Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 października 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 16 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy kwestii braku obowiązku dokonania przez Obdarowaną korekty podatku odliczonego przez Darczyńcę w związku z otrzymaną darowizną X obejmującą przelew na Obdarowaną praw i darowizną Z (tj. działki gruntu wraz z budynkiem mieszkalnym).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Darczyńca jest osobą fizyczną podlegającą nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Rzeczypospolitej Polskiej. Darczyńca jest czynnym rejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Darczyńca prowadzi działalność gospodarczą od (...) r. Na podstawie wpisu do CEiDG Darczyńca prowadzi działalność gospodarczą pod firmą A, adres: ul. (…),  (REGON: (…), NIP: (…).

Darczyńca opodatkowuje przychody z działalności gospodarczej na zasadach ogólnych. W ramach wskazanej działalności gospodarczej Darczyńca prowadzi przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).

Przedmiotem działalności przedsiębiorstwa jest: produkcja mebli kuchennych (PKD 31.02.Z), produkcji mebli biurowych i sklepowych (PKD 31.01.Z), sprzedaż detaliczna mebli, sprzętu oświetleniowego i pozostałych artykułów użytku domowego prowadzonej w wyspecjalizowanych sklepach (PKD 47.59.Z), hotele i podobne obiekty zakwaterowania (PKD 55.10.Z), wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi (PKD 68.20.Z).

W przedsiębiorstwie Darczyńcy przyjęty jest regulamin organizacyjny, który przewiduje jego podział na dwa osobne działy: (1) „X”, (2) „Y”.

Zgodnie z regulaminem kryterium jakościowym utworzenia działów jest wydzielenie w ramach działalności Przedsiębiorstwa określonego zakresu zadań charakteryzujących się kompleksowością ujęcia oraz zamkniętym cyklem realizacji prac. W działach zgodnie z regulaminem wyodrębnia się stanowiska pracy. Oba działy podlegają bezpośrednio właścicielowi przedsiębiorstwa (tj. Darczyńcy). X funkcjonuje w oparciu o pracę dwu pracowników zatrudnionych na umowę o pracę. Y funkcjonują w oparciu o usługi świadczone na podstawie umów z dostawcami mediów oraz umowy dzierżawy apartamentów zawarte na czas nieokreślony z operatorem aparthotelu.

Działy te są zlokalizowane w innych częściach kraju. X funkcjonuje pod adresem ul. (…), natomiast Y funkcjonują pod adresem: ul. (…). Działalność Y stanowi jednostkę lokalną przedsiębiorstwa Darczyńcy i posiada osobny wpis do rejestru REGON pod numerem (…).

Przedmiotem działalności X są: produkcja mebli kuchennych (PKD 31.02.Z), produkcja mebli biurowych i sklepowych (PKD 31.01.Z), sprzedaż detaliczna mebli, sprzętu oświetleniowego i pozostałych artykułów użytku domowego prowadzonej w wyspecjalizowanych sklepach (PKD 47.59.Z).

Natomiast przedmiotem działalności Y są: hotele i podobne obiekty zakwaterowania (PKD 55.10.Z), wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi (PKD 68.20.Z).

W związku z prowadzoną działalnością gospodarczą Darczyńca prowadzi podatkową książkę przychodów i rozchodów. Ponadto, zgodnie z zasadami przyjętymi w regulaminie organizacyjnym, Darczyńca prowadzi elektronicznie w programie Excel wewnętrzną ewidencję księgową obejmującą, osobno dla działu X i osobno dla działu Y, następujące zestawienia:

• przychodów i kosztów,
• sprzedaży i zakupów opodatkowanych podatkiem od towarów i usług,
• środków trwałych i wyposażenia,
• środków pieniężnych w kasie i na rachunkach,
• magazynu materiałów (dot. tylko X),
• magazynu wyrobów gotowych (dot. tylko X),
• należności i zobowiązań,
• zawartych umów.

Dane zgromadzone w opisanej ewidencji wewnętrznej w przedsiębiorstwie Darczyńcy odpowiadają swoim zakresem co najmniej osobnej podatkowej książce przychodów i rozchodów, osobnemu rejestrowi sprzedaży i zakupów opodatkowanych podatkiem od towarów i usług oraz osobnej ewidencji środków trwałych dla każdego z działów przedsiębiorstwa.

Zgodnie z regulaminem organizacyjnym ewidencjonowane zdarzenia gospodarcze i składniki majątku związane bezpośrednio z działalnością danego działu są przypisywane odpowiednio do tego działu. Natomiast koszty i zobowiązania niezwiązane bezpośrednio z działalnością danego działu, w szczególności koszty i zobowiązania związane z rachunkowością Przedsiębiorstwa, przypisywane są do działów w odpowiednich ułamkach, według klucza rocznego stosunku przychodów poszczególnych działów. Rozliczenia finansowe Przedsiębiorstwa odbywają się przez dwa wydzielone rachunki bankowe osobno dla działu X i osobno dla działu Y.

Działalność gospodarczą działu X Darczyńca prowadzi w oparciu o zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej tego działu, obejmujący w szczególności:

1)   nazwę przedsiębiorstwa: A,

2)   własność nieruchomości wprowadzonych do ewidencji środków trwałych Darczyńcy - dział X, tj. budynku warsztatu stolarskiego wraz z dojazdem i budynku biurowego z zadaszeniem, położonych w (…) przy ul. (…),

3)   własność ruchomości wprowadzonych do ewidencji środków trwałych Darczyńcy - dział X (w tym także środki trwałe w pełni zamortyzowane), obejmujących: instalację fotowoltaiczną, dwa samochody ciężarowe, zestaw monitoringowy, kasę fiskalną oraz maszyny i narzędzia stolarskie,

4)   własność ruchomości wprowadzonych do ewidencji wyposażenia Darczyńcy - dział X, tj. maszyn i narzędzi stolarskich oraz mebli i urządzeń biurowych,

5)   własność ruchomości wprowadzonych do ewidencji materiałów Darczyńcy - dział X,

6)   własność ruchomości wprowadzonych do ewidencji wyrobów gotowych Darczyńcy - dział X,

7)   środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych związane z działalnością gospodarczą Darczyńcy wykazane ewidencji księgowej Darczyńcy - dział X,

8)   wierzytelności pieniężne stanowiące należności księgowe związane z działalnością gospodarczą Darczyńcy wykazane ewidencji księgowej Darczyńcy - dział X,

9)   wierzytelności cywilnoprawne niestanowiące należności księgowych, wynikające z zawartych ramach prowadzonej działalności gospodarczej umów z dostawcami usług oraz umów z pracownikami wykazanych w ewidencji umów Darczyńcy - dział X,

10)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne, a także wszelkie licencje, prawa do baz danych, prawa do know-how oraz inne prawa własności intelektualnej związane z działalnością gospodarczą Darczyńcy - dział X,

11)prawa do domeny internetowej https://.../, wraz z prawami wynikającymi z umowy o świadczenie usług hostingu strony internetowej,

12)tajemnice przedsiębiorstwa,

13)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Darczyńcy - dział X.

Z prowadzeniem działalności gospodarczej działu X związane są zobowiązania obejmujące:

1)   zobowiązania pieniężne stanowiące zobowiązania księgowe związane z działalnością gospodarczą Darczyńcy wykazane ewidencji księgowej Darczyńcy - dział X,

2)   zobowiązania cywilnoprawne niestanowiące zobowiązań księgowych, wynikające z zawartych ramach prowadzonej działalności gospodarczej umów z dostawcami usług oraz umów z pracownikami wykazanych w ewidencji umów Darczyńcy - dział X.

Działalność gospodarczą działu Y Darczyńca prowadzi w oparciu o zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej tego działu, obejmujący w szczególności:

1)   nazwę przedsiębiorstwa: A,

2)   własność nieruchomości wprowadzonych do ewidencji środków trwałych Darczyńcy - dział Y, tj. dwu lokali użytkowych położonych w (…) przy ul. (…),

3)   własność ruchomości wprowadzonych do ewidencji środków trwałych Darczyńcy - dział Y, tj.: jeden samochód osobowy,

4)   własność ruchomości wprowadzonych do ewidencji wyposażenia Darczyńcy - dział Y, tj. wyposażenia ww. lokali użytkowych,

5)   środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych związane z działalnością gospodarczą Darczyńcy wykazane ewidencji księgowej Darczyńcy - dział Y,

6)   wierzytelności pieniężne stanowiące należności księgowe związane z działalnością gospodarczą Darczyńcy wykazane ewidencji księgowej Darczyńcy - dział Y,

7)   wierzytelności niestanowiące należności księgowych, wynikające z zawartych ramach prowadzonej działalności gospodarczej umów dzierżawy apartamentów oraz umów z dostawcami mediów wykazanych w ewidencji umów Darczyńcy - dział Y,

8)   tajemnice przedsiębiorstwa,

9)   księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Darczyńcy - dział Y.

Z prowadzeniem działalności gospodarczej działu Y związane są zobowiązania obejmujące:

1)   zobowiązania pieniężne stanowiące zobowiązania księgowe związane z działalnością gospodarczą Darczyńcy wykazane ewidencji księgowej Darczyńcy - dział Y,

2)   zobowiązania cywilnoprawne niestanowiące zobowiązań księgowych, wynikające z zawartych ramach prowadzonej działalności gospodarczej umów dzierżawy apartamentów oraz umów z dostawcami mediów wykazanych w ewidencji umów Darczyńcy - dział Y.

Darczyńca wprowadził opisane wyżej dwa lokale usługowe do ewidencji środków trwałych i rozpoczął wykonywanie działalności gospodarczej w ramach działu Y w czerwcu 2021 r. Wcześniej Darczyńca prowadził wyłącznie działalność gospodarczą stanowiącą obecnie działalność działu X. Działalność tę Darczyńca prowadził w zakresie analogicznym do obecnej działalność działu Y.

Własność składników przedsiębiorstwa przypadających na oba jego działy przysługuje Darczyńcy i jego małżonce na zasadach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Składniki przedsiębiorstwa Darczyńcy (przypadające na oba jego działy) są wykorzystywane przez Darczyńcę wyłącznie dla celów prowadzonej działalności gospodarczej i czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, a w związku z ich nabyciem lub wytworzeniem Darczyńca miał prawo do obniżenia kwoty należnego podatku od towarów i usług o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem:

(1) budynku warsztatu stolarskiego wraz z dojazdem i budynku biurowego z zadaszeniem przypadających do działu X, które zostały wytworzone (wybudowane) we własnym zakresie i wprowadzone do działalności gospodarczej z majątku prywatnego Darczyńcy, a w związku z ich wytworzeniem (wybudowaniem) Darczyńcy nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,

(2) samochodu osobowego przypadającego do działu Y, który nie jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej Darczyńcy i co do którego Darczyńcy przysługiwało jedynie prawo częściowego obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Wybudowanie i rozpoczęcie przez Darczyńcę użytkowania na potrzeby własne w działalności gospodarczej Darczyńcy budynku warsztatu stolarskiego wraz z dojazdem, budynku biurowego z zadaszeniem nastąpiło wcześniej niż w okresie ostatnich dwu lat. Ponadto Darczyńca w okresie ostatnich dwu lat nie ponosił wydatków, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, na ulepszenie budynku warsztatu stolarskiego wraz z dojazdem ani na ulepszenie budynku biurowego z zadaszeniem, które stanowiłyby co najmniej 30% wartości początkowej każdego z nich.

Darczyńca dokonuje odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych wprowadzonych do ewidencji środków trwałych Darczyńcy. Niektóre środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne zostały w całości zamortyzowane w działalności gospodarczej Darczyńcy. Pozostałe środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne są nadal amortyzowane w działalności Darczyńcy.

W związku z planami sukcesji pokoleniowej, Darczyńca zamierza za zgodą swojej małżonki darować swojej córce (Obdarowanej) całość składników przedsiębiorstwa Darczyńcy przypadających na dział X („Darowizna X”). Małżonka Darczyńcy jest matką obdarowanej. Przedmiot Darowizny X będzie obejmował wyłącznie własność rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Obdarowana jest osobą fizyczną podlegającą nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Rzeczypospolitej Polskiej. Obdarowana w dniu darowizny będzie prowadziła działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEiDG. Obdarowana będzie prowadziła podatkową książkę przychodów i rozchodów i będzie czynnym zrejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Obdarowana będzie opodatkowywać przychody z działalności gospodarczej na zasadach ogólnych.

W wyniku Darowizny X Darczyńca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej daruje cały opisany wyżej zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych dotychczas w przedsiębiorstwie Darczyńcy do prowadzenia działalności gospodarczej działu X.

W ramach Darowizny X Darczyńca przeniesie na Obdarowaną w przepisanym trybie opisane powyżej autorskie prawa majątkowe, licencje, własność baz danych, a także na zasadach art. 509 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.) przeleje na Obdarowaną opisane wyżej wierzytelności - przypadające na dział X.

Ponadto w ramach Darowizny X Darczyńca stosownie do art. 23¹ ustawy z 26 czerwca  1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510) przeniesie na Obdarowaną cały wchodzący w skład X zakład pracy obejmujący stosunki pracy z dwoma pracownikami Darczyńcy.

Jednocześnie w związku z Darowizną X Obdarowana przystąpi jako dłużnik solidarny do zobowiązań Darczyńcy związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w ramach X i zwolni Darczyńcę z obowiązku świadczenia oraz zrzeknie się regresu wobec Darczyńcy.

Ponadto z mocy art. 23¹ §1 Kodeksu pracy Obdarowana bezpośrednio przejmie zobowiązania Darczyńcy wynikające ze stosunków pracy z pracownikami X.

Dodatkowo Darczyńca i Obdarowana postanowią, że Obdarowana za zgodą wierzycieli Darczyńcy przejmie w całości w trybie art. 519 §2 pkt 2 Kodeksu cywilnego zobowiązania Darczyńcy związane z prowadzeniem działalności gospodarczej w ramach X, w tym zobowiązania pieniężne stanowiące zobowiązania księgowe, a także zobowiązania niestanowiące zobowiązań księgowych wynikające z ww. umów z dostawcami usług.

Przedmiotem Darowizny X będą zasadniczo wszystkie składniki majątku, w oparciu o które Darczyńca prowadzi działalność X, a przystąpienie do długu lub przejęcie zobowiązań przez Obdarowaną obejmie zasadniczo wszystkie zobowiązania Darczyńcy związane z działalnością gospodarczą X. Z opisanego powyżej przelewu praw w trybie art. 509 Kodeksu cywilnego na rzecz Obdarowanej oraz przejęcia zobowiązań w trybie art. 519 §2 pkt 2 Kodeksu cywilnego przez Obdarowaną w związku z Darowizną X wyłączone będą jedynie te prawa i zobowiązania, które związane są bezpośrednio z osobistymi rozliczeniami Darczyńcy w tym jego rozliczeniami podatkowymi, to jest:

1)   prawa i obowiązki z umów o prowadzenie rachunków bankowych (z zastrzeżeniem że zgromadzone na nich środki pieniężne przypisane do X zostaną przeniesione na Obdarowaną) oraz prawa i obowiązki z umowy z biurem rachunkowym,

2)   wierzytelności z rachunku VAT,

3)   wierzytelności i zobowiązania z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych, zdrowotnych i innych tytułów publicznoprawnych oraz środki pieniężne w kwocie niezbędnej do uregulowania tychże zobowiązań.

Wyłączenie tych składników z darowizny jest konieczne dla prawidłowego rozliczenia przez Darczyńcę jego zobowiązań publicznoprawnych po dokonaniu darowizny.

Obdarowana nabywając darowane składniki X oraz przejmując zobowiązania i przystępując do długu będzie działała w ramach prowadzonej przez sobie działalności gospodarczej. Przejęte przez Obdarowaną składniki X (w tym środki trwałe) oraz zobowiązania, do których Obdarowana przystąpi lub które przejmie w całości, staną się w momencie zawarcia umowy darowizny aktywami i pasywami (w tym środkami trwałymi) w ramach działalności gospodarczej Obdarowanej i będą od tego momentu wykorzystywane wyłącznie na potrzeby działalności gospodarczej Obdarowanej. Obdarowana będzie wykorzystywała je w całości do prowadzenia działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. Obdarowana będzie kontynuować działalność X w zakresie przedmiotu działalności wykonywanej obecnie przez Darczyńcę, tj.: produkcji mebli kuchennych (PKD 31.02.Z), produkcji mebli biurowych i sklepowych (PKD 31.01.Z), sprzedaż detaliczna mebli, sprzętu oświetleniowego i pozostałych artykułów użytku domowego prowadzonej w wyspecjalizowanych sklepach (PKD 47.59.Z).

Faktyczna możliwość kontynuowania przez Obdarowaną działalności X w takim samym zakresie w jakim działalność ta jest prowadzona przez Darczyńcę możliwa jest wyłącznie w oparciu o przedmiot Darowizny X. Jedyne składniki majątku, które nie będą przedmiotem Darowizny X, a które będą zaangażowane przez Obdarowaną do jej działalności gospodarczej to prawa i obowiązki z umowy o prowadzenie rachunków bankowych (w tym rachunku VAT) oraz umowy z biurem rachunkowym zawartych samodzielnie przez Obdarowaną.

Darczyńca po dokonaniu Darowizny X będzie na podstawie wpisu w CEIDG kontynuował działalność gospodarczą wyłącznie w zakresie dotychczasowej działalności działu Y, tj.: hotele i podobne obiekty zakwaterowania (PKD 55.10.Z), wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi (PKD 68.20.Z). Darczyńca będzie w tym celu wykorzystywał opisane wyżej składniki majątkowe przypisane dotychczas do działu Y oraz będzie z tego tytułu pozostawał czynnym rejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Jak wskazano powyżej do ewidencji środków trwałych Darczyńcy - dział X wprowadzone są budynek warsztatu stolarskiego wraz z dojazdem oraz budynek biurowy z zadaszeniem. Są one posadowione na działce gruntu położonej w województwie (…), powiecie (…), gminie (…), przy ulicy (…) nr (…) w miejscowości (…) i są trwale związane z gruntem. Działka ta nie jest wprowadzona do ewidencji środków trwałych Darczyńcy i, z wyjątkiem części zajętej przez środki trwałe Darczyńcy, nie jest wykorzystywana dla celów działalności gospodarczej Darczyńcy ani nie służy do prowadzenia działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. Na działce posadowiony jest także trwale związany z gruntem budynek mieszkalny wykorzystywany wyłącznie do celów prywatnych przez rodzinę Darczyńcy. Na działce brak jest innych budynków i budowli niż wyżej wymienione. Własność opisanej działki gruntu przysługuje Darczyńcy i jego małżonce na zasadach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej.

W związku z nabyciem ww. działki ani w związku z wybudowaniem budynku mieszkalnego wykorzystywanego wyłącznie do celów prywatnych Darczyńcy nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty należnego podatku od towarów i usług o kwotę podatku naliczonego. Wybudowanie i rozpoczęcie przez Darczyńcę użytkowania na potrzeby własne budynku mieszkalnego nastąpiło wcześniej niż w okresie ostatnich dwu lat.

Wyłącznie w uwagi na wyrażoną w art. 48 Kodeksu cywilnego zasadę, zgodnie z którą do części składowych gruntu należą budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, Darczyńca wraz z Darowizną X (obejmującego naniesienia gospodarcze - środki trwałe) musi równocześnie darować Obdarowanej własność gruntu.

Dlatego wraz z dokonaniem Darowizny X Darczyńca zamierza darować Obdarowanej opisaną działkę gruntu wraz z wszystkimi budynkami i budowlami trwale związanymi z gruntem (z zastrzeżeniem budynku warsztatu stolarskiego wraz z dojazdem oraz budynku biurowego z zadaszeniem, które są przedmiotem odrębnej Darowizny X) („Darowizna Z”). Przedmiot Darowizny Z będzie obejmował wyłącznie własność ww. rzeczy znajdującej się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Darczyńca dokona Darowizny Z jako osoba nieprowadząca działalności gospodarczej, za zgoda swojej małżonki. Z uwag na wskazaną powyżej cywilnoprawną nierozerwalność gruntu i trwale związanych z nim naniesień, Darowizna X i Darowizna Z będą objęte jednym aktem notarialnym.

Obdarowana przyjmie Darowiznę Z jako osoba nieprowadząca działalności gospodarczej i nie będzie wprowadzać przedmiotu tej darowizny (tj. działki gruntu wraz z budynkiem mieszkalnym) do ewidencji środków trwałych w swojej działalności gospodarczej, ani wykorzystywać go na potrzeby działalności gospodarczej w tym działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług (powyższe nie dotyczy budynku warsztatu stolarskiego wraz z dojazdem oraz budynku biurowego z zadaszeniem, które są przedmiotem odrębnej Darowizny X).

Darowizna X i Darowizna Z będą stanowić umowy darowizny w rozumieniu art. 888 §1 ww. ustawy Kodeks cywilny i będą objęte jednym aktem notarialnym. Obdarowana pozostaje w związku małżeńskim, w którym obowiązuje ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Darowizna X i Darowizna Z będą dokonane do jej majątku osobistego. Darowizna X i Darowizna Z są planowane na przełom roku 2024/2025.

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczone we wniosku nr 1, 3 i 4)

1)   Czy do opisanej powyżej Darowizny X obejmującej przelew praw na Obdarowaną oraz powiązanej z przystąpieniem do długu i przejęciem zobowiązań przez Obdarowaną znajdą zastosowanie przepisy ustawy o VAT?

2)   Czy opisana powyżej Darowizna Z podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

3)   Czy w przypadku gdy przedmiotem Darowizny X obejmującej przelew praw na Obdarowaną oraz powiązanej z przystąpieniem do długu i przejęciem zobowiązań będzie zorganizowana część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy o VAT, w związku z opisaną powyżej Darowizną X obejmującą przelew praw na Obdarowaną oraz powiązaną z przystąpieniem do długu i przejęciem zobowiązań przez Obdarowaną a także opisaną powyżej Darowizną Z Obdarowana będzie obowiązana dokonać korekty kwoty odliczonego VAT?

Pani stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług

Ad 1.

Do opisanej powyżej Darowizny X obejmującej przelew praw na Obdarowaną i powiązanej z przystąpieniem do długu i przejęciem zobowiązań przez Obdarowaną nie znajdą zastosowanie przepisy ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy o VAT przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Stosownie do art. 2 pkt 27e ustawy o VAT ilekroć w przepisach ustawy jest mowa o zorganizowanej części przedsiębiorstwa - rozumie się przez to organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Przepisy ustawy o VAT nie zawierają definicji legalnej przedsiębiorstwa. Jednakże definicja taka zawarta jest w art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

1)   oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);

2)   własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;

3)   prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;

4)   wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;

5)   koncesje, licencje i zezwolenia;

6)   patenty i inne prawa własności przemysłowej;

7)   majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;

8)   tajemnice przedsiębiorstwa;

9)   księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Z powyższych przepisów wynika, że aby można było mówić o zorganizowanej części przedsiębiorstwa na gruncie ustawy o VAT muszą zatem zostać spełnione następujące warunki:

1)   przedmiotem transakcji musi być zespół składników materialnych i niematerialnych, (tj. składników, do których odwołuje się art. 55¹ Kodeksu cywilnego), przy czym

2)   wskazany zespół składników materialnych i niematerialnych musi także obejmować zobowiązania,

3)   wskazany zespół składników materialnych i niematerialnych musi być wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie (tj. w przedsiębiorstwie w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego):

a)  organizacyjnie,

b)  finansowo,

c)  funkcjonalnie, tj. musi być przeznaczony do realizacji określonych odrębnych zadań gospodarczych,

4)  wskazany zespół składników materialnych i niematerialnych mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo (tj. przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego) samodzielnie realizujące te zadania.

Przenosząc powyższe na grunt opisanego zdarzenia przyszłego należy zauważyć w przypadku przedmiotu Darowizny X warunki te będą spełnione.

Po pierwsze opisany przez Darczyńcę przedmiot Darowizny X jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej i obejmuje główne konstrukcyjne składniki przedsiębiorstwa opisane w art. 55¹ Kodeksu cywilnego, takich jak oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa), własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, wierzytelności i środki pieniężne, majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne, tajemnice przedsiębiorstwa oraz księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Po drugie przedmiot Darowizny X obejmuje zobowiązania. Zgodnie z art. 55⁴ Kodeksu cywilnego nabywca przedsiębiorstwa jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Odpowiedzialność nabywcy ogranicza się do wartości nabytego przedsiębiorstwa według stanu w chwili nabycia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć.

Dodatkowo z mocy art. 112 § 1 Ordynacji podatkowej oraz art. 31 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 497 ze zm.) nabywca przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe oraz z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne związane z działalnością gospodarczą, chyba że przy zachowaniu należytej staranności nie mógł wiedzieć o tych zaległościach.

Z kolei w myśl art. 231 § 1 w zw. z art. 23¹ § 2 Kodeksu pracy a contario zobowiązania wynikające ze stosunku pracy, powstałe przed przejściem całości zakładu pracy na innego pracodawcę, odpowiada nowy pracodawca.

Powyższe ma odzwierciedlenie w opisanej przez Darczyńcę umowie Darowizny X, z której wynika że Obdarowana:

(1) przystąpi jako dłużnik solidarny do wszystkich zobowiązań Darczyńcy związanych z działalnością gospodarczą X, a także co do tych zobowiązań zwolni Darczyńcę z obowiązku świadczenia i zrzeknie się regresu,

(2) bezpośrednio przejmie zobowiązania Darczyńcy wynikające ze stosunków pracy z pracownikami X, a ponadto

(3) bezpośrednio przejmie w trybie art. 519 § 2 pkt 2 Kodeksu cywilnego zobowiązania Darczyńcy ilekroć wierzyciele Darczyńcy wyrażą na to zgodę.

Z opisanego przejęcia praw i zobowiązań wyłączone będą jedynie te prawa i zobowiązania, które związane są bezpośrednio z osobistymi rozliczeniami Darczyńcy w tym jego rozliczeniami podatkowymi. Przy czym wyłącznie to pozostaje bez wpływu na przystąpienie do długu z art. 112 § 1 Ordynacji podatkowej oraz art. 31 o systemie ubezpieczeń społecznych oraz przejecie zobowiązań z art. 23¹ § 2 Kodeksu pracy, ponieważ skutki te wynikają wprost z ustawy. W świetle powyższego nie może być wątpliwości, że Darowizna X obejmuje przejecie zobowiązań w najszerszym możliwym zakresie.

Po trzecie, zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego zespół składników materialnych i niematerialnych stanowiących przedmiot Darowizny X jest odpowiednio wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie Darczyńcy.

Wyodrębnienie organizacyjne X jest zapewnione na poziomie regulaminu organizacyjnego przedsiębiorstwa, który przewiduje jego podział na dwa osobne działy - X i Y. X stanowi osobny zakład pracy i funkcjonuje w oparciu o pracę dwu pracowników zatrudnionych na umowę o pracę. Natomiast Y działają w oparciu o umowy cywilnoprawne z kontrahentami. X i Y są zlokalizowane w innych częściach kraju, a ponadto działalność Apartamentów na Wynajem stanowi jednostkę lokalną przedsiębiorstwa Darczyńcy wpisaną do rejestru REGON.

Darczyńca zapewnia też wyodrębnienie finansowe X. Darczyńca prowadzi dla celów podatkowych książkę przychodów i rozchodów. Jednakże zgodnie z zasadami przyjętymi w regulaminie organizacyjnym, Darczyńca prowadzi elektronicznie w programie Excel wewnętrzną ewidencję księgową osobno dla działu X i osobno dla działu Y. Dane zgromadzone w tej ewidencji wewnętrznej odpowiadają swoim zakresem co najmniej osobnej podatkowej książce przychodów i rozchodów, osobnemu rejestrowi sprzedaży i zakupów opodatkowanych podatkiem od towarów i usług oraz osobnej ewidencji środków trwałych dla dwu działów przedsiębiorstwa Darczyńcy.

Ewidencja ta pozwala na przypisanie do poszczególnych działów przychodów i kosztów, sprzedaży i zakupów opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, środków trwałych i wyposażenia, środków pieniężnych w kasie i na rachunkach, materiałów i wyrobów gotowych, należności i zobowiązań, a także zawartych umów.

Zgodnie z regulaminem organizacyjnym ewidencjonowane zdarzenia gospodarcze i składniki majątku związane bezpośrednio z działalnością danego działu są przypisywane odpowiednio do tego działu. Natomiast koszty i zobowiązania niezwiązane bezpośrednio z działalnością danego działu, w szczególności koszty i zobowiązania związane z rachunkowością Przedsiębiorstwa, przypisywane są do działów w odpowiednich ułamkach, według klucza rocznego stosunku przychodów poszczególnych działów. Rozliczenia finansowe Przedsiębiorstwa odbywają się przez dwa wydzielone rachunki bankowe osobno dla działu X i osobno dla działu Y. Nie może być więc wątpliwości, że X jest w pełni wyodrębniony księgowo w ramach przedsiębiorstwa Darczyńcy.

X jest też w ramach przedsiębiorstwa Darczyńcy wyodrębniony funkcjonalnie ponieważ jest przeznaczony do realizacji określonych zadań gospodarczych, odrębnych od zadań przypisanych do działu Y.

Stosownie do opisu zdarzenia przyszłego przedmiotem działalności X są bowiem: produkcja mebli kuchennych (PKD 31.02.Z), produkcja mebli biurowych i sklepowych (PKD 31.01.Z), sprzedaż detaliczna mebli, sprzętu oświetleniowego i pozostałych artykułów użytku domowego prowadzonej w wyspecjalizowanych sklepach (PKD 47.59.Z). Natomiast przedmiotem działalności Y są: hotele i podobne obiekty zakwaterowania (PKD 55.10.Z), wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi (PKD 68.20.Z).

Po czwarte, z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że przedmiot Darowizny X mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo, tj. przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego, samodzielnie realizujące przypisane mu zadania. Jak wskazano powyżej, zespół składników niematerialnych i materialnych stanowiących przedmiot Darowizny X obejmuje główne konstrukcyjne składniki przedsiębiorstwa opisane w art. 55¹ Kodeksu cywilnego, a także zobowiązania.

Ponadto, wszystkie te składniki są wykorzystywane przez Darczyńcę wyłącznie dla celów prowadzonej działalności gospodarczej i czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. W związku z powyższym nie może wątpliwości, że opisany X mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo w rozumieniu w art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Bezpośrednim dowodem tego jest także fakt, że do czerwca 2021 r. Darczyńca nie prowadził działalności gospodarczej w ramach działu Y, a cała jego działalność gospodarcza stanowiła działalność X i była prowadzona w zakresie analogicznym do obecnej działalność działu X.

Nie ma też wątpliwości, że przedmiot Darowizny X będzie mógł stanowić niezależne przedsiębiorstwo u Obdarowanej, która zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego wprowadzi do swojej działalności gospodarczej wszystkie składniki stanowiące przedmiot Darowizny X i będzie za ich pomocą kontynuować działalność X w dotychczasowym zakresie. Jedynymi składnikami majątku niestanowiącymi przedmiotu Darowizny X, które Obdarowana zaangażuje do swojej działalności gospodarczej będą bowiem prawa i obowiązki z umowy o prowadzenie rachunków bankowych oraz umowy z biurem rachunkowym.

Zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego nie budzi wątpliwości, że opisana Darowizna X obejmująca przelew praw na Obdarowaną oraz powiązana z przystąpieniem do długu i przejęciem zobowiązań obejmie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązań, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, stanowiący zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy o VAT. Należy przy tym zauważyć, że kryteria wyodrębnienia przedmiotu Darowizny X jako zorganizowanej części przedsiębiorstwa będą już spełnione w Darczyńcy.

W świetle opisanego zdarzenia przyszłego przedmiotem Darowizny X obejmującej przelew praw na Obdarowaną oraz powiązanej z przystąpieniem do długu i przejęciem zobowiązań będzie zorganizowana część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy o VAT. W związku z powyższym do opisanej darowizny w myśl art. 6 pkt 1 ustawy o VAT nie znajdą zastosowania przepisy ustawy o VAT.

Ad 3.

Opisana powyżej Darowizna Z nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają:

1)  odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2)  eksport towarów;

3)  import towarów na terytorium kraju;

4)  wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5)  wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1)   przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;

2)   wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;

3)   wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;

4)   wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;

5)   ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;

6)   oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;

7)   zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

W myśl art. 7 ust 2 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1  pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1)   przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2)   wszelkie inne darowizny

      - jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane. Przy czym zgodnie z art. 2 pkt 33 ustawy o VAT ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o terenach budowlanych - rozumie się przez to grunty przeznaczone pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku braku takiego planu - zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, o których mowa w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT przewiduje, że zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a)  dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b)  pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Przy czym zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy o VAT ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o pierwszym zasiedleniu - rozumie się przez to oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:

a) wybudowaniu lub

b) ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej;

Natomiast zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że:

a)   w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,

b)   dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów;

Z kolei w myśl art. 29a ust. 8 ustawy o VAT w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

Jednakże w każdym przypadku o opodatkowanej podatkiem od towarów i usług dostawie towarów można mówić jedynie wówczas gdy dostawa ta jest dokonywana przez podatnika podatku od towarów i usług.

Art. 15 ust. 1 ustawy o VAT przewiduje, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Przy czym zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przenosząc powyższe na grunt opisanego zdarzenia przyszłego należy zauważy, że przedmiot Darowizny Z, tj. działka gruntu wraz z wszystkimi naniesieniami na niej posadowionymi (z zastrzeżeniem budynku warsztatu stolarskiego wraz z dojazdem oraz budynku biurowego z zadaszeniem, które są przedmiotem odrębnej Darowizny X), nie jest wykorzystywana dla celów działalności gospodarczej Darczyńcy ani nie służy do prowadzenia działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym Darowizna Z nie jest dokonywana w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, a Darczyńca nie może być uznany w zakresie Darowizny Z za podatnika podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT. Dlatego Darowizna Z nie stanowi dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust 2 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT ani nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Natomiast darowizna budynku warsztatu stolarskiego wraz z dojazdem oraz budynku biurowego z zadaszeniem - które są wykorzystywane dla celów działalności gospodarczej Darczyńcy i które służą do prowadzenia działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług - są przedmiotem odrębnej Darowizny X. Darowizna Z i Darowizna X są dokonywane równocześnie wyłącznie z uwagi w uwagi na wyrażoną w art. 48 Kodeksu cywilnego zasadę, zgodnie z którą do części składowych gruntu należą budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane. Dlatego Darowiznę Z i Darowiznę X należy na gruncie ustawy o VAT uznać za dwie odrębne czynności, rodzące odmienne skutki podatkowe.

Jednakże nawet gdyby uznać, że w zw. z art. 29a ust. 8 ustawy o VAT trwałe związanie z gruntem budynków związanych z działalnością gospodarczą Darczyńcy (tj. budynku warsztatu stolarskiego wraz z dojazdem oraz budynku biurowego z zadaszeniem) powoduje, iż Darowizna Z (tj. gruntu i budynku niezwiązanych z działalnością gospodarczą Darczyńcy) będzie stanowić dostawę o której mowa w art. 7 ust 2 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT oraz spowoduje, że Darczyńca stanie się podatnikiem podatku od towarów i usług co do tej dostawy, to i tak wskazana dostawa byłaby zwolniona z podatku od towarów i usług na zasadzie art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy o VAT.

Jednakże nawet gdyby uznać, że w zw. z art. 29a ust. 8 ustawy o VAT trwałe związanie z gruntem budynków związanych z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy (tj. budynku warsztatu stolarskiego wraz z dojazdem oraz budynku biurowego z zadaszeniem) powoduje, iż Darowizna Z (tj. gruntu i budynku niezwiązanych z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy) będzie stanowić dostawę o której mowa w art. 7 ust 2 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT oraz spowoduje, że Wnioskodawca stanie się podatnikiem podatku od towarów i usług co do tej dostawy, to i tak wskazana dostawa byłaby zwolniona z podatku od towarów i usług na zasadzie art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy o VAT.

Zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego wybudowanie i rozpoczęcie przez Darczyńcę użytkowania na potrzeby własne budynku warsztatu stolarskiego wraz z dojazdem, budynku biurowego z zadaszeniem oraz budynku mieszkalnego nastąpiło wcześniej niż w okresie ostatnich dwu lat. Ponadto Darczyńcę w okresie ostatnich dwu lat nie ponosił wydatków, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, na ulepszenie budynku warsztatu stolarskiego wraz z dojazdem ani na ulepszenie budynku biurowego z zadaszeniem, które stanowiłyby co najmniej 30% wartości początkowej każdego z nich. Tym samym należy uznać, że Darowizna Z w zakresie związanym z dostawą tych budynków nie będzie dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia tych budynków w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy o VAT lub przed nim, a ponadto pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą upłynął okres co najmniej 2 lat. Powyższe uzasadnia zwolnienie Darowizny Z od podatku od towarów i usług w zakresie związanym z dostawą tych budynków z mocy art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.

Ponadto zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego w odniesieniu do budynku warsztatu stolarskiego wraz z dojazdem, budynku biurowego z zadaszeniem oraz budynku mieszkalnego Darczyńcy nie przysługiwało w ogóle prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Powyższe uzasadnia dodatkowo zwolnienie Darowizny Z od podatku od towarów i usług w zakresie związanym z dostawą tego budynku z mocy art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT, nawet gdyby nie znalazło zastosowania zwolnienie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.

Dlatego Darowizna Z nie będzie w żadnym przypadku podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ad 4.

W przypadku gdy przedmiotem Darowizny X obejmującej przelew praw na Obdarowaną oraz powiązanej z przystąpieniem do długu i przejęciem zobowiązań będzie zorganizowana część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy o VAT, w związku z opisaną powyżej Darowizną X obejmującą przelew praw na Obdarowaną oraz powiązaną z przystąpieniem do długu i przejęciem zobowiązań przez Obdarowaną a także opisaną powyżej Darowizną Z Obdarowana nie będzie obowiązana dokonać korekty kwoty odliczonego VAT.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Z kolei stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy o VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Art. 86 ustawy o VAT wskazuje, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W przywołanym przepisie wyrażona została ogólna zasada, w myśl której prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej reguła wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Art. 90-91 ustawy o VAT wskazują szczegółowo zasady korekty podatku VAT.

Stosownie do art. 90 ust. 1 ustawy o VAT w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Art. 91 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, że po zakończeniu roku, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, jest on obowiązany dokonać korekty kwoty podatku odliczonego zgodnie z art. 90 ust. 2-10a lub 10c-10g, z uwzględnieniem proporcji obliczonej w sposób określony w art. 90 ust. 2-6, 10, 10a lub 10c-10g lub przepisach wydanych na podstawie art. 90 ust. 11 i 12, dla zakończonego roku podatkowego.

W myśl art. 91 ust. 2 ustawy o VAT w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik dokonuje w ciągu 5 kolejnych lat, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów - w ciągu 10 lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania.

Roczna korekta w przypadku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, dotyczy jednej piątej, a w przypadku nieruchomości i praw wieczystego użytkowania gruntów - jednej dziesiątej kwoty podatku naliczonego przy ich nabyciu lub wytworzeniu. W przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, z tym że korekty dokonuje się po zakończeniu roku, w którym zostały oddane do użytkowania.

Przy czym zgodnie a art. 91 ust. 2a ustawy o VAT obowiązek dokonywania korekt wciągu 10 lat, o którym mowa w ust. 2, nie dotyczy opłat rocznych pobieranych z tytułu oddania gruntu w użytkowanie wieczyste; w przypadku tych opłat przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio.

Korekty, o której mowa w ust. 1 i 2, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za pierwszy okres rozliczeniowy roku następującego po roku podatkowym, za który dokonuje się korekty, a w przypadku zakończenia działalności gospodarczej - w deklaracji podatkowej za ostatni okres rozliczeniowy (art. 91 ust. 3 ustawy o VAT).

Zgodnie z art. 91 ust. 4 ustawy o VAT w przypadku gdy w okresie korekty, o której mowa w ust. 2, nastąpi sprzedaż towarów lub usług, o których mowa w ust. 2, lub towary te zostaną opodatkowane zgodnie z art. 14, uważa się, że te towary lub usługi są nadal wykorzystywane na potrzeby czynności podlegających opodatkowaniu u tego podatnika, aż do końca okresu korekty.

Przy czym myśl art. 91 ust. 5 ustawy o VAT w przypadku, o którym mowa w ust. 4, korekta powinna być dokonana jednorazowo w odniesieniu do całego pozostałego okresu korekty. Korekty dokonuje się w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła sprzedaż, a w przypadku opodatkowania towarów zgodnie z art. 14 - w deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym w stosunku do tych towarów powstał obowiązek podatkowy.

Stosownie do art. 91 ust. 6 ustawy o VAT przypadku gdy towary lub usługi, o których mowa w ust. 4, zostaną:

1)   opodatkowane - w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane z czynnościami opodatkowanymi;

2)   zwolnione od podatku lub nie podlegały opodatkowaniu - w celu dokonania korekty przyjmuje się, że dalsze wykorzystanie tego towaru lub usługi jest związane wyłącznie z czynnościami zwolnionymi od podatku lub niepodlegającymi opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 91 ust. 7 ustawy o VAT ust. 1-6 stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi.

Art. 91 ust. 7a ustawy o VAT przewiduje, że w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 2 zdanie pierwsze i drugie oraz ust. 3. Korekty tej dokonuje się przy każdej kolejnej zmianie 29 prawa do odliczeń, jeżeli zmiana ta następuje w okresie korekty.

Natomiast stosownie do art. 91 ust. 7b ustawy o VAT w przypadku towarów i usług innych niż wymienione w ust. 7a, wykorzystywanych przez podatnika do działalności gospodarczej, korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się na zasadach określonych w ust. 1, ust. 2 zdanie trzecie i ust. 3, z zastrzeżeniem ust. 7c.

Art. 91 ust. 7c ustawy o VAT stanowi, że jeżeli zmiana prawa do obniżenia podatku należnego wynika z przeznaczenia towarów lub usług, o których mowa w ust. 7b, wyłącznie do wykonywania czynności, w stosunku do których nie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego, lub wyłącznie do czynności, w stosunku do których takie prawo przysługuje - korekty, o której mowa w ust. 7, dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana. Korekty tej nie dokonuje się, jeżeli od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano towary lub usługi do użytkowania, upłynęło 12 miesięcy.

W przypadku zmiany prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od towarów i usług, innych niż wymienione w ust. 7a i 7b, w szczególności towarów handlowych lub surowców i materiałów, nabytych z zamiarem wykorzystania ich do czynności, w stosunku do których przysługuje pełne prawo do obniżenia podatku należnego lub do czynności, w stosunku do których prawo do obniżenia podatku należnego nie przysługuje, i niewykorzystanych zgodnie z takim zamiarem do dnia tej zmiany, korekty podatku naliczonego dokonuje się w deklaracji podatkowej składanej za okresy rozliczeniowe, w których wystąpiła ta zmiana (art. 91 ust. 7d ustawy o VAT).

Ponadto zgodnie z art. 91 ust. 8 ustawy o VAT korekty, o której mowa w ust. 5-7, dokonuje się również, jeżeli towary i usługi nabyte do wytworzenia towaru, o którym mowa w ust. 2, zostały zbyte lub zmieniono ich przeznaczenie przed oddaniem tego towaru do użytkowania.

Stosownie do art. 91 ust. 9 ustawy o VAT w przypadku transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa korekta określona w ust. 1-8 jest dokonywana przez nabywcę przedsiębiorstwa lub nabywcę zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Analiza powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wskazuje, że w przypadku zmiany przeznaczenia nabytych towarów i usług, tj. zarówno w sytuacji gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, jak również w sytuacji, gdy nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi - podatnik jest obowiązany dokonać korekty podatku naliczonego.

Wedle art. 90a ust. 1 ustawy o VAT przypadku, o którym mowa w art. 86 ust. 7b, gdy w ciągu 120 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym nieruchomość stanowiąca część przedsiębiorstwa podatnika została przez niego oddana do użytkowania, nastąpi zmiana w stopniu wykorzystania tej nieruchomości do celów działalności gospodarczej, dokonuje się korekty podatku naliczonego odliczonego przy jej nabyciu lub wytworzeniu. Korekty, o której mowa w zdaniu pierwszym, dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła ta zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty. Jeżeli podatnik wykorzystuje tę nieruchomość w działalności gospodarczej również do czynności zwolnionych od podatku bez prawa do odliczeń, korekta powinna uwzględniać proporcję określoną w art. 90 ust. 3-10a i 10c-10g, zastosowaną przy odliczeniu. Stosownie do art. 90a ust. 2 w przypadku, o którym mowa w ust. 1, przepisu art. 8 ust. 2 nie stosuje się.

Z kolei zgodnie z art. 90b ust. 1 ustawy o VAT w przypadku gdy w ciągu 60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy:

1)   o którym mowa w art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a, nastąpi zmiana jego wykorzystywania na wykorzystywanie do celów działalności gospodarczej i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik jest obowiązany do dokonania korekty kwoty podatku naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu;

2)   w odniesieniu do którego kwotę podatku naliczonego stanowiła kwota, o której mowa w art. 86a ust. 1, nastąpi zmiana jego wykorzystywania na wykorzystywanie wyłącznie do działalności gospodarczej, podatnik jest uprawniony do dokonania korekty kwoty podatku naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu.

Zgodnie z art. 90b ust. 2 ustawy o VAT w przypadku gdy w okresie korekty, o której mowa w ust. 1, nastąpi sprzedaż pojazdu samochodowego, uznaje się, że wykorzystanie tego pojazdu zostało zmienione na wykorzystanie wyłącznie do działalności gospodarczej, aż do końca okresu korekty. Natomiast zgodnie z art. 90b ust. 3 ustawy przepis ust. 1 pkt 2 stosuje się odpowiednio również w przypadku, o którym mowa w art. 86a ust. 13.

Art. 90b ust. 4 ustawy o VAT stanowi, że na potrzeby korekty, o której mowa w ust. 1, uznaje się, że pojazd samochodowy odpowiednio nie jest już wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej albo jest wykorzystywany wyłącznie do takiej działalności począwszy od miesiąca, w którym nastąpiła zmiana jego wykorzystywania. Korekty tej dokonuje się w deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła zmiana, w kwocie proporcjonalnej do pozostałego okresu korekty. Natomiast zgodnie z art. 90b ust. 5 ustawy w przypadku gdy podatnik wykorzystuje pojazd samochodowy w działalności gospodarczej również do czynności zwolnionych od podatku bez prawa do odliczeń, kwota korekty, o której mowa w ust. 1, powinna uwzględniać proporcję określoną w art. 90, zastosowaną przy odliczeniu.

Przy czym, stosownie do art. 90b ust. 6 ustawy o VAT w przypadku pojazdów samochodowych o wartości początkowej nieprzekraczającej 15 000 zł korekty, o której mowa w ust. 1, dokonuje się, jeżeli zmiana ich wykorzystywania nastąpiła w okresie 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania ten pojazd samochodowy. Przepisy ust. 2-5 stosuje się odpowiednio.

Z kolei, zgodnie z art. 90c ust. 1 ustawy o VAT w przypadku nabytych towarów i usług, w odniesieniu do których kwotę podatku naliczonego oblicza się zgodnie z art. 86 ust. 2a, po zakończeniu roku podatkowego, w którym podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 1, podatnik jest obowiązany dokonać korekty podatku odliczonego przy ich nabyciu, uwzględniając dane dla zakończonego roku podatkowego. Przepisy art. 91 ust. 2-9 stosuje się odpowiednio.

W myśl art. 90c ust. 2 ustawy o VAT w przypadku gdy korekty podatku odliczonego dokonuje podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie art. 86 ust. 22, może on uwzględnić dane za rok podatkowy poprzedzający poprzedni rok podatkowy, jeżeli takie dane przyjęto w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w art. 86 ust. 2a.

Przy czym, zgodnie z art. 90c ust. 3 ustawy o VAT dokonując korekty, o której mowa w ust. 1, podatnik może przyjąć inny sposób określania proporcji, niż został przyjęty dla danego roku podatkowego, jeżeli byłby on bardziej reprezentatywny dla zakończonego roku.

Powyższe przepisy art. 90a-90c ustawy o VAT określają zasady korygowania podatku od nabycia towarów i usług (bądź wytworzenia towarów, w tym nakładów ponoszonych na nie) w sytuacji, w której dane towary lub usługi są używane zarówno na cele działalności, jak i na cele niezwiązane z prowadzoną działalnością. Sytuacja, w której powstanie konieczność korekty, to przypadek, w którym w okresie trwania korekty zmieni się sposób wykorzystywania towarów lub usług, bądź w odniesieniu do celów prywatnych, bądź w odniesieniu do celów związanych z działalnością.

Przenosząc powyższe na grunt opisanego zdarzenia przyszłego należy zauważyć co następuje.

Wszystkie składniki przedmiotu Darowizny X są wykorzystywane przez Darczyńcę dla celów prowadzonej działalności gospodarczej i czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. W związku z nabyciem lub wytworzeniem tych składników Darczyńca miał prawo do obniżenia kwoty należnego VAT o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem: budynku warsztatu stolarskiego wraz z dojazdem i budynku biurowego z zadaszeniem, które zostały wytworzone (wybudowane) we własnym zakresie i wprowadzone do działalności gospodarczej z majątku prywatnego Darczyńcy, a w związku z ich wytworzeniem (wybudowaniem) Darczyńcy nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Obdarowana nabywając przedmiot Darowizny X oraz przejmując zobowiązania i przystępując do długu będzie działała w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego w momencie zawarcia umowy Darowizny X Obdarowana będzie czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT. Przejęte przez Obdarowaną składniki przedmiotu Darowizny X oraz zobowiązania, do których Obdarowana przystąpi lub które przejmie w całości, staną się w momencie zawarcia umowy darowizny aktywami i pasywami (w tym środkami trwałymi) w ramach działalności gospodarczej Obdarowanej i będą od tego momentu wykorzystywane wyłącznie na potrzeby działalności gospodarczej Obdarowanej. Obdarowana będzie wykorzystywała je w całości do prowadzenia działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. Obdarowana będzie kontynuować działalność X w zakresie przedmiotu działalności wykonywanej obecnie przez Darczyńcę.

Zatem, w analizowanym przypadku w związku z Darowizną X nie nastąpi zmiana przeznaczenia składników majątku wycofanych z działalności gospodarczej Darczyńcy, ponieważ te składniki będą ponownie wprowadzone do działalności gospodarczej Obdarowanej (w tym do ewidencji środków trwałych) i będą w dalszym ciągu wykorzystywane do działalności opodatkowanej podatkiem VAT.

Z kolei w przypadku Darowizny Z przedmiotem czynności jest to działka gruntu wraz z budynkiem mieszkalnym, które nie są wykorzystywane przez Darczyńcę dla celów działalności gospodarczej Darczyńcy ani nie służą do prowadzenia działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. W związku z nabyciem ww. działki ani w związku z wybudowaniem budynku mieszkalnego wykorzystywanego do celów prywatnych Darczyńcy nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty należnego o kwotę podatku naliczonego.

Obdarowana przyjmie Darowiznę Z jako osoba nieprowadząca działalności gospodarczej i nie będzie wprowadzać przedmiotu tej darowizny (tj. działki gruntu wraz z budynkiem mieszkalnym) do ewidencji środków trwałych w swojej działalności gospodarczej, ani wykorzystywać go na potrzeby działalności gospodarczej w tym działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.

W analizowanej sprawie, nie ulegnie zatem zmianie prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, ponieważ zarówno w przypadku Darowizny X, jak i w przypadku Darowizny Z nie nastąpi zmiana sposobu wykorzystania ww. środków trwałych, gdyż będą one albo w dalszym ciągu wykorzystywane do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług (składniki przedmiotu Darowizny X), albo w dalszym ciągu nie będą one wykorzystywane do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług (składniki przedmiotu Darowizny Z). Stosownie do powyższego nie będą miały zastosowania przepisy art. 91 ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.): 

Stosownie do treści art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Wyjaśnić w tym miejscu należy, że w systemie podatku od towarów i usług obowiązuje zasada odliczenia niezwłocznego co oznacza, że podatnik w momencie nabycia towarów lub usług winien dokonać ich kwalifikacji do określonych rodzajów sprzedaży.

Należy zauważyć, że w sytuacji, gdy już po złożeniu rozliczenia zmieniły się okoliczności mające wpływ na odliczenie całości lub części podatku naliczonego, powstaje konieczność dokonania jego korekty.

Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekty podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego do ich dokonania zostały określone w art. 91 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy o VAT:

Na podstawie ust. 2 powołanego wyżej artykułu:

W świetle art. 91 ust. 2a ustawy:

Na mocy art. 91 ust. 3 ustawy:

W świetle art. 91 ust. 4 ustawy:

Stosownie do treści art. 91 ust. 5 ustawy:

Jak stanowi art. 91 ust. 6 ustawy:

Ponadto, zgodnie z art. 91 ust. 7 ustawy:

W świetle art. 91 ust. 8 ustawy:

W myśl art. 91 ust. 9 ustawy o VAT:

Z okoliczności wskazanych we wniosku wynika, że:

• Darczyńca (Pani ojciec) jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT;
• Od (...) prowadzi działalność gospodarczą, której przedmiotem jest produkcja mebli kuchennych, produkcja mebli biurowych i sklepowych, sprzedaż detaliczna mebli, sprzętu oświetleniowego i pozostałych artykułów użytku domowego prowadzonej w wyspecjalizowanych sklepach, hotele i podobne obiekty zakwaterowania, wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi;
• Darczyńca prowadzi przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ ustawy Kodeks cywilny;

W przedsiębiorstwie Darczyńcy przyjęty jest regulamin organizacyjny, który przewiduje jego podział na dwa osobne działy:

• X,
• Y.

Działy te zlokalizowane są w innych częściach kraju.

W działach zgodnie z regulaminem wyodrębnia się stanowiska pracy. Oba działy podlegają bezpośrednio właścicielowi przedsiębiorstwa (Darczyńcy).

X funkcjonuje w oparciu o pracę dwu pracowników zatrudnionych na umowę o pracę.

Y funkcjonują w oparciu o usługi świadczone na podstawie umów z dostawcami mediów oraz umowy dzierżawy apartamentów zawarte na czas nieokreślony z operatorem aparthotelu.

W związku z prowadzoną działalnością gospodarczą Darczyńca prowadzi podatkową książkę przychodów i rozchodów, prowadzi elektronicznie w programie Excel wewnętrzną ewidencję księgową obejmującą, osobno dla działu X i osobno dla działu Y.

Dane zgromadzone w opisanej ewidencji wewnętrznej w przedsiębiorstwie Darczyńcy odpowiadają swoim zakresem co najmniej osobnej podatkowej książce przychodów i rozchodów, osobnemu rejestrowi sprzedaży i zakupów opodatkowanych podatkiem od towarów i usług oraz osobnej ewidencji środków trwałych dla każdego z działów przedsiębiorstwa.

Zgodnie z regulaminem organizacyjnym ewidencjonowane zdarzenia gospodarcze i składniki majątku związane bezpośrednio z działalnością danego działu są przypisywane odpowiednio do tego działu.

Natomiast koszty i zobowiązania niezwiązane bezpośrednio z działalnością danego działu, w szczególności koszty i zobowiązania związane z rachunkowością Przedsiębiorstwa, przypisywane są do działów w odpowiednich ułamkach, według klucza rocznego stosunku przychodów poszczególnych działów. Rozliczenia finansowe Przedsiębiorstwa odbywają się przez dwa wydzielone rachunki bankowe osobno dla działu X i osobno dla działu Y.

Działalność gospodarczą działu X Darczyńca prowadzi w oparciu o zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej tego działu, obejmujący w szczególności:

1)  nazwę przedsiębiorstwa: A,

2)   własność nieruchomości wprowadzonych do ewidencji środków trwałych Darczyńcy - dział X, tj. budynku warsztatu stolarskiego wraz z dojazdem i budynku biurowego z zadaszeniem, położonych w (…) przy ul. (…),

3)   własność ruchomości wprowadzonych do ewidencji środków trwałych Darczyńcy - dział X (w tym także środki trwałe w pełni zamortyzowane), obejmujących: instalację fotowoltaiczną, dwa samochody ciężarowe, zestaw monitoringowy, kasę fiskalną oraz maszyny i narzędzia stolarskie,

4)   własność ruchomości wprowadzonych do ewidencji wyposażenia Darczyńcy - dział X, tj. maszyn i narzędzi stolarskich oraz mebli i urządzeń biurowych,

5)   własność ruchomości wprowadzonych do ewidencji materiałów Darczyńcy - dział X,

6)   własność ruchomości wprowadzonych do ewidencji wyrobów gotowych Darczyńcy - dział X,

7)   środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych związane z działalnością gospodarczą Darczyńcy wykazane ewidencji księgowej Darczyńcy - X,

8)   wierzytelności pieniężne stanowiące należności księgowe związane z działalnością gospodarczą Darczyńcy wykazane ewidencji księgowej Darczyńcy - dział X,

9)   wierzytelności cywilnoprawne niestanowiące należności księgowych, wynikające z zawartych ramach prowadzonej działalności gospodarczej umów z dostawcami usług oraz umów z pracownikami wykazanych w ewidencji umów Darczyńcy - dział X,

10)majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne, a także wszelkie licencje, prawa do baz danych, prawa do know-how oraz inne prawa własności intelektualnej związane z działalnością gospodarczą Darczyńcy - dział X,

11)prawa do domeny internetowej https://.../, wraz z prawami wynikającymi z umowy o świadczenie usług hostingu strony internetowej,

12)tajemnice przedsiębiorstwa,

13)księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Darczyńcy - dział X.

Z prowadzeniem działalności gospodarczej działu X związane są zobowiązania obejmujące:

1)   zobowiązania pieniężne stanowiące zobowiązania księgowe związane z działalnością gospodarczą Darczyńcy wykazane ewidencji księgowej Darczyńcy - dział X,

2)   zobowiązania cywilnoprawne niestanowiące zobowiązań księgowych, wynikające z zawartych ramach prowadzonej działalności gospodarczej umów z dostawcami usług oraz umów z pracownikami wykazanych w ewidencji umów Darczyńcy - dział X.

Darczyńca dokonuje odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych wprowadzonych do ewidencji środków trwałych Darczyńcy. Niektóre środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne zostały w całości zamortyzowane w działalności gospodarczej Darczyńcy. Pozostałe środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne są nadal amortyzowane w działalności Darczyńcy.

Pani Ojciec (Darczyńca) zamierza dokonać darowizny na Pani rzecz zespołu składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych dotychczas w swoim przedsiębiorstwie do prowadzenia działalności gospodarczej działu X.

W ramach Darowizny X Darczyńca przeniesie na Panią w przepisanym trybie opisane powyżej autorskie prawa majątkowe, licencje, własność baz danych, a także na zasadach art. 509 ustawy Kodeks cywilny przeleje na Obdarowaną opisane wyżej wierzytelności - przypadające na dział X.

Ponadto w ramach Darowizny X Darczyńca stosownie do art. 23¹ ustawy  Kodeks pracy przeniesie na Panią cały wchodzący w skład X zakład pracy obejmujący stosunki pracy z dwoma pracownikami Darczyńcy.

Jednocześnie w związku z Darowizną X przystąpi Pani jako dłużnik solidarny do zobowiązań Darczyńcy związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w ramach X i zwolni Darczyńcę z obowiązku świadczenia oraz zrzeknie się regresu wobec Darczyńcy.

Ponadto z mocy art. 23¹ §1 Kodeksu pracy Pani bezpośrednio przejmie zobowiązania Darczyńcy wynikające ze stosunków pracy z pracownikami X.

Dodatkowo Darczyńca i Pani postanowili, że za zgodą wierzycieli Darczyńcy Pani przejmie w całości w trybie art. 519 §2 pkt 2 Kodeksu cywilnego zobowiązania Darczyńcy związane z prowadzeniem działalności gospodarczej w ramach X, w tym zobowiązania pieniężne stanowiące zobowiązania księgowe, a także zobowiązania niestanowiące zobowiązań księgowych wynikające z ww. umów z dostawcami usług.

Przedmiotem Darowizny X będą zasadniczo wszystkie składniki majątku, w oparciu o które Darczyńca prowadzi działalność X, a przystąpienie do długu lub przejęcie zobowiązań przez Panią obejmie zasadniczo wszystkie zobowiązania Darczyńcy związane z działalnością gospodarczą X.

W związku z Darowizną X wyłączone będą jedynie te prawa i zobowiązania, które związane są bezpośrednio z osobistymi rozliczeniami Darczyńcy w tym jego rozliczeniami podatkowymi, to jest:

1)   prawa i obowiązki z umów o prowadzenie rachunków bankowych (z zastrzeżeniem że zgromadzone na nich środki pieniężne przypisane do X zostaną przeniesione na Obdarowaną) oraz prawa i obowiązki z umowy z biurem rachunkowym,

2)   wierzytelności z rachunku VAT,

3)   wierzytelności i zobowiązania z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych, zdrowotnych i innych tytułów publicznoprawnych oraz środki pieniężne w kwocie niezbędnej do uregulowania tychże zobowiązań.

Wyłączenie tych składników z darowizny jest konieczne dla prawidłowego rozliczenia przez Darczyńcę jego zobowiązań publicznoprawnych po dokonaniu darowizny.

Obdarowana nabywając darowane składniki X oraz przejmując zobowiązania i przystępując do długu będzie działała w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Przejęte przez Panią składniki X (w tym środki trwałe) oraz zobowiązania, do których Pani przystąpi lub które przejmie w całości, staną się w momencie zawarcia umowy darowizny aktywami i pasywami (w tym środkami trwałymi) w ramach działalności gospodarczej Pani i będą od tego momentu wykorzystywane wyłącznie na potrzeby Pani działalności gospodarczej. Będzie Pani wykorzystywała je w całości do prowadzenia działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. Pani będzie kontynuować działalność X w zakresie przedmiotu działalności wykonywanej obecnie przez Darczyńcę.

Po nabyciu darowizny X będzie Pani (Obdarowana) kontynuowała działalność X w takim samym zakresie, jaką obecnie wykonuje ją Darczyńca, tj. w zakresie produkcji mebli kuchennych, produkcji mebli biurowych i sklepowych, sprzedaży detalicznej mebli, sprzętu oświetleniowego i pozostałych artykułów użytku domowego prowadzonej w wyspecjalizowanych sklepach.

Ponadto będzie Pani miała faktyczną możliwość kontynuowania działalności X wyłącznie w oparciu o przedmiot darowizny. Natomiast Darczyńca będzie kontynuował działalność gospodarczą w zakresie działu Y, przy wykorzystywaniu składników przypisanych do tego działu i pozostanie czynnym podatnikiem podatku VAT.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy Pani wątpliwości dotyczą tego, czy jest Pani obowiązana do dokonania korekty podatku odliczonego przez Darczyńcę w związku z otrzymaną przez Panią darowizną X obejmującą przelew praw na Panią i darowizną Z (tj. działki gruntu wraz z budynkiem mieszkalnym).

Aby w analizowanej sprawie odpowiedzieć na ww. wątpliwości w pierwszej kolejności należy ustalić, czy darowizna obejmująca X będzie stanowiła darowiznę zorganizowanej części przedsiębiorstwa i w konsekwencji darowizna ta będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy, oraz czy planowana przez Darczyńcę darowizna Z, tj. działki gruntu wraz z budynkiem mieszkalnym na Pani rzecz będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 888 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Zgodnie z art. 46 § 1 ustawy Kodeks cywilny:

Jednocześnie przepis art. 6 ustawy o VAT wskazuje na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Są w nim wskazane czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszczące się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług, z uwagi jednak na stosowne wyłączenie, czynności te nie podlegają opodatkowaniu.

Na mocy art. 6 pkt 1 ustawy:

Zatem w przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług.

Pojęcie „transakcja zbycia” należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu „dostawy towarów” w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. „zbycie” obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu.

Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, powinien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

Natomiast, przez zorganizowaną część przedsiębiorstwa, w myśl art. 2 pkt 27e ustawy:

Podstawowym wymogiem wynikającym z powyższego przepisu jest więc to, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa stanowiła zespół składników materialnych i niematerialnych (w tym zobowiązań).

Elementami zespołu składników materialnych i niematerialnych, stanowiących zorganizowaną część przedsiębiorstwa, powinny być w szczególności aktywa trwałe, obrotowe, a także czynnik ludzki, czyli kadra pracownicza.

Kolejnym warunkiem jest wydzielenie tego zespołu w istniejącym przedsiębiorstwie. Wydzielenie to ma zachodzić na trzech płaszczyznach: organizacyjnej, finansowej i funkcjonalnej (przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych).

W wyroku z 11 kwietnia 2019 r., sygn. akt II FSK 79/17, który choć dotyczył ustaleń w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, NSA przedstawił wskazówki, co należy rozumieć jako zorganizowaną część przedsiębiorstwa.

Należy zaznaczyć, że definicja tego pojęcia jest identyczna w dwóch podatkach (podatku VAT i podatku dochodowym od osób prawnych). I tak:

1)   w przypadku wyodrębnienia organizacyjnego należy mieć m.in. na uwadze, czy zorganizowana część przedsiębiorstwa występuje w strukturze podatnika w sposób, w który pozwoli samodzielnie realizować określone zadania gospodarcze;

2)   wyodrębnienie finansowe oznacza możliwość prawidłowego przyporządkowania do tej zorganizowanej części przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań. Ponadto, wymagane jest, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa mogła stanowić potencjalnie niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze, których realizacji służy w istniejącym przedsiębiorstwie;

3)   wyodrębnienie funkcjonalne należy rozumieć jako przeznaczenie do realizacji określonych zadań gospodarczych. Zorganizowana część przedsiębiorstwa powinna stanowić funkcjonalnie odrębną całość - obejmować elementy niezbędne do samodzielnego prowadzenia działań gospodarczych, którym służy w strukturze przedsiębiorstwa. (…) Składniki majątkowe materialne i niematerialne, wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa, powinny zatem umożliwić podjęcie działalności gospodarczej w ramach odrębnego samodzielnego przedsiębiorstwa. Przy ocenie wyodrębnienia określonych składników majątkowych pod uwagę należy brać sytuację istniejącą w podmiocie wnoszącym wkład, w którym winny one stanowić pewną całość.

Zatem, aby w rozumieniu przepisów podatkowych określony zespół składników majątkowych mógł zostać zakwalifikowany jako zorganizowana część przedsiębiorstwa, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej, ale musi się ona odznaczać pełną odrębnością niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym.

Zorganizowaną część przedsiębiorstwa tworzą więc składniki, będące we wzajemnych relacjach, takich, by można było mówić o nich jako o zespole, a nie o zbiorze przypadkowych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego.

Reasumując, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług mamy do czynienia ze zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, jeżeli spełnione są łącznie następujące przesłanki:

1)  istnieje zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania;

2)  zespół ten jest organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie;

3)  składniki te przeznaczone są do realizacji określonych zadań gospodarczych;

4)  zespół tych składników mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące ww. zadania gospodarcze.

Brak zaistnienia którejkolwiek z omawianych powyżej przesłanek wyklucza uznanie zespołu składników majątkowych przedsiębiorstwa za jego zorganizowaną część w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.

Ponadto, przy ocenie czy składniki majątku powinny być uznane za zorganizowaną część przedsiębiorstwa, o której mowa w art. 2 pkt 27e ustawy, uwzględnić należy następujące okoliczności:

1. zamiar kontynuowania przez nabywcę działalności prowadzonej dotychczas przez zbywcę przy pomocy składników majątkowych będących przedmiotem transakcji oraz

2. faktyczną możliwość kontynuowania tej działalności w oparciu o składniki będące przedmiotem transakcji.

Zaznaczenia wymaga, że definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa zawarta w przepisie art. 2 pkt 27e ustawy, nie jest definicją samoistną, lecz należy rozpatrywać ją m.in. w kontekście uregulowań art. 6 pkt 1 ustawy, który wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie składników majątkowych i niemajątkowych uprzednio wyodrębnionych organizacyjnie i finansowo w istniejącym przedsiębiorstwie, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, nie dotyczy natomiast zbycia poszczególnych składników majątkowych przedsiębiorstwa.

Zakres powyższego wyłączenia zdefiniował w wyrokach Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z 27 listopada 2003 r. sprawa C-497/01, Zita Modes Sarl stwierdził, że:

W wyroku z 10 listopada 2011 r., w sprawie C-444/10 Finanzamt Ludenscheid przeciwko Christel Schriever, TSUE wywiódł, że:

Mając na uwadze powyższe orzeczenia TSUE należy stwierdzić, że:

I tak, odnosząc się do ustalenia, czy planowana przez Darczyńcę (za zgodą Jego małżonki) darowizna X będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem VAT należy zauważyć, że dla uznania, iż zbywana część przedsiębiorstwa stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa istotne znaczenie ma ocena, czy ta zbywana część jest zdolna do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej. Oznacza to, że zespół składników materialnych i niematerialnych pozwala z uwagi na swoje zorganizowanie, infrastrukturę, itp., na prowadzenie określonej działalności gospodarczej. Podkreśla się przy tym, że możliwość stanowienia przez ten zespół składników niezależnego przedsiębiorstwa samodzielnie realizującego zadania gospodarcze, powinna mieć wymiar rzeczywisty, a nie jedynie potencjalny. Oznacza to, że majątek ten powinien stanowić już u Zbywcy zorganizowany zespół składników gotowy realizować określone zadania gospodarcze jako samodzielne przedsiębiorstwo, a po przeniesieniu powinno być możliwe kontynuowanie działalności gospodarczej przez Nabywcę, w oparciu o nabyte składniki.

Analiza przedstawionego opisu sprawy, prowadzi do wniosku, że zespół składników materialnych i niematerialnych związany z działem X będzie stanowił na dzień darowizny na Pani rzecz zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2  pkt 27e ustawy, ponieważ odznaczać się będzie odrębnością organizacyjną, finansową i funkcjonalną z możliwością samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym oraz będzie obejmował zobowiązania.

Jak wynika bowiem z wniosku, do X przypisane są składniki niematerialne i materialne przeznaczone do prowadzenia tego działu, które obejmują w szczególności: nazwę przedsiębiorstwa, własność nieruchomości i ruchomości wprowadzonych do ewidencji środków trwałych, własność ruchomości wprowadzonych do ewidencji wyposażenia, własność ruchomości wprowadzonych do ewidencji materiałów, środki pieniężne w kasie i na rachunku bankowym, wierzytelności pieniężne, wierzytelności cywilnoprawne, majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne, prawa do domeny i księgi i dokumenty związane z X.

Wyodrębnienie organizacyjne zostało dokonane w przedsiębiorstwie Darczyńcy na podstawie regulaminu organizacyjnego, który przewiduje podział na dwa odrębne działy, tj. dział X i dział Y.

Dział X funkcjonuje w oparciu o dwóch pracowników zatrudnionych na umowę o pracę, natomiast Y w oparciu o świadczone usługi na podstawie umów z dostawcami mediów, umowy dzierżawy zawarte na czas nieokreślony. Wyodrębniony dział X zlokalizowany jest pod innym adresem niż dział Y. Zgodnie z regulaminem organizacyjnym ewidencjonowane zdarzenia gospodarcze i składniki majątku związane są bezpośrednio z działalnością działu X. Dodatkowo, zgodnie z przyjętymi w regulaminie organizacyjnym zasadami Darczyńca prowadzi elektronicznie w programie Exel wewnętrzną ewidencję księgową dla działu X. Tym samym warunek wyodrębnienia organizacyjnego przenoszonych w drodze darowizny składników majątkowych przypisanych do działu X należy uznać za spełniony.

O wyodrębnieniu finansowym dla działu X świadczyć będzie natomiast fakt, że prowadzona przez Darczyńcę księga przychodów i rozchodów jest oparta na zasadach wynikających z przyjętego w przedsiębiorstwie Darczyńcy regulaminu organizacyjnego i jest prowadzana odrębnie dla działu - X i odrębnie dla działu – Y. Rozliczenia finansowe odbywają się przez dwa odrębne wydzielone rachunki bankowe dla każdego z tych działów osobno. Dane zgromadzone w prowadzonej przez Darczyńcę ewidencji wewnętrznej odpowiadają swoim zakresem osobnej księdze przychodów i rozchodów, osobnemu rejestrowi sprzedaży i zakupów opodatkowanych podatkiem VAT oraz osobnej ewidencji środków trwałych.

Zespół składników materialnych i niematerialnych, mający być przedmiotem darowizny X będzie również wyodrębniony funkcjonalnie w przedsiębiorstwie Darczyńcy – dział X może bowiem stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze.

Ponadto, w ramach darowizny X na Pani rzecz przeniesione zostaną zobowiązania związane z prowadzeniem działalności gospodarczej w ramach X, w tym zobowiązania pieniężne stanowiące zobowiązania księgowe, a także zobowiązania niestanowiące zobowiązań księgowych wynikające z umów z dostawcami usług. Wyłączone z Darowizny X będą jedynie te prawa i zobowiązania, które związane są bezpośrednio z osobistymi rozliczeniami Darczyńcy, w tym rozliczeniami podatkowymi.

Co istotne w sprawie, po dokonaniu darowizny X nabywając składniki materialne i niematerialne, które przypisane są do X oraz przejmując zobowiązania i przystępując do długu będzie Pani wykorzystywała je w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem VAT i będzie kontynuowała działalność X w zakresie jakim obecnie wykonuje ją Darczyńca (ojciec), tj. w zakresie produkcji mebli kuchennych, produkcji mebli biurowych i sklepowych, sprzedaży detalicznej mebli, sprzętu oświetleniowego i pozostałych artykułów użytku domowego prowadzonej w wyspecjalizowanych sklepach. Faktyczna możliwość kontynuowania przez Panią działalności będzie więc możliwa wyłącznie w oparciu o przedmiot darowizny X, za wyjątkiem praw i obowiązków wynikających z umowy na prowadzenie rachunków bankowych i umowy z biurem rachunkowym.

Tym samym zespół składników materialnych i niematerialnych związany z działem X spełniać będzie przesłanki do uznania go na dzień darowizny za zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.

W związku z powyższym, darowizna ww. składników materialnych i niematerialnych składających się na dział X, stosownie do art. 6 pkt 1 ustawy, nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jak zostało wskazane w opisie sprawy, oprócz darowizny X Darczyńca zamierza Pani darować za zgodą małżonki działkę gruntu wraz z budynkiem mieszkalnym – darowizna Z.

Z okoliczności wskazanych we wniosku wynika, że:

• działka gruntu nie była wykorzystywana przez Darczyńcę w prowadzonej działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem VAT,
• nie była wprowadzona do ewidencji środków trwałych (z wyjątkiem części zajętej przez środki trwałe, tj. budynku warsztatu stolarskiego wraz z dojazdem oraz budynku z zadaszeniem wykorzystywanym w ramach X),
• budynek mieszkalny, który znajduje się na działce był wykorzystywany wyłącznie do celów prywatnych przez Darczyńcę i jego rodzinę i nie służył do prowadzenia działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem VAT,
• darowiznę Z – działkę gruntu wraz z budynkiem mieszkalnym – jak zostało wskazane – przejmie Pani jako osoba nieprowadząca działalności gospodarczej i nie będzie jej także wprowadzać do ewidencji środków trwałych w swojej działalności gospodarczej, w tym opodatkowanej podatkiem VAT,
• z tytułu nabycia działki gruntu oraz z tytułu wybudowania budynku mieszkalnego wykorzystywanego wyłącznie do celów prywatnych nie przysługiwało Darczyńcy prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego.

Aby ocenić, czy planowana przez Darczyńcę darowizna Z obejmująca działkę gruntu wraz z budynkiem mieszkalnym na Pani rzecz będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT należy ustalić, czy z tytułu tej darowizny Darczyńca będzie występował w roli podatnika podatku VAT.

Aby dana czynność stanowiąca dostawę towarów rozumieniu art. 7 była opodatkowana podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Nie każda jednak czynność, która stanowi dostawę towarów podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Określona czynność będzie opodatkowana VAT, jeśli zostanie wykonana przez podatnika, a więc osobę prowadzącą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

W świetle powyższego stwierdzić należy, że każdy kto dokonuje czynności dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, powinien być uznany, co do zasady, za podatnika podatku od towarów i usług.

Kiedy osoba fizyczna dokonuje sprzedaży swojego majątku osobistego, a czynność ta wykonywana jest okazjonalnie i nie zmierza do nadania jej stałego charakteru, nie oznacza to prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Jednocześnie wykorzystywanie składników majątku, tj. takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania, które polega na czerpaniu dochodów ze składnika majątku, wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej. Należy stwierdzić, że każdy, kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług.

W konsekwencji, wykorzystywanie majątku należącego do danej osoby stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży nieruchomości jest ustalenie czy działanie to można uznać za wykorzystywanie majątku w sposób ciągły do celów zarobkowych, czy majątek nabyty został i faktycznie wykorzystany na potrzeby własne, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ustawy.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych.

„Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Jak wynika z okoliczności sprawy, budynek mieszkalny wraz z działką gruntu nie był wykorzystywany przez Darczyńcę w opodatkowanej działalności gospodarczej i nie został przez Niego wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Budynek mieszkalny wraz z działką gruntu był wykorzystywany włącznie na cele prywatne Darczyńcy i Jego rodziny. Co istotne w sprawie w związku z nabyciem działki gruntu oraz wybudowaniem budynku mieszkalnego nie przysługiwało Darczyńcy prawo do odliczenia podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego. Działkę gruntu Darczyńca nabył na zasadach istniejącej małżeńskiej wspólnoty majątkowej. Jak zostało wskazane we wniosku - nie będzie Pani wykorzystywać przedmiotu darowizny Z na potrzeby działalności opodatkowanej podatkiem VAT ani także wprowadzać do ewidencji środków trwałych.

Mając zatem na uwadze ww. okoliczności sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy należy stwierdzić, że w związku z darowizną Z obejmującej działkę gruntu wraz z budynkiem mieszkalnym Darczyńca nie będzie występował w charakterze podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy. Planowana przez Darczyńcę na Pani rzecz darowizna Z nie nosi znamion działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy i nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT na mocy przepisu art. 5 ust. 1 ustawy. Przy dokonaniu planowanej darowizny Z Darczyńca będzie korzystał z przysługującego Mu prawa do rozporządzenia własnym majątkiem, która to czynność oznacza działanie w sferze prywatnej, do której unormowania ustawy o podatku od towarów i usług nie mają zastosowania. W przedmiotowej sprawie brak jest przesłanek do uznania, że mamy tu do czynienia z działalnością o charakterze zawodowym, stałym i zorganizowanym. Jak bowiem wynika z wniosku działka gruntu nie była przez Darczyńcę wprowadzona do ewidencji środków trwałych (za wyjątkiem części zajętej przez środki trwałe wykorzystywane w działalności gospodarczej). Z kolei budynek mieszkalny służył wyłącznie celom prywatnym Darczyńcy i Jego rodziny i nie był wykorzystywany do czynności opodatkowanych podatkiem VAT. Pani natomiast nie będzie przedmiotu darowizny Z wprowadzać do działalności gospodarczej ani wykorzystywać na potrzeby działalności opodatkowanej podatkiem VAT. Nie będzie Pani także budynku mieszkalnego wprowadzać do ewidencji środków trwałych.

Tym samym darowizna Z (tj. działki gruntu wraz z budynkiem mieszkalnym) nie będzie stanowiła czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy, i w związku z jej przekazaniem na Pani rzecz Darczyńca nie będzie występował w charakterze podatnika podatku VAT.

Podsumowując, w rozpatrywanej sprawie planowana przez Darczyńcę darowizna X na Pani rzecz będzie stanowiła darowiznę zorganizowanej części przedsiębiorstwa i w konsekwencji będzie wyłączona z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy. Natomiast w związku z przekazaniem na Pani rzecz darowizny Z nie wystąpią przesłanki do uznania Darczyńcy z tytułu tej czynności za podatnika podatku VAT i w konsekwencji planowana przez Darczyńcę darowizna Z (działki gruntu wraz z budynkiem mieszkalnym) również nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT.

Należy zatem wskazać, że jak wywiedziono powyżej darowizna X oraz darowizna Z (działka gruntu wraz z budynkiem mieszkalnym) będą stanowiły u Darczyńcy czynności, które nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zatem w sprawie nie znajdują zastosowania zwolnienia od podatku VAT przewidziane dla ww. czynności.

Analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz treści powołanych przepisów prawa, prowadzi do wniosku, że skoro – jak rozstrzygnięto w niniejszej interpretacji – przedmiotem przekazania na Pani rzecz (darowizna X) będzie zorganizowana część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy, to zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy, czynność ta wyłączona będzie spod działania ustawy, tj. nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Korekta podatku naliczonego, o której mowa w art. 91 ust. 1-8 ustawy, dotyczy podatku naliczonego od zakupów związanych jednocześnie z czynnościami, w związku z którymi przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego oraz z czynnościami, w związku z którymi takie prawo nie przysługiwało, jeżeli podatnik nie jest w stanie wyodrębnić całości lub części kwot podatku, które posłużyłyby tylko czynnościom opodatkowanym oraz gdy zmianie uległo przeznaczenie towaru, od którego podatek został odliczony lub nieodliczony w całości.

Jednocześnie należy wskazać, że w sytuacji gdy przedmiotem dostawy jest przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa, to obowiązek korekty kwoty podatku odliczonego spoczywa na nabywcy, będącym następcą prawnym (beneficjentem praw i obowiązków zbywcy), który w tym zakresie przejmuje, wynikające z art. 91 ust. 1-8 ustawy o VAT, obowiązki swojego poprzednika.

Zatem, skoro darowizna będzie stanowiła – jak wynika z treści wniosku - zbycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy, a Pani jako Nabywca X będzie kontynuowała działalność gospodarczą dotychczas prowadzoną przez Darczyńcę nie zmieniając przeznaczenia nabytych przez Darczyńcę towarów i usług, to w takiej sytuacji nie będzie Pani zobowiązana do dokonania korekty  podatku odliczonego przez Darczyńcę, w myśl art. 91 ust. 9 ustawy.

Odnosząc się z kolei do kwestii, czy będzie Pani zobowiązana do dokonania korekty podatku odliczonego przez Darczyńcę w związku ze zbyciem Nieruchomości obejmującej działkę gruntu wraz z budynkiem mieszkalnym, należy wskazać, że w związku z nabyciem i wybudowaniem budynku mieszkalnego wykorzystywanego przez Darczyńcę i Jego rodzinę wyłącznie prywatnie, na cele mieszkaniowe, nie przysługiwało Darczyńcy prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego. Co ważne, planowana przez Darczyńcę darowizna Z na Pani rzecz nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT i w związku z jej przekazaniem Darczyńca nie będzie występował w roli podatnika podatku VAT. Pani przejmie przedmiot darowizny jako osoba nieprowadząca działalności gospodarczej i nie będzie wprowadzać przedmiotu darowizny do ewidencji środków trwałych, a tym samym nie będzie jej Pani wykorzystywać w działalności opodatkowanej podatkiem VAT.

A zatem w związku z planowaną darowizną na Pani rzecz Z, obejmującej działkę gruntu wraz z budynkiem mieszkalnym nie będzie Pani miała obowiązku dokonania korekty podatku odliczonego przez Darczyńcę, skoro w tych okolicznościach nie wystąpił u Darczyńcy podatek naliczony, który należałoby skorygować.

W konsekwencji oceniając Pani stanowisko całościowo uznaję je za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług, natomiast w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (pytanie nr 2 i 5) wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie.

Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywało się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy   z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).   

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).