Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe - Interpretacja - null

shutterstock
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe - Interpretacja - 0112-KDIL1-3.4012.567.2024.6.MG

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

20 września 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 29 sierpnia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości korzystania ze zwolnienia od podatku VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług.

Uzupełnił go Pan pismem z 25 września 2024 r. (wpływ 30 września 2024 r.) oraz w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 6 listopada 2024 r. (wpływ 8 listopada 2024 r.) oraz pismem z 11 grudnia 2024 r. (wpływ 13 grudnia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W czerwcu 2024 r. rozpoczął Pan działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem zryczałtowanym, bez VAT. Przyporządkował Pan do działalności kod PKD 74.90.Z, tj. „Pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna, gdzie indziej niesklasyfikowana” (PKWiU 74.90.19.0) i w ramach tej działalności podjął Pan współpracę z firmą (...) Pana praca na rzecz (...) polega na szerokorozumianym Pośrednictwie finansowym w tym m.in.:

-na wyszukiwaniu podmiotów, nawiązywaniu kontaktu i dzwonieniu do:

1)Pośredników (Partnerów, biur pośrednictwa kredytowego) zgłaszających nowych Klientów zainteresowanych finansowaniem,

2)Klientów – podmiotów gospodarczych zainteresowanych finansowaniem,

-pozyskiwaniu do współpracy nowych Pośredników i Klientów,

-podpisywaniu umów z Pośrednikami i Klientami – podmiotami gospodarczymi zainteresowanymi różnego rodzaju finansowaniem typu kredytowego: w tym m.in. faktoringiem należnościowym, faktoringiem odwrotnym (m.in. potocznie pożyczka pod terminale),

-pozyskiwaniu od Pośredników i Klientów dokumentów i danych potrzebnych do procesowania tych transakcji w Dziale oceny Ryzyka (...), w celu uzyskania decyzji,

-podpisywaniu umów z Pośrednikami i Klientami oraz przekazywaniu podpisanych przez Klientów dokumentów do Centrali (...),

-pomoc Pośrednikom, Klientom w kontakcie z Finansującym (...)

Wystawiając fakturę (Wnioskodawca nie jest na chwilę obecną płatnikiem podatku VAT) w opisie nazwy usługi wpisuje: Wynagrodzenie za usługi organizacji sprzedaży zgodnie z umową o współpracy oraz Wynagrodzenie za usługi pośrednictwa sprzedaży zgodnie z umową o współpracy.

Dotychczas nie wykonywał Pan w ramach żadnego stosunku pracy czynności wchodzących w zakres działalności gospodarczej, o której mowa powyżej, (...) nie był też nigdy Pana pracodawcą. Dla potwierdzenia prawidłowości ustalenia kodu PKD oraz PKWiU złożył Pan do Ośrodka Klasyfikacji Nomenklatur Urzędu Statystycznego (…), prośbę o zaklasyfikowanie działalności w ujęciu tematycznym: wyrobu/usługi według PKWiU (Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług) 2015 oraz rodzaju działalności według PKD (Polska Klasyfikacja Działalności).

Wobec Pana osoby nie toczy się żadne postępowanie.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego (ostatecznie sformułowane w piśmie z 11 grudnia 2024 r.)

W piśmie z 6 listopada 2024 r. (wpływ 8 listopada 2024 r.) w odpowiedzi na pytania Organu wskazał Pan poniższe informacje:

1)Jakie dokładnie czynności wykonuje Pan w ramach usług sklasyfikowanych pod symbolem PKWiU 74.90.19.0? Prosimy szczegółowo opisać charakter tych czynności, na czym one polegają, czego dotyczą, jaki jest ich zakres oraz co jest ich efektem (dotyczy to każdej usługi, jaką Pan wymienił w opisie sprawy);

Obsługuję zgłoszenia od Klientów i Pośredników, rozmawiam i spotykam się z Klientami i Pośrednikami, wstępnie analizuję potrzeby Klientów oraz przygotowuję propozycje dla różnego typu transakcji factoringu.

Opracowuję dokumentację, przeprowadzam wstępną analizę i przedstawiam proponowaną strukturę transakcji.

Spotykam się i rozmawiam z Pośrednikami i Klientami, pośredniczę w przygotowaniu oraz podpisywaniu umów z Klientami. Pomagam w uruchamianiu transakcji.

2)Czy zakresem Pana wniosku objęte są czynności polegające na nakłanianiu Klienta, aby skorzystał z usług wskazanego Pośrednika (Partnerów, biur pośrednictwa kredytowego), a następnie przekazywaniu Klientowi danych kontaktowych do Pośrednika i odwrotnie?

Obsługuję kontakty otrzymane albo od Pośredników albo przekazane przez Faktora albo bezpośrednie zapytania Klientów.

Nie przekazuję Klientowi danych kontaktowych do Pośrednika, ponieważ sam jestem pewnego rodzaju pośrednikiem w nawiązywaniu współpracy pomiędzy Faktorem a finalnym Klientem.

3)Czy dokonuje Pan analizy osób zainteresowanych skorzystaniem z usług Pośrednika pod kątem ich zdolności finansowej?

Dokonuję wstępnej analizy sytuacji ekonomiczno-finansowej Klientów. Decyzję o udzieleniu finansowania i finalnych warunkach podejmują odpowiednie organy decyzyjne Faktora (np. Dział Oceny Ryzyka, Komitet faktoringowy).

4)Czy gromadzi Pan dane potencjalnych Klientów korzystających z usług Pośrednika?

Nie. Otrzymuję zgłoszenia od Faktora oraz od Pośredników. Posiadam służbowy laptop, e-mail, telefon komórkowy oraz dostęp do systemów informatycznych (...).

5)Czy uczestniczy Pan w załatwianiu formalności potrzebnych do zawarcia umowy przez zainteresowane strony, tj. Klienta i Pośrednika? Jeśli tak, to jakich dokładnie dokonuje Pan działań w tym zakresie?

Tak. Spotkania, rozmowy, wstępna analiza sytuacji ekonomiczno-finansowej, przygotowywanie propozycji transakcji, negocjacje cen, podpisywanie umów z Klientami, pomoc w uruchomieniu transakcji.

6)Czy w ramach świadczonych przez Pana usług opisanych we wniosku, których odbiorcami są Pośrednicy i Klienci, udziela Pan/zamierza Pan udzielać porad opinii, wyjaśnień charakterystycznych dla usług doradczych, leasingowych? Jeśli tak, prosimy wskazać jakie to są czynności;

Nie. Analizuję potrzeby Klientów, przygotowuję propozycję transakcji.

7)Czy świadczone przez Pana usługi opisane we wniosku dotyczą również czynności ściągania długów?

Nie zajmuję się ściąganiem długów. (...) posiada dział windykacji.

8)W jakim charakterze i jakie czynności wykonuje Pan przy wykonywaniu działalności typu kredytowego: w tym m.in. faktoringiem należnościowym, faktoringiem odwrotnym (m.in. potocznie pożyczka pod terminale);

Posiadam służbową wizytówkę Dyrektora Regionalnego Faktora, pośredniczę w zawieraniu transakcji pomiędzy Faktorem a Klientami w powyżej opisanym zakresie.

9)Czy Pana działania są niezbędne aby dwie strony zawarły umowę kredytową i w czym się to przejawia?

Z moją pomocą Klient może zawrzeć różnego rodzaju umowy factoringu z (...) Charakter mojej pracy jest niezbędny do zawarcia umów pomiędzy stronami. Nie pośredniczę w zawieraniu umów stricte kredytowych a bardziej pożyczkowych np. pożyczka pod terminale.

10) Czy podejmuje Pan jakieś dodatkowe działania mające na celu dopasowanie oferty do stron umowy kredytowej? Jeśli tak – prosimy opisać;

Nie.

11)Czy ma Pan wpływ na treść zawieranych umów kredytowych?

Nie.

12)Czy negocjuje Pan warunki umów kredytowych?

Nie.

13)Czy wykonuje Pan jakiekolwiek inne czynności (niewskazane w opisie sprawy) w celu doprowadzenia do zawarcia przez strony umowy kredytu? Jeśli tak, to prosimy o ich wskazanie;

Nie.

14)Od jakiego dokładnie podmiotu otrzymuje Pan wynagrodzenie za świadczenie usług objętych wnioskiem, tj. od Pośrednika, Klienta czy firmy (...)?

Moje wynagrodzenie otrzymuję tylko od (...)

15)Czy czynności, za które otrzymuje Pan wynagrodzenie, wykonuje Pan we własnym imieniu i na własny rachunek, czy w imieniu i na rachunek Pośrednika, Klienta czy firmy (...)?

Tak. Moje wynagrodzenie otrzymuję za czynności wykonane we własnym imieniu i na własny rachunek.

16)Czy utracił Pan kiedykolwiek prawo do zwolnienia podmiotowego sprzedaży od podatku lub zrezygnował Pan z tego zwolnienia? Jeżeli tak, prosimy wskazać datę;

Nie.

Ponadto wskazał Pan ostatecznie w piśmie z 11 grudnia 2024 r., że przedmiotem Pana wątpliwości w zakresie podatku od towarów i usług jest zastosowanie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Pytanie (ostatecznie sformułowane w piśmie z 11 grudnia 2024 r.)

Czy Wnioskodawca, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, może korzystać ze zwolnienia przedmiotowego w podatku VAT?

Pana stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w piśmie z 11 grudnia 2024 r.)

Zdaniem Wnioskodawcy, wykonywane przez Wnioskodawcę usługi są zwolnione przedmiotowo z podatku od towarów i usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu niebędące dostawą towarów.

Z uwagi na powyższe unormowania, pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy:

Zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Z kolei w myśl art. 43 ust. 15 ustawy:

Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1)czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2)usług doradztwa;

3)usług w zakresie leasingu.

Sprecyzowanie przepisów regulujących zwolnienie od podatku od towarów i usług dla usług finansowych ma na celu zapewnienie jednolitego stosowania tego zwolnienia w odniesieniu do rynku wspólnotowego, jak również zapewnienie spójności przepisów dotyczących podatku od towarów i usług z przepisami krajowymi regulującymi funkcjonowanie rynku finansowego.

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2006 r. Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE.

Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE:

Państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje:

a)transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych;

b)udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę;

c)pośrednictwo lub wszelkie działania w zakresie gwarancji kredytowych, poręczeń i wszelkich innych zabezpieczeń i gwarancji oraz zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę;

d)transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

Przytoczone przepisy Dyrektywy 2006/112/WE dotyczą tylko ściśle wymienionych rodzajów czynności, których charakter pozwala na zakwalifikowanie ich do kategorii usług związanych z obrotem bankowym i finansami. W związku z tym, należy uznać, że wszelkie inne czynności niewymienione w tym przepisie, nawet jeśli mają charakter czynności bankowych, bądź finansowych lub zakres ich jest zbliżony do tego typu usług, nie mogą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie tego przepisu.

Należy wskazać, że ww. zwolnienie ma charakter przedmiotowy, gdzie przede wszystkim istotną przesłanką do skorzystania ze zwolnienia jest rodzaj świadczonej usługi – cechy, które ją wyróżniają. Ustawodawca szczególny nacisk położył na stronę przedmiotową, nie dokonując zawężenia omawianych zwolnień wyłącznie do określonej grupy podmiotów. Zatem podkreślić należy, że wystarczającą przesłanką pozwalającą objąć zwolnieniem daną czynność jest wykazanie jej związku ze wskazanymi w ww. przepisach czynnościami, przy czym związek ten musi być wyraźny i nie odbiegać od świadczenia usług finansowych, wypaczając przez to istotę przewidzianego zwolnienia.

Z opisu sprawy wynika, że w czerwcu 2024 r. rozpoczął Pan działalność gospodarczą. Nie jest Pan podatnikiem VAT. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej podjął Pan współpracę z firmą (...) w zakresie pośrednictwa finansowego. Pana praca na rzecz (...) polega na:

-wyszukiwaniu podmiotów, nawiązywaniu kontaktu i dzwonieniu do:

1)Pośredników (Partnerów, biur pośrednictwa kredytowego) zgłaszających nowych Klientów zainteresowanych finansowaniem,

2)Klientów – podmiotów gospodarczych zainteresowanych finansowaniem,

-pozyskiwaniu do współpracy nowych Pośredników i Klientów,

-podpisywaniu umów z Pośrednikami i Klientami – podmiotami gospodarczymi zainteresowanymi różnego rodzaju finansowaniem typu kredytowego: w tym m.in. faktoringiem należnościowym, faktoringiem odwrotnym (potocznie pożyczka pod terminale),

-pozyskiwaniu od Pośredników i Klientów dokumentów i danych potrzebnych do procesowania tych transakcji w Dziale oceny Ryzyka (...), w celu uzyskania decyzji,

-podpisywaniu umów z Pośrednikami i Klientami oraz przekazywaniu podpisanych przez Klientów dokumentów do Centrali (...),

-pomoc Pośrednikom, Klientom w kontakcie z Finansującym (...)

Czynności mieszczące się w zakresie Pana usług wykonywanych na rzecz firmy (...) to m.in. wstępna analiza sytuacji ekonomiczno-finansowej Klientów, przygotowywanie propozycji dla różnego typu transakcji faktoringu, negocjowanie cen, podpisywanie umów z Klientami, pomoc w uruchomieniu transakcji. Z Pana pomocą Klient może zawrzeć z firmą (...) różnego rodzaju umowy faktoringu. Jest Pan pośrednikiem w nawiązywaniu współpracy i zawieraniu transakcji pomiędzy Faktorem a Klientami. Charakter Pana pracy jest niezbędny do zawarcia umów pomiędzy ww. stronami. Nie pośredniczy Pan w zawieraniu umów kredytowych a bardziej pożyczkowych np. pożyczka pod terminale. Za wykonywane usługi otrzymuje Pan wynagrodzenie od (...)

Pana wątpliwości dotyczą kwestii czy wykonywane przez Pana na rzecz (...), w ramach współpracy, usługi (czynności) mogą korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

Mając na uwadze wykładnię zwolnień przewidzianych w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, a także w art. 135 ust. 1 lit. b) Dyrektywy 2006/112/WE, konieczne jest zdefiniowanie pojęć: usługi udzielania pożyczek pieniężnych, usługi udzielania kredytów oraz usługi pośrednictwa.

Istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1061 ze zm.).

Zgodnie z art. 720 § 1 i 2 ustawy Kodeks cywilny:

Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej.

W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych podlegających oprocentowaniu stanowią odpłatne świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Umowę kredytu z kolei definiuje art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1646 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Odnosząc się z kolei do usług pośrednictwa wskazać należy, że w związku z tym, że ani ustawa o podatku od towarów i usług, ani Dyrektywy 2006/112/WE nie definiują tego pojęcia, w celu określenia, jakie czynności należy rozumieć pod pojęciem usług pośrednictwa, należy oprzeć się na wykładni językowej, wspieranej przy tym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, wersja internetowa: http://sjp.pwn.pl):

Przez pośrednictwo należy rozumieć działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron. Równorzędnie, przez pośrednictwo rozumie się kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych, a więc załatwianie dla zarobku różnego rodzaju transakcji handlowych między dwiema stronami, uczestniczenie w zawieraniu takich transakcji. W tym zakresie stwierdzić należy, że wykonywane przez podmiot wszelkie czynności zmierzające do zawarcia między dwiema różnymi stronami transakcji handlowych można uznać za pośrednictwo.

Z kolei z doktrynalnego punktu widzenia cechą charakterystyczną pośrednictwa odróżniającą ten stosunek od innych umów jest fakt, że przyczyną zawarcia bezpośrednio lub pośrednio umowy są działania pośrednika. Innymi słowy przez umowę o pośrednictwo należałoby rozumieć taki stosunek prawny istniejący pomiędzy dwiema stronami, z których jedna (pośrednik) otrzymuje zlecenie od drugiej, aby doprowadzić do wymiany gospodarczej świadczeń z osobą trzecią, przy czym znalezienie kontrahenta ma stanowić bezpośredni i decydujący rezultat starań pośrednika. Bezpośrednim celem aktywności pośrednika jest wywołanie skutku prawnego, polegającego na wprowadzeniu zleceniodawcy (podmiotu zastępowanego) w stosunek umowny z osobą trzecią.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa” warto odnieść się do wyroku z 21 czerwca 2007 r. w sprawie C-453/05 Volker Ludwig v Finanzamt Luckenwalde, w którym TSUE stwierdził, że pojęcie pośrednictwa:

„(…) obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów. W istocie pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa. W tym kontekście celem takiej działalności jest uczynić wszystko co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę, przy czym pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Natomiast nie ma miejsca działalność polegająca na pośrednictwie, jeśli jedna ze stron umowy zleca podwykonawcy część czynności faktycznych związanych z umową (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie CSC Financial Services, pkt 40)” – pkt 23.

Z kolei w uzasadnieniu w sprawie Commissioners of Customs & Excise v CSC Financial Services Ltd. (wyrok TSUE z 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00), która to spółka świadczyła usługi typu call center na rzecz instytucji finansowych, Trybunał podjął się próby konstruowania definicji samego pośrednictwa. Pośrednikiem jest więc podmiot niebędący żadną ze stron umowy, ale świadczący usługę na rzecz strony w zamian za wynagrodzenie.

W skład usługi wchodzić może zwłaszcza prowadzenie negocjacji. Celem pośrednictwa jest natomiast uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę. Z kolei nie może być mowy o pośrednictwie wówczas, gdy jedna ze stron umowy zleca tylko podwykonawcy część czynności faktycznych.

W kwestii znaczenia słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5

Dyrektywy 2006/112/WE Rady, TSUE w ww. wyroku wskazał, że:

„(…) odnosi się ono do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy. Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków, zapisów na papiery wartościowe, będące przedmiotem umowy. W takim przypadku, podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy i nie jest zatem pośrednictwem”.

W konsekwencji, w świetle orzecznictwa TSUE „usługa pośrednictwa” powinna mieć

następujące cechy:

-pośrednik nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i jego działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów,

-strona transakcji finansowej wypłaca pośrednikowi wynagrodzenie za świadczoną przez niego usługę pośrednictwa,

-celem działań pośrednika jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę (a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy),

-czynności pośrednika nie ograniczają się do dopełnienia formalności administracyjnych związanych z umową (nie może to być np. wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).

W opisie sprawy wskazał Pan, iż nie pośredniczy w zawieraniu umów kredytowych oraz pożyczkowych, a świadczy Pan na rzecz (...) usługi pośrednictwa w zawieraniu różnego rodzaju umów faktoringu, zasadne jest przytoczenie definicji usług faktoringu.

Usługi faktoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych, które łączą w sobie elementy różnych umów, np. cesji wierzytelności i umowy o świadczenie wielu innych, dodatkowych czynności, jednak bez całkowitego utożsamiania jej z którąkolwiek z tych umów. Jest to zatem usługa polegająca na nabywaniu wierzytelności dostawcy towarów bądź usług przez instytucje faktoringowe (banki, inne firmy) oraz świadczeniu dodatkowych usług.

Co do zasady, przez faktoring rozumie się nabywanie przez faktora określonych wierzytelności, przysługujących przedsiębiorcy z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności, pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora. Ponadto, dokonując nabycia wierzytelności faktor zobowiązuje się dodatkowo do świadczenia na rzecz faktoranta (przedsiębiorcy) różnorodnych czynności, które przykładowo mogą obejmować: przejmowanie ryzyka wypłacalności dłużników (przy faktoringu właściwym), inkasowanie wierzytelności, finansowanie przez dyskonto, udzielanie pożyczek, księgowanie wierzytelności itp. Usługa tego typu polega więc na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu.

Zatem faktoring polega na tym, że faktorant przenosi na faktora wierzytelność, a faktor zobowiązuje się zapłacić faktorantowi jej wartość nominalną pomniejszoną o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora oraz świadczyć na jego rzecz dodatkowe usługi.

Podkreślenia wymaga fakt, że skutkiem jaki wywołuje umowa faktoringu jest zmiana osoby wierzyciela. Zmiana ta dokonywana jest w oparciu o przepisy zawarte w ustawie Kodeks cywilny, w Księdze trzeciej, Tytule IX, Dziale I Zmiana wierzyciela.

Do umowy faktoringu mają zatem zastosowanie przede wszystkim przepisy art. 509 § 1 i § 2 ustawy Kodeks cywilny mówiące o swobodzie przelewu wierzytelności.

I tak zgodnie z art. 509 § 1 i § 2 ustawy Kodeks cywilny:

Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

W myśl art. 518 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty.

W pojęciu usług faktoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia.

Faktoring może mieć formę faktoringu właściwego/pełnego, w ramach którego faktor przejmuje ryzyko niewypłacalności dłużników (faktorowi nie przysługuje prawo regresu wobec faktoranta) lub faktoringu niewłaściwego/niepełnego, w ramach którego ww. ryzyko nie jest przejmowane przez faktora. Uznaje się, że oba ww. rodzaje faktoringu są wyłączone ze zwolnienia z VAT i – jako takie – podlegają w całości opodatkowaniu VAT według właściwej stawki podstawowej (vide wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 26 czerwca 2003 r. w sprawie MKG C-305/01).

Należy wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu uznać należy jako usługę ściągania długów, która została wyłączona ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy.

Zauważyć należy, że przedsiębiorcy mają możliwość wyboru środków na finansowanie działalności firmy i tym samym formy pozyskania kapitału obrotowego. Decyzja o wyborze danej usługi (m.in. pożyczka, faktoring czy też kredyt) zależy od analizy bieżącej sytuacji firmy i przyjętej strategii działania. Pomimo podobieństw określonych źródeł finansowania, określone umowy finansowe różnią się od siebie. Faktoring stanowi usługę, która – jak wykazano powyżej – ma charakter złożony i wykracza poza samo dostarczenie środków pieniężnych, jak przykładowo przy umowie pożyczki. Znajduje to pośrednie potwierdzenie w fakcie, że praktyka gospodarcza wykształciła definicje i klasyfikacje faktoringu, ustawodawca odnosi się do tego pojęcia w wielu aktach prawnych (mimo braku legalnej definicji), a wiele podmiotów specjalizuje się w świadczeniu tego typu usług. Powyższe świadczy o odmienności umowy faktoringu od udostępniania środków pieniężnych w formie przykładowo pożyczki. Faktoringu, nie należy zatem traktować na równi np. z umową pożyczki, są to odmienne narzędzia finansowe.

Przechodząc zatem do Pana wątpliwości czy świadczone na rzecz (...), w ramach współpracy, usługi w zakresie pośrednictwa w zawieraniu różnego rodzaju umów faktoringu, korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, wskazać należy, że zwolnienia od podatku są stosowane w ściśle określonych przypadkach i stosowanie ich w sposób rozszerzający jest niedopuszczalne. Podkreślić należy, że art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy dotyczy zwolnienia od podatku VAT: usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także usług zarządzania kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę. Tym samym skoro nie świadczy Pan na rzecz (...) usług wymienionych w ww. art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, to nie może Pan korzystać ze zwolnienia przedmiotowego od podatku VAT, o którym mowa w tym przepisie.

Tym samym, Pana stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:

Składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Pan ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym przez Pana w złożonym wniosku. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku w opisie stanu faktycznego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Wydana interpretacja dotyczy wniosku w części dotyczącej podatku od towarów i usług. Natomiast w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.