Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe - Interpretacja

Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe - Interpretacja - 0114-KDIP4-3.4012.706.2024.1.AAR

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

19 listopada 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 15 listopada 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych okresowych płatności dokonywanych przez TU na rzecz Państwa z tytułu Udziału TU. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Spółka X sp. z o.o. („Spółka X”, „Wnioskodawca”) jest multiagencją ubezpieczeniową, wpisaną do rejestru pośredników ubezpieczeniowych prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Jedynym wspólnikiem Spółki X jest Spółka B. sp. z o.o. - spółka prowadząca działalność leasingową, przede wszystkim w zakresie finansowania samochodów osobowych, innych środków transportu oraz maszyn i urządzeń („Leasingodawca”). Spółka X, działając jako dystrybutor ubezpieczeń, oferuje majątkowe produkty ubezpieczeniowe m.in. na rzecz Leasingodawcy oraz klientów Leasingodawcy.

W zakresie dystrybucji ubezpieczeń, w tym na rzecz Leasingodawcy oraz klientów Leasingodawcy,

Spółka X współpracuje m.in. z jednym z towarzystw ubezpieczeniowych z siedzibą w Polsce (dalej: „TU”), pośrednicząc w sprzedaży produktów ubezpieczeniowych TU. W powyższym zakresie, TU za pośrednictwem Spółki X oferuje m.in. pakiety ubezpieczeń komunikacyjnych (OC, AC, NNW, ubezpieczenie szyb), ubezpieczenia GAP, ubezpieczenia typu PPI, ubezpieczenia assistance oraz ubezpieczenia innego niż środki transportu majątku ruchomego. Spółka X wykonuje powyższe czynności na podstawie umowy agencyjnej zawartej z TU („Umowa Agencyjna”).

Z kolei Leasingodawca jest stroną kilku umów generalnych ubezpieczeń zawartych z TU regulujących zasady, na jakich TU udziela ochrony ubezpieczeniowej m.in. w zakresie przedmiotów umów leasingu zawieranych przez Leasingodawcę („Umowa Generalna”).

Spółka X zawarła także z Leasingodawcą umowę o wypłatę premii pieniężnej, która reguluje zasady udziału Leasingodawcy w podziale przychodów Spółki X osiąganych w związku z wykonywaniem przez Spółkę X na rzecz zakładów ubezpieczeń, w tym, na rzecz TU, czynności agencyjnych w zakresie indywidualnych umów ubezpieczenia zawieranych przez Leasingodawcę („Umowa dot. Premii”).

Zawarcie tej umowy wynika z faktu, że Spółka X oraz Leasingodawca współpracują w zakresie obsługi ubezpieczeń dotyczących środków trwałych, które są przedmiotem leasingu oferowanego przez Leasingodawcę w ramach jego podstawowej działalności, a w konsekwencji strony zgadzają się, że Leasingodawca powinien partycypować w przychodach uzyskiwanych przez Spółkę X od zakładów ubezpieczeń, w tym od TU.

Zawierając umowy leasingu, Leasingodawca wymaga objęcia przedmiotu leasingu odpowiednimi polisami ubezpieczeniowymi. Wynika to zarówno z przepisów prawa (np. ubezpieczenie komunikacyjne OC od pojazdów), jak i dążenia do ograniczenia ryzyka (ponoszonego przez Leasingodawcę) zmniejszenia wartości lub utraty środków trwałych będących przedmiotem leasingu. Podmiotem ubezpieczającym (tu: podmiotem będącym stroną Umowy Generalnej z zakładem ubezpieczeń - TU) jest Leasingodawca. Spółka X pełni rolę agenta pośredniczącego pomiędzy zakładem ubezpieczeń, a ubezpieczającym i z tego tytułu otrzymuje od zakładów ubezpieczeń, w tym, od TU (na podstawie Umowy Agencyjnej), prowizję od zawartych oraz kontynuowanych umów ubezpieczeń.

W związku z tak ukształtowaną współpracą Spółka X i Leasingodawcy, strony zawarły Umowę dot. Premii, na podstawie której Spółka X wypłaca do Leasingodawcy premię w odniesieniu do umów ubezpieczeń, w których Leasingodawca jest ubezpieczającym. Spółka X jest bowiem zainteresowana zwiększeniem ilości przedmiotowych umów zawieranych przez Leasingodawcę jako ubezpieczającego, co wynika z faktu, że na podstawie Umowy Agencyjnej, Spółka X otrzymuje od TU prowizję uzależnioną od wartości odprowadzonych składek od zawartych lub aktywnych umów ubezpieczeniowych. Z kolei z perspektywy Leasingodawcy, otrzymana od Spółki X premia stanowi motywację do zwiększania ilości zawieranych/aktywnych umów ubezpieczeniowych.

W efekcie zastosowanego modelu rozliczeń, dochodzi do podziału prowizji uzyskanej przez Spółkę X od zakładów ubezpieczeń, w tym, od TU, pomiędzy Leasingodawcę a Spółkę X (w postaci wypłaty premii przez Spółkę X do Leasingodawcy). Podział prowizji odzwierciedla zaangażowanie stron w analizowaną działalność, w związku z którą Spółka X pełni funkcje agenta pośredniczącego w zawieraniu umów, zaś Leasingodawca angażuje bazę klientów (leasingobiorców), którym oferowane są polisy ubezpieczeniowe. Kluczowym czynnikiem, determinującym podział prowizji pomiędzy Spółkę X a Leasingodawcę jest fakt, że (za pośrednictwem Spółki X) zakład ubezpieczeń (TU) ma możliwość sprzedaży produktów ubezpieczeniowych klientom Leasingodawcy, którzy są zobligowani do zawarcia określonych umów ubezpieczeniowych dotyczących przedmiotu leasingu.

Spółka X i TU oraz Leasingodawca i TU nie są podmiotami powiązanymi w rozumieniu przepisów prawa podatkowego, tj. art. 32 ust. 2 ustawy o VAT oraz art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2805 ze zm.).

Spółka X, Leasingodawca oraz TU są zarejestrowani jako czynni podatnicy podatku od towarów i usług (VAT).

Spółka X, Leasingodawca oraz TU podlegają w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

W dalszej części wniosku, Spółka X, Leasingodawca oraz TU określani są łącznie jako: „Strony”.

W ocenie Stron, w ich interesie jest rozwój powyżej opisanej współpracy, zapewnienie maksymalnej efektywności tej współpracy, dostosowanie produktów ubezpieczeniowych oferowanych przez TU („Produkty”) do potrzeb Leasingodawcy oraz jego klientów, a także dążenie do uzyskiwania korzyści ekonomicznych z nawiązanej współpracy. W związku z powyższym, Strony rozważają podjęcie szeregu dodatkowych działań w zakresie rozwoju: odpowiednich systemów/Produktów (np. zmiany w aktualnych Produktach, wdrażanie nowych Produktów, zmiany procesowe), wsparcia sprzedaży (np. konkursy dla sieci sprzedaży, szkolenia/spotkania z siecią sprzedaży) oraz komunikacji marketingowej (np. konkursy/promocje dla klientów, materiały promujące Produkty). Celem wszystkich tych działań (dalej łącznie jako: „Nakłady”) będzie zapewnienie większej atrakcyjności, innowacyjności i wszechstronności oferty ubezpieczeniowej dla klientów Leasingodawcy, jak również racjonalizacja, optymalizacja i zwiększenie skuteczności samego procesu dystrybucji Produktów.

Nakłady będą zasadniczo dokonywane na poziomie Spółki X oraz Leasingodawcy, gdyż z jednej strony Leasingodawca prowadzi działalność leasingową, od której uzależniona jest możliwość dystrybucji Produktów przez Spółkę X, a z drugiej strony to Spółka X jest (będzie) podmiotem prowadzącym dystrybucję Produktów. Koszty ponoszone przez Spółkę X oraz Leasingodawcę w ramach Nakładów mogą obejmować zarówno nabywanie przez Spółkę X lub Leasingodawcę określonych świadczeń (usług) czy towarów od podmiotów trzecich (zewnętrzni usługodawcy/dostawcy, np. agencje marketingowe), jak też finansowanie własnych działań Spółki X lub Leasingodawcy (np. w zakresie opracowania określonych rozwiązań technologicznych lub marketingowych przez pracowników lub współpracowników Spółki X/Leasingodawcy).

Pomimo, że wydatki na Nakłady będą faktycznie ponoszone na poziomie Spółki X oraz Leasingodawcy, to nie ulega wątpliwości, że Nakłady będą dokonywane przez Spółkę X/Leasingodawcę nie tylko we własnym interesie, ale w interesie gospodarczym każdej ze Stron, gdyż zarówno Spółka X, Leasingodawca, jak i TU są zainteresowane rozwojem dystrybucji Produktów oraz maksymalizacją korzyści związanych z tą dystrybucją (w aspekcie rynkowym i ekonomicznym). Zwiększona dystrybucja Produktów przekłada się bowiem na korzyści finansowe dla każdej ze Stron:

dla Spółki X - bezpośrednio w postaci zwiększenia przychodów z tytułu prowizji agencyjnej otrzymywanej od TU;
dla Leasingodawcy - bezpośrednio w postaci zwiększenia przychodów z tytułu premii pieniężnej otrzymywanej od Spółki X, a także pośrednio poprzez poprawę jakości usług oferowanych przez Leasingodawcę swoim klientom i poszerzenie oferty kierowanej do klientów oraz potencjalnie większe pokrycie ubezpieczeniem przedmiotów leasingu, których właścicielem jest Leasingodawca, co powinno przełożyć się także na zwiększenie przychodów Leasingodawcy z tytułu podstawowej działalności (leasingowej);
dla TU - bezpośrednio w postaci zwiększenia przychodów z tytułu sprzedaży ubezpieczeń (w postaci składek ubezpieczeniowych), a także pośrednio poprzez zwiększenie rozpoznawalności marki TU oraz budowanie pozytywnego wizerunku tej marki na rynku.

Ponadto, każda ze Stron oczekuje także innych korzyści pośrednich, w tym, w postaci zwiększenia udziału w rynku finansowym oraz poprawy wskaźników penetracji rynku, zwiększenia rozpoznawalności marek Spółki X, Leasingodawcy, jak i TU na rynku, korzyści wynikających z efektu skali czy wreszcie synergii będącej wynikiem zapewnienia kompleksowej oferty i wszechstronnego podejścia do potrzeb klienta.

Z powyższych względów, Strony zgadzają się, że koszty związane z Nakładami powinny być ponoszone w odpowiednich częściach przez wszystkie Strony (współdzielone przez Strony), tzn. w taki sposób:

aby korzyści spodziewane w wyniku podjętych działań były adekwatne do ponoszonych Nakładów, oraz
aby żadna ze Stron nie była wzbogacona kosztem pozostałych Stron - poniesionych przez nie Nakładów.

Tym samym, mając na uwadze oczekiwane korzyści ekonomiczne z ponoszenia Nakładów, TU jest zainteresowane współfinansowaniem Nakładów dokonywanych przez Spółkę X i Leasingodawcę, poprzez przeznaczenie na ten cel i przekazanie Spółce X i Leasingodawcy określnych środków finansowych, w uzgodnionych przez Strony kwotach i na ustalonych zasadach.

Zagadnienia związane ze współfinansowaniem Nakładów przez Strony zostaną uzgodnione w zawartej przez nie odrębnej umowie o współpracy w zakresie marketingu i rozwoju („Umowa”). W ramach Umowy, Strony uzgodnią m.in.:

zakres przedmiotowy kwalifikowanych Nakładów, z uwzględnieniem zasad jego ewentualnej modyfikacji; Strony przewidują, że powyższy zakres przedmiotowy będzie dodatkowo okresowo uszczegóławiany poprzez wypracowanie przez Strony listy inicjatyw na kolejne okresy (np. kwartały) wraz ze wskazaniem działań priorytetowych;
przewidywany budżet Nakładów, w tym, zasady dotyczące zmian w zakresie budżetu;
udział Spółki X, Leasingodawcy oraz TU w budżecie Nakładów, ustalony w wyniku negocjacji Stron; przy czym mając na uwadze, że planowana przez Strony współpraca ma mieć charakter długookresowy, Strony przewidują, że ich udziały w budżecie Nakładów mogą podlegać zmianom w trakcie obowiązywania Umowy, zależnie od aktualnych potrzeb; Strony planują, że udziały te (ich wysokość przypadająca na poszczególne Strony) będą ustalane przez Strony na kolejne okresy obowiązywania Umowy;
sposób przekazania Spółce X i Leasingodawcy środków z tytułu współfinansowania Nakładów przez TU (dalej jako: „Udział TU”), z uwzględnieniem kwot oraz terminów przekazania tych środków;
szczegółowe zasady wydatkowania przez Spółkę X i Leasingodawcę środków przekazanych przez TU w ramach Udziału TU;
mechanizmy kontrolne pozwalające TU na weryfikację prawidłowości wykorzystania przez Spółkę X i Leasingodawcę środków finansowych otrzymanych z tytułu Udziału TU, w tym, monitorowanie przez TU kosztów i efektów prac związanych z zatrudnieniem zasobów deweloperskich, biznesowych i marketingowych;
zasady odpowiedzialności, w tym, finansowej, Stron w przypadku niewywiązania się z zobowiązań wynikających z Umowy;
pozostałe zagadnienia.

Strony planują, aby środki finansowe z tytułu Udziału TU były przekazywane przez TU przelewem na rachunki Spółki X oraz Leasingodawcy w ryczałtowych kwotach ustalonych przez Strony w Umowie, w uzgodnionych okresowych transzach (np. transze roczne). Jednocześnie, Umowa będzie regulować mechanizm ustalania proporcji, w jakich Spółka X oraz Leasingodawca będą otrzymywać te środki w celu zapewnienia elastyczności i dostosowania środków do bieżących potrzeb tych podmiotów. Środki te będą wpłacane przez TU na wskazane rachunki Spółki X oraz Leasingodawcy, w sposób umożliwiający Stronom, w tym, TU, kontrolę ich wydatkowania zgodnie z zasadami przewidzianymi w Umowie. Otrzymane od TU środki, Spółka X oraz Leasingodawca będą wykorzystywać na współfinansowanie Nakładów. Ani Spółka X ani Leasingodawca nie będą uprawnieni do wykorzystania środków finansowych otrzymanych od TU z tytułu Udziału TU w inny sposób niż przewidziany w Umowie.

Ani Spółka X ani Leasingodawca nie będą zobowiązane do żadnych świadczeń na rzecz TU lub na rzecz jakichkolwiek innych podmiotów w zamian za środki otrzymane od TU z tytułu Udziału TU lub w związku z otrzymaniem tych środków. Obowiązkiem Spółki X oraz Leasingodawcy będzie jedynie wykorzystanie otrzymanych środków na zdefiniowane w Umowie cele związane z Nakładami (tj. finansowanie z nich kosztów w ramach Nakładów) oraz wywiązanie się z pozostałych zobowiązań umownych, w szczególności związanych z umożliwieniem TU sprawowania kontroli nad wykorzystaniem przekazanych środków.

Udział TU nie będzie również przekazywany Spółce X ani Leasingodawcy w formie zwrotu Nakładów (np. z tytułu zakupu przez Spółkę X lub Leasingodawcę usług lub towarów w ramach Nakładów). Przeciwnie, Udział TU będzie przekazywany na rachunki Spółki X oraz Leasingodawcy w ryczałtowych kwotach uzgodnionych przez Strony, w okresowych transzach, wypłacanych nie rzadziej niż raz w roku, w celu finansowania kosztów Nakładów. Po uzyskaniu danej transzy Udziału TU, Spółka X oraz Leasingodawca będą korzystać z niej przy finansowaniu Nakładów, zgodnie z zasadami określonymi w Umowie.

Przedmiotem niniejszego Wniosku jest klasyfikacja Udziału TU w świetle przepisów o podatku od towarów i usług (VAT), zgodnie z treścią pytania Wnioskodawcy. Wnioskodawca informuje, że na tle opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego, wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego w zakresie podobnego zagadnienia, jak sformułowane w ramach pytania Wnioskodawcy, został również złożony przez Leasingodawcę.

Pytanie

Czy w okolicznościach zdarzenia przyszłego opisanego w niniejszym wniosku, okresowe płatności dokonywane przez TU na rzecz Spółki X z tytułu Udziału TU nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT z tego względu, że płatności te nie będą dotyczyć żadnej z czynności, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

W opinii Wnioskodawcy, w okolicznościach zdarzenia przyszłego opisanego w niniejszym wniosku, okresowe płatności dokonywane przez TU na rzecz Spółki X z tytułu Udziału TU nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Płatności z tytułu Udziału TU nie będą bowiem stanowić wynagrodzenia z tytułu odpłatnej dostawy towarów lub odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju, ani żadnej innej czynności, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Szczegółowe uzasadnienie swojego stanowiska Wnioskodawca prezentuje poniżej.

Uzasadnienie

1. Zakres opodatkowania na podstawie ustawy o VAT

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlegają:

1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2) eksport towarów;

3) import towarów na terytorium kraju;

4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Warunkiem opodatkowania danego zdarzenia podatkiem VAT jest zatem, aby zdarzenie to zostało ujęte w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT zawartym w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Aby tak się stało, dana czynność musi mieć za przedmiot towar lub usługę (świadczenie).

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, świadczeniem usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W konsekwencji, aby dana czynność mogła być uznana za dostawę lub usługę opodatkowaną VAT, musi istnieć podmiot, na którego rzecz taka czynność została wykonana (konsument świadczenia).

Ponadto, istotną okolicznością, która w świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT decyduje o opodatkowaniu, jest odpłatny charakter świadczenia, który przejawia się w ustaleniu wynagrodzenia za dane świadczenie z uwagi na jego wzajemny charakter. Wynagrodzenie jest najczęściej określane umową między stronami transakcji i stanowi skutek przysporzenia po stronie usługobiorcy (nabywcy).

Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wynika, że za świadczenie usług za wynagrodzeniem, a więc czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie usługobiorcy,
wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
odpłatność za otrzymane świadczenie (np. usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby podlegać opodatkowaniu; przy czym wynagrodzenie, jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane,
istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Należy podkreślić, że wszystkie ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby określona czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatne świadczenie usług. Zatem, dana czynność podlega opodatkowaniu wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Czynności, które nie spełniają ww. przesłanek, co do zasady (z zastrzeżeniem przepisów art. 7 ust 2 oraz art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, które jednak nie są adekwatne w okolicznościach niniejszego wniosku) nie mogą zostać uznane za odpłatną dostawę towarów lub odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, nie mają także charakteru czynności opodatkowanych opisanych w kolejnych punktach art. 5 ust. 1 (eksport towarów, import towarów na terytorium kraju, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju, wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów). W konsekwencji, w świetle przepisów ustawy o VAT, czynności takie nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Powyższy wniosek potwierdza definicja „sprzedaży” zawarta w art. 2 pkt 22 ustawy o VAT, zgodnie z którą ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży - rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów. Pojęcie „sprzedaży” jest kluczowe dla ustalenia podstawy opodatkowania, bowiem w świetle art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Taka wykładnia zakresu opodatkowania podatkiem VAT znajduje potwierdzenie w szeregu orzeczeń TSUE, m.in.: wyrok z 5 lutego 1980 r. w sprawie C-154/80, wyrok z 1 kwietnia 1982 r. w sprawie C‑89/81, wyrok z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93, wyroki z 12 września 2000 r. w sprawach C‑276/97, C-358/97 i C-408/97, wyrok z 17 września 2002 r. w sprawie C-498/99. W wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise (sygn. sprawy C-102/86) TSUE wyjaśnił, że: „(...) aby świadczenie usług mogło podlegać opodatkowaniu w rozumieniu VI Dyrektywy, musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem […]. Należy zatem stwierdzić, że koncepcja świadczenia usług wykonywanych za wynagrodzeniem w rozumieniu art. 2(1) VI Dyrektywy zakłada istnienie bezpośredniego związku pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem”. Przedmiotem powyższej sprawy było rozstrzygnięcie, czy organizacja zrzeszająca rolników, której celem była promocja określonych upraw rolnych, powinna odprowadzać VAT z tytułu pobieranych od rolników składek. Trybunał uznał, że nie ma bezpośredniego związku pomiędzy wysokością składek a poziomem korzyści uzyskiwanych przez rolników na skutek działań promocyjnych organizacji. W takim wypadku nie może być mowy o ekwiwalentności świadczeń stron. Wobec powyższego Trybunał orzekł, że składki członkowskie nie podlegają opodatkowaniu VAT, jako niezwiązane bezpośrednio z korzyścią wynikającą z wyświadczonej usługi.

Stanowiska zawarte w przywołanych orzeczeniach TSUE znajdują odzwierciedlenie w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych, które podkreślają, że „o dostawie towarów i usług za wynagrodzeniem można mówić jedynie w sytuacji, gdy istnieje ścisły związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami […]. Związek, o którym mowa musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że odpłatność następuje za to świadczenie” (por. m.in. wyrok WSA w Krakowie z 28 września 2005 r., sygn. I SA/Kr 850/05, wyrok WSA w Białymstoku z 23 sierpnia 2006 r., sygn. I SA/Bk 193/06); „dla stwierdzenia, że dana płatność stanowi wynagrodzenie za usługę konieczne jest wykazanie ścisłego związku między płatnością a usługą” (por. wyrok WSA w Warszawie z 22 kwietnia 2009 r., sygn. III SA/Wa 3100/08).

Takie stanowisko jest zgodne z poglądami wyrażanymi przez doktrynę prawa podatkowego. Przykładowo, w Komentarzu do ustawy o VAT pod red. T. Michalika, (Wydawnictwo C.H.Beck Warszawa 2010, Legalis) wskazano, że: „Warto podkreślić odwołanie się ustawodawcy do samego pojęcia „świadczenia”. To pozwala na odniesienie się do prawa cywilnego, które przez świadczenie rozumie zarówno czynienie, jak i powstrzymanie się od działania. Nie oznacza to jednak, że świadczeniem usług jest każda czynność czy zdarzenie, którego efektem jest odpłatne przysporzenie jednej ze stron na skutek działania bądź zaniechania innej strony”.

Podsumowując, dla uznania, że dane zdarzenie ma charakter opodatkowanej czynności dotyczącej „towaru” lub „usługi” („sprzedaży”), kluczowe jest zidentyfikowanie takiego towaru lub usługi oraz zdefiniowanie natury czynności wykonywanej przez podatnika, która miałaby podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Musi także istnieć konsument danego świadczenia. Niezbędnym czynnikiem jest ponadto ustalenie istnienia bezpośredniego związku pomiędzy czynnością, która miałaby podlegać opodatkowaniu a odpłatnością za tę czynność należną usługodawcy (lub dostawcy). W przeciwnym razie nie można mówić o czynności podlegającej opodatkowaniu, a w konsekwencji także o podstawie opodatkowania takiej czynności.

2. Zastosowanie przepisów do zdarzenia przyszłego opisanego we wniosku

Z przedstawionej analizy wynika, że o odpłatnej dostawie towarów lub o odpłatnym świadczeniu usług (dalej jako „odpłatne świadczenie”), o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, można mówić tylko na tle stosunku zobowiązaniowego istniejącego pomiędzy stronami. Innymi słowy, aby zaistniało odpłatne świadczenie w rozumieniu przepisów o VAT (czynność opodatkowana), jedna strona musi zobowiązać się do określonego działania (bądź powstrzymania się od działania) na rzecz (na korzyść) drugiej strony, a druga strona winna zobowiązać się do przekazania w zamian za to świadczenie określonego wynagrodzenia. Nie każda korzyść majątkowa uzyskana przez dany podmiot jest rezultatem świadczenia (czynności opodatkowanej), a zatem nie każda płatność dokonywana pomiędzy podmiotami zostanie obciążona podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego przedstawionego w niniejszym wniosku, Strony zamierzają zawrzeć Umowę, na podstawie której koszty związane z Nakładami będą ponoszone wspólnie przez wszystkie Strony (współdzielone), na zasadach ustalonych w Umowie. W szczególności, TU zgodzi się współfinansować Nakłady dokonywane przez Spółkę X, poprzez przeznaczenie na ten cel i przekazanie Spółce X środków finansowych (ryczałtowo określonych kwot) w ramach Udziału TU. Zatem Udział TU zostanie wypłacony przez TU do Spółki X z uwagi na okoliczność, że Nakłady będą dokonywane przez Spółkę X nie tylko we własnym interesie, ale w interesie gospodarczym każdej ze Stron, co wyjaśniono w opisie zdarzenia przyszłego. Z tego względu, Strony zgadzają się, że koszty związane z Nakładami powinny być ponoszone w odpowiednich częściach przez wszystkie Strony (współdzielone).

Nie ulega wątpliwości, że uzgodnione przez Strony współfinansowanie Nakładów przez TU, przekazywane do Spółki X w formie Udziału TU, nie będzie stanowić wynagrodzenia z tytułu dokonania przez Spółkę X dostawy towaru lub świadczenia usługi w rozumieniu przepisów o VAT. Spółka X nie będzie dokonywać czynności „ponoszenia Nakładów” na zlecenie lub na rzecz TU, ani też nie będzie w tym zakresie działać z myślą o zaspokojeniu potrzeb TU jako „konsumenta” towaru lub usługi. Zatem kwota przekazana Spółce X przez TU w ramach Udziału TU nie będzie stanowić wynagrodzenia (ekwiwalentu) za jakiekolwiek usługi wykonywane przez Spółkę X na rzecz TU. Przeciwnie, współfinansując Nakłady związane z rozwijaniem współpracy Stron, TU będzie działać z myślą o zaspokojeniu własnych celów i planów gospodarczych.

Otrzymanie przez Spółkę X Udziału TU nie będzie skutkować ani też nie będzie efektem wypełnienia przez Spółkę X jakiegokolwiek zobowiązania. W szczególności, Spółka X nie zostanie wynagrodzona przez TU za świadczenie już zrealizowane, ani też nie zostanie zobowiązana do spełnienia jakiegokolwiek świadczenia na rzecz TU z tytułu otrzymania Udziału TU. Co istotne w tym kontekście, Udział TU będzie mieć charakter ryczałtowy i nie będzie ustalany poprzez odniesienie do takich czynników, jak koszty ponoszone przez Spółkę X czy sposób, zakres lub jakość realizacji umów, jakie zostały lub zostaną zawarte przez Strony.

W odniesieniu do podobnych wspólnych działań podejmowanych przez podmioty gospodarcze, Naczelny Sąd Administracyjny trafnie wskazał, że „nie stanowią wzajemnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 poz. 535 ze zm.) wspólne działania marketingowe dwóch podmiotów gospodarczych, których celem jest zachęcenie ich klientów do dokonania zakupów towaru u jednego z nich przy wykorzystaniu produktu drugiego” (wyrok NSA z 9 października 2008 r., I FSK 291/08). W innym orzeczeniu (por. np. wyrok NSA z 12 czerwca 2013 r., I FSK 1128/12), Naczelny Sąd Administracyjny słusznie podsumował, że: „Zakres świadczenia usług nie może być odczytywany w taki sposób, że świadczeniem usług jest każda czynność lub zdarzenie, którego efektem jest odpłatne przysporzenie jednej ze stron na skutek działania bądź zaniechania innej strony. Co do zasady usługą jest każde odpłatne świadczenie, które nie jest dostawą towarów i które przejawia się tym, że świadczeniobiorca (konsument) wynosi z niego, choćby nawet potencjalną, korzyść”.

W niniejszej sprawie brak jest „czynności” wykonywanych przez Spółkę X na rzecz TU. Strony mają działać we wspólnym interesie, związanym ze zwiększeniem sprzedaży oferowanych Produktów. Odniesienie przez poszczególne Strony korzyści gospodarczych związanych z nawiązaniem współpracy oraz współfinansowaniem Nakładów nie może być jednak utożsamiane z uzyskaniem przez nie świadczeń (w postaci dostawy towarów lub świadczenia usług) w rozumieniu przepisów o VAT. Intencją Stron jest rozwijanie współpracy Stron oraz maksymalizacja związanych z nią korzyści ekonomicznych. Czynności wykonywane w tym zakresie, o których mowa we wniosku, nie będą wykonywane na rzecz pozostałych Stron. W szczególności, nie wystąpią czynności wykonywane przez Spółkę X na rzecz TU, których „ekwiwalentem” byłby Udział TU. W braku takich czynności, nie wystąpi także ich beneficjent (odbiorca świadczenia).

Brak jest zatem podstaw dla uznania, że Spółka X otrzyma Udział TU z tytułu jednej z czynności wskazanych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Przeciwnie, przekazanie Udziału TU będzie stanowić dla Spółki X jedynie wpływ gotówkowy, związany z faktem oraz warunkami zawarcia, przez niezależne podmioty (Spółkę X i TU) umowy, mającej na celu ustalenie warunków współfinansowania przez Strony Nakładów związanych z ich współpracą.

Podsumowując, prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym, w okolicznościach zdarzenia przyszłego opisanego we wniosku, okresowe płatności dokonywane przez TU na rzecz Spółki X z tytułu Udziału TU nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT. Płatności z tytułu Udziału TU nie będą bowiem stanowić wynagrodzenia z tytułu odpłatnej dostawy towarów lub odpłatnego świadczenia usług na terytorium kraju, ani żadnej innej czynności, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na podstawie art. 2 pkt 22 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że dostawa towarów i świadczenie usługi co do zasady podlegają opodatkowaniu wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Obydwa warunki muszą być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z 1 kwietnia 1982 r. w sprawie C‑89/81 w sprawie Hong-Kong Trade Development Council TSUE stwierdził, że czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem TSUE w wyroku 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 w sprawie Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z 5 lutego 1981 r. w sprawie C‑154/80 Staatssecretaris van Financien przeciwko Coöperatieve Aardappelenbewaarplaats GA, które zapadło na tle przepisów Dyrektywy VAT z 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu - jak wskazał Trybunał - świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 pomiędzy R.J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie podkreślono, że dla wystąpienia opodatkowania podatkiem od towarów i usług konieczne staje się zaistnienie bezpośredniego związku płatności z konkretną czynnością oraz istnienie konsumenta tej czynności.

Zatem, na gruncie utrwalonej praktyki, w tym orzecznictwa sądów administracyjnych oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (m.in. wyrok NSA z dnia 29 lutego 2012 r., sygn. akt I FSK 562/11, wyroki TSUE w sprawach: Town&Country Factor LTd C-498/99, Tolsma C‑16/93, Hoge Raad C‑154/80), wykształcono przesłanki warunkujące uznanie danych czynności za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT. Za takie czynności, zgodnie z ugruntowanymi tezami można uznać sytuacje, w których:

istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne;
otrzymane wynagrodzenie stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy;
istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi;
odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem;
istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

W konsekwencji, dla uznania danego świadczenia za opodatkowane na gruncie ustawy o VAT, konieczne jest istnienie stosunku prawnego pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, w ramach którego istnieje świadczenie wzajemne. Usługa musi być świadczona za wynagrodzeniem, a odpłatność ta powinna pozostawać w bezpośrednim związku z czynnością opodatkowaną. Ponadto, po stronie usługodawcy, musi istnieć bezpośrednia i skonkretyzowana korzyść z tytułu świadczenia usługi.

W odniesieniu do każdej płatności pieniężnej rozpatrywać należy, czy nie stanowi ona otrzymanego wynagrodzenia za jakieś świadczenia wykonane przez dany podmiot. Jeśli można zidentyfikować takie świadczenie, to wówczas otrzymaną płatność należałoby potraktować jako wynagrodzenie za usługę. W przypadku więc, gdy podmiot płacący uzyskuje korzyść z pewnego rodzaju sytuacji, zobowiązanie takie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT jako świadczenie usługi. W konsekwencji powinno być ono opodatkowane podatkiem VAT. Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez dokonującego dostawy/świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy odpowiednio za odpłatną dostawę towarów/odpłatne świadczenie usług określone w art. 7 i w art. 8 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Ponadto, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jak stanowi art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy danym świadczeniem, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Jak wynika z opisu sprawy, są Państwo multiagencją ubezpieczeniową, wpisaną do rejestru pośredników ubezpieczeniowych prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Państwa jedynym wspólnikiem jest Spółka B. sp. z o.o. - spółka prowadząca działalność leasingową, przede wszystkim w zakresie finansowania samochodów osobowych, innych środków transportu oraz maszyn i urządzeń (Leasingodawca). Działając jako dystrybutor ubezpieczeń, oferują Państwo majątkowe produkty ubezpieczeniowe m.in. na rzecz Leasingodawcy oraz klientów Leasingodawcy.

W zakresie dystrybucji ubezpieczeń, w tym na rzecz Leasingodawcy oraz klientów Leasingodawcy, współpracują Państwo m.in. z jednym z towarzystw ubezpieczeniowych z siedzibą w Polsce (TU), pośrednicząc w sprzedaży produktów ubezpieczeniowych TU. W powyższym zakresie, TU za Państwa pośrednictwem oferuje m.in. pakiety ubezpieczeń komunikacyjnych (OC, AC, NNW, ubezpieczenie szyb), ubezpieczenia GAP, ubezpieczenia typu PPI, ubezpieczenia assistance oraz ubezpieczenia innego niż środki transportu majątku ruchomego. Powyższe czynności wykonują Państwo na podstawie Umowy Agencyjnej zawartej z TU. Z kolei Leasingodawca jest stroną kilku umów generalnych ubezpieczeń zawartych z TU regulujących zasady, na jakich TU udziela ochrony ubezpieczeniowej m.in. w zakresie przedmiotów umów leasingu zawieranych przez Leasingodawcę (Umowa Generalna).

Zawarli Państwo także z Leasingodawcą umowę o wypłatę premii pieniężnej, która reguluje zasady udziału Leasingodawcy w podziale Państwa przychodów osiąganych w związku z wykonywaniem przez Państwa na rzecz zakładów ubezpieczeń, w tym, na rzecz TU, czynności agencyjnych w zakresie indywidualnych umów ubezpieczenia zawieranych przez Leasingodawcę (Umowa dot. Premii). Zawarcie tej umowy wynika z faktu, że Państwo oraz Leasingodawca współpracują w zakresie obsługi ubezpieczeń dotyczących środków trwałych, które są przedmiotem leasingu oferowanego przez Leasingodawcę w ramach jego podstawowej działalności, a w konsekwencji strony zgadzają się, że Leasingodawca powinien partycypować w przychodach uzyskiwanych przez Państwa od zakładów ubezpieczeń, w tym od TU.

Zawierając umowy leasingu, Leasingodawca wymaga objęcia przedmiotu leasingu odpowiednimi polisami ubezpieczeniowymi. Wynika to zarówno z przepisów prawa (np. ubezpieczenie komunikacyjne OC od pojazdów), jak i dążenia do ograniczenia ryzyka (ponoszonego przez Leasingodawcę) zmniejszenia wartości lub utraty środków trwałych będących przedmiotem leasingu. Podmiotem ubezpieczającym (podmiotem będącym stroną Umowy Generalnej z zakładem ubezpieczeń - TU) jest Leasingodawca. Pełnią Państwo rolę agenta pośredniczącego pomiędzy zakładem ubezpieczeń, a ubezpieczającym i z tego tytułu otrzymują Państwo od zakładów ubezpieczeń, w tym, od TU (na podstawie Umowy Agencyjnej), prowizję od zawartych oraz kontynuowanych umów ubezpieczeń.

W związku z tak ukształtowaną współpracą Państwa i Leasingodawcy, strony zawarły Umowę dot. Premii, na podstawie której wypłacają Państwo do Leasingodawcy premię w odniesieniu do umów ubezpieczeń, w których Leasingodawca jest ubezpieczającym. Są Państwo bowiem zainteresowani zwiększeniem ilości przedmiotowych umów zawieranych przez Leasingodawcę jako ubezpieczającego, co wynika z faktu, że na podstawie Umowy Agencyjnej, otrzymują Państwo od TU prowizję uzależnioną od wartości odprowadzonych składek od zawartych lub aktywnych umów ubezpieczeniowych. Z kolei z perspektywy Leasingodawcy, otrzymana od Państwa premia stanowi motywację do zwiększania ilości zawieranych/aktywnych umów ubezpieczeniowych.

W efekcie zastosowanego modelu rozliczeń, dochodzi do podziału prowizji uzyskanej przez Państwa od zakładów ubezpieczeń, w tym, od TU, pomiędzy Leasingodawcę a Państwa (w postaci wypłaty premii przez Państwa do Leasingodawcy). Podział prowizji odzwierciedla zaangażowanie stron w analizowaną działalność, w związku z którą pełnią Państwo funkcje agenta pośredniczącego w zawieraniu umów, zaś Leasingodawca angażuje bazę klientów (leasingobiorców), którym oferowane są polisy ubezpieczeniowe. Kluczowym czynnikiem, determinującym podział prowizji pomiędzy Państwa a Leasingodawcę jest fakt, że (za Państwa pośrednictwem) zakład ubezpieczeń (TU) ma możliwość sprzedaży produktów ubezpieczeniowych klientom Leasingodawcy, którzy są zobligowani do zawarcia określonych umów ubezpieczeniowych dotyczących przedmiotu leasingu.

Zarówno Państwo jak i Leasingodawca oraz TU są zarejestrowani jako czynni podatnicy podatku od towarów i usług.

W ocenie Stron, w ich interesie jest rozwój powyżej opisanej współpracy, zapewnienie maksymalnej efektywności tej współpracy, dostosowanie produktów ubezpieczeniowych oferowanych przez TU (Produkty) do potrzeb Leasingodawcy oraz jego klientów, a także dążenie do uzyskiwania korzyści ekonomicznych z nawiązanej współpracy. W związku z powyższym, Strony rozważają podjęcie szeregu dodatkowych działań w zakresie rozwoju: odpowiednich systemów/Produktów (np. zmiany w aktualnych Produktach, wdrażanie nowych Produktów, zmiany procesowe), wsparcia sprzedaży (np. konkursy dla sieci sprzedaży, szkolenia/spotkania z siecią sprzedaży) oraz komunikacji marketingowej (np. konkursy/promocje dla klientów, materiały promujące Produkty). Celem wszystkich tych działań (Nakładów) będzie zapewnienie większej atrakcyjności, innowacyjności i wszechstronności oferty ubezpieczeniowej dla klientów Leasingodawcy, jak również racjonalizacja, optymalizacja i zwiększenie skuteczności samego procesu dystrybucji Produktów.

Nakłady będą zasadniczo dokonywane na poziomie Państwa oraz Leasingodawcy, gdyż z jednej strony Leasingodawca prowadzi działalność leasingową, od której uzależniona jest możliwość dystrybucji Produktów przez Państwa, a z drugiej strony to Państwo są (będą) podmiotem prowadzącym dystrybucję Produktów. Koszty ponoszone przez Państwa oraz Leasingodawcę w ramach Nakładów mogą obejmować zarówno nabywanie przez Państwa lub Leasingodawcę określonych świadczeń (usług) czy towarów od podmiotów trzecich (zewnętrzni usługodawcy/dostawcy, np. agencje marketingowe), jak też finansowanie Państwa własnych działań lub Leasingodawcy (np. w zakresie opracowania określonych rozwiązań technologicznych lub marketingowych przez pracowników lub współpracowników Państwa/Leasingodawcy).

Pomimo, że wydatki na Nakłady będą faktycznie ponoszone na poziomie Państwa oraz Leasingodawcy, to nie ulega wątpliwości, że Nakłady będą dokonywane przez Państwa/Leasingodawcę nie tylko we własnym interesie, ale w interesie gospodarczym każdej ze Stron, gdyż zarówno Państwo, Leasingodawca, jak i TU są zainteresowane rozwojem dystrybucji Produktów oraz maksymalizacją korzyści związanych z tą dystrybucją (w aspekcie rynkowym i ekonomicznym). Zwiększona dystrybucja Produktów przekłada się bowiem na korzyści finansowe dla każdej ze Stron:

dla Państwa - bezpośrednio w postaci zwiększenia przychodów z tytułu prowizji agencyjnej otrzymywanej od TU;
dla Leasingodawcy - bezpośrednio w postaci zwiększenia przychodów z tytułu premii pieniężnej otrzymywanej od Państwa, a także pośrednio poprzez poprawę jakości usług oferowanych przez Leasingodawcę swoim klientom i poszerzenie oferty kierowanej do klientów oraz potencjalnie większe pokrycie ubezpieczeniem przedmiotów leasingu, których właścicielem jest Leasingodawca, co powinno przełożyć się także na zwiększenie przychodów Leasingodawcy z tytułu podstawowej działalności (leasingowej);
dla TU - bezpośrednio w postaci zwiększenia przychodów z tytułu sprzedaży ubezpieczeń (w postaci składek ubezpieczeniowych), a także pośrednio poprzez zwiększenie rozpoznawalności marki TU oraz budowanie pozytywnego wizerunku tej marki na rynku.

Ponadto, każda ze Stron oczekuje także innych korzyści pośrednich, w tym, w postaci zwiększenia udziału w rynku finansowym oraz poprawy wskaźników penetracji rynku, zwiększenia rozpoznawalności marek Państwa, Leasingodawcy, jak i TU na rynku, korzyści wynikających z efektu skali czy wreszcie synergii będącej wynikiem zapewnienia kompleksowej oferty i wszechstronnego podejścia do potrzeb klienta.

Strony zgadzają się, że koszty związane z Nakładami powinny być ponoszone w odpowiednich częściach przez wszystkie Strony (współdzielone przez Strony). TU jest zainteresowane współfinansowaniem Nakładów dokonywanych przez Państwa i Leasingodawcę, poprzez przeznaczenie na ten cel i przekazanie Państwu i Leasingodawcy określnych środków finansowych, w uzgodnionych przez Strony kwotach i na ustalonych zasadach.

zakres przedmiotowy kwalifikowanych Nakładów, z uwzględnieniem zasad jego ewentualnej modyfikacji; Strony przewidują, że powyższy zakres przedmiotowy będzie dodatkowo okresowo uszczegóławiany poprzez wypracowanie przez Strony listy inicjatyw na kolejne okresy (np. kwartały) wraz ze wskazaniem działań priorytetowych;
przewidywany budżet Nakładów, w tym, zasady dotyczące zmian w zakresie budżetu;
udział Państwa, Leasingodawcy oraz TU w budżecie Nakładów, ustalony w wyniku negocjacji Stron; przy czym mając na uwadze, że planowana przez Strony współpraca ma mieć charakter długookresowy, Strony przewidują, że ich udziały w budżecie Nakładów mogą podlegać zmianom w trakcie obowiązywania Umowy, zależnie od aktualnych potrzeb; Strony planują, że udziały te (ich wysokość przypadająca na poszczególne Strony) będą ustalane przez Strony na kolejne okresy obowiązywania Umowy;
sposób przekazania Państwu i Leasingodawcy środków z tytułu współfinansowania Nakładów przez TU (Udział TU), z uwzględnieniem kwot oraz terminów przekazania tych środków;
szczegółowe zasady wydatkowania przez Państwa i Leasingodawcę środków przekazanych przez TU w ramach Udziału TU;
mechanizmy kontrolne pozwalające TU na weryfikację prawidłowości wykorzystania przez Państwa i Leasingodawcę środków finansowych otrzymanych z tytułu Udziału TU, w tym, monitorowanie przez TU kosztów i efektów prac związanych z zatrudnieniem zasobów deweloperskich, biznesowych i marketingowych;
zasady odpowiedzialności, w tym, finansowej, Stron w przypadku niewywiązania się z zobowiązań wynikających z Umowy;
pozostałe zagadnienia.

Strony planują, aby środki finansowe z tytułu Udziału TU były przekazywane przez TU przelewem na rachunki Państwa oraz Leasingodawcy w ryczałtowych kwotach ustalonych przez Strony w Umowie, w uzgodnionych okresowych transzach (np. transze roczne). Jednocześnie, Umowa będzie regulować mechanizm ustalania proporcji, w jakich Państwo oraz Leasingodawca będą otrzymywać te środki w celu zapewnienia elastyczności i dostosowania środków do bieżących potrzeb tych podmiotów. Środki te będą wpłacane przez TU na wskazane rachunki Państwa oraz Leasingodawcy, w sposób umożliwiający Stronom, w tym, TU, kontrolę ich wydatkowania zgodnie z zasadami przewidzianymi w Umowie. Otrzymane od TU środki, Państwo oraz Leasingodawca będą wykorzystywać na współfinansowanie Nakładów. Ani Państwo ani Leasingodawca nie będą uprawnieni do wykorzystania środków finansowych otrzymanych od TU z tytułu Udziału TU w inny sposób niż przewidziany w Umowie.

Ani Państwo ani Leasingodawca nie będą zobowiązane do żadnych świadczeń na rzecz TU lub na rzecz jakichkolwiek innych podmiotów w zamian za środki otrzymane od TU z tytułu Udziału TU lub w związku z otrzymaniem tych środków. Obowiązkiem Państwa oraz Leasingodawcy będzie jedynie wykorzystanie otrzymanych środków na zdefiniowane w Umowie cele związane z Nakładami (tj. finansowanie z nich kosztów w ramach Nakładów) oraz wywiązanie się z pozostałych zobowiązań umownych, w szczególności związanych z umożliwieniem TU sprawowania kontroli nad wykorzystaniem przekazanych środków.

Udział TU nie będzie również przekazywany Państwu ani Leasingodawcy w formie zwrotu Nakładów (np. z tytułu zakupu przez Państwa lub Leasingodawcę usług lub towarów w ramach Nakładów). Przeciwnie, Udział TU będzie przekazywany na rachunki Państwa oraz Leasingodawcy w ryczałtowych kwotach uzgodnionych przez Strony, w okresowych transzach, wypłacanych nie rzadziej niż raz w roku, w celu finansowania kosztów Nakładów. Po uzyskaniu danej transzy Udziału TU, Państwo oraz Leasingodawca będą korzystać z niej przy finansowaniu Nakładów, zgodnie z zasadami określonymi w Umowie.

Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy okresowe płatności dokonywane przez TU na Państwa rzecz z tytułu Udziału TU będą podlegać opodatkowaniu VAT.

Mając na uwadze cytowane przepisy prawa oraz opis sprawy, należy dokonać analizy czy w przedstawionym zdarzeniu wystąpią przesłanki pozwalające na przyjęcie, że okresowe płatności dokonywane przez TU będą wypłacane w zamian za wykonanie czynności, które na gruncie podatku od towarów i usług będą czynnościami (świadczeniem usług/dostawą towarów) podlegającymi opodatkowaniu tym podatkiem.

Co istotne, dostawa towarów i świadczenie usług zakładają istnienie dwóch podmiotów, a więc tego, który dokonuje dostawy towarów/świadczy usługę i tego, który świadczenie odbiera (odbiorcę/usługobiorcę), czyli konsumenta. Skoro opodatkowaniu podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług, to znaczy, że istnieje stosunek prawny pomiędzy dostawcą/usługodawcą i odpowiednio odbiorcą/usługobiorcą, a rezultatem tego związku jest wzajemne działanie tych podmiotów. Działanie to polega na tym, że wynagrodzenie otrzymywane przez dostawcę towaru/wykonawcę usługi następuje w zamian za dostarczenie towaru/wykonanie usługi na rzecz odbiorcy. Pomiędzy odpłatną czynnością podlegającą opodatkowaniu, a otrzymywanym z tytułu tej czynności wynagrodzeniem musi istnieć bezpośredni, czytelny i dostrzegalny związek.

W analizowanej sprawie zostaną wypełnione wszystkie przesłanki pozwalające na uznanie, że dojdzie do odpłatnej dostawy towaru/odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Jak wskazali Państwo we wniosku, zagadnienia związane ze współfinansowaniem Nakładów przez Strony zostaną uzgodnione w zawartej przez nie odrębnej Umowie o współpracy w zakresie marketingu i rozwoju. Zatem przesłanka dotycząca istnienia związku prawnego (zawarcia umowy) między stronami będzie spełniona. Ponadto, wystąpi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy ww. Umową o współpracy w zakresie marketingu i rozwoju a wykonaną usługą czy też dostarczonym towarem, za które przedmiotowe płatności mogłyby być wynagrodzeniem. Jak bowiem wynika z opisu sprawy, płatności które będą okresowo wpłacane na wskazane przez Państwa konto, będą przeznaczone na podjęcie szeregu dodatkowych działań w zakresie rozwoju: odpowiednich systemów/Produktów, wsparcia sprzedaży oraz komunikacji marketingowej. Będą one przekazywane przez TU w ryczałtowych kwotach ustalonych przez Strony w Umowie, w uzgodnionych okresowych transzach (np. transze roczne). Środki te będą wpłacane przez TU na wskazany przez Państwa rachunek, w sposób umożliwiający Stronom, w tym, TU, kontrolę ich wydatkowania zgodnie z zasadami przewidzianymi w Umowie. Otrzymane od TU środki, będą Państwo wykorzystywać na współfinansowanie Nakładów. Nie będą Państwo uprawnieni do wykorzystania środków finansowych otrzymanych od TU z tytułu Udziału TU w inny sposób niż przewidziany w Umowie. Wskazali też Państwo, że nie będą zobowiązani do żadnych świadczeń na rzecz TU lub na rzecz jakichkolwiek innych podmiotów w zamian za środki otrzymane od TU z tytułu Udziału TU lub w związku z otrzymaniem tych środków. Jednakże wystąpi tutaj relacja zobowiązaniowa pomiędzy Państwem a TU. W ramach Umowy zostanie uzgodniony m.in. zakres przedmiotowy kwalifikowanych Nakładów, z uwzględnieniem zasad jego ewentualnej modyfikacji; Strony przewidują, że powyższy zakres przedmiotowy będzie dodatkowo okresowo uszczegóławiany poprzez wypracowanie przez Strony listy inicjatyw na kolejne okresy (np. kwartały) wraz ze wskazaniem działań priorytetowych. Z powyższego wynika, że TU ma wpływ na to, jakie działania Państwo podejmują, ustalanie list inicjatyw wraz ze wskazaniem działań priorytetowych wskazują na to, że TU kreują pożądane działania marketingowe i oczekują założonych efektów dot. swoich produktów. Umowa ustala przewidywany budżet Nakładów, w tym zasady dotyczące zmian w zakresie budżetu - zatem wysokość Udziału TU związana jest z zakresem realizowanych konkretnych działań. Umowa zawiera też szczegółowe zasady wydatkowania przez Państwa środków przekazanych przez TU w ramach Udziału TU, a także mechanizmy kontrolne pozwalające TU na weryfikację prawidłowości wykorzystania przez Państwa środków finansowych otrzymanych z tytułu Udziału TU, w tym, monitorowanie przez TU kosztów i efektów prac związanych z zatrudnieniem zasobów deweloperskich, biznesowych i marketingowych. TU ma zatem, w ramach zawartej Umowy, możliwość kontroli efektów i kosztów.

Powyższe wskazuje ewidentnie na relację zobowiązaniową pomiędzy stronami Umowy. Państwa obowiązkiem będzie wykorzystanie otrzymanych środków na zdefiniowane w Umowie cele związane z Nakładami, z kolei TU ma możliwość sprawowania kontroli nad wykorzystaniem środków, a więc będzie prowadzić nadzór nad ich realizacją i wydatkowaniem, nie będzie jednak prowadzić osobiście działań zdefiniowanych w Umowie, lecz będzie „zlecał” je m.in. Państwu. Zatem niewątpliwie środki otrzymane od TU będą stanowiły wynagrodzenie dla Państwa za czynności wynikające z realizacji postanowień Umowy.

Co prawda Państwa udział we współfinansowaniu nakładów będzie również określony przez Strony w Umowie i niewątpliwie zarówno Państwo jak i TU osiągną korzyści z jej realizacji, jednak nie zmienia to faktu, że realizacja postanowień Umowy o współpracy w zakresie marketingu i rozwoju spoczywa głównie na Państwu, gdyż to Państwa obowiązkiem będzie wykorzystanie otrzymanych środków na zdefiniowane w Umowie cele związane z Nakładami. Niewątpliwie relacja w ramach tej Umowy nie jest współmierna, lecz przypomina zlecenie wykonania pewnych czynności w ramach Umowy, za które będą Państwo otrzymywali wynagrodzenie w postaci okresowych płatności dokonywanych przez TU.

Mając zatem na uwadze powołane przepisy prawa oraz okoliczności sprawy należy stwierdzić, że okresowe płatności dokonywane przez TU na Państwa rzecz z tytułu Udziału TU, będą stanowić wynagrodzenie za odpłatne dostawy towarów lub świadczenie usług pomiędzy Państwem a TU w rozumieniu odpowiednio art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1 ustawy VAT. W zamian za otrzymywane środki będą Państwo realizowali założone w Umowie cele związane z Nakładami.

Zatem, w opisanej sytuacji w ramach zawartej Umowy w zakresie marketingu i rozwoju będą Państwo świadczyli usługi na rzecz TU za wynagrodzeniem w postaci okresowych płatności dokonywanych przez TU na Państwa rzecz. Tym samym usługi te będą stanowiły czynności wymienione w art. 5 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Państwa stanowisko jest zatem nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Należy zauważyć, że w myśl art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej:

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Zatem interpretacja rozstrzyga kwestie skutków podatkowych zawartej Umowy z TU wyłącznie dla Państwa, nie rozstrzyga kwestii skutków podatkowych dla Leasingodawcy oraz TU.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie