Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe - Interpretacja - null

Shutterstock
Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe - Interpretacja - null

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Temat interpretacji

Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 października 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwolnienia od podatku usług świadczonych przez Grupę VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Spółka A. (dalej: „ A” lub „Wnioskodawca”) jest krajowym zakładem ubezpieczeń świadczącym m.in. usługi w zakresie ubezpieczeń osobowych i majątkowych oraz spółką dominującą grupy kapitałowej A. reprezentującą Podatkową Grupę Kapitałową A.

A. jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.

Działalność A. podlega regulacjom ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. z 2024 r. poz. 838, dalej: „ustawa o DUiR”).

W związku z wejściem w życie od dnia 1 stycznia 2023 r. nowelizacji przepisów ustawy o VAT w zakresie Grupy VAT, rozumianej w myśl art. 2 pkt 47 ustawy o VAT jako grupa podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, zarejestrowana jako podatnik podatku, Wnioskodawca rozważa utworzenie takiej Grupy, w skład której miałaby wejść część spółek należących do Grupy Kapitałowej A.

Wnioskodawca będzie pełnił funkcję przedstawiciela Grupy VAT. W skład Grupy wejdzie m.in. B. (dalej: „ B”).

Na wstępie A. informuje, że w przeszłości A. i B., będące przyszłymi członkami Grupy, wystąpiły z wnioskami o wydanie interpretacji indywidualnej w analogicznym zakresie co przedmiot niniejszego wniosku, a organ podatkowy uznał stanowisko A. i B. za prawidłowe (interpretacja indywidualna z 27 lutego 2020 r. nr 0114-KDIP4-3.4012.92.2019.1.EK oraz interpretacja indywidualna z 27 lutego 2020 r. nr 0114-KDIP4-3.4012.91.2019.1.EK). Jednakże, mając na uwadze, że przepisy zakładające moc ochronną wynikającą z interpretacji indywidualnej uzyskanej przez uczestnika grupy VAT przed utworzeniem grupy VAT, nie będą miały do zastosowania do grupy jako do odrębnego podatnika, co potwierdza dotychczasowa praktyka orzecznicza (m.in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 października 2023 r., sygn. III SA/Wa 1406/23), Wnioskodawca jako przedstawiciel przyszłej Grupy VAT występuje z odrębnym wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w celu potwierdzenia, że Grupa będzie w odniesieniu do tego zagadnienia korzystała z mocy ochronnej interpretacji na zasadach analogicznych jak A. i B. na gruncie uzyskanych wcześniej interpretacji indywidualnych.

Biorąc pod uwagę rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej, A. i B. oraz inni uczestnicy Grupy (dalej łącznie: „Spółki”) wykonują czynności ubezpieczeniowe związane z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych. W tym zakresie Spółki udzielają ochrony na podstawie umowy zawartej z ubezpieczającym / ubezpieczonym (stosownie do art. 4 ust. 1 oraz art. 15 ust. 1 ustawy o DUiR).

Spółki zawarły Umowę Agencyjną dla Partnera Sprzedaży (dalej: „Umowa”). Na podstawie zawartej umowy Grupa VAT będzie zobowiązana do świadczenia na rzecz banku (dalej: „Bank”) usług pośrednictwa w sprzedaży produktów finansowych, takich jak przykładowo umowy rachunku bankowego, umowy pożyczki czy kart kredytowych na rzecz własnych klientów (dalej: „Klient”).

Zgodnie z treścią Umowy, z perspektywy Banku jako usługobiorcy, jedynym i wyłącznym celem usług świadczonych przez Grupę VAT, za które Bank gotowy będzie wypłacić wynagrodzenie, będzie skuteczne pośrednictwo w sprzedaży produktów finansowych Banku.

W ramach realizacji Umowy, stosownie do zakresu określonego przez poszczególne załączniki produktowe do Umowy, Grupa będzie zobowiązana do wykonywania następujących czynności faktycznych i prawnych, mających na celu doprowadzenie do zawarcia umowy produktu finansowego pomiędzy Bankiem a Klientami:

1)poszukiwanie Klientów, dla których produkty Banku stanowiłyby najbardziej atrakcyjną ofertę,

2)prezentowanie i proponowanie Klientom produktów Banku w sposób zapewniający jak najwyższą skuteczność sprzedażową,

3)pozyskiwanie Klientów poprzez poprowadzenie w przekonujący sposób rozmowy z Klientem, zachęcając do nabycia produktów Banku, o ile odpowiadają one potrzebom Klienta,

4)zbadanie potrzeb Klienta w zakresie produktów Banku i dostosowanie oferty do jego potrzeb w ramach możliwości, jakie daje dany produkt,

5)adekwatne reagowanie na wątpliwości Klienta oraz przedstawienie Klientowi pełnych i rzetelnych informacji dotyczących produktu,

6)dążenie do zawarcia umowy w oddziale Banku poprzez umówienie Klienta z pracownikiem Banku lub poprzez przekazanie do Banku danych Klienta w celu umówienia spotkania z pracownikiem Banku, w celu zawarcia z Klientem umowy,

7)zawieranie, w imieniu i na rzecz Banku, umów na wybrane produkty finansowe (na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez Bank Partnerowi Sprzedaży oraz wykonywanie innych czynności poprzedzających zawarcie tych umów, do zawarcia których w imieniu i na rzecz Banku jest uprawniony Partner Sprzedaży),

8)udostępnianie Klientom w placówkach Grupy materiałów informacyjnych o produktach oferowanych przez Bank, w formie ulotek, nośników analogowych i cyfrowych

(dalej łącznie jako: „Czynności Agencyjne”).

W formie załącznika do Umowy przewidziano poszczególne produkty Banku, w sprzedaży których uczestniczyć będzie Grupa. Pośród tych produktów znajdują się przykładowo rachunek oszczędnościowo rozliczeniowy, pożyczka oraz karty kredytowe. W każdym z tych przypadków, pośrednictwo Grupy w sprzedaży opierać się ma na tych samych, powyżej wymienionych Czynnościach Agencyjnych. W zależności od kanału komunikacji z Klientem, ww. czynności mogą być poprzedzone np. poinformowaniem Klienta o produktach Banku (podczas rozmowy telefonicznej) lub też zaprezentowaniem Klientowi oferty Banku na podstawie materiałów dostępnych w placówkach Grupy.

Z tego też względu, wskazane Czynności Agencyjne mogą być wykonywane w różnej sekwencji, a niektóre z nich mogą nie wystąpić w każdym z przypadków.

Niemniej jednak, za każdym razem aktywność Grupy VAT opierać się będzie na generalnym schemacie pośrednictwa, tj. poszukiwaniu Klienta, przedstawianiu oferty produktów Banku, podjęciu działań zmierzających do sprzedaży (udzielenie informacji, adresowanie wątpliwości Klienta) oraz dążeniu do zawarcia umowy poprzez uzyskanie akceptacji Klienta na zawarcie umowy i następnie zorganizowanie warunków do formalnego zawarcia umowy.

W przypadku niektórych produktów Banku, Spółki, które będą działały w ramach Grupy, będą posiadały stosowne pełnomocnictwo udzielone przez Bank, na podstawie którego zyskają możliwość zawarcia (w imieniu i na rzecz Banku) umowy z Klientem na dany produkt Banku.

Każda ze Spółek będzie mogła zlecić wykonanie niektórych z Czynności Agencyjnych innym podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą, o ile podmioty te spełnią stosowne wymagania formalne i regulacyjne.

Działalność w tym zakresie (tj. zlecanie wykonania niektórych z Czynności Agencyjnych) nie jest przedmiotem zapytania Wnioskodawcy.

Ewentualne zlecenie wykonania niektórych z Czynności Agencyjnych nie będzie modyfikowało ani ograniczało odpowiedzialności Grupy z tytułu wykonywania Czynności Agencyjnych. Na podstawie Umowy to Grupa będzie wyłącznie odpowiedzialna za wykonanie całości Czynności Agencyjnych.

Informacja ta zawarta jest jedynie w celu pełnego i transparentnego przedstawienia okoliczności faktycznych.

Prawidłowe wykonanie usługi pośrednictwa, opartej o wymienione powyżej czynności faktyczne, będzie wymagało od Grupy podjęcia działań kontrolnych, dopełniających i nakierowanych na rzeczywiste wykonanie umowy (czyli takich, które stanowią niezbędny warunek poprawnego wykonania wskazanych wyżej czynności).

Do czynności tych zalicza się:

a)potwierdzanie tożsamości Klientów w celu wykonywania czynności, do których Grupa będzie zobowiązana na podstawie Umowy;

b)przekazywanie Klientom wzorów oświadczeń dotyczących zgody na przetwarzanie danych osobowych, archiwizację i udostępnianie ich na żądanie Banku;

c)odbieranie od Klientów za pośrednictwem telefonu i automatycznych systemów wywołujących, oświadczeń woli dotyczących zgody na przetwarzanie danych, zgodnie ze wzorem przedstawionym przez Bank, oraz rejestrowanie i udostępnianie na żądanie Banku takich zgód w formie elektronicznej (tj. nagranie lub zapis elektroniczny rozmowy z klientem);

d)informowanie Klientów, że Bank jest administratorem ich danych osobowych;

e)potwierdzanie odebrania od Klienta informacji administratora danych, archiwizowanie jej oraz udostępnianie na żądanie Banku;

f)rejestrowanie oświadczeń lub innych dokumentów w dedykowanym systemie informatycznym Banku;

g)wprowadzanie do systemu informatycznego udostępnionego przez Bank, danych pozyskanych za pośrednictwem telefonu i automatycznych systemów wywołujących, a także podczas wizyty Klienta w oddziale Spółek, które będą członkiem Grupy.

Czynności faktyczne wykonywane będą przez Grupę w ramach realizacji Umowy tak, aby końcowym ich efektem było doprowadzenie do zawarcia umowy między Klientem a Bankiem. Grupa nie będzie stroną umowy, dotyczącej produktu finansowego zawieranej przez Klienta z Bankiem w efekcie czynności pośrednictwa, które będą podejmowane przez Grupę na podstawie Umowy.

Grupa na podstawie Umowy będzie wykonywała określone czynności faktyczne i prawne (działając w imieniu i na rzecz Banku) w celu doprowadzenia do sprzedaży produktów Banku, co w efekcie będzie skutkowało uzyskaniem przez Grupę prawa do otrzymania prowizji. Tym samym, Grupa nie będzie uzyskiwała (dla samej siebie) jakiejkolwiek korzyści ekonomicznej z uwagi na treść potencjalnej umowy zawartej z Klientem przez Bank.

Innymi słowy, brzmienie umowy zawartej pomiędzy Bankiem a Klientem nie będzie determinowało wynagrodzenia Grupy VAT. Grupa nie będzie posiadała prawa do wprowadzenia ani proponowania zmian do treści umowy zawieranej pomiędzy Bankiem a Klientem. Interes ekonomiczny Grupy ograniczy się bowiem jedynie do doprowadzenia do zawarcia rzeczonej umowy, ponieważ wyłącznie doprowadzenie do zawarcia umowy będzie skutkowało uzyskaniem przez Grupę prawa do otrzymania prowizji. Innymi słowy, Grupa nie będzie uzyskiwała prawa do wynagrodzenia za wykonanie którejkolwiek z pojedynczych czynności, do których zostanie zobowiązana treścią Umowy, a jedynie za doprowadzenie do zawarcia umowy z Klientem (skorzystania przez Klienta z produktów oferowanych przez Bank).

Prowizja (wynagrodzenie) łącznie należne Grupie z tytułu świadczenia usług, zgodnie z Umową, ustalane będzie w oparciu o mechanizm obejmujący prowizję kwotową oraz dodatkowy element wynagrodzenia ustalany jako procent łącznego salda portfela depozytów i kredytów klientów pozyskanych przez Bank w wyniku współpracy z Grupą (dalej: „Prowizja”).

Legitymacja Wnioskodawcy do złożenia niniejszego wniosku

Zgodnie z art. 14n § 1 pkt 1b Ordynacji podatkowej, przepisy art. 14k i art. 14m stosuje się odpowiednio w przypadku: zastosowania się przez grupę VAT w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług do interpretacji indywidualnej wydanej przed powstaniem grupy, na wniosek podmiotu planującego utworzenie tej grupy, w zakresie działalności tej grupy VAT. Tym samym ustawodawca dopuszcza możliwość złożenia wniosku o wydanie interpretacji, przez podmiot planujący utworzenie grupy VAT, w zakresie działalności tej grupy VAT.

Mając powyższe na uwadze, Wnioskodawca ma interes prawny w wystąpieniu z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, bowiem jego wątpliwości dotyczą sytuacji w jego indywidualnej sprawie, jak i indywidualnej sprawy grupy VAT, którą zamierza utworzyć wraz ze spółkami ze swojej grupy kapitałowej.

Pytania

1.Czy wynikające z Umowy zwartej przez przyszłego uczestnika Grupy VAT usługi, które będą świadczone przez Grupę, polegające na doprowadzeniu do zawarcia między Bankiem a Klientem umowy pożyczki / kredytu, będą mogły korzystać ze zwolnienia z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT?

2.Czy wynikające z Umowy zawartej przez przyszłego uczestnika Grupy VAT usługi, które będą świadczone przez Grupę, polegające na doprowadzeniu do zawarcia między Bankiem a Klientem umowy związanej z depozytem środków pieniężnych, prowadzeniem rachunków pieniężnych oraz wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli, będą mogły korzystać ze zwolnienia z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

1.W ocenie Wnioskodawcy, wynikające z Umowy usługi, które będą świadczone przez Grupę, polegające na doprowadzeniu do zawarcia między Bankiem a Klientem umowy pożyczki/ kredytu, będą mogły korzystać ze zwolnienia z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

2.W ocenie Wnioskodawcy, wynikające z Umowy usługi, które będą świadczone przez Grupę polegające na doprowadzeniu do zawarcia między Bankiem a Klientem umowy związanej z depozytem środków pieniężnych, prowadzeniem rachunków pieniężnych oraz wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli, będą mogły korzystać ze zwolnienia z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Z kolei zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

W ocenie Wnioskodawcy, w zakresie treści art. 43 ust. 1 pkt 38 oraz pkt 40 ustawy o VAT, intencją ustawodawcy było objęcie zwolnieniem ww. usług, wykonywanych przez fundusze inwestycyjne, banki, firmy inwestycyjne czy też inne instytucje wspólnego inwestowania, jak również świadczonych przez inne podmioty pośredniczące w ich udzielaniu/ świadczeniu.

Wskazane bowiem wyżej przepisy art. 43 ust. 1 pkt 38 oraz pkt 40 ustawy o VAT implementują do polskiego systemu prawnego art. 135 ust. 1 lit. b oraz d Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U.UE. seria L z 2006 r. nr 347.1 - dalej: „Dyrektywa 112”).

Zgodnie z lit. b powyższego przepisu, „państwa członkowskie zwalniają udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę”. Z kolei zgodnie z lit. d powyższego przepisu, „państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.”

W ocenie Wnioskodawcy, zamysłem ustawodawcy implementującego na polski grunt przepisy Dyrektywy 112, było przyznanie prawa do zwolnienia z VAT dla konkretnych transakcji (zwolnienie przedmiotowe), bez jednoczesnego ograniczenia jego zastosowania do określonego kręgu podmiotów uprawnionych do korzystania z powołanego przepisu.

W obowiązujących przepisach nie znajdujemy definicji usług pośrednictwa. Niemniej jednak, w ocenie Wnioskodawcy kluczową cechą definiującą usługę pośrednictwa (w tym finansowego) jest jej cel, którym jest podejmowanie wszelkich działań prowadzących do zawarcia umowy pomiędzy dwiema stronami. W przypadku Spółek czynności te wykonywane będą w oparciu o art. 4 ust. 11 pkt 1 ustawy o DUiR, zgodnie z którym „Zakład ubezpieczeń może bezpośrednio lub przez pośredników ubezpieczeniowych pośredniczyć w imieniu lub na rzecz podmiotów wykonujących czynności bankowe określone w art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe przy zawieraniu umów w ramach wykonywania tych czynności, na zasadach określonych w tej ustawie.”

Za przyjęciem takiej interpretacji przemawia również wykładnia literalna analizowanego przepisu. Zgodnie bowiem z definicją przedstawioną w Słowniku Języka Polskiego PWN, pośrednictwo powinno być rozumiane jako „działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron” albo jako „kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych oraz umożliwianie kontaktu uczestnikom rynku pracy”.

Przyjęte przez Wnioskodawcę rozumienie pojęcia usługi pośrednictwa znajduje także potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”) dotyczącym wprost szeroko pojętego pośrednictwa finansowego. Przykładowo, w wyroku TSUE z dnia 21 czerwca 2007 r. (sygn. akt C-453/05) w sprawie Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde stwierdzono: „(...) pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa. W tym kontekście celem takiej działalności jest uczynić wszystko co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę, przy czym pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy (...)”.

Podobnie, w orzeczeniu TSUE zapadłym w sprawie Commissioners of Customs & Excise przeciwko CSC Financial Sevices Ltd. (sygn. akt C-235/00) stwierdzono, że: „Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywaniu kontaktu z drugą stroną lub negocjowaniu, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora w zakresie warunków umowy”.

Biorąc pod uwagę powołaną słownikową definicję pośrednictwa oraz przywołane orzecznictwa, zdaniem Wnioskodawcy, kluczowe do zakwalifikowania danej czynności do katalogu usług pośrednictwa finansowego jest zbadanie, czy wykonywane czynności stanowią:

a)usługę świadczoną na rzecz zlecającego, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie, oraz

b)usługę, której celem jest dążenie do zawarcia umowy (przy czym sam pośrednik nie ma interesu w treści zawartej umowy).

Na tym tle, zdaniem Wnioskodawcy, czynności, które będą podejmowane przez Grupę VAT w ramach realizacji danej Umowy należy jednoznacznie traktować jako świadczenie usług na rzecz Banku - podmiotu zlecającego pośrednictwo w sprzedaży produktów Banku. Jednocześnie, ten właśnie podmiot zobowiązany będzie do wypłacenia na rzecz danej Spółki prowizji, która obliczona zostanie w oparciu o liczbę zawartych umów oraz procent łącznego salda portfela depozytów i kredytów klientów pozyskanych przez Bank w wyniku współpracy z członkiem Grupy (tym samym, Grupa wynagradzana będzie za skuteczne doprowadzenie do zawarcia umowy między Bankiem a Klientem).

Ponadto, Spółki w praktyce nie będą posiadać żadnego interesu w treści umowy zawieranej przez Klienta (tj. mowy dotyczącej produktów oferowanych przez Bank) ani nie będzie jej stroną. Każda ze Spółek jako strona danej Umowy, będzie podejmować jedynie działania w celu doprowadzenia do zawarcia umowy dotyczącej produktu oferowanego przez Bank, co będzie skutkowało uzyskaniem przez nią wynagrodzenia. Tym samym przyszłą funkcję danej Spółki prawidłowo opisuje zarówno definicja słownikowa („kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych”), jak i tezy pochodzące z orzecznictwa TSUE („celem takiej działalności jest uczynić wszystko co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę”).

Zdaniem Wnioskodawcy wartym podkreślenia jest, że zwolnienie z VAT wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 38 oraz 40 ustawy o VAT ma charakter przedmiotowy, gdzie istotną przesłanką do skorzystania ze zwolnienia jest rodzaj (charakter) świadczonej usługi. Ustawodawca szczególny nacisk położył na stronę przedmiotową, nie dokonując zawężenia omawianego zwolnienia wyłącznie do określonej grupy podmiotów. Co za tym idzie, fakt że usługa będzie świadczona przez Grupę (a nie przykładowo Bank), pozostaje bez wpływu na kwalifikację wykonywanych czynności na gruncie VAT.

Biorąc pod uwagę, że przepisy art. 43 ust. 1 pkt 38 oraz 40 ustawy o VAT stanowią implementację przepisów Dyrektywy 112, interpretacja przepisów dokonywana przez TSUE powinna być każdorazowo w takich przypadkach uwzględniana w analizie celu funkcjonowania danej regulacji. Tym samym, warto podkreślić, że przedmiotowy charakter powołanej regulacji został również uwypuklony przez TSUE w wyroku w sprawie C-2/95 pomiędzy Sparekassernes Datacenter (SDC) a Skatteministeriet (Dania), w którym Trybunał stwierdził, że: „zwolnienie dotyczące usług finansowych nie jest uzależnione od tego, czy usługa jest wykonywana przez instytucję, która wstępuje w prawny związek z końcowym odbiorcą. Fakt, że dana transakcja jest wykonywana przez osobę trzecią, ale z punktu widzenia końcowego odbiorcy wydaje się być usługą wykonywaną przez bank, nie wyklucza objęcia jej zwolnieniem”.

Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy usługi, które będą świadczone przez Grupę, polegające na doprowadzeniu do zawarcia umowy przez Klienta w ramach realizowanej przez członków Grupy Umowy, będą mogły korzystać ze zwolnienia z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 oraz pkt 40 ustawy o VAT.

Stanowisko Wnioskodawcy w przedmiotowym zakresie zgodne jest z interpretacjami indywidualnymi przepisów prawa podatkowego. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z 19 października 2023 r. (nr 0112-KDIL3.4012.303.2022.8.MBN) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że: „(…) działalność, którą będą Państwo prowadzić spełnia powyższe warunki dotyczące wykonywania czynności pośrednictwa, tym samym usługa wykonywana przez Państwa może być uznana za pośrednictwo w świadczeniu usług określonych w art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy. Jak wynika z okoliczności sprawy, istotą świadczonych przez Państwa usług jest pośredniczenie w zawarciu umowy pomiędzy Bankiem a klientem. Na podstawie umowy wykonują Państwo określone czynności faktyczne i prawne, które mają doprowadzić do zawarcia umowy na dany produkt finansowy pomiędzy Bankiem a Klientem. Otrzymują Państwo wynagrodzenie za doprowadzenie do zawarcia umowy z Klientem (skorzystania przez klienta z produktów oferowanych przez Bank). Nie mają Państwo żadnego interesu w treści umowy zawieranej przez klienta, ani nie są Państwo stroną. Efektem działań podejmowanych przez Państwa jest doprowadzenie do skojarzenia Klienta z Bankiem w celu zawarcia umowy oraz uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę. Opisane usługi nie mają wyłącznie charakteru wykonywania czynności technicznych związanych z umową.”

W interpretacji indywidualnej z dnia 24 stycznia 2023 r. (nr 0114-KDIP4-3.4012.648.2022.1.KM) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przyjął stanowisko, że: „W analizowanej sprawie czynności wykonywane przez Państwa na rzecz Banku na podstawie umowy stanowią odpłatne świadczenie usług stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Jednocześnie - jak wskazano wyżej - świadczona przez Państwa usługa korzysta ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.”, gdzie świadczone usługi dotyczyły „usługi pośrednictwa finansowego i dodatkowych usług związanych ze sprzedażą i promowaniem usług bankowych oraz bankowo-ubezpieczeniowych w ramach współpracy z Pionem Dystrybucji Detalicznej Banku”, a zakres faktycznie realizowanych czynności obejmował w szczególności: „- nawiązanie kontaktu z klientami i potencjalnymi klientami Banku oraz prezentację oferty Banku w zakresie usług udzielania pożyczek pieniężnych oraz kredytów, - spisanie wniosku kredytowego - wprowadzenie danych pozyskanych od klienta do systemów i aplikacji bankowych, - pozyskanie od klientów Banku oraz wstępną weryfikację (z wyłączeniem oceny zdolności kredytowej oraz oceny ryzyka kredytowego) dodatkowych dokumentów dochodowych niezbędnych do procesowania wniosku kredytowego, - zawarcie umowy drogą telefoniczną na linii nagrywanej (...).”.

Podobnie, w interpretacji indywidualnej z dnia 7 września 2022 r. (nr 0114-KDIP4-3.4012.371.2022.1.JJ) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że: „(…) Czynności Agencyjne IV wykonywane przez Państwa – jako czynności mające na celu zawarcie umowy lub doprowadzenie do zawarcia umowy produktu związanego z udzieleniem Kredytu hipotecznego - będą stanowiły usługi pośrednictwa w świadczeniu usług określonych w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, a tym samym będą korzystały ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.”.

Biorąc pod uwagę powyższe, Wnioskodawca prosi o potwierdzenie poprawności swojego stanowiska.

W tym zakresie, Wnioskodawca podkreśla, że stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) oraz okoliczności rozważanej sprawy są zasadniczo analogiczne, jak w przypadku wymienionej wyżej interpretacji wydanej na rzecz A. oraz B., a co za tym idzie - nie ulega wątpliwości, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione w niniejszym wniosku powinno zostać uznane za prawidłowe - zgodnie z powołaną wyżej interpretacją.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.) – zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2) eksport towarów;

3) import towarów na terytorium kraju;

4) wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5) wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i 2 ustawy.

I tak, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane są przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Zgodnie z art. 15a ust. 1 ustawy:

Podatnikiem, o którym mowa w art. 15, może być również grupa podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, które zawrą umowę o utworzeniu grupy VAT.

Na podstawie art. 2 pkt 47 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o grupie VAT - rozumie się przez to grupę podmiotów powiązanych finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie, zarejestrowaną jako podatnik podatku.

Stosownie do art. 2 pkt 48 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o przedstawicielu grupy VAT rozumie się przez to podmiot reprezentujący grupę VAT w zakresie obowiązków tej grupy.

W myśl art. 8c ust. 1 i 2 ustawy:

Dostawa towarów i świadczenie usług dokonane przez członka grupy VAT na rzecz innego członka tej samej grupy VAT nie podlegają opodatkowaniu.

Dostawę towarów i świadczenie usług dokonane przez członka grupy VAT na rzecz podmiotu spoza tej grupy VAT uważa się za dokonane przez tę grupę VAT.

Przepis art. 15a ust. 11 ustawy o VAT stanowi, że:

Przedstawiciel grupy VAT reprezentuje grupę VAT w zakresie praw i obowiązków tej grupy VAT.

Stosownie do art. 15a ust. 12a ustawy o VAT:

Grupa VAT wstępuje w prawa i obowiązki członków grupy VAT w zakresie podatku na okres, w jakim grupa ta posiada status podatnika.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy o VAT.

Jak stanowi art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy:

Zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy:

Zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2006 r. Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady. Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 ust. 1 lit. b) i d) Dyrektywy 2006/112/WE:

Państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje:

b) udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę;

d) transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności;

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą, podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy:

Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1)czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2)usług doradztwa;

3)usług w zakresie leasingu.

Stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym,

podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:

1)jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;

2)złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu,

podatnik, o którym mowa w ust. 22, może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.

Powyższe przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku – w tym m.in. właśnie usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usług pośrednictwa w świadczeniu tych usług oraz usług w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.

Z treści powołanych wyżej art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy, stanowiących implementację regulacji unijnych w tym zakresie, wyraźnie wynika, że intencją ustawodawcy było objęcie zwolnieniem od podatku usług udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych, zarówno tych wykonywanych przez banki, jak również świadczonych przez inne podmioty pośredniczące w ich udzielaniu, a także usług w zakresie wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, zarówno tych wykonywanych przez banki, jak również świadczonych przez inne podmioty pośredniczące w ich udzielaniu. Należy stwierdzić, że wymienione zwolnienia mają charakter przedmiotowy, gdzie przede wszystkim istotną przesłanką do skorzystania ze zwolnienia jest rodzaj świadczonej usługi – cechy, które ją wyróżniają. Zatem podkreślić należy, że wystarczającą przesłanką pozwalającą objąć zwolnieniem daną czynność jest wykazanie jej związku z tymi czynnościami, przy czym związek ten musi być wyraźny i nie odbiegać od świadczenia usług finansowych, wypaczając przez to istotę przewidzianego zwolnienia.

Pogląd taki potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku w sprawie C-2/95 pomiędzy Sparekassernes Datacenter (SDC) a Skatteministeriet (Dania), w którym Trybunał stwierdził, że: „zwolnienie dotyczące usług finansowych nie jest uzależnione od tego, czy usługa jest wykonywana przez instytucję, która wstępuje w prawny związek z końcowym odbiorcą. Fakt, że dana transakcja jest wykonywana przez osobę trzecią, ale z punktu widzenia końcowego odbiorcy wydaje się być usługą wykonywaną przez bank, nie wyklucza objęcia jej zwolnieniem”. Można zatem stwierdzić, że wg TSUE, usługa finansowa świadczona przez podmiot trzeci nie traci przymiotu takiej usługi.

Podkreślenia wymaga, że pojęcia używane do oznaczania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

Należy zauważyć, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „pośrednictwa” w świadczeniu usług finansowych. Natomiast zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN (wydanie internetowe: https://sjp.pwn.pl/), przez pośrednictwo rozumie się „działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron; kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych oraz umożliwianie kontaktu uczestnikom rynku pracy”.

Pośrednictwo obejmuje zatem czynności dokonywane w imieniu oraz na rzecz innego podmiotu gospodarczego, w wyniku których dochodzi do zawarcia transakcji między tym przedsiębiorcą a podmiotem trzecim. Działanie „w imieniu” oznacza działanie z czyjegoś upoważnienia, w zastępstwie kogoś, natomiast działanie na czyjąś korzyść oznacza działanie dla kogoś, dla czyjegoś dobra.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa”, warto odnieść się do wyroku w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde, w której TSUE stwierdził, że: „(…) pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Natomiast w wyroku z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs & Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd. Trybunał orzekł, że pojęcie pośrednictwa obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów. W istocie pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa. Działalność ta może obejmować m.in. wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych. Celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. TSUE w orzeczeniu tym uznał, że znaczenie słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 VI Dyrektywy odnosi się „do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy.

Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków, zapisów na papiery wartościowe, będące przedmiotem umowy. W takim przypadku, podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy i nie jest zatem pośrednictwem.

Zatem, zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, usługa pośrednictwa finansowego powinna stanowić:

  • usługę świadczoną na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie,
  • z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej usługi świadczone przez pośrednika powinny stanowić element usługi finansowej,
  • celem jest dążenie do zawarcia umowy (przy czym, pośrednik nie ma żadnego interesu, co do treści umowy),
  • usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być np. wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).

W konsekwencji, żeby uznać daną działalność za pośrednictwo, konieczne jest aby pośrednik wykonał przynajmniej niektóre z czynności:

  • wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia umowy,
  • uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę,
  • prowadzenie negocjacji polegających na jednoznacznie określonym akcie mediacji,
  • nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron.

Nie oznacza to, że pośrednik nie może wykonywać dodatkowych czynności, jednakże aby czynności te można było zaliczyć do czynności pośredniczących konieczne jest, aby wywoływały skutek lub miały na celu wywołanie skutku dla wszystkich stron transakcji, innymi słowy konieczne jest, aby skutek tych czynności znalazł odzwierciedlenie w zawartej umowie pomiędzy stronami.

Biorąc pod uwagę orzeczenia TSUE (C-2/95 SDC, C-607/14, C-350/10) należy wskazać na następujące aspekty w kontekście ustalenia warunków stosowania zwolnienia dla konkretnych podtypów usług finansowych. I, tak:

  • należy odróżnić usługę zwolnioną od podatku w rozumieniu Dyrektywy Rady 2006/112/WE od wykonania zwykłego świadczenia rzeczowego lub technicznego. W tym celu należy zbadać zakres odpowiedzialności usługodawcy, a zwłaszcza to, czy odpowiedzialność ta ograniczona jest do aspektów technicznych, czy też obejmuje specyficzne i istotne elementy transakcji;
  • brzmienie przepisu art. 135 ust. 1 lit. d) Dyrektywy Rady 2006/112/WE nie wyklucza co do zasady, aby transakcja przelewu składała się z różnych odrębnych usług, które stanowią wówczas „transakcje dotyczące” przelewów w rozumieniu tego przepisu. Sposób wykonywania usług, ani charakter prawny usługodawcy, ani brak bezpośredniej umowy podmiotu wykonującego usługi z ostatecznym odbiorcą nie wyklucza zastosowania zwolnienia, pod warunkiem, że usługi świadczone przez dany podmiot są przez klienta banku postrzegane jako element otrzymanej usługi finansowej, a ponadto powinny dotyczyć specyficznych i istotnych elementów związanych z daną usługą finansową;
  • pojęcie usług w zakresie wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych obejmuje również transakcje tworzące odrębną całość, których skutkiem jest pełnienie szczególnych i istotnych funkcji przelewu lub płatności, i które w konsekwencji skutkują przeniesieniem środków pieniężnych i powodują zmiany prawne i finansowe.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że są Państwo krajowym zakładem ubezpieczeń, zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny, świadczącym m.in. usługi w zakresie ubezpieczeń osobowych i majątkowych oraz spółką dominującą grupy kapitałowej A. reprezentującą Podatkową Grupę Kapitałową A.

Rozważają Państwo utworzenie Grupy VAT, w skład której miałaby wejść część spółek należących do Grupy Kapitałowej A. Państwo będą pełnili funkcję przedstawiciela Grupy VAT. W skład Grupy wejdzie m.in. B. ( B).

Biorąc pod uwagę rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej, A. i B. oraz inni uczestnicy Grupy wykonują czynności ubezpieczeniowe związane z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych. W tym zakresie Spółki udzielają ochrony na podstawie umowy zawartej z ubezpieczającym / ubezpieczonym (stosownie do art. 4 ust. 1 oraz art. 15 ust. 1 ustawy o DUiR).

Spółki zawarły Umowę Agencyjną dla Partnera Sprzedaży. Na podstawie zawartej umowy Grupa VAT będzie zobowiązana do świadczenia na rzecz Banku usług pośrednictwa w sprzedaży produktów finansowych, takich jak przykładowo umowy rachunku bankowego, umowy pożyczki czy kart kredytowych na rzecz własnych klientów.

Zgodnie z treścią Umowy, z perspektywy Banku jako usługobiorcy, jedynym i wyłącznym celem usług świadczonych przez Grupę VAT, za które Bank gotowy będzie wypłacić wynagrodzenie, będzie skuteczne pośrednictwo w sprzedaży produktów finansowych Banku.

W ramach realizacji Umowy, stosownie do zakresu określonego przez poszczególne załączniki produktowe do Umowy, Grupa będzie zobowiązana do wykonywania następujących czynności faktycznych i prawnych, mających na celu doprowadzenie do zawarcia umowy produktu finansowego pomiędzy Bankiem a Klientami:

  • poszukiwanie Klientów, dla których produkty Banku stanowiłyby najbardziej atrakcyjną ofertę,
  • prezentowanie i proponowanie Klientom produktów Banku w sposób zapewniający jak najwyższą skuteczność sprzedażową,
  • pozyskiwanie Klientów poprzez poprowadzenie w przekonujący sposób rozmowy z Klientem, zachęcając do nabycia produktów Banku, o ile odpowiadają one potrzebom Klienta,
  • zbadanie potrzeb Klienta w zakresie produktów Banku i dostosowanie oferty do jego potrzeb w ramach możliwości, jakie daje dany produkt,
  • adekwatne reagowanie na wątpliwości Klienta oraz przedstawienie Klientowi pełnych i rzetelnych informacji dotyczących produktu,
  • dążenie do zawarcia umowy w oddziale Banku poprzez umówienie Klienta z pracownikiem Banku lub poprzez przekazanie do Banku danych Klienta w celu umówienia spotkania z pracownikiem Banku, w celu zawarcia z Klientem umowy,
  • zawieranie, w imieniu i na rzecz Banku, umów na wybrane produkty finansowe (na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez Bank Partnerowi Sprzedaży oraz wykonywanie innych czynności poprzedzających zawarcie tych umów, do zawarcia których w imieniu i na rzecz Banku jest uprawniony Partner Sprzedaży),
  • udostępnianie Klientom w placówkach Grupy materiałów informacyjnych o produktach oferowanych przez Bank, w formie ulotek, nośników analogowych i cyfrowych.

W formie załącznika do Umowy przewidziano poszczególne produkty Banku, w sprzedaży których uczestniczyć będzie Grupa. Pośród tych produktów znajdują się przykładowo rachunek oszczędnościowo rozliczeniowy, pożyczka oraz karty kredytowe. W każdym z tych przypadków, pośrednictwo Grupy w sprzedaży opierać się ma na tych samych, powyżej wymienionych Czynnościach Agencyjnych. W zależności od kanału komunikacji z Klientem, ww. czynności mogą być poprzedzone np. poinformowaniem Klienta o produktach Banku (podczas rozmowy telefonicznej) lub też zaprezentowaniem Klientowi oferty Banku na podstawie materiałów dostępnych w placówkach Grupy. Za każdym razem aktywność Grupy VAT opierać się będzie na generalnym schemacie pośrednictwa, tj. poszukiwaniu Klienta, przedstawianiu oferty produktów Banku, podjęciu działań zmierzających do sprzedaży (udzielenie informacji, adresowanie wątpliwości Klienta) oraz dążeniu do zawarcia umowy poprzez uzyskanie akceptacji Klienta na zawarcie umowy i następnie zorganizowanie warunków do formalnego zawarcia umowy. W przypadku niektórych produktów Banku, Spółki, które będą działały w ramach Grupy, będą posiadały stosowne pełnomocnictwo udzielone przez Bank, na podstawie którego zyskają możliwość zawarcia (w imieniu i na rzecz Banku) umowy z Klientem na dany produkt Banku.

Prawidłowe wykonanie usługi pośrednictwa, opartej o wymienione powyżej czynności faktyczne, będzie wymagało od Grupy podjęcia działań kontrolnych, dopełniających i nakierowanych na rzeczywiste wykonanie umowy (czyli takich, które stanowią niezbędny warunek poprawnego wykonania wskazanych wyżej czynności). Do czynności tych zalicza się:

  • potwierdzanie tożsamości Klientów w celu wykonywania czynności, do których Grupa będzie zobowiązana na podstawie Umowy;
  • przekazywanie Klientom wzorów oświadczeń dotyczących zgody na przetwarzanie danych osobowych, archiwizację i udostępnianie ich na żądanie Banku;
  • odbieranie od Klientów za pośrednictwem telefonu i automatycznych systemów wywołujących, oświadczeń woli dotyczących zgody na przetwarzanie danych, zgodnie ze wzorem przedstawionym przez Bank, oraz rejestrowanie i udostępnianie na żądanie Banku takich zgód w formie elektronicznej (tj. nagranie lub zapis elektroniczny rozmowy z klientem);
  • informowanie Klientów, że Bank jest administratorem ich danych osobowych;
  • potwierdzanie odebrania od Klienta informacji administratora danych, archiwizowanie jej oraz udostępnianie na żądanie Banku;
  • rejestrowanie oświadczeń lub innych dokumentów w dedykowanym systemie informatycznym Banku;
  • wprowadzanie do systemu informatycznego udostępnionego przez Bank, danych pozyskanych za pośrednictwem telefonu i automatycznych systemów wywołujących, a także podczas wizyty Klienta w oddziale Spółek, które będą członkiem Grupy.

Czynności faktyczne wykonywane będą przez Grupę w ramach realizacji Umowy tak, aby końcowym ich efektem było doprowadzenie do zawarcia umowy między Klientem a Bankiem. Grupa nie będzie stroną umowy, dotyczącej produktu finansowego zawieranej przez Klienta z Bankiem w efekcie czynności pośrednictwa, które będą podejmowane przez Grupę na podstawie Umowy.

Grupa na podstawie Umowy będzie wykonywała określone czynności faktyczne i prawne (działając w imieniu i na rzecz Banku) w celu doprowadzenia do sprzedaży produktów Banku, co w efekcie będzie skutkowało uzyskaniem przez Grupę prawa do otrzymania prowizji. Tym samym, Grupa nie będzie uzyskiwała (dla samej siebie) jakiejkolwiek korzyści ekonomicznej z uwagi na treść potencjalnej umowy zawartej z Klientem przez Bank.

Grupa nie będzie uzyskiwała prawa do wynagrodzenia za wykonanie którejkolwiek z pojedynczych czynności, do których zostanie zobowiązana treścią Umowy, a jedynie za doprowadzenie do zawarcia umowy z Klientem (skorzystania przez Klienta z produktów oferowanych przez Bank).

Prowizja (wynagrodzenie) łącznie należne Grupie z tytułu świadczenia usług, zgodnie z Umową, ustalane będzie w oparciu o mechanizm obejmujący prowizję kwotową oraz dodatkowy element wynagrodzenia ustalany jako procent łącznego salda portfela depozytów i kredytów klientów pozyskanych przez Bank w wyniku współpracy z Grupą.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy mają Państwo wątpliwości, czy opisane usługi wykonywane przez Grupę VAT na rzecz Banku korzystają ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy, jako usługi pośrednictwa (pytania oznaczone nr 1 i nr 2 z wniosku).

Dokonując analizy pojęć użytych do opisania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy podkreślić, że winny one być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu podatku VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu podatku VAT.

Odnosząc się więc do Państwa wątpliwości, biorąc pod uwagę powołane wcześniej przepisy prawa oraz orzecznictwo TSUE w kontekście przedstawionych okoliczności sprawy należy stwierdzić, że świadczone przez Państwa usługi na rzecz Banku będą spełniały definicję usług pośrednictwa w świadczeniu usług określonych w art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy.

Jak wynika z bowiem z przedstawionych przez Państwa informacji, na podstawie zawartej umowy Grupa VAT będzie zobowiązana do świadczenia na rzecz Banku usług mających na celu sprzedaż produktów finansowych, takich jak przykładowo umowy rachunku bankowego, umowy pożyczki czy kart kredytowych na rzecz własnych klientów. Usługi te będą obejmowały w szczególności poszukiwanie Klientów, dla których produkty Banku stanowiłyby najbardziej atrakcyjną ofertę, prezentowanie i proponowanie Klientom produktów Banku w sposób zapewniający jak najwyższą skuteczność sprzedażową, dążenie do zawarcia umowy w oddziale Banku poprzez umówienie Klienta z pracownikiem Banku lub poprzez przekazanie do Banku danych Klienta w celu umówienia spotkania z pracownikiem Banku, w celu zawarcia z Klientem umowy, oraz zawieranie, w imieniu i na rzecz Banku, umów na wybrane produkty finansowe (na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez Bank Partnerowi Sprzedaży oraz wykonywanie innych czynności poprzedzających zawarcie tych umów, do zawarcia których w imieniu i na rzecz Banku jest uprawniony Partner Sprzedaży). Grupa nie będzie stroną umowy, dotyczącej produktu finansowego zawieranej przez Klienta z Bankiem i nie będzie uzyskiwała (dla samej siebie) jakiejkolwiek korzyści ekonomicznej z uwagi na treść potencjalnej umowy zawartej z Klientem przez Bank. Za wykonane usługi Grupie będzie przysługiwała prowizja (wynagrodzenie) łącznie należne Grupie z tytułu świadczenia usług, zgodnie z Umową, ustalane będzie w oparciu o mechanizm obejmujący prowizję kwotową oraz dodatkowy element wynagrodzenia ustalany jako procent łącznego salda portfela depozytów i kredytów klientów pozyskanych przez Bank w wyniku współpracy z Grupą. Wobec powyższego, biorąc pod uwagę przytoczone wyżej orzecznictwo TSUE należy stwierdzić, że ww. usługi wykonywane przez Grupę VAT w ramach zawartej Umowy będą stanowiły czynności określone w art. 43 ust. 1 pkt 38 i 40 ustawy, a tym samym będą korzystały ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie ww. regulacji.

Podsumowując, usługi wykonywane przez Grupę VAT na podstawie Umowy, polegające na doprowadzeniu do zawarcia między Bankiem a Klientem umowy pożyczki / kredytu oraz umowy związanej z depozytem środków pieniężnych, prowadzeniem rachunków pieniężnych oraz wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli, będą korzystały ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 i pkt 40 ustawy.

Państwa stanowisko jest zatem prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

  • Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
  • Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

  • Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

  • w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
  • w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).