Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

15 października 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 14 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania podatkiem VAT transakcji sprzedaży udziału w działce nr 1 i niekorzystania ze zwolnienia od podatku VAT oraz zwolnienia od podatku VAT transakcji sprzedaży udziału w działce nr 2 oraz części budynku zlokalizowanego na tej działce, obejmującej dawne części wspólne budynku. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 3 stycznia 2024 r. (wpływ 7 stycznia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Przed sądem powszechnym toczy się postępowanie o zniesienie współwłasności nieruchomości, składającej się z:

-niezabudowanej działki nr 1,

-działki oznaczonej 2, zabudowanej budynkiem mieszkalnym oraz budynkiem gospodarczym.

Zgodnie z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego obie działki położone są na terenie oznaczonym na rysunku planu symbolem UMW (tereny zabudowy śródmiejskiej z przeznaczeniem podstawowym: zabudowa usługowa z zabudową mieszkaniową wielorodzinną).

Prawo własności przedmiotowej nieruchomości wpisane jest w księdze wieczystej na rzecz właścicieli dwóch wyodrębnionych lokali objętych księgami wieczystymi – po ½ części. Zgodnie z treścią ww. ksiąg wieczystych właścicielem lokalu nr 1 jest Gmina, a lokalu nr 2 – osoba fizyczna.

Stan ujawniony w księgach wieczystych jest niezgodny z rzeczywistym stanem prawnym, z następujących przyczyn:

Na podstawie decyzji Starosty zatwierdzającej projekt rozbiórki i udzielającej pozwolenia na rozbiórkę, Gmina dokonała rozbiórki części budynku odpowiadającej lokalowi nr 1 (zachodnia część budynku posadowionego wówczas na działce ewidencyjnej oznaczonej numerem 3).

Następnie działka nr 3 została na wniosek Gminy podzielona na działki:

-niezabudowaną nr 1

-nr 2, która jest zabudowana pozostałą (wschodnią) częścią budynku odpowiadającą lokalowi nr 2 wraz z dawnymi częściami wspólnymi budynku (sień, klatka schodowa, piwnica) oraz budynkiem gospodarczym, które to zabudowania pozostają w wyłącznym posiadaniu osoby fizycznej.

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego wygaśnięcie odrębnej własności lokalu na skutek jego zburzenia powoduje ustanie odrębnej własności drugiego lokalu, natomiast udziały w nieruchomości wspólnej, związane dotychczas z własnością dwóch lokali, przekształcają się w udziały we współwłasności gruntu zabudowanego budynkiem stanowiącym jego część składową i obejmującym jeden lokal.

Zatem wobec wyburzenia części budynku odpowiadającej lokalowi nr 1, wygasła odrębna własność zarówno lokalu nr 1, jak i lokalu nr 2, a Gmina i osoba fizyczna są współwłaścicielami nieruchomości w udziałach wynoszących po ½ części, przy czym Gmina uznaje, że nakłady w postaci części budynku odpowiadającej dawnemu lokalowi nr 2 (z wyłączeniem dawnych części wspólnych) oraz budynku gospodarczego przysługują osobie fizycznej.

Wyjaśnia się, że dawny lokal mieszkalny nr 2 stanowi ok. 80% budynku mieszkalnego, natomiast dawne części wspólne – ok. 20% tego budynku.

Gmina wniosła o zniesienie współwłasności opisanej powyżej nieruchomości poprzez:

-przyznanie Gminie wyłącznego prawa własności niezabudowanej działki oznaczonej nr 1,

-przyznanie osobie fizycznej wyłącznego prawa własności działki oznaczonej 2, zabudowanej budynkiem mieszkalnym (obejmującym dawny lokal nr 2 i dawne części wspólne w postaci sieni, klatki schodowej i piwnicy) oraz budynkiem gospodarczym.

Gmina, uznając prawo osoby fizycznej do nakładów w postaci części budynku odpowiadającej dawnemu lokalowi nr 2 oraz budynku gospodarczego, domaga się spłaty połowy wartości dawnych części wspólnych budynku (sień, klatka schodowa, piwnica) oraz spłaty wynikającej z różnicy powierzchni obu działek.

Osoba fizyczna – uczestnik postępowania o zniesienie współwłasności nieruchomości wniósł o przyznanie całej nieruchomości na jego rzecz za spłatą połowy wartości dawnych części wspólnych budynku (sień, klatka schodowa, piwnica) oraz spłatą za udział w gruncie.

Zgodnie z opinią biegłego sądowego wartość rynkowa 1 m² gruntu wynosi … zł/m², stąd wartość działki 1 wynosi …. zł, a działki nr 2 (bez części składowych) ….zł (razem wartość rynkowa gruntu bez części składowych: …. zł).

Wartość rynkowa nieruchomości zabudowanej obejmującej działki nr 1 i 2 wynosi …. zł, a wartość części składowych gruntu: …. zł.

Dawne części wspólne budynku stanowią 20% części składowych, zatem wartość dawnych części wspólnych wynosi …. zł.

Ponadto, w odpowiedzi na zadane w wezwaniu pytania o treści:

1.Czy są Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług?

Odp. Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT.

2.Kiedy konkretnie nabyli Państwo udział w działce nr 3, z której wydzielono działki nr 1 i nr 2? Proszę wskazać miesiąc i rok.

Odp. Gmina nabyła udział w działce nr 3 w dniu 27 maja 1990 r. nieodpłatnie z mocy prawa na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 1990 r. nr 32 poz. 191 ze zm.), co zostało potwierdzone decyzją Wojewody.

3.Czy działka nr 3, z której wydzielono działki nr 1 i nr 2, od dnia nabycia była/jest wykorzystywana przez Państwa wyłącznie do działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług?

Odp. Działka nr 3 była wykorzystywana wyłącznie do działalności zwolnionej z podatku VAT.

4.Czy nabycie udziału w działce nr 3, z której wydzielono działki nr 1 i nr 2, nastąpiło w ramach czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT?

Odp. Nabycie udziału w działce nr 3 nie nastąpiło w ramach czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

5.W jaki sposób zostało udokumentowane nabycie udziału w działce nr 3, z której wydzielono działki nr 1 i nr 2 (np. fakturą, rachunkiem)?

Odp. Nabycie udziału w działce 3 zostało udokumentowane decyzją, o której mowa w punkcie 2.

6.Czy przy nabyciu udziału w działce nr 3, z której wydzielono działki nr 1 i nr 2, był wykazany podatek należny? Jeżeli nie, to dlaczego podatek nie był wykazany?

Odp. Przy nabyciu udziału w działce nr 3 nie wykazano podatku należnego, gdyż nabycie nastąpiło nieodpłatnie z mocy prawa.

7.Czy w związku z nabyciem udziału w działce nr 3, z której wydzielono działki nr 1 i nr 2, przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego?

Odp. Nie dotyczy (nabycie nieodpłatne z mocy prawa).

8.Jakie było/jest faktyczne wykorzystywanie przez Państwa udziału w działkach nr 1 i nr 2?

Odp. Gmina nie wykonywała władztwa w odniesieniu do działki nr 2 (działka nr 2 znajduje się w wyłącznym posiadaniu współwłaściciela - osoby fizycznej), działka nr 1 stanowi ogólnodostępny teren o nawierzchni gruntowej oznaczony w ewidencji gruntów symbolem B.

9.Czy części wspólne budynku znajdującego się na działce nr 2, są trwale związane z gruntem?

Odp. Części wspólne budynku znajdującego się na działce nr 2 są trwale związane z gruntem.

10.Czy nastąpiło pierwsze zasiedlenie części wspólnych budynku znajdującego się na działce nr 2, w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy o podatku od towarów i usług?

Odp. Tak, nastąpiło pierwsze zasiedlenie części wspólnych budynku znajdującego się na działce nr 2.

11.Czy pomiędzy pierwszym zasiedleniem części wspólnych budynku znajdującego się na działce nr 2 a dostawą udziału upłynie okres dłuższy niż 2 lata?

Odp. Pomiędzy pierwszym zasiedleniem części wspólnych budynku znajdującego się na działce nr 2 a dostawą udziału upłynie okres dłuższy niż 2 lata

12.W jaki sposób części wspólne budynku znajdującego się na działce nr 2, były wykorzystywane?

Odp. Części wspólne budynku znajdującego się na działce nr 2 są wykorzystywane jako sień i klatka schodowa i obecnie stanowią integralną część budynku mieszkalnego stanowiącego ekonomiczną własność współwłaściciela - osoby fizycznej.

13.Czy ponoszono nakłady na ulepszenie części wspólnych budynku znajdującego się na działce nr 2, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, w wysokości co najmniej 30% wartości początkowej ww. części wspólnych budynku oraz kiedy takie wydatki były ponoszone?

Odp. Gmina poniosła nakłady na rozbiórkę części budynku, która znajdowała się na gruncie aktualnie oznaczonym jako działka nr 1, natomiast nie ponosiła nakładów na ulepszenie części wspólnych budynku znajdującego się na działce nr 2.

14.Czy w stosunku do wydatków na ulepszenie części wspólnych budynku znajdującego się na działce nr 2, przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego?

Odp. Nie dotyczy (nie poniesiono wydatków na ulepszenie części wspólnych)

15.Czy po oddaniu do użytkowania ulepszonych części wspólnych budynku znajdującego się na działce nr 2, miało miejsce jego pierwsze zasiedlenie? Jeżeli tak, to należy wskazać dzień, miesiąc i rok, kiedy nastąpiło/nastąpi pierwsze zasiedlenie.

Odp. Nie dotyczy (części wspólne nie uległy ulepszeniu).

16.Czy między pierwszym zasiedleniem ulepszonych części wspólnych budynku znajdującego się na działce nr 2 a dostawą udziału w nim, upłynie okres dłuższy niż 2 lata?

Odp. Nie dotyczy (części wspólne nie uległy ulepszeniu).

17.W jaki sposób, wykorzystywano ulepszone części wspólne budynku znajdującego się na działce nr 2 po oddaniu do użytkowania?

Odp. Nie dotyczy (części wspólne nie uległy ulepszeniu).

18.Czy działki nr 1 i nr 2, w których posiadają Państwo udziały były przedmiotem najmu, dzierżawy lub umów o podobnym charakterze, jeśli tak to należy wskazać:

-datę zawarcia ww. umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy?

-na jaki okres jest/była zawarta ww. umowa?

-czy są/byli Państwo stroną umowy?

-czy umowa miała charakter odpłatny, czy nieodpłatny? Jeśli umowa miała charakter odpłatny to jaka była kwota czynszu z tytułu ww. umowy oraz czy odprowadzali Państwo należne podatki?

Odp. Działki nr 1 i 2 nie były przedmiotem umów najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze.

Pytanie

Czy w świetle przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, uznając prawo osoby fizycznej do nakładów na działce nr 2 w postaci części budynku odpowiadającej dawnemu lokalowi nr 2 oraz budynku gospodarczego:

-w przypadku uwzględnienia wniosku Gminy, tj. przyznania wyłącznego prawa własności niezabudowanej działki nr 1 Gminie, natomiast zabudowanej działki nr 2 na rzecz osoby fizycznej, dostawa towaru, tj. zbycie przez Gminę udziału w działce nr 2 oraz w części budynku zlokalizowanego na tej działce, obejmującej dawne części wspólne budynku, prowadzące do przeniesienia na nabywcę prawa do rozporządzania tym towarem jak właściciel, jest opodatkowana podatkiem VAT wg stawki podstawowej, czy jest zwolniona z opodatkowania?

-w przypadku uwzględnienia wniosku osoby fizycznej, tj. przyznania wyłącznego prawa własności całej nieruchomości, obejmującej dwie wyodrębnione geodezyjnie działki nr 1 i 2 na rzecz osoby fizycznej, dostawa towaru, tj. zbycie przez Gminę udziału w działkach nr 1 i 2 oraz w części budynku zlokalizowanego na działce nr 2, obejmującej dawne części wspólne budynku, prowadzące do przeniesienia na nabywcę prawa do rozporządzania tym towarem tak jak właściciel, jest opodatkowana podatkiem VAT wg stawki podstawowej, czy jest zwolniona z opodatkowania?

(Uznaje się, że w obu przypadkach podstawą opodatkowania będzie dopłata, którą osoba fizyczna będzie zobowiązana uiścić na rzecz Gminy za udział w gruncie oraz w części budynku zlokalizowanego na działce nr 2, obejmującej dawne części wspólne budynku.)

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Gminy, w momencie zniesienia współwłasności (uprawomocnienia się postanowienia sądowego w tym przedmiocie) Gmina będzie dokonywała odpłatnej dostawy towarów na rzecz drugiego współwłaściciela, w rozumieniu przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa VAT). Zniesienie współwłasności nieruchomości, wywołuje w kontekście ekonomicznym skutki analogiczne, jak sprzedaż udziału w nieruchomości. Na gruncie ustawy VAT zniesienie współwłasności, gdy dokonywane są między współwłaścicielami dopłaty, należy traktować jako równoważne sprzedaży udziału. Zbycie udziału w nieruchomości prowadzi do przeniesienia na nabywcę takiego udziału prawa do rozporządzania towarem (nieruchomością) tak jak właściciel, w związku z czym stanowi dostawę towarów.

Dostawa terenu zabudowanego podlega opodatkowaniu VAT, przy czym uwzględniając art. 29a ust. 8 ustawy VAT, stanowiący, że z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu, to dostawa budynku (budowli) determinuje sposób opodatkowania gruntu, na którym te nieruchomości budowlane są posadowione.

Działka nr 2 jest zabudowana budynkiem gospodarczym oraz budynkiem mieszkalnym, z którego większa część (80%) odpowiada dawnemu lokalowi nr 2, a pozostała część (20%) dawnym częściom wspólnym budynku. Część budynku mieszkalnego odpowiadająca dawnemu lokalowi nr 2 i budynek gospodarczy stanowią ekonomiczną własność osoby fizycznej i za te składniki Gmina nie uzyska ekwiwalentu pieniężnego.

Podstawą opodatkowania będzie dopłata, którą osoba fizyczna będzie zobowiązana uiścić na rzecz Gminy za udział w gruncie oraz za udział w części budynku zlokalizowanego na działce nr 2, obejmującej dawne części wspólne budynku (stanowiącej 20% tego budynku).

A) W przypadku uwzględnienia wniosku Gminy (tj. przyznania działki nr 1 Gminie, a działki nr 2 uczestnikowi), od uczestnika zostanie zasądzona dopłata w kwocie: … zł netto, na którą składają się kwoty: …zł netto – za udział w dawnych częściach wspólnych budynku oraz w kwocie …. zł netto – w związku z różnicą wartości obu działek (bez części składowych).

Zdaniem Gminy kwestia opodatkowania będzie kształtować się następująco:

-dostawa udziału w dawnych częściach wspólnych budynku o wartości 22 714 zł, zlokalizowanego na działce nr 2, będzie zwolniona z opodatkowania (art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy VAT),

-zważywszy, że dostawie podlega jedynie część budynku wynosząca 20%, dostawa udziału w działce 2 bez części składowych (o wartości 23 781 zł) w 20% będzie podlegać zwolnieniu z opodatkowania (art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy VAT), natomiast w 80% winna zostać opodatkowana. Tym samym część dopłaty w kwocie … zł (stanowiącej 20% kwoty …. zł) nie zostanie powiększona o należny podatek VAT, natomiast część dopłaty w kwocie 19 024,80 zł (stanowiącej 80% kwoty … zł) winna zostać powiększona o podatek VAT tj. o kwotę … zł,

-suma powyższych kwot oraz należnego podatku VAT wynosi łącznie … zł. Celem obliczenia dopłaty, która winna zostać zasądzona na rzecz Gminy, suma ta winna zostać pomniejszona o wartość udziału w działce nr 1, który zostanie przyznany Gminie, tj. o … zł,

-z powyższych wyliczeń wynika, iż na rzecz Gminy winna zostać zasądzona kwota …. zł (w tym VAT w kwocie … zł).

B) W przypadku uwzględnienia wniosku osoby fizycznej, tj. przyznania wyłącznego prawa własności całej nieruchomości, obejmującej dwie wyodrębnione geodezyjnie działki nr 1 i 2 na rzecz osoby fizycznej, od uczestnika zostanie zasądzona dopłata w kwocie: … zł netto na którą składają się kwoty: … zł netto – za udział w dawnych częściach wspólnych budynku oraz w kwocie … zł netto – za udział w gruncie bez części składowych (w tym … zł netto za udział w działce 1 oraz … zł netto w działce 2).

Zdaniem Gminy kwestia opodatkowania będzie kształtować się następująco:

-dostawa udziału w dawnych częściach wspólnych budynku oraz udziału w działce nr 2 (gruncie bez części składowych) – analogicznie jak w punkcie A tiret pierwsze i drugie, tj. za dopłatą odpowiadającą sumie kwot:… zł + …. zł + …. zł + …. zł (VAT) = …. zł

-dostawa udziału w niezabudowanej działce nr 1 o wartości … zł, zważywszy na przeznaczenie tej działki w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, będzie podlegać opodatkowaniu, stąd dopłata winna zostać powiększona o podatek VAT tj. o kwotę …. zł,

-z powyższych wyliczeń wynika, iż na rzecz Gminy winna zostać zasądzona kwota …. zł (w tym VAT w kwocie …. zł).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.) – zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

W myśl art. 2 ust. 22 ustawy:

W świetle powyższego grunty spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.

Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości. Jest to zgodne z normami unijnymi, bowiem w myśl art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą 2006/112/WE”:

Nie każda jednak czynność stanowiącą dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, można uznać za czynność opodatkowaną. Aby dana czynność była opodatkowana podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podmiot, który w ramach tej czynności jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Natomiast zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Według art. 15 ust. 6 ustawy:

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym:

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych) – tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).

Zgodnie z art. 195 ustawy Kodeks cywilny:

Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności. Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawną własności.

Jak stanowi art. 196 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

W myśl art. 196 § 2 ustawy Kodeks cywilny:

W przypadku współwłasności w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w rzeczy. Udział wyraża zakres uprawnień współwłaściciela względem rzeczy wspólnej. Współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela.

Art. 198 ustawy Kodeks cywilny stanowi, że:

Współwłaściciele są zatem odrębnymi podmiotami prawa.

Ponadto, na podstawie art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego:

Z powyższej normy wynika więc, że ustawodawca przyznaje każdemu ze współwłaścicieli roszczenie o zniesienie współwłasności. Jego zaspokojenie może nastąpić w trybie umownego zniesienia współwłasności lub na drodze orzeczenia sądowego. Żaden ze współwłaścicieli nie może zaś skutecznie sprzeciwiać się zniesieniu współwłasności.

Zgodnie z art. 211 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 212 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego:

Zasadą jest, że zniesienie współwłasności powinno nastąpić przede wszystkim przez podział fizyczny rzeczy wspólnej. Podział rzeczy wspólnej prowadzi do zniesienia współwłasności. Jest bowiem oczywiste, że w wyniku podziału powstają nowe przedmioty własności – samoistne, odrębne rzeczy, wydzielone z większej rzeczy macierzystej (poprzednio wspólnej). Przypadają zaś one na wyłączną własność poszczególnym współwłaścicielom. Tym samym, wygasa współwłasność macierzystej rzeczy wspólnej.

Jednocześnie należy wskazać, że jeśli w związku ze zniesieniem współwłasności nieruchomości ma miejsce wydanie nieruchomości w zamian za świadczenie pieniężne na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług – mamy do czynienia z dostawą towarów zdefiniowaną w art. 7 ust. 1 ustawy.

Wskazać należy, że na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług w momencie zniesienia współwłasności współwłaściciel będzie dokonywał odpłatnej dostawy towarów na rzecz drugiego współwłaściciela, w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ust. 1 ustawy. W tym przypadku dojdzie do sytuacji analogicznej jak w przypadku zbycia udziału w nieruchomości, gdy jeden podmiot (tj. współwłaściciel) zbywa na rzecz drugiego określony udział w nieruchomości otrzymując wynagrodzenie w postaci ceny sprzedaży. Zniesienie współwłasności nieruchomości, wywołuje w kontekście ekonomicznym skutki analogiczne, jak sprzedaż udziału w nieruchomości. W związku z czym na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług zniesienie współwłasności – gdy dokonywane są między współwłaścicielami dopłaty – należy traktować jako równoważne sprzedaży udziału. Wskazać należy, iż zbycie udziału w nieruchomości prowadzi do przeniesienia na nabywcę takiego udziału prawa do rozporządzania towarem (nieruchomością) tak jak właściciel, w związku z czym stanowi dostawę towarów.

W analizowanej sprawie zgodnie z pierwszą koncepcją zniesienia współwłasności, przedmiotem dostawy przez Państwa będzie udział w działce nr 2 oraz części budynku zlokalizowanego na tej działce, obejmującej dawne części wspólne budynku. Natomiast zgodnie z drugą koncepcją zniesienia współwłasności przedmiotem dostawy przez Państwa będzie udział w działkach nr 1 i 2 oraz części budynku zlokalizowanego na działce nr 2, obejmującej dawne części wspólne budynku.

Należy zauważyć, że dostawa przez Państwa udziału w działce nr 2 oraz części budynku zlokalizowanego na tej działce, obejmującej dawne części wspólne budynku, jak również udziału w działkach nr 1 i 2 oraz części budynku zlokalizowanego na działce nr 2, obejmującej dawne części wspólne budynku, jest niewątpliwie czynnością cywilnoprawną (nie publicznoprawną), nie jest wykonywana w ramach zadań publicznych. W odniesieniu do ww. dostaw, nie będą Państwo działać jako organ władzy publicznej, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy. Dokonując odpłatnego ww. zbycia będą Państwo działali jako podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem VAT.

Wobec tego powyższa czynność w świetle ustawy będzie traktowana jako odpłatna dostawa towarów podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy.

Zakres i zasady zwolnienia dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy:

Przez tereny budowlane – w świetle art. 2 pkt 33 ustawy – rozumie się:

Opodatkowane są zatem dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe niezabudowane, będące terenami budowlanymi w rozumieniu ww. art. 2 pkt 33 ustawy, pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, innych niż tereny budowlane – są zwolnione od podatku.

Według art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1130 ze zm.):

Jak stanowi art. 4 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:

Na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:

O przeznaczeniu nieruchomości stanowią zatem akty prawa miejscowego. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – jako źródło prawa miejscowego, a w przypadku jego braku decyzja o warunkach zabudowy – jako akt indywidualny prawa administracyjnego.

W tym miejscu warto wyjaśnić, że stosownie do treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 28 marca 1996 r. w sprawie C-468/93 Gemeente Emmen – „teren budowlany” oznacza każdy nieuzbrojony lub uzbrojony teren uznany przez państwa członkowskie za teren z przeznaczeniem pod zabudowę.

W konsekwencji, generalnie opodatkowane podatkiem VAT są dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku tych ostatnich opodatkowane są wyłącznie te, których przedmiotem są tereny budowlane, czyli tereny przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Pozostałe natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, dla których nie obowiązuje plan zagospodarowania przestrzennego oraz nie wydano decyzji o warunkach zabudowy – są zwolnione od podatku VAT. Ustawa o podatku od towarów i usług w kontekście zastosowania właściwej stawki podatku VAT przy sprzedaży gruntu nakazuje oceniać przeznaczenie tego gruntu wyłącznie na podstawie istniejącego planu zagospodarowania przestrzennego oraz wydanych decyzji o warunkach zabudowy.

W tym miejscu należy wskazać, że jeżeli przy zbyciu nieruchomości wystąpią przesłanki uniemożliwiające zastosowanie zwolnienia od podatku VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, to należy przeanalizować możliwość zwolnienia dostawy w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Według art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:

Zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dotyczy wszystkich towarów – zarówno nieruchomości, jak i ruchomości – przy nabyciu (imporcie lub wytworzeniu) których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT i wykorzystywanych – niezależnie od okresu ich używania przez podatnika – wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT.

W celu zastosowania zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dla dostawy towarów, spełnione muszą być łącznie dwa warunki wskazane w tym przepisie, tj.:

·towary od momentu ich nabycia do momentu ich zbycia muszą służyć wyłącznie działalności zwolnionej, w żadnym momencie ich posiadania nie można zmienić ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystywania,

·przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Niespełnienie choćby jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

NSA w wyroku z dnia 28 lutego 2013 r., sygn. akt I FSK 627/12 wskazał, że „zwolnienie, o którym mowa w art. 136 lit. b) dyrektywy 2006/112/WE, a więc również wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 2 u.p.t.u., przysługuje tylko wtedy gdy podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku na skutek ograniczeń i zakazów przewidzianych przepisami dyrektywy lub u.p.t.u., co wynika np. ze związku ze sprzedażą zwolnioną od podatku (por. art. 86 i art. 88 ustawy), a więc nie ma zastosowania, gdy brak odliczenia podatku w poprzedniej fazie obrotu wynika z faktu, że dana czynność w ogóle nie podlegała opodatkowaniu (por. wyrok ETS z dnia 8 grudnia 2005 r. w sprawie C-280/04 Jyske Finanse A/S) oraz gdy podatnik, mając prawo do odliczenia podatku naliczonego, z uprawnienia tego nie skorzystał”.

W wyroku, na który powołuje się Naczelny Sąd Administracyjny, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że ze zwolnienia z VAT nie będzie korzystać dostawa towarów, w stosunku do których podatnik nie odliczył VAT naliczonego z powodów innych niż ściśle określone w art. 136 Dyrektywy 2006/112/WE. Tym samym, przepis art. 136 Dyrektywy 2006/112/WE wskazuje zatem, że w przypadkach, w których przy nabyciu towaru VAT w ogóle nie wystąpił, nie można uznać, że mamy do czynienia z brakiem prawa do odliczenia VAT.

Kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle rozstrzyga art. 29a ust. 8 ustawy, w myśl którego:

Wobec powyższego, przy sprzedaży budynków, budowli lub ich części, dokonywanej wraz z dostawą gruntu, na którym są one posadowione, grunt dzieli byt prawny budynków w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że do dostawy gruntu stosuje się analogiczną stawkę podatku jak przy dostawie budynków, budowli lub ich części trwale z gruntem związanych. Jeżeli dostawa budynków albo budowli lub ich części korzysta ze zwolnienia od podatku, ze zwolnienia takiego korzysta również dostawa gruntu, na którym obiekt jest posadowiony.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:

Zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy:

Jednocześnie wskazać należy, że w przypadku nieruchomości zabudowanych niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:

Z analizy powołanych wyżej przepisów wynika, że jeżeli dostawa budynków, budowli lub ich części będzie mogła korzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, wówczas badanie przesłanek wynikających z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a stanie się bezzasadne.

Należy również zauważyć, że w myśl art. 43 ust. 10 ustawy:

Zgodnie z art. 43 ust. 11 ustawy:

A zatem ustawodawca daje podatnikom, dokonującym dostawy budynków, budowli lub ich części spełniających przesłanki do korzystania ze zwolnienia od podatku wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy – po spełnieniu określonych warunków – możliwość rezygnacji ze zwolnienia i opodatkowania transakcji na zasadach ogólnych. Przy czym podkreślić należy, że niniejsze prawo zostało zawężone tylko do rezygnacji ze zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Jednocześnie należy wskazać, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęcia „budynku”. W tym zakresie należy odnieść się do przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 725 ze zm.).

I tak, w myśl art. 3 pkt 1 ustawy Prawo budowlane:

Stosownie do treści art. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane:

Odnosząc się do pierwszej koncepcji zniesienia współwłasności, zgodnie z którą przedmiotem dostawy będzie udział w działce nr 2 oraz części budynku zlokalizowanego na tej działce, obejmującej dawne części wspólne budynku, wyjaśniam co następuje.

W świetle przedstawionych we wniosku okoliczności sprawy należy stwierdzić, że sprzedaż części budynku znajdującego się na działce nr 2, obejmującej dawne części wspólne budynku, nie będzie dokonana w ramach pierwszego zasiedlenia w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że nastąpiło pierwsze zasiedlenie części budynku znajdującego się na działce nr 2, obejmującej dawne części wspólne budynku i pomiędzy pierwszym zasiedleniem części wspólnych budynku znajdującego się na działce nr 2 a dostawą udziału upłynie okres dłuższy niż 2 lata. Jednocześnie nie ponosili Państwo nakładów na ulepszenie części wspólnych budynku znajdującego się na działce nr 2 w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.

Zatem w odniesieniu do ww. części budynku znajdującego się na działce nr 2, obejmującej dawne części wspólne budynku, zostaną spełnione przesłanki do zastosowania zwolnienia od podatku VAT określone w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

W związku z powyższym – na podstawie art. 29a ust. 8 ustawy – sprzedaż udziału w działce nr 2 oraz części budynku zlokalizowanego na tej działce, obejmującej dawne części wspólne budynku będzie korzystała ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, pod warunkiem, że strony nie wybiorą opcji opodatkowania, zgodnie z art. 43 ust. 10 w związku z art. 43 ust. 11 ustawy.

Tym samym, sprzedaż przez Państwa udziału w działce nr 2 oraz części budynku zlokalizowanego na tej działce, obejmującej dawne części wspólne budynku, będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT korzystającą ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy w związku z art. 29a ust. 8 ustawy.

Wobec powyższego Państwa stanowisko w zakresie zniesienia współwłasności, gdzie przedmiotem dostawy będzie udział w działce nr 2 oraz części budynku zlokalizowanego na tej działce, obejmującej dawne części wspólne budynku uznałem za prawidłowe.

Odnosząc się natomiast do drugiej koncepcji zniesienia współwłasności, zgodnie z którą przedmiotem dostawy przez Państwa będzie udział w działkach nr 1 i 2 oraz części budynku zlokalizowanego na działce nr 2, obejmującej dawne części wspólne budynku. wskazać należy co następuje.

Jak wynika z opisu sprawy, zgodnie z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego niezabudowana działka nr 1 położona jest na terenie oznaczonym symbolem UMW (tereny zabudowy śródmiejskiej z przeznaczeniem podstawowym: zabudowa usługowa z zabudową mieszkaniową wielorodzinną).

W świetle powyższych okoliczności należy wskazać, że działka nr 1 będzie spełniać w momencie sprzedaży definicję terenu budowlanego w rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy, a zatem dostawa udziału w ww. działce nie może korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy.

We wniosku wskazali Państwo, że nabyli udział w działce nr 3, z której wydzielono działkę nr 1 nieodpłatnie z mocy prawa. Nabycie udziału w działce nr 3, z której wydzielono działkę nr 1 nie nastąpiło w ramach czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT. Zatem, nie wystąpił podatek VAT naliczony, który mógłby podlegać odliczeniu. Nie można więc uznać, że przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku VAT przy nabyciu nieruchomości, lub że takie prawo nie przysługiwało, skoro dostawa nie była objęta tym podatkiem.

Mając zatem na uwadze okoliczności sprawy stwierdzić należy, że dostawa udziału w działce nr 1, nie będzie korzystała także ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, z uwagi na fakt, iż nie został spełniony warunek, o którym mowa w tym przepisie.

W konsekwencji należy stwierdzić, że dostawa przez Państwa udziału w działce nr 1 będzie stanowiła czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy, która nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 i pkt 2 ustawy.

Natomiast – jak wskazałem wyżej - sprzedaż przez Państwa udziału w działce nr 2 oraz części budynku zlokalizowanego na tej działce, obejmującej dawne części wspólne budynku, będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT korzystającą ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy w związku z art. 29a ust. 8 ustawy.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie zniesienia współwłasności, gdzie przedmiotem dostawy przez Państwa będzie udział w działkach nr 1 i 2 oraz części budynku zlokalizowanego na działce nr 2, obejmującej dawne części wspólne budynku uznałem za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, w szczególności ustalenie podstawy opodatkowania, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – rozpatrzone.

Zauważyć należy, że rolą Organu jest wyłącznie interpretacja przepisów prawa podatkowego, a nie badanie poprawności zasądzonych dopłat między współwłaścicielami, zatem w niniejszej interpretacji Organ nie dokonywał oceny wskazanych przez Państwa we wniosku kwot ww. dopłat.

Zaznaczam, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Jestem ściśle związany z przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty opis sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem sprawy podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem sprawy i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.