Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe - Interpretacja - null

ShutterStock
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

20 listopada 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 12 listopada 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie podatku od towarów i usług, który dotyczy kwestii podlegania opodatkowaniu otrzymanej przez Spółkę Rekompensaty z tytułu ograniczenia lub zatrzymania produkcji energii elektrycznej. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca prowadzi działalność w zakresie wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, (…) i jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Przedmiotem głównej działalności Spółki, zgodnie z wpisem do KRS, jest wytwarzanie energii elektrycznej (PKD 35.11.Z). Produkcja energii elektrycznej w ramach przedmiotowej inwestycji jest realizowana zgodnie z warunkami i zasadami wynikającymi z ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1361 z późn. zm.).

Wnioskodawca, poprzez realizowaną politykę wytwarzania energii z odnawialnych źródeł, uczestniczy w dążeniu do realizacji celów wyznaczonych podczas konferencji klimatycznej (…). Energia odnawialna, pochodząca z elektrowni słonecznych stanowi w tym wypadku skuteczną metodę ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, a tym samym ograniczenie wzrostu globalnej temperatury.

Niemniej, gdy jest to niezbędne, dla zapewnienia bezpiecznej pracy (…) A S.A. (dalej: A lub B) wydaje polecenia zaniżenia wytwarzania energii elektrycznej (dalej: Polecenia) w instalacjach fotowoltaicznych (dalej: Instalacje (…)) przyłączonych do (…). Polecenia są wydawane przez B ((…)) na podstawie art. 9c ust. 7a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 266 z późn. zm., dalej: PE), z uwzględnieniem art. 30 ust. 5 ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1681).

Właściciele Instalacji (…), którzy zrealizowali Polecenia, mają możliwość zawnioskowania o rekompensatę finansową z tytułu niewyprodukowania energii elektrycznej w ilości, w jakiej zostałaby ona wyprodukowana w przypadku niewydania Polecenia przez A S.A. (dalej: Rekompensata). Rekompensata jest wypłacana na podstawie art. 13 ust. 7 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej, z uwzględnieniem zasad określonych w art. 30 ust. 5 i 6 ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1681).

Jako wytwórca energii elektrycznej, Wnioskodawca ogranicza lub zatrzymuje produkcję energii elektrycznej, w zamian może otrzymać Rekompensatę wypłacaną przez A S.A. Spółka nie ma możliwości odmowy wykonania Polecenia polegającego na ograniczeniu lub zaprzestaniu wytwarzania energii elektrycznej. Operator sieci przejmuje w ten sposób kontrolę i ustawia parametry ograniczające produkcję energii. Dzięki temu możliwe jest bilansowanie systemu energetycznego. Rekompensata ma niwelować straty w postaci utraconych przez Wnioskodawcę zysków ze sprzedaży energii elektrycznej. Rekompensatę oblicza się na podstawie szacowanej niewyprodukowanej energii w danym okresie/dniu i cen obowiązujących w tym okresie/dniu na rynku bilansującym.

Spółka, aby otrzymać Rekompensatę, zobowiązana jest do spełnienia określonych warunków:

·złożenia do A S.A. wniosku o wypłatę Rekompensaty z tytułu redysponowania nierynkowego Instalacji (…);

·udzielenia upoważnienia dla (…) S.A. dotyczące przekazywania danych do A S.A. w związku z redysponowaniem nierynkowym instalacji (…);

·udzielenia upoważnienia dla X – C S.A. do przekazywania danych do A S.A.

W konsekwencji samo wykonanie Polecenia przez Spółkę nie powoduje powstania po stronie A S.A. obowiązku zapłaty Rekompensaty. Możliwość domagania się Rekompensaty powstaje dopiero po dopełnieniu wszelkich obowiązków formalnych po stronie Spółki.

Po spełnieniu ww. warunków, A S.A. przekazuje do Spółki Informację Rozliczeniową, zawierającą wyznaczony wolumen energii niewprowadzonej przez Instalację (…) w określonym dniu oraz wysokość rekompensaty finansowej z tytułu redysponowania nierynkowego. Wartość wykazana zostaje w kwocie netto, tj. bez podatku od towarów i usług.

Dopiero po otrzymaniu Informacji Rozliczeniowej ustalona zostaje wartość utraconej korzyści polegającej na wstrzymaniu produkcji na Polecenie X.

W celu otrzymania Rekompensaty na kwotę wskazaną w Informacji Rozliczeniowej, należy złożyć do X prawidłowo wystawiony dokument księgowy (rozliczeniowy).

Terminy dopełnienia całej procedury „aktywującej” wypłatę środków pieniężnych mogą być dość odległe w perspektywie konieczności comiesięcznego rozliczania podatku VAT przez Wnioskodawcę. Przykładowo, (…) 2023 r. A S.A. wydało Polecenie zaniżenia wytwarzania energii elektrycznej w instalacjach fotowoltaicznych, przyłączonych do krajowego systemu elektroenergetycznego Spółce. W związku z powyższym, Wnioskodawca (…) 2023 r. złożył wniosek o wypłatę Rekompensaty z tytułu redysponowania nierynkowego wraz z wymaganymi upoważnieniami. W odpowiedzi na powyższe działanie Spółki, A S.A. (…) 2024 r. przekazało Spółce Informację Rozliczeniową z wartością rekompensaty, stanowiącą podstawę do wystawienia dokumentu księgowego Spółki, obciążającego A S.A. z tytułu redysponowania nierynkowego.

Tym samym, dopiero dopełnienie całej opisanej wyżej procedury, a w szczególności wystawienie dokumentu księgowego będącego podstawą wypłaty Rekompensaty przez X „aktywuje” zobowiązanie X do wypłaty środków pieniężnych.

Pytania

1.Czy otrzymana Rekompensata z tytułu ograniczenia lub zatrzymania produkcji energii elektrycznej podlega opodatkowaniu na gruncie podatku od towarów i usług?

2.Czy otrzymana Rekompensata z tytułu ograniczenia lub zatrzymania produkcji energii elektrycznej będzie podlegać opodatkowaniu na gruncie podatku od towarów i usług?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Spółki, Rekompensata z tytułu ograniczenia lub zatrzymania produkcji energii elektrycznej nie podlega i również w przyszłości nie powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm., zwanej dalej: ustawą o VAT), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej: Podatkiem, podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Niemniej jednak, w ślad za poglądami piśmiennictwa wskazać należy, że nie każde zaniechanie lub tolerowanie czynności uważane jest za usługę podlegającą opodatkowaniu VAT. Opodatkowaniu podlega tylko takie powstrzymanie się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji, które:

1)wynika z wyraźnego stosunku zobowiązaniowego;

2)dotyczy istniejącego konkretnego podmiotu będącego konsumentem tego zobowiązania;

3)dotyczy zobowiązania o odpłatnym charakterze.

W przypadku, gdy którykolwiek z tych warunków nie zostanie spełniony, zobowiązanie nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT (J. Matarewicz [w:] Ustawa o podatku od towarów i usług. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2024, art. 8).

W dalszej części Wnioskodawca w szczegółach odnosi się do ww. warunków w odniesieniu do analizowanej w złożonym wniosku sytuacji.

Kwestia stosunku zobowiązaniowego.

O ile nie ulega wątpliwości, że w analizowanym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, wytwarzanie przez Wnioskodawcę energii elektrycznej za pomocą Instalacji (…) jest wykonywane za umownym wynagrodzeniem, o tyle Wnioskodawca wskazał, że czynności wynikające z Poleceń nie mają już charakteru umownego, a są one jednostronną decyzją B, wobec której Spółka musi się dostosować. Wydanie Poleceń ma bowiem kluczowe znaczenie dla zachowania bezpieczeństwa pracy krajowego systemu elektroenergetycznego oraz zrównoważenia dostaw energii elektrycznej z zapotrzebowaniem na tę energię. Brak takiego zrównoważenia zakłócałby pracę krajowego i europejskiego systemu elektroenergetycznego, skutkując ryzykiem dla bezpieczeństwa jego funkcjonowania i możliwością wystąpienia awarii systemowej o zasięgu lokalnym, krajowym lub regionalnym.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca rozpoznaje, że redysponowanie nierynkowe pozostaje istotne dla prawidłowego działania (…), niemniej jednak ograniczenie lub zatrzymanie produkcji energii elektrycznej samo w sobie nie wynika wyraźnie ze stosunku zobowiązaniowego z Wnioskodawcą – wręcz przeciwnie. Spółka jest zobowiązana do działania, czyli wytwarzania energii, a zaniechanie tych czynności jest wyłącznie wynikiem jednostronnego i definitywnego Polecenia B, którego Wnioskodawca musi zgodnie z przepisami prawa przestrzegać i które to czynności, w ocenie Spółki, nie wynikają wyraźnie z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego.

Co więcej, ustalony stosunek zobowiązaniowy wymaga, aby świadczonej usłudze odpowiadało świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie). Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu Podatkiem musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy jej wykonaniem, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Co również istotne, wynagrodzenie musi być określone i należne za wykonanie tego świadczenia.

Jak jednak Wnioskodawca podkreślił w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, kwota Rekompensaty nie jest znana w momencie redysponowania nierynkowego, a otrzymanie Rekompensaty nie jest „automatyczne”, a wymaga zastosowania się do określonych warunków, w tym złożenia odpowiednich wniosków oraz udzielenia upoważnień właściwym podmiotom. Co również istotne, konkretna wartość Rekompensaty nie jest znana do momentu otrzymania Informacji Rozliczeniowej. Możliwą jest więc sytuacja, w której Wnioskodawca, pomimo zastosowania się do Polecenia, nie otrzyma Rekompensaty. Tym samym, nie sposób uznać, że zastosowanie się do Polecenia wynika z wyraźnego stosunku zobowiązaniowego w sytuacji, w której otrzymanie wynagrodzenia oraz jego kwota za określone czynności (narzucone jednostronnie i w sposób definitywny przez B) są niepewne. Powyższe, w ocenie Wnioskodawcy, wskazuje na charakter Rekompensaty nie jako wynagrodzenia, a odszkodowania za utracone przez Wnioskodawcę korzyści, do czego Wnioskodawca odniesie się w szczegółach w dalszej części uzasadnienia.

Mając powyższe na uwadze, w ocenie Wnioskodawcy, ograniczenia lub zatrzymania produkcji energii nie są częścią stosunku zobowiązaniowego, a są wyłącznie realizacją Poleceń, jako wiążących obowiązków, wynikających z przepisów prawa. W związku z tym, powyższy warunek pozostaje niespełniony.

Kwestia konkretnego podmiotu będącego konsumentem zobowiązania.

Opodatkowaniu podlegają tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów lub usług. W związku z tym, zaniechanie działania lub tolerowanie czynności lub sytuacji podlegają opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane są w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi. Taka konstrukcja definicji świadczenia usług jest wyrazem zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji dokonywanych w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego.

Dopóki nie ma kogoś, kto odnosiłby lub powinien odnosić konkretne (wymierne) korzyści o charakterze majątkowym wiążące się z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą. Nie ma tutaj bowiem żadnej konsumpcji. (A. Bartosiewicz [w:] VAT. Komentarz, wyd. XVIII, Warszawa 2024, art. 8).

Co więcej, jeżeli nie można ustalić i wskazać podmiotu, który z danego zaniechania odniósłby lub powinien był odnieść korzyść, to – chociażby nawet zachowanie to było pożądane, czy też przynoszące ogólną korzyść, np. z punktu widzenia ogólnospołecznego, czy też innej zbiorowości – nie będzie ono stanowić usługi. Nie można także zakładać, że podmiot, który płaci za dane świadczenie polegające na zaniechaniu, jest jego beneficjentem. Tego rodzaju związek musi być wyraźnie widoczny (A. Bartosiewicz [w:] VAT. Komentarz, wyd. XVIII, Warszawa 2024, art. 8.).

Odnosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy, Wnioskodawca wskazał, że na skutek wykonania Polecenia o ograniczeniu lub zatrzymaniu produkcji energii nie można wskazać bezpośredniego beneficjenta tych czynności. Tak jak wskazano powyżej, jest to działanie na korzyść bezpieczeństwa i efektywności krajowego systemu energetycznego, zatem jest to działanie, jak określono wyżej: „przynoszące ogólną korzyść” społeczną. Wyjaśniając, wypłata Rekompensaty po stronie A S.A. jest wyłącznie techniczną realizacją zobowiązania wynikającego z art. 13 ust. 7 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej, z uwzględnieniem zasad określonych w art. 30 ust. 5 i 6 ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1681), co nie pozwala na uznanie B za beneficjenta tego świadczenia.

Podobne stanowisko zostało wielokrotnie podkreślone w orzecznictwie TSUE, m.in. w wyroku z 29 lutego 1996 r., C-215/94, Jürgen Mohr przeciwko Finanzamt Bad Segeberg, EU:C:1996. W niniejszej sprawie sąd zauważył, że wypłacona rolnikowi rekompensata/odszkodowanie za powstrzymanie się od kontynuowania produkcji mleka nie podlega opodatkowaniu VAT, ponieważ w analizowanym przypadku nie występuje konsumpcja w rozumieniu wspólnotowego systemu VAT. W niniejszych okolicznościach, zobowiązanie rolnika do zaprzestania produkcji mleka, nie pociąga za sobą ani dla Wspólnoty, ani dla właściwych organów krajowych żadnej korzyści, która pozwoliłaby im być uznanymi za konsumentów usługi. Wspomniane zobowiązanie nie stanowi zatem dostawy usług w rozumieniu art. 6 ust. 1 dyrektywy (pkt 20-21).

Analogiczne stanowisko TSUE zajął również w wyroku z 18 grudnia 1997 r., C-384/95, Landboden-Agrardienste GmbH & Co. KG przeciwko Finanzamt Calau, EU:C:1997:627, w którym potwierdził, że otrzymanie rekompensaty z tytułu redukcji zbiorów ziemniaków o 20% nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług, ponieważ zobowiązanie rolnika do ograniczenia produkcji nie pociąga za sobą ani dla właściwych organów krajowych, ani dla innych możliwych do zidentyfikowania osób korzyści, które pozwalałyby uznać ich za konsumentów usługi, nie można go uznać za świadczenie usług w rozumieniu art. 6 ust. 1 Szóstej Dyrektywy. (pkt 24).

Mając powyższe na uwadze, w ocenie Wnioskodawcy, ograniczenia lub zatrzymania produkcji energii, nie dotyczą istniejącego konkretnego podmiotu będącego konsumentem tej czynności, w związku z czym powyższy warunek pozostaje niespełniony.

Kwestia odpłatności zobowiązania.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Tak jak wskazano powyżej, nie ulega wątpliwości, że pierwotne zobowiązanie do wytwarzania energii przez Wnioskodawcę stanowi zobowiązanie wykonywane za umownym wynagrodzeniem, niemniej jednak działania ograniczenia lub zatrzymania produkcji energii na skutek Polecenia stanowią już inną, całkowicie odrębną podstawę zachowań Spółki. Tym samym odrębna jest również podstawa wypłaty.

Podkreślić bowiem należy, że podstawą do Rekompensaty nie jest treść umowy, a przepisy prawa, tj. art. 13 ust. 7 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz art. 9c ust. 7j PE. W takim przypadku, w ocenie Wnioskodawcy, B w rzeczywistości nie wynagradza Spółki za zaniechanie czynności (ponieważ samo zaniechanie nie jest istotą działania i wynagradzania Wnioskodawcy), a wypłaca mu hipotetyczną równowartość utraconych korzyści, które Wnioskodawca mógłby otrzymać, gdyby nie wydano Polecenia. Innymi słowy, przedmiotowa Rekompensata, w ocenie Wnioskodawcy, ma w rzeczywistości charakter odszkodowawczy i nie jest bezpośrednio związana z czynnością mającą charakter świadczenia ze strony Spółki.

Podkreślenia bowiem wymaga, że analizowana sytuacja w rzeczywistości nie ma charakteru ekwiwalentnego – A S.A. nie wypłaca wynagrodzenia za ograniczenie lub zatrzymanie produkcji energii przez Wnioskodawcę, bowiem samo „ograniczenie lub zatrzymanie produkcji energii” nie jest to istotą i podstawowym celem jakiegokolwiek zobowiązania. Zatem, ograniczenie lub zatrzymanie produkcji energii nie stanowią czynności, które zazwyczaj Spółka świadczy na rzecz A S.A. (których to wykonanie zazwyczaj wymaga od Spółki A S.A.), w związku z tym Wnioskodawca jest za nie wynagradzany.

Ograniczenie lub zatrzymanie produkcji energii występuje wyłącznie w szczególnie uzasadnionych przypadkach i w pewien sposób „zaburza” standardowe procesy świadczenia wytwarzania energii elektrycznej przez Wnioskodawcę (ponieważ Wnioskodawca nie może wprowadzić do krajowego systemu elektroenergetycznego całości energii, którą mógłby w danym czasie wytworzyć). A S.A. natomiast, aby zadośćuczynić tę szczególną sytuację zachwiania standardowych relacji zobowiązaniowych – wypłaca Spółce odpowiednią Rekompensatę. To jednoznacznie, w ocenie Wnioskodawcy, wskazuje na charakter Rekompensaty nie jako wynagrodzenia, a odszkodowania za utracone przez Wnioskodawcę korzyści.

Ponadto, jak zostało wstępnie zasygnalizowane wyżej, że dla spełnienia warunku odpłatności świadczenia kluczowe jest istnienie wynagrodzenia o charakterze należnym i określonym. Natomiast, w ocenie Wnioskodawcy, w analizowanej sprawie Rekompensata nie może być za takie wynagrodzenie uznana z uwagi na:

a)brak jej określonej wartości oraz

b)niepewność jej otrzymania.

Podkreślenia bowiem wymaga, że choć istnieją szczegółowe mechanizmy obliczania Rekompensaty – wartość ta ze swej charakterystyki jest szacunkowa i wtórna. Kwota Rekompensaty nie jest bowiem określona z góry przy wydaniu Polecenia, a opiera się na obliczeniach hipotetycznej kwoty, jaka byłaby należna adresatom Polecenia, gdyby nie zostało one wystosowane.

Jak wynika z materiałów udostępnionych na stronie (…).

Nie pozostawia więc wątpliwości, że posługiwanie się danymi oszacowanymi lub średnimi po fakcie wydania Polecenia ma charakter określenia orientacyjnych, generalnych i prawdopodobnych wartości utraconych korzyści przez właścicieli Instalacji (…). Tym samym, ponieważ niektóre dane używane przy wyliczaniu Rekompensaty są określone dopiero po czasie redysponowania nierynkowego – nie sposób określić w momencie wydania Polecenia dokładanej kwoty Rekompensaty. Ta zostaje definitywnie określona dopiero w Informacji Rozliczeniowej.

Co równie istotne w kontekście odpłatności, otrzymanie Rekompensaty nie jest „automatyczne”, a wymaga zastosowania się do określonych warunków, w tym złożenia odpowiednich wniosków oraz udzielenia upoważnień właściwym podmiotom. Możliwą jest więc sytuacja, w której Wnioskodawca pomimo zastosowania się do Polecenia nie otrzyma Rekompensaty.

Tym samym, nie sposób więc uznać, że zastosowanie się do Polecenia stanowi odpłatne świadczenie ze strony Wnioskodawcy w sytuacji, w której otrzymanie wynagrodzenia oraz jego kwota za określone czynności (których dokonania Wnioskodawca nie może odmówić) są niepewne. Powyższe natomiast jednoznacznie wskazuje, w ocenie Wnioskodawcy, na odszkodowawczy charakter Rekompensaty.

Jak natomiast zostało wielokrotnie podkreślone na kanwie sądownictwa administracyjnego – świadczenia o charakterze odszkodowawczym nie stanowią zapłaty za dostawę towarów bądź świadczenie usług. Tak przykładowo w interpretacji indywidualnej z 28 listopada 2023 r. nr 0114-KDIP1-1.4012.525.2023.4.MŻ: „Mając zatem na uwadze opis sprawy oraz ww. przepisy, należy stwierdzić, że rekompensaty, o którą zamierzają się Państwo ubiegać nie będzie można traktować jako wynagrodzenia za świadczenie usług lub dostawę towarów, lecz swoistego rodzaju odszkodowanie. W okolicznościach przedstawionych w złożonym wniosku, celem będzie zrekompensowanie poniesionych przez Państwa strat w związku z następstwem utraconych korzyści finansowych związanych z wydłużeniem realizacji Inwestycji oraz niewykorzystaniem mocy przerobowych. (…). W konsekwencji kwota, którą Państwo otrzymacie (…) będzie mieć charakter czynności jednostronnej i nie będzie wiązała się z otrzymaniem świadczenia wzajemnego. Dokonana na Państwa rzecz płatność nie będzie stanowić zapłaty za dostawę towarów zdefiniowaną w art. 7 ust. 1 ustawy ani też za świadczenie usług wskazane w art. 8 ust. 1 ustawy, lecz będzie rekompensatą/odszkodowaniem za doznane szkody”.

Analogiczne stanowisko zostało również przyjęte w interpretacji indywidualnej z 10 stycznia 2023 r. nr 0111-KDIB3-1.4012.836.2022.1.KO, w której również stwierdzono, że wypłata o charakterze odszkodowawczym nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług: W świetle przywołanych wcześniej przepisów, istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie – co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika.

Na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, ustalanie statusu wypłacanego odszkodowania, jako podlegającego bądź nie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku okoliczności sprawy należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku przysługująca Państwu należność od wykonawcy nie jest płatnością za świadczenie usługi, lecz odszkodowaniem. W konsekwencji, należność od wykonawcy (…) nie stanowi wynagrodzenia za świadczenia podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Podsumowując powyższe rozważania, w ocenie Wnioskodawcy, ograniczenie lub zatrzymanie produkcji energii elektrycznej nie stanowią wynagrodzenia jako świadczenia ekwiwalentnego za otrzymywaną Rekompensatę, nie są więc zobowiązaniem o odpłatnym charakterze, w związku z czym powyższy warunek pozostaje niespełniony.

Analizując przedstawiony opis sprawy w kontekście obowiązujących przepisów prawa stwierdzić należy, że nie zostały spełnione warunki dla uznania ograniczenia lub zatrzymania produkcji energii za usługę w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Mianowicie:

i.wykonanie czynności przez Wnioskodawcę, jak i wypłata Rekompensaty, nie wynika z wyraźnego stosunku zobowiązaniowego,

ii.w analizowanej sytuacji nie występuje określony beneficjent świadczenia, czyli konsument odnoszący choćby potencjalną korzyść oraz

iii.czynności Wnioskodawcy nie są zobowiązaniem o odpłatnym charakterze.

Tym samym, czynności polegające na ograniczeniu lub zatrzymaniu produkcji energii opisane w stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym nie są i nie będą stanowić świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na mocy art. 2 pkt 22 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży – rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

-w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia;

-świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy jej wykonaniem a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Powyższe stanowisko potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku C-16/93 z 3 marca 1994 r. pomiędzy R. J. Tolsma v. Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, Trybunał zauważył, że czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

Natomiast w wyroku C-90/20 ws. Apcoa Parking Danmark, TSUE wskazał, że aby świadczenie usług można było uznać za odpłatne, i wobec tego opodatkowane podatkiem VAT, to pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą musi istnieć stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych - usługi i wynagrodzenia, między którymi istnieje bezpośredni związek.

W opinii Rzecznika Generalnego w sprawie C‑295/17 w pkt 34 czytamy, „Nie ma jednak znaczenia, w jaki sposób prawo krajowe traktuje opłatę wyrównawczą. Jak podkreśliły również Komisja i Portugalia podczas rozprawy, z punktu widzenia przepisów o VAT nie ma znaczenia, czy jest to roszczenie o odszkodowanie z tytułu deliktu czy kara umowna, ani czy jest to określane jako odszkodowanie, rekompensata czy wynagrodzenie. Ocena, czy płatność jest dokonywana w zamian za dostawę lub usługę, jest kwestią z zakresu prawa Unii, która musi być rozstrzygana odrębnie od oceny dokonywanej na mocy prawa krajowego (15)”.

W konsekwencji, aby uznać dane świadczenie za świadczenie odpłatne musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a beneficjentem i w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Opodatkowaniu podlegają tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów lub usług. W związku z powyższym zaniechanie działania lub tolerowanie czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi.

Taka konstrukcja definicji świadczenia usług jest wyrazem zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji dokonywanych w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie:

-po pierwsze – dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,

-po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem działa jako podatnik VAT.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Ponadto należy zwrócić uwagę, że przepisy art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy stanowią implementację art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady.

Zgodnie z ww. regulacją Dyrektywy 2006/112/WE Rady:

„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Powyższe przepisy wskazują, że czynność podlega opodatkowaniu, jeśli podmiot wykorzystuje w sposób ciągły w celach zarobkowych swój majątek.

Wskazać w tym miejscu należy, że zgodnie z art. 9c ust. 7a ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetycznego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 266 ze zm.):

W celu równoważenia dostaw energii elektrycznej z zapotrzebowaniem na tę energię lub zapewnienia bezpieczeństwa pracy sieci elektroenergetycznej operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego może, w przypadkach, o których mowa w art. 13 ust. 3 rozporządzenia 2019/943, oraz na zasadach, wskazanych w art. 13 ust. 6 tego rozporządzenia, wydać:

1)bezpośrednio wytwórcy przyłączonemu do sieci przesyłowej lub posiadaczowi magazynu energii elektrycznej przyłączonemu do sieci przesyłowej lub

2)za pośrednictwem i w koordynacji z operatorem systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego bezpośrednio połączonego z siecią przesyłową - wytwórcy przyłączonemu do tej sieci dystrybucyjnej lub posiadaczowi magazynu energii elektrycznej przyłączonemu do sieci dystrybucyjnej

– polecenie wyłączenia jednostki wytwórczej wykorzystującej energię wiatru lub słońca lub zmniejszenia mocy wytwarzanej przez tę jednostkę wytwórczą, lub wyłączenia magazynu energii elektrycznej lub zmiany mocy pobieranej lub wprowadzanej przez ten magazyn, podlegające rekompensacie finansowej, o której mowa w art. 13 ust. 7 rozporządzenia 2019/943.

Stosownie do art. 9c ust. 7b Prawa energetycznego:

W celu zapewnienia bezpieczeństwa pracy sieci elektroenergetycznej operator systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego może, w przypadkach, o których mowa w art. 13 ust. 3 rozporządzenia 2019/943, oraz na zasadach określonych w art. 13 ust. 6 tego rozporządzenia, w koordynacji z operatorem systemu przesyłowego elektroenergetycznego wydać:

1)bezpośrednio wytwórcy przyłączonemu do jego sieci lub posiadaczowi magazynu energii elektrycznej przyłączonemu do jego sieci lub

2)za pośrednictwem innego operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego, wytwórcy przyłączonemu do sieci tego operatora lub posiadaczowi magazynu energii elektrycznej przyłączonemu do sieci tego operatora, którego sieć dystrybucyjna nie jest bezpośrednio połączona z siecią przesyłową, a sieci obu operatorów posiadają bezpośrednie połączenie

– polecenie wyłączenia jednostki wytwórczej wykorzystującej energię wiatru lub słońca, przyłączonej do sieci dystrybucyjnej, lub zmniejszenia mocy wytwarzanej przez tę jednostkę wytwórczą, lub wyłączenia magazynu energii elektrycznej lub zmiany mocy pobieranej lub wprowadzanej przez ten magazyn, podlegające rekompensacie finansowej, o której mowa w art. 13 ust. 7 rozporządzenia 2019/943.

W myśl art. 9c ust. 7c Prawa energetycznego:

Operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego wydaje wytwórcy polecenie, o którym mowa w ust. 7a, w celu:

1)równoważenia dostaw energii elektrycznej z zapotrzebowaniem na tę energię, w odniesieniu do jednostek wytwórczych wykorzystujących energię wiatru lub słońca, których moc zainstalowana mieści się w następujących przedziałach:

a)400 kW i większej,

b)200 kW i mniejszej niż 400 kW,

c)większej niż 50 kW i mniejszej niż 200 kW

– począwszy od jednostek wytwórczych, których moc zainstalowana mieści się w przedziale, o którym mowa w lit. a, dążąc do minimalizacji prognozowanego kosztu zmniejszenia wytwarzania mocy, wyznaczanego jako suma rekompensat finansowych, o których mowa w art. 13 ust. 7 rozporządzenia 2019/943, przy spełnieniu warunków bezpieczeństwa pracy sieci elektroenergetycznej oraz technicznego ograniczenia pracy jednostek wytwórczych, oraz

2)zapewnienia bezpieczeństwa pracy sieci elektroenergetycznej, kierując się kryterium wielkości zmniejszenia mocy wytwarzanej przez jednostki wytwórcze wykorzystujące energię wiatru lub słońca, dąży do minimalizacji tego zmniejszenia.

Natomiast zgodnie z art. 9c ust.7j Prawa energetycznego:

Rekompensatę finansową, o której mowa w art. 13 ust. 7 rozporządzenia 2019/943:

1)oblicza i wypłaca operator systemu elektroenergetycznego, do którego sieci jest przyłączony wytwórca lub posiadacz magazynu energii elektrycznej, którego dotyczyło polecenie, o którym mowa w ust. 7a lub 7b,

2)w przypadku, o którym mowa w ust. 7a pkt 2 lub ust. 7b pkt 2, oblicza i wypłaca operator systemu elektroenergetycznego, za pośrednictwem którego jest przekazywane polecenie, o którym mowa w ust. 7a lub 7b, działając w imieniu własnym, lecz na rzecz operatora systemu elektroenergetycznego wydającego polecenie

– przy czym rekompensata finansowa, o której mowa w art. 13 ust. 7 tego rozporządzenia, jest rozliczana w ramach umowy o świadczenie usług przesyłania albo umowy o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej, zgodnie z warunkami określonymi w instrukcji, o której mowa w art. 9g ust. 1.

Z powyższych przepisów wynika, że w celu równoważenia dostaw energii elektrycznej z zapotrzebowaniem na tę energię lub zapewnienia bezpieczeństwa pracy sieci elektroenergetycznej operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego może, w określonych przypadkach, wydać polecenie wyłączenia jednostki wytwórczej wykorzystującej energię wiatru lub słońca, przyłączonej do sieci dystrybucyjnej, lub zmniejszenia mocy wytwarzanej przez tę jednostkę wytwórczą, lub wyłączenia magazynu energii elektrycznej lub zmiany mocy pobieranej lub wprowadzanej przez ten magazyn. Polecenie to podlega rekompensacie.

W przestawionym opisie sprawy wskazali Państwo, że Spółka prowadzi działalność w zakresie wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, tj. farmy fotowoltaicznej i jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Przedmiotem głównej działalności Spółki, zgodnie z wpisem do KRS, jest wytwarzanie energii elektrycznej (PKD 35.11.Z). Produkcja energii elektrycznej jest realizowana zgodnie z warunkami i zasadami wynikającymi z ustawy o odnawialnych źródłach energii.

Spółka wskazała, że gdy jest to niezbędne, dla zapewnienia bezpiecznej pracy (…) A S.A. wydaje Polecenia zaniżenia wytwarzania energii elektrycznej w instalacjach fotowoltaicznych przyłączonych do krajowego systemu elektroenergetycznego. Polecenia są wydawane przez B na podstawie art. 9c ust. 7a ustawy Prawo energetyczne, z uwzględnieniem art. 30 ust. 5 ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw.

Właściciele Instalacji (…), którzy zrealizowali Polecenia, mają możliwość zawnioskowania o Rekompensatę z tytułu niewyprodukowania energii elektrycznej w ilości, w jakiej zostałaby ona wyprodukowana w przypadku niewydania Polecenia przez A S.A. Rekompensata jest wypłacana na podstawie art. 13 ust. 7 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej, z uwzględnieniem zasad określonych w art. 30 ust. 5 i 6 ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw.

Spółka – jako wytwórca energii elektrycznej – ogranicza lub zatrzymuje produkcję energii elektrycznej. W zamian natomiast możecie Państwo otrzymać Rekompensatę wypłacaną przez A S.A. Spółka nie ma możliwości odmowy wykonania Polecenia polegającego na ograniczeniu lub zaprzestaniu wytwarzania energii elektrycznej. Operator sieci przejmuje w ten sposób kontrolę i ustawia parametry ograniczające produkcję energii. Jak Państwo wskazali, Rekompensata ma niwelować straty w postaci utraconych przez Spółkę zysków ze sprzedaży energii elektrycznej. Rekompensatę oblicza się na podstawie szacowanej niewyprodukowanej energii w danym okresie/dniu i cen obowiązujących w tym okresie/dniu na rynku bilansującym.

Jak wynika z opisu sprawy, Spółka – aby otrzymać Rekompensatę – zobowiązana jest do spełnienia określonych warunków: złożenia do A S.A. wniosku o wypłatę Rekompensaty z tytułu redysponowania nierynkowego Instalacji (…); udzielenia upoważnienia dla (…) S.A. dotyczące przekazywania danych do A S.A. w związku z redysponowaniem nierynkowym instalacji (…) oraz udzielenia upoważnienia dla X – C S.A. do przekazywania danych do A S.A.

Po spełnieniu ww. warunków, A S.A. przekazuje do Spółki Informację Rozliczeniową, zawierającą wyznaczony wolumen energii niewprowadzonej przez Instalację (…) w określonym dniu oraz wysokość rekompensaty finansowej z tytułu redysponowania nierynkowego. Wartość wykazana zostaje w kwocie netto, tj. bez podatku od towarów i usług. Dopiero po otrzymaniu Informacji Rozliczeniowej ustalona zostaje wartość utraconej korzyści polegającej na wstrzymaniu produkcji na Polecenie Operatora. W celu otrzymania Rekompensaty na kwotę wskazaną w Informacji Rozliczeniowej, należy złożyć do Operatora prawidłowo wystawiony dokument księgowy (rozliczeniowy).

Państwa wątpliwości dotyczą kwestii podlegania opodatkowaniu otrzymanej przez Spółkę od A S.A. Rekompensaty z tytułu ograniczenia lub zatrzymania produkcji energii elektrycznej, na gruncie podatku od towarów i usług.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Tak więc, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Analizując przedstawiony opis sprawy w kontekście obowiązujących przepisów prawa stwierdzić należy, że są/będą spełnione warunki niezbędne do uznania świadczenia polegającego na konieczności ograniczenia lub zatrzymania produkcji energii za usługę w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Istnieje bowiem:

-konsument świadczenia (A S.A.),

-stosunek prawny między świadczącym usługę a usługobiorcą (Rekompensata wypłacana jest na podstawie Państwa wniosku), w ramach którego świadczenia stron uznawane są za ekwiwalentne,

-bezpośredni związek o charakterze przyczynowym między świadczeniem usługodawcy a wzajemnym świadczeniem usługobiorcy (wynagrodzeniem – rekompensatą).

Tym samym, świadczenie polegające na ograniczeniu lub zatrzymaniu produkcji energii elektrycznej stanowi i stanowić będzie usługę podlegającą opodatkowaniu VAT.

Jak Państwo wskazali w opisie sprawy, Polecenie zobowiązuje Państwa do ograniczenia lub zatrzymania produkcji energii elektrycznej. Nie mają Państwo możliwości niewykonania Polecenia (Spółka nie ma możliwości odmowy wykonania Polecenia). W przypadku wydania Polecenia, muszą Państwo odpowiednio zaniżyć lub zatrzymać wytwarzanie energii elektrycznej, a następnie Spółka ma prawo do Rekompensaty z tytułu niewyprodukowania energii elektrycznej w ilości, w jakiej zostałaby ona wyprodukowana w przypadku niewydania Polecenia. Ponadto, jak Państwo wskazali w opisie sprawy, „Rekompensata ma niwelować straty w postaci utraconych przez Wnioskodawcę zysków ze sprzedaży energii elektrycznej” oraz wypłacana jest na podstawie art. 13 ust. 7 Rozporządzenia UE, z uwzględnieniem zasad określonych w art. 30 ust. 5 i 6 ustawy o zmianie Prawa energetycznego.

Zatem, Rekompensata jest konsekwencją przymusowego ograniczenia lub zatrzymania produkcji energii, a jej celem jest rekompensata przychodów netto ze sprzedaży energii, które wytwórca energii wygenerowałby, gdyby nie wydano Polecenia oraz kwoty dodatkowych kosztów operacyjnych poniesionych w wyniku redysponowania nierynkowego Instalacji (...).

W konsekwencji, po Państwa stronie dochodzi/będzie dochodzić do świadczenia usługi polegającej na ograniczeniu lub zatrzymaniu produkcji energii elektrycznej. Do określonego zachowania – a więc ograniczenia/zaprzestania produkcji – z Państwa strony dochodzi/będzie dochodzić na skutek wydanego Polecenia. Wiąże się to co prawda z utraconą korzyścią ze sprzedaży tej energii, jednakże za to zachowanie otrzymują Państwo/będą Państwo otrzymywać Rekompensatę wypłacaną przez A S.A. Rekompensata ta stanowi/będzie stanowić odpłatność za wykonane przez Państwa świadczenie. Spełniona zatem jest/będzie przesłanka istnienia związku pomiędzy wypłatą należności, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że wypłata tej kwoty podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tak więc, wykonanie świadczenia polegającego na ograniczeniu lub zatrzymaniu produkcji energii, w związku z którym A S.A. wypłaca/będzie wypłacać na Państwa rzecz Rekompensatę należy uznać za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu VAT.

Zaznaczyć ponadto należy, że bez wpływu na powyższe pozostaje okoliczność, że art. 13 ust. 7 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej (Dz.U.UE.L. 2019.158.54 ze zm.), stanowiący podstawę dla wypłaty Państwu rekompensaty, posługuje się pojęciem „rekompensaty finansowej” w odniesieniu do przedmiotowego wynagrodzenia. O skutkach podatkowych na gruncie VAT decydować będzie bowiem nie nazwa transferu pieniężnego, lecz faktyczna charakterystyka danej płatności. Na opodatkowanie VAT opisanych świadczeń nie ma również wpływu fakt, że polecenia wydawane są podstawie przepisów prawa w celu równoważenia dostaw energii elektrycznej z zapotrzebowaniem na tą energię i zapewnienia bezpieczeństwa pracy sieci elektroenergetycznej. Jak wskazano wyżej dla zaistnienia czynności podlegającej opodatkowaniu VAT istotne znaczenie ma określone działanie w zamian za wynagrodzenie, jednoznacznie przypisane do tego działania.

W konsekwencji, Rekompensata stanowi/będzie stanowić w istocie wynagrodzenie za odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, która podlega/będzie podlegać opodatkowaniu VAT, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Podsumowanie

1. Otrzymana przez Spółkę Rekompensata z tytułu ograniczenia lub zatrzymania produkcji energii elektrycznej podlega opodatkowaniu na gruncie podatku od towarów i usług.

2. Otrzymana przez Spółkę Rekompensata z tytułu ograniczenia lub zatrzymania produkcji energii elektrycznej będzie podlegać opodatkowaniu na gruncie podatku od towarów i usług.

Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 i nr 2 jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

·stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia;

·zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (zapytania). Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniem wskazanym we wniosku – nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (oraz z opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego opisu sprawy, wydana interpretacja straci swą aktualność.

W konsekwencji w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku w opisie sprawy, wydana interpretacja traci swoją aktualność.

Odnosząc się do przywołanych przez Państwa w uzasadnieniu własnego stanowiska wyroków sądów należy zaznaczyć, że każdy z wyroków zapada na gruncie unikalnego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) i w zasadzie wyłącznie do niego się ogranicza. Ocena omawianej kwestii, tj. zwolnienia od podatku VAT świadczenia usług pobierania/pozyskania oraz badania/preparatyki materiału biologicznego nie jest kwestią uniwersalną, dającą się odnieść do ogólnych okoliczności w analizowanych sprawach, lecz opiera się na wielu przesłankach podnoszonych wyżej przez organ podatkowy i powinna być dokonywana z punktu widzenia każdego odrębnego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Przede wszystkim we wskazanych wyrokach zakres okoliczności faktycznych jest inny niż w przedmiotowej sprawie. Ponadto specyfika działalności podmiotów jest na tyle różnorodna, że niekiedy nawet podobne okoliczności faktyczne nie spowodują analogicznych konsekwencji prawnopodatkowych, a tym samym nie mogą być tożsamo traktowane.

Odnośnie natomiast powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej: z 28 listopada 2023 r. nr 0114-KDIP1-1.4012.525.2023.4.MŻ oraz z 10 stycznia 2023 r. nr 0111-KDIB3-1.4012.836.2022.1.KO – należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego co oznacza, że należy je traktować indywidualnie. Powołane przez Państwa ww. interpretacje podatkowe zostały wydane w odmiennym stanie faktycznym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.