
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
29 października 2024 r. wpłynął za pośrednictwem ePUAP Państwa wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy uznania Świadczeń objętych Zamówieniem jako świadczenia kompleksowego, określenia miejsca opodatkowania Świadczeń, prawa do odliczenia oraz braku obowiązku wystawienia faktur w mechanizmie podzielonej płatności. Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 9 stycznia 2025 r. (wpływ ePUAP 9 stycznia 2025 r.).
Treść wniosku wspólnego jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1)Zainteresowany będący stroną postępowania:
- A.
2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:
- B. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego
A. („A.” lub „Spółka”) jest spółką prawa francuskiego wchodzącą w skład wielonarodowej grupy C. Group („Grupa”).
A. posiada siedzibę działalności gospodarczej we Francji.
A. jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT w Polsce. Spółka jest również zarejestrowana na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych w Polsce.
A. prowadzi działalność gospodarczą w branży przemysłu stalowego w dwóch obszarach: produkcja i sprzedaż maszyn dla przemysłu stalowego oraz usługi doradcze.
W ramach prowadzonej działalności:
- A. nabywa w Polsce w ramach transakcji wewnątrzwspólnotowych oraz importu maszyny („Maszyny”).
- A. wykazuje te transakcje jako WNT w polskiej informacji podsumowującej oraz deklaracji VAT (JPK_V7M) naliczając należny podatek VAT z tytułu WNT,
- nabywane w ramach WNT Maszyny nie są gotowe do użycia. Maszyny to skomplikowane urządzenia i wymagają wykonania odpowiednich instalacji oraz zaprogramowania, aby działały zgodnie z przeznaczeniem (automatyka). A. zleca dokonanie tego typu prac podmiotom zewnętrznym,
- następnie Maszyny wraz z całą automatyką są sprzedawane przez A. na terytorium Polski na rzecz polskiej spółki z Grupy, która przy jej wykorzystaniu świadczy usługi dla kontrahenta z branży przemysłu stalowego.
W ramach opisanego powyżej modelu biznesowego A. nawiązała współpracę z polskim kontrahentem B. Sp. z o.o („B.”).
B. jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT w Polsce.
B. prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie usług inżynieryjnych (w tym w zakresie układów automatyki kontrolno-sterującej) i nie jest powiązana ani kapitałowo ani osobowo z A.
W ramach współpracy z B., Spółka A.:
- Złożyła w B. zamówienie („Zamówienie”) na zaprojektowanie i wykonanie systemu przeznaczonego do precyzyjnych i automatycznych cięć bez pozostawiania zadziorów.
- Zakres prac wykonywanych przez B. w ramach Zamówienia obejmuje przede wszystkim („Świadczenia”):
- prace z zakresu automatyki maszyn, w tym:
ozaprojektowanie struktury programowania automatyki i sterowania,
ourządzenia automatyki, oprogramowanie i licencje,
owdrożenie systemu sterowania,
oprojekt i wdrożenie systemów bezpieczeństwa dla maszyn,
osystemy sterowania połączone z urządzeniami zewnętrznymi, takimi jak serwomechanizmy, enkodery itp., za pomocą sieci przemysłowej,
ointegrację systemów zewnętrznych w głównym systemie sterowania,
odokumentację automatyki,
ouruchomienie systemu przez technika na miejscu,
owsparcie techniczne,
- prace techniczne z zakresu okablowania oraz bezpieczeństwa, w tym:
oinstalacja kabli zasilających oraz wykonanie okablowania technologicznego,
owdrożenie urządzeń bezpieczeństwa (przyciski awaryjne, wyłącznik krańcowy bramy bezpieczeństwa),
odostarczenie kabli M12 prefabrykowanych,
opołączenie światłowodowe między pomieszczeniami sterowniczymi,
odostawę dwóch kontenerów – pomieszczenia „sterówki” oraz pomieszczenia MCC, na potrzeby montażu sterownic (szafy sterowania wyposażone w kontrolery PLC) oraz terminacji okablowania zasilającego i sterowniczego (okablowanie pomiędzy poszczególnymi elementami maszyny a szafą sterowniczą) – docelowo kontenery są elementem maszyny i są niezbędne aby odpowiednio zaprogramowana Maszyna mogła prawidłowo funkcjonować,
osterownice znajdujące się w kontenerach są dostarczane przez A.,
owykonanie zasilania elektrycznego sterownic z punktu styku (rozłącznik) celem dostarczenia energii elektrycznej z punktu styku do kontenera.
- świadczenia dodatkowe w stosunku do wskazanych powyżej, w ramach których A. nabywa:
omobilny panel sterujący do Maszyny z usługą programowania – panel jest niezbędny do sterowania Maszyną,
ousługa wykonania podsystemu (podprogramu) raportowania (usługa polegała na dodatkowej pracy programistycznej),
odostawa i uruchomienie szafy SCB wyposażonej w dodatkowy sterownik oraz router na potrzeby integracji oraz przyszłej komunikacji Maszyny z systemem nadzorczym huty, dla której będą wykonywane usługi cięcia,
ousługa wykonania podsystemu pomiarowego (pomiar długości/szerokości).
- Wszystkie Świadczenia wykonywane w ramach Zamówienia są ze sobą ściśle powiązane i ich wykonywanie wymaga ścisłej koordynacji (automatyka nie działa prawidłowo bez odpowiedniego okablowania i wdrożenia odpowiednich urządzeń i vice versa).
- Wszystkie wyżej opisane Świadczenia objęte są jednym Zamówieniem.
- Część Świadczeń objętych Zamówieniem B. zleca do wykonania podwykonawcy („Podwykonawca”):
- B. pełni nadzór nad wszystkimi Świadczeniami, w tym wykonywanymi przez Podwykonawcę,
- prace wykonywane przez Podwykonawcę są realizowane w ścisłej współpracy z B.
Intencją A. było zamówienie całości prac od jednego podmiotu, tak aby po ich wykonaniu A. otrzymała Maszynę, która posiada kompleksową automatykę i jest zaprogramowana w taki sposób by mogła spełniać swoje funkcje (precyzyjne i bezpieczne cięcie metali). Z biznesowego punktu widzenia odrębne nabywanie poszczególnych usług i dostaw przez A. nie byłoby uzasadnione i utrudniałoby osiągnięcie oczekiwanego rezultatu.
B. wystawia faktury:
- zaliczkową - obejmującą 45% wartości prac technicznych,
- faktury częściowe wystawiane zgodnie z zaawansowaniem prac,
- końcową - po wykonaniu całego Świadczenia.
Maszyny są posadowione na fundamentach, przy czym:
- Maszyny posiadają własny fundament (odrębny od fundamentu budynku, w którym stoją),
- Maszyny nie są na stałe przymocowane do fundamentów, tj. są przymocowane za pomocą śrub, przy czym możliwy jest demontaż Maszyn i ich relokacja bez uszkodzenia konstrukcji budynku czy Maszyny (po relokacji Maszyna mogłaby być używana w innym miejscu).
A. nie zatrudnia na terytorium Polski żadnych pracowników, nie deleguje pracowników do Polski na stałe lub okresowo oraz nie sprawuje kontroli nad pracownikami usługodawców, takiej jaką posiada nad własnym personelem.
B. działa jako niezależny, samodzielny podmiot gospodarczy na własny rachunek i ryzyko.
A. bezpośrednio nie nadzoruje, nie zarządza ani nie kontroluje działalności B., ani nie wydaje bezpośrednich instrukcji pracownikom B.
A. nie posiada na terytorium Polski maszyn i innych urządzeń niezbędnych do samodzielnego wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Polski.
A. nie wynajmuje w Polsce żadnych nieruchomości.
A. nie ma żadnego tytułu prawnego do korzystania z jakichkolwiek nieruchomości w Polsce.
Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego.
W odpowiedzi na zadane pytanie:
„czy Świadczenie objęte Zamówieniem wykonywane przez B. sp. z o.o. mieści się w załączniku nr 15 do ustawy o podatku do towarów i usług”
wskazali Państwo, że:
- jak wskazano w uzasadnieniu do wniosku w ocenie Spółki Świadczenia opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym wykonywane przez B. na rzecz A. stanowią tzw. świadczenie kompleksowe, w ramach którego świadczeniem głównym jest usługa automatyki,
- w ocenie Spółki usługa automatyki nie jest zawarta w załączniku nr 15 do ustawy o VAT i jako taka nie jest objęta mechanizmem podzielonej płatności.
Pytania (doprecyzowane w uzupełnieniu)
1)Czy Świadczenia objęte Zamówieniem stanowią tzw. świadczenie kompleksowe, w ramach którego świadczeniem głównym jest usługa z zakresu automatyki maszyn i jako taka nie podlega ona opodatkowaniu VAT w Polsce z uwagi na to, że miejscem świadczenia tej usługi przez B. na rzecz A. jest terytorium Francji, i w konsekwencji A. nie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego na fakturach dokumentujących nabycie Świadczenia objętego Zamówieniem od B., z uwagi na to że usługa ta nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce i w związku z tym faktury dokumentujące przedmiotową usługę nie powinny zawierać podatku VAT?”
2)Czy B. jest zobowiązana do wskazania „mechanizmu podzielonej płatności” na fakturach wystawianych na rzecz A. z tytułu Świadczenia?
Stanowisko Zainteresowanych w sprawie (doprecyzowane w uzupełnieniu)
Ad. 1
Świadczenia objęte Zamówieniem stanowią tzw. świadczenie kompleksowe, w ramach którego świadczeniem głównym jest usługa z zakresu automatyki maszyn i jako taka nie podlega ona opodatkowaniu VAT w Polsce z uwagi na to, że miejscem świadczenia tej usługi jest terytorium Francji i w konsekwencji A. nie przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego na fakturach dokumentujących nabycie Świadczenia objętego Zamówieniem B., z uwagi na to że usługa ta nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce i w związku z tym faktury dokumentujące przedmiotową usługę nie powinny zawierać podatku VAT.
Ad 2.
B. nie jest zobowiązana do wskazania „mechanizmu podzielonej płatności” na fakturach wystawianych na rzecz A. z tytułu Świadczenia.
Uzasadnienie stanowiska Zainteresowanych
Ad. 1
Świadczenia objęte Zamówieniem jako tzw. świadczenie kompleksowe w ramach którego świadczeniem głównym jest usługa z zakresu automatyki maszyn
Opodatkowaniu VAT w Polsce podlegają, m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).
Odpłatna dostawa towarów rozumiana jest jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT). Towarem w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o VAT są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Przez odpłatne świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (art. 8 ust. 1 ustawy o VAT).
Świadczenia wchodzące w skład Zamówienia opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym wykonywane przez B. na rzecz A. obejmują zatem zarówno świadczenie usług, jak i dostawę towarów w rozumieniu przepisów ustawy o VAT. W takim przypadku należy określić czy Świadczenia te należy traktować dla potrzeb VAT jako tzw. jedno świadczenie kompleksowe, czy każde ze świadczeń należy traktować i opodatkować odrębnie.
Ani przepisy ustawy o VAT, ani przepisy Dyrektywy VAT nie zawierają definicji świadczenia kompleksowego. Zagadnienie to było jednak wielokrotnie poruszane przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), m.in. w następujących orzeczeniach:
- TSUE z dnia 27 września 2012 r. w sprawie C-392/11, cyt.:
„W tym zakresie Trybunał orzekł, że jedno świadczenie występuje w przypadku, gdy co najmniej dwa elementy albo co najmniej dwie czynności dokonane przez podatnika są ze sobą tak ściśle związane, że tworzą obiektywnie tylko jedno nierozerwalne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny (zob. podobnie wyrok z dnia 27 października 2005 r. w sprawie C-41/04, Levob Verzekeringen i OV Bank, Zb.Orz. s. I-9433, pkt 22; ww. wyrok w sprawie Everything Everywhere, pkt 24 i 25).
Ponadto jest tak również, jeżeli jeden lub kilka świadczeń należy uznać za świadczenie główne, natomiast pozostałe świadczenie lub świadczenia stanowią świadczenie lub świadczenia dodatkowe, traktowane z punktu widzenia podatkowego tak jak świadczenie główne. W szczególności świadczenie należy uznać za dodatkowe w stosunku do świadczenia głównego, jeżeli nie stanowi ono dla klienta celu samo w sobie, lecz służy skorzystaniu w jak najlepszy sposób ze świadczenia głównego (zob. podobnie wyrok z dnia 25 lutego 1999 r. w sprawie C-349/96 CPP, Rec. s. I-973, pkt 30; ww. wyrok w sprawie Part Service, pkt 52, a także wyrok z dnia 10 marca 2011 r. w sprawach połączonych, C-497/09, C-499/09, C- 501/09 i C-502/09 Bog i in., dotychczas nieopublikowany w Zbiorze, pkt 54).”
- orzeczenie TSUE z dnia 5 października 2023 r. w sprawie C-505/22, cyt.:
„W celu ustalenia, czy podatnik dokonuje kilku odrębnych świadczeń głównych, czy też jednego świadczenia, należy zidentyfikować elementy charakterystyczne rozpatrywanej transakcji, patrząc z punktu widzenia przeciętnego konsumenta. Łańcuch poszlak, na który powołuje się w tym celu, obejmuje różne elementy: pierwsze, o charakterze intelektualnym i o decydującym znaczeniu, zmierzające do ustalenia tego, czy elementy rozpatrywanej transakcji są nierozerwalnie związane bądź nie, oraz jej celu gospodarczego, niezależnie od tego, czy jest tylko jeden, czy nie, i drugie, o charakterze materialnym, niemające decydującego znaczenia, wspierające jednak w odpowiednim razie analizę tych pierwszych elementów, takie jak dostęp odrębny lub wspólny do danych usług lub istnienie zafakturowania jednego lub odrębnego (wyrok z dnia 4 marca 2021 r., Frenetikexito, C-581/19, EU:C:2021:167, pkt 39 i przytoczone tam orzecznictwo).
Po drugie, transakcja gospodarcza stanowi jedno świadczenie, gdy należy uznać, że co najmniej jeden element stanowi świadczenie główne, natomiast inne elementy należy uważać za świadczenie lub świadczenia pomocnicze, z punktu widzenia podatkowego traktowane tak samo jak świadczenie główne (wyrok z dnia 4 marca 2021 r., Frenetikexito, C-581/19, EU:C:2021:167, pkt 40 i przytoczone tam orzecznictwo).”
- orzeczenie TSUE z dnia 4 marca 2021 r. w sprawie C-581/19, cyt.:
„Z orzecznictwa Trybunału wynika, że pierwszym kryterium, które należy wziąć pod uwagę w tym względzie, jest brak samodzielnego celu świadczenia z punktu widzenia przeciętnego konsumenta. Zatem świadczenie należy uznać za pomocnicze w stosunku do świadczenia głównego, jeżeli nie stanowi ono dla klienta celu samo w sobie, lecz środek, dzięki któremu można lepiej skorzystać z usługi głównej [wyrok z dnia 2 lipca 2020 r., Blackrock Investment Management (UK), C-231/19, EU:C:2020:513, pkt 29 i przytoczone tam orzecznictwo].
Drugie kryterium, które stanowi w rzeczywistości wskazówkę istnienia pierwszego, dotyczy uwzględnienia wartości każdego ze świadczeń składających się na transakcję gospodarczą, przy czym jedna z nich jest minimalna, a nawet marginalna w stosunku do drugiej (zob. podobnie wyrok z dnia 22 października 1998 r., Madgett i Baldwin, C-308/96 i C-94/97, EU:C:1998:496, pkt 24).”
Istotę świadczenia kompleksowego oraz jego cechy charakterystyczne zostały również przedstawione w opinii Rzecznik Generalnej Juliane Kokott z dnia 22 października 2020 r. w sprawie C–581/19, cyt.:
„22. W przypadku jednego świadczenia złożonego kilka elementów świadczenia tworzy świadczenie sui generis. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału takie świadczenie występuje w sytuacji, w której dwa lub więcej elementów albo dwie lub więcej czynności dokonane przez podatnika są ze sobą tak ściśle związane, że tworzą obiektywnie tylko jedno, niepodzielne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny (13). Trybunał ustala, czy ma to miejsce, określając elementy charakterystyczne (14), a tym samym istotę danej transakcji (15), „z punktu widzenia przeciętnego konsumenta” (16).
23. Decydującym czynnikiem jest zatem to, czy przeciętny konsument (tj. przeciętny świadczeniobiorca) postrzega otrzymane świadczenie jako wiele niezależnych świadczeń, czy też jedno pojedyncze świadczenie. Kluczowym kryterium jest w tym przypadku powszechny odbiór, a więc to, co rozumie pod tym ogół ludności. Ustanawiając kryterium „przeciętnego konsumenta”, Trybunał posługuje się typizacją, którą stosuje również w innych obszarach prawa (17). (…)
25. Cechą charakterystyczną jednego świadczenia złożonego jest nierozerwalność jego poszczególnych elementów (18). W przypadku jednego świadczenia złożonego poszczególne jego elementy stapiają się ze sobą, tworząc nowe, niezależne świadczenie, w związku z czym w powszechnym odbiorze występuje tylko jedno pojedyncze świadczenie. (…)
30. Wskazówką świadczącą o istnieniu jednego świadczenia złożonego jest też jednolity cel gospodarczy transakcji (26). Jeżeli przeciętnemu świadczeniobiorcy zależy właśnie na połączeniu kilku świadczeń, przemawia to za istnieniem jednego świadczenia złożonego. W świetle orzecznictwa Trybunału jedno świadczenie złożone występuje wtedy, kiedy wszystkie elementy świadczenia są niezbędne dla osiągnięcia jego celu (27).”
Zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą TSUE aby dane świadczenie zostało uznane za świadczenie złożone (kompleksowe) powinno zatem składać się z różnych czynności, których realizacja prowadzi jednak do jednego celu. Na świadczenie kompleksowe składa się więc kombinacja różnych czynności, prowadzących do realizacji określonego celu – do wykonania świadczenia głównego, na które składają się różne czynności pomocnicze. Natomiast czynność należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania świadczenia zasadniczego. Pojedyncza czynność traktowana jest zatem jak element świadczenia kompleksowego wówczas, jeżeli cel świadczenia czynności pomocniczej jest zdeterminowany przez czynność główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać czynności głównej bez czynności pomocniczej.
Z ekonomicznego punktu widzenia, świadczenie nie powinno być zatem dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będzie jedno świadczenie kompleksowe, obejmujące kilka świadczeń pomocniczych.
Powyższe stanowisko zostało również przyjęte przez polskie sądy administracyjne i organy podatkowe, np.:
- w wyroku NSA z dnia 9 lutego 2023 r. sygn. akt I FSK 2170/19, cyt.:
„Powyższe wnioski znajdują potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który wskazał w jakich sytuacjach można mówić o kompleksowości świadczeń, stwierdzając, że w szczególności świadczenie należy uznać za dodatkowe w stosunku do świadczenia głównego, jeżeli nie stanowi ono dla klienta celu samo w sobie, lecz służy skorzystaniu w jak najlepszy sposób ze świadczenia głównego (…)”
- Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 30 marca 2023 r., sygn. 0114- KDIP4-3.4012.753.2022.1.DM, cyt.:
„W kontekście powyższego stwierdzić należy, że ze świadczeniem usługi złożonej (kompleksowej) mamy do czynienia wówczas, gdy świadczenie usługodawcy jest rozbudowane i obejmuje dwie lub więcej pojedynczych czynności (świadczeń), będących elementami częściowego zobowiązania strony transakcji. Jednocześnie usługa taka, jeśli może zostać uznana za usługę o charakterze złożonym, podlega opodatkowaniu według zasad właściwych dla świadczenia podstawowego, głównego.
Ponadto, jeżeli w skład świadczonej usługi wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu czynności kompleksowej.”
Biorąc pod uwagę powyższe aby dane świadczenie zostało uznane za świadczenie kompleksowe dla potrzeb VAT muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:
1.Świadczenie wykonywane na rzecz nabywcy składa się z kilku dostaw towarów/usług.
2.Dostawy towarów/usługi wchodzące w skład tego świadczenia są ze sobą ściśle powiązane i służą realizacji jednego celu.
3.W ramach świadczenia można wyróżnić świadczenie główne oraz świadczenia pomocnicze, które to świadczenia pomocnicze nie stanowią celu samego w sobie, lecz są środkiem do realizacji celu dominującego.
W stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym opisanym we wniosku, wszystkie powyższe warunki są spełnione, o czym świadczy poniższe uzasadnienie.
Ad 1.
Zgodnie z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego Zamówienie złożone przez A. obejmuje liczne świadczenia, w tym prace z zakresu automatyki maszyn, prace techniczne z zakresu okablowania i bezpieczeństwa oraz inne świadczenia dodatkowe.
Ad 2.
W opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym:
- A. złożyła jedno Zamówienie na zaprojektowanie i wykonanie kompleksowego systemu przeznaczonego do precyzyjnych i automatycznych cięć wykonywanych przez Maszynę, bez pozostawiania zadziorów,
- intencją A. było zamówienie całości prac od jednego podmiotu, tak aby po ich wykonaniu Maszyna, którą A. uprzednio nabyła, posiadała kompleksową automatykę i była zaprogramowana w taki sposób by mogła spełniać swoje funkcje (precyzyjne i bezpieczne cięcie metali),
- wszystkie Świadczenia wykonywane w ramach Zamówienia są ze sobą ściśle powiązane i ich wykonywanie wymaga ścisłej koordynacji (automatyka nie działa prawidłowo bez odpowiedniego okablowania i wdrożenia odpowiednich urządzeń),
- A. nie jest zainteresowana odrębnym nabyciem poszczególnych usług i dostaw składających się na kompleksową automatykę ponieważ:
- nabycie poszczególnych elementów Świadczenia od różnych podmiotów nie gwarantuje zapewnienia realizacji celu (automatyki Maszyny zapewniającej precyzyjne i bezpieczne cięcie metali), którą to realizację zapewnia wyłącznie całe Świadczenie objęte Zamówieniem,
- B. posiada wiedzę jakie komponenty są wymagane dla realizacji celu Spółki. Jakkolwiek komponenty te zostały określone w Zamówieniu, nie jest możliwe osiągnięcie tego celu poprzez nabycie tylko części z nich,
- A. nie jest zainteresowana nabyciem poszczególnych usług czy dostaw wchodzących w skład Zamówienia, gdyż same w sobie nie realizowałyby one potrzeb A. – poszczególne świadczenia nie stanowią celu samego w sobie, dopiero wykonanie wszystkich Świadczeń wchodzących w skład Zamówienia realizuje cel A., tj. odpowiednie zaprogramowanie (automatykę) Maszyny.
W świetle powyższego, Świadczenia wchodzące w skład Zamówienia są ze sobą ściśle powiązanie i służą realizacji jednego celu, a ich rozdzielenie miałoby charakter sztuczny.
Ad 3.
Cel A. jest jasno określony - takie zaprogramowanie (automatyka) uprzednio nabytej Maszyny aby pełniła ona swoje funkcje (precyzyjne i bezpieczne cięcie metali). W ocenie Spółki nie ulega zatem wątpliwości, że:
- usługą główną w ramach Świadczenia jest usługa automatyki,
- wszystkie pozostałe świadczenia mają charakter pomocniczy - nie stanowią one bowiem celu samego w sobie, lecz służą realizacji usługi głównej.
Przy czym zgodnie z powołaną powyżej Opinią Rzecznik Generalnej w sprawie C‑581/19 w przypadku świadczenia kompleksowego, cyt.: Waga poszczególnych elementów świadczenia słusznie nie ma tu znaczenia. To, czy jedno świadczenie złożone okaże się dostawą towarów w rozumieniu art. 14 ust. 1, czy też usługą w rozumieniu art. 24 ust. 1 dyrektywy VAT, jest również kwestią wyłącznie powszechnego odbioru.
Wnioski:
- Mając na uwadze powołane argumenty nie ulega wątpliwości, że spełnione są wszystkie przesłanki do uznania Świadczenia opisanego w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym za tzw. świadczenie kompleksowe ponieważ:
- na świadczenie to składa się kilka usług/dostaw,
- dostawy/ usługi te są ze sobą ściśle powiązane i służą realizacji jednego celu jakim jest wykonanie automatyki Maszyny zapewniającej precyzyjne i bezpieczne cięcie metali,
- świadczeniem głównym jest w tym przypadku usługa automatyki, natomiast pozostałe czynności wchodzące w skład Świadczenia mają charakter pomocniczy służący wyłącznie prawidłowej realizacji świadczenia głównego.
- W tym stanie rzeczy Świadczenia wykonywane przez B. na rzecz A. stanowią tzw. świadczenie kompleksowe.
- W ramach świadczenia kompleksowego świadczenie główne stanowi usługa automatyki. Pozostałe czynności wchodzące w skład Świadczenia stanowią świadczenia pomocnicze.
Opodatkowanie VAT usługi automatyki
Zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą w przypadku świadczenia kompleksowego poszczególne elementy świadczenia tracą swoją niezależność, a ocenie podlega jedno świadczenie w całości – vide C-581/19. Świadczenie kompleksowe jest zatem opodatkowane według zasad VAT obowiązujących dla świadczenia głównego.
Jako że w ocenie Spółki:
- świadczeniem głównym w ramach opisanego w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym Świadczenia jest usługa (usługa automatyki),
- całe Świadczenie podlega opodatkowaniu VAT wg zasad właściwych dla usług.
Zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT miejscem świadczenia usług na rzecz podatników jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, chyba że usługi są świadczone na rzecz stałego miejsca działalności gospodarczej lub zajdzie jeden z wyjątków z art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy o VAT.
Przepisy ustawy o VAT zawierają szczególne regulacje w zakresie miejsca świadczenia usług w przypadku usług:
- związanych z nieruchomością (art. 28e ustawy o VAT),
- usług transportu (art. 28f ustawy o VAT),
- usług wstępu na imprezy (art. 28g ustawy o VAT),
- usług restauracyjnych i cateringowych (art. 28i ustawy o VAT),
- usług krótkoterminowego wynajmu środków transportu (art. 28j ustawy o VAT),
- usług turystyki (art. 28n ustawy o VAT).
Nie ulega wątpliwości, że dla usług automatyki nie mają zastosowania zasady szczególne określone w art. 28f (usługi transportu), art. 28g (usługi wstępu na imprezy), art. 28i (usługi restauracyjne i cateringowe), art. 28j (usługi krótkoterminowego wynajmu środków transportu), ani art. 28n (usługi turystyki). Należy zatem rozważyć czy w przypadku usług automatyki ma zastosowanie przepis art. 28e ustawy o VAT.
Przepis art. 28e ustawy o VAT wskazuje, iż, cyt.:
„Miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego, jest miejsce położenia nieruchomości.”
Przepis art. 28e ustawy stanowi wyjątek od zasady, przyjmując jako kryterium nie usytuowanie podmiotu, lecz przedmiotu, którym jest nieruchomość. Usługi, które jej wprost dotyczą, mają być opodatkowane według jej miejsca położenia. Kryterium położenia nieruchomości jest tu zatem decydujące - determinuje ono docelowo miejsce opodatkowania usługi związanej z daną nieruchomością. Co istotne, zasada wyrażona w art. 28e ustawy obejmuje wyłącznie usługi, które dotyczą konkretnej nieruchomości i są z nią ściśle związane - jedynie wówczas można w praktyce zastosować opodatkowanie w miejscu położenia nieruchomości.
Ustawa o VAT nie zawiera definicji pojęcia „nieruchomość” oraz pojęcia „usługi związanej z nieruchomościami”. Określenia te zostały jednak zdefiniowane Rozporządzeniem Wykonawczym Rady (UE) nr 1042/2013 z dnia 7 października 2013 r. (Dz. Urz. UE L Nr 284, s. 1) zmieniającym Rozporządzenie Wykonawcze Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiające środki wykonawcze do Dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 77, str. 1, z późn. zm.) – zwanego dalej rozporządzeniem 282/2011.
Zgodnie z art. 13b rozporządzenia 282/2011 do celów stosowania dyrektywy 2006/112/WE za „nieruchomość” uznaje się:
a)każdą określoną część ziemi, na jej powierzchni lub pod jej powierzchnią, która może stać się przedmiotem własności i posiadania;
b)każdy budynek lub każdą konstrukcję przytwierdzone do gruntu lub w nim osadzone powyżej lub poniżej poziomu morza, których nie można w łatwy sposób zdemontować lub przenieść;
c)każdy zainstalowany element stanowiący integralną część budynku lub konstrukcji, bez którego budynek lub konstrukcja są niepełne, taki jak drzwi, okna, dachy, schody i windy;
d)każdy element, sprzęt lub maszynę zainstalowane na stałe w budynku lub konstrukcji, które nie mogą być przeniesione bez zniszczenia lub zmiany budynku lub konstrukcji.
Jednocześnie w myśl art. 31a ust. 1 Rozporządzenia 282/2011 usługi związane z nieruchomościami, o których mowa w art. 47 dyrektywy 2006/112/WE, obejmują jedynie te usługi, które mają wystarczająco bezpośredni związek z daną nieruchomością. Usługi uważa się za mające wystarczająco bezpośredni związek z nieruchomością w następujących przypadkach:
a)gdy wywodzą się z nieruchomości, a dana nieruchomość stanowi element składowy usługi i jest elementem centralnym oraz niezbędnym z punktu widzenia świadczonych usług;
b)gdy są świadczone w odniesieniu do nieruchomości lub dla niej przeznaczone i mają na celu zmianę prawnego lub fizycznego stanu danej nieruchomości.
W kontekście usług wykonywanych na maszynach i ich klasyfikacji jako usług związanych z nieruchomościami wypowiedział się TSUE w wyroku z 2 lipca 2020 r. w sprawie C-215/19, cyt.:
„Tymczasem w niniejszej sprawie wydaje się, po pierwsze, że szafy serwerowe nie stanowią w żaden sposób integralnej części budynku, w którym są one zainstalowane, ponieważ budynku tego nie można uznać w ich braku za „niepełny” pod względem konstrukcyjnym, a po drugie, że owe szafy serwerowe, które przymocowane są do podłoża za pomocą śrub i w związku z tym mogą być przeniesione bez zniszczenia lub zmiany budynku, nie są nadto zainstalowane „na stałe”. Wobec tego nie wydaje się, by tego rodzaju szafy serwerowe można było uznać za nieruchomości mogące stanowić przedmiot wynajmu objętego zwolnieniem z VAT na podstawie art. 135 ust. 1 lit. l) dyrektywy VAT, czego zbadanie należy do wspomnianego sądu.”
Z powyższego wyroku wynika, że usługi wykonywane na maszynach mogą zostać uznane za usługi związane z nieruchomością, jedynie w przypadku gdy owe maszyny są na trwałe związane z nieruchomością. O trwałym związku z nieruchomością świadczy:
- brak możliwości przeniesienia maszyn bez zniszczenia lub zmiany budynku,
- uznanie maszyny za integralną część budynku (bez maszyny budynek jest „niepełny” pod względem konstrukcyjnym).
Mając na uwadze powyższe w ocenie Spółki usługi automatyki nie stanowią usług związanych z nieruchomością, ponieważ jak wskazano w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego:
- Maszyny posiadają własny fundament (odrębny od fundamentu budynku, w którym stoją),
- Maszyny nie są na stałe przymocowane do fundamentów, tj. są przymocowane za pomocą śrub, przy czym możliwy jest demontaż Maszyn i ich relokacja bez uszkodzenia konstrukcji budynku czy Maszyny (po relokacji Maszyna mogłaby być używana w innym miejscu).
Powyższe stanowisko Spółki znajduje również potwierdzenie w wydawanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej interpretacjach indywidualnych, np.:
- interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 13 sierpnia 2024 r. sygn. 0114-KDIP1-2.4012.288.2024.4.RM, cyt.:
„Natomiast należy zgodzić się z Państwem, że do usług wykonywanych przez Spółkę za pomocą Podwykonawcy, tj. zakupu (w tym RFQ, wybór, transport, jakość), odbiór i magazynowanie przedmiotów dostarczonych przez Spółkę i innych przedmiotów, montaż wszystkich przedmiotów dostarczonych przez Spółkę i innych przedmiotów, testowania i weryfikacji końcowego montażu oraz certyfikacji i dokumentacji zgodnie z normami CE – nie znajduje zastosowania art. 28e ustawy. Spółka wskazała, że dostarczony sprzęt, tj. jednostki kontenerowe (jedna część (...) i jedna część do (...)) jest integralnie przymocowany do podłoża na płaskiej powierzchni betonowej, ale nie jest zintegrowany z żadnymi innymi stałymi budynkami lub podobnymi strukturami. Maszyna może być podniesiona przez odpowiednie urządzenie dźwigowe po usunięciu połączeń z innymi usługami i mocowań do powierzchni betonowej. Po usunięciu maszyny, naprawy będą wymagały fundamenty, które po niej pozostaną.
Państwa zdaniem, usługi realizowane na rzecz Klienta (za pomocą Podwykonawcy) nie stanowią usług związanych z nieruchomościami, o których mowa w art. 28e ustawy w związku z czym miejscem opodatkowania nie jest miejsce położenia nieruchomości.”
- interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 10 kwietnia 2024 r. sygn. 0112-KDIL1-3.4012.75.2024.1.AKS, cyt.:
„Biorąc pod uwagę powołane przepisy oraz wskazane we wniosku informacje należy stwierdzić, że opisane we wniosku usługi, nie mają bezpośredniego związku z nieruchomością w rozumieniu art. 28e ustawy. Tym samym ww. usługi nie stanowią usług, do których znajduje zastosowanie art. 28e ustawy.
Jak wskazał Wnioskodawca - Urządzenia są w sposób nietrwały zamontowane do podłoża (np. posadzki), tzn. po ustawieniu Urządzenia w podłożu jest wiercony otwór a Urządzenie jest przymocowywane za pomocą kotew stalowych rozporowych lub innej śruby. W każdej chwili możliwe jest odkręcenie kotwy (śruby) i przemieszczenie Urządzenia. Dotyczy to zarówno przypadku pierwszego, jak i przypadku drugiego, z tym że w przypadku pierwszym Urządzenia są najczęściej montowane w budynku (np. w hali produkcyjnej), natomiast w drugim przypadku Urządzenia mogą być montowane również w innych obiektach, np. w obiekcie trafostacji. Niemniej jednak w każdym przypadku odkręcenie kotwy (śruby) nie powoduje uszkodzenia lub zmiany budynku (obiektu) lub Urządzenia. Urządzenia nie są związane z konkretnym budynkiem, tzn. Urządzenie może być umieszczone w dowolnym budynku, co więcej, Urządzenie, które raz zostało umieszczone w danym budynku może być przeniesione do innego budynku.”
Wniosek:
Przepis art. 28e ustawy o VAT nie ma zastosowania do usługi automatyki będącej świadczeniem głównym w ramach Świadczenia wykonywanego przez B. na rzecz A.
Do opodatkowania usługi automatyki będzie miał zatem zastosowanie przepis art. 28b ustawy o VAT, zgodnie z którym, cyt.:
„1. Miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2–4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.
2. W przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.”
Usługa automatyki będzie zatem podlegała opodatkowaniu VAT w miejscu siedziby usługobiorcy (A.), tj. we Francji, pod warunkiem, że A. nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego usługa ta byłaby świadczona.
Brak stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium Polski
Definicja pojęcia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej nie została zawarta ani w ustawie o VAT, ani w żadnych przepisach wykonawczych do tej ustawy. Pojęcie to ma swoje źródło w Dyrektywie 2006/112/WE, a zdefiniowane zostało w Rozporządzeniu wykonawczym Rady (UE) 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. do Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: Rozporządzenie Rady).
Zgodnie z treścią art. 11 Rozporządzenia Rady:
„1. Na użytek stosowania art. 44 dyrektywy 2006/112/WE „stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej” oznacza dowolne miejsce - inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika, o którym mowa w art. 10 niniejszego rozporządzenia - które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
2. Na użytek stosowania następujących artykułów „stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej” oznacza dowolne miejsce - inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika, o którym mowa w art. 10 niniejszego rozporządzenia - które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu świadczenie usług, które wykonuje:
a)art. 45 dyrektywy 2006/112/WE;
b)począwszy od 1 stycznia 2013 r. - art. 56 ust. 2 akapit drugi dyrektywy 2006/112/WE;
c)do 31 grudnia 2014 r. - art. 58 dyrektywy 2006/112/WE;
d)art. 192a dyrektywy 2006/112/WE.
3. Fakt posiadania numeru identyfikacyjnego VAT sam w sobie nie jest wystarczający, by uznać, że podatnik posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.”
Jednocześnie, w punkcie 14 preambuły do Rozporządzenia Rady wskazano:
- „Aby zapewnić jednolite stosowanie zasad dotyczących miejsca dokonania transakcji podlegających opodatkowaniu, należy wyjaśnić pojęcia, takie jak (...) stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (…).
- Stosowanie możliwie jak najbardziej precyzyjnych i obiektywnych kryteriów powinno ułatwić stosowanie tych pojęć w praktyce; należy przy tym uwzględniać orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości.”
W orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”) ukształtowała się jednolita linia orzecznictwa w zakresie definicji „stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej”. W wyroku z dnia 27 czerwca 2007 r. do sprawy C-73/06 Planzer Luxembourg Sari przeciwko Bundeszentralamt fur Steuern, TSUE stwierdził, że:
„pojęcie stałego przedsiębiorstwa wymaga minimalnej trwałości poprzez zgromadzenie stałych zasobów ludzkich i technicznych, koniecznych dla świadczenia określonych usług (…). Owa minimalna trwałość oznacza zatem wystarczający stopień trwałości oraz strukturę, która z punktu widzenia zasobów ludzkich i technicznych jest w stanie umożliwić świadczenie danych usług w sposób niezależny”.
Biorąc zatem pod uwagę definicję stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej wynikającą z Rozporządzenia Rady, dokonując oceny, czy dane przedsiębiorstwo posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju należy zweryfikować czy łącznie spełnione zostały następujące warunki:
I.wystarczająca stałość miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, oraz
II.obecność odpowiedniej struktury w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, oraz
III.możliwość odbioru i wykorzystania usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca.
W definicji pojęcia „stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej” zawartej w art. 11 ust. 1 Rozporządzenia Rady zastosowano koniunkcję poprzez użycie spójnika „oraz”, co oznacza, że wypełnienie dyspozycji zawartej w tej definicji wymaga spełnienia wszystkich wskazanych w niej przesłanek.
W przypadku, gdy nie jest spełniony chociażby jeden z wyżej wymienionych warunków, nie można uznać, że obecność danego podmiotu na terytorium państwa członkowskiego nosi znamiona stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o VAT.
Ad I. Wystarczająca stałość miejsca prowadzenia działalności gospodarczej
Warunek wystarczającej stałości miejsca prowadzenia działalności gospodarczej nie został zdefiniowany ani w ustawie o VAT, ani w Dyrektywie 2006/112/WE, ani też w rozporządzeniach wykonawczych do tych aktów prawnych.
Jeżeli chodzi o pojęcie „stały” – zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego „stały” to inaczej «pozostający w tym samym miejscu i położeniu» «trwale związany z jakimś miejscem»(https://sjp.pwn.pl/szukaj/stały.html). Stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej musi zatem charakteryzować się pewnym określonym stopniem zaangażowania, które pozwala na uznanie, że działalność prowadzona jest w tym miejscu w sposób trwały, nieprzemijający.
Sposób wykładni warunku wystarczającej stałości miejsca prowadzenia działalności gospodarczej prezentują niżej cytowane orzeczenia TSUE:
- wyrok TSUE z dnia 4 lipca 1985 r. w sprawie C-168/84 Gunter Berkholz, przeciwko Finanzamt Gamburg-Mitte-Altstand, cyt.:
„Z kontekstu koncepcji użytych w art. 9 oraz z jego celu wynika, że, jak stwierdzono powyżej, usług tych nie można uznać za świadczone w miejscu prowadzenia działalności innym, niż miejsce siedziby usługodawcy, chyba że to miejsce prowadzenia działalności jest pewnych minimalnych rozmiarów oraz stale obecne są w nim zasoby zarówno ludzkie, jak i techniczne konieczne do świadczenia usług. (...)
Na pierwsze pytanie Finanzgericht należy zatem odpowiedzieć następująco: art. 9(1) VI Dyrektywy z 17.5.1977 r. należy interpretować tak, iż instalacja dla celów prowadzenia działalności komercyjnej, takiej jak eksploatacja automatów do gry, na pokładzie statku żeglującego po otwartym morzu poza terytorium kraju może być uznana za stałe miejsce prowadzenia działalności w rozumieniu tego przepisu jedynie, jeśli to stałe miejsce prowadzenia działalności pociąga za sobą stałą obecność zasobów tak ludzkich, jak i technicznych, koniecznych do świadczenia tych usług i nie jest właściwe uznanie tych usług za wykonane w miejscu, gdzie usługodawca posiada swoją siedzibę.”
- wyrok TSUE z dnia 17 lipca 1997 r. w sprawie C-190/95 ARO Lease BV przeciwko Inspecteur van de Belastingdienst Grote Ondernemingen te Amsterdam, cyt.:
„Z celu art. 9 oraz kontekstu, w którym użyto w nim przedmiotowych pojęć, wyraźnie wynika, że nie można uznać usług za świadczone w miejscu prowadzenia działalności innym, niż główne miejsce prowadzenia działalności, chyba że to inne miejsce prowadzenia działalności posiada minimalny poziom stabilności wynikający ze stałej obecności zarówno zasobów ludzkich, jak i technicznych, koniecznych do świadczenia usług. (…)”
Orzeczenia C-168/84, C-190/95 oraz C-73/06 zostały wprawdzie wydane w oparciu o nieobowiązujące już przepisy art. 9 ust. 1 szóstej dyrektywy (Szósta dyrektywa Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych — wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku), jednak mają one zastosowanie również do wykładni przepisu art. 44 Dyrektywy 2006/112/WE, co potwierdza orzecznictwo TSUE, przykładowo wyrok TSUE z dnia 16 października 2014 r. w sprawie C-605/12 Welmory sp. z o.o. przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Gdańsku.
Powyższe potwierdza również linia interpretacyjna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej oraz orzecznicza, w tym:
- interpretacja indywidualna z 8 maja 2024 r., nr 0114-KDIP1-2.4012.106.2024.2.RST, cyt.:
„Dodatkowo do przyjęcia istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej ważne jest również, aby miejsce to charakteryzowało się „wystarczającą stałością”, czyli strukturą o wystarczającej (minimalnie wymaganej dla prowadzenia działalności gospodarczej) trwałości poprzez zorganizowanie zasobów ludzkich i zaplecza technicznego tak, aby miały one możliwości wykorzystania usług dla własnych potrzeb. Zatem, decydujący jest fakt, że struktura funkcjonująca przez określony czas charakteryzuje się wystarczającą stałością, a nie została założona dla potrzeb przemijających”
- wyrok NSA z 29 lipca 2021 r. sygn. I FSK 660/1, cyt.:
„Z powyższej opinii wynika, że w przypadku, gdy przedsiębiorca zagraniczny wykorzystuje znajdujące się w kraju zaplecze personalne i techniczne innego podmiotu, dla wypełnienia kryterium „stałości” przy ocenie istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej konieczne jest:
- zawarcie umów o świadczeniu usług lub umów najmu dotyczących zaplecza technicznego i personalnego, które nie podlegają rozwiązaniu w krótkim czasie,
- posiadanie przez zagraniczny podmiot kontroli nad zapleczem personalnym i technicznym oraz dysponowanie nim w sposób porównywalny do sytuacji, w której zaplecze personalne i techniczne stanowiłoby własność zagranicznego podatnika.”
Przenosząc powyższe na grunt sprawy będącej przedmiotem niniejszego Wniosku należy uznać, że warunek odpowiedniej stałości nie jest przez Spółkę spełniony, ponieważ A.:
- nie posiada na terytorium Polski oddziału (filii), ani biura,
- nie ma żadnego tytułu prawnego do korzystania z jakichkolwiek nieruchomości w Polsce,
- nie wynajmuje w Polsce żadnych nieruchomości,
- nie posiada na terytorium Polski żadnych maszyn ani urządzeń niezbędnych do samodzielnego wykonywania działalności gospodarczej,
- nie zatrudnia na terytorium Polski żadnych pracowników, nie deleguje pracowników do Polski na stałe lub okresowo oraz nie sprawuje kontroli nad pracownikami usługodawców, takiej jaką posiada nad własnym personelem.
Wniosek: W opisanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym warunek wystarczającej stałości miejsca prowadzenia działalności gospodarczej nie zostanie spełniony.
Ad II. Obecność odpowiedniej struktury w zakresie zaplecza personalnego i technicznego
Zarówno orzecznictwo TSUE, jak i sama definicja „stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej” jednoznacznie wskazują, że aby dane miejsce traktować dla potrzeb VAT jako stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, musi ono charakteryzować się „odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego”. Zastosowanie koniunkcji poprzez użycie spójnika „i” oznacza, że przesłanka ta będzie spełniona wyłącznie wówczas, gdy dane miejsce posiada zarówno odpowiednią strukturę personalną, jak i odpowiednią strukturę techniczną. Znajduje to również potwierdzenie w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, przykładowo wyrok NSA z dnia 16 lutego 2016 r., sygn. akt I FSK 2004/13, cyt.:
„Drugą z przesłanek, którą należy wziąć pod uwagę przy kwalifikacji stałego miejsca prowadzenia działalności to odpowiednia struktura w zakresie zaplecza personalnego i technicznego.(…)
Dla uznania bowiem danego miejsca za stałe miejsce prowadzenia działalności konieczne jest spełnienie dwóch warunków – obecności personelu oraz zaplecza technicznego. Stałe miejsce prowadzenia działalności to struktura wyposażona zarówno w środki techniczne, jak i w czynnik ludzki. Bez czynnika ludzkiego dana struktura nie jest stałym miejsce prowadzenia działalności.”
W myśl poglądów prezentowanych w orzecznictwie, dla uznania danego miejsca za stałe miejsce prowadzenia działalności konieczne jest spełnienie łącznie dwóch warunków, tj. obecności personelu oraz zaplecza technicznego (zob. wyrok o sygn. I FSK 1783/19). Istotne jest podkreślenie roli wykorzystywanego w tym zakresie spójnika „oraz”. Konsekwencją jego stosowania jest uznanie, że warunki dotyczące istnienia obecności personelu oraz zaplecza technicznego powinny zostać spełnione bezwzględnie łącznie.
Jak wskazano w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, A.:
- nie posiada na terytorium Polski oddziału (filii), ani biura,
- nie ma żadnego tytułu prawnego do korzystania z jakichkolwiek nieruchomości w Polsce,
- nie wynajmuje w Polsce żadnych nieruchomości,
- nie posiada na terytorium Polski żadnych maszyn ani urządzeń niezbędnych do samodzielnego
- wykonywania działalności gospodarczej,
- nie zatrudnia na terytorium Polski żadnych pracowników, nie deleguje pracowników do Polski na stałe lub okresowo oraz nie sprawuje kontroli nad pracownikami usługodawców, takiej jaką posiada nad własnym personelem.
Wniosek: Mając powyższe na uwadze, nie ma żadnych wątpliwości, że A. nie posiada w Polsce wystarczającej struktury w zakresie zaplecza technicznego oraz osobowego. Zatem warunek odpowiedniej struktury technicznej i personalnej również nie jest spełniony.
Ad III. Możliwość odbioru i wykorzystania usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca
Jak wynika z treści przepisu art. 11 ust. 1 Rozporządzenia Rady dla wykreowania stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej nie wystarczy, że dany podmiot posiada w Polsce jakąkolwiek strukturę w zakresie zaplecza personalnego i technicznego. Struktura ta musi umożliwiać jej odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
Co więcej zgodnie z wyrokiem TSUE z 7 kwietnia 2022 r. do sprawy C-333/20 Berlin Chemie A. Menarini SRL, to samo zaplecze nie może być wykorzystywane jednocześnie do świadczenia i odbioru tych samych usług, cyt.:
„ 54 Wreszcie, z akt sprawy wynika, że w sprawie w postępowaniu głównym zaplecze personalne i techniczne, które zostało udostępnione spółce niemieckiej przez spółkę rumuńską i które zdaniem rumuńskich organów podatkowych pozwala na wykazanie istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności spółki niemieckiej w Rumunii, stanowi również zaplecze, dzięki któremu spółka rumuńska świadczy usługi na rzecz spółki niemieckiej. Tymczasem to samo zaplecze nie może być wykorzystywane jednocześnie do świadczenia i odbioru tych samych usług.”
Powyższe potwierdza również:
- najnowsza linia interpretacyjna Dyrektora KIS, np. interpretacja indywidualna z 20 lutego 2023 r., nr 0114-KDIP1-2.4012.541.2022.2.JO, cyt.:
„Innymi słowy, co do zasady jeden podmiot nie powinien być uznany za stałe miejsce prowadzenia działalności innego podmiotu, przynajmniej w zakresie usług które dla tego innego podmiotu świadczy. Zatem analizując zawarty we wniosku opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w kontekście przedstawionego orzecznictwa, należy wskazać, że to samo zaplecze byłoby wykorzystywane jednocześnie do świadczenia i odbioru tych samych usług - tym samym zgodnie z najnowszym wyrokiem TSUE C-333/20 z 7 kwietnia 2022 r. takie miejsce nie powinno być uznane za stałe miejsce prowadzenia działalności.”
- wyrok NSA z 11 października 2022 r., sygn. I FSK 396/21, cyt.:
„Dla realizacji tych warunków Skarżąca powinna dysponować w Polsce nie tylko strukturą charakteryzującą się wystarczającą stałością, lecz także ta struktura umożliwiała w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, odbiór w Polsce i wykorzystywanie usług świadczonych przez spółkę polską do własnych potrzeb działalności gospodarczej tego stałego miejsca (konsumpcja nabytych usług w Polsce). (…) Ponadto zwrócić należy uwagę, że nie można mówić o „stałym miejscu prowadzenia działalności gospodarczej” zagranicznego usługobiorcy w rozumieniu art. 11 ust. 1 rozporządzenia Rady (UE) Nr 282/2011 w zw. z art. 28b ust. 2 u.p.t.u., jeżeli to samo zaplecze personalne i techniczne, które ma zostać udostępnione spółce zagranicznej przez spółkę krajową, i które zdaniem organów podatkowych pozwala na wykazanie istnienia stałego miejsca prowadzenia działalności spółki zagranicznej w kraju, stanowi również zaplecze, dzięki któremu spółka krajowa świadczy usługi na rzecz spółki zagranicznej - Skarżącej. To samo bowiem zaplecze personalne i techniczne nie może być wykorzystywane jednocześnie do świadczenia i odbioru tych samych usług (por. wyrok TSUE z dnia 7 kwietnia 2022 r. w sprawie C-333/20, pkt 54).”
Mając na uwadze powyższe, warunek możliwości odbioru i wykorzystania usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca nie będzie spełniony, ponieważ:
- A. jest podmiotem prawa francuskiego i to terytorium Francji jest miejscem prowadzenia podstawowej działalności A.,
- jak zostało powyżej wskazane, A. nie posiada zaplecza zarówno technicznego jak i personalnego, a więc bez wątpienia Spółka nie posiada również na terytorium Polski takiej wystarczającej struktury by umożliwić jej odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej,
- A. nie ma również możliwości odbioru usług za pośrednictwem zaplecza B., ponieważ B. świadcząc usługi działa jako podmiot samodzielny, na własny rachunek i ryzyko, przy wykorzystaniu własnych aktywów i pracowników.
Wniosek:
Mając na uwadze powyższe, jako że:
- warunek wystarczającej stałości miejsca prowadzenia działalności gospodarczej nie będzie spełniony,
- warunek odpowiedniej struktury w zakresie zaplecza personalnego i technicznego nie będzie spełniony,
- warunek posiadania możliwości odbioru i wykorzystania usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca nie będzie spełniony,
- A. nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
Podsumowując:
- Świadczenia opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym wykonywane przez B. na rzecz A. stanowią tzw. świadczenie kompleksowe, w ramach którego świadczeniem głównym jest usługa automatyki.
- Usługa automatyki podlega opodatkowaniu według zasad ogólnych określonych w art. 28b ust. 1 ustawy o VAT i w konsekwencji nie podlega ona opodatkowaniu VAT w Polsce, gdyż miejscem jej opodatkowania jest terytorium Francji (miejsce siedziby A., będącej usługobiorcą).
Ad. 2 Brak obowiązku wskazania „mechanizmu podzielonej płatności” na fakturach wystawianych na rzecz A. z tytułu Świadczenia
Zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT w przypadku faktur, w których kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, przy czym do przeliczania na złote kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się zasady przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania, obejmujących dokonaną na rzecz podatnika dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy – wyrazy „mechanizm podzielonej płatności” są obowiązkowym elementem na fakturze.
Zgodnie z art. 108a ustawy o VAT, cyt.:
„1. Podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury mogą zastosować mechanizm podzielonej płatności.
1a. Przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności. Do przeliczania na złote kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się zasady przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania.
1b. Podatnik obowiązany do wystawienia faktury, o której mowa w art. 106e ust. 1 pkt 18a, jest obowiązany do przyjęcia płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.”
Celem zastosowania mechanizmu podzielonej płatności jest rozdzielenie płatności w taki sposób, że kwota VAT jest przelewana na specjalny rachunek VAT, a kwota netto na standardowy rachunek bankowy. Mechanizm podzielonej płatności ma zatem zastosowanie wyłącznie do transakcji, dla których miejscem świadczenia jest terytorium Polski i jako takie podlegają one opodatkowaniu VAT w Polsce (na fakturze jest wykazana kwota VAT).
Określenie „mechanizm podzielonej płatności” musi być wskazywany na fakturach, wyłącznie w przypadku gdy są łącznie spełnione następujące warunki:
1)transakcja podlega opodatkowaniu VAT w Polsce,
2)kwota należności ogółem przekracza 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej,
3)dostawa towarów / świadczenie usług jest dokonywane na rzecz podatnika,
4)faktura dokumentuje dostawę towarów / świadczenie usług, o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy o VAT.
W przypadku gdy chociaż jeden z wyżej wymienionych warunków nie jest spełniony, sprzedawca (wystawca faktury) nie ma obowiązku umieszczenia wyrażenia „mechanizm podzielonej płatności” na fakturze.
Jak wskazano w uzasadnieniu do pytania 1) w ocenie Spółki:
- Świadczenia opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym wykonywane przez B. na rzecz A. stanowią tzw. świadczenie kompleksowe, w ramach którego świadczeniem głównym jest usługa automatyki.
- Usługa automatyki podlega opodatkowaniu według zasad ogólnych określonych w art. 28b ust. 1 ustawy o VAT i w konsekwencji nie podlega ona opodatkowaniu VAT w Polsce, gdyż miejscem jej opodatkowania jest terytorium Francji (miejsce siedziby A., będącej usługobiorcą).
Wniosek: Jako że usługa automatyki nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce, B. nie jest zobowiązana do wskazania „mechanizmu podzielonej płatności” na fakturach wystawianych na rzecz A. z tytułu Świadczenia.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:
1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2) eksport towarów;
3) import towarów na terytorium kraju;
4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie, z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają określone czynności, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia jest terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).
W przypadku świadczenia usług, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy, czy dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.
Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług regulują przepisy art. 28a do 28o ustawy.
I tak, stosownie do art. 28a ustawy:
Na potrzeby stosowania niniejszego rozdziału:
1.ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:
a)podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
b)osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;
2.podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.
Wskazany art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.
Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy:
Miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.
Jak stanowi ust. 2 art. 28b ustawy:
W przypadku, gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.
Z niniejszych przepisów ustawy wynika zatem, że co do zasady, usługa świadczona na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy inna niż wskazana w art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy podlega opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy, chyba że jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, wówczas miejscem świadczenia tej usługi jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego ta usługa jest świadczona.
Jednakże w odniesieniu do pewnych kategorii usług, przepisy dotyczące podatku od towarów i usług wprowadzają szczególne regulacje dotyczące miejsca świadczenia. Jedną z takich kategorii są usługi związane z nieruchomościami.
I tak, zgodnie z art. 28e ustawy:
Miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców, pośredników w obrocie nieruchomościami, usług zakwaterowania w hotelach lub obiektach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, użytkowania i używania nieruchomości oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego, jest miejsce położenia nieruchomości.
Przepis art. 28e ustawy - jak wynika z jego brzmienia - stanowi wyjątek od zasady, przyjmując jako kryterium nie usytuowanie podmiotu, lecz przedmiotu, którym jest nieruchomość. Usługi, które jej wprost dotyczą, mają być opodatkowane według jej miejsca położenia. Kryterium położenia nieruchomości jest tu zatem decydujące - determinuje ono docelowo miejsce opodatkowania usługi związanej z daną nieruchomością. Co istotne, zasada wyrażona w art. 28e ustawy obejmuje wyłącznie usługi, które dotyczą konkretnej nieruchomości - jedynie wówczas można w praktyce zastosować opodatkowanie w miejscu położenia nieruchomości.
Także Dyrektywa Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L. Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, ze zm.) w art. 47 przewiduje, że:
Miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomością, w tym usług rzeczoznawców i agentów nieruchomości, usług zakwaterowania w sektorze hotelarskim lub sektorach o podobnej funkcji, takich jak ośrodki wczasowe lub w miejsca przeznaczone do użytku jako kempingi, przyznawanie prawa użytkowania nieruchomości oraz usług związanych z przygotowywaniem i koordynacją prac budowlanych, takich jak usługi architektów i biur nadzoru budowlanego, jest miejsce, w którym znajduje się dana nieruchomość.
Ustawa nie zawiera definicji pojęcia „nieruchomość” oraz pojęcia „usługi związanej z nieruchomościami”. Niemniej jednak ustawodawca unijny wychodząc naprzeciw oczekiwaniom państw członkowskich wprowadził rozporządzeniem wykonawczym Rady (UE) nr 1042/2013 z 7 października 2013 r. (Dz. Urz. UE L Nr 284 z 26.10.2013 r., s. 1) zmianę do rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 77 z 23.03.2011, str. 1, ze zm.) - zwanego dalej rozporządzeniem 282/2011 - dotyczącą pojęcia „nieruchomość”, jak również wyjaśnił, na czym polegają „usługi związane z nieruchomościami”.
Zgodnie z art. 13b rozporządzenia 282/2011:
Do celów stosowania dyrektywy 2006/112/WE za „nieruchomość” uznaje się:
a)każdą określoną część ziemi, na jej powierzchni lub pod jej powierzchnią, która może stać się przedmiotem własności i posiadania;
b)każdy budynek lub każdą konstrukcję przytwierdzone do gruntu lub w nim osadzone powyżej lub poniżej poziomu morza, których nie można w łatwy sposób zdemontować lub przenieść;
c)każdy zainstalowany element stanowiący integralną część budynku lub konstrukcji, bez którego budynek lub konstrukcja są niepełne, taki jak drzwi, okna, dachy, schody i windy;
d)każdy element, sprzęt lub maszynę zainstalowane na stałe w budynku lub konstrukcji, które nie mogą być przeniesione bez zniszczenia lub zmiany budynku lub konstrukcji.
W myśl art. 31a ust. 1 rozporządzenia 282/2011:
Usługi związane z nieruchomościami, o których mowa w art. 47 dyrektywy 2006/112/WE, obejmują jedynie te usługi, które mają wystarczająco bezpośredni związek z daną nieruchomością. Usługi uważa się za mające wystarczająco bezpośredni związek z nieruchomością w następujących przypadkach:
a)gdy wywodzą się z nieruchomości, a dana nieruchomość stanowi element składowy usługi i jest elementem centralnym oraz niezbędnym z punktu widzenia świadczonych usług;
b)gdy są świadczone w odniesieniu do nieruchomości lub dla niej przeznaczone i mają na celu zmianę prawnego lub fizycznego stanu danej nieruchomości.
Według art. 31a ust. 2 lit. m rozporządzenia 282/2011:
Ustęp 1 obejmuje w szczególności instalację lub montaż maszyn lub sprzętu, które po zainstalowaniu lub zamontowaniu są uznane za nieruchomość.
Natomiast zgodnie z art. 31a ust. 3 lit. f rozporządzenia 282/2011:
Ustęp 1 nie ma zastosowania do instalacji lub montażu maszyn lub sprzętu, utrzymania i naprawy oraz kontroli maszyn lub sprzętu, jak również nadzoru nad maszynami lub sprzętem, które nie są lub nie stają się częścią nieruchomości.
Zatem szczególne miejsce świadczenia określone w art. 28e ustawy dotyczy wyłącznie usług, które ściśle odnoszą się do konkretnej określonej co do miejsca położenia nieruchomości. W konsekwencji usługą związaną z nieruchomością nie jest każda dowolna usługa wykazująca chociażby najmniejszy związek z daną nieruchomością, lecz jedynie usługa, która wprost odnosi się do konkretnej (określonej co do położenia) nieruchomości będącej też centralnym punktem usługi bądź też, ma na celu zmianę prawnego lub fizycznego stanu konkretnej (określonej co do położenia) nieruchomości.
Natomiast kwestie dokumentowania transakcji gospodarczych regulują przepisy rozdziału „Faktury” Działu XI.
Zgodnie z art. 106a pkt 2 lit. a) ustawy:
Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do dostawy towarów i świadczenia usług dokonywanych przez podatnika posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, z którego dokonywane są te czynności, a w przypadku braku na terytorium kraju siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej - posiadającego na terytorium kraju stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu, z którego dokonywane są te czynności, w przypadku gdy miejscem świadczenia jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca towaru lub usługobiorca i faktura dokumentująca te czynności nie jest wystawiana przez tego nabywcę lub usługobiorcę w imieniu i na rzecz podatnik.
Na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:
Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.
W myśl art. 106e ust. 1 pkt 12-14 i 18 ustawy:
Faktura powinna zawierać:
10)kwoty wszelkich opustów lub obniżek cen, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto;
12)stawkę podatku;
13)sumę wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;
14)kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;
18)w przypadku dostawy towarów lub wykonania usługi, dla których obowiązanym do rozliczenia podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze jest nabywca towaru lub usługi - wyrazy „odwrotne obciążenie”.
Natomiast z art. 106e ust. 5 pkt 1 ustawy wynika, że:
Faktura może nie zawierać w przypadku, o którym mowa w art. 106a pkt 2 lit. a - danych określonych w ust. 1 pkt 10 i 12-14.
Z powołanych przepisów wynika, że podatnik dokonujący sprzedaży zobowiązany jest do udokumentowania tej czynności poprzez wystawienie faktury. Faktura jest dokumentem (dowodem) potwierdzającym zaistnienie zdarzenia gospodarczego dokonanego przez podatnika VAT.
Należy zauważyć, że faktura jest dokumentem sformalizowanym, który powinien spełniać szereg wymogów przewidzianych przepisami prawa. Prawidłowość materialno-prawna faktury zachodzi wówczas, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze. Jeżeli po wystawieniu faktury wystąpią zdarzenia mające wpływ na treść wystawionej faktury lub okaże się, że wystawiona faktura zawiera błędy, wówczas podatnik wystawia fakturę korygującą (np. pomyłka w cenie, stawce lub kwocie podatku bądź w jakiejkolwiek innej pozycji faktury). Faktura korygująca wystawiana jest w celu podania właściwych, prawidłowych i zgodnych z rzeczywistością kwot i innych danych, decydujących o rzetelności wystawionego dokumentu.
Z treści wniosku wynika, że A. jest spółką prawa francuskiego wchodzącą w skład międzynarodowej Grupy. A. prowadzi działalność gospodarczą w branży przemysłu stalowego w dwóch obszarach: produkcja i sprzedaż maszyn dla przemysłu stalowego oraz usługi doradcze. W ramach prowadzonej działalności A. nabywa w Polsce w ramach transakcji WNT oraz importu Maszyny, które wymagają wykonania odpowiednich instalacji oraz zaprogramowania aby działać zgodnie z przeznaczeniem (automatyka), co A. zleca podmiotom trzecim. Następnie Maszyny wraz z całą automatyką są sprzedawane przez A. na terytorium kraju na rzecz polskiej spółki z Grupy, która przy jej wykorzystaniu świadczy usługi dla kontrahenta z branży przemysłu stalowego. W związku tym modelem biznesowym A. nawiązała współpracę z polskim kontrahentem - B. sp. z o.o. („B.”) i złożyła zamówienie w B. na zaprojektowanie i wykonanie systemu przeznaczonego do precyzyjnych i automatycznych cięć bez pozostawiania zadziorów.
W pierwszej kolejności Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia miejsca opodatkowania Świadczenia objętego Zamówieniem nabywanego przez A. od polskiego kontrahenta B. oraz prawa do odliczenia VAT naliczonego z faktur dokumentujących nabycie tego Świadczenia od B.
Uważacie Państwo, że skoro A. nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce to usługi nabywane od B. należy opodatkować na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy. W konsekwencji A. nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur wystawionych przez B.
Odnośnie przedstawionych wątpliwości należy wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie zawiera definicji stałego miejsca prowadzenia działalności. Pojęcie to jest jednak pojęciem wspólnotowym.
Dla ujednolicenia stosowanych zasad dotyczących miejsca opodatkowania transakcji podlegających opodatkowaniu definicja „stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej” została zawarta w Rozporządzeniu Wykonawczym Rady (UE) Nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE l 77 z 23.03.2011, str.1, ze zm.) zwanego dalej „rozporządzeniem 282/2011”.
Z części wstępnej (preambuły) - punkt (4) wynika, że podstawowym celem niniejszego rozporządzenia 282/2011 jest zapewnienie jednolitego stosowania obecnego systemu VAT, poprzez określenie przepisów wykonawczych do dyrektywy 2006/112/WE, w szczególności w odniesieniu do podatników, dostawy towarów i świadczenia usług oraz miejsca transakcji podlegających opodatkowaniu. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w art. 5 ust. 4 Traktatu o Unii Europejskiej niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu. Przyjęcie rozporządzenia, jako wiążącego i mającego bezpośrednie zastosowanie we wszystkich państwach członkowskich, w sposób najpełniejszy zapewnia jednolite stosowanie.
Natomiast w punkcie (14) stwierdzono, że:
Aby zapewnić jednolite stosowanie zasad dotyczących miejsca dokonania transakcji podlegających opodatkowaniu, należy wyjaśnić pojęcia, takie jak: siedziba działalności gospodarczej podatnika, stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, stałe miejsce zamieszkania oraz zwykłe miejsce pobytu. Stosowanie możliwie jak najbardziej precyzyjnych i obiektywnych kryteriów powinno ułatwić stosowanie tych pojęć w praktyce; należy przy tym uwzględniać orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości.
W myśl art. 11 ust. 1 rozporządzenia 282/2011:
Na użytek stosowania art. 44 dyrektywy 2006/112/WE „stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej” oznacza dowolne miejsce - inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika, o którym mowa w art. 10 niniejszego rozporządzenia - które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu odbiór i wykorzystywanie usług świadczonych do własnych potrzeb tego stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
Zgodnie z art. 11 ust. 2 rozporządzenia 282/2011:
Na użytek stosowania następujących artykułów stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej oznacza dowolne miejsce - inne niż miejsce siedziby działalności gospodarczej podatnika, o którym mowa w art. 10 niniejszego rozporządzenia - które charakteryzuje się wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu świadczenie usług, które wykonuje:
a)art. 45 dyrektywy 2006/112/WE;
b)począwszy od 1 stycznia 2013 r. - art. 56 ust. 2 akapit drugi dyrektywy 2006/112/WE;
c)do 31 grudnia 2014 r. - art. 58 dyrektywy 2006/112/WE;
d)art. 192a dyrektywy 2006/112/WE.
Jak stanowi art. art. 11 ust. 3 rozporządzenia 282/2011:
Fakt posiadania numeru identyfikacyjnego VAT sam w sobie nie jest wystarczający, by uznać, że podatnik posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.
Na podstawie art. 53 ust. 1 rozporządzenia 282/2011:
Na użytek stosowania art. 192a dyrektywy 2006/112/WE stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej podatnika jest brane pod uwagę wyłącznie wtedy, gdy charakteryzuje się ono wystarczającą stałością oraz odpowiednią strukturą w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, by umożliwić mu dokonanie dostawy towarów lub świadczenie usług, w których uczestniczy.
Przy wykładni pojęcia „stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej”, odwołując się do orzeczeń TSUE, należy wskazać, że o ww. miejscu można mówić jeżeli występuje odpowiednia struktura w zakresie zaplecza personalnego i technicznego, niezbędna do prowadzenia działalności gospodarczej oraz istnieje pewna minimalna skala działalności gospodarczej, która pozwala na uznanie, że działalność podatnika w tym miejscu nie jest prowadzona w sposób okresowy, jak również działalność z tego miejsca jest prowadzona w sposób samodzielny w stosunku do działalności siedziby przedsiębiorstwa. W tym zakresie aktualne jest orzecznictwo TSUE, m.in. wyrok C-168/84 Gunter Berkholz, C-231/94 Faaborg-Gelting Linien A/S, C-190/95 ARO Lease BV, C-260/95 Commissioners of Customs and Excise v. DFDS A/S, C-390/96 Lease Plan Luxembourg SA, jak również C-605/12 Welmory Sp. z o.o.
Z uwagi na definicję stałego miejsca prowadzenia działalności wynikającą z przedmiotowego rozporządzenia 282/2011, jak również utrwalone orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz orzecznictwo polskich sądów administracyjnych w powyższym zakresie, wymienić można kilka przesłanek, których zaistnienie powoduje, że można mówić o „stałym miejscu prowadzenia działalności”. Jak wynika z samej nazwy „stały”, to trwale związany z danym miejscem, nieprzenośny, niezmienny. Powyższe wskazuje, że stałe miejsce prowadzenia działalności charakteryzować się musi pewnym określonym stopniem zaangażowania, które pozwala na uznanie, że działalność prowadzona jest w tym miejscu nie w sposób przemijający, czy też okresowy. Konieczna jest zatem pewna określona minimalna skala działalności, która stanowi zewnętrzną oznakę, że działalność w tym miejscu prowadzona jest stale. Zaangażowanie, o którym mowa powinno również przybrać konkretny wymiar osobowo-rzeczowy, pozwalający na świadczenie usług w sposób niezależny. Innymi słowy, dla uznania, że określone miejsce prowadzenia działalności ma charakter stały, konieczne jest istnienie w tym miejscu infrastruktury technicznej oraz personelu ludzkiego, który samodzielnie może świadczyć określone czynności. Taka osobowo-rzeczowa struktura w stałym miejscu prowadzenia działalności powinna występować w sposób stały, tzn. powtarzalny i nieprzemijający.
Pojęcie stałego miejsca prowadzenia działalności nie sposób również rozpatrywać w oderwaniu od definicji działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Zgodnie z tym przepisem:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Z uwagi na wskazane w powołanym wyżej przepisie kryteria, stwierdzić należy, że podmiot posiada stałe miejsce prowadzenia działalności na terytorium kraju, jeżeli przy wykorzystaniu na jego terytorium infrastruktury oraz personelu, w sposób zorganizowany oraz ciągły, prowadzi działalność, w ramach której dokonuje czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Przyjąć zatem należy, że infrastruktura techniczna i zaangażowanie osobowe musi pozostawać w ścisłym związku z dokonywaniem czynności podlegających opodatkowaniu. Zatem koniecznym jest dla uznania za stałe miejsce prowadzenia działalności aby to miejsce nie tylko wykorzystywało towary i usługi, lecz także samo mogło wykonywać czynności podlegające opodatkowaniu zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy. Przy czym, nie jest konieczne dla uznania działalności podmiotu za stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, aby przy wykorzystaniu wystarczających środków sam podmiot świadczył usługi czy też dokonywał dostaw towarów. Ważne również aby stworzona struktura działalności podmiotu miała możliwość odbioru i korzystania z usług dostarczonych na własne potrzeby.
Jednocześnie do przyjęcia stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w danym państwie nie jest konieczne posiadanie własnego zaplecza personalnego i technicznego, podatnikowi musi jednak przysługiwać - na podstawie wymogu wystarczającej stałości miejsca działalności - porównywalna kontrola nad zapleczem personalnym i technicznym.
Na podstawie wymienionych przesłanek można uznać, że jeżeli dany podmiot posiada w danym państwie personel oraz strukturę (w tym infrastrukturę techniczną), cechującą się odpowiednią stałością, to posiada stałe miejsce prowadzenia działalności w tym państwie. Bez znaczenia pozostaje natomiast - co należy podkreślić - czy są to pracownicy zatrudnieni bezpośrednio przez ten podmiot, czy też „własna” infrastruktura. Orzecznictwo TSUE wskazuje bowiem, że także korzystanie z zasobów ludzkich i technicznych innego podmiotu może prowadzić do powstania stałego miejsca prowadzenia działalności w innym kraju.
Odnosząc powyższe do sytuacji przedstawionej we wniosku należy wskazać, że jak wynika z wniosku – A. nie posiada na terytorium Polski maszyn ani innych urządzeń, niezbędnych do samodzielnego wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Polski, jak również nie wynajmuje w Polsce żadnych nieruchomości, ani też nie ma żadnego tytułu prawnego do korzystania z jakichkolwiek nieruchomości w Polsce. Ponadto A. nie zatrudnia ani nie deleguje żadnych pracowników na terytorium Polski na stałe lub okresowo, oraz nie sprawuje kontroli nad pracownikami usługodawców, takiej jak posiada nad własnym personelem. Co istotne, A. również nie posiada na terytorium Polski oddziału (filii), przedstawicielstwa ani biura. Zatem należy zgodzić się z Państwem, że A. nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce.
W celu prawidłowego opodatkowania nabywanych Świadczeń w ramach Zamówienia od B. należy ustalić miejsce świadczenia tych usług, jednakże żeby tego dokonać konieczne jest w pierwszej kolejności zidentyfikowanie z jaką usługą, czy z jakimi usługami, mamy do czynienia. W okolicznościach przedmiotowej sprawy należy rozważyć kwestię tzw. świadczeń złożonych.
I tak, co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji, gdy jedna usługa obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka świadczeń, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej.
Wskazać również należy, że ani Dyrektywa 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. s. 1 ze zm.), zwana dalej „Dyrektywą”, ani też przepisy krajowe nie zawierają definicji świadczenia złożonego. Brak również szczególnych uregulowań dotyczących przesłanek uznawania danego świadczenia za świadczenie złożone. Ocena, w jakich okolicznościach świadczenia powiązane należy traktować jako świadczenia jednolite, kształtowana jest na bazie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
W wyroku TSUE z 6 lipca 2006 r. w sprawie C-251/05 Talacre Beach Caravan Sales Ltd, Trybunał stwierdził, że należy dać prymat ochronie zasady nierozszerzania zwolnienia podatkowego nad traktowaniem kilku dostaw jako świadczenia złożonego, opodatkowanego wedle zasad dotyczących świadczenia głównego. Każde odstępstwo od zasadniczej stawki podatku od towarów i usług powinno być zatem interpretowane ściśle i ta ogólna zasada musi być brana bezwzględnie pod uwagę przy ocenie okoliczności konkretnej sprawy.
W pewnych jednak okolicznościach formalnie odrębne świadczenia, które mogą być wykonywane oddzielnie, a zatem, odpowiednio, prowadzić do opodatkowania lub zwolnienia, należy uważać za jednolitą czynność, gdy nie są one niezależne (np. wyrok TSUE z 2 grudnia 2010 r. w sprawie C-276/09 Everything Everywhere Ltd - pkt 23).
Orzecznictwo TSUE zawiera wskazówki dotyczące warunków jakie muszą być spełnione żeby uznać określony zespół świadczeń za świadczenie złożone.
Jedna transakcja występuje zatem wtedy, gdy dwa lub więcej elementów albo dwie lub więcej czynności, dokonane przez podatnika, są ze sobą tak ściśle związane, że tworzą obiektywnie tylko jedno niepodzielne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny. Ponadto, jeżeli jedno świadczenie stanowi świadczenie główne, natomiast pozostałe świadczenia stanowią świadczenia dodatkowe/pomocnicze, to traktowane są one z punktu widzenia podatkowego tak jak świadczenie główne tj. dzielące los prawny świadczenia głównego. W szczególności świadczenie należy uznać za dodatkowe/pomocnicze w stosunku do świadczenia głównego, jeżeli nie stanowi ono dla klienta celu samo w sobie, lecz służy skorzystaniu w jak najlepszy sposób ze świadczenia głównego tj. stanowi środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z tego świadczenia (np. wyrok TSUE z 25 lutego 1999 r. w sprawie C-349/96 Card Protection Plan Ltd – pkt 29, wyrok z 27 września 2012 r. w sprawie C-392/11 – pkt 16; wyrok z 17 stycznia 2013 r., w sprawie C-224/11 – pkt 30; lub też wyrok TSUE z 27 czerwca 2013 r. w sprawie C-155/12 RR Donnelley Global Tumkey Solutions Poland sp. z o.o. – pkt 21).
Poza tym w wyroku z 21 lutego 2008 r. w sprawie C-425/06 Part Service Srl Trybunał wskazał, że aby stwierdzić, czy mamy do czynienia z tzw. usługą kompleksową, należy w pierwszej kolejności poszukiwać elementów charakterystycznych dla rozpatrywanej czynności celem określenia, czy podatnik dostarcza konsumentowi kilka odrębnych świadczeń głównych, czy też jedno świadczenie. W orzeczeniu tym Trybunał wskazał na konieczność dokonania analizy charakteru transakcji także z punktu widzenia nabywcy, z uwagi na fakt, że to właśnie perspektywa nabywcy powinna być podstawą do ustalenia, jaki był rzeczywisty charakter świadczenia. Tak również TSUE orzekł w wyroku z 10 marca 2011 r. w sprawach połączonych C-497/09, C-499/09, C-501/09 i C-502/09 Bog i inni gdzie wskazał, że: „W szczególności świadczenie należy uznać za dodatkowe w stosunku do świadczenia głównego, jeżeli nie stanowi ono dla klienta celu samo w sobie, lecz służy skorzystaniu w jak najlepszy sposób ze świadczenia głównego”.
Natomiast w wyroku z 27 października 2005 r. w sprawie C-41/04 Levob Verzekeringen BV, OV Bank NV, Trybunał wskazał, że art. 2 (1) VI Dyrektywy „należy interpretować w ten sposób, że jeżeli dwa lub więcej niż dwa świadczenia (lub czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta, rozumianego jako konsumenta przeciętnego, są tak ściśle związane, że obiektywnie tworzą one w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie do celów stosowania podatku od wartości dodanej”.
Powyższe oznacza, że dla oceny, czy w danej sytuacji są spełnione przesłanki dla uznania danego zespołu świadczeń za jedno świadczenie kompleksowe jest ocena, czy w przypadku wydzielenia poszczególnych świadczeń, dla nabywcy będą one miały istotną wartość. Ważne jest, czy świadczenia są ze sobą ściśle powiązane w taki sposób, że samodzielnie nie przynoszą wymaganej, praktycznej korzyści z punktu widzenia przeciętnego konsumenta. Nie ma znaczenia subiektywny punkt widzenia dostawcy lub odbiorcy świadczenia. Istnienie jednego świadczenia złożonego nie wyklucza zastosowanie do poszczególnych jego elementów odrębnych cen.
Jeżeli jednak w skład świadczonej usługi wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu czynności kompleksowej.
Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że zakres prac wykonywanych przez B. w ramach Zamówienia obejmuje następujące Świadczenia: prace z zakresu automatyki maszyn (zaprojektowanie struktury programowania automatyki i sterowania, urządzenia automatyki, oprogramowanie i licencje, wdrożenie systemu sterowania, projekt i wdrożenie systemów bezpieczeństwa dla maszyn, systemy sterowania połączone z urządzeniami zewnętrznymi, takimi jak serwomechanizmy, enkodery itp., za pomocą sieci przemysłowej, integrację systemów zewnętrznych w głównym systemie sterowania, dokumentację automatyki, uruchomienie systemu przez technika na miejscu, wsparcie techniczne); prace techniczne z zakresu okablowania oraz bezpieczeństwa (instalacja kabli zasilających oraz wykonanie okablowania technologicznego, wdrożenie urządzeń bezpieczeństwa (przyciski awaryjne, wyłącznik krańcowy bramy bezpieczeństwa), dostarczenie kabli M12 prefabrykowanych, połączenie światłowodowe między pomieszczeniami sterowniczymi, dostawę dwóch kontenerów – pomieszczenia „sterówki” oraz pomieszczenia MCC, na potrzeby montażu sterownic (szafy sterowania wyposażone w kontrolery PLC) oraz terminacji okablowania zasilającego i sterowniczego (okablowanie pomiędzy poszczególnymi elementami maszyny a szafą sterowniczą) – docelowo kontenery są elementem maszyny i są niezbędne aby odpowiednio zaprogramowana Maszyna mogła prawidłowo funkcjonować, sterownice znajdujące się w kontenerach są dostarczane przez A., wykonanie zasilania elektrycznego sterownic z punktu styku (rozłącznik) celem dostarczenia energii elektrycznej z punktu styku do kontenera); świadczenia dodatkowe (mobilny panel sterujący do Maszyny z usługą programowania – panel jest niezbędny do sterowania Maszyną, usługa wykonania podsystemu (podprogramu) raportowania (usługa polegała na dodatkowej pracy programistycznej), dostawa i uruchomienie szafy SCB wyposażonej w dodatkowy sterownik oraz router na potrzeby integracji oraz przyszłej komunikacji Maszyny z systemem nadzorczym huty, dla której będą wykonywane usługi cięcia, usługa wykonania podsystemu pomiarowego (pomiar długości/szerokości)).
Wszystkie Świadczenia wykonywane w ramach Zamówienia są ze sobą ściśle powiązane i ich wykonywanie wymaga ścisłej koordynacji (automatyka nie działa prawidłowo bez odpowiedniego okablowania i wdrożenia odpowiednich urządzeń i vice versa).
Intencją A. było zamówienie całości prac od jednego podmiotu, tak aby po ich wykonaniu A. otrzymała Maszynę, która posiada kompleksową automatykę i jest zaprogramowana w taki sposób by mogła spełniać swoje funkcje (precyzyjne i bezpieczne cięcie metali). Z biznesowego punktu widzenia odrębne nabywanie poszczególnych usług i dostaw przez A. nie byłoby uzasadnione i utrudniałoby osiągnięcie oczekiwanego rezultatu.
Mając na uwadze informacje wskazane w opisie sprawy należy uznać, że wszystkie Świadczenia w realizowane przez B. w ramach Zamówienia, na które składają się prace z zakresu automatyki, prace techniczne z zakresu okablowania i bezpieczeństwa oraz świadczenia dodatkowe stanowią świadczenie złożone (kompleksowe). Jak Państwo wskazaliście Świadczenia wykonywane w ramach Zamówienia są ze sobą powiązane, a ich wykonanie wymaga ścisłej koordynacji (automatyka nie działa prawidłowo bez odpowiedniego okablowania i wdrożenia odpowiednich urządzeń). Ponadto to B. posiada wiedzę jakie komponenty są wymagane dla realizacji celu A., i nie jest możliwe osiągnięcie tego celu poprzez nabycie tylko części z tych komponentów. Również nabycie poszczególny elementów Świadczenia od różnych podmiotów, na co wskazujecie Państwo w uzasadnieniu, nie gwarantuje zapewnienia realizacji celu A. (automatyki Maszyny zapewniającej precyzyjne i bezpieczne cięcie metali), którą to realizację zapewnia wyłącznie całe Świadczenie objęte Zamówieniem. Zatem wymienione świadczenia są ze sobą tak blisko związane, że tworzą w obiektywny sposób jedno niepodzielne świadczenie, a ich podział byłby sztuczny i nieuzasadniony. Jak wynika bowiem z okoliczności sprawy czynności te nie stanowią dla A. celu samego w sobie, lecz jako środek służący jak najlepszemu skorzystaniu ze świadczenia głównego, czyli wykonanie automatyki Maszyny. A. nie jest bowiem zainteresowany nabyciem poszczególnych usług czy dostaw wchodzących w skład Zamówienia, a wyłącznie uzyskaniem końcowego efektu ekonomicznego w postaci otrzymania dla swojej Maszyny, kompleksowej automatyki zaprogramowanej tak aby spełniała swoje funkcje jakim jest precyzje i bezpieczne cięcie metali.
Odnośnie wątpliwości związanych z ustaleniem miejsca opodatkowania usług nabywanych przez A. należy stwierdzić, że opisane we wniosku usługi, nie mają bezpośredniego związku z nieruchomością w rozumieniu art. 28e ustawy. Jak sami Państwo wskazali we wniosku, usługi te będą wykonywane na Maszynach, które choć są posadowione na fundamentach (mają własny fundament odrębny od fundamentu budynku w którym stoją) to Maszyny te nie są na stałe przytwierdzone do tego fundamentu, tj. są przymocowane za pomocą śrub, i możliwy jest ich demontaż oraz relokacja bez uszkodzenia budynku czy Maszyny, zaś po relokacji Maszyna mogłaby być używana w innym miejscu. Oznacza to, że w sytuacji przedstawionej we wniosku nie ma zastosowania art. 28e ustawy.
W tym przypadku miejsce świadczenia, a tym samym opodatkowania świadczenia kompleksowego polegającego na wykonaniu usługi z zakresu automatyki maszyn należy określić na podstawie art. 28b ustawy. Co istotne A. jako usługobiorca posiada siedzibę działalności gospodarczej we Francji i jednocześnie nie będzie posiadała w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Tym samym, ww. usługa świadczona przez B. na rzecz A. będzie opodatkowana w kraju siedziby A., tj. we Francji.
Przechodząc do zagadnienia związanego z prawem do odliczenia podatku naliczonego należy wskazać, że zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi:
1) suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:
a) nabycia towarów i usług,
b) dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.
W myśl art. 88 ust. 4 ustawy:
Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.
Jak wynika z cytowanych wyżej przepisów prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego. Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
Ponadto ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
I tak, zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:
Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Zgodnie z powołanymi przepisami, odliczeniu podlega kwota podatku naliczonego, która wynika z otrzymanych przez podatnika faktur - w przypadku gdy transakcja ma charakter transakcji krajowej i podatnik nabywa towar/usługę od kontrahenta, który działa jako polski podatnik VAT i wystawia fakturę na podstawie polskich przepisów o VAT.
Jednocześnie, stosownie do powołanego art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie dlatego, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Jak już ustaliłem miejscem opodatkowania usług nabywanych przez A. od B. - stosownie do art. 28 ust. 1 ustawy – jest terytorium Francji. Oznacza to, że faktury dokumentujące wykonanie usług przez B. na rzecz A. nie powinny zawierać m.in. stawki i kwoty podatku (art. 106e ust. 5 pkt 1 ustawy), powinny jednak zawierać adnotację „odwrotne obciążenie”. W konsekwencji A. (podmiot nieposiadający siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski) nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu ww. usług, ponieważ transakcje te nie są objęte zakresem opodatkowania VAT w Polsce.
Zatem stanowisko Zainteresowanych w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.
Ponadto wątpliwości Zainteresowanych dotyczą również kwestii, czy B. jest zobowiązana do wskazania „mechanizmu podzielonej płatności” na fakturach wystawianych na rzecz A. z tytułu Świadczenia.
I tak, zgodnie z art. 108a ust. 1 ustawy:
Podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury mogą zastosować mechanizm podzielonej płatności.
Jak stanowi art. 108a ust. 1a ustawy:
Przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15.000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności. Do przeliczania na złote kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się zasady przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania.
Na podstawie art. 108a ust. 1b ustawy:
Podatnik obowiązany do wystawienia faktury, o której mowa w art. 106e ust. 1 pkt 18a, jest obowiązany do przyjęcia płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.
W myśl art. 108a ust. 2 ustawy:
Zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności polega na tym, że:
1)zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT;
2)zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób.
Natomiast art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy stanowi, że:
Faktura powinna zawierać w przypadku faktur, w których kwota należności ogółem przekracza kwotę 15.000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, obejmujących dokonaną na rzecz podatnika dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy - wyrazy „mechanizm podzielonej płatności”, przy czym do przeliczania na złote kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się zasady przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania.
Załącznik nr 15 do ustawy – stanowiący „Wykaz towarów i usług, o których mowa w art. 105a ust. 1, art. 106e ust. 1 pkt 18a, art. 108a ust. 1a oraz art. 108e ustawy” – zawiera zamkniętą listę towarów i usług, w przypadku których faktura dokumentująca ich dostawę lub świadczenie musi zawierać adnotację „mechanizm podzielonej płatności”.
Z powołanych wyżej przepisów wynika, że obowiązek wystawiania faktur z adnotacją „mechanizm podzielonej płatności” będzie istnieć, jeżeli łącznie spełnione będą trzy warunki, tj. faktura:
- będzie wystawiana na kwotę należności ogółem (kwotę brutto) przekraczającą 15.000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej;
- będzie dokumentować dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy;
- czynności będą dokonywane na rzecz podatnika.
Obowiązek bezwzględnego stosowania mechanizmu podzielonej płatności dotyczy wyłącznie konkretnych towarów i usług enumeratywnie wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy. Podkreślenia wymaga, że zapis art. 108a ust. 1 pkt 1a ustawy, wprowadza obowiązek zastosowania mechanizmu podzielonej płatności przy regulowaniu należności z faktury, w której wartość sprzedaży brutto przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty.
W analizowanej sprawie usługa automatyki, jak Państwo wskazaliście, nie jest wymieniona w załączniku nr 15 do ustawy, w którym zawarte są towary i usługi z obowiązkiem bezwzględnego stosowania mechanizmu podzielonej płatności. Jednocześnie usługi świadczone przez B. stanowią usługi do których ma zastosowanie art. 28b ust. 1 ustawy, w związku z czym nie podlegają one opodatkowaniu na terytorium Polski i wystawiane przez B. faktury nie powinny zawierać polskiej stawki podatku VAT, tylko adnotację „odwrotne obciążenie”. W konsekwencji, skoro faktury wystawione są przez B. na zasadach odwrotnego obciążenia, należy wskazać, że w tej sytuacji nie wystąpi obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności, gdyż mamy do czynienia z fakturą wystawioną bez wykazanego podatku VAT, który podlegałby obowiązkowej zapłacie w mechanizmie podzielonej płatności. Zatem B. nie ma obowiązku oznaczania faktur wystawianych dla A. z tytułu Świadczenia w ramach Zamówienia z adnotacją „mechanizm podzielonej płatności”.
W konsekwencji stanowisko Zainteresowanych w zakresie pytania nr 2 uznaję za prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy:
- zaistniałego stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia, oraz
- zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego.
Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
A. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.