ujęte w budżecie Miasta określone jako: „(...)”. Inwestor zobowiązuje się do wniesienia w realizację inwestycji wspólnej udziału w wysokości ponad (...) złotych brutto. Współinwestor - wykonawca zobowiązuje się do wniesienia udziału w realizację zadania (...) złotych brutto.

Wpłaty mieszkańców w znacznym stopniu skrócą czas realizacji wykonania zadań własnych Miasta, jakim jest m.in. zaopatrzenie w wodę (art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym) oraz przyśpieszą wybudowanie wodociągu bądź kanalizacji, a co za tym idzie przyspieszą możliwość korzystania z tych budowli. Sieci wodociągowe, wodociągi, kanalizacje deszczowe i kanalizacje sanitarne będą stanowić budowle, budynki lub ich części zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2024 r. poz. 725 ze zm.). W przypadku, gdyby mieszkańcy nie zdecydowali się na partycypowanie w kosztach ww. infrastruktury, sieć wodociągowa i kanalizacyjna zostałaby zbudowana, jednak nastąpiłoby to w terminie znacznie oddalonym w czasie.

Miasto nie będzie użytkowało bezpośrednio przekazywanej sieci wodno-kanalizacyjnej.

Po jej wybudowaniu, otrzymaniu pozwolenia na użytkowanie Strony ustaliły, że zgodnie z umową Miasto (...) przeniesie na rzecz Współinwestora/Wykonawcy udziały w prawie współwłasności do wspólnie wybudowanego środka trwałego w formie aportu na poczet zwiększenia kapitału zakładowego Współinwestora. Koszty obejmujące udział pieniężny Współinwestora Miasto przekaże Wykonawcy na podstawie noty, w terminie 30 dni od dnia jej otrzymania.

Sieć zostanie przekazana do spółki miejskiej, która będzie pobierała opłaty od użytkowników sieci za zużytą wodę i odprowadzone ścieki. Sieć będzie wykorzystywana od początku jej użytkowania do czynności opodatkowanych.

Po zakończonej inwestycji odcinki wodociągu i kanalizacji staną się współwłasnością Miasta i Współinwestora. Przedmiotem działalności spółki jest: zaopatrzenie mieszkańców w wodę na terenie miasta (...), eksploatacja urządzeń miejskiej sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, eksploatacja stacji uzdatniania wody, eksploatacja kanalizacji deszczowej powierzonej umową do eksploatacji (...), remonty w zakresie gospodarki wodociągowo-kanalizacyjnej oraz kanalizacji deszczowej na terenie Miasta, eksploatacja i użytkowanie oczyszczalni ścieków. Współinwestor przejmie do użytkowania i eksploatacji nowo wybudowaną sieć na zasadach eksploatacji i utrzymania własnej sieci wodociągowej.

Infrastruktura wodno-kanalizacyjna nie będzie przez Miasto wykorzystywana na cele działalności zwolnionej z podatku VAT .

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Wszyscy właściciele budowanych / projektowanych budynków na działkach o numerach ewidencyjnych 1 i 2 byli zainteresowani inicjatywą lokalną i zobowiązali do wniesienia wkładu pieniężnego w ramach inicjatywy lokalnej, zaś właściciele niezabudowanych/ nieprojektowanych działek w powyższej lokalizacji nie zgłosili chęci udziału w inicjatywie lokalnej.

Właściciele budowanych/ projektowanych nieruchomości dbając o środowisko i własne zdrowie zwrócili się z wnioskiem o inicjatywę lokalną budowy odcinków sieci wodociągowej i sieci kanalizacji sanitarnej w działkach o numerach ewidencyjnych 1 oraz 2 w (...). Spowodowane jest tym, że w chwili obecnej nie ma technicznych możliwości podłączenia budowanych / projektowanych budynków do miejskich sieci, w związku z czym konieczna byłaby budowa indywidualnych ujęć wody oraz zbiorników bezodpływowych. Woda wydobywana w sąsiedztwie nie nadaje się do spożycia bez wcześniejszego uzdatniania.

Wybudowany odcinek sieci umożliwi przyłączenie w przyszłości budowanych / projektowanych budynków na pozostałych działkach okolicznych, a także będzie stanowił podstawę do rozbudowy sieci miejskiej.

Umowa może być rozwiązana na mocy porozumienia Stron, szczególnie w przypadku wystąpienia okoliczności, za które Strony nie ponoszą odpowiedzialności, w tym przypadku siły wyższej, uniemożliwiającej wykonanie umowy. Miasto ma prawo do odstąpienia od umowy w przypadku przekroczenia przeznaczonych na realizację zadania środków finansowych wynikających z przedłożonego przez Inicjatora kosztorysu lub na etapie przeprowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w terminie 30 dni od powzięcia informacji o tych faktach. W wyniku, gdy w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego kwota przeznaczona na realizację zadania przekroczy wartość, jaką Miasto przeznaczyło na realizację zadania, Strony mogą uzupełnić brakujący wkład finansowy w obopólnie uzgodniony sposób. Brak porozumienia upoważnia każdą ze stron do odstąpienia od umowy.

Rozwiązanie / odstąpienie od umowy skutkuje zrzeczeniem się roszczeń przez Inicjatora w stosunku do Miasta z tytułu wniesionego wkładu rzeczowego. Wkład finansowy w przypadku braku realizacji zadania zostanie zwrócony na rachunek wskazany przez Inicjatora.

Miasto (...) nie zobowiązało się do wykonywania jakichkolwiek czynności na rzecz mieszkańców dokonujących wkład.

Pytanie

Czy Miasto (...) powinno opodatkować podatkiem VAT dobrowolne wpłaty mieszkańców?

Państwa stanowisko w sprawie

Miasto (...) stoi na stanowisku, iż wpłaty pieniężne wpłacone przez mieszkańców, stanowiące współfinansowanie inwestycji budowy odcinków sieci wodociągowej i sieci kanalizacyjnej są kosztami służącymi zaspokajaniu zbiorowych potrzeb mieszkańców i w związku z tym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl przepisu art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Dostawa towarów to przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W wyżej powołanym przepisie mowa jest o czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do rozporządzania rzeczą jak właściciel, mianowicie ma on możliwość faktycznego dysponowania tą rzeczą.

Przekazanie udziału finansowego na realizację inwestycji budowy odcinków wodociągu lub kanalizacji w postaci wpłaty pieniędzy na konto Miasta było dobrowolne. Inicjatorzy przedsięwzięć, zgodnie z umowami, nie mogą dysponować inwestycją jak właściciel. Powyższe czynności nie są zgodne z art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, dlatego też wpłaty mieszkańców nie powinny być opodatkowane podatkiem VAT.

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy mówi, iż przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy, podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Pod pojęciem działalności gospodarczej, na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy, należy rozumieć wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z kolei stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Miasto z Inicjatorami za każdym razem zawiera umowy cywilno-prawne na realizację zadania, do których jednostka samorządu terytorialnego została powołana na mocy ustawy o samorządzie gminnym.

W myśl art. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 z późn. zm.), Miasto wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Do zadań własnych miasta należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności, w tym sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę (art. 7 ust. 1 pkt 3).

Zgodnie zaś z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków (Dz. U. z 2024 r. poz. 757 z późn. zm.), zbiorowe zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie nieczystości należy do podstawowych zadań własnych miasta.

Miasto będzie zrealizowało inwestycję na podstawie umów w trybie lokalnych inicjatyw, zawartych z osobami fizycznymi, które to osoby wniosły dobrowolną wpłatę niestanowiącą należności Miasta. Dodatkowo, zgodnie z zawartymi umowami, odcinki wodociągu lub sieci kanalizacyjnej stały się 100% własnością Miasta (...).

Wpłaty dokonane przez mieszkańców nie są towarem, w myśl przepisów zawartych w art. 2 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług, ani też nie można ich zakwalifikować jako usługę. Usługą jest takie świadczenie, gdzie istnieje bezpośredni konsument oraz gdy odbiorca świadczenia odnosi korzyść majątkową. Wpłaty pieniężne przekazywane przez Inicjatorów stanowią współfinansowanie inwestycji budowy odcinków wodociągów lub kanalizacji i kosztami służącymi zaspokajaniu zbiorowych potrzeb mieszkańców, w związku z tym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Miasto (...) stwierdza, że wnoszone przez mieszkańców dobrowolne wpłaty, jako indywidualny wkład partycypacyjny w budowę sieci wodociągowej oraz sieci kanalizacyjnej, na rzecz Miasta nie stanowią i nie będą stanowiły wynagrodzenia za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy.

Analogiczne stanowisko zawarte jest w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej: 0112-KDIL1-1.4012.330.2024.2.MG.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.) zwanej dalej „ustawą”:

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

Według art. 7 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Zatem pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Ponadto opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza zostały zdefiniowane w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy:

Organy władzy publicznej mają na gruncie podatku od towarów i usług szczególny status, wynikający z  art. 15 ust. 6 ustawy:

Zatem organy władzy publicznej nie będą podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają należności, opłaty lub składki. Organ władzy publicznej będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj.:

• gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań, oraz
• gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Rolę gminy szczegółowo określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.):

Przepis art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym stanowi, że:

Według art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym:

Ponadto w myśl art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 757):

Z opisu sprawy wnika, że są Państwo (Inwestor) czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług (VAT).

W związku z budową sieci wodociągowej i sieci kanalizacji sanitarnej zawarli Państwo z mieszkańcami (Inicjator) umowy cywilnoprawne na realizację zadania publicznego w ramach inicjatywy lokalnej. Mieszkańcy dokonali dobrowolnych wpłat jako indywidualny wkład w partycypację budowy wodociągu i kanalizacji w działkach o numerach ewidencyjnych 1 i 2.

Szacowany koszt inwestycji wynosi powyżej (...) brutto.

Zgodnie z uchwałą Rady Miasta przeznaczyli Państwo na realizację powyższego zadania środki finansowe w wysokości (...) złotych stanowiące Państwa wkład własny. Inicjator zobowiązał się do wniesienia wkładu własnego w formie:

• świadczenia rzeczowego w postaci  kompletnej dokumentacji projektowej wraz z uzyskaniem pozwolenia na budowę / zgłoszenia robót budowlanych niewymagających pozwolenia na budowę w wartości około (...) zł brutto;
• wkładu pieniężnego w wysokości (...) zł brutto.

Warunki umowy były jednakowe dla wszystkich osób, z którymi została zawarta umowa. Mieszkańcy dokonali wpłat ustalonych w umowie.

Zadanie zostanie wykonane przez spółkę miejską – (...) Sp. z o.o. w (...) (Współinwestor, Wykonawca).

Wpłaty mieszkańców w znacznym stopniu skrócą czas realizacji wykonania Państwa zadań własnych, jakim jest m.in. zaopatrzenie w wodę oraz przyśpieszą wybudowanie wodociągu bądź kanalizacji, a co za tym idzie przyspieszą możliwość korzystania z tych budowli. W przypadku, gdyby mieszkańcy nie zdecydowali się na partycypowanie w kosztach ww. infrastruktury, sieć wodociągowa i kanalizacyjna zostałaby zbudowana, jednak nastąpiłoby to w terminie znacznie oddalonym w czasie.

Nie będą Państwo użytkowali bezpośrednio przekazywanej sieci wodno-kanalizacyjnej.

Po jej wybudowaniu, otrzymaniu pozwolenia na użytkowanie strony ustaliły, że zgodnie z umową przeniosą Państwo na rzecz Współinwestora/Wykonawcy udziały w prawie współwłasności do wspólnie wybudowanego środka trwałego w formie aportu na poczet zwiększenia kapitału zakładowego Współinwestora. Sieć zostanie przekazana do spółki miejskiej, która będzie pobierała opłaty od użytkowników sieci za zużytą wodę i odprowadzone ścieki. Po zakończonej inwestycji odcinki wodociągu i kanalizacji staną się współwłasnością Państwa i Współinwestora.

Wszyscy właściciele budowanych / projektowanych budynków na działkach o numerach ewidencyjnych 1 i 2 byli zainteresowani inicjatywą lokalną i zobowiązali do wniesienia wkładu pieniężnego w ramach inicjatywy lokalnej, zaś właściciele niezabudowanych/ nieprojektowanych działek w powyższej lokalizacji nie zgłosili chęci udziału w inicjatywie lokalnej.

Wybudowany odcinek sieci umożliwi przyłączenie w przyszłości budowanych / projektowanych budynków na pozostałych działkach okolicznych, a także będzie stanowił podstawę do rozbudowy sieci miejskiej.

Nie zobowiązali się Państwo do wykonywania jakichkolwiek czynności na rzecz mieszkańców dokonujących wkład.

Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy dobrowolne wpłaty mieszkańców powinny być opodatkowane podatkiem VAT.

Odnosząc się do kwestii opodatkowania dobrowolnych wpłat mieszkańców, jako indywidualny wkład w partycypację kosztów budowy wodociągu i kanalizacji w działkach o numerach ewidencyjnych 1 i 2 zaznaczyć należy, że zaistnienie czynności opodatkowanej ma miejsce wyłącznie wówczas, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i otrzymywanym wynagrodzeniem, oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami.

Jak Państwo wskazali, nie będą Państwo użytkowali bezpośrednio przekazywanej sieci wodno-kanalizacyjnej. Po jej wybudowaniu, otrzymaniu pozwolenia na użytkowanie sieć zostanie przekazana do spółki miejskiej, która będzie pobierała opłaty od użytkowników sieci za zużytą wodę i odprowadzone ścieki. Po zakończonej inwestycji odcinki wodociągu i kanalizacji staną się współwłasnością Państwa i Współinwestora (spółki miejskiej).

Tym samym mieszkańcy, którzy dokonali dobrowolnych wpłat, występują w rozpatrywanej sprawie wyłącznie jako strona współfinansująca inwestycję. Wybudowane odcinki sieci wodociągowej i sieci kanalizacji sanitarnej nie będą stanowić własności mieszkańców miasta. W związku z dokonanymi wpłatami nie dochodzi zatem do dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

W zaistniałej sytuacji nie świadczą Państwo również odpłatnej usługi, o której mowa w art. 8 ust. 1 ustawy.

Jak wynika z wniosku, szacowany koszt inwestycji wynosi powyżej (...) brutto. Państwo, zgodnie z uchwałą Rady Miasta, przeznaczyli na realizację powyższego zadania środki finansowe w wysokości (...) złotych stanowiące wkład własny. Inicjator zobowiązał się do wniesienia:

• świadczenia rzeczowego w postaci kompletnej dokumentacji projektowej wraz z uzyskaniem pozwolenia na budowę / zgłoszenia robót budowlanych niewymagających pozwolenia na budowę w wartości około (...) zł brutto;
• wkładu pieniężnego w wysokości (...) zł brutto.

Dokonywane przez mieszkańców dobrowolne wpłaty, jako indywidualny wkład partycypacyjny w budowę wodociągu i kanalizacji, miały zatem na celu pomóc Państwu w zmniejszeniu kosztów inwestycji.

Podkreślić należy, że nie zobowiązali się Państwo do wykonywania jakichkolwiek czynności na rzecz mieszkańców dokonujących wkład, np. niepobierania od wpłacających mieszkańców opłat za dostawę wody i/lub odbiór ścieków; obniżenia ceny dostarczanej wody/odbieranych ścieków itp.

Mieszkańcy miasta nie będą zatem występować w charakterze odbiorcy konkretnych usług.

Wskazali Państwo, że wpłaty mieszkańców w znacznym stopniu skrócą czas realizacji wykonania Państwa zadań własnych, jakim jest m.in. zaopatrzenie w wodę oraz przyspieszą wybudowanie wodociągu bądź kanalizacji, a co za tym idzie możliwość korzystania z nich. W przypadku, gdyby mieszkańcy nie zdecydowali się na partycypowanie w kosztach ww. infrastruktury, sieć wodociągowa i kanalizacyjna zostałaby zbudowana, jednak nastąpiłoby to w terminie znacznie oddalonym w czasie. Wszyscy właściciele budowanych / projektowanych budynków na działkach o numerach ewidencyjnych1 i 2 byli zainteresowani inicjatywą lokalną i zobowiązali do wniesienia wkładu pieniężnego w ramach inicjatywy lokalnej. Natomiast właściciele niezabudowanych/ nieprojektowanych działek w powyższej lokalizacji nie zgłosili chęci udziału w inicjatywie lokalnej. Pomimo tego, wybudowany odcinek sieci umożliwi przyłączenie w przyszłości tych budowanych / projektowanych budynków na pozostałych działkach okolicznych, będzie także stanowił podstawę do rozbudowy sieci miejskiej.

Dokonane przez mieszkańców dobrowolne wpłaty miały zatem charakter darowizny rozumianej jako dobrowolne i bezpłatne przysporzenie majątkowe na rzecz innej jednostki.

Zgodnie z art. 888 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Zatem partycypowanie przez mieszkańców w kosztach budowy wodociągu i kanalizacji w działkach o numerach ewidencyjnych 61904 i 6193/2 nie może być uznane za dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy. Nie jest również odpłatnością za świadczone usługi, o których mowa w art. 8 ustawy. Tym samym wpłaty te nie będą stanowiły wynagrodzenia za jakiekolwiek czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy.

Tym samym Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.