Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe - Interpretacja

Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe - Interpretacja - 0114-KDIP1-1.4012.778.2024.2.ESZ

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 listopada 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie uznania, że nieodpłatne przekazanie Działalności nieruchomościowej na rzecz Fundacji rodzinnej będzie stanowić transakcję przekazania zorganizowanej części przedsiębiorstwa niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy, a Zbywca nie będzie zobowiązany do dokonania korekty, o której mowa w art. 91 ustawy.

Uzupełnił go Pan - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 15 stycznia 2025 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą (…), w ramach której świadczy usługi transportowe i spedycyjne na terytorium Polski i za granicą oraz wynajmuje nieruchomości komercyjne na rzecz podmiotów trzecich.

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów (tekst jedn. Dz.U.2024.361 t.j. z dnia 2024.03.13) (dalej: „ustawa o VAT").

Wnioskodawca jest w procesie rejestracji fundacji rodzinnej, o której mowa w ustawie z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 825) (dalej: „Fundacja”), do której zostanie wniesiona, jako darowizna, część Przedsiębiorstwa obejmująca nieruchomości wynajmowane w ramach prowadzonej obecnie przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej.

Głównym celem przyszłej Fundacji Wnioskodawcy jest przede wszystkim zabezpieczenie i usprawnienie procesu sukcesyjnego i tym samym wydzielenie do odrębnego podmiotu części majątku przynoszącego pasywny dochód w celu jego reinwestycji. Przekazanie majątku, w tym firmy rodzinnej na rzecz Fundacji ma chronić go przed podziałem, umożliwić jego pomnażanie, a więc także czerpanie z niego korzyści. Fundacja będzie czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Przedmiotem darowizny będzie część przedsiębiorstwa, która stanowi zespół nieruchomości komercyjnych będących przedmiotem wynajmu (dalej: „Działalność” lub „Działalność nieruchomościowa”). W skład Działalności wchodzą:

nieruchomości komercyjne gruntowe i lokalowe, takie jak:
Grunt zabudowany w (…),
Grunt zabudowany w użytkowaniu wieczystym w (…);
Grunt zabudowany w (…),
Grunt zabudowany w (…);
Grunt zabudowany w użytkowaniu wieczystym w (…);
Grunt zabudowany w (…),
Grunt zabudowany w (…);
Grunt zabudowany w (…),
Grunt w (…) ze budynkiem w budowie (…);
Grunt w (…);
Lokal w (…) (objęty wspólną (…));
środki trwałe i inne ruchomości będące związane z przedmiotem najmu,
umowy najmu,
umowy na dostawę mediów,
umowy ubezpieczenia nieruchomości,
należności i zobowiązania wynikające z powyższych umów,
baza klientów,
ogół wiedzy i informacji pozyskanych w związku z działalnością gospodarczą (tzw. know - how), w szczególności obejmujące fachową wiedzę techniczną (budowlaną), doświadczenie w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym składającym się z nieruchomości, w tym informacje potrzebne do dokonania kolejnych inwestycji i determinacji kolejnego obiektu inwestycyjnego, procesy obsługi nieruchomości.

W ramach obecnego przedsiębiorstwa istnieje wewnętrzny regulamin organizacyjny, który wyróżnia dział nieruchomości jako wyodrębnioną organizacyjnie jednostkę spółki, której przedmiotem działalności jest zarządzanie i wynajmowanie nieruchomości stanowiących jej własność.

Zdarzenia gospodarcze dotyczące Działalności są ewidencjonowane w wyodrębnionej części ksiąg rachunkowych, która umożliwia przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań osobno do Działalności i reszty jednoosobowej działalności. Wnioskodawca prowadzi odrębne listy płac. Jedna lista płac dotyczy pracowników przypisanych do świadczenia usług w zakresie wynajmu nieruchomości, zaś druga lista płac dotyczy pracowników przypisanych do pozostałej działalności prowadzonej przez Wnioskodawcę.

Dodatkowo Wnioskodawca zatrudnia pracowników do obsługi nieruchomości, a w związku z darowizną Działalności na rzecz Fundacji, będzie wiązać się to także z przeniesieniem praw i obowiązków wynikających ze stosunków pracy (z mocy prawa w trybie art. 23¹ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeksu pracy; tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. 1465).

Fundacja będzie kontynuowała działalność prowadzoną przez Wnioskodawcę i nie zostanie ona zamieniona na inny rodzaj działalności. Fundacja będzie wykorzystywała nieruchomości wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT, niekorzystających ze zwolnienia od opodatkowania tym podatkiem.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Jak wskazano we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, przedmiotem darowizny będzie część przedsiębiorstwa, która stanowi zespół nieruchomości komercyjnych będących przedmiotem wynajmu.

Jednym z dozwolonych zakresów działalności gospodarczej prowadzonej przez fundację rodzinną (jednocześnie podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT) jest najem, dzierżawa lub udostępnienie mienia do korzystania na innej podstawie. Oznacza to, że fundacja rodzinna w zakresie działalności „dozwolonej” może kontynuować działalność ZCP, która zostanie w przyszłości wniesione do fundacji rodzinnej w drodze darowizny.

Fundacja rodzinna będzie kontynuować działalność prowadzoną przez część przedsiębiorstwa w zakresie wynajmu nieruchomości, albowiem i taki też jest cel wniesienia ZCP nieruchomościowego do przyszłej fundacji rodzinnej.

Wyodrębnienie funkcjonalne w realiach powyższego stanu faktycznego polega na tym, że wyodrębnione składniki będące przedmiotem planowanej darowizny umożliwiają świadczenie usług w zakresie wynajmu nieruchomości i nie potrzebują innych aktywów materialnych lub niematerialnych by kontynuować swoją działalność. Nieruchomości, które mają zostać przeniesione do Fundacji rodzinnej w ramach ZCP, są obecnie wynajmowane i nie wystąpi żadna przerwa w świadczeniu usług po ich przeniesieniu. Przeniesione zostaną również wszelkie umowy potrzebne do kontynuowania działalności: umowy najmu, umowy na dostawy mediów, umowy na ubezpieczenia nieruchomości, a także wynikające z nich należności i zobowiązania.

Wyodrębnione składniki części przedsiębiorstwa będą funkcjonować wraz z zatrudnionymi pracownikami. Część pracowników Wnioskodawcy organizacyjnie przypisana jest do świadczenia usług w zakresie wynajmu nieruchomości, a część (większa) pracowników jest przypisana do świadczenia usług mieszczących się w zakresie pozostałej działalności prowadzonej przez Wnioskodawcę.

W ramach planowanej darowizny, wszyscy pracownicy przypisani do świadczenia usług w zakresie wynajmu nieruchomości zostaną przeniesieni w trybie art. 23¹ Kodeksu pracy do fundacji rodzinnej.

Podkreślenia wymaga fakt, że przeniesienie nie obejmie żadnego pracownika, który nie zajmuje się działalnością nieruchomościową. Dodatkowo Fundacja rodzinna nie będzie musiała zatrudniać żadnych nowych pracowników, aby działalność nieruchomościowa mogła funkcjonować.

W konsekwencji utworzona Fundacja rodzinna będzie mogła kontynuować działalność w zakresie najmu prowadzoną dotychczas przez Wnioskodawcę bez konieczności angażowania przez Fundację nowych aktywów, pracowników lub zobowiązań, co nie wyklucza jednak tego, że działalność ta może się rozwijać i dokonywać zmian organizacyjnych.

Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, w ramach której świadczy usługi transportowe i spedycyjne na terytorium Polski i za granicą oraz wynajmuje nieruchomości komercyjne na rzecz podmiotów trzecich.

Po wniesieniu do Fundacji w drodze darowizny części przedsiębiorstwa, związanej z wynajmem nieruchomości (Działalność nieruchomościowa), Wnioskodawca zamierza kontynuować prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej. Działalność ta będzie obejmować usługi transportowe i spedycyjne, które stanowią główną i integralną część obecnego przedsiębiorstwa.

Wnioskodawca pozostanie właścicielem pozostałych składników majątku, które nie zostaną przeniesione do Fundacji, co pozwoli mu na dalsze prowadzenie działalności w tych obszarach. Te najważniejsze składniki (materialne i niematerialne) to: sprzęt transportowy - ciągniki siodłowe, naczepy, nieruchomość operacyjna (siedziba firmy wraz z placem), pracownicy przypisani do działalności transportowej i spedycyjnej, pożyczki na zakup sprzętu, know-how, kontrakty i podpisane umowy a także zobowiązanie w formie leasingu pojazdów transportowych.

Jak wskazano wyżej, przedmiotem darowizny będzie część przedsiębiorstwa, która stanowi zespół nieruchomości komercyjnych będących przedmiotem wynajmu.

Fundacja będzie kontynuowała działalność prowadzoną przez część przedsiębiorstwa w zakresie wynajmu nieruchomości, albowiem i taki też jest cel wniesienia ZCP.

Z uwagi na charakter darowizny, Fundacja przejmie od Wnioskodawcy część przedsiębiorstwa obejmującą nieruchomości wynajmowane na rzecz podmiotów trzecich. Zatem w odniesieniu do działalności wynajmu nieruchomości Fundacja stanie się pełnoprawnym właścicielem tych nieruchomości i będzie mogła je wynajmować dalej, zgodnie z obowiązującymi umowami najmu, które zostały zawarte przez Wnioskodawcę przed dokonaniem darowizny.

Wnioskodawca wskazuje, że na dzień planowanej darowizny, Fundacja będzie miała możliwość kontynuowania działalności gospodarczej w zakresie wynajmu nieruchomości, w takim samym stopniu, jak obecnie prowadzi ją Wnioskodawca, wyłącznie w oparciu o nabyte składniki, które będą przedmiotem transakcji darowizny.

Pytania

1)Czy planowane przez Wnioskodawcę nieodpłatne przekazanie Działalności nieruchomościowej na rzecz Fundacji będzie stanowić zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy o VAT, a w konsekwencji czego czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

2)Czy w sytuacji nieodpłatnego przekazania Działalności nieruchomościowej na rzecz Fundacji rodzinnej, Wnioskodawca będzie zobowiązany do dokonania ewentualnej korekty podatku naliczonego w rozumieniu ustawy o VAT?

Pana stanowisko w sprawie

Ad 1

Zdaniem Wnioskodawcy, planowane przez Wnioskodawcę nieodpłatne przekazanie Działalności nieruchomościowej na rzecz Fundacji, będzie stanowić zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy o VAT, a w konsekwencji nie będzie stanowić czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ad 2

Zdaniem Wnioskodawcy, w sytuacji nieodpłatnego przekazania powyższej Działalności przez Wnioskodawcę na rzecz Fundacji rodzinnej, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do dokonania korekty podatku naliczonego w rozumieniu ustawy o VAT.

Uzasadnienie

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT:

„Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju”.

W myśl art. 2 pkt 6 Ustawy o VAT:

„Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii”.

Na mocy art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT:

„Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel”.

Zgodnie z art. 2 pkt 27e ustawy o VAT przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa (dalej: „ZCP”) rozumieć należy organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Ponadto, zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą sądów administracyjnych i organów podatkowych, aby zespół składników majątku mógł zostać uznany za ZCP muszą zostać spełnione łącznie następujące przesłanki:

1.istnienie zespołu składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań, powiązanych funkcjonalnie (dalej: „Przesłanka nr 1”);

2.zespół ten jest organizacyjnie wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie (dalej: „Przesłanka nr 2”);

3.zespół ten jest finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie (dalej: „Przesłanka nr 3”);

4.składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych (zespół składników jest wyodrębniony funkcjonalnie) (dalej: „Przesłanka nr 4”);

5.zespół tych składników może stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania gospodarcze (dalej: „Przesłanka nr 5").

Taką wykładnię przykładowo przedstawiono w piśmie z 5 stycznia 2024 r., nr: 0114-KDIP1-1.4012.645.2023.1.AKA).

Przy czym należy zwrócić uwagę, że dla stwierdzenia, czy przedmiotem danej transakcji (zbycia), podlegającej potencjalnemu wyłączeniu z zakresu VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, jest ZCP, konieczne jest przeanalizowanie zbywanych składników majątkowych pod kątem spełniania ww. kryteriów biorąc pod uwagę ich status w istniejącym przedsiębiorstwie konkretnego zbywcy na moment poprzedzający daną transakcję.

W konsekwencji, Wnioskodawca przedstawia poniżej ocenę spełnienia w przedstawionym w niniejszym wniosku stanie faktycznym wskazanych powyżej przesłanek.

Przesłanka nr 1: Zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań).

Pierwsza przesłanka istnienia ZCP to przede wszystkim fakt, że istnieją tam zarówno składniki materialne jak i niematerialne, przy czym w orzecznictwie podkreśla się, że jeżeli dane przedsiębiorstwo nie posiada zobowiązań, nie należy ich sztucznie wyodrębniać. Albowiem jedynie istnienie składników materialnych wykluczałoby możliwość uznanie ich za przedsiębiorstwo, a w rzeczywistości byłoby dostawą towarów. Również z drugiej strony same składniki niematerialnie nie mogłyby realizować celów przedsiębiorstwa, bez żadnej ich obecności w sferze materialnej.

Takie rozumienie przepisuje występuje również w orzecznictwie, przykładowo w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 6 listopada 2019 r., sygn. I SA/Rz 525/19:

„W końcu należy się odnieść do zbioru funkcjonalnie powiązanych składników o charakterze materialnym i niematerialnym, jako istocie przedmiotu zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Z definicji tej wynika, że przedmiotem takiej transakcji nie mogą być tylko i wyłącznie rzeczy o charakterze materialnym (ruchome bądź nieruchome), gdyż one same z siebie nie mogą być uznane za zdolne do prowadzenia działalności gospodarczej."

W ocenie Wnioskodawcy, przedmiot planowanej darowizny będzie spełniał wszystkie wymienione warunki, co oznacza, że stanowi on ZCP. Przedmiotem darowizny będą nieruchomości, znajdujące się środki trwałe, wyposażenie - elementy materialne.

Dodatkowo w Działalności znajdują się należności, umowy mediów i ubezpieczenia, baza kontrahentów, know-how związany z działalnością w zakresie wynajmu nieruchomości - elementy niematerialne. W ramach Działalności istnieją również zobowiązania, które są elementem samej definicji zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Wszystkie powyższe elementy są i będą wykorzystywane w celu prowadzenia działalności gospodarczej, której celem jest wynajem nieruchomości i nie zawierają one elementów zbędnych z powyższego punktu widzenia.

Przesłanka nr 2: Zagadnienie wyodrębnienia organizacyjnego w istniejącym przedsiębiorstwie Sprzedającego Przedmiotu Transakcji.

Ustawa o VAT nie zawiera definicji wyodrębnienia organizacyjnego. W praktyce stosowania prawa przyjmuje się jednak, iż o spełnieniu tej przesłanki można mówić, gdy zorganizowana część przedsiębiorstwa stanowi odrębną jednostkę organizacyjną w strukturze danego przedsiębiorstwa. Takie organizacyjne wydzielenie powinno nastąpić na podstawie statutu, regulaminu, zarządzenia lub innego aktu o podobnym charakterze.

Jak wskazuje się w interpretacjach, przykładowo w interpretacji z 28 maja 2024 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0112-KDIL3.4012.133.2024.4.EW:

„Wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa ma swoje miejsce w strukturze organizacyjnej podatnika jako dział, wydział, oddział itp. Przy czym, w doktrynie zwraca się uwagę, że organizacyjne wyodrębnienie powinno być dokonane na bazie statutu, regulaminu lub innego aktu o podobnym charakterze. Organizacyjny aspekt wyodrębnienia oznacza, że składniki tworzące część przedsiębiorstwa powinny posiadać cechę zorganizowania. Cecha ta powinna występować w istniejącym przedsiębiorstwie, a więc w ramach prowadzonej działalności i dotyczyć określonego zespołu składników tworzących część tego przedsiębiorstwa.”

Zdaniem Wnioskodawcy w przedstawionym stanie faktycznym występuje właśnie takie wyodrębnienie. Wnioskodawca uchwalił wewnętrzny regulamin organizacyjny, który wyróżnia dział nieruchomości jako wyodrębnioną organizacyjnie jednostkę spółki, której przedmiotem działalności jest zarządzanie i wynajmowanie nieruchomości stanowiących jej własność. W ramach tego wyodrębnienia wchodzą jedynie składniki materialne i niematerialne istotne z punktu widzenia prowadzonej działalności - wynajmu nieruchomości.

Przesłanka nr 3: Zagadnienie wyodrębnienia finansowego w istniejącym przedsiębiorstwie Sprzedającego Przedmiotu Transakcji

Ustawa o VAT nie precyzuje, co należy rozumieć pod pojęciem wyodrębnienia finansowego. Jak wynika z ukształtowanej praktyki organów podatkowych i sądów administracyjnych wyodrębnienie finansowe wymaga posiadania takiego systemu ewidencji, który umożliwia przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Przez taki system należy rozumieć m.in. prowadzenie zakładowych planów kont w taki sposób, by była możliwa odrębna ewidencja zdarzeń gospodarczych związanych z działalnością zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

W praktyce organów podatkowych wskazuje się, że wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której przez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

W zakresie wyodrębnienia finansowego, determinantą jest odpowiednia ewidencja umożliwiająca przypisanie zdarzeń gospodarczych do ZCP, co podkreślane jest często w interpretacjach Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (z 27 maja 2024 r., 0111-KDIB3-3.4012.163.2024.2.MW):

„Wyodrębnienie finansowe najpełniej realizowane jest w przypadku zakładu lub oddziału osoby prawnej. Wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której przez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa.”

Składniki majątku mające być przedmiotem darowizny są wyodrębnione na płaszczyźnie finansowej w ramach działalności prowadzonej przez Wnioskodawcę. Wyodrębnienie finansowe polega w tym przypadku na tym, że w prowadzonej ewidencji księgowej wyodrębnione są przychody i koszty, a także należności i zobowiązania związane ze świadczeniem usług w zakresie wynajmu nieruchomości oraz przychody i koszty, a także należności i zobowiązania związane z prowadzeniem przez Wnioskodawcę pozostałej działalności gospodarczej niezwiązanej z wynajmem nieruchomości. Ponadto, owe wyodrębnienie pozwala na przyporządkowanie zdarzeń gospodarczych do działalności związanej z wynajmem nieruchomości. Takie wyodrębnienie funkcjonuje także na samej płaszczyźnie wynagrodzeń, gdzie prowadzone są odrębne listy płac dla każdego działu. Pozwala to uzgodnić stan środków pieniężnych wygenerowanych przez przepływy pieniężne jedynie z działalności nieruchomościowej, bez zaburzania jej wyników innymi zdarzeniami gospodarczymi.

Przesłanka 4: Zagadnienie wyodrębnienia funkcjonalnego w istniejącym przedsiębiorstwie Sprzedającego Przedmiotu Transakcji jako zespołu składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań).

Ustawa o VAT nie zawiera definicji wyodrębnienia funkcjonalnego. Niemniej jednak przesłankę tę (zgodnie z ukształtowaną linią orzeczniczą sądów administracyjnych i organów podatkowych) należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych i zdolności do funkcjonowania jako niezależne przedsiębiorstwo. Zorganizowana część przedsiębiorstwa ma bowiem stanowić funkcjonalnie odrębną całość, tj. ma obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa. Przy czym należy uznać, że - aby można było mówić o ich wyodrębnieniu - zakres tych zadań musi odróżniać je od innych funkcji gospodarczych realizowanych przy pomocy tego przedsiębiorstwa. W konsekwencji należy stwierdzić, że aby można było mówić o wyodrębnieniu funkcjonalnym:

a)funkcje przypisane do danego zespołu składników majątkowych muszą być w sposób widoczny odseparowane od pozostałych zadań realizowanych w ramach przedsiębiorstwa,

b)przy pomocy takiego zespołu składników majątkowych nie powinny być realizowane funkcje przypisane do składników wchodzących w skład pozostałej części przedsiębiorstwa,

c)składniki wchodzące w skład pozostałej części przedsiębiorstwa nie powinny być wykorzystywane do realizacji funkcji przypisanych do tego zespołu składników majątkowych.

Wyodrębnienie funkcjonalne w realiach stanu faktycznego zaprezentowanego w niniejszym wniosku polega na tym, że wyodrębnione składniki majątku będące przedmiotem planowanej darowizny umożliwiają świadczenie usług w zakresie wynajmu nieruchomości. Co więcej, przenoszone na podstawie darowizny składniki majątku będą stanowiły samodzielnie przedsiębiorstwo, zdolne do realizacji zadań gospodarczych w zakresie wynajmu nieruchomości. Wyodrębnione składniki części przedsiębiorstwa będą funkcjonować wraz z zatrudnionymi pracownikami. Część pracowników Wnioskodawcy organizacyjnie przypisana jest do świadczenia usług w zakresie wynajmu nieruchomości a część pracowników jest przypisana do świadczenia usług mieszczących się w zakresie pozostałej działalności prowadzonej przez Wnioskodawcę. Ponadto, w ramach planowanej darowizny, wszyscy pracownicy przypisani do świadczenia usług w zakresie wynajmu nieruchomości zostaną przejęci w trybie art. 23 Kodeksu pracy przez fundację rodzinną. Przeniesienie nie obejmie żadnego pracownika, który nie zajmuje się działalnością nieruchomościową.

Przesłanka 5: Zdolność Przedmiotu Transakcji do stanowienia niezależnego przedsiębiorstwa samodzielnie realizującego zadania gospodarcze

Ostatnią cechą definiującą ZCP jest zdolność do bycia niezależnym przedsiębiorstwem samodzielnie realizującym określone zadania gospodarcze. W zakresie tej przesłanki uznaje się (zgodnie z praktyką stosowania prawa, potwierdzoną dostępnymi interpretacjami organów podatkowych i orzeczeniami sądów administracyjnych), iż część mienia przedsiębiorstwa może być uznana za jego zorganizowaną część, gdy posiada potencjalną zdolność do funkcjonowania jako samodzielny podmiot gospodarczy, tj. prowadzenia niezależnej od reszty przedsiębiorstwa działalności gospodarczej (stanowienia niezależnego przedsiębiorstwa samodzielnie realizującego zadania gospodarcze).

Analiza taka jest niezbędna do stwierdzenia czy dane składniki majątkowe mogą być zakwalifikowane jako ZCP. Kwalifikacja taka jest możliwa wyłącznie, gdy określony zespół składników materialnych i niematerialnych potencjalnie mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania przypisane mu w strukturze organizacyjnej danego podmiotu. Sąd w Szczecinie w wyroku z 12 czerwca 2019 r. sygn. I SA/Sz 328/19 wskazał, że jeżeli dla kontynuowania działalności gospodarczej konieczne jest angażowanie przez nabywcę innych składników majątku, które nie stanowiły przedmiotu transakcji lub podejmowanie dodatkowych działań, to nie można stwierdzić, że zespół składników majątkowych stanowi przedsiębiorstwo lub zorganizowaną część przedsiębiorstwa.

W efekcie planowanych przez Wnioskodawcę działań zmierzających do przekazania tytułem darowizny zbioru aktywów na rzecz fundacji rodzinnej podkreślenia wymaga, że składniki majątku będące przedmiotem darowizny posiadają i będą posiadać w dalszym ciągu pełną zdolność do niezależnego funkcjonowania jako samodzielne przedsiębiorstwo, a w konsekwencji utworzona fundacja rodzinna będzie mogła kontynuować działalność w zakresie najmu prowadzoną dotychczas przez Wnioskodawcę przy pomocy nabytej w ramach darowizny zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Dodatkowo, na potrzeby świadczenia usług wynajmu nieruchomości, fundacja rodzinna nie będzie potrzebowała zaangażowania innych, dodatkowych środków materialnych lub niematerialnych, ani podejmowana żadnych dodatkowych działań. W konsekwencji, fundacja rodzinna będzie miała faktyczną zdolność do kontynuowania działalności prowadzonej dotychczas przez Wnioskodawcę w zakresie Wynajmowana Nieruchomości.

Końcowo Wnioskodawca wskazuje, że fundacja rodzinna ma zamiar kontynuować działalność w zakresie wynajmu nieruchomości prowadzoną dotychczas przez Wnioskodawcę, przy pomocy składników majątkowych będących przedmiotem darowizny, które umożliwią kontynuowanie prowadzenia działalności bez konieczności podejmowania żadnych dodatkowych działań w tym celu. Takie kontynuowanie działalności nastąpi praktycznie bez żadnego przestoju, gdyż wszystkie niezbędne składniki materialne i niematerialne funkcjonują już na etapie Działalności.

Powyższa analiza spełnienia przesłanek przez Działalność Wnioskodawcy mająca zostać przekazana na podstawie darowizny na rzecz fundacji rodzinnej prowadzi do konkluzji, że stanowi ona zorganizowaną część przedsiębiorstwa pozwalającego na kontynuowanie działalności w zakresie wynajmu nieruchomości.

Ustawa z 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej wprowadza instytucję fundacji rodzinnej w polskim porządku prawnym. Od wejścia w życie wyżej wymienionej ustawy, fundacje rodzinne są osobami prawnymi tj. bytami niezależnymi w obrocie prawnym od swoich fundatorów. Tak też mienie wniesione do fundacji rodzinnej, w tym własność nieruchomości, staje się mieniem fundacji rodzinnej.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej, fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów.

W myśl art. 17 ustawy o fundacji rodzinnej fundator wnosi do fundacji rodzinnej mienie na pokryciu funduszu założycielskiego o wartości określonej w statucie, nie niższej niż 100 000 zł. Wskazać przy tym należy, że wniesienie mienia do fundacji rodzinnej przez fundatora, nie ma charakteru aportu, czy też quasi-aportu. W aktualnym stanie prawnym fundator (Wnioskodawca) ma możliwość wniesienia mienia w postaci nieodpłatnego przeniesienia mienia na pokrycie funduszu założycielskiego lub dokonania darowizny na rzecz fundacji rodzinnej. To znaczy, zdaniem Wnioskodawcy, że może on, jako fundator fundacji rodzinnej wnieść na rzecz fundacji rodzinnej w myśl wyżej wymienionego art. 17 mienie w rozumieniu regulacji Kodeksu Cywilnego, tj. własność i inne prawa majątkowe.

Zgodnie z powyższym, wyposażenie fundacji rodzinnej w majątek przez fundatora jest czynnością nieodpłatną, pociągającą za sobą następujące skutki na gruncie podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, z racji braku szczególnych rozwiązań w zakresie opodatkowania fundacji rodzinnych na gruncie podatku od towarów i usług, zastosowanie powinny znaleźć zasady ogólne dotyczące opodatkowania podmiotów oraz dokonywanych przez nich transakcji podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W opinii Wnioskodawcy, pojęcie „zbycie” użyte w ustawie o VAT jest pojęciem szerszym niż sprzedaż i obejmuje każde rozporządzenie przedmiotem skutkujące przeniesieniem własności, tj. prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W szczególności, pod pojęciem „zbycie” rozumie się każdą zmianę, darowiznę czy każdą inną czynność skutkującą przeniesieniem własności części przedsiębiorstwa. Zbycie w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy o VAT obejmuje więc także darowiznę przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części do fundacji rodzinnej.

Taką wykładnię powyższych przepisów potwierdza Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 19 października 2023 r. o sygn. 0114-KDIP1-1.4012.435.2023.5.EW:

Pojęcie „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Zbycie przedsiębiorstwa podlega bowiem zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej. Wyłączenie stosowania ustawy o podatku od towarów i usług przewidziane w przepisie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT obejmuje zatem wszystkie czynności zrównane z pojęciem dostawy towarów, których przedmiotem jest przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa, w tym darowiznę na rzecz fundacji rodzinnej.

Tym samym, zdaniem Wnioskodawcy, czynność darowizny zorganizowanej części przedsiębiorstwa do fundacji rodzinnej nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W tym miejscu podkreślenia wymaga, że zgodnie z postanowieniem Trybunału Sprawiedliwości z 16 stycznia 2023 r. C-729/21 przeniesienie przedsiębiorstwa nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jeżeli całość przekazanych składników umożliwia kontynuację samodzielnej działalności gospodarczej przez nabywcę.

Fundacja rodzinna może kontynuować działalność prowadzoną przez Wnioskodawcę w zakresie wynajmu nieruchomości, albowiem jest ona osobą prawną i taki też jest cel wniesienia ZCP nieruchomościowego Wnioskodawcy do jego przyszłej fundacji rodzinnej. Wskazać również należy, iż jednym z dozwolonych zakresów działalności gospodarczej prowadzonej przez fundację rodzinną (jednocześnie podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT) jest najem, dzierżawa lub udostępnienie mienia do korzystania na innej podstawie. Oznacza to, że fundacja rodzinna w zakresie działalności „dozwolonej” może kontynuować działalność ZCP, która zostanie w przyszłości wniesione do fundacji rodzinnej w drodze darowizny.

Uzasadnienie do stanowiska nr 2.

Zgodnie z art. 90a ust. 1 ustawy o VAT:

W przypadku, o którym mowa w art. 86 ust. 7b, gdy w ciągu 120 miesięcy, Ucząc od miesiąca, w którym nieruchomość stanowiąca część przedsiębiorstwa podatnika została przez niego oddana do użytkowania, nastąpi zmiana w stopniu wykorzystania tej nieruchomości do celów działalności gospodarczej, dokonuje się korekty podatku naliczonego odliczonego przy jej nabyciu lub wytworzeniu. Korekty, o której mowa w zdaniu pierwszym, dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła ta zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty. Jeżeli podatnik wykorzystuje tę nieruchomość w działalności gospodarczej również do czynności zwolnionych od podatku bez prawa do odliczeń, korekta powinna uwzględniać proporcję określoną w art. 90 ust. 3-10a i 10c-10g, zastosowaną przy odliczeniu.

Korekty dokonują zatem podatnicy, jeśli nastąpi zmiana w stopniu wykorzystania tej nieruchomości do celów działalności gospodarczej. W przypadku wykorzystania tej nieruchomości wyłącznie do celów działalności gospodarczej, jak to wskazano w opisie stanu faktycznego, nie ma obowiązku dokonywania korekty.

Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy o VAT:

Po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w aft. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10a lub 10c-10g, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6, 10, 10a lub 10c- 10g lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.

Przepisy art. 91 ust. 2-8 ustawy regulują zasady dokonywania korekty, o której mowa w ust. 1. Dalej: art. 91 ust. 9:

W przypadku transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa korekta określona w ust. 1-8 jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Oznacza to, że zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 6 pkt 1 ustawy, pozostaje bez wpływu na wcześniejsze odliczenia podatku naliczonego dokonane przez zbywcę, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, w związku z zakupami, które służyły do wykonania czynności opodatkowanych w zbywanym przedsiębiorstwie.

Zgodnie z wcześniej przytoczoną przez Wnioskodawcę interpretacją jako zbycie należy interpretować wszelakie formy przeniesienia prawa do rozporządzania jak właściciel, przy tym także darowiznę.

Zdaniem Wnioskodawcy, wniesienie zorganizowanej części przedsiębiorstwa w ramach darowizny na rzecz fundacji rodzinnej nie spowoduje konieczności dokonania korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z ustawą o VAT przez Wnioskodawcę, mimo braku odpłatności takiego zbycia.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Jednocześnie przepis art. 6 ustawy wskazuje na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Są w nim wskazane czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszczące się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług, z uwagi jednak na stosowne wyłączenie, czynności te nie podlegają opodatkowaniu.

I tak, na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:

Przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Zatem w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, powinien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

W myśl art. 2 pkt 27e ustawy:

Ilekroć w przepisach ustawy jest mowa o zorganizowanej części przedsiębiorstwa - rozumie się przez to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Podstawowym wymogiem wynikającym z powyższego przepisu jest więc to, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa stanowiła zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań).

Elementami zespołu składników materialnych i niematerialnych, stanowiących zorganizowaną część przedsiębiorstwa, powinny być w szczególności aktywa trwałe, obrotowe, a także czynnik ludzki, czyli kadra pracownicza.

Kolejnym warunkiem jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie. Wydzielenie to ma zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych).

W wyroku z 11 kwietnia 2019 r., sygn. akt II FSK 79/17, który choć dotyczył ustaleń w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, NSA przedstawił wskazówki, co należy rozumieć jako zorganizowaną część przedsiębiorstwa. Należy zaznaczyć, że definicja tego pojęcia jest identyczna w dwóch podatkach (podatku VAT i podatku dochodowym od osób prawnych). I tak:

1)w przypadku wyodrębnienia organizacyjnego należy mieć m.in. na uwadze, czy zorganizowana część przedsiębiorstwa występuje w strukturze podatnika w sposób, który pozwoli samodzielnie realizować określone zadania gospodarcze;

2)wyodrębnienie finansowe oznacza możliwość prawidłowego przyporządkowania do tej zorganizowanej części przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań. Ponadto, wymagane jest, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa mogła stanowić potencjalnie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze, których realizacji służy w istniejącym przedsiębiorstwie;

3)wyodrębnienie funkcjonalne należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa powinna stanowić funkcjonalnie odrębną całość - obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa. (…) Składniki majątkowe materialne i niematerialne, wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa, powinny zatem umożliwić podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego samodzielnego przedsiębiorstwa. Przy ocenie wyodrębnienia określonych składników majątkowych pod uwagę należy brać sytuację istniejącą w podmiocie wnoszącym wkład, w którym winny one stanowić pewną całość.

Zatem, aby w rozumieniu przepisów podatkowych określony zespół składników majątkowych mógł zostać zakwalifikowany jako zorganizowana część przedsiębiorstwa, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym.

Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich, by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego.

Reasumując, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług mamy do czynienia ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, jeżeli spełnione są łącznie następujące przesłanki:

1.istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania;

2.zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie;

3.składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych;

4.zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące ww. zadania gospodarcze.

Brak zaistnienia którejkolwiek z omawianych powyżej przesłanek wyklucza uznanie zespołu składników majątkowych przedsiębiorstwa za jego zorganizowaną część w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.

Ponadto, przy ocenie czy składniki majątku powinny być uznane za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy, uwzględnić należy następujące okoliczności:

1.zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz

2.faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.

Zaznaczenia wymaga, że definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta w przepisie art. 2 pkt 27e ustawy, nie jest definicją samoistną, lecz należy rozpatrywać ją m.in. w kontekście uregulowań art. 6 pkt 1 ustawy, który wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie składników majątkowych i niemajątkowych uprzednio wyodrębnionych organizacyjnie i finansowo w istniejącym przedsiębiorstwie, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, nie dotyczy natomiast zbycia poszczególnych składników majątkowych przedsiębiorstwa.

Zakres powyższego wyłączenia zdefiniował w wyrokach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sarl stwierdził, że:

„(…) celem ww. opcji jest uproszczenie rozliczeń związanych z przeniesieniem majątku przedsiębiorstwa lub jego części, bądź wniesieniem ich aportem. W wyroku tym przyjęto, że jeżeli państwo członkowskie wprowadziło do swojego systemu VAT opcję zawartą w pierwszym zdaniu art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy uznając, że w przypadku wydania całości majątku nie ma miejsca dostawa towarów w rozumieniu regulacji VAT, to zasada ta ma zastosowanie - nie wyłączając możliwości ograniczenia jej stosowania do okoliczności zawartych w zdaniu drugim tego samego paragrafu - do każdego wydania przedsiębiorstwa lub samodzielnej części przedsiębiorstwa, włączając składniki materialne i niematerialne, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa, mogącego samodzielnie prowadzić działalność gospodarczą. Nabywca musi jednak wyrazić zamiar dalszego prowadzenia nabytego przedsiębiorstwa lub jego części, a nie jego bezpośredniej likwidacji i sprzedaży zapasów.”

W wyroku z 10 listopada 2011 r., w sprawie C-444/10 Finanzamt Ludenscheid przeciwko Christel Schriever, TSUE wywiódł, że regulacja art. 5 (8) VI Dyrektywy Rady (obecnie art. 19 Dyrektywy 112) obejmuje przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części, w tym składników materialnych i ewentualnie niematerialnych, łącznie składających się na przedsiębiorstwo lub część przedsiębiorstwa zdolną prowadzić samodzielną działalność gospodarczą, nie obejmuje natomiast samego zbycia towarów, jak sprzedaż zapasu produktów. Jak wskazuje Trybunał, stwierdzenie, że nastąpiło przekazanie przedsiębiorstwa lub jego samodzielnej części w rozumieniu art. 19 Dyrektywy 112, wymaga, by całość przekazanych składników pozwalała na prowadzenie samodzielnej działalności gospodarczej. W wyroku tym Trybunał wywiódł, że jeżeli działalność gospodarcza tego nie wymaga, przedmiotem zbycia nie muszą być wszystkie składniki z nią związane, aby czynność ta wyłączona była z opodatkowania na podstawie art. 5 ust. 8 Szóstej Dyrektywy.

Mając na uwadze powyższe orzeczenia TSUE należy stwierdzić, że zawarta w art. 2 pkt 27e ustawy definicja legalna zorganizowanej części przedsiębiorstwa musi być interpretowana przez pryzmat treści art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE i w powiązaniu z rozumieniem pojęcia „przekazania całości lub części majątku”, wyłożonym przez Trybunał w ww. orzeczeniu. Trybunał Sprawiedliwości główny nacisk kładzie na badanie konkretnego przypadku, dopuszczając w pewnych przypadkach zbycie samych składników rzeczowych. Tym samym, w myśl orzecznictwa Trybunału, składniki niematerialne nie stanowią konstytutywnego elementu uznania części majątku za zorganizowaną część przedsiębiorstwa w każdym przypadku. Trybunał uznał, że pojęcie zbycia całości lub części majątku należy interpretować tak, że obejmuje ono zbycie przedsiębiorstwa lub niezależnej części przedsiębiorstwa, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub jego część zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej.

W tym miejscu należy ponadto zwrócić uwagę na przepisy dotyczące działalności fundacji rodzinnej, która uregulowana została w ustawie z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 326 ze zm.), zwanej dalej ustawą o fundacji rodzinnej.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 i 2 ustawy o fundacji rodzinnej:

Fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji rodzinnej.

Przez świadczenie rozumie się składniki majątkowe, w tym środki pieniężne, rzeczy lub prawa, przeniesione na beneficjenta albo oddane beneficjentowi do korzystania przez fundację rodzinną albo fundację rodzinną w organizacji, zgodnie ze statutem i listą beneficjentów.

W myśl art. 5 ust. 1 ww. ustawy o fundacji rodzinnej:

Fundacja rodzinna może wykonywać działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221) tylko w zakresie:

1)zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;

2)najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;

3)przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;

4)nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;

5)udzielania pożyczek:

a)spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje,

b)spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik,

c)beneficjentom;

6)obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;

7)produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu;

8)gospodarki leśnej.

Stosownie do art. 17 ww. ustawy:

Fundator wnosi do fundacji rodzinnej mienie na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości określonej w statucie, nie niższej niż 100 000 zł.

W złożonym wniosku wskazał Pan, że prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą, w ramach której świadczy Pan usługi transportowe i spedycyjne w Polsce i za granicą oraz wynajmuje Pan nieruchomości komercyjne na rzecz podmiotów trzecich.

Jest Pan czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Jest Pan w trakcie rejestracji fundacji rodzinnej, do której zamierza Pan wnieść jako darowiznę część przedsiębiorstwa obejmującą nieruchomości wynajmowane w ramach prowadzonej obecnie działalności gospodarczej. Przedmiotem darowizny będzie zespół nieruchomości komercyjnych będących przedmiotem wynajmu. W skład przekazywanej działalności wchodzą wymienione w opisie nieruchomości komercyjne gruntowe i lokalowe, środki trwałe i inne ruchomości mające związek z przedmiotem najmu, umowy najmu, umowy na dostawę mediów, umowy ubezpieczenia nieruchomości, należności i zobowiązania wynikające z powyższych umów, baza klientów, tzw. know - how.

Zdarzenia gospodarcze dotyczące działalności są ewidencjonowane w wyodrębnionej części ksiąg rachunkowych, która umożliwia przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań osobno do działalności związanej z najmem i reszty jednoosobowej działalności.

Prowadzi Pan odrębne listy płac - jedna z nich dotyczy pracowników przypisanych do świadczenia usług w zakresie wynajmu nieruchomości.

Darowizna na rzecz Fundacji, będzie wiązać się z przeniesieniem praw i obowiązków wynikających ze stosunków pracy osób zajmujących się obsługą nieruchomości.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy, Pana wątpliwości dotyczą w pierwszej kolejności tego, czy przekazywany w drodze darowizny Zespół Składników związanych z prowadzoną przez Pana działalnością w zakresie wynajmu nieruchomości będzie stanowił zorganizowaną części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy o VAT i w związku z tym, czy darowizna ta będzie czynnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy.

Dla uznania, że zbywana część przedsiębiorstwa stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa istotne znaczenie ma ocena, czy ta zbywana część jest zdolna do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej. Oznacza to, że zespół składników materialnych i niematerialnych pozwala z uwagi na swoje zorganizowanie, infrastrukturę, itp., na prowadzenie określonej działalności gospodarczej. Podkreśla się przy tym, że możliwość stanowienia przez ten zespół składników niezależnego przedsiębiorstwa samodzielnie realizującego zadania gospodarcze, powinna mieć wymiar rzeczywisty, a nie jedynie potencjalny. Oznacza to, że majątek ten powinien stanowić już u Zbywcy zorganizowany zespół składników gotowy realizować określone zadania gospodarcze jako samodzielne przedsiębiorstwo, a po przeniesieniu powinno być możliwe kontynuowanie działalności gospodarczej przez Nabywcę, w oparciu o nabyte składniki.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że opisany zespół składników będący przedmiotem darowizny do Fundacji rodzinnej będzie stanowił zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy, ponieważ na dzień tej transakcji odznaczał się będzie odrębnością organizacyjną, finansową i funkcjonalną z możliwością samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym.

Jak bowiem wskazał Pan we wniosku przedmiot darowizny będzie obejmował cały zespół składników przypisanych w Pana przedsiębiorstwie do działalności związanej z najmem nieruchomości. Zespół Składników w momencie darowizny będzie formalnie wyodrębniony w istniejącym wewnętrznym regulaminie i będzie stanowił niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące określone zadania gospodarcze. Ewidencjonuje Pan w wyodrębnionej części ksiąg rachunkowych zdarzenia gospodarcze związane z działalnością najmu, co umożliwi przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań osobno do każdej z działalności. W ramach planowanej darowizny, do fundacji przejdą wszyscy pracownicy przypisani do działalności w zakresie wynajmu. Wnoszony darowizną zespół składników związany z wydzieloną częścią przedsiębiorstwa będzie posiadał zdolność do samodzielnego funkcjonowania w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej (wynajem nieruchomości). W skład zespołu składników będących przedmiotem darowizny na rzecz Fundacji rodzinnej wchodzić będą również zobowiązania.

Ponadto, na dzień planowanej darowizny Fundacja ma zamiar kontynuowania działalności gospodarczej, przy pomocy zespołu składników będących przedmiotem darowizny i będzie miała faktyczną możliwość kontynuowania działalności w oparciu o nabyty majątek.

Tym samym uznać należy, że przedmiot darowizny, opisany we wniosku przyporządkowany do Działalności nieruchomościowej będzie stanowił w chwili wniesienia do Fundacji rodzinnej zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy i w związku z tym czynność wniesienia tego majątku w drodze darowizny, stosownie do art. 6 pkt 1 ustawy, będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji Pana stanowisko, zgodnie z którym przedmiot planowanego przeniesienia do Fundacji rodzinnej będzie stanowić zorganizowaną część przedsiębiorstwa, a tym samym jego nieodpłatne przekazanie Fundacji rodzinnej będzie czynnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy, uznaję za prawidłowe.

Pana wątpliwości w sprawie dotyczą również kwestii obowiązku dokonania przez Pana korekty podatku VAT, o której mowa w art. 91 ust. 1-8 ustawy.

Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekty podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego do jej dokonania zostały określone w art. 91 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy:

Po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10a, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6, 10 lub 10a lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.

Na podstawie art. 91 ust. 2 ustawy:

W przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15.000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów - w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania. Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów - jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15.000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym, że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania.

Szczegółowy sposób dokonywania korekty określa art. 91 ust. 3-9 ustawy.

Stosownie do art. 91 ust. 9 ustawy:

Analiza przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego oraz treści powołanych przepisów prawa prowadzi do wniosku, że skoro - jak rozstrzygnięto w niniejszej interpretacji - przedmiotem zbycia będzie zorganizowana część przedsiębiorstwa, to w związku z tą czynnością Pan jako zbywca nie będzie zobowiązany do dokonania korekty wcześniej odliczonego podatku, ponieważ zgodnie z art. 91 ust. 9 ustawy obowiązek ewentualnego dokonania korekty będzie ciążyć na nabywcy przedsiębiorstwa (na Fundacji rodzinnej).

Podsumowując, darowizna zespołu składników, stanowiącego zorganizowaną część przedsiębiorstwa do fundacji rodzinnej nie spowoduje po Pana stronie konieczności dokonywania korekty podatku, o której mowa w art. 91 ustawy.

Tym samym, Pana stanowisko, zgodnie z którym Pan jako zbywca nie będzie zobowiązany do dokonania korekty wcześniej odliczonego VAT, ponieważ zgodnie z art. 91 ust. 9 ustawy, obowiązek ewentualnego dokonania korekty będzie ciążyć na nabywcy przedsiębiorstwa, tj. Fundacji, uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie