Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w części dotyczącej opodatkowania podatkiem VAT usług transportu door to door (pytanie nr 1) jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 listopada 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 29 listopada 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczący między innymi opodatkowania podatkiem VAT usług transportu door to door (pytanie nr 1). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina/Centrum Usług Społecznych w (...) jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu umów cywilnoprawnych.

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w (...), jako jednostka organizacyjna Gminy, od 1 września 2024 r. przekształcił się w Centrum Usług Społecznych w (...) w ramach projektu „(...)” nr (…) współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, w ramach programu Fundusze Europejskie dla (…). W związku z powyższym Centrum Usług Społecznych funkcjonuje jako jednostka organizacyjna pomocy społecznej.

Projekt będzie realizowany do 31 sierpnia 2027 r. i będzie finansowany ze środków Unii Europejskiej, Budżetu Państwa oraz wkładu własnego jednostek samorządu terytorialnego.

Po jego zakończeniu będzie finansowany ze środków własnych Gminy.

W ramach realizacji projektu Centrum Usług Społecznych w (...) będzie realizowało częściowo odpłatne usługi, które zostaną zawarte w Gminnych Programach Usług Społecznych przyjętych Uchwałą Rady Gminy. Program usług będzie przewidywał opłatę za niektóre usługi świadczone przez CUS.

Przepisy ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. poz. 1818) określają sposób pobierania i naliczania opłat od mieszkańców.

Art. 42 [Warunki i tryb kwalifikowania do korzystania z usług społecznych oraz ustalania opłat]

1. Kwalifikowanie oraz ustalanie opłaty za usługi społeczne, jeżeli program usług społecznych przewiduje opłatę za określone w nim usługi społeczne, odbywa się w oparciu o warunki i w trybie wynikającym z programu usług społecznych i nie wymaga wydania decyzji administracyjnej.

2. Kwalifikowanie odbywa się z uwzględnieniem ograniczeń i limitów wynikających z budżetu przewidzianego na realizację programu usług społecznych.

3. Odmowa zakwalifikowania wymaga wydania decyzji administracyjnej.

Mieszkaniec będzie korzystał z usług na podstawie zapisów w Indywidualnym Planie Usług Społecznych zgodnie z art. 42 Ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. poz. 1818).

Płatność za usługę transportu będzie realizowana zgodnie z art. 43. ustawy o realizowaniu usług społecznych przez centra usług społecznych:

1. Jeżeli program usług społecznych przewiduje opłatę za określone w nim usługi społeczne, osoby zakwalifikowane wnoszą opłatę na rachunek bankowy centrum, w wysokości i terminie ustalonym przez centrum na podstawie programu usług społecznych.

2. W przypadku niewniesienia opłaty, o której mowa w ust. 1, w całości albo w części, wydaje się decyzję administracyjną o obowiązku uiszczenia opłaty. Decyzja określa wysokość należności z tytułu opłaty oraz termin jej uiszczenia.

3. Należność z tytułu opłaty, o której mowa w ust. 1, podlega ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

W chwili obecnej Wnioskodawca planuje pobierać opłaty za dwie usługi:

I. Transport door to door:

1. Jest to usługa z zakresu wymienionego w art. 2 ust. 4, 6 i 14 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. poz. 1818).

Podmiotem realizującym zadanie będzie CUS. Usługa dla osób potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu (w tym z powodu wieku, stanu zdrowia, niepełnosprawności) obejmuje pomoc w wydostaniu się z mieszkania lub innego miejsca, przejazd i pomoc w dotarciu do miejsca docelowego. Usługa obejmuje też sytuacje, w których z transportu korzysta, w tym samym czasie, o ile pozwolą na to warunki pojazdu kilka osób uprawnionych jadąc z jednej lokalizacji do wspólnego miejsca docelowego albo jadąc z kilku lokalizacji do wspólnego miejsca docelowego i z powrotem.

Podczas przewozu możliwa jest obecność opiekuna osoby z niepełnosprawnością. Osoba niewidoma może skorzystać z przejazdu wspólnie z psem. Do świadczenia usługi Wnioskodawca zatrudnia kierowcę w wymiarze 1 etatu. Wnioskodawca zakłada wsparcie dla 40 osób potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu ze względu na wiek, stan zdrowia, niepełnosprawność. Pierwszeństwo będą miały osoby mające również trudności w samodzielnym przemieszczaniu się np. ze względu na ograniczoną sprawność (ruchową, neurologiczną, choroby układu oddechowego i krążenia, osoby niewidome, niedowidzące). Wnioskodawca planuje, że średnio/m-c będzie świadczyć usługi w ilości 1000 km. Zasady funkcjonowania usługi zostaną uregulowane w Regulaminie. Najkorzystniejszą i gwarantującą trwałość formą usługi będzie zakup samochodu max. 9os. (w tym kierowca) dostosowanego do przewozu osób z niepełnosprawnością również na wózku inwalidzkim wraz z rampą wjazdową oraz schodołazu. Wnioskodawca pokryje też koszty związane z utrzymaniem samochodu (ubezpieczenie, przeglądy, opony). Realizacja usługi podyktowana jest realizacją projektu na terenie wiejskim, brak dostępu do takiej usługi jest realną barierą w zakresie mobilności.

Transport będzie dostępny dla mieszkańców Gminy potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu ze względu na wiek, stan zdrowia, niepełnosprawność. Z uwagi na fakt, że 1 osoba może korzystać z usług wielokrotnie osoby z niepełnosprawnością lub wykluczone komunikacyjnie będą korzystały z transportu nawet kilka razy w miesiącu, wobec czego zakładana liczba osób to około 40 w okresie realizacji projektu.

Centrum Usług Społecznych w (...) wskazuje, iż ww. usługi świadczone będą na podstawie art. 2, art. 39 - 43 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1818) oraz Programu Usług Społecznych przyjętego Uchwałą Rady Gminy stanowiącą prawo miejscowe i Regulaminu świadczenia usługi.

Opłaty pobierane od mieszkańców za usługę transportu będą stanowiły wkład własny w projekcie. Opłaty przeznacza się na zakup paliwa.

Do kalkulacji przyjęto, że odpłatność będzie wynosiła średnio 0,70 zł/km. Opłaty zostały określone poniżej ceny rynkowej oraz nie pokrywają w całości kosztów związanych z usługą.

Do poniższych kwot na dzień uruchomienia usługi, nie doliczono podatku VAT.

Łączna wysokość odpłatności nie będzie przekraczać wymaganej wysokości wkładu, tj. nie będą pobierane inne lub wyższe opłaty niż te, które zostały wykazane w budżecie projektu.

2. Osobami uprawnionymi do korzystania z odpłatnych usług będą: Osoby potrzebujące wsparcia w codziennym funkcjonowaniu (w tym z powodu wieku, stanu zdrowia, niepełnosprawności) poprzez okazanie orzeczenia o niepełnosprawności lub inny niż orzeczenie dokument poświadczający stan zdrowia wydany przez lekarza, tj. orzeczenie o stanie zdrowia lub opinia lekarska - decyzja z CUS dotycząca przyznania usług opiekuńczych/SUO - w przypadku braku możliwości pozyskania orzeczenia lub innego dokumentu poświadczającego stan zdrowia - oświadczenie o potrzebie wsparcia w codziennym funkcjonowaniu w związku z niemożnością samodzielnego wykonywania co najmniej 1 z podstawowej czynności dnia codziennego ze względu na wiek/stan zdrowia/niepełnosprawności.

3. Usługi transportu będą świadczone przez Gminę każdorazowo w odpowiedzi na indywidualne potrzeby uczestnika/uczestników.

4. Gmina wskazuje, że celem wprowadzenia usługi jest wsparcie Mieszkańców. Gmina przyjęła, iż wnoszona opłata będzie pokrywać jedynie szacunkowy koszt zużytego paliwa i nie będzie uwzględniała żadnych innych kosztów Gminy związanych ze świadczeniem usługi, takich jak na przykład koszty pracy kierowcy, czy inne koszty związane z utrzymaniem zakupionego w ramach Projektu samochodu.

5. Zgodnie z zapisami wniosku o dofinansowanie Gmina ustaliła, że koszt przejazdu 1 km będzie wynosił 1,50 zł, w tym średni koszt odpłatności mieszkańca to 0,70 zł.

Mając na uwadze powyższe, Gmina określa że mieszkaniec poniesie ok. 20% kosztów zakupu samego paliwa, nie wliczając kosztów zatrudnienia kierowcy i amortyzacji pojazdu.

W związku z pracami nad Programem Usług Społecznych Wnioskodawca rozważa przyjęcie kwoty 0,70 zł/km. Jest to cena poniżej kwot rynkowych. Cenę rynkową usługi ustalono na podstawie ponoszonych kosztów tego rodzaju usług zarówno przez Centrum Usług Społecznych w (...) czy też Urzędu Gminy w (...), które to korzystają z usług transportowych m.in. wynajmu busa.

Na rynku lokalnym średnia cena za km takiej usługi transportowej to ok. 4 - 5 zł/km, dodatkowo koszt ten może wzrosnąć w przypadku gdy kierowca oczekuje na przewożone osoby, kilka godzin. Usługi społeczne realizowane przez Centrum Usług Społecznych z (...) m.in. usługa „door to door” mają przede wszystkim charakter społeczny i wyrównujący szanse osób wykluczonych społecznie ze względu na stan zdrowia, niepełnosprawność czy wiek.

Celem prowadzenia takiej usługi nie jest osiągnięcie zysku czy też samo finansowanie, lecz pomoc osobom potrzebującym w dotarciu np. do lekarza, zwłaszcza pomoc osobom o niskich dochodach, które mogą być całkowicie zwolnione z odpłatności przy spełnieniu kryterium dochodowego. Realizacja usługi będzie współfinansowana z pozyskanych środków zewnętrznych, tj. środki UE czy też Budżetu Państwa oraz środków Gminy, wpłaty osób korzystających z usług to tylko fragment finansowania usługi.

6. Zgodnie z zapisami wniosku o dofinansowanie oraz zasadami realizacji wsparcia w ramach programu regionalnego pomoc ma być świadczona na rzecz osób wykluczonych społecznie ze względu na wiek, stan zdrowia czy niepełnosprawność. Ponadto, co najważniejsze, organizatorem będzie jednostka samorządu terytorialnego działająca przez swoją jednostkę budżetową, działając na podstawie przepisów prawa miejscowego - Uchwały w sprawie przyjęcia gminnego planu usług społecznych, gdzie zostaną określone stawki odpłatności. Realizacja powyższej usługi ma w pierwszej kolejności wymiar społeczny i socjalny, a pobieranie opłat ma na celu tylko częściowe sfinansowanie usługi, nie zaś przynoszenie zysku.

7. Indywidualny transport służy mieszkańcom i wysokość opłat pobieranych od uczestników/czek projektu korzystających bezpośrednio ze wsparcia będzie ustalana indywidualnie z uwzględnieniem sytuacji życiowej i materialnej poszczególnych osób, tak aby nie stanowiły bariery w dostępie do usług. Są to zasady wynikające z wytycznych dla programu regionalnego co oznacza, że część osób będzie z automatu zwolniona z opłat.

Ponadto, opłaty nie mogą ograniczać z korzystania z usług transportowych, a przy cenach rynkowych tak mogłoby się stać. Opłaty nie będą pobierane od osób, których dochód nie przekracza 100% kryterium dochodowego. Część kosztów związanych z usługą będzie finansowana w ramach dotacji ze środków Unii Europejskiej i Budżetu Państwa.

8. W chwili obecnej Program Usług Społecznych, w którym procedowana jest wysokość odpłatność za usługę „door to door” będzie omawiany na Komisjach Rady Gminy w celu ustalenia poziomu odpłatności: proponujemy odpłatność na poziomie 0,70 gr za km trasy. Odpłatność ta będzie dotyczyła każdorazowo uczestnika projektu korzystającego z usługi, w sytuacji gdy dochód na osobę w rodzinie przekracza kryterium dochodowe wynikające z ustawy o pomocy społecznej.

9. Zgodnie za art. 36 Ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. poz. 1818).

Kwalifikowanie oraz ustalanie opłaty za usługi społeczne, jeżeli program usług społecznych przewiduje opłatę za określone w nim usługi społeczne, odbywa się na podstawie złożonych przez wnioskodawców oświadczeń o spełnieniu określonych w programie usług społecznych warunków do korzystania z tych usług oraz o uprawnieniu do ulg w opłacie za usługi społeczne. Oświadczenia, o których mowa w ust. 1, składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Centrum może zwrócić się do wnioskodawcy o udokumentowanie, w sposób wskazany w programie usług społecznych:

1)spełniania przez osobę zainteresowaną określonych w programie warunków niezbędnych do jej zakwalifikowania, w tym informacji o sytuacji życiowej, zdrowotnej, rodzinnej i materialnej;

2)uprawnienia do ulg w opłacie za usługi społeczne. Każda osoba zgłaszającą się do projektu i chcąca skorzystać z usługi odpłatnej, będzie musiała przedstawić dokumenty odnośnie dochodu rodziny. Odpłatność za usługę będzie zróżnicowana w zależności od posiadanego dochodu, w ten sposób że osoby z dochodem poniżej kryterium dochodowego określonego w ustawie o pomocy społecznej będą całkowicie zwolnione z odpłatności.

10. W przypadku pierwszorazowego zgłoszenia, należy zgłosić się do Centrum Usług Społecznych w celu zakwalifikowania się do projektu, można to zrobić osobiście lub telefonicznie. W przypadku osób niesamodzielnych pracownik pojedzie do miejsca zamieszkania osoby i zbierze wymaganą dokumentację. Jeżeli osoba zostanie zakwalifikowana to kolejne zgłoszenia mogą odbywać się telefonicznie, mailowo lub osobiście.

11. W opinii Wnioskodawcy pomiędzy Wnioskodawcą a mieszkańcem nie będzie zawierana umowa cywilnoprawna na świadczenie usługi door to door, ponieważ usługa będzie realizowana w oparciu o indywidualny program usług, o którym mowa w art. 38 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. poz. 1818).

12.Termin usługi będzie wskazywała osoba chcąca z niej skorzystać, jeżeli będzie on dostępny to zostanie zrealizowany.

12. Zgodnie z art. 43 Ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. poz. 1818) osoby zakwalifikowane wnoszą opłatę na rachunek bankowy centrum, w wysokości i terminie ustalonym przez centrum na podstawie programu usług społecznych, w późniejszym czasie Wnioskodawca bierze pod uwagę zakup terminala płatniczego, tak aby zmniejszyć koszty opłat bankowych dla osób korzystających z usługi.

13. Odpłatność za przejazdy grupowe - opłata za przejechane wspólnie kilometry zostanie rozdzielona na osoby wspólnie podróżujące.

14. Usługa nie będzie miała charakteru powtarzalnego - stałego, usługa będzie miała każdorazowo charakter indywidualny dopasowany do potrzeb uczestnika.

15. Usługa będzie dostępna w dni robocze, w godzinach 8.00 - 16.00. Wnioskodawca bierze pod uwagę przesunięcie o godzinę w obie strony w wyjątkowych przypadkach np. przedłużającej się wizyty u lekarza, bądź wczesnej godziny wizyty.

16. Kierowca będzie wykonywał czynności związane z pomocą osobie korzystającej z usługi, pomagał wyjść z domu, wejść do budynku, zaprowadzi do miejsca docelowego, pomoże w rejestracji u lekarza jeśli sytuacja tego będzie wymagać. Będzie dbał o samochód i rozliczał zrealizowane usługi. Wnioskodawca bierze pod uwagę, że kierowca może wykonywać czynności zlecone przez Dyrektora np. przewóz dokumentów czy pracowników CUS w (...) w celu świadczenia przez nich pracy poza siedzibą jednostki. W chwili obecnej Wnioskodawca nie planuje wykonywania innych czynności przez kierowcę.

17. Samochód, za pośrednictwem którego będzie świadczona usługa transportu door to door, może służyć Centrum Usług Społecznych do wykonywania ich obowiązków statutowych w chwili gdy nie będzie wykorzystywany do usługi na rzecz mieszkańców Gminy, tj. kierowca może wykonywać czynności zlecone przez Dyrektora np. przewóz dokumentów czy pracowników CUS w (...) w celu świadczenia przez nich pracy poza siedzibą jednostki.

II. Koszt realizacji usług opiekuńczych:

1. Świadczenie tej usługi ma za zadanie zapewnić opiekę osobom wymagającym pomocy w codziennym funkcjonowaniu. Z uwagi na obserwowaną liczbę osób wymagających opieki zakłada się zatrudnienie 2 osób na pełen etat oraz zlecenie usług Podmiotom Ekonomii Społecznej lub NGO, w celu realizacji usługi w święta czy weekendy. Średnia liczba osób objętych tą formą wsparcia w roku to minimum 30 osób.

Gmina/Centrum wskazuje, iż ww. usługi świadczone będą na podstawie ustawy o pomocy społecznej art. 50 (Dz. U. z 2023 r. poz. 901, 1693, 1938, 2760) oraz art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o realizowaniu usług społecznych przez Centra Usług Społecznych.

2. Zgodnie z uchwałą w sprawie odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze koszt 1 godziny realizacji usługi jest równy minimalnej stawce godzinowej obowiązującej w danym roku kalendarzowym określonej w rozporządzeniu o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, opłaty dotyczące realizacji usług zapisane w Gminnym Programie usług społecznych będą przekierowywały do w/w Uchwały. Kwota wkładu własnego oszacowana jest na poziomie średnio 5-6 zł za godzinę, tyle w chwili obecnej wynosi średnia odpłatność za świadczone usługi opiekuńcze realizowane przez Centrum Usług Społecznych. Opłaty pobierane przez mieszkańców za usługę - usługi opiekuńcze, będą stanowiły wkład własny w projekcie.

Świadczone przez Gminę usługi opiekuńcze są usługami pomocy społecznej w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 11 Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 901 ze zm.). W ramach realizacji projektu zasady odpłatności zostaną określone w Gminnym Planie Usług Społecznych.

3. Usługa skierowana do Mieszkańców Gminy wykluczonych ze względu na stan zdrowia, wiek czy niepełnosprawność - zgodnie z ustawą o pomocy społecznej usługi opiekuńcze skierowane są do osoby samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić.

2. Osobami uprawnionymi do korzystania z usług będą: Osoby potrzebujące wsparcia w codziennym funkcjonowaniu (w tym z powodu wieku, stanu zdrowia, niepełnosprawności) poprzez okazanie orzeczenia o niepełnosprawności lub inny niż orzeczenie dokument poświadczający stan zdrowia wydany przez lekarza, tj. orzeczenie o stanie zdrowia lub opinia lekarska, - decyzja z CUS dotycząca przyznania usług opiekuńczych/SUO - w przypadku braku możliwości pozyskania orzeczenia lub innego dokumentu poświadczającego stan zdrowia - oświadczenie o potrzebie wsparcia w codziennym funkcjonowaniu w związku z niemożnością samodzielnego wykonywania co najmniej 1 z podstawowej czynności dnia codziennego ze względu na wiek/stan zdrowia/niepełnosprawności.

Usługi opiekuńcze będą świadczone w miejscu zamieszkania przez opiekuna/opiekunkę na podstawie art. 50 Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1283 ze zm.) i będą polegały w szczególności na:

1)pomaganie podopiecznemu w codziennych czynnościach życiowych (robienie zakupów, sprzątanie, gotowanie, pranie, pomoc w spożywaniu posiłku);

2)pielęgnowanie oraz dbanie o zdrowie, higienę osobistą ludzi chorych i niesamodzielnych (m.in. mycie, kąpanie, czesanie, golenie, ubieranie, słanie łóżka i zmiana pościeli oraz bielizny osobistej osobie unieruchomionej w łóżku);

3)udzielanie pierwszej pomocy w przypadkach zagrożenia zdrowia i życia podopiecznego;

4)mobilizowanie podopiecznego do aktywnego spędzania czasu wolnego i rozwijania jego zainteresowań;

5)aktywizowanie podopiecznego do zwiększania jego samodzielności życiowej;

6)doradzanie w zakresie planowania i organizacji gospodarstwa domowego;

7)kontaktowanie się z różnego rodzaju instytucjami i organizacjami społecznymi w celu rozwiązywania problemów zdrowotnych, materialnych, mieszkaniowych, rodzinnych i prawnych podopiecznego;

8)inicjowanie pozytywnych relacji międzyludzkich w najbliższym otoczeniu podopiecznego, a zwłaszcza z członkami jego rodziny, zapewnianie kontaktów z otoczeniem,

9)pielęgnacja zalecona przez lekarza, która obejmuje czynności pielęgnacyjne wynikające z przedłożonego zaświadczenia lekarskiego lub dokumentacji medycznej, uzupełniające w stosunku do pielęgniarskiej opieki środowiskowej oraz prowadzenie najprostszych ćwiczeń rehabilitacyjnych, uzgodnionych z lekarzem, pomoc w dostępie do świadczeń zdrowotnych np. wizyty lekarskie,

10)prowadzenie dokumentacji w/s udzielanej pomocy.

4. Usługi opiekuńcze będą świadczone na podstawie wydanej decyzji administracyjnej zawierającej kwotę opłaty za świadczenie poszczególnych usług ustalone na podstawie Uchwały Rady Gminy w sprawie szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, oraz szczegółowych warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat jak również tryb ich pobierania (art. 50 ust. 6) ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1283).

W związku z krajowymi przepisami określającymi stawki minimalnego wynagrodzenia za pracę, w Uchwale Rady Gminy przyjęto, że podstawą obliczania opłaty za godzinę świadczonych usług opiekuńczych jest minimalna stawka godzinowa określona w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 14 września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r. (Dz. U. poz. 1893). Indywidualna wysokość opłat pobieranych od uczestników/czek projektu korzystających bezpośrednio ze wsparcia będzie ustalana indywidualnie z uwzględnieniem sytuacji życiowej i dochodowej poszczególnych osób, tak aby nie stanowiły bariery w dostępie do usług, zgodnie z w/w uchwałami.

W związku tym, iż usługi będą przyznawane na podstawie ustawy o pomocy społecznej każdorazowo będzie przeprowadzany wywiad środowiskowy w celu zweryfikowania indywidualnej sytuacji świadczeniobiorców i wydania decyzji zgodnie z Uchwałą Rady Gminy w sprawie szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze, w tym sąsiedzkie usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz szczegółowe warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również tryb ich pobierania. Osoby chcące skorzystać ze świadczonych przez Gminę usług w postaci usług opiekuńczych będą pokrywać tylko część kosztów, jakie Gmina będzie ponosić w związku z zapewnieniem przedmiotowych usług, nie będzie pokrywała faktycznych/rzeczywistych kosztów ponoszonych przez Gminę.

5. Wysokość opłat za świadczone przez Gminę usługi opiekuńcze w postaci usług opiekuńczych, nie będzie ustalana na podstawie kryteriów rynkowych. Opłaty nie będą pobierane od osób, których dochód nie przekracza 100% kryterium dochodowego. Do pobieranych opłat za świadczone przez CUS usługi opiekuńcze nie będzie doliczana marża.

W chwili obecnej stawka godzinowa określona w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 14 września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej jest podstawą do obliczania wysokości odpłatności za usługi opiekuńcze zgodnie z Uchwałą Rady Gminy wydaną na podstawie art. 50 Ustawy o pomocy społecznej we wszystkich sytuacjach dotyczących przyznania usług opiekuńczych - stanowi 100% wartości jednej godziny usługi, od której to liczony jest wg tabeli procent odpłatności np. osoby w rodzinie osiągające dochód stanowiący 200-300% kryterium dochodowego będą ponosić odpłatność w wysokości 30% kwoty bazowej.

Uchwała Rady Gminy w sprawie szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze, w tym sąsiedzkie usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, oraz szczegółowe warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również tryb ich pobierania, stanowić będzie że okolicznościami mającymi wpływ na wysokość opłaty będzie wysokość dochodu na osobę w rodzinie (im wyższy dochód tym większy procent odpłatności od kwoty bazowej) oraz ewentualne spełnienie przesłanek:

1)konieczności sprawowania opieki w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych w gospodarstwie domowym na rzecz więcej niż jednej osoby,

2)konieczności ponoszenia wysokich opłat związanych z procesem leczenia, rehabilitacji, zakupu leków, artykułów higienicznych lub pielęgnacyjnych,

3)konieczności ponoszenia opłaty za pobyt członka rodziny w domu pomocy społecznej, placówce opiekuńczo - wychowawczej lub rehabilitacyjnej, ośrodku wsparcia, placówce leczniczo - rehabilitacyjnej po przedstawieniu potwierdzeń dokonanych odpłatności;

4)innego zdarzenia losowego powodującego niemożność lub znaczne utrudnienie ponoszenia odpłatności za usługi, które mogą stanowić podstawę do częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat. Wysokość odpłatności będzie ustalana na podstawie wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez pracownika socjalnego, a później decyzji wydanej przez upoważnione osoby, tj. Dyrektora Centrum Usług Społecznych w (...) czy też Organizatora Pomocy Społecznej. Wysokość opłaty za usługę opiekuńczą nie będzie uwzględniała zysku dla Gminy.

6. W związku z koniecznością zlecenia części usług podmiotom ekonomii społecznej Wnioskodawca bierze pod uwagę przeprowadzenie postępowania zakupowego z wykorzystaniem klauzul społecznych bądź konkurs ofert na realizację zadania publicznego. Cena zostanie ustalona w oparciu o złożone oferty.

Pytania

1)Czy odpłatność lub częściowa odpłatność (art. 42-43 Ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. poz. 1818)) za usługi społeczne transportu realizowanego na podstawie Gminnego Programu Usług Społecznych, o których mowa w art. 4-5 ww. ustawy powinna być obciążana podatkiem VAT?

2)Czy odpłatność lub częściowa odpłatność (art. 42-43 Ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. poz. 1818)) za usługi opiekuńcze realizowane na podstawie Gminnego Programu Usług Społecznych o których mowa w art. 4-5 ww. ustawy oraz ustawy o pomocy społecznej powinny być obciążane podatkiem VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

W opinii Gminy, opłaty za usługi społeczne będą pobierane zgodnie z art. 42 - 43 Ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. poz. 1818). Odpłatność wynika z Programu Usług Społecznych przyjętego Uchwałą Rady Gminy wynika z dokumentu stanowiącego prawo miejscowe. Centrum Usług Społecznych pobierając opłatę za usługi społeczne działa na podstawie ustawy o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych i działa w charakterze organów władzy publicznej, a nie podatnika VAT, zatem czynności te będą podlegały wyłączeniu z opodatkowania VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy:

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Z powyższych uregulowań wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu niebędące dostawą towarów. Z uwagi na powyższe unormowania, pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym, związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w jego działalności gospodarczej.

Zauważyć należy, że przy określeniu czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone. Istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy usługą i otrzymaną zapłatą. Kolejnym czynnikiem decydującym o tym, czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest ustalenie, czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Czynność opodatkowana powstaje w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia, oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami.

Warto w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak, przykładowo w wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise, TSUE uznał, że określoną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeśli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miała być opodatkowana VAT.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie podkreślono, że usługi świadczone są za wynagrodzeniem, wyłącznie jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.

W konsekwencji należy stwierdzić, że aby uznać dane świadczenie za świadczenie odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a beneficjentem, i w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść.

Przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone.

Niemniej, muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Wobec powyższego należy wskazać, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Przy czym, nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów albo świadczenie usług – w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy oraz art. 8 ust. 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 6 ustawy:

Oznacza to, że organ władzy publicznej będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 ust. 1 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r., s. 1, ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą, zgodnie z którym:

W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwojakim charakterze:

• podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz
• podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych) - tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Wyłączenie z grona podatników podatku od towarów i usług organów władzy publicznej jest możliwe tylko wtedy, gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji państwowych np. w zakresie administracji, sądownictwa, obrony narodowej. Wówczas wyłączenie z opodatkowania nie prowadzi do naruszenia zasad konkurencji.

Organy władzy publicznej są podatnikami podatku od towarów i usług w zakresie czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Z powyższych konstrukcji prawnych jednoznacznie wynika, że jednostka samorządu terytorialnego, w tym gmina, wykonując we własnym imieniu i na własny rachunek czynności spełniające definicję działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 ustawy, działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.), zwanej dalej ustawą o samorządzie gminnym:

W myśl art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Stosownie art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym:

Z opisu sprawy wynika, że Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów.

Gmina planuje pobierać opłaty za usługę transportu door to door. Podmiotem realizującym zadanie będzie Centrum Usług Społecznych. Usługa będzie dostępna dla osób potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu (w tym z powodu wieku, stanu zdrowia, niepełnosprawności) oraz będzie obejmować pomoc w wydostaniu się z mieszkania lub innego miejsca, przejazd i pomoc w dotarciu do miejsca docelowego. Usługa będzie obejmować też sytuacje, w których z transportu korzysta, w tym samym czasie, o ile pozwolą na to warunki pojazdu kilka osób uprawnionych jadąc z jednej lokalizacji do wspólnego miejsca docelowego albo jadąc z kilku lokalizacji do wspólnego miejsca docelowego i z powrotem.

Podczas przewozu będzie możliwa obecność opiekuna osoby z niepełnosprawnością. Osoba niewidoma będzie mogła skorzystać z przejazdu wspólnie z psem. Do świadczenia usługi Gmina zatrudni kierowcę w wymiarze 1 etatu. Gmina zakłada wsparcie dla 40 osób potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu ze względu na wiek, stan zdrowia, niepełnosprawność. Pierwszeństwo będą miały osoby mające również trudności w samodzielnym przemieszczaniu się np. ze względu na ograniczoną sprawność (ruchową, neurologiczną, choroby układu oddechowego i krążenia, osoby niewidome, niedowidzące). Gmina planuje, że średnio/m-c będzie świadczyć usługi w ilości 1000 km. Zasady funkcjonowania usługi zostaną uregulowane w Regulaminie. Najkorzystniejszą i gwarantującą trwałość formą usługi będzie zakup samochodu max. 9os. (w tym kierowca) dostosowanego do przewozu osób z niepełnosprawnością również na wózku inwalidzkim wraz z rampą wjazdową oraz schodołazu. Gmina pokryje też koszty związane z utrzymaniem samochodu (ubezpieczenie, przeglądy, opony). Realizacja usługi podyktowana jest realizacją projektu na terenie wiejskim, brak dostępu do takiej usługi jest realną barierą w zakresie mobilności.

Transport będzie dostępny dla mieszkańców Gminy potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu ze względu na wiek, stan zdrowia, niepełnosprawność. Z uwagi na fakt, że 1 osoba może korzystać z usług wielokrotnie osoby z niepełnosprawnością lub wykluczone komunikacyjnie będą korzystały z transportu nawet kilka razy w miesiącu, wobec czego zakładana liczba osób to około 40 w okresie realizacji projektu.

Opłaty pobierane od mieszkańców za usługę transportu będą stanowiły wkład własny w projekcie. Opłaty będą przeznaczone na zakup paliwa. Do kalkulacji przyjęto, że odpłatność będzie wynosiła średnio 0,70 zł/km. Opłaty zostały określone poniżej ceny rynkowej oraz nie pokrywają w całości kosztów związanych z usługą. Wnoszona opłata będzie pokrywać jedynie szacunkowy koszt zużytego paliwa i nie będzie uwzględniała żadnych innych kosztów Gminy związanych ze świadczeniem usługi, takich jak na przykład koszty pracy kierowcy, czy inne koszty związane z utrzymaniem zakupionego w ramach Projektu samochodu. Gmina ustaliła, że koszt przejazdu 1 km będzie wynosił 1,50 zł, w tym średni koszt odpłatności mieszkańca to 0,70 zł. Gmina określa że mieszkaniec poniesie ok. 20% kosztów zakupu samego paliwa, nie wliczając kosztów zatrudnienia kierowcy i amortyzacji pojazdu. Odpłatność za przejazdy grupowe - opłata za przejechane wspólnie kilometry zostanie rozdzielona na osoby wspólnie podróżujące.

Usługi transportu będą świadczone przez Gminę każdorazowo w odpowiedzi na indywidualne potrzeby uczestnika/uczestników.

Indywidualny transport będzie służyć mieszkańcom i wysokość opłat pobieranych od uczestników/czek projektu korzystających bezpośrednio ze wsparcia będzie ustalana indywidualnie z uwzględnieniem sytuacji życiowej i materialnej poszczególnych osób, tak aby nie stanowiły bariery w dostępie do usług. Są to zasady wynikające z wytycznych dla programu regionalnego co oznacza, że część osób będzie z automatu zwolniona z opłat.

W przypadku pierwszorazowego zgłoszenia będzie należało zgłosić się do Centrum Usług Społecznych w celu zakwalifikowania się do projektu, będzie można to zrobić osobiście lub telefonicznie. W przypadku osób niesamodzielnych pracownik pojedzie do miejsca zamieszkania osoby i zbierze wymaganą dokumentację. Jeżeli osoba zostanie zakwalifikowana to kolejne zgłoszenia będą mogły odbywać się telefonicznie, mailowo lub osobiście.

Termin usługi będzie wskazywała osoba chcąca z niej skorzystać (jeżeli będzie on dostępny to zostanie zrealizowany).

Usługa będzie dostępna w dni robocze, w godzinach 8.00 - 16.00. Gmina bierze pod uwagę przesunięcie o godzinę w obie strony w wyjątkowych przypadkach np. przedłużającej się wizyty u lekarza, bądź wczesnej godziny wizyty.

Kierowca będzie wykonywał czynności związane z pomocą osobie korzystającej z usługi, pomagał wyjść z domu, wejść do budynku, zaprowadzi do miejsca docelowego, pomoże w rejestracji u lekarza jeśli sytuacja tego będzie wymagać. Będzie dbał o samochód i rozliczał zrealizowane usługi. Gmina bierze pod uwagę, że kierowca może wykonywać czynności zlecone przez Dyrektora np. przewóz dokumentów czy pracowników Centrum Usług Społecznych w celu świadczenia przez nich pracy poza siedzibą jednostki. W chwili obecnej Gmina nie planuje wykonywania innych czynności przez kierowcę. Samochód, za pośrednictwem którego będzie świadczona usługa transportu door to door, może służyć Centrum Usług Społecznych do wykonywania ich obowiązków statutowych w chwili gdy nie będzie wykorzystywany do usługi na rzecz mieszkańców Gminy, tj. kierowca może wykonywać czynności zlecone przez Dyrektora np. przewóz dokumentów czy pracowników CUS w (...) w celu świadczenia przez nich pracy poza siedzibą jednostki.

Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy świadczona przez Gminę usługa transportu door to door, za którą pobierana będzie opłata podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (pytanie nr 1).

W odniesieniu do przedstawionych przez Państwa wątpliwości podkreślić należy, że wprawdzie zadania własne jednostek samorządu terytorialnego obejmują zaspokajanie wszystkich potrzeb wspólnoty (są to działania zmierzające do przysporzenia korzyści ogółowi mieszkańców stanowiących wspólnotę samorządową), jednak wykonywanie czynności w ramach tych zadań nie oznacza automatycznie, że mają one charakter władczy. Wykonywane czynności mogą bowiem spełniać kryteria wskazane w definicji działalności gospodarczej zawartej w art. 15 ust. 2 ustawy.

Ponadto należy mieć na uwadze, że wyłączenie podmiotów wskazanych w art. 13 Dyrektywy z grona podatników podatku VAT dotyczy sfery działań o charakterze władczym.

Jak wynika z utrwalonego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE):

Ponadto:

Podobnie stwierdził TSUE w orzeczeniu w sprawie C-4/89 – Comune di Carpaneto Piascentino i inni a Ufficio provinciale imposta sul valore aggiunto di Piacenza:

Wyłączenie przewidziane w art. 15 ust. 6 ustawy ma zastosowanie, gdy podmiot mający status organu władzy publicznej (urzędu obsługującego ten organ) wykonuje czynności o charakterze władczym, które związane są z realizacją zadań nałożonych na ten organ przepisami prawa, do których realizacji został on powołany (działanie w określonym reżimie publiczno-prawnym). Natomiast w odniesieniu do pozostałych czynności, mających cywilnoprawny charakter, organ władzy publicznej, co do zasady, będzie podatnikiem podatku od towarów i usług.

Innymi słowy organ (urząd obsługujący ten organ) będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach – gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań (co wynika z pierwszej części art. 15 ust. 6 ustawy) oraz gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych. Stąd też, aby uznać, że organ działa w zakresie swoich funkcji ustawowych i jednocześnie nie korzysta z formy cywilistycznej musi zaistnieć sytuacja tego rodzaju, że przy realizacji danego zadania – określonej prawem czynności wykonywanej w interesie publicznym, organ ten wyposażony jest we władztwo publiczne, tj. występuje w pozycji nadrzędnej w stosunku do innych podmiotów uczestniczących w danej czynności.

Mając zatem na uwadze przedstawione we wniosku okoliczności sprawy należy stwierdzić, że świadczona przez Gminę usługa door to door będzie usługą wykonywaną w ramach stosunków cywilnoprawnych na podstawie zawartej w formie ustnej umowy z mieszkańcem potrzebującym wsparcia w codziennym funkcjonowaniu, będącym beneficjentem tej usługi. Osoba chcąca skorzystać z usługi będzie zgłaszać się do Centrum Usług Społecznych w celu zakwalifikowania się do projektu (osobiście lub telefonicznie). W przypadku osób niesamodzielnych pracownik pojedzie do miejsca zamieszkania osoby i zbierze wymagana dokumentację. Jeżeli osoba zostanie zakwalifikowana to kolejne zgłoszenia będą odbywać się telefonicznie, mailowo lub osobiście.

Ponadto za świadczenie usługi door to door będzie przewidziane wynagrodzenie. Odpłatność za przedmiotową usługę będzie wynosiła średnio 0,70 zł/km. Osoby zakwalifikowane będą wnosić opłatę na rachunek bankowy centrum, w wysokości i terminie ustalonym przez centrum na podstawie programu usług społecznych. Zatem w analizowanym przypadku otrzymana od mieszkańca opłata będzie konsekwencją wykonania usługi door to door, tj. świadczenia obejmującego pomoc w wydostaniu się z mieszkania lub innego miejsca, przejazd i pomoc w dotarciu do miejsca docelowego. W tym przypadku będzie więc dochodzić pomiędzy Gminą a mieszkańcem do świadczenia wzajemnego.

Jednocześnie należy podkreślić, że działalność Gminy w tym zakresie będzie miała charakter powtarzalny i stały (nie będzie ona prowadzona w sposób incydentalny). Usługa będzie dostępna w dni robocze, w godzinach 8.00 - 16.00. Gmina bierze pod uwagę przesunięcie o godzinę w obie strony w wyjątkowych przypadkach np. przedłużającej się wizyty u lekarza, bądź wczesnej godziny wizyty. Termin wykonania usługi door to door będzie wskazywała osoba chcąca z niej skorzystać.

Ponadto o stałości działalności Gminy w tym zakresie świadczy fakt, że projekt będzie realizowany do 31 sierpnia 2027 r. i będzie finansowany ze środków Unii Europejskiej, Budżetu Państwa oraz wkładu własnego jednostek samorządu terytorialnego. Po jego zakończeniu będzie finansowany ze środków własnych Gminy.

Co więcej, Gmina planuje, że średnio miesięcznie będzie świadczyć usługi w ilości 1000 km. Do świadczenia usługi door to door Gmina zatrudni kierowcę w wymiarze 1 etatu. Kierowca będzie wykonywał czynności związane z pomocą osobie korzystającej z usługi, pomagał wyjść z domu, wejść do budynku, zaprowadzi do miejsca docelowego, pomoże w rejestracji u lekarza jeśli sytuacja tego będzie wymagać. Będzie dbał o samochód i rozliczał zrealizowane usługi.

Zatem w związku ze świadczeniem usługi door to door Gmina zatrudni personel, za pośrednictwem którego będzie możliwe wykonywanie przedmiotowej usługi.

Tym samym Gmina, realizując te usługi, będzie zachowywać się jak przedsiębiorca, a działalność Gminy prowadzona w ww. zakresie będzie posiadać cechy działalności gospodarczej. Gmina będzie działać w tym przypadku na warunkach i w okolicznościach właściwych dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Również sposób realizacji tych usług wskazuje na działania Gminy w charakterze przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą. Mieszkaniec Gminy, chcąc bowiem skorzystać z usługi, będzie zamawiać usługę transportu door to door poprzez zgłoszenie telefoniczne, mailowe lub osobiste.

Z powyższego zatem wynika, że warunki tego świadczenia nie odbiegają od warunków, na jakich świadczyłyby je inne podmioty dysponujące odpowiednim środkiem transportu i zapewniające transport osobom potrzebującym wsparcia w codziennym funkcjonowaniu (w tym z powodu wieku, stanu zdrowia, niepełnosprawności). Nabywca będzie zamawiać usługę polegającą na transporcie door to door telefonicznie lub elektronicznie lub osobiście, a Gmina - jako usługodawca - wyznacza termin wykonania tej usługi (co do zasady usługa będzie dostępna w dni robocze, w godzinach 8.00 - 16.00), uzyskując przy tym płatność z tytułu jej świadczenia.

Jednocześnie należy podkreślić, że zastosowanie wyłączenia, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy, dla świadczonych przez Gminę usług spowodowałoby nierówne traktowanie podatników wykonujących podobne usługi transportu oraz zakłócenie konkurencji na rynku. Z wniosku wynika, że na rynku funkcjonują inne podmioty świadczące podobne usługi transportowe.

W świetle powyższego, usługi wykonywane przez Gminę nie będą stanowić czynności o charakterze władczym wykonywanych w reżimie publicznoprawnym. Wykonując te usługi, Gmina nie będzie zachować się jak organ władzy publicznej realizujący zadania o charakterze władczym, lecz jak podmiot gospodarczy świadczący usługi. Relacje pomiędzy Gminą a mieszkańcem Gminy, który chce skorzystać z oferowanej przez Gminę usługi transportu door to door, nie są bowiem oparte na władztwie rozumianym jako relacja nierównorzędnych podmiotów, która daje możliwość kształtowania przez organ władzy publicznej sytuacji drugiej strony stosunku prawnego. W analizowanej sprawie, relacje pomiędzy ww. podmiotami są kształtowane na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej i cechuje je równorzędność.

Ponadto z wniosku wynika, że kwalifikowanie mieszkańców do korzystania z usługi transportu door to door nie będzie wiązało się z wydaniem decyzji administracyjnej.

Gmina będzie znajdować się zatem w sytuacji, w której nie będzie zachowywać się jak organ władzy publicznej realizujący zadania o charakterze władczym, lecz jak podmiot gospodarczy, świadczący usługi (czyli prowadzący działalność o charakterze usługowym). Zatem, wyłączenie z zakresu opodatkowania wykonywanego przez Gminę świadczenia w zakresie usługi transportu door to door stanowiłoby zakłócenie konkurencji i nierówne traktowanie podmiotów wykonujących te same czynności.

W analizowanym przypadku Gmina zobowiązuje się wykonać określoną czynność na rzecz konkretnej osoby (mieszkańca), za którą to czynność Gmina będzie otrzymywać opłaty w określonej wysokości - Gmina przyjęła, że odpłatność będzie wynosiła 0,70 zł/km. Możliwe jest zatem zidentyfikowanie konkretnego świadczenia wykonywanego przez Gminę (opisanego we wniosku świadczenia w zakresie usługi transportu door to door) na rzecz określonego podmiotu (osoby potrzebującej wsparcia w codziennym funkcjonowaniu). Zatem, skoro jest możliwe zidentyfikowanie konkretnego świadczenia wykonywanego przez Gminę na rzecz określonego podmiotu (nabywcy), należy uznać je za świadczenie usług w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług.

Dla powyższego rozstrzygnięcia nie ma znaczenia okoliczność, że dokonując kalkulacji wysokości opłaty pobieranej od mieszkańców przyjęli Państwo, że wnoszona opłata będzie pokrywać jedynie szacunkowy koszt zużytego paliwa i nie będzie uwzględniała żadnych innych kosztów Gminy związanych ze świadczeniem usługi, takich jak na przykład koszty pracy kierowcy, czy inne koszty związane z utrzymaniem zakupionego w ramach Projektu samochodu.

Należy bowiem podkreślić, że uznanie danej czynności za wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług nie jest uzależnione od osiągania zysku przez podmiot wykonujący tę działalność. Cel czy rezultat danej działalności nie są czynnikami determinującymi przyznanie statusu podatnika podatku od towarów i usług. Nie ma żadnego znaczenia dla podlegania opodatkowaniu tym podatkiem, jaki jest cel działalności, w szczególności, czy jest to cel zarobkowy. Także czynności wykonane „po kosztach” ich świadczenia, bądź poniżej tych kosztów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie. Zatem stanowią działalność gospodarczą konstytuującą podatnika podatku od towarów i usług.

We wniosku wskazano, że opłaty pobierane od mieszkańców za usługę transportu będą stanowiły wkład własny w projekcie. Opłaty będą przeznaczone na zakup paliwa. Do kalkulacji przyjęto, że odpłatność będzie wynosiła średnio 0,70 zł/km. Opłaty zostały określone poniżej ceny rynkowej oraz nie będą pokrywać w całości kosztów związanych z usługą.

W odniesieniu do powyższego należy zauważyć, że przepisy ustawy nie ograniczają podatnika w swobodzie ustalania ceny, czyli możliwa jest sprzedaż po cenie niższej niż rzeczywista wartość towarów i usług. Taka sytuacja nie różni się niczym od normalnej sprzedaży towaru lub usługi z zyskiem. Możliwa jest sprzedaż po cenie niższej (nawet znacznie) niż rzeczywista wartość danego towaru, czy usługi. W przypadku Gminy ustalenie odpłatności na podstawie szacunkowych kosztów zużytego paliwa nie wynika z żadnych przepisów prawa, lecz jest wyrazem swobody w zakresie jej ustalenia.

Nie można więc zgodzić się z Państwem, że w odniesieniu do czynności związanych z realizacją transportu door to door jednostki samorządu terytorialnego nie występują w roli podatników VAT i tym samym ich wykonanie nie podlega opodatkowaniu VAT.

Podsumowując należy wskazać, że w analizowanej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której wystąpi skonkretyzowane świadczenie, które jest wykonywane pomiędzy dwoma określonymi stronami transakcji, dla którego to świadczenia będzie istnieć bezpośredni beneficjent czynności. W zakresie świadczenia usługi door-to door możliwe będzie możliwe zidentyfikowanie konkretnego świadczenia wykonywanego przez Gminę na rzecz określonego podmiotu - nabywcy (mieszkańca). Dlatego też, opisane czynności świadczone przez Gminę na rzecz mieszkańca będą spełniać definicję świadczenia usług zawartą w art. 8 ust. 1 ustawy, a Gmina w zakresie tych czynności nie będzie korzystać z wyłączenia z grona podatników tego podatku. Gmina będzie bowiem świadczyć w reżimie cywilnoprawnym (a nie publicznoprawnym) odpłatne usługi, a zatem wykonywać czynności wskazane w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Należy zatem stwierdzić, że pobierając opłaty za usługę transportu door to door Gmina będzie działała w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy i w zakresie, w jakim będzie realizować to świadczenie, Gmina nie będzie objęta regulacją przepisu art. 15 ust. 6 ustawy.

W konsekwencji, wykonując na rzecz mieszkańców opisane we wniosku świadczenie w zakresie transportu door to door za odpłatnością lub częściową odpłatnością Gmina będzie działała w charakterze podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą zdefiniowaną w art. 15 ust. 2 ustawy, co oznacza, że realizowane na rzecz mieszkańców świadczenie transportu door to door, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie opodatkowania podatkiem VAT usług transportu door to door (pytanie nr 1) należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (zapytania). Inne kwestie nieobjęte pytaniem ani stanowiskiem nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa - rozpatrzone.

Interpretacja dotyczy opodatkowania podatkiem VAT usług transportu door to door (pytanie nr 1), natomiast w zakresie opodatkowania podatkiem VAT usług opiekuńczych (pytanie nr 2) zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.