Interpretacja indywidualna - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe w części, która dotyczy braku opodatkowania nieodpłatnego wniesienia Mienia (w postaci udziałów w Spółce nr 2) do Fundacji rodzinnej oraz darowizny ww. Mienia, a także jest nieprawidłowe w części, która dotyczy opodatkowania nieodpłatnego wniesienia Mienia (w postaci udziałów w Spółce nr 1) do Fundacji rodzinnej oraz darowizny ww. Mienia.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 października 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 29 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych nieodpłatnego wniesienia Mienia do Fundacji rodzinnej w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji oraz darowizny Mienia (na rzecz Fundacji), która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji. Uzupełnił go Pan pismem z 7 stycznia 2025 r. (wpływ 7 stycznia 2025 r.) - w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest rezydentem podatkowym w Polsce, tj. zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 2 grudnia 2022 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm., dalej: „PIT” lub „ustawa PIT”) ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w związku z czym podlega w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT (stosownie do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, dalej: VAT). Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie obrotu udziałami lub akcjami, w tym działalności maklerskiej i brokerskiej oraz nie świadczy usług przechowywania udziałów i zarządzania nimi.

Wnioskodawca złożył oświadczenie o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim, której jest jedynym fundatorem. Oświadczenie o ustanowieniu fundacji rodzinnej zostało złożone na podstawie ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 326 ze zm., dalej: „ustawa o fundacji”) w wyniku czego powstała fundacja rodzinna (dalej: „Fundacja rodzinna” lub „Fundacja”), która na moment składania niniejszego wniosku funkcjonuje jako fundacja rodzinna w organizacji. Wnioskodawca jest jednym z beneficjentów Fundacji.

Po przekształceniu Fundacji rodzinnej w organizacji w Fundacje rodzinną, które nastąpi z chwilą jej wpisu do rejestru fundacji rodzinnych, Wnioskodawca planuje wnieść nieodpłatnie, do majątku Fundacji w której jest fundatorem, posiadane przez niego udziały w Spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, tj. sp. z o.o. (Spółka nr 1), oraz sp. z o.o. (Spółka nr 2) (razem: Spółki), w których Wnioskodawca posiada udziały (dalej: „Mienie”). Spółki posiadają siedzibę i nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce.

Spółka nr 1 nie posiada nieruchomości, natomiast posiada towary, których wartość bilansowa do sumy aktywów stanowi ok. (…)% wartości aktywów. Wnioskodawca jest większościowym udziałowcem Spółki nr 1, nie jest członkiem rady nadzorczej, ani zarządu Spółki, zatem stosownie do art. 201 Kodeksu Spółek Handlowych, nie prowadzi spraw Spółki i jej nie reprezentuje. W związku z tym nie uczestniczy w zarządzaniu Spółką w zakresie wykraczającym poza zwykłe prawa i obowiązki udziałowca, konsekwentnie posiada realny wpływ na kierunek i rozwój Spółek, taki jaki jest możliwy dla udziałowca. Wnioskodawca w ramach prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej świadczy usługi doradcze na rzecz Spółki nr 1.

Spółka nr 2 nie posiada towarów, natomiast posiada nieruchomości, których wartość bilansowa do sumy aktywów stanowi ok. (…)% wartości aktywów. Wnioskodawca posiada całość udziałów Spółki nr 2. Wnioskodawca jest prezesem zarządu Spółki nr 2, zatem stosownie do art. 201 Kodeksu Spółek Handlowych, prowadzi jej sprawy i ją reprezentuje. Wnioskodawca nie świadczy usług na rzecz Spółki nr 2.

Objęcie udziałów przez Wnioskodawcę w Spółkach nie nastąpiło w ramach działalności gospodarczej prowadzonej dla celów VAT, zatem nie stanowiło ani czynności opodatkowanej VAT, ani zwolnionej.

W związku z tym, zdaniem Wnioskodawcy, nie przysługiwało mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Mienie może zostać wniesione do Fundacji poprzez jego nieodpłatne wniesienie (w tym także w formie darowizny) na pokrycie nowo powstałego funduszu zapasowego lub zwiększenie istniejącego funduszu założycielskiego Fundacji, albo poprzez darowiznę, która nie zwiększy żadnego funduszu Fundacji, tj. ani funduszu założycielskiego, ani też funduszu zapasowego Fundacji.

W związku z powyższym Wnioskodawca nie otrzyma nic w zamian za darowiznę.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

1.W zakresie Spółki nr 1 Wnioskodawca jest większościowym udziałowcem, nie jest członkiem rady nadzorczej, ani zarządu Spółki, zatem stosownie do art. 201 Kodeksu Spółek Handlowych, nie prowadzi spraw Spółki i jej nie reprezentuje. W związku z tym nie uczestniczy w zarządzaniu Spółką w zakresie wykraczającym poza zwykłe prawa i obowiązki udziałowca, konsekwentnie posiada realny wpływ na kierunek i rozwój Spółek, taki jaki jest możliwy dla udziałowca. Wytyczne narzuca w takim zakresie jaki jest możliwy dla udziałowca.

W zakresie Spółki nr 2 Wnioskodawca posiada całość udziałów Spółki nr 2. Wnioskodawca jest prezesem zarządu Spółki nr 2, zatem stosownie do art. 201 Kodeksu Spółek Handlowych, prowadzi jej sprawy i ją reprezentuje, tzn. że zarządza tą Spółką. Wytyczne narzuca jako zarząd.

2.W obu Spółkach Wnioskodawca nie jest członkiem rady nadzorczej. Jednak jest ich większościowym/całościowym udziałowcem, więc w takim zakresie jaki jest możliwy dla większościowego/całościowego udziałowca kontroluje Spółki. Ponadto, w Spółce nr 2 jest prezesem zarządu, więc uważa, że również je kontroluje w zakresie jaki jest możliwy dla prezesa zarządu.

3.Wnioskodawca akceptuje, jako zarząd w Spółce nr 2 i w takim zakresie jaki jest możliwy dla większościowego udziałowca w Spółce nr 1, koncepcje inwestycyjne.

4.Usługi doradcze realizowane na rzecz Spółki nr 1 obejmują m.in. analizę zagrożeń i ryzyk, doradztwo w zakresie systemów zabezpieczeń w tym procedur, udzielanie rekomendacji dotyczących ochrony technicznej i organizacyjnej, doradztwo w zakresie procedur bezpieczeństwa oraz szkolenie personelu.

5.Wnioskodawca nie świadczył jakiekolwiek usług na rzecz Spółki 2, której udziały będzie zbywał, w szczególności nie świadczył usług: administracyjnych, rachunkowych, informatycznych, finansowych, handlowych lub technicznych, podlegających opodatkowaniu VAT.

6.Posiadanie udziałów w Spółce nr 1 i Spółce 2 nie stanowi bezpośredniego, stałego i koniecznego rozszerzenia działalności gospodarczej Wnioskodawcy.

7.Nieodpłatne wniesienie do Fundacji rodzinnej posiadanych przez Wnioskodawcę udziałów Spółki 1 i Spółki 2 nastąpi w formie darowizny, a przez umowę darowizny Wnioskodawca zobowiąże się do bezpłatnego świadczenia na rzecz Fundacji kosztem swojego majątku. W związku z tym nie otrzyma nic w zamian za darowiznę.

8.Tak jak wskazał Wnioskodawca we wniosku, w jego opinii świadczone przez niego usługi mają charakter usług doradczych, jeśli nie w całkowitym, to w pewnym zakresie.

9.Spółka nr 1 nie posiada nieruchomości, natomiast posiada towary, których wartość bilansowa do sumy aktywów stanowi ok. (…)% wartości aktywów. W związku z powyższym Wnioskodawca ma wątpliwość, czy posiadane udziały odzwierciedlają sytuacje, o których mowa w art. 43 ust. 16, Wnioskodawcy wydaje się, że nie odzwierciedlają.

10.Przekazanie udziałów Spółki nr 1 będzie nieodpłatne (darowizna), Wnioskodawca nie uzyska z tego tytułu żadnych środków pieniężnych. W związku z tym przekazaniem Wnioskodawca nie ma zamiaru angażować swoich środków pieniężnych.

Pytania

1.Czy wniesienie przez Wnioskodawcę Mienia (udziałów Spółki nr 1 i Spółki nr 2) do Fundacji w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji będzie dla Wnioskodawcy stanowiło czynność wykonywaną w ramach działalności gospodarczej prowadzonej dla celów VAT?

2.Czy darowizna Mienia (udziałów Spółki nr 1 i Spółki nr 2) na rzecz Fundacji, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji będzie dla Wnioskodawcy stanowiła czynność wykonywaną w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej dla celów VAT?

3.Czy wniesienie przez Wnioskodawcę Mienia (udziałów Spółki nr 1) do Fundacji w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT jako świadczenie usług, które jest zwolnione na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a VAT?

4.Czy darowizna Mienia (udziałów Spółki nr 1) na rzecz Fundacji, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT jako świadczenie usług, które jest zwolnione na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a VAT?

5.Czy wniesienie przez Wnioskodawcę Mienia (udziałów Spółki nr 1) do Fundacji w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji nie będzie wliczało się do obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy VAT, tj. czy Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do uwzględnienia czynności nieodpłatnego wniesienia Mienia do Fundacji Rodzinnej we współczynniku proporcji na podstawie art. 90 ust. 3 w zw. z art. 90 ust. 2 ustawy VAT?

6.Czy darowizna Mienia (udziałów Spółki nr 1) na rzecz Fundacji, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji będzie wliczała się do obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy VAT, tj. czy Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do uwzględnienia czynności nieodpłatnego wniesienia Mienia do Fundacji Rodzinnej we współczynniku proporcji na podstawie art. 90 ust. 3 w zw. z art. 90 ust. 2 ustawy VAT?

Pana stanowisko w sprawie

1.Wniesienie przez Wnioskodawcę Mienia (udziałów Spółki nr 1) do Fundacji w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji będzie dla Wnioskodawcy stanowiło czynność wykonywaną w ramach działalności gospodarczej prowadzonej dla celów VAT. Natomiast wniesienie przez Wnioskodawcę Mienia (udziałów Spółki nr 2) do Fundacji w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji nie będzie dla Wnioskodawcy stanowiło czynności wykonywanej w ramach działalności gospodarczej prowadzonej dla celów VAT.

2.Darowizna Mienia (udziałów Spółki nr 1) na rzecz Fundacji, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji będzie dla Wnioskodawcy stanowiła czynność wykonywaną w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej dla celów VAT. Natomiast darowizna Mienia (udziałów Spółki nr 2) na rzecz Fundacji, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji nie będzie dla Wnioskodawcy stanowiła czynności wykonywanej w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej dla celów VAT.

W przypadku gdyby w odpowiedzi na pytanie nr 1 i 2 organ podatkowy potwierdził stanowisko Wnioskodawcy, to zdaniem Wnioskodawcy:

3.Wniesienie przez Wnioskodawcę Mienia (udziałów Spółki nr 1) do Fundacji w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT jako świadczenie usług, które jest zwolnione na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a VAT.

4.Darowizna Mienia (udziałów Spółki nr 1) na rzecz Fundacji, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT jako świadczenie usług, które jest zwolnione na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a VAT.

W przypadku gdyby w odpowiedzi na pytanie nr 3 i 4 organ podatkowy potwierdził stanowisko Wnioskodawcy, to:

5.Wniesienie przez Wnioskodawcę Mienia (udziałów Spółki nr 1) do Fundacji w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji nie będzie wliczało się do obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy VAT, tj. Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do uwzględnienia czynności nieodpłatnego wniesienia Mienia do Fundacji Rodzinnej we współczynniku proporcji na podstawie art. 90 ust. 3 w zw. z art. 90 ust. 2 ustawy VAT.

6.Darowizna Mienia (udziałów Spółki nr 1) na rzecz Fundacji, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji nie będzie wliczała się do obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy VAT, tj. Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do uwzględnienia czynności nieodpłatnego wniesienia Mienia do Fundacji Rodzinnej we współczynniku proporcji na podstawie art. 90 ust. 3 w zw. z art. 90 ust. 2 ustawy VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), (dalej: „ustawa”):

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlega, odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W związku z art. 2 pkt 6 ustawy: Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W świetle art. 7 ust. 1 ustawy: Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy: Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu tub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Należy zwrócić także uwagę na to, że w niektórych przypadkach, nieodpłatne świadczenie usług spełnia definicję odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Stosownie do art. 8 ust. 2 ustawy: za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1)użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2)nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Niedopełnienie któregokolwiek z warunków określonych w art. 8 ust. 2 ustawy, jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle powyższego czynność nieodpłatnego wniesienia Mienia do Fundacji Rodzinnej nie będzie stanowić dostawy towarów, tylko może ewentualnie stanowić świadczenie usług.

Jednocześnie wskazać należy, iż nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy VAT podlega opodatkowaniu, ale tylko takie, która jest wykonywane przez podmiot, który w związku z jej realizacją występuje w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zdefiniowane zostały w art. 15 ust. 1 i ust. 2 tej ustawy.

W świetle art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jak wynika natomiast z art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W orzeczeniu z 24 kwietnia 2007 r. (I FSK 603/06, Legalis), Naczelny Sąd Administracyjny („NSA”) podkreślił, że aby sprzedaż działek będących prywatnym majątkiem sprzedającego była opodatkowana, konieczne jest nie tylko jej uwzględnienie w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu, ale również wykonanie jej przez podmiot, który jest podatnikiem VAT w związku z tą czynnością. Podobne stanowisko wyraził również Wojewódzki Sąd Administracyjny („WSA”) w Warszawie (orzeczenie z 21 lutego 2007 r., III SA/WA 4176/06). Ostatecznie, NSA rozstrzygnął sprawę (wyrok z 29 października 2007 r., I FPS 3/07, onsaiwsa 2008, nr 1, poz. 8), podzielając powyższe argumenty, i stwierdził, że osoba fizyczna nie staje się podatnikiem VAT w związku ze sprzedażą działek stanowiących jej prywatny majątek, ponieważ taka sprzedaż nie może być uznana za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy VAT. NSA podkreślił ponadto, że w kontekście opodatkowania VAT sprzedaży działek budowlanych wydzielonych z osobistego majątku osoby fizycznej istotne jest, czy ta osoba dokonała zakupu danej nieruchomości w charakterze handlowca czy też w celach prywatnych. Nie można uznać osoby fizycznej za podatnika VAT z tytułu sprzedaży jej osobistego majątku, który został nabyty na własne potrzeby, a nie w celu prowadzenia działalności handlowej. NSA uznał zatem, że pierwotne przeznaczenie nabywanych działek ma decydujący wpływ na późniejsze zaklasyfikowanie sprzedaży elementów majątku osoby fizycznej w kontekście podatku VAT.

O tym czy dany podmiot jest podatnikiem podatku VAT, czy też nie, decydują kryteria obiektywne. Zatem, co do zasady, świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, jeżeli mieści się w zakresie prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.

Podkreślić należy, że uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy. Jak wyjaśniono wyżej - odwołując się do treści przepisów ustawy - w przypadku osób fizycznych należy szczególnie wnikliwie przeanalizować okoliczności, w jakich będzie realizowana transakcja. Co do zasady osoby fizyczne, które dokonują transakcji w ramach zarządu majątkiem prywatnym, wykluczone są z grona podatników VAT.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92, które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r. sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny, to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Należy także przywołać orzeczenie TSUE z 15 września 2011 r. TSUE w sprawach połączonych C‑180/10 i C-181/10, odnoszące się do rozstrzygnięcia czy sprzedaż działki była sprzedażą majątku osobistego, czy też stanowi sprzedaż realizowaną przez podatnika prowadzącego w tym zakresie działalność gospodarczą w świetle przepisów ustawy VAT.

Z tezy ww. orzeczenia wynika m.in., że liczba i zakres transakcji sprzedaży nie ma charakteru decydującego i nie może stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą, Trybunał stwierdził, że dużych transakcji sprzedaży można dokonywać również jako czynności osobistych.

Trybunał wyjaśnił, że inaczej jest w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zgodnie z ww. orzeczeniem TSIJE, przykładowo podane zastały działania polegające na uzbrojeniu terenu albo na działaniach marketingowych. Działania takie nie należą do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

Konsekwentnie świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana jest przez podmiot mający status podatnika, działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji.

W związku z powyższym nie wystarcza stwierdzić jedynie świadczenia usług, lecz wymagane jest określenie podmiotu dokonującego tego świadczenia za występującego w związku z tym konkretnym świadczeniem jako podatnika podatku od towarów i usług.

Kwestia, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność polegającą na posiadaniu i zbywaniu własnych akcji oraz udziałów, była przedmiotem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).

W wyrokach w sprawach C-60/9C Polysar Investments Netherlands BV z 20 czerwca 1991 r. i C‑155/94 Wellcome Trust Ltd z 20 czerwca 1996 r. oraz w sprawie C-80/95 Harnas & Helm CV z dnia 6 lutego 1997 r., TSUE podkreślał, że samo posiadanie, czy też emisja udziałów i innych papierów wartościowych co do zasady nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy, która pozwalałaby na uznanie posiadacza takich udziałów za podatnika.

Natomiast w wyroku z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro TSUE uznał, że zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy.

Podobnie transakcje finansowe polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej.

W przypadku gdyby zostało uznane, że w wyniku przeniesienia mienia Wnioskodawca działa jako podatnik VAT, to zdaniem Wnioskodawcy czynność nieodpłatnego przeniesienia będzie zwolniona z podatku VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy, zwalnia się od podatku usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w spółkach.

Jednak powyższe zwolnienie nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:

• tytuł prawny do towarów;
• tytuł własności nieruchomości;
• prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
• udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;
• prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Mając na uwadze powyższe i w związku z przedstawionym opisem zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że w przedstawionym zdarzeniu przyszłym czynność nieodpłatnego wniesienia Mienia (Spółki nr 1) do Fundacji Rodzinnej będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT jako świadczenie usług, to będzie ono zwolnione na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a.

Stosownie do art. 90 ust. 3 ustawy VAT:

W stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

Proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

6. Do obrotu, o którym mowa w ust. 3, nie wlicza się obrotu z tytułu transakcji dotyczących:

1)pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych;

2)usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.

Należy podkreślić, że ustawodawca nie zdefiniował pojęcia charakter „pomocniczy”.

W takim przypadku w pierwszej kolejności należy zastosować wykładnię językową, która jest podstawą komunikacji z adresatem normy. W przypadku gdyby wykładnia językowa nie doprowadziła do jednoznacznych rezultatów dopuszczalne jest skorzystanie z pozajęzykowych wykładni.

Według internetowego słownika synonimów (strona internetowa http://synonim.net/synonim/pomocniczy), synonimami do słowa „pomocniczy” są pojęcia: „pomocny, wspierający, poboczny, akcesoryjny, dodatkowy, dopływowy, posiłkowy, subsydialny, subsydiarny, uzupełniający, wspomagający”.

Zgodnie z przepisem art. 174 (1) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L Nr 347/1 ze zm.) wskazane zostało w jaki sposób na podstawie danych dotyczących struktury wszystkich transakcji podatnika należy obliczyć kwotę odliczeń przysługujących podatnikowi wykonującemu czynności wywierające różne skutki w zakresie prawa do odliczenia podatku. Natomiast stosownie do art. 174 (2) Dyrektywy niektóre kategorie przychodów zostały wyłączone z obrotów uwzględnianych przy obliczeniu proporcji, o której mowa w ust. 1. Konsekwentnie dokonywanie niektórych transakcji zarówno opodatkowanych, jak i zwolnionych od podatku nie wpływa na wysokość podatku naliczonego podlegającego proporcjonalnemu rozliczeniu.

Na podstawie przepisu art. 174 (2) ww. Dyrektywy w drodze odstępstwa od ust. 1, przy obliczaniu proporcji podlegającej odliczeniu nie uwzględnia się następujących kwot:

a.wysokości obrotu uzyskanego z dostaw dóbr inwestycyjnych używanych przez podatnika do potrzeb jego przedsiębiorstwa;

b.wysokości obrotu uzyskanego z transakcji związanych z pomocniczymi transakcjami w zakresie nieruchomości i z pomocniczymi transakcjami finansowymi;

c.wysokości obrotu uzyskanego z transakcji, o których mowa w art. 135 ust. 1 lit. b-g), jeżeli są to transakcje pomocnicze.

Dyrektywa w zakresie podatku VAT posługuje się określeniem „incidental transactions” w ramach odpowiedniego przepisu, co na język polski może być tłumaczone jako „transakcje incydentalne/uboczne”.

Termin „incydentalny” według Słownika języka polskiego (Słownika Wydawnictwa Naukowego PWN) oznacza przy tym „mający małe znaczenie lub zdarzający się bardzo rzadko”, natomiast termin „uboczny” oznacza „dotyczący czegoś pośrednio, mniej istotny lub dodatkowy”.

Transakcje o charakterze „incydentalnym” oznaczają zdarzenia występujące nie tyle rzadko, ile ubocznie, przy określonej okazji, nawet gdyby występowały w sposób powtarzalny.

Pojęcie „incydentalności” odnosi się więc nie tyle do samej częstotliwości występowania danego zdarzenia, co raczej do jego poboczności względem zasadniczej działalności podatnika.

Przy interpretacji terminu transakcji pomocniczych warto odwołać się także do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z dnia 11 lipca 1996 r. w sprawie Regie Dauphinoise (C-306/94) TSUE dokonał interpretacji pojęcia incydentalności w kontekście wykonywania transakcji finansowych. We wspomnianym wyroku TSUE wskazał, że o sporadycznym charakterze transakcji nie decyduje ich relatywnie niewielki udział wartościowy w całokształcie prowadzonej przez podatnika działalności. W wyroku tym odniesiono się również do charakteru i kontekstu wykonywanych czynności wskazując, że tworzenie na własny rachunek lokat przez firmę zarządzającą nieruchomościami, ze środków wpłacanych przez właścicieli lub najemców, nie może być traktowane jako incydentalne, gdyż otrzymanie odsetek z tych inwestycji jest bezpośrednią, stałą i konieczną konsekwencją działalności opodatkowanej firm zarządzających nieruchomościami. Tym samym, TSUE wskazał transakcje uznawane za wykonywane w sposób incydentalny jako te, które nie stanowią bezpośredniej, stałej i koniecznej konsekwencji działalności opodatkowanej.

Na taką interpretację może również wskazywać orzeczenie z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie EDM (C-77/01). We wspomnianym orzeczeniu TSUE, za incydentalne (pomocnicze) uznał te transakcje finansowe, których realizacja angażuje niewielką ilość towarów lub usług podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT (które to towary i usługi stanowią aktywa podatnika), a skala przychodów może być wskazówką, czy rzeczywiście transakcje mają charakter incydentalny (pomocniczy).

W związku z powyższym wnioskodawca uważa jak na wstępie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał w charakterze podatnika.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma na tyle uniwersalny charakter, że pozwala na objęcie pojęciem „podatnika” te wszystkie podmioty, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Nie każda czynność dokonana przez podmiot mający status podatnika będzie podlegać opodatkowaniu. Status podatnika podatku od towarów i usług nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Zatem za działalność rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki.

Kwestia, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność polegającą na posiadaniu i zbywaniu własnych akcji oraz udziałów była przedmiotem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W wyrokach w sprawach C-60/90 Polysar Investments Netherlands BV z 20 czerwca 1991 r. i C‑155/94 Wellcome Trust Ltd z 20 czerwca 1996 r. oraz w sprawie C-80/95 Harnas & Helm CV z 6 lutego 1997 r. TSUE podkreślał, że samo posiadanie, czy też emisja udziałów i innych papierów wartościowych co do zasady nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy, która pozwalałaby na uznanie posiadacza takich udziałów za podatnika. Natomiast w wyroku z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro TSUE uznał, że zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy. Podobnie transakcje finansowe polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej.

Posiłkując się tym orzecznictwem należy stwierdzić, że co do zasady, powyższe czynności nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem.

Od tej zasady orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania i zbywania papierów wartościowych (akcji, udziałów) wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Dotyczy to sytuacji, gdy:

• posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada;
• sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej;
• posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.

Co istotne, w sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi, to czynność samego nabycia/sprzedaży udziałów innych spółek nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Są to czynności polegające na zarządzaniu własnym portfelem w celu maksymalizacji zwrotu z inwestycji. Nie można również samego nabycia czy sprzedaży udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach traktować jako wykorzystywanie majątku do uzyskiwania z niego dochodów w sposób ciągły. Aby obrót ten podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być wykonywany przez podatnika w rozumieniu ustawy w ramach jego profesjonalnej aktywności. Podkreślić należy, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu z 14 listopada 2000 r. w sprawie C-142/99 Floridienne S.A. Beginvest przeciwko Państwu belgijskiemu stwierdził, że zaangażowanie w zarządzanie spółkami zależnymi (w holdingu) należy uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 (2) VI Dyrektywy, ale tylko w zakresie, w jakim pociąga to za sobą dokonywanie transakcji podlegających VAT na mocy art. 2 VI Dyrektywy, takich jak świadczenie przez Floridienne usług administracyjnych, rachunkowych i informatycznych na rzecz swoich spółek zależnych.

Również w orzeczeniu z 12 lipca 2001 r. w sprawie C-102/00 Welthgrove BV (także spółka holdingowa) przeciwko Staatssecretaris van Financien TSUE wyraźnie wskazał, że samo zaangażowanie spółki holdingowej w zarządzanie jej spółkami zależnymi, lecz bez dokonywania transakcji podlegających VAT w rozumieniu art. 2 VI Dyrektywy, nie może być traktowane jak działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4(2) tej Dyrektywy. Wobec tego, działalnością gospodarczą będzie tylko takie zarządzanie spółkami zależnymi, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 VI Dyrektywy.

W orzeczeniu TSUE z 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 Cibo Participations Trybunał podtrzymał stanowisko, że udział spółki holdingowej w zarządzaniu spółkami, których udziały nabyła, stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, ale tylko w przypadku, gdy pociąga to za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 ust. 1 tej Dyrektywy, takich jak świadczenie przez spółkę holdingową na rzecz spółek zależnych usług administracyjnych, finansowych, handlowych lub technicznych.

Natomiast w wyroku z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro TSUE uznał, że „zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy. Podobnie transakcje finansowe polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej”.

W związku z powyższym, zdaniem TSUE, samo nabycie i posiadanie akcji spółki nie powinno być traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, nadająca ich posiadaczowi status podatnika. Trybunał powtórzył tu wyrażone wcześniej w orzeczeniu z 20 czerwca 1996 r. C-155/94 stanowisko, że jeżeli objęcie akcji nie stanowi działalności gospodarczej, to również nie ma takiego charakteru ich zbycie (także orzeczenie TSUE z 26 czerwca 2003 r. w sprawie C‑442/01).

Interpretując wskazany w tym orzecznictwie wyjątek od omawianej zasady, sprowadzający się do możliwości uznania za działalność gospodarczą posiadania (zbywania) udziałów, jeżeli towarzyszyłoby temu uczestnictwo w zarządzaniu spółką, WSA w Opolu w wyroku z 25 czerwca 2010 r. sygn. akt I SA/Op 176/10 stwierdził, że taka możliwość ograniczona jest do sytuacji szczególnych, w których udział w zarządzaniu pociąga za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu, takich jak świadczenie usług na rzecz spółki.

Zatem, nie każde uczestnictwo w zarządzie przedsiębiorstwa pozwala na uznanie zarządzania za działalność gospodarczą, lecz tylko takie, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji opodatkowanych.

Z wniosku wynika, że planuje Pan wnieść nieodpłatnie, do majątku Fundacji rodzinnej, w której jest Pan fundatorem, posiadane przez Pana udziały (Mienie) w Spółkach, tj. Spółce nr 1 oraz Spółce nr 2.

Spółka nr 1 nie posiada nieruchomości, natomiast posiada towary, których wartość bilansowa do sumy aktywów stanowi ok (…)% wartości aktywów. Jest Pan większościowym udziałowcem Spółki nr 1, nie jest Pan członkiem rady nadzorczej, ani zarządu Spółki, zatem stosownie do art. 201 Kodeksu Spółek Handlowych, nie prowadzi Pan spraw Spółki i jej nie reprezentuje. W związku z tym nie uczestniczy Pan w zarządzaniu Spółką w zakresie wykraczającym poza zwykłe prawa i obowiązki udziałowca, konsekwentnie posiada Pan realny wpływ na kierunek i rozwój Spółki, taki jaki jest możliwy dla udziałowca. W ramach prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej świadczy Pan usługi doradcze na rzecz Spółki nr 1. Usługi doradcze realizowane na rzecz Spółki nr 1 obejmują m.in. analizę zagrożeń i ryzyk, doradztwo w zakresie systemów zabezpieczeń w tym procedur, udzielanie rekomendacji dotyczących ochrony technicznej i organizacyjnej, doradztwo w zakresie procedur bezpieczeństwa oraz szkolenie personelu.

W zakresie Spółki nr 2 posiada Pan całość udziałów Spółki nr 2. Jest Pan prezesem zarządu Spółki nr 2, zatem stosownie do art. 201 Kodeksu Spółek Handlowych, prowadzi Pan jej sprawy i ją reprezentuje, tzn. że zarządza tą Spółką. Wytyczne narzuca Pan jako zarząd. Nie świadczy Pan usług na rzecz Spółki nr 2 oraz nie świadczył Pan jakiekolwiek usług na rzecz Spółki 2, której udziały będzie zbywał, w szczególności nie świadczył usług: administracyjnych, rachunkowych, informatycznych, finansowych, handlowych lub technicznych, podlegających opodatkowaniu VAT. Spółka nr 2 nie posiada towarów, natomiast posiada nieruchomości, których wartość bilansowa do sumy aktywów stanowi ok. (…)% wartości aktywów.

W obu Spółkach nie jest Pan członkiem rady nadzorczej. Jednak jest Pan ich większościowym/całościowym udziałowcem, więc w takim zakresie jaki jest możliwy dla większościowego/całościowego udziałowca kontroluje Pan Spółki. Ponadto, w Spółce nr 2 jest Pan prezesem zarządu, więc uważa, że również ją kontroluje w zakresie jaki jest możliwy dla prezesa zarządu.

Akceptuje Pan, jako zarząd w Spółce nr 2 i w takim zakresie jaki jest możliwy dla większościowego udziałowca w Spółce nr 1, koncepcje inwestycyjne.

Posiadanie udziałów w Spółce nr 1 i Spółce 2 nie stanowi rozszerzenia Pana działalności gospodarczej.

Objęcie udziałów przez Pana w Spółkach nie nastąpiło w ramach działalności gospodarczej prowadzonej dla celów VAT, zatem nie stanowiło, ani czynności opodatkowanej VAT, ani zwolnionej. W związku z tym, nie przysługiwało Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Nie prowadzi Pan działalności gospodarczej w zakresie obrotu udziałami lub akcjami, w tym działalności maklerskiej i brokerskiej oraz nie świadczy usług przechowywania udziałów i zarządzania nimi.

Mienie może zostać wniesione do Fundacji poprzez jego nieodpłatne wniesienie (w tym także w formie darowizny) na pokrycie nowo powstałego funduszu zapasowego lub zwiększenie istniejącego funduszu założycielskiego Fundacji, albo poprzez darowiznę, która nie zwiększy żadnego funduszu Fundacji, tj. ani funduszu założycielskiego, ani też funduszu zapasowego Fundacji. A przez umowę darowizny zobowiąże się Pan do bezpłatnego świadczenia na rzecz Fundacji kosztem swojego majątku. W związku z powyższym nie otrzyma Pan nic w zamian za darowiznę.

Pana wątpliwości dotyczą ustalenia, czy nieodpłatne wniesienie Mienia (udziałów Spółki nr 1 i Spółki nr 2) do Fundacji w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji oraz darowizna Mienia (udziałów Spółki nr 1 i Spółki nr 2) na rzecz Fundacji, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji będą stanowiły czynności wykonywane w ramach Pana działalności gospodarczej dla celów VAT.

W analizowanej sprawie uznać należy, że nieodpłatne wniesienie przez Pana Mienia w postaci udziałów w Spółce nr 2 do Fundacji rodzinnej w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji oraz darowizna Mienia w postaci ww. udziałów, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji nie będzie stanowić czynności wykonywanej przez Pana w ramach działalności gospodarczej. Jak wynika z opisu sprawy, nie prowadzi Pan działalności gospodarczej w zakresie obrotu udziałami lub akcjami. Nie prowadzi Pan działalności maklerskiej ani brokerskiej. Jest Pan prezesem zarządu Spółki nr 2, zatem stosownie do art. 201 Kodeksu Spółek Handlowych, prowadzi jej sprawy i ją reprezentuje, tzn. że zarządza tą Spółką. Wytyczne narzuca Pan jako zarząd oraz również ją kontroluje w zakresie jaki jest możliwy dla prezesa zarządu. Akceptuje Pan, jako zarząd w Spółce nr 2 koncepcje inwestycyjne. Nie świadczy Pan usług na rzecz Spółki nr 2 oraz nie świadczył Pan jakichkolwiek usług na rzecz Spółki 2, której udziały będzie zbywał, w szczególności nie świadczył usług: administracyjnych, rachunkowych, informatycznych, finansowych, handlowych lub technicznych, podlegających opodatkowaniu VAT.

Samo pełnienie przez Pana funkcji prezesa Spółki nr 2, powiązane z posiadaniem udziałów i ich planowanym wniesieniem do Fundacji rodzinnej, nie czyni z Pana podatnika, gdyż w opisanym zdarzeniu brak jest podstaw do stwierdzenia, by zarządzanie Spółką nr 2 wynikające z członkostwa w jej zarządzie miało związek ze sprzedażą udziałów. Uczestniczy Pan wprawdzie w zarządzaniu ww. spółką, lecz nie prowadzi Pan działalności zarobkowej w oparciu o te udziały, nie wykonywał i nie wykonuje Pan w ramach działalności gospodarczej usług na rzecz ww. spółki, której udziały Pan posiada.

Zatem, czynność nieodpłatnego wniesienia przez Pana Mienia w postaci udziałów w Spółce nr 2 do Fundacji rodzinnej w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji oraz darowizna Mienia w postaci ww. udziałów, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji, nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług - z tytułu ww. transakcji nie będzie Pan działać w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, ponieważ ww. czynność będzie czynnością zwykłego zarządu majątkiem prywatnym, a nie przejawem prowadzenia działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy.

Tym samym, czynność nieodpłatnego wniesienia przez Pana Mienia w postaci udziałów w Spółce nr 2 do Fundacji rodzinnej w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji oraz darowizna Mienia w postaci ww. udziałów, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji nie będzie stanowiła ani dostawy towarów ani świadczenia usług w rozumieniu odpowiednio art. 7 i art. 8 ustawy, w związku z czym ww. czynności nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Natomiast nieodpłatne wniesienie przez Pana Mienia w postaci udziałów w Spółce nr 1 do Fundacji rodzinnej w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji oraz darowizna ww. Mienia, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji będzie stanowić czynność wykonywaną przez Pana w ramach działalności gospodarczej. Wskazał Pan, że w ramach prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej świadczy Pan usługi doradcze na rzecz Spółki nr 1, które obejmują m.in. analizę zagrożeń i ryzyk, doradztwo w zakresie systemów zabezpieczeń w tym procedur, udzielanie rekomendacji dotyczących ochrony technicznej i organizacyjnej, doradztwo w zakresie procedur bezpieczeństwa oraz szkolenie personelu. Jest Pan zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Tym samym świadczone przez Pana usługi doradcze podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wykonywane przez Pana czynności w ramach świadczonych usług doradczych wykraczają poza zwykłe prawa i obowiązki związane z posiadaniem udziałów. Pana rola nie ogranicza się bowiem do biernego modelu realizacji praw własności.

Zatem, biorąc pod uwagę opis sprawy i powołane orzeczenia TSUE należy wskazać, że nieodpłatne wniesienie przez Pana Mienia w postaci udziałów w Spółce nr 1 do Fundacji rodzinnej w celu pokrycia lub zwiększenia funduszu (założycielskiego lub zapasowego) Fundacji oraz darowizna ww. Mienia, która nie zwiększy funduszu założycielskiego lub zapasowego Fundacji w sytuacji, kiedy dokonuje Pan na rzecz tej spółki transakcji podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, prowadzone będą w ramach działalności gospodarczej, ze względu na właśnie wykonywanie ww. transakcji na rzecz tej spółki. W konsekwencji, dokonując nieodpłatnego zbycia udziałów posiadanych w Spółce nr 1 będzie Pan działał w charakterze podatnika VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy dokonującego ww. czynności w ramach działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy.

Podkreślić w tym miejscu należy, że w ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 2 ustawy:

Niedopełnienie któregokolwiek z warunków określonych w art. 8 ust. 2 ustawy, jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Dla ustalenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego wyżej przepisu, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności gospodarczej wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności, jakie w danej sprawie występują.

Za usługi świadczone do celów innych niż działalność gospodarcza należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Opodatkowaniu - zgodnie z art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy - podlegają te nieodpłatne usługi, które nie mają związku z prowadzoną działalnością, a więc nie mają wpływu na przyszłe obroty przedsiębiorstwa, jego zysk, wizerunek czy odbiór przez kontrahentów. Natomiast przez usługi związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy rozumieć te nieodpłatne usługi, które są wykonywane w związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej podmiotu, potrzebami związanymi z funkcjonowaniem prowadzonego przedsiębiorstwa. Jeśli podejmowane przez podmiot działania mają na celu przyniesienie korzyści prowadzonej działalności gospodarczej, to tym samym są związane z jej prowadzeniem, a więc, jak to określa art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Z wniosku wynika, że zamierza Pan dokonać nieodpłatnego wniesienia oraz darowizny Mienia (udziałów Spółki nr 1) do utworzonej przez Pana Fundacji rodzinnej, przy czym dla Spółki nr 1 świadczy Pan czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług i z tytułu których - jak wykazano wyżej - jest Pan podatnikiem podatku VAT. Przeniesienie ww. Mienia w postaci udziałów w Spółce nr 1 na rzecz Fundacji rodzinnej nastąpi nieodpłatnie.

Z uwagi na powyższe okoliczności, w analizowanej sprawie nie można uznać, że wniesienie oraz darowizna przez Pana Mienia w postaci udziałów w Spółce nr 1 do Fundacji rodzinnej będą miały wpływ na przyszłą sprzedaż w Pana działalności gospodarczej, jej wizerunek, generowane zyski czy odbiór przez kontrahentów. Tym samym trudno jest uznać, że czynność ta jest dokonywana na cele związane z Pana działalnością gospodarczą.

Ponadto należy wskazać, że istotną kwestią dla zastosowania przepisu art. 8 ust. 2 ustawy jest ustalenie, czy występuje prawo do odliczenia podatku naliczonego. Takie podejście znajduje potwierdzenie w opinii Rzecznika Generalnego z dnia 23 października 2008 r. w sprawie C-371/07, który stwierdził, że

Stosownie do art. 29a ust. 5 ustawy:

Podstawa opodatkowania powinna obejmować koszt „robocizny” (art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy) wraz z kosztami wykorzystanych materiałów (art. 7 ust. 2 ww. ustawy) oraz kosztami wykorzystanego przy świadczeniu usługi majątku podatnika (art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy), o ile przysługiwało od ich zakupu prawo do odliczenia podatku naliczonego (vide pkt 38, 40, 42 opinii Rzecznika Generalnego w sprawie C-371/07 Danfoss).

Jak wynika z przytoczonego wyżej pkt 40 Opinii Rzecznika Generalnego w sprawie C-371/07, przyjęcie za podstawę opodatkowania kosztu dostawy, od której podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia, stanowiłoby naruszenie zasady neutralności podatku VAT dla podatnika.

Zatem w przypadku nieodpłatnego świadczenia usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkiego innego nieodpłatnego świadczenia usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, zastosowanie znajduje art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy.

Tym samym brak prawa do odliczenia podatku naliczonego z uwagi na związek wydatków z czynnościami innymi niż działalność gospodarcza podatnika powoduje, że nie występuje obowiązek opodatkowania podatkiem od towarów i usług nieodpłatnego świadczenia usług.

Wskazał Pan, że objęcie udziałów przez Pana w Spółkach nie nastąpiło w ramach działalności gospodarczej prowadzonej dla celów VAT, zatem nie stanowiło ani czynności opodatkowanej VAT, ani zwolnionej. W związku z tym, nie przysługiwało Panu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Skoro, jedną z przesłanek opodatkowania nieodpłatnego przekazania usług jest, aby podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu dokonywanych zakupów, to ponieważ - jak Pan wskazał - nie przysługiwało Panu prawo do odliczenia VAT naliczonego z tytułu objęcia przez Pana udziałów w Spółce 1, w rozpatrywanej sprawie nieodpłatne wniesienie udziałów w Spółce nr 1 do Fundacji rodzinnej oraz darowizna ww. Mienia nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem nieodpłatne wniesienie udziałów w Spółce nr 1 do Fundacji rodzinnej oraz darowizna ww. Mienia nie będzie stanowić odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, a tym samym po Pana stronie nie wystąpi obowiązek naliczenia VAT w związku z nieodpłatnym wniesieniem udziałów w Spółce nr 1 do Fundacji rodzinnej oraz darowizną ww. Mienia.

Pana stanowisko w zakresie pytań nr 1 i 2 jest prawidłowe w części, która dotyczy braku opodatkowania nieodpłatnego wniesienia Mienia (w postaci udziałów w Spółce nr 2) do Fundacji rodzinnej oraz darowizny ww. Mienia, a także jest nieprawidłowe w części, która dotyczy opodatkowania nieodpłatnego wniesienia Mienia (w postaci udziałów w Spółce nr 1) do Fundacji rodzinnej oraz darowizny ww. Mienia.

Jednocześnie, w związku uznaniem Pana stanowiska w odniesieniu do pytań nr 1 i 2 w części, która dotyczy opodatkowania nieodpłatnego wniesienia Mienia (w postaci udziałów w Spółce nr 1) do Fundacji rodzinnej oraz darowizny ww. Mienia za nieprawidłowe, rozpoznanie wniosku w zakresie pytań nr 3-6 stało się bezzasadne, gdyż oczekiwał Pan odpowiedzi na pytania nr 3-6 w przypadku uznania Pana stanowiska w zakresie pytań nr 1 i 2 w części, która dotyczy opodatkowania nieodpłatnego wniesienia Mienia (w postaci udziałów w Spółce nr 1) do Fundacji rodzinnej oraz darowizny ww. Mienia za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Informuję, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniami, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa - rozpatrzone.

Podkreślić należy, iż Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia pisemnej informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach przedstawionego przez Pana opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…), ul. (…), (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.