Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest:
- nieprawidłowe w zakresie:
- uznania świadczenia na rzecz Korzystającego za usługę opodatkowaną VAT dopiero w momencie, gdy Korzystający potwierdzi/zaakceptuje warunki wykonania usługi,
- określenia momentu powstania obowiązku podatkowego na dzień otrzymania zapłaty Opłaty dodatkowej, a w przypadku Opłaty dodatkowej wynikającej z prawomocnego wyroku sądowego na datę uprawomocnienia się tegoż wyroku,
- braku opodatkowania Opłaty dodatkowej, w przypadku gdy nie są Państwo w stanie ustalić danych podmiotu korzystającego w miejsca parkingowego;
- prawidłowe w zakresie braku opodatkowania Opłaty dodatkowej w sytuacji, gdy uznają Państwo reklamację za zasadną.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
4 listopada 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 29 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych świadczenia odpłatnych usług na rzecz Korzystających z parkingu.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego
Spółka Sp. z o.o. (dalej „Wnioskodawca” albo, „Spółka”) jest spółką prawa polskiego i polskim rezydentem podatkowym, zarejestrowanym jako czynny podatnik podatku od towarów i usług (dalej „VAT”).
Spółka świadczy na terenie Polski usługi zarządzania miejscami parkingowymi w wykonaniu umów zawartych z właścicielami gruntów. Korzystający, poprzez wjazd samochodem na parking, zawiera umowę najmu miejsca parkingowego z Wnioskodawcą na warunkach określonych w Regulaminie. Opłata parkingowa (dalej: „Opłata podstawowa”) stanowi czynsz należny z tytułu zawarcia umowy najmu i jest wynagrodzeniem za świadczoną usługę. Jednocześnie, Regulamin przewiduje, że w przypadku niezaakceptowania zasad Regulaminu, Korzystający powinien niezwłocznie opuścić teren parkingu, co jest równoważne z odstąpieniem od umowy korzystania z miejsca parkingowego. W przypadku wykonania prawa odstąpienia od umowy najmu, jest ona uważana za niezawartą.
Wysokość Opłaty jest ściśle zależna od długości postoju pojazdu na parkingu, a informacja o nim umieszczona jest na urządzeniu parkingowym (parkomacie) oraz zawarta w Cenniku umieszczonym przy wjeździe na teren parkingu. Korzystający mają bardzo często prawo do bezpłatnego początkowego czasu parkowania np. przez pierwsze 30 lub 120 minut, w zależności od treści umów podpisanych z właścicielem lub zarządcą nieruchomości. Czas parkowania podlega opłacie zgodnie z cennikiem a przekroczenie tego czasu, niewniesienie opłaty w ogóle lub naruszenie innych punktów regulaminu wiąże się z koniecznością zapłaty Opłaty dodatkowej. Regulamin parkingu umieszczony jest przy wjeździe na parking oraz przy parkometrze. Zawiera on informacje o egzekwowaniu nieprzestrzegania zasad korzystania z parkingu.
Miejsca parkingowe udostępniane są za odpłatnością pobieraną przy użyciu parkomatów lub aplikacji poprzez wykupienie biletu. Użytkownik parkingu niezwłocznie po zaparkowaniu samochodu powinien określić czas postoju, i zgodnie z Regulaminem, pobrać z parkomatu bilet za cały ten okres, tj. od momentu zaparkowania do momentu zwolnienia miejsca parkingowego i wyjazdu z parkingu. Opłaty za parkowanie wnoszone są z góry za cały deklarowany łączny czas postoju, niezwłocznie po przybyciu na parking. W przypadku:
- nieposiadania ważnego biletu wskutek nieuiszczenia opłaty lub
- przekroczenia opłaconego czasu parkowania
pobierana jest opłata dodatkowa (dalej „Opłata dodatkowa”), której wysokość jest zamieszczona w Regulaminie.
Opłata dodatkowa jest pobierana również od innych naruszeń wskazanych w Regulaminie, tj. za:
- parkowanie innych samochodów niż samochody osobowe do 3,5 t;
- nieuiszczenie opłaty za parkowanie pojazdów używanych przez osoby niepełnosprawne oraz pojazdów posiadających zezwolenie na parkowanie na drogach publicznych;
- użycie biletu parkingowego lub karty abonamentowej, które nie są ważne dla danego parkingu (np. zostały wykupione na innym parkingu);
- nieumieszczenie biletu parkingowego lub karty abonamentowej wewnątrz pojazdu za przednią szybą, po lewej stronie, w miejscu widocznym z zewnątrz;
- parkowanie poza wyznaczonymi miejscami parkingowymi lub brak specjalnego zezwolenia na parkowanie na miejscach zarezerwowanych;
- palenie lub używania otwartego ognia, mycie lub odkurzania samochodów, wymiana płynów lub oleju, jak również jakiegokolwiek zanieczyszczania parkingu.
Zgodnie z informacją umieszczoną w Wezwaniu do wniesienia Opłaty dodatkowej (dalej „Wezwanie”), Opłata dodatkowa winna być wpłacana najpóźniej w ciągu 14 dni od wystawienia Wezwania na wyodrębniony rachunek bankowy podany w Wezwaniu. Opłata dodatkowa ma charakter opłaty sankcyjnej, pełniącej wyłącznie rolę dyscyplinującą wobec użytkowników parkingu i pobierana jest za naruszenie Regulaminu korzystania z parkingu. Wezwanie do wniesienia opłaty wystawiane jest przez kontrolerów i umieszczane za wycieraczką przedniej szyby pojazdu.
Wezwanie zawiera wszystkie niezbędne informacje potrzebne do uregulowania Opłaty dodatkowej. Na Wezwaniu podaje się nr opłaty dodatkowej, powód (rozumiany jako domniemanie naruszenia Regulaminu na podstawie oceny kontrolera wystawiającego Wezwanie, nr rejestracyjny pojazdu, lokalizację parkingu, datę i czas stwierdzenia naruszenia zasad Regulaminu, wysokość Opłaty dodatkowej oraz nr rachunku bankowego Wnioskodawcy właściwy do zapłaty Opłaty dodatkowej (nie ma możliwości opłacenia kary w gotówce), jak również termin płatności Opłaty dodatkowej. Ponadto na wystawionym Wezwaniu Korzystający jest informowany o możliwości wniesienia reklamacji w przypadku kwestionowania zasadności wystawienia Wezwania.
Co istotne, w momencie wystawienia Wezwania, Wnioskodawcy nie jest znana osoba fizyczna, do której kierowane jest Wezwanie. W związku z tym w dacie wystawienia Wezwania nie jest jednoznacznie określony użytkownik parkingu, jak również nie ma pewności, że Opłata dodatkowa jest w ogóle należna. Na Wezwaniu wskazuje się powód jego wystawienia rozumiany jako domniemane naruszenie Regulaminu parkingu (np. brak widocznego biletu w pojeździe, pomimo że bilet ten został faktycznie pobrany). W praktyce może więc się okazać, że do naruszenia Regulaminu nie doszło. Jako kolejny przykład można podać możliwość odstąpienia przez Korzystającego od umowy najmu miejsca parkingowego. Wezwanie może być niezasadne również z innych przyczyn, np. okazanie paragonu ze sklepu, gdzie jest przewidziany darmowy czas parkowania i niepobranie przy tym tzw. biletu darmowego, uprawniającego do bezpłatnego parkowania w określonym czasie, błędy literowe kierowców we wpisywaniu numeru rejestracyjnego pojazdu, w wyniku czego kontrolujący wypisuje Wezwanie, które następnie okazuje się bezzasadne, albo też właściciel nieruchomości parkingowej wnosi o anulowanie Wezwania z uwagi na parkowanie na parkingu przez jego kontrahenta, który przyjechał na rozmowy biznesowe. Wezwanie może być także skutkiem błędu kontrolującego wystawiającego Wezwanie (np. nie zauważył za przednią szybą pojazdu biletu parkingowego lub karty abonamentowej; Opłata dodatkowa została wystawiona w czasie trwania awarii parkomatu).
Każdy klient, który nie zgadza się z nałożoną w Wezwaniu Opłatą dodatkową, ma możliwości złożenia reklamacji do wystawionej Opłaty dodatkowej, a informacja ta jest zamieszczana w Regulaminie oraz na druku Wezwania. Reklamacje mogą zostać wniesione za pomocą formularza reklamacyjnego znajdującego się na stronie internetowej Spółki: (…), na adres e-mail: (…), listownie na adres (…), jak również za pośrednictwem każdego innego kanału komunikacji. Spółka rozpatrzy reklamację w ciągu 14 dni od jej otrzymania i udzieli odpowiedzi listownie lub drogą elektroniczną (poprzez wiadomość SMS lub e-mail).
W przypadku, gdy jest podstawa do uznania reklamacji Spółki, wniosek reklamacyjny jest pozytywnie rozpatrywany, a opłata dodatkowa anulowana. Spółka pozytywnie rozpatruje ok. 70% wniosków reklamacyjnych.
W przypadku, gdy użytkownik pojazdu, na którego pojazd nałożono Opłatę dodatkową, nie uiści jej w przeciągu 2 tygodni od daty jej naliczenia (tj. od daty wypełnienia Wezwania i umieszczenia go za wycieraczką przedniej szyby pojazdu) oraz nie złoży reklamacji do Opłaty dodatkowej lub gdy reklamacja została rozpatrzona negatywnie, Spółka występuje z wnioskiem o udostępnienie danych osobowych właściciela pojazdu do Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (dalej „CEPiK”). Na podstawie otrzymanych informacji, Spółka uzupełnia Wezwanie do zapłaty (dalej „Uzupełnione Wezwanie”). Należy tu podkreślić, iż uzyskanie informacji z CEPiK jest żmudne i czasochłonne (trwa ok. 3 miesięcy). Każdy wniosek musi być wypełniony i podpisany ręcznie przez osoby reprezentujące spółkę, zawierać zdjęcie pojazdu, odpis umowy na zarządzanie danym parkingiem, wypis z rejestru gruntów, protokół przekazania, zasady funkcjonowania oraz dowód wniesienia opłaty w wysokości 30,40 zł za wniosek.
Po otrzymaniu z CEPiK informacji o właścicielu pojazdu kierowane jest do niego Uzupełnione Wezwanie do zapłaty. Jeżeli Opłata dodatkowa jest uiszczona terminowo przez Korzystającego na podstawie otrzymanego Wezwania, sprawa jest zakończona a Spółka uważa usługę za wyświadczoną za wynagrodzeniem (Opłatą dodatkową).
Po uzyskaniu informacji z CEPiK i niedokonaniu uiszczenia Opłaty dodatkowej przez właściciela pojazdu, Wnioskodawca zwraca się do tegoż właściciela o informację, kto korzystał z parkingu. Dopiero uzyskanie informacji o Korzystającym pozwala na identyfikację beneficjenta usługi.
W razie nieuiszczenia Opłaty dodatkowej przez zidentyfikowanego Korzystającego, sprawa kierowana jest do windykacji polubownej, które prowadzą w imieniu Spółki firmy windykacyjne. Kiedy postępowanie polubowne nie przynosi efektów, sprawa kierowana jest na drogę postępowania sądowego.
Zdarzają się również przypadki, w których Spółka w żaden sposób nie jest w stanie ustalić danych kierowcy pojazdu korzystającego z parkingu. Należy bowiem zauważyć, że otrzymanie danych z CEPiK nie jest równoznaczne z identyfikacją tożsamości Korzystającego z parkingu. A to na Korzystającym ciąży Opłata dodatkowa a nie na właścicielu pojazdu. Jest tak np. w sytuacji, gdy Korzystającym z parkingu jest inna osoba niż właściciel pojazdu, samochód jest zarejestrowany na inne podmioty niż osoba fizyczna (np. na spółki), według danych pojazd zarejestrowany jest na osobę zmarłą, pojazd nie figuruje w bazie, nie został przerejestrowany lub też jest to pojazd zarejestrowany poza Polską (pojazd z zagranicznymi tablicami rejestracyjnymi). W takich przypadkach Wnioskodawca nie jest w stanie zidentyfikować Korzystającego. Inaczej mówiąc w przypadkach, w których dane użytkownika pojazdu są obiektywnie niemożliwe do pozyskania z wykorzystaniem środków i metod, które są dostępne dla Wnioskodawcy tj. w oparciu o informacje z CEPiK, Opłaty dodatkowe nie są egzekwowane z uwagi na obiektywne okoliczności uniemożliwiające ich skuteczny pobór.
Jednocześnie Wnioskodawca zaznacza, że jego celem jest uzyskanie stanowiska nie tylko odnośnie stanu faktycznego, który ma i/lub miał już miejsce, ale także w odniesieniu do zdarzenia przyszłego/zdarzeń przyszłych, które będą miały miejsce po złożeniu przedmiotowego Wniosku i będą tożsame ze stanem faktycznym przedstawionym w niniejszym Wniosku.
Pytania
1.Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym, relację pomiędzy Wnioskodawcą a Korzystającym z tyt. Opłaty dodatkowej można/będzie można uznać za opodatkowaną VAT usługę świadczoną za wynagrodzeniem w rozumieniu przepisów o VAT dopiero w momencie, gdy Korzystający potwierdzi/zaakceptuje warunki wykonania usługi, bowiem dopiero w tych przypadkach Wnioskodawca uzyskuje pewność, że usługę wyświadczył Korzystającemu?
2.Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym datą powstania obowiązku podatkowego VAT dla Opłat dodatkowych jest/będzie data otrzymania zapłaty Opłaty dodatkowej (data wpływu na konto Wnioskodawcy), a w przypadku Opłaty dodatkowej wynikającej z prawomocnego wyroku sądowego data uprawomocnienia się tegoż wyroku?
3.Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w przypadku gdy Wnioskodawca uznał/uzna reklamację za zasadną lub nie jest/nie będzie w stanie ustalić danych podmiotu korzystającego z miejsca parkingowego (czyli beneficjenta), a tym samym Wnioskodawca nie jest/nie będzie mógł podjąć czynności nakierowanych na wyegzekwowanie opłaty dodatkowej, nie mamy/nie będziemy mieli do czynienia z wyświadczeniem usługi za wynagrodzeniem, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, opodatkowanej podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy i w rezultacie Opłata dodatkowa (której nie można wyegzekwować) nie podlega/nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.
Państwa stanowisko w sprawie
Ad 1.
Zdaniem Wnioskodawcy prawidłowe jest stanowisko, zgodnie z którym relację pomiędzy Wnioskodawcą a Korzystającym z tyt. Opłaty dodatkowej można/będzie można uznać za opodatkowaną VAT usługę świadczoną za wynagrodzeniem w rozumieniu przepisów o VAT, dopiero w momencie, gdy Korzystający potwierdzi warunki wykonania usługi, bowiem dopiero w tych przypadkach Wnioskodawca uzyskuje pewność, że usługę wyświadczył Korzystającemu.
Ad 2.
Zdaniem Wnioskodawcy prawidłowe jest stanowisko, zgodnie z którym datą powstania obowiązku podatkowego VAT dla Opłat dodatkowych jest/będzie data otrzymania zapłaty Opłaty dodatkowej (data wpływu na konto Wnioskodawcy), a w przypadku Opłaty dodatkowej wynikającej z prawomocnego wyroku sądowego data uprawomocnienia się tegoż wyroku.
Ad 3.
Zdaniem Wnioskodawcy prawidłowe jest stanowisko, zgodnie z którym w przypadku gdy Wnioskodawca uznał/uzna reklamację za zasadną lub nie jest /nie będzie w stanie ustalić danych podmiotu korzystającego z miejsca parkingowego (czyli beneficjenta), a tym samym Wnioskodawca nie jest/nie będzie w stanie podjąć czynności nakierowanych na wyegzekwowanie opłaty dodatkowej, nie mamy/nie będziemy mieli do czynienia z wyświadczeniem usługi za wynagrodzeniem, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, opodatkowanego podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy i w rezultacie Opłata dodatkowa (której nie można wyegzekwować) nie podlega/nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.
Uzasadnienie Państwa stanowiska
Kwestia opodatkowania opłat dodatkowych nakładanych przez przedsiębiorców prowadzących/zarządzających parkingami była przedmiotem licznych interpretacji organów podatkowych. Przez wiele lat utrwalona w Polsce i potwierdzona w licznych indywidualnych interpretacjach podatkowych linia interpretacyjna jednoznacznie potwierdzała sankcyjny charakter opłat dodatkowych, które jako kary umowne nie podlegały przepisom ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: „ustawa o VAT”), niezależnie od modelu działalności, w ramach którego opłaty dodatkowe były pobierane.
W związku z wydaniem przez Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”) wyroku z dnia 20 stycznia 2022 r. (w sprawie C-90/20 Apcoa Parking Danmark) doszło do zmiany (z urzędu) ww. interpretacji i opłaty te zostały zakwalifikowane jako opłaty za parkowanie, obciążone jednakże dużo wyższą, regulaminową kwotą. We wskazanym wyroku TSUE stwierdził, że otrzymana opłata sankcyjna jest ściśle związana z korzystaniem z miejsca parkingowego (usługą parkingową) i wiąże się z niewywiązaniem się kierowcy pojazdu z obowiązków przewidzianych w regulaminie podczas korzystania z miejsca parkingowego. Zdaniem Trybunału, w określonych sytuacjach opłaty dodatkowe należne m.in. za parkowanie bez ważnego biletu parkingowego objęte są podatkiem od towarów i usług (dalej: „VAT”), stanowią bowiem część wynagrodzenia za usługę wynajmu miejsca parkingowego. Jak stwierdził TSUE, pobranie opłat dodatkowych nie byłoby możliwe, gdyby wcześniej nie została wykonana usługa udostępnienia miejsca parkingowego, zatem obowiązek zapłaty opłaty dodatkowej za nieprzestrzeganie regulaminu stanowi jeden z warunków skorzystania z usługi. W konsekwencji Trybunał doszedł do przekonania, że opłaty dodatkowe oraz opłaty za parkowanie są ze sobą powiązane i łącznie stanowią wynagrodzenie za świadczenie usług - opodatkowane VAT.
Jeszcze po wydanym wyroku TSUE, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: „DKIS”) stał na stanowisku, że opłaty dodatkowe za brak biletu nie są objęte podatkiem VAT (np. interpretacja Dyr. KIS z dnia 5 stycznia 2023 r. znak: 0113-KDIPT1-2.4012.812.2022.1.JSZ; z dnia 20 lipca 2022 r. znak: 0113-KDIPT1-3.4012.278.2022.1.MJ). Stanowisko to uległo zmianie od 15 maja 2023 r., kiedy Szef Krajowej Administracji Skarbowej dokonał zmian z urzędu interpretacji podatkowych DKIS dotyczących opodatkowania opłat dodatkowych uznając za TSUE, że opłaty dodatkowe stanowią wynagrodzenie za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT.
Ad 1.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT:
opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Art. 7 ust. 1 ustawy o VAT stanowi:
przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).
Jak stanowi art. 8 ust. 1 ww. ustawy:
przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i pranych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2)zobowiązanie się do powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji;
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Z treści przywołanego przepisu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że ustawodawca przyjął generalną zasadę, że usługami są wszelkie odpłatne świadczenia niebędące dostawą towarów. Stąd też należy stwierdzić, że definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów”. Jest ona wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Co do zasady, każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi usługę w rozumieniu ustawy.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem TSUE, aby miała miejsce odpłatna usługa opodatkowana VAT, muszą być spełnione następujące warunki:
- istnieją jasno określone strony świadczenia - podmiot świadczący usługę i jej konkretny, indywidualnie określony nabywca (który musi być jednocześnie podmiotem dokonującym płatności wynagrodzenia), przy czym świadczący jest podatnikiem w związku z wykonywaniem usługi, a nabywca jest jej beneficjentem otrzymującym konkretną korzyść;
- świadczenie wynika ze stosunku prawnego łączącego strony - istniejąca między stronami relacja prawna określa świadczenie wzajemne;
- istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i otrzymanym (lub należnym), tj. istnieje precyzyjnie określone wynagrodzenie należne w zamian za wykonane świadczenie (świadczenie, które ma zostać wykonane), które stanowi korzyść świadczącego usługę;
- świadczona jest określona (możliwa do zdefiniowania) usługa - czyli konkretne, zindywidualizowane świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów.
Należy podkreślić, że wszystkie ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby określona czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatne świadczenie usług.
Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Bezpośredni związek pomiędzy świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zindywidualizowanej korzyści na rzecz świadczącego usługę, oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.
Reasumując, określona należność stanowi wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług wówczas, gdy przysługuje podatnikowi w zamian za określone zachowanie, uzgodnione przez podatnika z usługobiorcą. Tym samym, pomiędzy stronami musi istnieć zgodnie i dobrowolnie zawarty stosunek cywilnoprawny, określający treść zobowiązań każdej ze stron - tj. zobowiązania niepieniężnego usługodawcy i zobowiązania pieniężnego usługobiorcy.
Świadczenie usługi wymaga zatem obustronnej zgody stron transakcji co do warunków jej realizacji oraz woli zawarcia przez strony cywilnoprawnego stosunku zobowiązaniowego.
W konsekwencji nie można z góry zakładać, że Korzystający jest beneficjentem usługi Wnioskodawcy z tyt. Opłaty, o której został poinformowany w Wezwaniu. Jeśli tkwi on w przeświadczeniu, że nie naruszył Regulaminu, to nie można uznać go za beneficjenta usługi. Dopiero zaakceptowanie przez Korzystającego Opłaty i terminu jej płatności, jako potwierdzenie, że zgadza się z tym, iż naruszył warunku Regulaminu stanowi o tym, że ma miejsce usługa wykonana przez Wnioskodawcę na rzecz Korzystającego.
Innymi słowy, usługi w rozumieniu podatku VAT, nie można świadczyć nieświadomie, nie znając strony transakcji (beneficjenta), ani też wyświadczenia usługi nie można domniemywać.
Takie stanowisko potwierdza orzecznictwo sądów administracyjnych. Przykładowo, w wyroku z 23 stycznia 2019 r., sygn. I FSK 1672/16 czytamy, że:
„Twierdzenia te zmierzały do wykazania, że Skarżąca tolerowała korzystanie z jej nieruchomości przez nieuprawnione podmioty. Mogły jednak one - przy uwzględnieniu prawideł logiki - dotyczyć wyłącznie okoliczności od momentu uzyskania przez Gminę wiedzy o bezumownym korzystaniu z jej nieruchomości. Oczywistym bowiem powinno być, że dopiero stan świadomości (posiadania wiedzy) co do określonego faktu może stanowić podstawę do przypisania komuś tolerowania danego stanu rzeczy. W tym aspekcie Sąd pierwszej instancji stwierdził, że niemożliwe jest świadome tolerowanie czynności lub sytuacji z mocą wsteczną, w przypadku gdy świadczący nie wie, że taką usługę wykonuje (...).
W cytowanym wyroku Sąd pierwszej instancji na tle tych przepisów przyjął, że: “czynność jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy pomiędzy stronami istnieje stosunek zobowiązaniowy, w ramach którego dany podmiot w zamian za wynagrodzenie zobowiązany jest do spełnienia na rzecz innego podmiotu określonego świadczenia“.
W konsekwencji do tego, że brak wiedzy i zgody właściciela o bezumownym wykorzystywaniu z jego nieruchomości stanowi o braku między nim a korzystającym (bezumownie z tej nieruchomości) jawnego lub dorozumianego stosunku umownego. Użyte przez Sąd pojęcie „zgody” należy rozumieć jako znoszenie (pati) pewnego stanu (nie można bowiem zgodzić się na coś, nawet w sposób dorozumiany - co podnosił autor skargi kasacyjnej, w sytuacji gdy się w ogóle o tym nie wie. Dlatego też doprecyzowując stwierdzić należało, że tolerowanie sytuacji (lub czynności), o której mowa w art. 8 ust. 1 pkt 2 u.p.t.u., może mieć miejsce tylko gdy ma się świadomość istnienia tej sytuacji”.
Z powyższego wyroku jasno wynika, że niemożliwe jest świadome tolerowanie czynności lub sytuacji z mocą wsteczną, w przypadku gdy świadczący nie wie, że taką usługę wykonuje.
Analogicznie w przypadku Spółki, nie może ona wyświadczyć odpłatnej usługi na rzecz Korzystającego, który nie uiścił Opłaty dodatkowej, co należy uznać jako brak akceptacji przez Korzystającego warunków tego świadczenia, a która to akceptacja jest niezbędna do uznania, że w ogóle doszło do wyświadczenia opodatkowanej VAT usługi.
Wyświadczenie opodatkowanej VAT usługi nie może nastąpić także w przypadku, gdy nie jest znany beneficjent tej usługi. Takie podejście zostało potwierdzone m.in. w interpretacji indywidualnej z dnia 25 sierpnia 2023 r. w sprawie o sygnaturze 0112-KDIL3.4012.387.2023.2.EW, w której czytamy:
„w przypadku gdy nie są Państwo w stanie ustalić danych podmiotu korzystającego z miejsca parkingowego, a tym samym nie są Państwo w stanie podjąć czynności nakierowanych na wyegzekwowanie opłaty dodatkowej, to taka opłata dodatkowa pobierana z tytułu korzystania przez kierowców pojazdu z parkingu, niezgodnie z regulaminem, nie stanowi wynagrodzenia za odpłatne świadczenie usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, opodatkowanego podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy”.
Powyższe rozumienie wyświadczenia usługi zostało potwierdzone również w wyroku z 20 stycznia 2022 r. TSUE (w sprawie C-90/20 Apcoa Parking Danmark) jak również orzecznictwo TSUE powołane w tym orzeczeniu.
W ww. wyroku Trybunał uznał, że opłaty dodatkowe (kary za nieprawidłowe parkowanie) pobrane przez spółkę stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za usługę parkingową, z której kierowca korzysta na wybranych przez siebie szczególnych warunkach, i tym samym podlegają VAT. Zdaniem TSUE pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą zaistniał stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych - usługobiorca skorzystał z miejsca parkingowego, a usługodawca dostał wynagrodzenie za wyświadczoną usługę w postaci opłaty dodatkowej, która to wniesiona opłata dodatkowa jednocześnie jest dla niego potwierdzeniem wykonania usługi.
Zatem również wyrok TSUE w sprawie C-90/20 potwierdza, że z usługą mamy do czynienia dopiero w razie otrzymania Opłaty dodatkowej przez Spółkę.
Uzasadniając swoje stanowisko Trybunał przypomniał, że zgodnie z art. 2 ust. 1 lit. c dyrektywy VAT, podatkowi VAT podlega odpłatne świadczenie usług na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze. W pkt 27 uzasadnienia wskazano:
„W rozumieniu tego przepisu świadczenie usług dokonywane jest «odpłatnie» tylko wtedy, gdy pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż wynagrodzenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości wyodrębnionej usługi świadczonej usługobiorcy. Tak jest w przypadku, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym (wyrok z dnia 16 września 2021 r., Balgarska natsionalna televizia, C-21/20, EU:C:2021:743, pkt 31 i przytoczone tam orzecznictwo)”.
Również Opinia Rzecznika Generalnego w sprawie C-90/20, potwierdza, że konieczne jest uiszczenie Opłaty dodatkowej dla stwierdzenia, że usługa w ogóle miała miejsce (nastąpiła akceptacja warunków usługi przez Korzystającego), cyt:
„Ponadto uważam, że opodatkowanie nie może zależeć od prawidłowego lub nieprawidłowego korzystania przez klienta z udostępnionego miejsca lub strefy parkingowej. Nie można wprowadzać odmiennego traktowania w zakresie VAT pomiędzy tym, kto korzysta z usług parkingowych za podstawową stawkę, a tym, kto godzi się na korzystanie z nich po wyższych kosztach” (pkt 67).
Zatem również Rzecznik Generalny zwraca uwagę, że z odpłatną usługą mamy do czynienia dopiero wówczas, gdy druga strona (tu: Korzystający) godzi się na korzystanie z parkingu po wyższych kosztach poprzez uiszczenie Opłaty dodatkowej. Zatem również Rzecznik Generalny potwierdza, że dopiero zapłacona opłata dodatkowa potwierdza zgodę Korzystającego na korzystanie z parkingu po wyższych kosztach uwzględniających Opłatę dodatkową. Wynika z tego jasny wniosek, że dopiero uiszczenie Opłaty dodatkowej stanowi o wykonaniu usługi z tyt. Opłaty dodatkowej przez Wnioskodawcę.
Co istotne, zgodnie z regulacjami VAT, wykonania usługi nie można domniemywać. Jak wskazano powyżej, a co potwierdza orzecznictwo TSUE, abyśmy mieli do czynienia z usługą opodatkowaną VAT musi być znany beneficjent usługi oraz beneficjent ten akceptuje warunki usługi (m.in. kwotę i termin jej płatności). Jeśli Spółka uzyska z CEPiK dane dotyczycące właściciela pojazdu, to nie oznacza jeszcze, że wyświadczyła mu usługę opodatkowaną VAT za wynagrodzeniem w postaci Opłaty dodatkowej. Dopiero dalsze ustalenia z właścicielem pojazdu dotyczące tego kto z tego pojazdu korzystał wjeżdżając na parking, pozwala na ustalenie beneficjenta usługi z tyt. Opłaty dodatkowej.
Nałożenie opłaty dodatkowej jest wynikiem nieprzestrzegania regulaminu parkingu, a nie zajęcia miejsca parkingowego (czyli zawarcia umowy z użytkownikiem parkingu). Tym samym, dopiero opłacenie opłaty dodatkowej a nie jej nałożenie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług, a co za tym idzie podlega opodatkowaniu VAT.
W przedmiotowej sprawie stosunek prawny między stronami polega na udostepnieniu miejsca parkingowego przez Wnioskodawcę oraz otrzymaniu wynagrodzenia od Korzystającego. Jednakże w przypadku nałożenia Opłaty dodatkowej, stosunek prawny wynika z naruszenia Regulaminu a nałożenie tej Opłaty w Wezwaniu jest wynikiem powzięcia przez Spółkę przypuszczenia, że takie naruszenie miało miejsce. Ponadto elementem stosunku prawnego jest określenie w Wezwaniu terminu do uiszczenia Opłaty, jednakże wyznaczenie tego terminu również wynika z przypuszczenia, że Spółka wyświadczyła na rzecz Korzystającego usługę, za którą należy się jej wynagrodzenie w postaci Opłaty dodatkowej. Istnieje bowiem szereg sytuacji, w których nałożenie Opłaty dodatkowej okazuje się bezzasadne, a jak wskazano w opisie stanu faktycznego, Spółka rozpatruje pozytywnie ok. 70% wniosków reklamacyjnych.
Zatem samo wystawienie Wezwania o Opłacie dodatkowej ze wskazaniem typu naruszenia, kwoty Opłaty dodatkowej i terminu płatności nie stanowi odpłatnej usługi w rozumieniu VAT. Brak jest bowiem akceptacji tej usługi przez Korzystającego a Opłata dodatkowa opiera się na domniemaniu naruszenia Regulaminu a nie na definitywnym stwierdzeniu jego naruszenia. O wystawieniu Wezwania decyduje bowiem kontrolujący miejsca parkingowe, który może się mylić odnośnie nałożenia Opłaty dodatkowej.
Jak wskazano powyżej, aby doszło do wykonania usługi powodującej konieczność rozpoznania obowiązku podatkowego VAT z tytułu nałożenia Opłaty dodatkowej, musi zostać spełniony jeszcze dodatkowy wymóg w postaci akceptacji nabycia danej usługi przez Korzystającego, który ze strony Usługobiorcy stanowi akceptację warunków ustalonych przez Wnioskodawcę, (np. terminu płatności wyznaczonego w Wezwaniu) a ze strony Usługodawcy - stanowi potwierdzenie, że w istocie doszło do wykonania usługi.
W konsekwencji, w przedmiotowej sprawie, o usłudze w rozumieniu przepisów VAT można mówić w sytuacji, gdy Wnioskodawca uzyskał określoną formę potwierdzenia od Korzystającego, że nałożona Opłata dodatkowa rzeczywiście stanowi wynagrodzenie za wykonaną usługę, której kluczowym elementem jest skorzystanie przez Korzystającego z parkingu w sposób niezgodny z Regulaminem. Sam fakt nałożenia Opłaty dodatkowej i wyznaczenie terminu płatności jest tylko przypuszczeniem, iż Wnioskodawca mógł wyświadczyć usługę za wynagrodzeniem.
Wobec tego, aby doszło do wykonania usługi przez Spółkę na rzecz Korzystającego, Wnioskodawca musi uzyskać potwierdzenie od korzystającego, które - w zależności od przypadku - może być wyrażone w różny sposób, w tym poprzez:
i.dobrowolnego uiszczenia Opłaty dodatkowej na podstawie Wezwania - gdyż to dobrowolne uiszczenie Opłaty dodatkowej potwierdza akceptację usług przez Korzystającego a tym samym potwierdza datę wykonania usługi w dacie tejże akceptacji czyli dokonania zapłaty, lub
ii.dobrowolnego uiszczenia Opłaty dodatkowej na podstawie nieuznanej reklamacji - gdyż dopiero wpłata Opłaty dodatkowej w związku z nieuznaniem reklamacji potwierdza datę wykonania usługi, tzn. Korzystający zgadza się (akceptuje) z oceną Spółki odnośnie naruszenia Regulaminu, a tym samym zgadza się z obowiązkiem uiszczenia Opłaty dodatkowej w określonym terminie, lub
iii.dobrowolnego uiszczenia Opłaty dodatkowej na podstawie Uzupełnionego Wezwania wystawionego przez Wnioskodawcę, co ma miejsce w przypadkach, w których Wnioskodawca dopiero po uzyskaniu informacji z CEPiK (co trwać może kilka miesięcy) jest w stanie zidentyfikować Korzystającego (beneficjenta potencjalnej usługi) - a zapłata przez zidentyfikowanego beneficjenta stanowi o dacie wykonania usługi, gdyż dopiero z tą datą, akceptuje on warunki usługi (termin, kwotę oraz okoliczność że naruszył Regulamin), lub
iv.dobrowolne uiszczenie Opłaty dodatkowej na podstawie wezwania firmy windykacyjnej, której Wnioskodawca zlecił windykację Opłaty dodatkowej - zatem Wnioskodawca posiada już dane z CEPiK odnośnie właściciela pojazdu a wpłata Opłaty dodatkowej potwierdza, że Korzystający zaakceptował warunki usług poprzez dokonanie płatności, lub
v.wydanie prawomocnego wyroku, który stwierdza, że Opłata dodatkowa w stosunku do pozwanego jest zasadna - bowiem dopiero z prawomocnego wyroku wynika, że nastąpiło wyświadczenie odpłatnej usługi na rzecz pozwanego (Korzystającego będącego beneficjentem) a zatem data uprawomocnienia wyroku stanowi datę wykonania usługi na rzecz Korzystającego.
Należy zauważyć, że akceptacja Regulaminu przy wjeździe na parking nie stanowi o akceptacji Opłaty dodatkowej i terminie jej zapłaty przez Korzystającego, a tym samym nie stanowi akceptacji usługi, za którą pobierana jest ta Opłata dodatkowa.
Co istotne, również informacja przekazana Korzystającemu w Wezwaniu nie oznacza, że godzi on się na zasadność obciążenia go Opłatą dodatkową, a tym samym że naruszył Regulamin. Ma on bowiem uprawnienie do wniesienia reklamacji. W razie uznania reklamacji Opłata dodatkowa zostaje anulowana, zatem w takich przypadkach nie ma miejsca świadczenie usług za wynagrodzeniem w formie Opłaty dodatkowej, bowiem nie występuje świadczenie opodatkowane VAT (korzystający nie naruszył Regulaminu).
Z kolei po niekorzystnym rozpatrzeniu reklamacji, kiedy Korzystający nadal nie zgadza się z oceną Spółki co do naruszenia przez niego Regulaminu parkingowego, Wnioskodawca zwraca się do CEPiK w celu ustalenia właściciela pojazdu i po otrzymaniu tych informacji wysyła do niego Uzupełnione Wezwanie. Jeśli właściciel dokona zapłaty, stanowi to z jego strony akceptację warunków umowy oraz potwierdzenie, że jest on beneficjentem usługi. Zatem wykonanie usługi następuje z datą uiszczenia Opłaty dodatkowej przez właściciela pojazdu.
Są też sytuacje, w których właściciel wskazuje kierowcę pojazdu, który korzystał z parkingu a wówczas po zgromadzeniu danych kierowcy/korzystającego, wysyłane jest do niego wezwanie do zapłaty. W takim przypadku uiszczenie Opłaty dodatkowej przez kierowcę niebędącego właścicielem pojazdu stanowi o dacie wykonania usługi, tj. o dacie, w której Korzystający zaakceptował warunki umowy (czyli zgodził się, iż naruszył Regulamin).
Dobrowolne uiszczenie Opłaty dodatkowej może nastąpić także na podstawie wezwania firmy windykacyjnej, której Wnioskodawca zlecił ściągnięcie Opłaty dodatkowej (zatem Wnioskodawca posiada już dane z CEPiK odnośnie właściciela pojazdu), a wpłata Opłaty dodatkowej na podstawie wezwania potwierdza, że właściciel jest Korzystającym oraz że zaakceptował warunki usług poprzez dokonanie płatności co stanowi o wykonaniu usługi w dacie zapłaty Opłaty dodatkowej.
Jeżeli sprawa jest kierowana do sądu, o obowiązku uiszczenia Opłaty dodatkowej decyduje dopiero prawomocny wyrok. Dopiero w momencie uprawomocnienia się tego wyroku jest wiadome, że Spółka wykonała usługę, za którą należy się Opłata dodatkowa, a pozwany jest beneficjentem tej usługi. W tych okolicznościach nie można uznać, że usługa została wyświadczona wcześniej tj. przed uprawomocnieniem się wyroku, bowiem Korzystający nie płacąc Opłaty dodatkowej nie zaakceptował warunków usługi (kwoty i terminu płatności Opłaty dodatkowej) a wyświadczenie usługi potwierdza dopiero prawomocny wyrok sądowy. Wyświadczenie usługi nie może być domniemane.
Z kolei jeśli wyrok będzie negatywny dla Wnioskodawcy, tzn. potwierdzał będzie brak podstaw do nałożenia na Korzystającego Opłaty dodatkowej, w ogóle nie będzie miało miejsce świadczenie usług w rozumieniu VAT. Przykładowo na rozprawie pozwany przedstawia paragon ze sklepu, który uprawniał go do darmowego parkowania w określonym czasie i czasu tego nie przekroczył. W takiej sytuacji sąd stwierdza, że nie było podstaw do nałożenia na pozwanego Opłaty dodatkowej, a zatem nie było wyświadczenia usługi.
Dlatego też relację między Wnioskodawcą a Korzystającym można uznać za świadczenie usług za wynagrodzeniem dopiero w momencie, w którym Korzystający potwierdza warunki oraz fakt wyświadczenia usługi (potwierdzenie Korzystającego stanowi dowód na to, że doszło do wykonania usługi na jego rzecz przez Wnioskodawcę) a jednocześnie Wnioskodawca ma świadomość, że usługę takową wykonał. W przeciwnym razie Wnioskodawca nie ma żadnej pewności czy w istocie wyświadczył usługę podlegającą opodatkowaniu VAT.
Podsumowując, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że relację pomiędzy nim a Korzystającym można uznać za świadczenie usług w momencie gdy Korzystający potwierdzi warunki wykonania usługi a Wnioskodawca uzyska pewność, że wyświadczył usługę, tj. w sytuacjach, o których mowa powyżej (pod lit. i. do v.) Tylko w takich okolicznościach można stwierdzić, że czynność ta (udostępnienia miejsca parkingowego) za Opłatą dodatkową miała miejsce.
Ad 2.
Dla ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego w powyższym przypadku, istotne jest określenie momentu wykonania przez [podatnika] usługi. Zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 19a ust. 1 ustawy:
Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 1b, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20, art. 21 ust. 1 i art. 138f.
Z konstrukcji podatku od towarów i usług wynika, że podatnik, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego. Powyższy przepis art. 19a ust. 1 formułuje zasadę ogólną, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru bądź wykonania usługi, co oznacza, że podatek staje się wymagalny w rozliczeniu za okres, w którym dokonana została dostawa towarów bądź świadczenie usług i powinien być rozliczony za ten okres. Jednakże, w sytuacji, gdy przed wykonaniem usługi podatnik otrzyma całość lub część zapłaty, obowiązek podatkowy powstanie z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty.
W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że moment powstania obowiązku podatkowego wymaga od wykonawcy danej usługi prawidłowego określenia momentu jej wykonania. Ustawa nie definiuje tego momentu, ani w żaden sposób nie precyzuje jakimi kryteriami należy posługiwać się dla jego określenia. Wskazać jednak należy, że o faktycznym wykonaniu usługi decyduje jej charakter.
W przypadku Wnioskodawcy mamy do czynienia z sytuacją, w której opłaty za parkowanie wnoszone są z góry za cały deklarowany łączny czas postoju, niezwłocznie, poprzez wykupienie biletu parkingowego w parkomacie lub aplikacji. Tym samym, po uiszczeniu opłaty kierowcy pojazdu nabierają uprawnienie do skorzystania z określonej usługi, na podstawie już zapłaconego biletu.
Bilet jest dokumentem potwierdzającym uprawnienie do skorzystania z danej usługi. Bilet jest znakiem legitymacyjnym potwierdzającym, że okaziciel posiada uprawnienie do skorzystania z usługi oferowanej przez przedsiębiorcę. Bilet (wydrukowany, elektroniczny) jest dokumentem stwierdzającym istnienie określonego stosunku prawnego. Udostępnienie parkingu za opłatą stanowi umowę wzajemną, gdzie dwie strony zobowiązują się do wzajemnego świadczenia. W opisanej sytuacji jedna ze stron zobowiązuje się do spełnienia pewnej usługi (udostępnienie parkingu), a druga strona do uiszczenia zapłaty za tę usługę.
Opłata dodatkowa jest wystawiana w przypadku nieposiadania ważnego biletu parkingowego (przekroczenie opłaconego czasu lub niepobranie w ogóle biletu, jak też w przypadku innych naruszeń wskazanych w Regulaminie). Należy więc przyjąć, że dana usługa jest usługą kompleksową, gdyż składa się z różnych świadczeń, których realizacja prowadzi jednak do jednego celu. Na usługę kompleksową składa się więc kombinacja różnych czynności prowadzących do realizacji określonego celu, tj. do wykonania świadczenia (usługi) głównego, na które składają się różne świadczenia (usługi) pomocnicze. Natomiast usługę należy uznać za pomocniczą, jeżeli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi głównej. Pojedyncza usługa traktowana jest zatem jak element usługi kompleksowej tylko wówczas, jeżeli cel świadczenia usługi pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać usługi głównej bez usługi pomocniczej.
Powyższe wskazuje na to, że z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedną usługę kompleksową, obejmującą kilka świadczeń pomocniczych. Jeżeli jednak w skład świadczonej usługi wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności (usługi) głównej lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu usługi kompleksowej.
Stanowisko to znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE), który np. w wyroku z dnia 25 lutego 1999 r. o sygn. C-349/96 (Card Protection Plan Ltd.) stwierdził, że:
„Pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej. Usługę należy uznać za usługę pomocniczą w stosunku do usługi zasadniczej, jeśli nie stanowi ona dla klienta celu samego w sobie, lecz jest środkiem do lepszego wykorzystania usługi zasadniczej”.
Zdaniem Spółki, istnieje bezpośredni związek pomiędzy nałożeniem opłaty sankcyjnej (Opłaty dodatkowej) a skorzystaniem z usługi parkowania. Nałożenie opłaty sankcyjnej (w postaci Opłaty dodatkowej) możliwe jest jedynie w przypadku nieregulaminowego skorzystania z parkingu i odwrotnie - nieregulaminowe skorzystanie z parkingu skutkuje nałożeniem Opłaty dodatkowej.
Zgodnie zatem z omówioną wyżej unijną koncepcją świadczeń kompleksowych, analogiczne jak dla świadczenia głównego, zasady w zakresie rozpoznania obowiązku podatkowego znajdą zastosowanie także do wynagrodzenia płatnego z tytułu świadczeń pomocniczych, tj. uiszczenia przez klienta opłat dodatkowych związanych z zawartą umową parkowania. Innymi słowy, kwalifikacja czynności wykonywanej przez Spółkę jako świadczenia kompleksowego ma ten skutek, że dla określenia momentu powstania obowiązku podatkowego świadczenie to winno być traktowane jako jedno, a z uwagi na fakt, że świadczeniem głównym jest usługa parkingu - w momencie zapłaty za bilet i wydania tego biletu (tj. sprzedaży praw) na zasadach ogólnych wynikających z art. 19a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż w tym momencie następuje sprzedaż usługi, a nabywca nabywa określone prawo, z którego może skorzystać lub nie.
Przenosząc powyższe na grunt niniejszego wniosku trzeba stwierdzić, że dokonanie opłaty poprzez wykupienie biletu w parkomacie jest nabyciem usługi (tj. prawa do skorzystania z usługi parkingowej). Nabywca usługi już w momencie zapłaty nabywa pewne prawa, zatem w tym momencie wszelkie korzyści wynikające z dokonania zapłaty przechodzą na nabywcę.
Należy zaznaczyć, że w przedstawionym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym analogicznym do stanu faktycznego, wykonanie usługi z tytułu Opłaty dodatkowej może nastąpić w różnych momentach, w zależności od konkretnych okoliczności sprawy. Jak wskazano w stanowisku do pytania nr 1, o usłudze w rozumieniu przepisów VAT można mówić jedynie w sytuacji, gdy Wnioskodawca uzyskał określoną formę potwierdzenia od Korzystającego, że nałożona Opłata dodatkowa rzeczywiście stanowi wynagrodzenie za wykonaną usługę, której kluczowym elementem jest skorzystanie przez Korzystającego z parkingu w sposób niezgodny z Regulaminem. Sam fakt nałożenia Opłaty dodatkowej i wyznaczenie terminu płatności w Wezwaniu, jest tylko przypuszczeniem, iż Wnioskodawca mógł wyświadczyć usługę za wynagrodzeniem. Wobec tego, aby doszło do wykonania usługi przez Spółkę na rzecz Korzystającego z parkingu, Wnioskodawca musi uzyskać potwierdzenie akceptacji usługi przez Korzystającego, która to akceptacja może być wyrażona w różny sposób, w tym poprzez:
i.dobrowolnego uiszczenia Opłaty dodatkowej na podstawie Wezwania - gdyż to dobrowolne uiszczenie Opłaty dodatkowej potwierdza akceptację usług przez Korzystającego a tym samym potwierdza datę wykonania usługi w dacie tejże akceptacji czyli dokonania zapłaty, lub
ii.dobrowolnego uiszczenia Opłaty dodatkowej na podstawie nieuznanej reklamacji - gdyż dopiero wpłata Opłaty dodatkowej w związku z nieuznaniem reklamacji potwierdza datę wykonania usługi, tzn. Korzystający zgadza się (akceptuje) z oceną Spółki odnośnie naruszenia Regulaminu a tym samym zgadza się z obowiązkiem uiszczenia Opłaty dodatkowej, lub
iii.dobrowolnego uiszczenia Opłaty dodatkowej na podstawie Uzupełnionego Wezwania wystawionego przez Wnioskodawcę, co ma miejsce w przypadkach, w których Wnioskodawca dopiero po uzyskaniu informacji z CEPiK (co trwać może kilka miesięcy) jest w stanie zidentyfikować Korzystającego (beneficjenta potencjalnej usługi) - a zapłata przez zidentyfikowanego beneficjenta stanowi o dacie wykonania usługi, gdyż dopiero z tą datą, akceptuje on warunki usługi (termin, kwotę oraz okoliczność że naruszył Regulamin), lub
iv.dobrowolne uiszczenie Opłaty dodatkowej na podstawie wezwania firmy windykacyjnej, której Wnioskodawca zlecił ściągnięcie Opłaty dodatkowej (zatem Wnioskodawca posiada już dane z CEPiK odnośnie właściciela pojazdu) a wpłata Opłaty dodatkowej potwierdza, że Korzystający zaakceptował warunki usług poprzez dokonanie płatności, lub
v.poprzez wydanie prawomocnego wyroku, który stwierdza, że Opłata dodatkowa w stosunku do pozwanego jest zasadna, a zatem stwierdza, że nastąpiło wyświadczenie odpłatnej usługi na rzecz pozwanego (Korzystającego).
Zgodnie z przepisami o VAT, dla ustalenia, czy ma miejsce odpłatne świadczenie usług opodatkowanych VAT, istotne znaczenie ma możliwość identyfikacji beneficjenta usługi. Bez zidentyfikowania beneficjenta/nabywcy usługi nie ma miejsca odpłatna usługa opodatkowana VAT.
Tym samym u Wnioskodawcy nie może powstać obowiązek podatkowy VAT odnośnie Opłaty dodatkowej w sytuacji, w której nie posiada on jeszcze informacji o Korzystającym (beneficjencie usługi). Dopiero uzyskanie informacji o beneficjencie usługi powoduje, że możemy mówić o usłudze opodatkowanej VAT, bowiem spełniony jest jeden z podstawowych warunków uznania świadczenia za opodatkowane VAT. Dopóki nie jest znany beneficjent usługi, oraz dopóki nie zaakceptuje on warunków usługi płatnej w postaci Opłaty dodatkowej, nie ma mowy o jej wyświadczeniu w rozumieniu regulacji VAT.
Uzyskanie takowej informacji następuje dopiero z chwilą ustalenia właściciela pojazdu oraz osoby Korzystającej z pojazdu na konkretnym parkingu. Nie jest zatem wystarczające uzyskanie informacji z CEPiK odnośnie właściciela pojazdu, lecz konieczne jest uzyskanie informacji, czy to właściciel pojazdu korzystał z konkretnej usługi parkingowej. W związku z tym, po uzyskaniu informacji z CEPiK i nie dokonaniu uiszczenia Opłaty dodatkowej przez właściciela pojazdu, Wnioskodawca zwraca się do tegoż właściciela o informację, kto korzystał z parkingu. Dopiero uzyskanie informacji o Korzystającym w taki sposób pozwala na identyfikację beneficjenta usługi, a tym samym na spełnienie tylko jednego z warunków, jakie muszą wystąpić w celu stwierdzenia, że miało miejsce odpłatne świadczenie usług opodatkowane VAT.
Ponadto przepisy podatkowe, w tym o VAT, nie mogą nakładać obowiązków podatkowych wstecznie, tj. w przypadkach, gdy dopiero po uzyskaniu określonych danych (tu. danych beneficjenta) możliwe jest stwierdzenie, że miało miejsce świadczenie usługi. Ujawniony beneficjent też ma prawo wniesienia reklamacji w związku z tym, że jego zdaniem nie naruszył Regulaminu. Zatem samo ujawnienie beneficjenta nie wystarczy do stwierdzenia, że ma/miało miejsce wyświadczenie usługi. Dopiero jak ujawniony beneficjent uiści Opłatę dodatkową można będzie uznać, że godzi się on na warunki usługi tj. godzi się z tym, że naruszył Regulamin, godzi się na wysokość i termin uiszczenia Opłaty dodatkowej.
W konsekwencji, obowiązek podatkowy z tytułu czynności, w związku z którymi pobierane są od kierowców pojazdu Opłaty dodatkowe Spółka powinna rozpoznawać zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy w momencie:
i.dobrowolnego uiszczenia Opłaty dodatkowej na podstawie Wezwania - gdyż to dobrowolne uiszczenie Opłaty dodatkowej potwierdza akceptację usług przez Korzystającego a tym samym potwierdza datę wykonania usługi w dacie tejże akceptacji czyli dokonania zapłaty, lub
ii.dobrowolnego uiszczenia Opłaty dodatkowej na podstawie nieuznanej reklamacji - gdyż dopiero wpłata Opłaty dodatkowej w związku z nieuznaniem reklamacji potwierdza datę wykonania usługi, tzn. Korzystający zgadza się (akceptuje) z oceną Spółki odnośnie naruszenia Regulaminu a tym samym zgadza się z obowiązkiem uiszczenia Opłaty dodatkowej, lub
iii.dobrowolnego uiszczenia Opłaty dodatkowej na podstawie Uzupełnionego Wezwania wystawionego przez Wnioskodawcę, co ma miejsce w przypadkach, w których Wnioskodawca dopiero po uzyskaniu informacji z CEPiK (co trwać może kilka miesięcy) jest w stanie zidentyfikować Korzystającego (beneficjenta potencjalnej usługi) - a zapłata przez zidentyfikowanego beneficjenta stanowi o dacie wykonania usługi, gdyż dopiero z tą datą, akceptuje on warunki usługi (termin, kwotę oraz okoliczność że naruszył Regulamin), lub
iv.dobrowolne uiszczenie Opłaty dodatkowej na podstawie wezwania firmy windykacyjnej, której Wnioskodawca zlecił ściągnięcie Opłaty dodatkowej (zatem Wnioskodawca posiada już dane z CEPiK odnośnie właściciela pojazdu) a wpłata Opłaty dodatkowej potwierdza, że Korzystający zaakceptował warunki usług poprzez dokonanie płatności, lub
v.poprzez wydanie prawomocnego wyroku, który stwierdza, że Opłata dodatkowa w stosunku do pozwanego jest zasadna, a zatem stwierdza, że nastąpiło wyświadczenie odpłatnej usługi na rzecz pozwanego (Korzystającego).
Tym samym, obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług z tytułu płatności Opłaty dodatkowej, powstanie na zasadach ogólnych wynikających z art. 19a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług z chwilą wykonania usługi, co w przedstawionych okolicznościach jest równoznaczne z momentem uiszczenia opłaty parkingowej (zapłaty za parking) za wyjątkiem przypadków, w których obowiązek podatkowy powstaje w dacie uprawomocnienia się wyroku sądowego.
Ad 3.
Jak Wnioskodawca wskazał, w przypadku gdy Wnioskodawca nie jest /nie będzie w stanie ustalić danych podmiotu korzystającego z miejsca parkingowego (czyli beneficjenta), a tym samym Wnioskodawca nie jest/nie będzie mógł podjąć czynności nakierowanych na wyegzekwowanie opłaty dodatkowej, nie mamy/nie będziemy mieli do czynienia z wyświadczeniem usługi za wynagrodzeniem, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, opodatkowanego podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy i w rezultacie Opłata dodatkowa (której nie można wyegzekwować) nie podlega/nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.
W tym miejscu powtórzyć należy, co przedstawiono w uzasadnieniu do pytania nr 1, że co do zasady, każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi usługę w rozumieniu ustawy. Przy czym muszą być spełnione łącznie następujące warunki:
- w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
- świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.
W przypadku, w którym nie jest znany beneficjent świadczenia, a tym samym nie ma możliwości wyegzekwowania Opłaty dodatkowej, nie można uznać, że wykonana została usługa podlegająca VAT. W takiej sytuacji, z uwagi na brak beneficjenta usługi, nie będziemy mieli do czynienia z odpłatną usługą opodatkowaną VAT.
Takie podejście zostało również potwierdzone w interpretacji indywidualnej z dnia 25 sierpnia 2023 r. w sprawie o sygnaturze 0112-KDIL3.4012.387.2023.2.EW, w której czytamy:
„w przypadku gdy nie są Państwo w stanie ustalić danych podmiotu korzystającego z miejsca parkingowego, a tym samym nie są Państwo w stanie podjąć czynności nakierowanych na wyegzekwowanie opłaty dodatkowej, to taka opłata dodatkowa pobierana z tytułu korzystania przez kierowców pojazdu z parkingu, niezgodnie z regulaminem, nie stanowi wynagrodzenia za odpłatne świadczenie usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, opodatkowanego podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy”.
Analogiczna sytuacja występuje w Spółce, zatem cytowana interpretacja odnosi się wprost do zdarzeń mających miejsce u Wnioskodawcy.
Podobnie w przypadkach, w których Spółka uznała reklamację za zasadną, nie ma miejsca wyświadczenie odpłatnej usługi opodatkowanej VAT.
Podsumowując, w przypadkach, w których Wnioskodawca uznał reklamację oraz w przypadkach, w których nie jest w stanie uzyskać informacji o Korzystającym z miejsca parkingowego, wówczas nie dochodzi do świadczenia odpłatnej usługi w rozumieniu przepisów o VAT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zasady opodatkowania podatkiem od towarów i usług określa ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwana dalej ustawą lub ustawą o VAT.
Art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (…) podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Art. 2 pkt 6 i pkt 22 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o:
6) towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii;
22) sprzedaży - rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.
Art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Przez świadczenie usług należy rozumieć każde zachowanie, które nie jest dostawą towarów i jest świadczone na rzecz innego podmiotu. Podlega ono opodatkowaniu, gdy jest wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 8 ust. 2 ustawy).
Czynność jest odpłatna, gdy jest wykonywana za wynagrodzeniem. Oznacza to, że podmiot świadczący usługę jest uprawniony, aby żądać zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego) od odbiorcy usługi lub osoby trzeciej.
A zatem: świadczenie jest odpłatne, gdy istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi wypłacane jest wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że ze stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.
Jeżeli nie istnieje podmiot, który odnosi lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, to świadczenie nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Przepisy dotyczące funkcjonowania podatku VAT w krajach członkowskich Unii Europejskiej podlegają harmonizacji na zasadach określonych Dyrektywą Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1 ze zm.), zwaną dalej Dyrektywą 2006/112/WE. Uszczegółowieniem zasad obowiązywania i funkcjonowania podatku VAT określonych w Dyrektywie 2006/112/WE są wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).
W przytoczonych przepisach została zrealizowana zasada powszechności opodatkowania wyrażona w art. 1 Dyrektywy 2006/112/WE. Definicja świadczenia usług stanowi dopełnienie definicji dostawy towarów. To pozwala stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie czynności odpłatnego obrotu profesjonalnego.
Kwestia „odpłatności” była niejednokrotnie rozpatrywana przez TSUE.
Jak zauważył Trybunał w wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise:
„czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem”.
Natomiast w wyroku z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden TSUE wskazał, że:
„czynność podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.
W orzeczeniu z 5 lutego 1981 r., w sprawie C-154/80 Staatssecretaris van Financiën przeciwko Association coopérative „Coöperatieve Aardappelenbewaarplaats GA” Trybunał stwierdził, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.
Zatem z odpłatnością za dostawę towarów lub świadczenie usług mamy do czynienia w sytuacji, gdy pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usługi a zapłatą istnieje związek.
Odpłatność może przybierać różne formy – nie jest warunkiem, aby została ustalona lub dokonana w pieniądzu. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową (zapłata w innym towarze lub usłudze) albo mieszaną (zapłata w części pieniężna i w części rzeczowa). Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.
Aby czynność była opodatkowana podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.
Art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Z opisu sprawy wynika, że świadczą Państwo na terenie Polski usługi zarządzania miejscami parkingowymi – realizując umowy z właścicielami gruntów.
Korzystający, poprzez wjazd samochodem na parking, zawiera z Państwem umowę najmu miejsca parkingowego na warunkach określonych w Regulaminie. Regulamin parkingu umieszczony jest przy wjeździe na parking oraz przy parkometrze. Jeśli Korzystający nie akceptuje zasad Regulaminu powinien niezwłocznie opuścić teren parkingu, co jest równoważne z odstąpieniem od umowy korzystania z miejsca parkingowego (najmu).
Czynsz należny z tytułu zawarcia umowy najmu stanowi Opłata parkingowa (Opłata podstawowa) i jest ona wynagrodzeniem za świadczoną usługę. Wysokość Opłaty jest ściśle zależna od długości postoju pojazdu na parkingu. Czas parkowania podlega opłacie zgodnie z cennikiem. Korzystający mają bardzo często prawo do bezpłatnego początkowego czasu parkowania, które zależy od treści umów z właścicielem lub zarządcą nieruchomości.
Miejsca parkingowe udostępniane są za odpłatnością pobieraną przy użyciu parkomatów lub aplikacji. Zgodnie z Regulaminem Użytkownik parkingu niezwłocznie po zaparkowaniu samochodu powinien określić czas postoju i pobrać z parkomatu bilet za cały ten okres, tj. od momentu zaparkowania do momentu zwolnienia miejsca parkingowego i wyjazdu z parkingu. Opłaty za parkowanie wnoszone są z góry za cały deklarowany łączny czas postoju.
Naruszenie Regulaminu wiąże się z koniecznością zapłaty Opłaty dodatkowej. Obejmuje ona w szczególności sytuacje takie jak:
- nieposiadanie ważnego biletu wskutek nieuiszczenia opłaty;
- przekroczenie opłaconego czasu parkowania;
- parkowanie innych samochodów niż samochody osobowe do 3,5 t;
- nieuiszczenie opłaty za parkowanie pojazdów używanych przez osoby niepełnosprawne oraz pojazdów posiadających zezwolenie na parkowanie na drogach publicznych;
- użycie biletu parkingowego lub karty abonamentowej, które nie są ważne dla danego parkingu;
- nieumieszczenie biletu parkingowego lub karty abonamentowej wewnątrz pojazdu, w określonym widocznym miejscu;
- parkowanie poza wyznaczonymi miejscami parkingowymi lub brak specjalnego zezwolenia na parkowanie na miejscach zarezerwowanych;
- palenie lub używanie otwartego ognia, mycie lub odkurzanie samochodów, wymiana płynów lub oleju, zanieczyszczanie parkingu.
Opłata dodatkowa ma charakter opłaty sankcyjnej. Wezwanie do wniesienia opłaty wystawiane jest przez kontrolerów i umieszczane za wycieraczką przedniej szyby pojazdu.
W wystawionym Wezwaniu Korzystający jest informowany o m.in. możliwości wniesienia reklamacji, jeśli kwestionuje zasadność wystawienia Wezwania. Wskazują Państwo na szereg powodów uznania reklamacji/odstąpienia od pobierania Opłaty dodatkowej, np.:
- brak widocznego biletu w pojeździe, pomimo że bilet ten został faktycznie pobrany,
- możliwość odstąpienia przez Korzystającego od umowy najmu miejsca parkingowego,
- okazanie paragonu ze sklepu, gdzie jest przewidziany darmowy czas parkowania i niepobranie przy tym tzw. biletu darmowego, uprawniającego do bezpłatnego parkowania w określonym czasie,
- błędy literowe kierowców we wpisywaniu numeru rejestracyjnego pojazdu, w wyniku czego kontrolujący wypisuje Wezwanie, które następnie okazuje się bezzasadne,
- prośba właściciela nieruchomości w związku z parkowaniem jego kontrahenta, który przyjechał na rozmowy biznesowe,
- błąd wystawiającego Wezwanie,
- awaria parkomatu.
Zwracają Państwo uwagę, że rozpatrują Państwo pozytywnie około 70% wniosków reklamacyjnych.
Podkreślają Państwo, że w momencie wystawienia Wezwania, nie jest Państwu znana osoba fizyczna, do której kierowane jest Wezwanie. W związku z tym w dacie wystawienia Wezwania nie jest jednoznacznie określony użytkownik parkingu, jak również nie ma pewności, że Opłata dodatkowa jest w ogóle należna.
Jeżeli pomimo braku pozytywnie rozpatrzonej reklamacji użytkownik pojazdu obciążonego Opłatą dodatkową nie uiści tej opłaty w ciągu 2 tygodni, występują Państwo z wnioskiem o udostępnienie danych osobowych właściciela pojazdu do Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców.
Po otrzymaniu z CEPiK informacji o właścicielu pojazdu kierują Państwo do niego Uzupełnione Wezwanie do zapłaty. Jeśli właściciel pojazdu nie uiści Opłaty dodatkowej, zwracają się Państwo do niego o informację, kto korzystał z parkingu. Wskazują Państwo, że dopiero uzyskanie informacji o Korzystającym pozwala na identyfikację beneficjenta usługi.
Kolejne możliwe etapy to windykacja polubowna oraz skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego.
Zdarzają się również przypadki, w których w żaden sposób nie są Państwo w stanie ustalić danych kierowcy pojazdu korzystającego z parkingu - wówczas Opłaty dodatkowe nie są egzekwowane.
Państwa wątpliwości dotyczą uznania świadczenia na rzecz Korzystającego za usługę opodatkowaną podatkiem VAT dopiero w momencie, gdy Korzystający potwierdzi/ /zaakceptuje warunki wykonania usługi.
Przepisy prawa podatkowego nie zawierają definicji odszkodowania. W tym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego.
Na gruncie tego ostatniego, odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto, między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.) rozróżnia dwa rodzaje szkód: deliktową (wynikającą z czynów niedozwolonych) oraz kontraktową (wynikającą z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania umownego).
Art. 415 Kodeksu cywilnego:
Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.
Art. 471 Kodeksu cywilnego:
Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.
Zagadnienie dotyczące kar umownych regulują natomiast przepisy Działu II Kodeksu cywilnego - „Skutki niewykonania zobowiązań”.
Art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego:
Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).
Przepis art. 483 Kodeksu cywilnego jest bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa, tzn. kary umowne mogą być wyłącznie sankcją za niewykonanie lub niewłaściwe wykonanie zobowiązań niepieniężnych.
Z art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że kara umowna jest dodatkowym zastrzeżeniem umownym, wprowadzanym do umowy w ramach swobody kontraktowania, mającym na celu wzmocnienie skuteczności więzi powstałej między stronami w wyniku zawartej przez nie umowy i służy realnemu wykonaniu zobowiązań (wyrok SN z 8 sierpnia 2008 r., sygn. akt V CSK 85/08). Przewidziany umową obowiązek zapłaty kary umownej ma w stosunku do zasadniczego obowiązku dłużnika wynikającego z tej umowy charakter uboczny (akcesoryjny).
Zastrzeżenie kary umownej można zatem traktować jako formę uproszczoną redakcji warunków umowy, która pozwala na przyjęcie przez strony, że wypadki niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, stanowią jednocześnie podstawę do domagania się zapłaty kary umownej.
Z uwagi na powyższe stwierdzić należy, że jeżeli płatności o charakterze odszkodowawczym nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań i kar umownych nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem. Ustalanie statusu wypłacanego odszkodowania, jako podlegającego bądź nie opodatkowaniu podatkiem VAT, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem.
Zagadnienie opłat pobieranych przez spółkę prawa prywatnego prowadzącą prywatne parkingi w razie nieprzestrzegania przez kierowców ogólnych warunków użytkowania tych parkingów było przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE z dnia 20 stycznia 2022 r. w sprawie C‑90/20 Apcoa Parking Danmark.
W wyroku tym Trybunał orzekł, że:
Art. 2 ust. 1 lit. c) dyrektywy 2006/112/WE (dalej: Dyrektywa VAT) należy interpretować w ten sposób, że opłaty kontrolne pobierane przez spółkę prawa prywatnego prowadzącą prywatne parkingi w razie nieprzestrzegania przez kierowców ogólnych warunków użytkowania tych parkingów należy uznać za wynagrodzenie za odpłatne usługi w rozumieniu tego przepisu, które jako takie podlegają podatkowi od wartości dodanej (podatek VAT).
Uzasadniając swoje stanowisko Trybunał przypomniał, że:
(…) zgodnie z art. 2 ust. 1 lit. c) dyrektywy VAT, podatkowi VAT podlega odpłatne świadczenie usług na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze (pkt 26).
W rozumieniu tego przepisu świadczenie usług dokonywane jest «odpłatnie» tylko wtedy, gdy pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż wynagrodzenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości wyodrębnionej usługi świadczonej usługobiorcy. Tak jest w przypadku, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym (wyrok z dnia 16 września 2021 r., Balgarska natsionalna televizia, C-21/20, EU:C:2021:743, pkt 31 i przytoczone tam orzecznictwo)” (pkt 27).
Po przeanalizowaniu sprawy, Trybunał stwierdził, że:
„W sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu, główny warunek dotyczący istnienia świadczeń wzajemnych, wydaje się, że jest spełniony. Uiszczenie opłat za parkowanie oraz, stosownie do okoliczności, kwoty odpowiadającej opłatom kontrolnym za nieprawidłowe parkowanie stanowi bowiem wynagrodzenie za udostępnienie miejsca parkingowego” (pkt 30).
(…) kierowca, który uiszcza te opłaty kontrolne, skorzystał z miejsca parkingowego lub strefy parkowania, a wysokość tych opłat kontrolnych wynika z tego, że warunki zaakceptowane przez danego kierowcę zostały spełnione (tak w pkt 31).
„W związku z tym łączna kwota, jaką kierowcy zobowiązali się zapłacić w zamian za świadczoną przez Apcoa usługę parkingową - w stosownych przypadkach wraz z opłatami kontrolnymi za nieprawidłowe parkowanie – stanowi warunki, na jakich faktycznie skorzystali oni z miejsca parkingowego, i to nawet jeśli zdecydowali się oni na nieprawidłowe jego użytkowanie, przekraczając dozwolony czas postoju, nie uzasadniając prawidłowo swojego prawa postoju czy też parkując na miejscu zastrzeżonym, nieoznaczonym lub w sposób utrudniający ruch, z naruszeniem ogólnych warunków użytkowania odnośnych parkingów” (pkt 32).
„W rezultacie wydaje się, że te opłaty kontrolne mogą mieć bezpośredni związek z usługą parkingową i w konsekwencji można je uznać za integralną część całkowitej kwoty, którą kierowcy zobowiązali się zapłacić Apcoa, decydując się na zaparkowanie swojego pojazdu na jednym z parkingów, którymi spółka ta zarządza (pkt 33)”.
Zdaniem Trybunału, pobranie opłat dodatkowych nie byłoby możliwe, gdyby wcześniej nie została wykonana usługa udostępnienia miejsca parkingowego, zatem obowiązek zapłaty opłaty kontrolnej za nieprzestrzeganie regulaminu stanowi jeden z warunków skorzystania z usługi. W konsekwencji, TSUE doszedł do przekonania, że opłaty kontrolne oraz opłaty za parkowanie są ze sobą powiązane i łącznie stanowią wynagrodzenie za świadczenie usług – opodatkowane VAT.
Trybunał przypomniał również, że:
„(…), bezpośredni związek istnieje wówczas, gdy dwa świadczenia są od siebie wzajemnie zależne, a mianowicie jedno jest dokonywane tylko pod warunkiem dokonania drugiego – i odwrotnie (wyrok z dnia 11 marca 2020 r., San Domenico Vetraria, C-94/19, EU:C:2020:193, pkt 26 i przytoczone tam orzecznictwo)” (pkt 41).
„Otóż jest tak w niniejszym przypadku, ponieważ, jak zauważył rzecznik generalny w pkt 66 opinii, pobieranie przez Apcoa opłat kontrolnych za nieprawidłowe parkowanie i parkowanie przez danego kierowcę w szczególnych okolicznościach, które określiła ta spółka, a które pociągają za sobą takie podwyższone opłaty za parkowanie, są ze sobą powiązane. Konieczność przeprowadzenia kontroli nieprawidłowego parkowania i w konsekwencji nałożenie takich opłat kontrolnych nie może bowiem mieć miejsca, jeżeli usługa udostępnienia miejsca parkingowego nie została wcześniej wykonana” (pkt 42).
Zdaniem Trybunału, wniosku tego nie podważa okoliczność, że kwota opłaty kontrolnej jest z góry określona i pozostaje bez konkretnego gospodarczego związku z wartością świadczonej usługi parkingowej oraz to, że opłata kontrolna za nieprawidłowe parkowanie jest uznawana w prawie krajowym za karę.
„(…) zgodnie z utrwalonym orzecznictwem dla zakwalifikowania transakcji jako transakcji dokonanej odpłatnie w rozumieniu art. 2 ust. 1 lit. c) dyrektywy VAT bez znaczenia jest wysokość świadczenia wzajemnego, w szczególności okoliczność, czy jest ona równa kosztom poniesionym przez podatnika w związku ze świadczeniem usługi, czy też od nich wyższa lub niższa. Taka okoliczność nie może mieć bowiem wpływu na bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem usług a otrzymanym świadczeniem wzajemnym (wyrok z dnia 11 marca 2020 r., San Domenico Vetraria, C-94/19, EU:C:2020:193, pkt 29 i przytoczone tam orzecznictwo)” (pkt 45).
Ponadto Trybunał zauważył, że:
„(…) dla celów wykładni przepisów dyrektywy VAT ocena tego, czy płatność dokonywana jest w zamian za świadczenie usługi, jest kwestią z zakresu prawa Unii, którą należy rozstrzygać odrębnie od oceny dokonywanej na mocy prawa krajowego (wyrok z dnia 22 listopada 2018 r., MEO – Serviços de Comunicaçoes e Multimédia, C-295/17, EU:C:2018:942, pkt 69, 70)” (pkt 46).
Z powyższego wynika, że okoliczność, iż opłata kontrolna za nieprawidłowe parkowanie jest uznawania w prawie krajowym za karę, nie ma decydującego znaczenia dla kwalifikacji kwoty określonej z góry w umowie o świadczenie usług.
Przy ocenie skutków podatkowych konkretnej opłaty dodatkowej należy w szczególności zwracać uwagę, czy usługa została rzeczywiście wykonana czy też nie. Ma to bowiem istotne znaczenie dla skutków podatkowych opłat mających charakter sankcyjny.
Jak wynika z przedstawionego przez Państwa opisu sprawy, w przypadku nieuiszczenia opłaty, przekroczenia opłaconego czasu parkowania lub innego rodzaju naruszenia zasad korzystania z parkingu, pobierana jest opłata dodatkowa. Zatem, w analizowanej sprawie istnieje bezpośredni związek pomiędzy nałożeniem opłaty dodatkowej a skorzystaniem z usługi parkowania (najem miejsca parkingowego).
Te dwa świadczenia - najem miejsca parkingowego oraz nałożenie kary umownej - są od siebie wzajemnie zależne, a mianowicie jedno jest dokonywane tylko pod warunkiem dokonania drugiego i odwrotnie.
Bez znaczenia dla opodatkowania VAT pozostaje fakt, że jako usługodawca nie są Państwo w stanie w niektórych przypadkach ustalić danych użytkownika pojazdu naruszającego warunki korzystania z parkingu. Danych takich nie posiadają Państwo również w odniesieniu do kierowców, którzy nie naruszają regulaminu parkingu – a w takim przypadku usługa udostępnienia miejsca parkingowego zostaje wyświadczona i podlega opodatkowaniu VAT. Brak możliwości ustalenia danych podmiotów korzystających z miejsca parkingowego, pozostaje bez wpływu na opodatkowanie VAT takich opłat.
Z definicji świadczenia usług wynika wyłącznie wymóg, aby istniał konsument - odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Z przepisów nie wynika natomiast wymóg, aby odbiorca usługi był imiennie zidentyfikowany jako osoba fizyczna. Jak Państwo wskazali, odbiorcą Państwa usługi, polegającej na najmie miejsca parkingowego na podstawie Regulaminu, jest osoba kierująca pojazdem, który został zaparkowany na miejscu parkingowym. W analizowanej sprawie istnieje zatem zarówno odbiorca świadczonej przez Państwa usługi, stosunek prawny między Państwem a konsumentem, jak i określone wynagrodzenie za ww. usługę. Świadczenie to stanowi zatem usługę opodatkowaną podatkiem VAT niezależnie od tego, czy zidentyfikują Państwo Korzystającego w sposób umożliwiający wysyłanie mu korespondencji i czy potwierdzi on warunki wykonania usług. W szczególności należy podkreślić, że umowę najmu miejsca parkingowego Korzystający zawiera z Państwem poprzez wjazd samochodu na parking.
Opłaty dodatkowe stanowią integralną część całkowitej kwoty, którą Korzystający zobowiązali się zapłacić Państwu, decydując się na zaparkowanie swojego pojazdu na parkingu, którym Państwo zarządzają. W przypadku Opłat dodatkowych usługa na rzecz Korzystającego została rzeczywiście przez Państwa wykonana. W Państwa sprawie - analogicznie jak w sprawie C-90/20 Apcoa - „nałożenie takich opłat kontrolnych nie może bowiem mieć miejsca, jeżeli usługa udostępnienia miejsca parkingowego nie została wcześniej wykonana”. Uznanie relacji pomiędzy Państwem a Korzystającym za odpłatne świadczenie usług następuje wraz z wykonaniem usługi, a nie dopiero w momencie, gdy Korzystający potwierdzi/zaakceptuje warunki wykonania usługi.
Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest nieprawidłowe.
Państwa wątpliwości dotyczą także momentu powstania obowiązku podatkowego VAT dla Opłat dodatkowych.
Regulacje dotyczące momentu powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług zawierają przepisy art. 19a ustawy.
Art. 19a ust. 1 ustawy:
Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 1b, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20, art. 21 ust. 1 i art. 138f.
Dla niektórych usług powstanie obowiązku podatkowego uregulowane jest w szczególny sposób, na mocy art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b ustawy:
Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury z tytułu świadczenia usług:
- telekomunikacyjnych,
- wymienionych w poz. 24-37, 50 i 51 załącznika nr 3 do ustawy,
- najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,
- ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
- stałej obsługi prawnej i biurowej,
- dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego,
- z wyjątkiem usług, do których stosuje się art. 28b, stanowiących import usług.
W opisie sprawy wskazali Państwo, że świadczą Państwo usługi zarządzania miejscami parkingowymi. Miejsca parkingowe udostępniane są za odpłatnością pobieraną przy użyciu parkomatów lub aplikacji poprzez wykupienie biletu.
Charakter tego rodzaju usługi, polegającej na udostępnieniu miejsca parkingowego, pozostaje zbieżny z charakterem usług najmu czy usług o podobnym do najmu charakterze. Nie ma przy tym znaczenia czas parkowania, ani to, z jakiego powodu nałożono opłatę dodatkową.
Dyrektywa 2006/112/WE wprost posługuje się pojęciem „wynajmu miejsc parkingowych dla pojazdów” w art. 135 ust. 2 lit. b Dyrektywy 2006/112/WE:
Zwolnienie przewidziane w ust. 1 lit. l) nie obejmuje wynajmu miejsc parkingowych dla pojazdów.
Powyższe potwierdza zatem, że analizowaną czynność - udostępnianie miejsc parkingowych - należy traktować jako usługę najmu czy usług o podobnym charakterze.
Art. 19a ust. 7 ustawy:
W przypadkach, o których mowa w ust. 5 pkt 3 i 4, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3 i 4, a w przypadku gdy nie określono takiego terminu - z chwilą upływu terminu płatności.
Art. 19a ust. 8 ustawy:
Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z wyjątkiem:
1)dostaw towarów, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstaje w sposób, o którym mowa w ust. 1b;
2)dostaw towarów i świadczenia usług, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstaje w sposób, o którym mowa w ust. 5 pkt 4.
Art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy:
Fakturę wystawia się nie później niż z upływem terminu płatności - w przypadku, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4.
W świetle powołanych przepisów, w przypadku nałożenia opłaty dodatkowej za nieuiszczenie opłaty za parkowanie lub przekroczenie opłaconego czasu parkowania, obowiązek ten będzie powstawał na zasadach określonych dla usług najmu lub usług o podobnym charakterze.
Z opisu sprawy wynika, że w analizowanej sprawie, w związku z nieregulaminowym korzystaniem z miejsca parkingowego, mogą wystąpić dwie zasadnicze sytuacje z tytułu których naliczają Państwo Opłaty dodatkowe, tj.:
1)brak ważnego biletu wskutek nieuiszczenia opłaty lub
2)przekroczenie opłaconego czasu parkowania.
Wskazali Państwo również na inne naruszenia Regulaminu, za które naliczają Państwo Opłaty dodatkowe:
- parkowanie innych samochodów niż samochody osobowe do 3,5 t;
- nieuiszczenie opłaty za parkowanie pojazdów używanych przez osoby niepełnosprawne oraz pojazdów posiadających zezwolenie na parkowanie na drogach publicznych;
- użycie biletu parkingowego lub karty abonamentowej, które nie są ważne dla danego parkingu;
- nieumieszczenie biletu parkingowego lub karty abonamentowej wewnątrz pojazdu, w określonym widocznym miejscu;
- parkowanie poza wyznaczonymi miejscami parkingowymi lub brak specjalnego zezwolenia na parkowanie na miejscach zarezerwowanych;
- palenie lub używanie otwartego ognia, mycie lub odkurzanie samochodów, wymiana płynów lub oleju, zanieczyszczanie parkingu.
Zasadniczo obowiązek podatkowy dla czynności opisanych we wniosku (udostępnianie miejsc parkingowych) powinien powstawać w dacie wystawienia faktury – co wskazano powyżej.
Przy czym, jeżeli świadczenie będzie miało miejsce na rzecz podmiotów niebędących podatnikami podatku VAT, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze, obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą:
- upływu terminu płatności, lub
- wystawienia faktury - jeżeli podatnik zdecyduje się na wystawienie faktury takiemu podmiotowi (pomimo braku takiego obowiązku na gruncie przepisów o podatku VAT) i faktura ta zostanie wystawiona przed upływem terminu płatności. Wystawienie faktury po terminie płatności nie powoduje „ponownego” powstania obowiązku podatkowego.
Upływ terminu płatności powinien zostać przy tym określony zgodnie z przyjętymi przez podatnika zasadami dostępnymi dla nabywcy, np. określony regulamin parkowania pojazdu, który nabywca akceptuje, korzystając z usługi parkowania.
W opisie sprawy wskazano m.in., że miejsca parkingowe udostępniane są za odpłatnością pobieraną przy użyciu parkomatów. Opłaty za parkowanie wnoszone są z góry za cały deklarowany łączny czas postoju, niezwłocznie po przybyciu na parking.
W przypadku nieuiszczenia opłaty lub przekroczenia opłaconego czasu parkowania oraz innych naruszeń Regulaminu pobierana jest Opłata dodatkowa. Wezwanie do jej wniesienia wystawiane jest przez kontrolerów i umieszczane za wycieraczką przedniej szyby pojazdu. Opłata dodatkowa winna być wpłacana najpóźniej w ciągu 14 dni od wystawienia Wezwania na wyodrębniony rachunek bankowy podany w Wezwaniu. Każdy klient, który nie zgadza się z nałożoną w Wezwaniu Opłatą dodatkową, ma możliwości złożenia reklamacji do wystawionej Opłaty dodatkowej, a informacja ta jest zamieszczana w Regulaminie oraz na druku Wezwania. Rozpatrują Państwo reklamację w ciągu 14 dni od jej otrzymania i udzielają odpowiedzi listownie lub drogą elektroniczną. W przypadku, gdy jest podstawa do uznania reklamacji, wniosek reklamacyjny jest pozytywnie rozpatrywany, a opłata dodatkowa anulowana.
W przypadku, gdy użytkownik pojazdu, na którego pojazd nałożono Opłatę dodatkową, nie uiści jej w przeciągu w 2 tygodni od daty jej naliczenia oraz nie złoży reklamacji do Opłaty dodatkowej lub gdy reklamacja została rozpatrzona negatywnie, rozpoczynają Państwo procedurę mającą na celu ustalenie danych właściciela pojazdu i zwracają się Państwo do niego o informację, kto korzystał z Parkingu. W razie nieuiszczenia Opłaty dodatkowej przez zidentyfikowanego Korzystającego, sprawa kierowana jest do windykacji polubownej, a dalszym możliwym krokiem jest postępowanie sądowe.
Z powyższego wynika, że określili Państwo terminy płatności Opłaty dodatkowej. Są one uzależnione od określonego zachowania odbiorcy usługi parkingowej.
Opłaty dodatkowe, o których mowa w analizowanej sprawie, stanowią część wynagrodzenia należnego Państwu za udostępnienie miejsc parkingowych. Opłaty te nie kreują innego świadczenia odrębnego (samodzielnego) od usługi parkowania. Są one ściśle związane ze skorzystaniem z miejsca parkingowego i odnoszą się do niewywiązania się kierowcy pojazdu (użytkownika parkingu) z obowiązków przewidzianych w Regulaminie podczas korzystania z miejsca parkingowego. Przedmiotowe opłaty dodatkowe stanowią płatność wynikającą z korzystania z miejsca parkingowego. Tym samym podlegają one opodatkowaniu na zasadach właściwych dla usługi parkingowej.
Należy przy tym dokonać rozróżnienia na:
1.opłaty, które są nakładane z tytułu przekroczenia czasu parkowania lub brakiem wniesienia opłaty parkingowej oraz
2.opłaty, które są nakładane w związku z innymi naruszeniami Regulaminu.
W pierwszej sytuacji kierowca, który wjeżdża na parking, zobowiązuje się uiścić z góry opłatę za parkowanie – cały deklarowany łączny czas postoju. Zgodnie z Regulaminem Korzystający ma wykupić bilet parkingowy w parkomacie lub aplikacji.
Gdy Korzystający przekracza opłacony czasu parkowania, to nakładają Państwo na niego Opłatę dodatkową. Nałożenie tej Opłaty nie zmienia jednak charakteru świadczonej usługi – w dalszym ciągu jest to usługa parkingowa świadczona na rzecz kierowcy pojazdu. Po przekroczeniu deklarowanego czasu postoju kierowca pojazdu wciąż korzysta z miejsca parkingowego, które od Państwa wynajął, na takich samych zasadach (w taki sam sposób).
Podobnie w sytuacji, gdy Korzystający nie wniósł opłaty parkingowej - zgodnie z Regulaminem, jego obowiązkiem było wniesienie tej opłaty po zaparkowaniu pojazdu.
Z analizy opisu sprawy wynika, że brak wniesienia opłaty parkingowej lub przekroczenie czasu parkowania obejmuje też takie sytuacje, jak:
- nieuiszczenie opłaty za parkowanie pojazdów używanych przez osoby niepełnosprawne oraz pojazdów posiadających zezwolenie na parkowanie na drogach publicznych;
- użycie biletu parkingowego lub karty abonamentowej, które nie są ważne dla danego parkingu - oznacza to bowiem, że dla danego parkingu korzystanie z miejsca parkingowego nie zostało opłacone.
Wskazali Państwo także inne naruszenia Regulaminu, za które nakładają Państwo na Korzystających Opłaty dodatkowe. Mogą być one nałożone niezależnie od tego, czy Korzystający wniósł opłatę parkingową i czy nie przekroczył zadeklarowanego czasu:
- parkowanie innych samochodów niż samochody osobowe do 3,5 t;
- nieumieszczenie biletu parkingowego lub karty abonamentowej wewnątrz pojazdu, w określonym widocznym miejscu;
- parkowanie poza wyznaczonymi miejscami parkingowymi lub brak specjalnego zezwolenia na parkowanie na miejscach zarezerwowanych;
- palenie lub używanie otwartego ognia, mycie lub odkurzanie samochodów, wymiana płynów lub oleju, zanieczyszczanie parkingu.
W takiej sytuacji wyznaczają Państwo w Wezwaniu termin płatności Opłaty Dodatkowej.
Jak wskazano powyżej, w przypadku usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z dyspozycją art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy, tj. w dacie wystawienia faktury.
Natomiast zgodnie z art. 19a ust. 7 ustawy w przypadkach, o których mowa w ust. 5 pkt 3 i 4, gdy podatnik nie wystawił faktury lub wystawił ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminów wystawienia faktury określonych w art. 106i ust. 3 i 4, a w przypadku, gdy nie określono takiego terminu - z chwilą upływu terminu płatności.
W konsekwencji, należy stwierdzić, że obowiązek podatkowy z tytułu czynności, w związku z którymi pobierane są/będą od kierowców pojazdów Opłaty dodatkowe, powinni Państwo rozpoznać zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b tiret trzecie w zw. z art. 19a ust. 7 ustawy, a nie – jak wskazują Państwo w swoim stanowisku – w momencie wpływu Opłaty dodatkowej na Państwa konto, a w przypadku Opłaty dodatkowej wynikającej z prawomocnego wyroku sądowego w dacie uprawomocnienia się tego wyroku.
Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest nieprawidłowe.
W pytaniu nr 3 sformułowali Państwo wątpliwości dotyczące opodatkowania Opłaty dodatkowej w sytuacjach, gdy:
a)uznają Państwo reklamację za zasadną,
b)nie są Państwo w stanie ustalić danych podmiotu korzystającego w miejsca parkingowego.
Należy pamiętać, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają – co do zasady – czynności, a nie przepływy pieniężne, wyjątkiem jest opodatkowanie zaliczek, przedpłat, zadatków, zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy.
TSUE, w wyroku z dnia 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG wskazał, że:
„(...) w ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie.
Należy zatem w każdym przypadku uznania reklamacji rozstrzygnąć, czy doszło do świadczenia usług, za które należna jest Państwu zapłata.
W sytuacjach takich jak:
- brak widocznego biletu w pojeździe, pomimo że bilet ten został faktycznie pobrany,
- błędy literowe kierowców we wpisywaniu numeru rejestracyjnego pojazdu, w wyniku czego kontrolujący wypisuje Wezwanie, które następnie okazuje się bezzasadne
- błąd wystawiającego wezwanie,
usługa de facto zostaje wykonana i opłacona, opodatkowaniu podlega zatem opłata, którą uiścił Korzystający. Natomiast Opłata dodatkowa, naliczona i anulowana, nie podlega opodatkowaniu.
W sytuacji, kiedy Korzystający odstąpił od umowy najmu miejsca parkingowego, jak i w innych przypadkach, gdy nie wykonali Państwo usługi, nie jest Państwu należne wynagrodzenie, także w formie Opłaty dodatkowej. W takiej sytuacji naliczona i anulowana Opłata dodatkowa również nie podlega opodatkowaniu.
Natomiast gdy usługa udostępnienia miejsca parkingowego została wykonana i należne jest Państwu wynagrodzenie w postaci Opłaty dodatkowej, wówczas - jak wskazano w odpowiedzi na pytanie nr 1 - usługa ta jest czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT. Możliwość ustalenia danych podmiotu korzystającego z miejsca parkingowego, od której uzależniają Państwo możliwość podjęcia czynności związanych z wyegzekwowaniem Opłaty dodatkowej, nie wpływa na charakter świadczenia, które realizowane jest na rzecz konkretnego Korzystającego na podstawie stosunku umownego (regulaminu) przewidującego odpłatność na Państwa rzecz. W takim przypadku Opłata dodatkowa jest wynagrodzeniem za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.
Państwa stanowisko, dotyczące braku opodatkowania Opłaty dodatkowej w sytuacjach, gdy:
a)uznają Państwo reklamację za zasadną - jest prawidłowe,
b)nie są Państwo w stanie ustalić danych podmiotu korzystającego w miejsca parkingowego - jest nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy:
- stanu faktycznego, który Państwo przedstawili, i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz
- zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili, i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Odnosząc się do powołanej przez Państwa interpretacji indywidualnej z 25 sierpnia 2023 r. nr 0112-KDIL3.4012.387.2023.2.EW należy wskazać, że interpretacje mogą być poddane weryfikacji w trybie art. 14e § 1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym Szef Krajowej Administracji Skarbowej może z urzędu zmienić wydaną interpretację indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Oznacza to, że interpretacje indywidualne wydane przez upoważniony do tego organ, każdorazowo podlegają analizie i weryfikacji, a w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, Szef Krajowej Administracji Skarbowej może zmienić nieprawidłową interpretację indywidualną.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).