Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 listopada 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 31 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Miasto (…) (dalej: Miasto) jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług (VAT).

Z dniem 1 stycznia 2017 r. podjęło scentralizowane rozliczanie podatku VAT wraz z jednostkami organizacyjnymi Miasta i zakładem budżetowym. Z dniem 31 maja 2023 r. nastąpiła likwidacja samorządowego zakładu budżetowego. Zlikwidowany samorządowy zakład budżetowy został przejęty przez istniejącą jednostkę budżetową pod nazwą (…), która przejęła zadania realizowane przez zlikwidowany zakład.

Jako jednostka samorządu terytorialnego (dalej: JST) posiada osobowość prawną nadaną ustawowo przez art. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. 2024 poz. 1465) i prowadzi gospodarkę finansową na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. 2024 poz. 1530). Miasto wykonuje przede wszystkim tzw. zadania własne nałożone na jednostkę odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostało powołane. Zdecydowana większość tych zadań jest wykonywana przez Miasto w ramach reżimu publicznoprawnego, niektóre czynności Miasto wykonuje na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych, traktując je jako podlegające przepisom ustawy o VAT.

Realizacja usług publicznego transportu zbiorowego w Mieście jest wykonywana przez spółkę pod nazwą Spółka sp. z o. o. (dalej: Spółka), której Miasto jest założycielem i 100 % udziałowcem. Spółka posiada status podmiotu wewnętrznego w rozumieniu obowiązujących przepisów i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, której podstawowym celem i przedmiotem działania jest wykonywanie zadania własnego Miasta w zakresie transportu zbiorowego, wynikającego z przepisu art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym. Spółka jest odrębnym, zarejestrowanym i czynnym podatnikiem podatku VAT.

Miasto powierzyło Spółce z o. o. świadczenie usług publicznego transportu zbiorowego na terenie Miasta i gmin – A., B., C., z którymi zostały zawarte przez Miasto stosowne porozumienia międzygminne. Na realizację zadania z zakresu przewozów pasażerskich o charakterze użyteczności publicznej powyżej wymienione gminy zgodnie z zawartymi porozumieniami w formie dotacji celowej przekazują Miastu środki finansowe na podstawie comiesięcznego rozliczenia kosztów świadczonych usług lokalnego przewozu zbiorowego (wykonania na terenie ww. gmin wozokilometrów i ustalonego w drodze negocjacji wskaźnika kosztu 1 wozokilometra).

Miasto posiada 100 % udziałów w Spółce i ma wpływ na decyzje strategiczne i indywidualne w zakresie zarządzania oraz sprawowania skutecznej kontroli, zgodnie z zawartą umową wykonawczą z dnia 31 października 2014 r. o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego. Miasto jak i powołana przez nie Spółka z o. o. wykonują we własnym imieniu i na własny rachunek czynności spełniające definicje działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 ustawy, i działają w charakterze podatników podatku VAT. Wskazać należy, że dla uzyskania statusu podatnika VAT nie ma znaczenia rezultat prowadzonej działalności. Podatnikiem jest podmiot prowadzący działalność gospodarczą bez względu na to, czy przynosi ona zyski. Podatnikami VAT są podmioty, których cel działalności nie jest związany z prowadzeniem komercyjnej działalności nastawionej na osiąganie zysków. Podatnik nieosiągający z tytułu prowadzonej działalności dochodu a wykonujący czynności będące przedmiotem działalności gospodarczej wystąpi w charakterze podatnika podatku VAT- ponieważ świadczy usługi, które podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Oznacza to w konsekwencji, że jeżeli podmiot uzyska jakąkolwiek zapłatę za te usługi w sensie ekonomicznym (bilansując tylko poniesione w związku z nim wydatki), to wynagrodzenie w formie rekompensaty podlega opodatkowaniu podatkiem VAT według właściwych reguł.

Zasady finansowania przewozów o charakterze publicznym zostały uregulowane w ustawie z 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2023 r. poz. 2778 ze zm.). Artykuł 4 ust. 1 pkt 15 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym stanowi, że użyte w ustawie określenie rekompensata oznacza środki pieniężne lub inne korzyści majątkowe przyznane operatorowi publicznego transportu zbiorowego w związku ze świadczeniem usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego.

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, organizatorem publicznego transportu zbiorowego, właściwym ze względu na obszar działania lub zasięg przewozów, jest Miasto:

1) na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w gminnych/miejskich przewozach pasażerskich; 2) któremu powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między gminami – na linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w gminnych/ miejskich przewozach pasażerskich, na obszarze gmin, które porozumienie zawarły.

W związku z powierzeniem przez Miasto Spółce ww. zadania Spółka otrzymuje z tytułu wykonywanych usług przewozowych wynagrodzenie (rekompensatę). Przy ustalaniu rekompensaty uwzględnia się wysokość faktycznych kosztów świadczenia usług poniesionych przez Spółkę w okresie rozliczeniowym, za który rekompensata jest obliczana.

Ww. wynagrodzenie wypłaca Spółce Miasto na podstawie przedłożonego wniosku o wypłatę rekompensaty (opodatkowane 8 % stawką podatku VAT) z tytułu poniesionych kosztów w związku ze świadczeniem przez Spółkę sp. z o. o. usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego. Powyższa rekompensata pokrywa stratę jaką Spółka ponosi na świadczeniu bezpłatnych usług przewozowych.

Zgodnie z Uchwałą nr (…) Rady Miasta (…) z dnia (…) 2017 r. uchylającą uchwałę w sprawie ustalania cen za usługi przewozowe w publicznym transporcie zbiorowym w zakresie zadania o charakterze użyteczności publicznej w gminnych przewozach pasażerskich (Dz. Urz. Woj. (…) z 2017 r. (…)) wprowadzona została bezpłatna komunikacja miejska, w związku z tym rekompensata za świadczone usługi przewozowe w autobusach komunikacji miejskiej pokrywa w 100 % kosztów działalności komunikacyjnej (podstawowej), powiększonych o rozsądny zysk. Cena biletów za przejazd w tym przypadku nie jest ustalana, gdyż przewozy są dla wszystkich bezpłatne.

Do zadań własnych Miasta należy zaspokojenie potrzeb wspólnoty, w tym m. in. zadania obejmujące sprawy lokalnego transportu zbiorowego (art. 7 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy o samorządzie gminnym). Miasto wypłaca Spółce z o. o., której powierzyło świadczenie bezpłatnych usług przewozowych autobusami komunikacji miejskiej dla lokalnej społeczności, rekompensatę (tj. zwrot kosztów działalności komunikacyjnej powiększony o rozsądny zysk zgodnie z Rozporządzeniem (WE) Nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 23 października 2007 r.).

Miasto od 1 stycznia 2025 r. będzie realizowało projekt pn. „(…)” (Nr naboru: (…)). Powyższy projekt jest współfinansowany ze środków Europejskich Funduszy Strukturalnych i Inwestycyjnych w ramach programu: Fundusze Europejskie (…) 2021-2027, Priorytet „Zrównoważona Mobilność Miejska”, Działanie „Zrównoważona Mobilność Miejska – Nabór konkurencyjny II”.

W ramach powyższego projektu Miasto zaplanowało m. in.:

(...)

Celem realizowanego projektu jest redukcja emisji zanieczyszczeń powietrza na terenie Miasta.

Podatek od towarów i usług ww. projekcie jest kwalifikowalny.

Zakup ww. majątku, tj. autobusów elektrycznych, instalacji fotowoltaicznych, wiat przystankowych zostanie udokumentowany fakturami VAT wystawionymi na Miasto.

Wartość początkowa zakupionego ww. doposażenia majątku dla Spółki będzie przez Miasto corocznie aktualizowana poprzez dokonywanie odpisów amortyzacyjnych na zasadach ogólnych, uwzględniając przy ustalaniu okresu i rocznej stawki amortyzacyjnej okres ekonomicznej użyteczności zgodnie z art. 32 Ustawy o rachunkowości.

Miasto zamierza przekazać Spółce w formie umowy użyczenia zakupiony majątek nie wykorzystując go po zakupie do jakichkolwiek innych celów. Uzyskane w formie bezpłatnego użyczenia środki majątkowe będą wykorzystywane przez Spółkę do realizacji świadczenia usług publicznych w miejskiej komunikacji zbiorowej na terenie Miasta, w formie bezpłatnych usług przewozowych.

W konsekwencji Spółka będzie realizować usługi transportowe na otrzymanym w formie użyczenia majątku. Nieodpłatne użyczenie przez Miasto autobusów, wiat przystankowych oraz instalacji fotowoltaicznych będzie odbywało się w ramach realizacji zdań własnych Miasta i stanowić będzie sprawę publiczną należącą do sfery działalności JST. Przedmiotowe czynności będą realizowane poza zakresem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, a Miasto, realizując umowę użyczenia, nie będzie występowało w charakterze podatnika VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 t.j. ) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do treści art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT dla uznania, że świadczenie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę i odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi zostaje wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Wypłacający wynagrodzenie otrzymuje w zamian świadczenie przynoszące mu korzyść.

Z kolei zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o VAT postanowiono, że za odpłatne świadczenie usług uznaje się:

1. użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2. nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Należy zauważyć, że nie każda jednak czynność stanowiąca świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - według art. 15 ust. 2 ustawy o VAT - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Należy zauważyć, że w świetle art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Z ww. przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany, wynajmu, dzierżawy itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych) - tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT.

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2024 r. poz. 609, t.j.), Miasto wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym, zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, w szczególności zadania własne obejmują sprawy lokalnego transportu zbiorowego.

Umowa użyczenia jest umową uregulowaną w art. 710-719 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 t.j. z dnia 17 lipca 2024 r.). Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy (art. 710 Kodeksu cywilnego).

Istotnymi cechami tej umowy są zatem dwa elementy: oddanie rzeczy do używania na pewien czas i nieodpłatność. Umowa użyczenia nie przenosi własności rzeczy. Oznacza to, że oddanie do bezpłatnego używania na podstawie umowy użyczenia jest nieodpłatnym świadczeniem usług.

Wyjaśnić należy, że z czynnością opodatkowaną mamy do czynienia wtedy, gdy podlega ona opodatkowaniu na podstawie art. 5 ustawy o VAT oraz jest dokonywana przez podmiot działający w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Czynności wynikające z zadań własnych, nałożonych odrębnymi przepisami, realizowane w ramach reżimu publicznoprawnego, z tytułu których Miasto nie uzyskuje wpływów, pozostają poza zakresem ustawy o podatku od towarów i usług. Są one bowiem realizowane przez Miasto poza zakresem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, a Miasto realizując te czynności, nie występuje w charakterze podatnika podatku VAT, bowiem działa w tym zakresie jako organ władzy – w rozumieniu art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Świadczenie polegające na nieodpłatnym udostępnianiu przez Miasto autobusów, wiat przystankowych, instalacji fotowoltaicznych na podstawie umowy użyczenia będzie odbywało się w celu wykonywania zadań własnych Miasta. Nieodpłatne udostępnianie na podstawie umowy użyczenia, realizowane w celu wykonywania zadań własnych Miasta, stanowi sprawę publiczną, należącą do sfery działalności jednostki samorządowej.

Nieodpłatne udostępnianie autobusów przez Miasto na podstawie umowy użyczenia będzie realizowane poza zakresem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, a Miasto realizując te czynności nie będzie występowało w charakterze podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT. Zatem nieodpłatne udostępnienie nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT i nie znajdzie zastosowania art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, bowiem nieodpłatne udostępnianie będzie odbywało się w związku z wykonywaniem przez Miasto zadań publicznych, we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność.

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie z ww. przepisem, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

1.nabycia towarów i usług,

2.dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

W związku z powyższym prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go - dla tej czynności - za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Zgodnie z powołanym przepisem, rozliczenie podatku naliczonego uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. W przedmiotowej sprawie warunki uprawniające do odliczenia podatku VAT naliczonego nie są spełnione. Realizacja Projektu odbywa się w ramach realizacji zadań własnych, do których zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym należy w szczególności zaspokajanie zbiorowych potrzeb lokalnego transportu zbiorowego. Efekty Projektu zostaną udostępnione na podstawie umowy użyczenia, nie będą służyć Miastu do realizacji czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT. Zatem, nie zostały spełnione przesłanki wynikające z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT uprawniające do odliczenia podatku naliczonego.

Pytanie

1. Czy Miasto, udostępniając autobusy, wiaty przystankowe oraz urządzenia fotowoltaiczne na podstawie umowy użyczenia, będzie wykonywało czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT?

2.   Czy Miastu będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT wskazanego na fakturach dokumentujących nabycie towarów i usług w związku z realizacją        przedmiotowego Projektu?

Państwa stanowisko w sprawie

1. Miasto stoi na stanowisku, że bezpłatne użyczenie Spółce autobusów elektrycznych, instalacji fotowoltaicznych a także wiat przystankowych nie będzie stanowić czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Nieodpłatne udostępnianie autobusów elektrycznych, wiat przystankowych, instalacji fotowoltaicznych przez Miasto na podstawie umowy użyczenia będzie realizowane poza zakresem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, a Miasto realizując te czynności nie będzie występowało w charakterze podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT. Zatem nieodpłatne udostępnienie nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT i nie znajdzie zastosowania art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, ponieważ nieodpłatne udostępnianie będzie odbywało się w związku z wykonywaniem przez Miasto zadań publicznych, we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność.

Analogiczne stanowisko zawarte jest w Interpretacji Indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 25 lipca 2024 r. - 0113-KDIPT1-2.4012.402.2024.2.JS.

2. Zdaniem Miasta, Miasto nie będzie miało prawa do odliczenia podatku VAT od wydatków związanych z realizacją przedmiotowego Projektu.

W myśl art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, rozliczenie podatku naliczonego uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. W omawianej sprawie warunki uprawniające do odliczenia podatku VAT naliczonego nie są spełnione. Realizacja Zadania odbywa się w ramach realizacji zadań własnych, do których zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym należy w szczególności zaspokajanie zbiorowych potrzeb lokalnego transportu zbiorowego. Efekty Inwestycji zostaną udostępnione na podstawie umowy użyczenia, nie będą służyć Miastu do realizacji czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT. Zatem, nie zostały spełnione przesłanki wynikające z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT uprawniające do odliczenia podatku naliczonego. Podsumowując, Miasto nie będzie miało prawa do odliczenia podatku VAT od wydatków na przedmiotowe zadanie. Analogiczne stanowisko zawarte jest w Interpretacji Indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 25 lipca 2024 r. - 0113-KDIPT1-2.4012.402.2024.2.JS.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zasady opodatkowania podatkiem od towarów i usług definiuje ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwana dalej „ustawą”.

Art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (…) podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego. Stronami tego stosunku są:

• odbiorca (nabywca) usługi, oraz
• podmiot świadczący usługę.

Świadczenie jest odpłatne, gdy istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi wypłacane jest wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że ze stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

W ściśle określonych przypadkach opodatkowaniu podatkiem VAT podlega również nieodpłatne przekazanie towarów i nieodpłatne świadczenie usług.

Art. 8 ust. 2 ustawy:

Za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1)użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2)nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Aby ustalić, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy art. 8 ust. 2 ustawy, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie będzie się wpisywało w cel prowadzonej działalności, wówczas nie można uznać takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu.

Opodatkowaniu podlegają natomiast te usługi, których cel nie wiąże się z prowadzoną działalnością. Usługi niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej to wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami tej działalności. Oznacza to usługi, które nie mają wpływu na przyszłe obroty przedsiębiorstwa, jego zyski, wizerunek, odbiór przez kontrahentów.

Niedopełnienie któregokolwiek z warunków określonych w art. 8 ust. 2 ustawy, jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Aby czynność była opodatkowana podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Art. 15 ust. 6 ustawy:

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Organy władzy publicznej mają na gruncie podatku od towarów i usług szczególny status. Są uznawane za podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności:

• inne niż te, które mieszczą się w ramach ich zadań, oraz
• mieszczące się w ramach ich zadań, ale wykonywane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Jeśli zaś organ władzy publicznej podejmuje realizację zadań jako podmiot prawa publicznego, wówczas nie jest podatnikiem VAT, nawet jeśli pobiera należności, opłaty lub składki.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności – czy są to czynności publicznoprawne czy cywilnoprawne.

Rolę gminy szczegółowo określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.).

Art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym:

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy lokalnego transportu zbiorowego.

Art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Są Państwo organizatorem publicznego transportu zbiorowego, właściwym ze względu na obszar działania lub zasięg przewozów, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2023 r. poz. 2778 ze zm.).

Realizując zadania własne gminy z zakresu lokalnego transportu zbiorowego, powierzyli Państwo Spółce świadczenie usług publicznego transportu zbiorowego na terenie Miasta oraz gmin, z którymi zawarli Państwo porozumienie. Z tytułu wykonywanych usług przewozowych Spółka otrzymuje wynagrodzenie (rekompensatę), która pokrywa 100 % kosztów działalności komunikacyjnej (podstawowej), powiększonych o rozsądny zysk. Przewozy są dla wszystkich bezpłatne.

Będą Państwo realizować projekt pn. „(…)”. Zaplanowali Państwo:

(...)

Zamierzają Państwo przekazać Spółce zakupiony majątek w formie umowy użyczenia. Nie będą go Państwo wykorzystywać po zakupie do żadnych innych celów. Uzyskane w formie bezpłatnego użyczenia środki majątkowe będą wykorzystywane przez Spółkę do realizacji świadczenia usług publicznych w miejskiej komunikacji zbiorowej na terenie Miasta, w formie bezpłatnych usług przewozowych. W konsekwencji Spółka będzie realizować usługi transportowe na otrzymanym w formie użyczenia majątku.

Nieodpłatne użyczenie Spółce autobusów, wiat przystankowych oraz instalacji fotowoltaicznych będzie realizacją ustawowych zdań własnych Miasta i stanowić będzie sprawę publiczną należącą do sfery działalności JST.

Państwa wątpliwości dotyczą opodatkowania czynności udostępnienia autobusów, wiat przystankowych oraz urządzeń fotowoltaicznych na podstawie umowy użyczenia.

Umowa użyczenia została zdefiniowana w art. 710 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Umowa użyczenia nie przenosi własności rzeczy. Oddanie do bezpłatnego używania na podstawie umowy użyczenia jest nieodpłatnym świadczeniem usług.

Dla stwierdzenia, czy w analizowanej sprawie nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu, niezbędne jest ustalenie celu takiego świadczenia.

Będą Państwo nieodpłatnie udostępniać Spółce autobusy, wiaty przystankowe oraz instalacje fotowoltaiczne w ramach realizacji swoich ustawowych zadań w zakresie transportu zbiorowego. Nieodpłatne udostępnienie przez Państwa ww. składników majątkowych będzie służyło realizacji przez Spółkę umowy wykonawczej o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego.

Przepis art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy ma zastosowanie tylko do tych usług nieodpłatnych, które nie spełniają wymienionego w nim warunku, tj. dotyczy tych usług nieodpłatnych, które służą celom innym niż działalność gospodarcza podatnika. Jeśli ten warunek nie jest spełniony, nie można potraktować usługi świadczonej nieodpłatnie jako usługi odpłatnej i objąć jej zakresem opodatkowania VAT.

W świetle art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy czynność nieodpłatnego udostępnienia Spółce nabytych w ramach realizacji Projektu autobusów, wiat przystankowych oraz urządzeń fotowoltaicznych nie jest nieodpłatnym świadczeniem usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, zatem nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Państwa stanowisko w zakresie pytania 1 jest prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą prawa do odliczenia podatku VAT wskazanego na fakturach dokumentujących nabycie towarów i usług w związku z realizacją przedmiotowego Projektu.

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)nabycia towarów i usług,

b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje gdy:

• podatek odlicza zarejestrowany czynny podatnik podatku od towarów i usług,
• towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Odliczyć można w całości podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Ta zasada wyłącza jednocześnie możliwość odliczania podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli gdy są wykorzystywane do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających opodatkowaniu.

Prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje pod warunkiem, że:

• spełnione zostały przesłanki pozytywne, wynikające z art. 86 ust. 1 ustawy oraz
• nie zaistniały przesłanki negatywne, określone w art. 88 ustawy.

W art. 88 ustawy przedstawiona jest lista wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Podstawowym warunkiem odliczenia podatku VAT jest związek nabytych towarów i usług ze sprzedażą generującą podatek należny. W omawianej sprawie związek taki nie występuje.

Zakupione w ramach Projektu autobusy, wiaty przystankowe oraz urządzenia fotowoltaiczne będą Państwo nieodpłatnie użyczać Spółce, co będzie – jak wskazano powyżej – czynnością niepodlegającą opodatkowaniu. A zatem ww. składniki majątkowe nie będą wykorzystywane do czynności opodatkowanych i w konsekwencji nie zostanie spełniona podstawowa pozytywna przesłanka, która pozwala na odliczenie podatku naliczonego, jaką jest związek nabywanych towarów i usług z czynnościami opodatkowanymi.

Zatem nie będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT wskazanego na fakturach dokumentujących nabycie towarów i usług w związku z realizacją przedmiotowego Projektu.

Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili, i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pojęcie „kosztu kwalifikowalnego” nie jest pojęciem podatkowym i organy podatkowe nie są właściwe do rozstrzygania wątpliwości podatników w zakresie możliwości zaliczania wartości podatku od towarów i usług do kosztów kwalifikowalnych. Kwestię tę rozstrzygają przepisy regulujące zasady korzystania ze środków pomocowych. Zasady i przepisy podatkowe przywołane w uzasadnieniu interpretacji mogą jedynie pomóc Państwu ocenić, czy podatek VAT w tej sytuacji powinien być kosztem kwalifikowalnym. W związku z powyższym nie zajęto stanowiska w tej sprawie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...) Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.