Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 października 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 29 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

‒braku opodatkowania podatkiem VAT otrzymanego przez Gminę dofinansowania (dotacji i pożyczki) od WFOŚiGW,

‒braku prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z realizacją zadania: „…”,

‒braku opodatkowania podatkiem VAT należności, od posiadacza odpadów obciążonego na podstawie decyzji administracyjnej, rekompensujących koszty poniesione przez Gminę na usuwanie odpadów zagrażających życiu i środowisku.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina jako jednostka samorządu terytorialnego posiada osobowość prawną. Jest podatnikiem podatku VAT czynnym, czyli prowadzi sprzedaż opodatkowaną, związaną m.in. z usługami dzierżawy, najmu, użytkowania wieczystego, sprzedażą gruntów.

Gmina w myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Zgodnie z art. 6 przywoływanej ustawy do zakresu działania Gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Gmina wykonuje zadania własne, do których stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy o samorządzie gminnym, należą zadania w zakresie m.in. ochrony środowiska i przyrody oraz usuwania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych.

Gmina zamierza realizować zadanie pn. „…”.

Na terenie Gminy na nieruchomości, której właścicielem jest osoba prywatna doszło do ujawnienia niebezpiecznych odpadów. Do nagromadzenia odpadów doszło w okresie (…). Odpady znajdują się (…).

W dniu (…) ww. odpady zostały ujawnione przez pracowników (…) (dalej… ). Podczas przeprowadzenia oględzin, w której brali udział przedstawiciele (…).

Zgodnie z art. 26a pkt 1 ustawy o odpadach, w przypadku gdy ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia ludzi lub środowiska konieczne jest niezwłoczne usunięcie odpadów, właściwy organ podejmuje działania polegające na usunięciu odpadów i gospodarowaniu nimi.

Na podstawie pkt 2 ppkt 3 tego samego artykułu wskazanej wyżej ustawy właściwym organem w sprawach, o których mowa w ust. 1, jest: wójt, burmistrz lub prezydent miasta.

W drodze decyzji nr (…) z dnia (…) skierowanej do władającego powierzchnią ziemi, w celu niezwłocznego usunięcia niebezpiecznych odpadów, Wójt Gminy orzekł o konieczności niezwłocznego usunięcia i zagospodarowania odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania, ze względu na zagrożenie życia i zdrowia ludzi oraz środowiska. W sentencji wskazano, iż działania mające na celu usunięcie odpadów prowadzone będą do momentu całkowitego usunięcia odpadów poprzez przetransportowanie odpadów przez uprawniony, posiadający wymagane zezwolenia podmiot, do miejsca ich unieszkodliwienia (składowania), prowadzonego przez uprawniony, posiadający wymagane zezwolenia zgodnie z przepisami obowiązującymi w czasie usuwania odpadów, na zasadach określonych w obowiązujących przepisach prawa. Określono termin rozpoczęcia działań polegających na usunięciu odpadów na (…) i termin zakończenia tych działań na dzień (…).

W związku z powyższym zdarzeniem, Gmina zamierza realizować zadanie polegające na usunięciu i unieszkodliwieniu odpadów znajdujących się (…) należącej do osoby prywatnej. Nieruchomość wskazana powyżej nie jest w żaden sposób wykorzystywana przez Gminę.

Na wyżej wymieniony cel Gmina zamierza pozyskać środki z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach Programu…: „…”. Celem programu jest likwidacja zagrożeń zdrowotnych i środowiskowych poprzez dofinansowanie kosztów usunięcia odpadów i gospodarowaniu nimi w przypadku, o którym mowa w art. 26a ustawy o odpadach.

Dofinansowanie udzielone będzie w formie dotacji i pożyczki łącznie (pożyczka nie podlega umorzeniu). Łączna kwota wsparcia wynosi 100% kosztów kwalifikowanych zadania, przy czym dotacja nie może przekroczyć 80% kwoty możliwego dofinansowania. Środki z dofinansowania wypłacane będą bezgotówkowo, na podstawie wystawionych rachunków lub faktur za realizację prac objętych dofinansowaniem, zgodnym z obowiązującym do zawartej umowy „Harmonogramem rzeczowo-finansowym zadania” sukcesywnie, wraz z postępem robót lub w formie refundacji na konto Beneficjenta. Umowa na realizację prac związanych z niezwłocznym usuwaniem odpadów ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia ludzi lub środowiska zawarta będzie pomiędzy Gminą, a wyspecjalizowaną firmą posiadającą odpowiednie uprawnienia do unieszkodliwiania odpadów. W związku z realizacją zadania, Gmina będzie ponosić wydatki udokumentowane fakturami z wykazanymi kwotami podatku VAT naliczonego. Na fakturach dokumentujących te wydatki Gmina wskazana będzie jako nabywca usług.

Gmina będzie żądać w drodze wydanej decyzji administracyjnej od posiadacza odpadów zwrotu poniesionych kosztów działań polegających na usunięciu odpadów i gospodarowaniu nimi. W przypadku wpłaty przez posiadacza odpadów na rachunek Gminy kwoty pieniędzy, jaka została wydana na usuwanie zagrożenia dla ludzi i środowiska, wszelkie środki odzyskane, Gmina przekaże na konto WFOŚiGW… (do wysokości otrzymanej dotacji).

Pytania

1.Czy w związku z otrzymanym dofinansowaniem (dotacji) od WFOŚiGW… na realizację zadania „…”, Gmina będzie zobowiązana do odprowadzenia podatku VAT należnego?

2.Czy Gminie będzie przysługiwać prawo do odliczenia pełnych kwot podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki poniesione w związku z realizacją zadania „…”?

3.Czy ściągnięte należności od posiadacza odpadów obciążonego na podstawie decyzji administracyjnej, rekompensującej koszty poniesione przez Gminę na usuwanie odpadów zagrażających życiu i środowisku będą polegać opodatkowaniu podatkiem VAT należnym?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1.

Zdaniem Gminy, otrzymane na rachunek bankowy Gminy dofinansowanie od WFOŚiGW, zarówno dotacja, jak i pożyczka na zadanie „…” nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż nie występuje tutaj świadczenie podlegające opodatkowaniu.

Według art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, do podstawy opodatkowania należy włączyć również otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty mające bezpośredni wpływ na cenę dostarczonych towarów lub świadczonych usług.

W opisanym przez Gminę zdarzeniu przyszłym, otrzymana dotacja nie dotyczyłaby konkretnej czynności polegającej opodatkowaniu VAT. W opisanej sprawie Gmina działa jak organ władzy, a nie jako podatnik VAT.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, za podatników uznaje się osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie natomiast do treści art. 15 ust. 6 tej ustawy o VAT, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Zgodnie z przytoczonymi powyżej przepisami ustawy o VAT, w niektórych sytuacjach gminy mogą być podatnikami VAT z tytułu wykonywanych czynności. Gminy wyposażone są w osobowość prawną oraz w określonym zakresie wykonują samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Tym samym należy uznać, iż gminy spełniają zawartą w ww. przepisach definicję podatnika VAT, o ile ich działania są realizowane na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Mimo, że Wnioskodawca jest jednostką samorządu terytorialnego zarejestrowaną na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny, w sprawie która jest przedmiotem niniejszego wniosku Gmina działa jako organ władzy publicznej. Postępowanie w sprawie niezwłocznego usuwania odpadów z działek znajdujących się na terenie Gminy ze względu na zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi lub środowiska realizowane będzie na podstawie decyzji administracyjnej wynikającej z obowiązków nałożonych art. 26a Ustawy o odpadach, a nie na podstawie umów cywilno-prawnych. Otrzymane dofinansowanie w formie dotacji i pożyczki nie będzie opodatkowane podatkiem VAT, gdyż środki te nie będą zapłatą za usługę wykonaną na rzecz domniemanych właścicieli odpadów i nie wystąpi świadczenie podlegające opodatkowaniu.

Ad 2.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z pewnymi zastrzeżeniami, które nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Z treści wskazanej powyżej regulacji wynika zatem, iż prawo do odliczenia VAT naliczonego przysługuje, gdy nabywane towary/usługi są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych VAT. Dla oceny możliwości skorzystania z prawa do odliczenia, w każdym przypadku istotne jest więc ustalenie, czy towary i usługi przy zakupie których naliczono VAT:

zostały nabyte przez podatnika tego podatku oraz

pozostają w związku z wykonywanymi przez niego czynnościami opodatkowanymi.

Mimo, iż Wnioskodawca będzie ponosić wydatki udokumentowane fakturami z wykazanymi kwotami podatku VAT naliczonego, to w realizowanym zadaniu Gmina występuje nie jako podatnik VAT czynny, tylko jako organ władzy publicznej. Nabywana usługa nie ma związku z czynnościami opodatkowanymi, w konsekwencji nie jest spełniony warunek umożliwiający odliczanie podatku VAT naliczonego.

Tym samym, stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, Gminie nie będzie przysługiwać prawo do odliczenia pełnych kwot podatku VAT naliczonego z faktur dokumentujących wydatki poniesione na usuwanie odpadów niebezpiecznych z nieruchomości, których właścicielami są osoby prywatne i jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, Gminie nie będzie przysługiwać prawo do odliczenia pełnych kwot podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki poniesione w związku z realizacją przedmiotowego zadania.

Ad 3.

Na podstawie art. 26a pkt 6 ustawy o odpadach, właściwy organ (w przypadku Wnioskodawcy jest to Wójt) żąda od posiadacza odpadów odpowiedzialnego za gospodarowanie odpadami zwrotu poniesionych przez siebie kosztów działań polegających na usunięciu odpadów i gospodarowaniu nimi. Posiadacz odpadów jest obowiązany zwrócić te koszty w terminie 14 dni od dnia doręczenia żądania.

Ściągnięte należności od posiadacza odpadów na podstawie decyzji administracyjnej, rekompensującej koszty poniesione przez Gminę na usuwanie odpadów zagrażających życiu i środowisku nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT należnym, gdyż kwoty te zostaną ustalone na podstawie decyzji administracyjnej. W przypadku tym Gmina działa jako organ władzy publicznej, a nie jako podatnik VAT.

Konkludując, Gmina stoi na stanowisku, że ściągnięte należności od posiadacza odpadów obciążonego na podstawie decyzji administracyjnej, rekompensującej koszty poniesione przez Gminę na usuwanie odpadów zagrażających życiu i środowisku, nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT należnym.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie należy wskazać, że dla przejrzystości rozstrzygnięcia uznano za zasadne udzielenie w pierwszej kolejności odpowiedzi na pytanie nr 1 oraz 3, a następnie na pytanie nr 2 wniosku ORD-IN.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.) zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży - rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zauważyć należy, że pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w rozumieniu art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Zatem, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy:

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 ust. 1 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006 s. 1, z późn. zm.), zwanej dalej „Dyrektywy 2006/112/WE”, zgodnie z którym:

Krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Jednakże w przypadku gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.

W każdych okolicznościach podmioty prawa publicznego są uważane za podatników w związku z czynnościami określonymi w załączniku I, chyba że niewielka skala tych działań sprawia, że mogą być one pominięte.

Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Bowiem tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 z późn. zm.):

Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 i pkt 3 ww. ustawy o samorządzie gminnym:

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy:

1)ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej

3)wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 19 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1587 ze zm.):

Ilekroć w ustawie jest mowa o posiadaczu odpadów - rozumie się przez to wytwórcę odpadów lub osobę fizyczną, osobę prawną oraz jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej będące w posiadaniu odpadów; domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości.

Stosownie do art. 26 ust. 1 ustawy o odpadach:

Posiadacz odpadów jest obowiązany do niezwłocznego usunięcia odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania.

W myśl art. 26 ust. 2 ustawy o odpadach:

Z zastrzeżeniem art. 26a, w przypadku nieusunięcia odpadów zgodnie z ust. 1, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, w drodze decyzji wydawanej z urzędu, nakazuje posiadaczowi odpadów usunięcie odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania, z wyjątkiem przypadku, gdy obowiązek usunięcia odpadów jest skutkiem wydania decyzji o cofnięciu decyzji związanej z gospodarką odpadami, stwierdzenia nieważności, uchylenia lub wygaśnięcia decyzji związanej z gospodarką odpadami.

Z kolei zgodnie z art. 26a ust. 1 ustawy o odpadach:

W przypadku gdy ze względu na zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi lub środowiska konieczne jest niezwłoczne usunięcie odpadów, właściwy organ podejmuje działania polegające na usunięciu odpadów i gospodarowaniu nimi.

Stosownie do art. 26a ust. 2 ustawy o odpadach:

Właściwym organem w sprawach, o których mowa w ust. 1, jest:

1)w przypadku terenów zamkniętych oraz nieruchomości, którymi gmina włada jako władający powierzchnią ziemi - regionalny dyrektor ochrony środowiska;

2)w przypadku gdy obowiązek usunięcia odpadów powstał w związku z wydaniem decyzji o cofnięciu decyzji związanej z gospodarką odpadami, stwierdzeniem nieważności, uchyleniem lub wygaśnięciem decyzji związanej z gospodarką odpadami - organ właściwy do wydania tej decyzji;

3)w pozostałych przypadkach - wójt, burmistrz lub prezydent miasta.

W myśl art. 26a ust. 3 ustawy o odpadach:

W celu wykonania obowiązków, o których mowa w ust. 1, właściwy organ określa, w drodze decyzji skierowanej do władającego powierzchnią ziemi:

1)zakres i termin udostępnienia przez niego powierzchni ziemi, obiektów lub innych miejsc, w których znajdują się odpady;

2)zakres i sposób przeprowadzenia działań mających na celu usunięcie odpadów przez ten organ;

3)termin rozpoczęcia i zakończenia działań, o których mowa w pkt 2.

Stosownie do art. 26a ust. 4 ustawy o odpadach:

Decyzja, o której mowa w ust. 3, podlega natychmiastowemu wykonaniu. Przepisów art. 61 § 3 i 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 259 i 803) nie stosuje się.

Zgodnie z art. 26a ust. 6 ustawy o odpadach:

Właściwy organ żąda od posiadacza odpadów odpowiedzialnego za gospodarowanie odpadami zwrotu poniesionych przez siebie kosztów działań polegających na usunięciu odpadów i gospodarowaniu nimi. Posiadacz odpadów jest obowiązany zwrócić te koszty w terminie 14 dni od dnia doręczenia żądania.

Z opisu sprawy wynika, że planują Państwo zrealizować zadanie pn. „…”. Na wyżej wymieniony cel zamierzają Państwo pozyskać środki z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej… w ramach Programu …: „…”. Dofinansowanie udzielone będzie w formie dotacji i pożyczki łącznie (pożyczka nie podlega umorzeniu). Łączna kwota wsparcia wynosi 100% kosztów kwalifikowanych zadania, przy czym dotacja nie może przekroczyć 80% kwoty możliwego dofinansowania. Umowa na realizację prac związanych z niezwłocznym usuwaniem odpadów ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia ludzi lub środowiska zawarta będzie pomiędzy Państwem, a wyspecjalizowaną firmą posiadającą odpowiednie uprawnienia do unieszkodliwiania odpadów. W związku z realizacją zadania, będą Państwo ponosić wydatki udokumentowane fakturami z wykazanymi kwotami podatku VAT naliczonego. Na fakturach dokumentujących te wydatki Państwo będą wskazani jako nabywca usług. We wniosku skazali Państwo również, że wykonują zadania własne, do których stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy o samorządzie gminnym, należą zadania w zakresie m.in. ochrony środowiska i przyrody oraz usuwania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych.

Mając na uwadze przedstawione we wniosku okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa podatkowego stwierdzić należy, że realizując w ramach zadań własnych, obejmujących m.in. sprawy utrzymania czystości i porządku, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, opisane we wniosku zadanie polegające na usunięciu odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania i magazynowania, nie będą Państwo działali jako podatnik podatku od towarów i usług. Jak wskazano powyżej, organy władzy publicznej są podatnikami VAT jedynie w zakresie czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Zatem w okolicznościach niniejszej sprawy, realizując ww. zadanie w ramach zadań własnych, nie będą Państwo działali w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy wykonującego czynności w ramach działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Czynności podejmowane przez Państwa są bowiem nałożone na Gminę przepisami ustawy o odpadach. W zakresie, w jakim będą Państwo realizowali przedmiotowe zadanie, będą Państwo objęci regulacją przepisu art. 15 ust. 6 ustawy.

Tym samym wykonywane przez Państwa w ramach zadań własnych czynności dotyczące realizacji zadania pn. „…”, w ramach Programu..: „…”, nie będą stanowiły czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

Odnosząc się do kwestii objętej zakresem pytania nr 1, należy wskazać, że zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy:

Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Przepis art. 29a ust. 1 ustawy jest odpowiednikiem art. 73 ww. Dyrektywy 2006/112/WE, zgodnie z którym:

Podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia.

Według art. 29a ust. 6 ustawy:

Podstawa opodatkowania obejmuje:

1)podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;

2)koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Z powyższego przepisu wynika, że podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług stanowi wynagrodzenie, które dostawca lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów albo świadczenia usług. Wynagrodzenie to oznacza wartość rzeczywiście otrzymaną (lub która ma być otrzymana) w konkretnym przypadku.

Jednocześnie wskazać należy, że opodatkowanie subwencji (dotacji) stanowi wyjątek od zasad ogólnych wspólnego systemu VAT. Nie wszystkie subwencje (dotacje) stanowią element podstawy opodatkowania VAT. Jedynie takie, które są subwencjami (dotacjami) związanymi bezpośrednio z ceną dostawy towarów czy ceną świadczenia usług. Wyjątek ten należy interpretować w sposób ścisły. Wykładnia ścisła prowadzi do wniosku, że tylko subwencje bezpośrednio wpływające na cenę transakcji podlegają opodatkowaniu. Natomiast inne subwencje (dotacje) nie wchodzą tym samym do podstawy opodatkowania, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Dla określenia, czy dane dotacje (subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze) są, czy też nie są opodatkowane, istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania.

Z treści cytowanych wyżej przepisów wynika, iż w sytuacji, gdy podatnik w związku z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług otrzymuje dofinansowanie (dotację, subwencję), stanowiące dopłatę do ceny towaru lub usługi, tego rodzaju dofinansowanie stanowi obok ceny, uzupełniający element podstawy opodatkowania z tytułu danej dostawy lub świadczenia usług. Kryterium uznania dotacji za zwiększającą obrót stanowi zatem stwierdzenie, iż dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W efekcie, obrót zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni mają wpływ na cenę (kwotę należną). Natomiast dotacja niedająca się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu tym podatkiem, służąca pokryciu ogólnych kosztów działalności podatnika nie stanowi obrotu w rozumieniu przepisu art. 29 ust. 1 ustawy, czyli nie zwiększa podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zauważyć należy, że dotacja/dofinansowanie nie funkcjonuje samodzielnie, nie podlega opodatkowaniu jako odrębna kwota, lecz wyłącznie w odniesieniu do czynności, do której jest wypłacana. Jeżeli czynność, do której dopłata jest przyznawana nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatku VAT, to i dopłata do tej czynności nie stanowi elementu ceny oraz nie może być włączona do podstawy opodatkowania.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku nie wystąpi związek pomiędzy otrzymaną dotacją od Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na realizację ww. zadania, a czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT. Jak bowiem wskazano wyżej, w zakresie realizowanych czynności w ramach ww. zadania nie będą Państwo wykonywali działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Państwa działania w zakresie realizacji zadania pn. „…”, nie będą stanowiły świadczenia usług podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wobec powyższego, otrzymana przez Państwa dotacja, przeznaczona na realizację zadania „…”, nie będzie stanowiła podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy, a tym samym nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Mając na uwadze opis sprawy oraz powołane przepisy prawa stwierdzam, że w związku z otrzymaniem dofinansowania (dotacji i pożyczki) od WFOŚiGW na realizację zadania pn. „…”, nie będą Państwo zobowiązani do odprowadzenia podatku VAT należnego.

W konsekwencji, Państwa stanowisko odnoszące się do pytania oznaczonego we wniosku numerem 1, uznałem za prawidłowe.

Odnosząc się z kolei do kwestii, objętej zakresem pytania numer 3, tj. czy ściągnięte należności od posiadacza odpadów obciążonego na podstawie decyzji administracyjnej, rekompensującej koszty poniesione przez Państwa na usuwanie odpadów zagrażających życiu i środowisku, będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT należnym, wskazać należy, że zgodnie z cytowanym wyżej art. 26a ust. 6 ustawy o odpadach, właściwy organ żąda od posiadacza odpadów odpowiedzialnego za gospodarowanie odpadami zwrotu poniesionych przez siebie kosztów działań polegających na usunięciu odpadów i gospodarowaniu nimi. Posiadacz odpadów jest obowiązany zwrócić te koszty w terminie 14 dni od dnia doręczenia żądania.

Jak wynika z opisu sprawy, Państwo będą żądali pokrycia poniesionych kosztów na usuwanie odpadów stanowiących zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi lub środowiska na podstawie art. 26a ust. 6 ustawy o odpadach w drodze decyzji administracyjnej. Właściciel działki, z której usunięte zostaną odpady, wpłaci na rachunek Gminy kwotę pieniędzy, jaka została wydana na usuwanie odpadów stanowiących zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi lub środowiska. Co istotne, w przypadku wpłaty przez posiadacza odpadów na Państwa rachunek kwoty pieniędzy, jaka została wydana na usuwanie zagrożenia dla ludzi i środowiska, wszelkie środki odzyskane, przekażą Państwo na konto WFOŚiGW (do wysokości otrzymanej dotacji).

Zatem w przedmiotowej sytuacji otrzymają Państwo jedynie zwrot poniesionych przez Państwa kosztów usunięcia odpadów zagrażających życiu lub zdrowiu ludzi lub środowisku.

Mając na uwadze obowiązujące przepisy i opis sprawy należy stwierdzić, że ściągnięte należności od właściciela działki obciążonego na podstawie decyzji administracyjnej, rekompensujące koszty poniesione przez Państwa na usuwanie odpadów zagrażających życiu, zdrowiu lub środowisku, nie będą podlegały opodatkowaniu VAT.

W konsekwencji, Państwa stanowisko odnoszące się do pytania oznaczonego we wniosku numerem 3, uznałem za prawidłowe.

Rozpatrując kwestię prawa do odliczenia kwot podatku naliczonego z faktury otrzymanej od Wykonawcy dokumentującej usunięcie i unieszkodliwienie odpadów stanowiących zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi lub środowiska wskazać należy, że podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy. W myśl tego przepisu:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do treści art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

a)nabycia towarów i usług,

b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.

Ponadto należy podkreślić, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Natomiast na podstawie przepisu art. 88 ust. 4 ustawy:

Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Jak wskazano powyżej, Państwo wykonując zadanie pn. „…”, w ramach Programu …: „…”, nie będą działali w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, wykonującego czynności w ramach działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy, w zakresie w jakim będą realizowali ww. zadanie oraz będą Państwo objęci regulacją przepisu art. 15 ust. 6 ustawy.

Mając na uwadze opis sprawy oraz powołane przepisy prawa stwierdzam, że Państwo nie będą mieli prawa do odliczenia podatku naliczonego, w związku z realizacją zadania „…”, ponieważ Państwo, w zakresie, w jakim będą realizowali ww. zadanie, nie będą działali jako podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Tym samym, Państwa stanowisko odnoszące się do pytania oznaczonego we wniosku numerem 2, uznałem za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zaznaczam, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Państwo ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem sprawy podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.