Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Temat interpretacji
Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
16 października 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 20 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwolnienia od podatku usług świadczonych na rzecz ZASI.
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą (...) w oparciu o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (PKD 70.22) jako przeważająca działalność gospodarcza. Wnioskodawca jest zarejestrowany jako czynny płatnik VAT.
W ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę jednoosobowej działalności gospodarczej, Wnioskodawca zamierza zawrzeć umowę o świadczenie usług eksperckich i doradztwa administracyjnego (dalej „Umowa”) i podjąć na jej podstawie współpracę z zewnętrznie zarządzającym ASI w rozumieniu art. 2 pkt 3a ustawy o funduszach (dalej: „ZASI”), będącą komplementariuszem spółki komandytowo-akcyjnej, która na podstawie art. 8a ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, jest Alternatywną Spółką Inwestycyjną (dalej: „ASI”). Zarówno siedziba ZASI jak i ASI znajduje się na terenie Polski. Przedmiotem działalności ZASI zgodnie z PKD jest wyłącznie działalność związana z zarządzaniem funduszami (PKD 66.30.Z). Z tytułu świadczonych usług Wnioskodawcy będzie przysługiwało wynagrodzenie ryczałtowe, uwzględniające zaangażowanie Wnioskodawcy w poszczególnych miesiącach. Sposób kalkulowania wynagrodzenia wynikać będzie z ciągłości świadczonych usług.
W ramach Umowy, w celu sprawnego wykonywania usług zarządzania ASI, ZASI zleci Wnioskodawcy kompleksowe wykonywanie usług eksperckich i doradztwa administracyjnego na rzecz ZASI, w tym w szczególności usług:
1)prowadzenia wstępnej weryfikacji spółek, w które ASI może inwestować, oraz przygotowywania stosownych analiz i ich prezentacji dla ZASI,
2)przygotowywania materiałów umożliwiających ASI sprawowanie nadzoru korporacyjnego nad spółkami portfelowymi,
3)udzielania porad dotyczących prowadzenia działalności sprzyjającej budowaniu wartości spółek,
4)doradztwa dotyczącego podejmowania przez ASI, jako akcjonariusza lub wspólnika, kluczowych decyzji związanych z kwestiami operacyjnymi i strategicznymi spółek, takich jak struktura kapitałowa, strategia przedsiębiorstwa czy inne związane z tą strukturą lub strategią zagadnienia,
5)przygotowywania materiałów związanych z prowadzonymi projektami i inwestycjami w spółki,
6)rekomendowania ZASI powoływania i odwoływania członków organów zarządczych i nadzorczych w spółkach,
7)opracowywania dokumentacji propozycji strategii „wyjścia” ASI z poszczególnych spółek (np. sprzedaży udziałów lub akcji spółek),
8)poszukiwania potencjalnych inwestorów zainteresowanych nabyciem pakietów udziałów lub akcji spółek,
9)sporządzania dokumentacji, analiz lub innych materiałów w celu określenia optymalnego momentu przejmowania i zbywania przedsiębiorstw w ramach spółek,
10)rekomendowania ZASI doradców w procesie nabywania i zbywania spółek,
11)sporządzania dokumentacji, analiz i innych materiałów na potrzeby procesu nabywania i zbywania udziałów lub akcji spółek, w tym prowadzenia negocjacji, a także sporządzania projektów umów i innych niezbędnych dokumentów transakcyjnych,
12)przygotowywania projektów inwestycyjnych do kapitałowego „wejścia”, w tym przeprowadzania niezbędnych analiz i due diligence,
13)analizy dokumentacji dotyczącej poszczególnych transakcji dotyczących spółek,
14)wspierania ASI i ZASI w wykonywaniu wszelkich obowiązków informacyjnych dotyczących spółek, spoczywających na ASI lub ZASI, zwłaszcza w zakresie raportów bieżących i okresowych,
15)przekazywania ZASI niezbędnych informacji dotyczących spółek, w tym szczególnie tych niezbędnych do spełniania wszelkich obowiązków informacyjnych,
16)zapewniania wsparcia prawnikom i służbom księgowym w zakresie zarządzania ASI,
17)gromadzenia i administrowania zgłoszeń projektów inwestycyjnych oraz zapytań dotyczących możliwości koinwestycji,
18)dokonywania wycen projektów inwestycyjnych i spółek na potrzeby transakcyjne i sprawozdawcze,
19)monitorowania przestrzegania przez ASI przepisów prawnych,
20)rozliczania wyników ASI celem wypłaty zysków udziałowcom lub akcjonariuszom ASI,
21)zapewniania wsparcia w przypadku emisji i umarzania udziałów lub akcji ASI,
22)rozliczania umów (w tym wysyłanie potwierdzeń),
23)wykonywania innych czynności zleconych przez ZASI związanych z realizacją usług zarządzania ASI.
Podsumowując, usługi eksperckie i doradztwa administracyjnego świadczone w ramach Umowy będą w sposób kompleksowy, wchodząc w zakres specjalistycznych czynności świadczonych na rzecz specyficznych dla funduszu inwestycyjnego świadczeń. Prowadzić będą do budowy i nadzoru nad portfelem ASI oraz zapewnienia pełnego wsparcia w bieżących czynnościach administracyjnych realizowanych w interesie ASI.
Powyższe czynności są specyficzne i istotne dla obsługi inwestycji w obszarze działalności ASI oraz ZASI, co sprowadza się do uznania, że jedynie dla podmiotów prowadzących działalność inwestycyjną przedstawiają one wymierną relewantną wartość rynkową. Wychodząc od specyficznego charakteru omawianych czynności, trzeba podkreślić, że mają one istotne znaczenie dla ZASI, a w związku z tym są właściwe dla jego działalności.
Pytanie
Czy świadczenie przez Wnioskodawcę na rzecz Spółki kompleksowych usług eksperckich i doradztwa administracyjnego opisanych w niniejszym wniosku na podstawie Umowy zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką, będącym zewnętrznie zarządzającym ASI, które to czynności zgodnie z przepisami prawa wspólnotowego stanowią czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi, będą objęte zwolnieniem z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT?
Pana stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawcy, usługi eksperckie i doradztwa eksperckiego, które będą świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz Zarządzającego Alternatywną Spółką Inwestycyjną, będą zwolnione z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.
Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania, które ma odmienne znaczenie w kontekście ustawy o VAT niż przykładowo ustaw regulujących podatki dochodowe. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L. z 2006 r. Nr 347/1 ze zm.) (dalej Dyrektywa), zgodnie z którym zwolnieniu od podatku VAT podlega zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie. W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej Dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni.
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT, ustawodawca polski zadecydował o zastosowaniu zwolnienia z VAT do czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. W kwestii wyjaśnienia pojęcia „zarządzania funduszem” można wskazać, że z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C‑595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część b lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania.
Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE (dalej: Dyrektywa UCITS) spółka zarządzająca nie angażuje się w działalność inną niż zarządzanie UCITS, którym wydano zezwolenie na podstawie niniejszej Dyrektywy, z wyjątkiem dodatkowego zarządzania przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, które nie są objęte niniejszą Dyrektywą i w odniesieniu do których spółka zarządzająca podlega nadzorowi ostrożnościowemu i których jednostki nie mogą być wprowadzane do obrotu w innych państwach członkowskich na mocy niniejszej Dyrektywy. Zgodnie z przywołanym załącznikiem II do Dyrektywy UCITS, funkcje zarządzania obejmują: zarządzanie inwestycjami, administrację, a w tym: obsługę prawną i obsługę rachunkowo-księgową w zakresie zarządzania funduszem: zapytania klientów; wycenę i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe); monitorowanie przestrzegania uregulowań; prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa; wypłatę zysków; emisję i umarzanie jednostek uczestnictwa; rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń); prowadzenie ksiąg; wprowadzanie do obrotu. W ocenie Wnioskodawcy, świadczone usługi nie stanowią usług doradztwa, w rozumieniu art. 43 ust. 15 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Usługi opisane we wniosku a świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz Spółki mają zgodnie z przepisami prawa wspólnotowego charakter czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Ich zakres określa szczegółowo Załącznik II do Dyrektywy UCITS, zgodnie z którym na czynności zarządzani funduszami inwestycyjnymi składa się nie tylko działanie polegające na zarządzaniu inwestycjami, ale także czynności z zakresu administracji.
W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do Dyrektywy UCITS w rubryce „administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów, wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część b lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy.
Analogicznie funkcję zarządzania definiuje także Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany Dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009I (UE) nr 1095/2010 (dalej: Dyrektywa ZAFI). Zgodnie z art. 4 ust. 1 lit. w) Dyrektywy ZAFI: „zarządzanie AFI” oznacza wykonywanie przynajmniej funkcji w zakresie zarządzania portfelem, o których mowa w pkt 1 lit. a) lub b) załącznika I, na rzecz jednego lub większej liczby AFI. Zgodnie z pkt 1 załącznika I do Dyrektywy ZAFI, minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZAFI, zarządzając AFI, to:
a) zarządzanie portfelami inwestycyjnymi; oraz
b) zarządzanie ryzykiem.
Jednocześnie w pkt 2 załącznika I zawarty został katalog innych czynności, jakie ZAFI może wykonywać dodatkowo w ramach usługi zarządzania.
Co istotne, wskazany minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego służy określeniu czy dany podmiot może być uznany za ZAFI (analogicznie: za ZASI), nie ogranicza natomiast katalogu czynności wchodzących w zakres zarządzania, co wynika wprost z pkt 2 załącznika I. Z załącznika I do Dyrektywy ZAFI oraz z załącznika II do Dyrektywy UCITS wynika zatem, że na czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi składają się nie tylko działania polegające na zarządzaniu inwestycjami (realizacją polityki inwestycyjnej funduszy), lecz również czynności z zakresu administracji. Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej TSUE), w którym wskazuje się ponadto, iż pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, o których mowa w art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy VAT jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniana przez państwa członkowskie. Do 31 marca 2013 r. w art. 43 ust. 8 ustawy o VAT znajdowała się definicja pojęcia „zarządzania” do celów stosowania ww. zwolnienia. Z racji niezwykle wąskiego ujęcia zarządzania, wskazany przepis został uchylony w celu dostosowania prawa polskiego do autonomicznej definicji zarządzania, wypracowanej w orzecznictwie TSUE na gruncie przepisów Dyrektywy VAT. W konsekwencji nowelizacji ustawy o VAT, zmierzającej do dostosowania polskich przepisów do orzecznictwa TSUE z 1 kwietnia 2013 r. ustawy o VAT usunięto art. 43 ust. 8 zawierający definicję „zarządzania” niezgodną z ww. orzecznictwem (m.in. z wyrokiem TSUE w sprawie C-169/04 Abbey National Pic). W konsekwencji, zakres zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT przewidzianego w art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy VAT (a w konsekwencji również zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT) należy interpretować zgodnie z prawem wspólnotowym oraz orzecznictwem TSUE. W przywołanym powyżej wyroku w sprawie C-169/04 Abbey National Plc TSUE wskazał, że zarządzanie funduszami powierniczymi (obecnie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi): „jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług”, co oznacza, że zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT dla usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi ma charakter przedmiotowy, a nie podmiotowy. O możliwości zastosowania zwolnienia decyduje zakres czynności świadczonych przez usługodawcę, bez względu na status usługodawcy. W konsekwencji zajętego przez TSUE stanowiska stwierdzić należy, iż brak jest podstaw do zawężania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT jedynie do usług świadczonych na rzecz ASI przez ZASI. Powyższe stanowisko było potwierdzane w licznych interpretacjach podatkowych (0114-KDIP4-3.4012.478.2020.1.DS, 0114-KDIP4.4012.9.2019.9.RK lub 0112-KDIL1-1.4012.386.2020.1.MB).
W podobnym tonie wypowiedział się także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 1 sierpnia 2019 r. sygn. I SA/Kr 609/19, który wprost stwierdził: „okoliczność, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnofinansowej funduszu, nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem „zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym”. Ponad powyższe, w orzecznictwie TSUE uznał, że owo autonomiczne pojęcie „zarządzania” może obejmować różne odrębne czynności, np. usługi w zakresie administrowania i prowadzenia rachunkowości funduszu (C‑169/04), czy też usługi doradztwa inwestycyjnego (C-275/11), które będą korzystały ze zwolnienia, nawet jeżeli będą świadczone przez podmioty będące osobami trzecimi. Jedynym warunkiem jest to, aby usługi te spełniały szczególnie istotne funkcje dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi.
Biorąc powyższe pod uwagę, uznać należy że usługi świadczone przez Wnioskodawcę mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Usługi te będą jednak zwolnione od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie kryterium podmiotowe.
Drugim warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa wyżej, lub ich częścią. Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2021 r. poz. 605). Jeżeli zatem usługi zarządzania świadczone są m.in. na rzecz alternatywnych funduszy inwestycyjnych w rozumieniu przepisów ww. ustawy, to zastosowanie znajdzie zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.
Usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI spełnią zatem kryterium podmiotowe.
Zgodnie z art. 70a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzającym ASI może być wyłącznie spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 70e ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI). Stosownie do art. 70a ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, na warunkach określonych w rozdziale 3, w przypadku zarządzania portfelami inwestycyjnymi o niskiej wartości, spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2 z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może wykonywać działalność określoną w art. 70e ust. 1 jako zarządzający ASI bez zezwolenia komisji, po uzyskaniu wpisu do rejestru zarządzających ASI. Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, zarządzanie unijnym AFI, w tym wprowadzanie tych AFI do obrotu.
Zarządzanie unijnym AFI może być przedmiotem działalności wyłącznie zewnętrznie zarządzającego ASI, który uzyskał zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI. Stosownie do art. 70g ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzający ASI może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez tego zarządzającego.
Mając zatem na uwadze okoliczności sprawy oraz powołane powyżej przepisy i orzecznictwo, należy stwierdzić, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI będą mieścić się w zakresie czynności zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, wymienionymi w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy i w związku z tym będą zwolnione od podatku na podstawie ww. artykułu.
Mając na względzie powyższą linię orzeczniczą sądów krajowych, orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz treść indywidualnych interpretacji podatkowych oraz fakt, iż usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz Zarządzającego Alternatywną Spółką Inwestycyjną są czynnościami nierozerwalnie związanymi z działalnością zarządzających alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi, niezbędnymi do prawidłowego zarządzania alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi oraz zasadniczo zgodnymi z tymi określonymi w pkt 2 załącznika i do Dyrektywy ZAFI, a także fakt, iż usługi świadczone przez spółkę mają kluczowy charakter dla działalności zarządzania alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi, oraz są bezpośrednio związane z czynnościami zarządzania, w opinii Wnioskodawcy usługi przez niego świadczone będą objęte zwolnieniem przedmiotowym wskazanym w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.
Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.
Nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega jednak opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
W świetle zapisów art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że jest Pan osobą fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą m.in. w zakresie pozostałego doradztwa w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania. Jest Pan zarejestrowany jako czynny płatnik VAT.
W ramach prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej, zamierza Pan zawrzeć umowę o świadczenie usług eksperckich i doradztwa administracyjnego (Umowa) i podjąć na jej podstawie współpracę z zewnętrznie zarządzającym ASI w rozumieniu art. 2 pkt 3a ustawy o funduszach (ZASI), będącą komplementariuszem spółki komandytowo-akcyjnej, która na podstawie art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, jest Alternatywną Spółką Inwestycyjną (ASI). Zarówno siedziba ZASI jak i ASI znajduje się na terenie Polski. Przedmiotem działalności ZASI jest wyłącznie działalność związana z zarządzaniem funduszami.
W ramach Umowy, w celu sprawnego wykonywania usług zarządzania ASI, ZASI zleci Panu kompleksowe wykonywanie usług eksperckich i doradztwa administracyjnego na rzecz ZASI, w tym w szczególności usług:
1)prowadzenia wstępnej weryfikacji spółek, w które ASI może inwestować, oraz przygotowywania stosownych analiz i ich prezentacji dla ZASI,
2)przygotowywania materiałów umożliwiających ASI sprawowanie nadzoru korporacyjnego nad spółkami portfelowymi,
3)udzielania porad dotyczących prowadzenia działalności sprzyjającej budowaniu wartości spółek,
4)doradztwa dotyczącego podejmowania przez ASI, jako akcjonariusza lub wspólnika, kluczowych decyzji związanych z kwestiami operacyjnymi i strategicznymi spółek, takich jak struktura kapitałowa, strategia przedsiębiorstwa czy inne związane z tą strukturą lub strategią zagadnienia,
5)przygotowywania materiałów związanych z prowadzonymi projektami i inwestycjami w spółki,
6)rekomendowania ZASI powoływania i odwoływania członków organów zarządczych i nadzorczych w spółkach,
7)opracowywania dokumentacji propozycji strategii „wyjścia” ASI z poszczególnych spółek (np. sprzedaży udziałów lub akcji spółek),
8)poszukiwania potencjalnych inwestorów zainteresowanych nabyciem pakietów udziałów lub akcji spółek,
9)sporządzania dokumentacji, analiz lub innych materiałów w celu określenia optymalnego momentu przejmowania i zbywania przedsiębiorstw w ramach spółek,
10)rekomendowania ZASI doradców w procesie nabywania i zbywania spółek,
11)sporządzania dokumentacji, analiz i innych materiałów na potrzeby procesu nabywania i zbywania udziałów lub akcji spółek, w tym prowadzenia negocjacji, a także sporządzania projektów umów i innych niezbędnych dokumentów transakcyjnych,
12)przygotowywania projektów inwestycyjnych do kapitałowego „wejścia”, w tym przeprowadzania niezbędnych analiz i due diligence,
13)analizy dokumentacji dotyczącej poszczególnych transakcji dotyczących spółek,
14)wspierania ASI i ZASI w wykonywaniu wszelkich obowiązków informacyjnych dotyczących spółek, spoczywających na ASI lub ZASI, zwłaszcza w zakresie raportów bieżących i okresowych,
15)przekazywania ZASI niezbędnych informacji dotyczących spółek, w tym szczególnie tych niezbędnych do spełniania wszelkich obowiązków informacyjnych,
16)zapewniania wsparcia prawnikom i służbom księgowym w zakresie zarządzania ASI,
17)gromadzenia i administrowania zgłoszeń projektów inwestycyjnych oraz zapytań dotyczących możliwości koinwestycji,
18)dokonywania wycen projektów inwestycyjnych i spółek na potrzeby transakcyjne i sprawozdawcze,
19)monitorowania przestrzegania przez ASI przepisów prawnych,
20)rozliczania wyników ASI celem wypłaty zysków udziałowcom lub akcjonariuszom ASI,
21)zapewniania wsparcia w przypadku emisji i umarzania udziałów lub akcji ASI,
22)rozliczania umów (w tym wysyłanie potwierdzeń),
23)wykonywania innych czynności zleconych przez ZASI związanych z realizacją usług zarządzania ASI.
Wskazał Pan, że usługi eksperckie i doradztwa administracyjnego świadczone w ramach Umowy będą w sposób kompleksowy, wchodząc w zakres specjalistycznych czynności świadczonych na rzecz specyficznych dla funduszu inwestycyjnego świadczeń. Prowadzić będą do budowy i nadzoru nad portfelem ASI oraz zapewnienia pełnego wsparcia w biężących czynnościach administracyjnych realizowanych w interesie ASI.
Powyższe czynności są specyficzne i istotne dla obsługi inwestycji w obszarze działalności ASI oraz ZASI, co według Pana sprowadza się do uznania, że jedynie dla podmiotów prowadzących działalność inwestycyjną przedstawiają one wymierną relewantną wartość rynkową. Czynności te mają istotne znaczenie dla ZASI, są właściwe dla jego działalności.
Z tytułu świadczonych usług będzie Panu przysługiwało wynagrodzenie ryczałtowe, uwzględniające Pana zaangażowanie w poszczególnych miesiącach. Sposób kalkulowania wynagrodzenia wynikać będzie z ciągłości świadczonych usług.
Pana wątpliwości w tej sprawie dotyczą kwestii, czy usługi, które będą przez Pana świadczone na podstawie Umowy zawartej z ZASI, będą podlegać zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT.
Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.
Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy o VAT.
Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT:
Zwalnia się od podatku usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.
Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy o VAT:
Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:
1)czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2)usług doradztwa;
3)usług w zakresie leasingu.
Stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.
Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym:
Podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:
1) jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;
2) złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.
Stosownie zaś do art. 43 ust. 23 ustawy:
Podatnik, o którym mowa w ust. 22, może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.
Powyższe przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku - w tym m.in. właśnie usług zarządzania określonych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.
Należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy, uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:
1)przedmiotowego - świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz
2)podmiotowego - ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.
Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.), zgodnie z którym:
Państwa członkowskie zwalniają zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.
W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje.
TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 Szóstej Dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.
Z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).
Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE:
Działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II.
Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:
- zarządzanie inwestycjami,
- administracja:
a)obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
b)zapytania klientów;
c)wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
d)monitorowanie przestrzegania uregulowań;
e)prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
f)wypłata zysków;
g)emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
h)rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
i)prowadzenie ksiąg,
- wprowadzanie do obrotu.
Wskazana wyżej definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy.
Z uwagi na powyższe przepisy oraz przedstawiony opis sprawy, stwierdzić należy, że kompleksowe wykonywanie usług eksperckich i doradztwa admninistracyjnego na rzecz ZASI, w tym w szczególności wymienione przez Pana czynności takie jak:
1)prowadzenie wstępnej weryfikacji spółek, w które ASI może inwestować, oraz przygotowywanie stosownych analiz i ich prezentacji dla ZASI,
2)przygotowywanie materiałów umożliwiających ASI sprawowanie nadzoru korporacyjnego nad spółkami portfelowymi,
3)udzielanie porad dotyczących prowadzenia działalności sprzyjającej budowaniu wartości spółek,
4)doradztwo dotyczące podejmowania przez ASI, jako akcjonariusza lub wspólnika, kluczowych decyzji związanych z kwestiami operacyjnymi i strategicznymi spółek, takich jak struktura kapitałowa, strategia przedsiębiorstwa czy inne związane z tą strukturą lub strategią zagadnienia,
5)przygotowywanie materiałów związanych z prowadzonymi projektami i inwestycjami w spółki,
6)rekomendowanie ZASI powoływania i odwoływania członków organów zarządczych i nadzorczych w spółkach,
7)opracowywanie dokumentacji propozycji strategii „wyjścia” ASI z poszczególnych spółek (np. sprzedaży udziałów lub akcji spółek),
8)poszukiwanie potencjalnych inwestorów zainteresowanych nabyciem pakietów udziałów lub akcji spółek,
9)sporządzanie dokumentacji, analiz lub innych materiałów w celu określenia optymalnego momentu przejmowania i zbywania przedsiębiorstw w ramach spółek,
10)rekomendowanie ZASI doradców w procesie nabywania i zbywania spółek,
11)sporządzanie dokumentacji, analiz i innych materiałów na potrzeby procesu nabywania i zbywania udziałów lub akcji spółek, w tym prowadzenia negocjacji, a także sporządzania projektów umów i innych niezbędnych dokumentów transakcyjnych,
12)przygotowywanie projektów inwestycyjnych do kapitałowego „wejścia”, w tym przeprowadzanie niezbędnych analiz i due diligence,
13)analiza dokumentacji dotyczącej poszczególnych transakcji dotyczących spółek,
14)wspieranie ASI i ZASI w wykonywaniu wszelkich obowiązków informacyjnych dotyczących spółek, spoczywających na ASI lub ZASI, zwłaszcza w zakresie raportów bieżących i okresowych,
15)przekazywanie ZASI niezbędnych informacji dotyczących spółek, w tym szczególnie tych niezbędnych do spełniania wszelkich obowiązków informacyjnych,
16)zapewnianie wsparcia prawnikom i służbom księgowym w zakresie zarządzania ASI,
17)gromadzenie i administrowanie zgłoszeń projektów inwestycyjnych oraz zapytań dotyczących możliwości koinwestycji,
18)dokonywanie wycen projektów inwestycyjnych i spółek na potrzeby transakcyjne i sprawozdawcze,
19)monitorowanie przestrzegania przez ASI przepisów prawnych,
20)rozliczanie wyników ASI celem wypłaty zysków udziałowcom lub akcjonariuszom ASI,
21)zapewnianie wsparcia w przypadku emisji i umarzania udziałów lub akcji ASI,
22)rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń),
23)wykonywanie innych czynności zleconych przez ZASI związanych z realizacją usług zarządzania ASI
będą mieściły się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Opisane usługi zawierają się w załączniku II do dyrektywy 2009/65/WE. W konsekwencji, spełniony zostanie warunek przedmiotowy dla zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) dla ww. usług.
Usługi te będą podlegały zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie również kryterium podmiotowe. Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy, jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.
Pod pojęciem przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi należy rozumieć przepisy ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1034) - dalej jako u.f.i., a także akty wykonawcze wydane na podstawie przepisów tej ustawy.
Zgodnie z art. 1 u.f.i.:
Ustawa określa zasady tworzenia i działania funduszy inwestycyjnych mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zasady prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności przez fundusze zagraniczne i spółki zarządzające.
Stosownie do art. 38 ust. 1 u.f.i.:
Towarzystwem funduszy inwestycyjnych może być wyłącznie spółka akcyjna z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 45 ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez towarzystwo).
Jak stanowi art. 39 ust. 1 u.f.i.:
Siedziba zarządu towarzystwa powinna znajdować się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Natomiast w art. 5 u.f.i. wskazano, że:
Siedzibą i adresem funduszu inwestycyjnego jest siedziba i adres towarzystwa będącego jego organem.
Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 9 u.f.i.:
Ilekroć w ustawie jest mowa o funduszu zagranicznym - rozumie się przez to fundusz inwestycyjny otwarty lub spółkę inwestycyjną, które uzyskały zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.
Zgodnie natomiast z art. 2 pkt 7 u.f.i.:
Ilekroć w ustawie jest mowa o państwie członkowskim - rozumie się przez to państwo inne niż Rzeczpospolita Polska, które jest członkiem Unii Europejskiej.
U.f.i. wyraźnie rozróżnia zatem pojęcie „funduszu inwestycyjnego” oraz „funduszu zagranicznego”.
Zagraniczne alternatywne fundusze inwestycyjne zostały zdefiniowane w u.f.i. pod pojęciem „unijnego AFI”. Zgodnie z art. 2 pkt 10b u.f.i.:
Ilekroć w ustawie jest mowa o unijnym AFI - rozumie się przez to alternatywny fundusz inwestycyjny, który został zarejestrowany jako alternatywny fundusz inwestycyjny przez właściwy organ w państwie członkowskim lub uzyskał zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności jako alternatywny fundusz inwestycyjny, a w przypadku braku wymogu uzyskania zezwolenia lub rejestracji - prowadząc taką działalność, ma siedzibę na terytorium państwa członkowskiego.
Natomiast na potrzeby u.f.i. za alternatywny fundusz inwestycyjny uznaje się fundusze inwestycyjne typu „specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty” oraz „fundusz inwestycyjny zamknięty” (art. 3 ust. 4 pkt 2 u.f.i.) oraz alternatywną spółkę inwestycyjną (art. 8a ust. 1 u.f.i.).
Mając powyższe na uwadze, fundusze zagraniczne oraz unijne AFI nie mieszczą się w zakresie pojęciowym „fundusze inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne (…) w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi”, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT.
Uwzględniając powyższe, ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT mogą korzystać czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. W konsekwencji, powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowania do funduszy mających siedzibę za granicą.
Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.
Zgodnie z art. 2 pkt 10a u.f.i.:
Ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym – rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.
W myśl art. 3 ust. 1 u.f.i.:
Fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.
Jak stanowi art. 3 ust. 3 u.f.i.:
Fundusz inwestycyjny prowadzi działalność, ze szczególnym uwzględnieniem interesu uczestników, przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego określonych w ustawie.
Zgodnie z art. 3 ust. 4 u.f.i.:
Fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:
1)fundusz inwestycyjny otwarty;
2)alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.
Według art. 8a ust. 1 u.f.i:
Alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2.
Stosownie do art. 8a ust. 2 u.f.i.:
Alternatywna spółka inwestycyjna może prowadzić działalność w formie:
1) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej albo spółki europejskiej;
2) spółki komandytowej albo spółki komandytowo-akcyjnej, w których jedynym komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna albo spółka europejska.
W oparciu o treść art. 8a ust. 3 u.f.i:
Wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.
Na podstawie art. 8b ust. 1 u.f.i.:
Zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem.
W myśl art. 8b ust. 2 u.f.i.:
Zarządzającym ASI może być wyłącznie:
1) w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 1 - spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;
2) w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 2 - spółka kapitałowa będąca komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.
Zgodnie z art. 70a ust. 1 u.f.i.:
Zarządzającym ASI może być wyłącznie spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 70e ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI).
Stosownie do art. 70a ust. 2 u.f.i.:
Na warunkach określonych w rozdziale 3, w przypadku zarządzania portfelami inwestycyjnymi o niskiej wartości, spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może wykonywać działalność określoną w art. 70e ust. 1 jako zarządzający ASI bez zezwolenia Komisji, po uzyskaniu wpisu do rejestru zarządzających ASI.
Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 u.f.i.:
Przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, zarządzanie unijnym AFI, w tym wprowadzanie tych AFI do obrotu.
Zarządzanie unijnym AFI może być przedmiotem działalności wyłącznie zewnętrznie zarządzającego ASI, który uzyskał zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI.
Stosownie do art. 70g ust. 1 u.f.i.:
Zarządzający ASI może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, z uwzględnieniem art. 75‑82 rozporządzenia 231/2013, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez tego zarządzającego.
W analizowanej sprawie, w ramach prowadzonej przez Pana działalności gospodarczej, planuje Pan zawrzeć umowę o świadczenie usług eksperckich i doradztwa administracyjnego i podjąć na jej podstawie współpracę z zewnętrznie zarządzającym ASI w rozumieniu u.f.i., będącym komplementariuszem spółki komandytowo-akcyjnej, która na podstawie art. 8a ust. 1 u.f.i., jest Alternatywną Spółką Inwestycyjną. Zarówno siedziba ZASI jak i ASI znajduje się na terenie Polski.
Zatem biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że również przesłanka podmiotowa uprawniająca do zastosowania zwolnienia od podatku, dotycząca świadczenia opisanych przez Pana usług będzie spełniona.
W kwestii kompleksowości przedmiotowych usług, należy wskazać, że co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy kilka świadczeń obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedną usługę kompleksową obejmującą kilka świadczeń pomocniczych.
Kwestia kompleksowości usług była rozstrzygana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przywołać można chociażby wyrok z 11 czerwca 2009 r. w sprawie C-572/07, w którym stwierdzono, że: „każde świadczenie powinno być zwykle uznawane za odrębne i niezależne” (również wyrok z 21 lutego 2008 r. w sprawie C-425/06). Wyrok ten sformułował kryteria przesądzające o tym, kiedy występuje świadczenie złożone. Ma ono zatem miejsce w sytuacji, gdy (i) świadczenie pomocnicze nie stanowi celu samego w sobie, lecz stanowi środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z usługi podstawowej, (ii) poszczególne czynności są ze sobą tak ściśle związane, że ich rozdzielenie miałoby charakter sztuczny, (iii) kiedy nie istnieje możliwość nabywania danego świadczenia od podmiotów zewnętrznych, (iv) kiedy nie istnieje możliwość odrębnego fakturowania za daną czynność.
Usługa kompleksowa zawiera zatem kilka czynności (usług) opodatkowanych na różnych zasadach, z tym, że jedna z nich jest usługą główną, przeważającą, nadającą danej usłudze jej główny charakter, przy czym wszystkie zmierzają do bezpośredniego zaspokojenia określonej potrzeby zamawiającego wskazanej w umowie. Usługę należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. Pojedyncza usługa traktowana jest zatem jak element usługi kompleksowej wówczas, jeżeli cel świadczenia usługi pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać bez usługi pomocniczej usługi głównej.
Odnosząc powyższe do przedmiotowej sprawy uznać należy, że wykonywane przez Pana czynności stanowią usługę kompleksową, gdzie wszystkie czynności wchodzące w jej zakres łączy wspólny cel – zarządzanie ASI. Stąd też dokonywanie podziału ww. czynności, i traktowanie każdej z nich z osobna w zaistniałych okolicznościach przybierałoby sztuczny charakter.
Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów jak również orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że opisane we wniosku usługi, które zamierza Pan świadczyć na rzecz ZASI, będą mieściły się w zakresie czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy. W konsekwencji, będą podlegać zwolnieniu od podatku VAT na podstawie ww. artykułu.
Pana stanowisko jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym/opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).