Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 grudnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania podatkiem od towarów i usług opłat za spóźnione anulowanie rezerwacji i/lub rezygnację z usługi zakwaterowania.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

„A” Sp. z o.o. (dalej: Spółka) jest czynnym podatnikiem VAT, który w ramach wykonywanej działalności gospodarczej świadczy usługi hotelowe w obiekcie zlokalizowanym w (...) (dalej: Hotel). Usługi hotelowe świadczone przez Spółkę są opodatkowane podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych. Spółka świadczy swoje usługi zarówno dla klientów indywidualnych (osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej), jak i przedsiębiorców (klientów korporacyjnych).

Spółka oferuje potencjalnym gościom usługi noclegowe za pośrednictwem strony internetowej należącej do (…), zintegrowanej z systemem rezerwacji noclegów w poszczególnych hotelach oraz za pośrednictwem specjalnych serwisów internetowych służących do rezerwacji zakwaterowania online (np. (…)). Goście planując skorzystanie z usług zakwaterowania oferowanych przez Hotel dokonują wyboru konkretnego standardu pokoju oraz terminu swojego pobytu, po ustalonej z góry cenie, która jest uzależniona m.in. od wybranej opcji anulowania noclegu.

Spółka oferuje noclegi z możliwością zmiany lub anulowania rezerwacji noclegu nawet na 1 dzień przed przyjazdem (najdroższa opcja), z możliwością zmiany lub anulowania noclegu na 5 dni przed przyjazdem oraz tzw. rezerwacje bezzwrotne, czyli rezerwacje bez możliwości anulowania lub zmiany terminu noclegu (najtańsza opcja). Klient po wybraniu opcji noclegu, dokonuje jego rezerwacji uiszczając na rzecz Spółki przedpłatę albo podając dane karty kredytowej lub płatniczej wyraża zgodę na dokonanie tzw. preautoryzacji, której dokonuje pracownik Hotelu. W przypadku dokonania przez klienta przedpłaty, Spółka rozpoznaje obowiązek podatkowy w VAT według stawki VAT 8% oraz wypełnia w tym zakresie wynikające z przepisów obowiązki dokumentacyjne. Natomiast jeśli w związku z dokonaną przez klienta rezerwacją została dokonana preautoryzacja na karcie kredytowej lub płatniczej, Spółka pobiera odpowiednią kwotę za nocleg dopiero po pojawieniu się klienta w Hotelu i dopiero na ten moment rozpoznaje obowiązek podatkowy w VAT i wypełnia wymogi dokumentacyjne zgodnie z przepisami ustawy o VAT.

W praktyce zdarzają się sytuacje, w których klienci rezygnują z dokonanej uprzednio rezerwacji noclegu. W takich przypadkach sposób postępowania Spółki zależy od rodzaju rezerwacji, tj. wybranej opcji możliwości anulowania lub zmiany terminu noclegu. W przypadku gdy potencjalny gość dokonał rezerwacji zwrotnej, tj. z opcją pozwalającą na jej modyfikację, w tym anulowanie noclegu, Spółka zapewnia w takich sytuacjach gościom możliwość anulowania dokonanej wcześniej rezerwacji, o ile anulowanie zostanie dokonane do określonych terminów. Jeśli jednak klient anuluje rezerwację po wyznaczonych terminach lub nie skorzysta z usługi hotelowej świadczonej przez Spółkę (nie pojawi się w Hotelu), to wówczas Spółka obciąża go stosowną opłatą (zwaną odpowiednio „late cancelation fee” lub „no show”) za odpowiednio spóźnione anulowanie rezerwacji lub niepojawienie się w Hotelu, w wysokości określonej w określonym regulaminie świadczenia usług lub umowie zawartej z klientem.

Na ogół wysokość tych opłat odpowiada opłacie za pierwszą dobę pobytu. Natomiast w sytuacji dokonania rezerwacji noclegu po najniższej cenie, ale bez możliwości anulowania rezerwacji (rezerwacja bezzwrotna), rezygnacja z noclegu (nie pojawienie się w Hotelu) wiąże z obciążeniem potencjalnego klienta Spółki stosowną opłatą „no show” za niepojawienie się w Hotelu, co do zasady odpowiadającej opłacie za cały anulowany pobyt.

Spółka obciąża klientów ww. opłatami, ponieważ spóźnione odwołanie rezerwacji lub nie stawienie się klienta w określonym terminie w Hotelu wiąże się często z tym, że Spółka traci możliwość wynajęcia danego pokoju na rzecz innych potencjalnych klientów. Jednocześnie Spółka musi ponosić pewne stałe koszty związane z utrzymaniem Hotelu i znajdujących się w nim pokoi, w tym przygotowania ich na przyjazd gości (koszty sprzątania, zmiany pościeli, etc).

Opłaty za nieterminowe anulowanie rezerwacji lub niepojawienie się w Hotelu Spółka traktuje jako formę rekompensaty za poniesione przez Spółkę koszty i utracone korzyści. Jeśli klient uprzednio dokonał na rzecz Spółki przedpłatę tytułem rezerwacji, a Spółka obciąża klienta jedną z ww. opłat (nie zwracając klientowi wartości dokonanej uprzednio całości lub części przedpłaty i zatrzymując ją tytułem opłaty „late cancelation fee” lub „no show”), VAT uprzednio wykazany na przedpłacie obecnie nie jest korygowany (odzyskiwany) przez Spółkę. Natomiast jeśli w związku z dokonaną przez klienta rezerwacją została dokonana preautoryzacja na karcie kredytowej lub płatniczej, Spółka pobiera odpowiednią kwotę tytułem jednej z ww. opłat, jeśli klient anuluje rezerwację po wyznaczonych terminach lub nie pojawi się w Hotelu. Spółka rozpoznaje obowiązek podatkowy w VAT według stawki VAT 8% dokumentując każdorazowo pobraną opłatę zgodnie z wymogami ustawy o VAT.

Pytanie

Czy opisane w stanie faktycznym opłaty za spóźnione anulowanie rezerwacji lub niepojawienie się w Hotelu powinny być opodatkowane podatkiem od towarów i usług?

Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem opisane w stanie faktycznym opłaty za spóźnione anulowanie rezerwacji lub niepojawienie się w Hotelu nie powinny być opodatkowane podatkiem od towarów i usług, gdyż opłaty te nie stanowią wynagrodzenia za jakąkolwiek usługę Spółki.

Opłaty te są świadczeniem o charakterze odszkodowawczym, mającym na celu zrekompensowanie Spółce poniesionych kosztów oraz utraconych korzyści związanych ze spóźnionym anulowaniem rezerwacji i/lub rezygnacją z usługi zakwaterowania. Opłaty te są zatem świadczeniem niepodlegającym opodatkowaniu podatkiem VAT.

Aby opłaty te mogły zostać uznane za wynagrodzenie za usługi Spółki, musiałyby zostać spełnione łącznie dwa warunki: opłaty te musiałyby być skorelowane z wzajemnym świadczeniem Spółki i uiszczający opłatę musieliby uzyskiwać jakąś korzyść od Spółki w zamian za tą opłatę. Natomiast Państwa zdaniem opłaty te tych warunków nie spełniają. Opłaty są pobierane za anulowanie rezerwacji po określonym terminie bądź rezygnację z usługi zakwaterowania Spółki (niepojawienie się w Hotelu). Powyższe opłaty są więc swoistego rodzaju karą umowną za spóźnione anulowanie rezerwacji bądź rezygnację z usługi zakwaterowania (niepojawienie się w Hotelu). Mają one mobilizować potencjalnych klientów Spółki do dokonywania rezerwacji w sposób przemyślany i rozważny, aby nie blokować miejsc noclegowych, które Spółka mogłaby sprzedać innym klientom. A spóźnione odwołanie rezerwacji czy niepojawienie się klienta w Hotelu wiąże się często z tym, że Spółka traci możliwość wynajęcia danego pokoju na rzecz innych potencjalnych klientów.

Jednocześnie Spółka musi ponosić pewne stałe koszty związane z utrzymaniem budynku, w którym znajdują się udostępniane pokoje, a także stałe koszty związane z bieżącą działalnością Spółki, w tym utrzymaniem personelu. Odwołanie czy rezygnacja z rezerwacji w sposób niezgody z warunkami rezerwacji obowiązującymi gości Spółki naraża zatem Spółkę na wymierne straty, a także na utratę korzyści.

Opłata za nieterminowe anulowanie rezerwacji i/lub rezygnację z usługi zakwaterowania stanowi zatem, z punktu widzenia Spółki, pewną zryczałtowaną rekompensatę za poniesione koszty i utracone korzyści. W powyższych przypadkach nie dochodzi do wykonania przez Spółkę żadnej usługi na rzecz potencjalnego klienta. Uiszczenie opłaty przez daną osobę nie wiąże się również z otrzymaniem przez nią jakiejkolwiek korzyści od Spółki. Opłata ta skutkuje zatem uszczupleniem majątkowym po stronie potencjalnego klienta. Jednocześnie nie jest ona skorelowana z żadnym świadczeniem wzajemnym ze strony Spółki. Skoro tak, to opłaty za spóźnione anulowanie rezerwacji i/lub rezygnację z usługi zakwaterowania należy zakwalifikować jako świadczenie odszkodowawcze, które nie stanowi wynagrodzenia za żadną usługę Spółki. Opłaty te nie podlegają zatem opodatkowaniu VAT.

Problem opłat (zadatków) pobieranych przez podmioty świadczące usługi hotelarskie w przypadku anulowania rezerwacji i nieskorzystania z usługi hotelowej na gruncie przepisów VAT był przedmiotem analizy Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: Trybunał) w sprawie C-277/05 (Société thermale d'Eugénie-les-Bains przeciwko Ministère de l'Économie, des Finances et de l'Industrie).

W wydanym w tej sprawie wyroku z 18 lipca 2007 r. Trybunał orzekł, iż: „Artykuł 2 ust. 1 i art. 6 ust. 1 szóstej dyrektywy 77/388 w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków powinny być interpretowane w ten sposób, że kwoty zapłacone tytułem zadatku w ramach umów dotyczących świadczenia usług hotelarskich podlegających podatkowi od wartości dodanej, w przypadku gdy klient skorzysta z uprawnienia do odwołania rezerwacji, a kwoty te są zatrzymywane przez przedsiębiorstwo hotelarskie, należy uznać za odszkodowanie ryczałtowe płacone w celu naprawienia szkody poniesionej w następstwie niewykonania umowy przez klienta, bez bezpośredniego związku z jakąkolwiek odpłatnie świadczoną usługą, które jako takie nie podlega opodatkowaniu”.

Pogląd wyrażony przez Trybunał w ww. wyroku znajduje odzwierciedlenie w linii w interpretacyjnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, np.:

• interpretacja indywidualna z 5 września 2024 r., znak: 0112-KDIL1-1.4012.470.2024.1.JKU, potwierdzająca, że „Opłaty za spóźnione anulowanie rezerwacji i/lub rezygnację z usługi zakwaterowania nie powinny być opodatkowane podatkiem od towarów i usług, ponieważ zatrzymana kwota nie stanowi wynagrodzenia dla Spółki za świadczone usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy”.
• interpretacja indywidualna z 28 maja 2024 r., znak: 0112-KDIL1-1.4012.155.2024.3.HW, potwierdzająca, że „W niniejszej sprawie kwota pobranego przez Państwa zadatku, w sytuacji anulacji rezerwacji pobytu lub niestawienia się w hotelu bez wcześniejszej anulacji, nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług, gdyż faktycznie do takiego świadczenia usług nie dochodzi z przyczyn leżących po stronie Klienta. Jest to zatem sytuacja, w której doszło do niewykonania umowy sprzedaży, a więc zatrzymana przez Państwa (świadczących usługi) kwota zadatku nie będzie tu ekwiwalentem wynagrodzenia za wykonane usługi, lecz pełni funkcję odszkodowawczą. Zatem w odniesieniu do tej czynności nie znajdą zastosowania przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż otrzymana kwota (zadatek) nie wiąże się z wykonaniem przez Państwa jakiegokolwiek świadczenia i tym samym nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy”.

Tak więc powyższe orzeczenie Trybunału i interpretacje potwierdzają stanowisko Spółki, że opłaty pobierane od potencjalnych klientów za spóźnione anulowanie rezerwacji i lub niepojawienie się w Hotelu nie stanowią wynagrodzenia za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, w szczególności za usługi Spółki w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Opłaty te są świadczeniem o charakterze odszkodowawczym i nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 poz. 361 ze zm.) zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy:

Dostawa towarów i świadczenie usług na terytorium kraju, co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Świadczenie usług na gruncie podatku od towarów i usług ma szersze znaczenie niż świadczenie usług w rozumieniu potocznym. Stosownie do treści powołanych przepisów, każde świadczenie na rzecz osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, uznawane jest na gruncie ustawy za usługę. Zatem pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie.

Opodatkowaniu podlegają tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów lub usług. W związku z powyższym zaniechanie działania lub tolerowanie czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi.

Ustawa nie definiuje, co należy rozumieć przez czynność odpłatną. Jednak dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zindywidualizowanej korzyści na rzecz dostawcy towaru lub świadczącego usługę oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

Zatem, aby dostawę towarów oraz świadczenie usług uznać za podlegającą opodatkowaniu musi istnieć związek pomiędzy dostawą tego towaru lub też świadczeniem usług oraz wypłaconym wynagrodzeniem. Tylko wówczas zapłata za ten towar lub usługę będzie stanowić podstawę opodatkowania dokonania danej czynności.

Państwa wątpliwości dotyczą opodatkowania podatkiem od towarów i usług pobieranych od klientów opłat za spóźnione anulowanie rezerwacji i/lub rezygnację z usługi zakwaterowania.

W rozpatrywanej sprawie istotne jest bowiem określenie, czy w zamian za ww. opłaty wykonywane jest świadczenie usług, i czy opłaty te stanowią wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia.

Dla określenia jak już wyżej wskazano czy ma miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem VAT muszą być spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy przy tym podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało – jako usługa – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.), zwanej dalej „Kodeks cywilny”:

Oznacza to, że strony mogą także swobodnie umówić się w kwestiach dotyczących wynagrodzenia za realizację warunków umowy.

Natomiast z treści art. 361 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego wynika, że:

Zgodnie z art. 362 Kodeksu cywilnego:

Na podstawie art. 363 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

Należy również zauważyć, że w myśl art. 471 Kodeksu cywilnego:

W świetle wyżej przytoczonych przepisów Kodeksu cywilnego szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika oraz na istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie - co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Odnosząc się zatem do Państwa wątpliwości należy w pierwszej kolejności stwierdzić, że kwota pobranej przez Państwa opłaty, w sytuacji nieterminowego anulowania rezerwacji lub rezygnacji z usługi zakwaterowania, nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług, ponieważ faktycznie do takiego świadczenia usług nie dochodzi z przyczyn leżących po stronie klienta. Zatem skoro nie doszło do wykonania usługi sprzedaży to należy się z Państwem zgodzić, że zatrzymana przez Państwa (świadczących usługi) kwota opłaty pełni funkcję odszkodowawczą. Podkreślenia wymaga fakt, że należność inkasowana od gościa, który w zbyt późnym terminie odwołał rezerwację lub zrezygnował z usługi zakwaterowania – nie ma związku ze świadczonymi przez Państwa usługami zakwaterowania, bowiem opłaty te pobierane są wyłącznie w przypadku, gdy do wyświadczenia usługi zakwaterowania nie dochodzi.

Zatem w odniesieniu do tej czynności nie znajdą zastosowania przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż otrzymana kwota (opłata za nieterminowe anulowanie rezerwacji lub rezygnację z usługi zakwaterowania) nie wiąże się z wykonaniem przez Państwa jakiegokolwiek świadczenia i tym samym nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy.

Tym samym opłaty za spóźnione anulowanie rezerwacji i/lub rezygnację z usługi zakwaterowania nie powinny być opodatkowane podatkiem od towarów i usług, ponieważ zatrzymana kwota nie stanowi wynagrodzenia dla Spółki za świadczone usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

W efekcie Państwa stanowisko uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który przedstawili Państwo i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.