Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

24 września 2024 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 24 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie:

-wskazania, czy wynagrodzenie należne Partnerowi za realizację Zamówienia, wypłacane Partnerowi przez Lidera, podlega opodatkowaniu VAT i czy dopuszczalne jest wystawianie przez Partnera na Lidera faktur obejmujących część wynagrodzenia należnego Partnerowi za realizację Zamówienia (pytanie oznaczone we wniosku nr 1),

-określenia, czy Liderowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur wystawianych przez Partnera dokumentujących przekazanie Partnerowi wynagrodzenia za realizację przypadającej na niego części Zamówienia (pytanie oznaczone we wniosku nr 2),

-stwierdzenia, czy Liderowi oraz Partnerowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z realizacją Zamówienia (pytanie oznaczone we wniosku nr 3),

-wskazania, czy Lider, obciążając Partnera kwotą obejmującą zwrot części Kosztów Wspólnych, powinien uznać taką czynność za opodatkowaną VAT i czy powinien wystawić na Partnera fakturę z tego tytułu (pytanie oznaczone we wniosku nr 4),

-określenia, czy Partnerowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur wystawianych przez Lidera obejmujących rozliczenie Kosztów Wspólnych (pytanie oznaczone we wniosku nr 5),

-stwierdzenia, czy wynagrodzenie za Usługi Lidera podlega opodatkowaniu VAT i czy Lider powinien wystawiać fakturę na Partnera obejmującą wynagrodzenie za wykonane Usługi Lidera (pytanie oznaczone we wniosku nr 6),

-wskazania, czy Partnerowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur wystawianych przez Lidera obejmujących wynagrodzenie za Usługi Lidera (pytanie oznaczone we wniosku nr 7).

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowana będąca stroną postępowania:

A

2)Zainteresowana niebędąca stroną postępowania:

B

Opis zdarzenia przyszłego

A (dalej: „A” lub „Lider”) prowadzi działalność w zakresie (…) itp.

B (dalej: „B” lub „Partner”) prowadzi działalność m.in. w zakresie (…). A i B są dalej łącznie nazywane: „Spółkami” lub „Stronami”.

Spółki są:

-czynnymi podatnikami podatku VAT,

-polskimi rezydentami podatkowymi,

-podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Strony zawarły umowę (dalej: „Umowa”) w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia w ramach konsorcjum („Konsorcjum”). Strony ubiegają się o udzielenie oraz realizację zamówienia publicznego dotyczącego dostawy (...) wraz z transportem (dalej: „Zamówienie”) w trybie przetargu organizowanego przez podmiot publiczny (dalej: „Zamawiający”).

Zgodnie z Umową na lidera Konsorcjum – w tym również pełnomocnika w rozumieniu art. 58 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych – wybrano A. Lider Konsorcjum uprawniony i zobowiązany jest do działania w imieniu wszystkich wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie Zamówienia na etapie postępowania, a także realizacji umowy o udzielenie Zamówienia. Lider jest uprawniony i zobowiązany w szczególności do:

a)podpisania i złożenia oferty w postępowaniu,

b)podpisania i złożenia wszelkich oświadczeń woli i wiedzy, dokumentów, załączników, wniosków, oświadczeń i podmiotowych środków dowodowych składanych na etapie postępowania o udzielenie Zamówienia,

c)prowadzenia korespondencji z Zamawiającym w toku postępowania o udzielenie Zamówienia,

d)wniesienia wadium,

e)reprezentowania Konsorcjum we wszystkich kwestiach związanych z postępowaniem o udzielenie Zamówienia,

f)potwierdzania wszelkich dokumentów za ich zgodność z oryginałem,

g)wnoszenia w imieniu Konsorcjum środków ochrony prawnej, w tym odwołań do Krajowej Izby Odwoławczej, skarg do sądu oraz reprezentowania w toku postępowań przed tymi organami,

h)udzielania dalszych pełnomocnictw,

i)reprezentowania wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie Zamówienia na etapie realizacji umowy o udzielenie Zamówienia,

j)podpisania i złożenia dokumentów, załączników, wniosków i oświadczeń składanych na etapie realizacji umowy o udzielenie Zamówienia,

k)prowadzenia korespondencji z Zamawiającym w toku realizacji umowy o udzielenie Zamówienia,

l)pośrednictwa i bieżącego kontaktu pomiędzy Zamawiającym a Konsorcjum,

m)podpisania wszelkich protokołów związanych z realizacją Zamówienia.

Postanowiono, że za wykonanie przez Lidera ww. czynności (dalej: „Usługi Lidera”), których beneficjentem będzie Partner Strony mogą ustalić wynagrodzenie, jeśli ustalenie takiego wynagrodzenia będzie odpowiadać warunkom rynkowym (dalej: „Wynagrodzenie Lidera”).

Zasady wykonania Zamówienia

Realizacja Zamówienia została podzielona w Umowie według części obejmujących odpowiednią ilość (...), którą Strony będą zobowiązane do dostarczenia na rzecz Zamawiającego.

W Umowie wskazano, która ze Spółek jest odpowiedzialna za realizację poszczególnych części Zamówienia. W Umowie podział ten został określony wstępnie. Ostateczny podział dostaw będzie ustalony po uzyskaniu Zamówienia, a przed podpisaniem umowy o udzielenie Zamówienia z Zamawiającym.

Strony postanowiły, że będą realizować dostawy, według ostatecznego podziału, na własny koszt i ryzyko oraz na etapie realizacji Zamówienia zobowiązują się do:

-realizacji dostaw w zakresie przypisanej sobie w Umowie części Zamówienia,

-realizacji umowy o udzielenie Zamówienia zgodnie z jej postanowieniami,

-informowania pozostałych członków Konsorcjum o wszelkich sprawach istotnych dla należytego wykonania Umowy,

-respektowania poufności przekazywanych sobie informacji, które stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa,

-przestrzegania zasad lojalności wobec pozostałych członków Konsorcjum.

Odbiory dostaw dokonywane będą przez Zamawiającego wobec Konsorcjum, na zasadach przewidzianych w umowie o udzielenie Zamówienia.

Wypłata Wynagrodzenia

Wyłącznie uprawnionym do wystawiania faktur w związku z realizowanym przedsięwzięciem w ramach Konsorcjum, przyjmowania płatności od Zamawiającego i dokonywania rozliczeń z Zamawiającym jest Lider.

Wynagrodzenie otrzymywane przez Lidera od Zamawiającego za dostawę (...) zrealizowaną przez Partnera należne jest Partnerowi. Lider zobowiązany jest do przekazania otrzymanego od Zamawiającego wynagrodzenia Partnerowi na rachunek bankowy Partnera w terminie wskazanym w Umowie. Termin na przekazanie płatności na rzecz Partnera uzależniony jest od otrzymania wynagrodzenia od Zamawiającego. Wynagrodzenie należne Partnerowi zostanie mu przekazane w wysokości odpowiadającej należności za wykonaną przez Partnera część Zamówienia. Innymi słowy, Lider przekaże Partnerowi jego część wynagrodzenia za wykonanie Zamówienia bez doliczania swojej marży. Odpłatność za realizowane przez Lidera funkcje m.in. w zakresie fakturowania wynagrodzenia na Zamawiającego, przekazywania wynagrodzenia za wykonanie Zamówienia Partnerowi itp. zapewniana jest poprzez Wynagrodzenie Lidera.

Podział kosztów

W zakresie podziału kosztów ustalono, że:

-wszelkie koszty związane z postępowaniem o uzyskanie Zamówienia (np. utrata wadium), Strony ponoszą w zakresie swojej części przedmiotu Zamówienia,

-każda ze Spółek we własnym zakresie ponosi koszty i wydatki związane z przygotowaniem i złożeniem oferty,

-koszty związane ze wspólnym wykonywaniem Umowy (dalej: „Koszty Wspólne”) tymczasowo ponosi Lider,

-każda ze Stron odpowiada za koszty związane z wykonywaniem realizowanej przez siebie części Zamówienia – Koszty Wspólne będą rozliczone między Stronami najpóźniej 30 dni po zakończeniu Umowy.

Odpowiedzialność

Strony odpowiadają solidarnie przed Zamawiającym za prawidłową realizację umowy o udzielenie Zamówienia. W przypadku poniesienia przez którąkolwiek ze Stron jakichkolwiek kosztów związanych z zasadą odpowiedzialności solidarnej, Stronie tej przysługuje prawo dochodzenia odszkodowania od Strony, na której spoczywa odpowiedzialność za zdarzenie powodujące szkodę.

W przypadku nałożenia kary umownej na Konsorcjum, karą obciążona zostanie Strona winna zwłoki, nienależytego zrealizowania umowy lub jakiegokolwiek naruszenia jej zapisów. Gdy przyczyna powstania kar umownych, odszkodowań lub innych roszczeń tkwi w działaniu lub zaniechaniu kilku Stron, wówczas Strony uczestniczą w obowiązku ich zapłaty/zaspokojenia według stopnia przyczynienia się do ich powstania, co nie zmienia ich solidarnej odpowiedzialności wobec Zamawiającego. Stronie, która zaspokoiła roszczenia Zamawiającego lub osoby trzeciej związane z realizacją Zamówienia, powstałe w związku z działaniem lub zaniechaniem innej Strony, przysługuje roszczenie regresowe do Strony odpowiedzialnej o zwrot całego spełnionego świadczenia.

Dla potrzeb złożonego wniosku, Strony proszą tut. organ o przyjęcie założenia, że w sytuacjach, w których realizowane czynności będą podlegały opodatkowaniu VAT i udokumentowaniu fakturą, faktury te będą przez Strony wystawiane prawidłowo pod względem formalnym, tj. będą wystawione zgodnie z obowiązującymi przepisami. Strony wyjaśniają też, że płatności za faktury dokonywane będą na rachunki bankowe ujęte na tzw. Białej Liście.

Uzasadnienie wniosku wspólnego

Wniosek zostaje złożony jako wniosek wspólny przez Spółki (Zainteresowanych) ze względu na to, że podmioty te są stronami tej samej Umowy i wspólnie starają się o uzyskanie Zamówienia w ramach przetargu. Realizacja Zamówienia w ramach Konsorcjum i dokonywanie wspólnych rozliczeń z tego tytułu mogą wiązać się ze skutkami podatkowymi dla obu Stron.

Pytania

I. Rozliczenie wynagrodzenia za realizację Zamówienia:

1.Czy wynagrodzenie należne Partnerowi za realizację Zamówienia, wypłacane Partnerowi przez Lidera, podlega opodatkowaniu VAT i czy dopuszczalne jest wystawianie przez Partnera na Lidera faktur obejmujących część wynagrodzenia należnego Partnerowi za realizację Zamówienia?

2.Czy Liderowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur wystawianych przez Partnera dokumentujących przekazanie Partnerowi wynagrodzenia za realizację przypadającej na niego części Zamówienia?

3.Czy Liderowi oraz Partnerowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z realizacją Zamówienia?

II. Rozliczenie Kosztów Wspólnych:

4.Czy Lider, obciążając Partnera kwotą obejmującą zwrot części Kosztów Wspólnych,

powinien uznać taką czynność za opodatkowaną VAT i czy powinien wystawić na Partnera fakturę z tego tytułu?

5.Czy Partnerowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur wystawianych przez Lidera obejmujących rozliczenie Kosztów Wspólnych?

III. Rozliczenie wynagrodzenia za Usługi Lidera:

6.Czy wynagrodzenie za Usługi Lidera podlega opodatkowaniu VAT i czy Lider powinien wystawiać fakturę na Partnera obejmującą wynagrodzenie za wykonane Usługi Lidera?

7.Czy Partnerowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur wystawianych przez Lidera obejmujących wynagrodzenie za Usługi Lidera?

Państwa stanowisko w sprawie

I. Rozliczenie wynagrodzenia za realizację Zamówienia:

Ad 1.

Zdaniem Zainteresowanych, wynagrodzenie należne Partnerowi za realizację Zamówienia, wypłacane Partnerowi przez Lidera, podlega opodatkowaniu VAT i w konsekwencji Partner powinien wystawiać na Lidera faktury obejmujące część wynagrodzenia należnego Partnerowi za realizację Zamówienia.

Ad 2.

Zdaniem Zainteresowanych, Liderowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur wystawianych przez Partnera dokumentujących przekazanie Partnerowi wynagrodzenia za realizację przypadającej na niego części Zamówienia.

Ad 3.

Zdaniem Zainteresowanych, Liderowi oraz Partnerowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z realizacją Zamówienia.

II. Rozliczenie Kosztów Wspólnych:

Ad 4.

Zdaniem Zainteresowanych, Lider, obciążając Partnera kwotą obejmującą zwrot części Kosztów Wspólnych, powinien uznać taką czynność za opodatkowaną VAT i konsekwencji powinien wystawić na Partnera fakturę z tego tytułu, jeśli przenoszone na Partnera Koszty Wspólne dotyczą towarów lub usług, których nabycie było dokumentowane fakturą wystawioną na Lidera. W wypadku gdy Koszty Wspólne obejmują wydatki, które nie podlegały opodatkowaniu VAT i nie były dokumentowane fakturą wystawioną na Lidera (np. opłaty skarbowe itp.) to obciążenie Partnera może być dokonane notą księgową.

Ad 5.

Zdaniem Zainteresowanych, Partnerowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur wystawianych przez Lidera obejmujących rozliczenie Kosztów Wspólnych, jeśli faktury zostały wystawione prawidłowo (zgodnie z ustaleniami objętymi punktem 4).

III. Rozliczenie wynagrodzenia za Usługi Lidera:

Ad 6.

Zdaniem Zainteresowanych, wynagrodzenie za Usługi Lidera podlega opodatkowaniu VAT i w konsekwencji Lider powinien wystawiać fakturę na Partnera obejmującą wynagrodzenie za wykonane Usługi Lidera.

Ad 7.

Zdaniem Zainteresowanych, Partnerowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur wystawianych przez Lidera obejmujących wynagrodzenie za Usługi Lidera.

Uzasadnienie stanowiska:

1. Uwagi ogólne

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT, opodatkowaniu VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Za dostawę towarów – stosownie do art. 7 ust. 1 Ustawy VAT – uważa się co do zasady przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Przez świadczenie usług, zgodnie z art. 8 ust. 1 Ustawy VAT, rozumie się co do zasady każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w rozumieniu art. 7 Ustawy VAT.

Zauważyć należy, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zatem, aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Kwestia „odpłatności” była niejednokrotnie przedmiotem rozstrzygania przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”). Jak zauważył TSUE w wyroku w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council: „czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem”.

Należy też zwrócić uwagę na wyrok w sprawie C-16/93 Tolsma, gdzie TSUE stwierdził, że: „czynność podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

Mając na uwadze powyższe uwagi, należy stwierdzić, że za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

-istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

-wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

-istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

-odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana podatkiem,

-istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

W przypadku dokonywania czynności podlegających opodatkowaniu VAT na rzecz innego podatnika VAT, czynność ta powinna zostać udokumentowana fakturą. Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż dokonywaną przez niego na rzecz innego podatnika VAT, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Dana czynność podlega opodatkowaniu VAT, gdy wykonywana jest przez podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 Ustawy VAT.

Należy zauważyć, że ani w prawie podatkowym, ani w prawie cywilnym nie występuje definicja pojęcia „konsorcjum”. Powszechnie przyjmuje się jednak, że zawarcie umowy konsorcjum możliwe jest na podstawie art. 353¹ Kodeksu cywilnego, w ramach tzw. swobody umów.

Strony zawierające umowę konsorcjum mogą ją ukształtować w sposób dowolny, byleby jej treść lub cel nie sprzeciwiały się ustawie, zasadom współżycia społecznego oraz właściwości takiego stosunku. Konsorcjum nie jest podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem. Zawierając umowę konsorcjum, podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz. Co do zasady, konsorcja nie mają też wspólnego majątku, a wszelkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum. Uczestnicy konsorcjum określają w umowie konsorcjum sposób rozliczeń między sobą, jak i zamawiającym (inwestorem), tj. sposób wystawiania faktur, należnego wynagrodzenia, terminów wykonania prac oraz kwestii odpowiedzialności za przydzielone im zadania z tytułu realizacji celu nałożonego na nich przez inwestora (zamawiającego) w ramach zlecenia/przetargu.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 Ustawy VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Na gruncie obowiązujących przepisów prawa podatkowego konsorcjum nie może być uznane za podatnika VAT. Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb rozliczania VAT, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum. Powyższego nie zmienia okoliczność, że w przypadku umów konsorcjum dopuszczalne jest zawarcie ustaleń, że rozliczeń gospodarczych i księgowych, w tym dotyczących podpisywania umów i wystawiania faktur za prace wykonane przez uczestników konsorcjum na rzecz podmiotów zamawiających te prace na podstawie zawartego z nimi kontraktu – będzie dokonywał wytypowany przez uczestników konsorcjum podmiot wiodący (lider).

W przedmiotowej sprawie celem utworzenia Konsorcjum przez Spółki jest wspólna realizacja przedsięwzięcia polegającego na dostarczaniu (...) na rzecz Zamawiającego wraz z usługami transportu. Podatnikiem VAT z tytułu realizacji Zamówienia nie jest jednakże Konsorcjum, lecz każda ze Spółek, która działa w określonym zakresie jako samodzielny i niezależny podatnik.

Powyższe oznacza, że – działając w ramach Konsorcjum – Spółki powinny stosować ogólne reguły wynikające z Ustawy VAT do wzajemnych rozliczeń związanych z zawartą Umową.

2. Rozliczenie wynagrodzenia za realizację Zamówienia

Ad 1.

Zdaniem Zainteresowanych, dokonując przekazania wynagrodzenia Partnerowi, Lider powinien traktować to zdarzenie jako podlegające opodatkowaniu VAT m.in. ze względu na fakt, że:

-Partner wykonuje czynności w ramach określonego stosunku prawnego (Umowy),

-Partner jest obowiązany do wykonywania określonych świadczeń w związku z zawartą Umową, a Lider jest zobowiązany do przekazania Partnerowi wynagrodzenia za ich

-realizację,

-w związku z realizacją Umowy, Partner jest zobowiązany m.in. do informowania Lidera o wszelkich sprawach istotnych dla należytego wykonania Umowy,

-zapłata wynagrodzenia przez Lidera pozostaje w związku ze świadczeniem ze strony Partnera – zapisy umowne określają zakres prac, z tytułu realizacji których Partnerowi przysługuje wynagrodzenie,

-celem Konsorcjum jest wspólne zrealizowanie przedmiotu Zamówienia, polegającego na dostawie (...) wraz z transportem, a Partner uzyskuje wynagrodzenie z tytułu wynagrodzenia za wykonaną przez niego część Zamówienia,

-Parter ponosi własne koszty związane z realizacją przypadającej na niego części Zamówienia, w ramach Konsorcjum wykonuje on zatem we własnym imieniu dostawę (...) wraz z usługą transportu. Partner ponosi samodzielnie ryzyko gospodarcze związane z realizowanym przez niego świadczeniem.

Powyższe stanowisko Stron potwierdza Dyrektor KIS m.in. w interpretacji indywidualnej z dnia 13 kwietnia 2022 r., znak 0114-KDIP4-2.4012.76.2022.1.MB. Zdaniem Dyrektora KIS:

„Analiza przedstawionego stanu faktycznego oraz przywołanych przepisów prawa prowadzi do stwierdzenia, że skoro – jak wynika z treści wniosku Konsorcjant na rzecz Lidera wykonuje określone w zawartej umowie czynności, za które otrzymuje ustalone wynagrodzenie, to należy uznać, że pomiędzy ww. podmiotami dochodzi do świadczenia usług. Zatem, w tym przypadku ma miejsce świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, które z uwagi na odpłatny charakter podlega – zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”.

Skoro rozliczenie wynagrodzenia za wykonanie Zamówienia będzie podlegać opodatkowaniu VAT, powinno zostać udokumentowane fakturą.

Ad 2.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 Ustawy VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jak wskazano powyżej, wynagrodzenie należne Partnerowi za realizację Zamówienia, wypłacane Partnerowi przez Lidera, podlega opodatkowaniu VAT i w konsekwencji Partner powinien wystawiać na Lidera faktury obejmujące część wynagrodzenia należnego Partnerowi za realizację Zamówienia.

Mając na uwadze powyższe, po stronie Lidera powstanie VAT naliczony z tytułu wystawianych przez Partnera faktur dokumentujących przekazanie Partnerowi wynagrodzenia za realizację przypadającej na niego części Zamówienia. W konsekwencji, w ocenie Zainteresowanych, Liderowi przysługiwać będzie prawo do odliczenia VAT naliczonego z tych faktur, ponieważ w przypadku przekazania wynagrodzenia za realizację części Zamówienia wykonanej przez Partnera, Lider nabywał będzie towary ((...)) wraz z usługą transportową, konieczne do wykonania i rozliczenia całości Zamówienia przez Konsorcjum, czyli realizacji świadczenia podlegającego opodatkowaniu VAT.

Ad 3.

Analogiczna sytuacja, zdaniem Zainteresowanych, będzie miała miejsce w przypadku zakupów ponoszonych przez Strony związanych z realizacją Zamówienia od podmiotów spoza Konsorcjum podlegających opodatkowaniu VAT. Zakupy te będą wykonywane w celu wykonania przez każdą ze Spółek przypadającej na nią części Zamówienia. Realizacja Zamówienia stanowić będzie transakcję podlegającą opodatkowaniu VAT. Spółki będą nabywać różnego rodzaju towary lub usługi, które będą wykorzystywane przez Strony w celu wykonania czynności opodatkowanych VAT, a w konsekwencji Stronom przysługiwać będzie prawo do odliczenia VAT naliczonego z tytułu tych zakupów.

3. Rozliczenie Kosztów Wspólnych

Ad 4.

W ocenie Zainteresowanych, za opodatkowany VAT należy uznać również zwrot Kosztów Wspólnych poniesionych przez Lidera, dokonywany przez Partnera na rzecz Lidera w sytuacji, gdy przenoszone na Partnera Koszty Wspólne dotyczą towarów lub usług, których nabycie było dokumentowane fakturą wystawioną na Lidera. Zainteresowani uważają tak z uwagi na to, że:

-Lider realizuje świadczenia na rzecz Partnera polegające m.in. na tym, że w jego interesie wykonuje czynności związane z formalną i administracyjną obsługą procesu ubiegania się o uzyskanie Zamówienia, w związku z którymi może ponosić wydatki takie jak wniesienie wadium, uiszczanie opłat od składanych pism, udzielanych pełnomocnictw itp.,

-Partner jest beneficjentem ww. świadczeń wykonywanych przez Lidera (uzyskuje korzyść polegającą na wyręczeniu go z konieczności zajmowania się ww. czynnościami),

-Lider otrzyma od Partnera kwoty pieniężne w taki sposób, by doszło do zrealizowania postanowień Umowy, tj. poniesienia przez poszczególnych członków Konsorcjum udziałów w Kosztach Wspólnych w sposób określony w Umowie.

Powyższe stanowisko zostało potwierdzone przez Dyrektora KIS m.in. w interpretacji indywidualnej z dnia 15 grudnia 2022 r., znak 0111-KDIB3-1.4012.686.2022.3.IK. Jak wyjaśnił Dyrektor KIS: „Odnosząc się zatem do Państwa wątpliwości dotyczących kwestii czy obciążanie przez Państwa odpowiednią częścią Kosztów Wspólnych oraz Kosztów Usług pozostałych Członków Finansujących stanowi świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT wskazać należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlegają jedynie takie rozliczenia między uczestnikami konsorcjum, które nie są związane ze świadczeniem usług lub dostawą towarów”.

Z kolei w przypadku, gdy Koszty Wspólne obejmować będą wydatki, które nie będą podlegać opodatkowaniu VAT i nie będą dokumentowane fakturą wystawioną na Lidera (np. opłaty skarbowe itp.), to obciążenie Partnera może być dokonane notą księgową.

Ad 5.

W przypadku zwrotu części Kosztów Wspólnych, partner będzie nabywał usługi od Lidera konieczne do wykonania Umowy, zrealizowania celu Konsorcjum i wykonania Zamówienia przez Konsorcjum, czyli realizacji świadczenia podlegającego opodatkowaniu VAT.

W związku z powyższym, w ocenie Zainteresowanych, Partnerowi przysługiwało będzie prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur wystawianych przez Lidera obejmujących rozliczenie Kosztów Wspólnych, jeśli faktury zostaną wystawione prawidłowo (zgodnie z ustaleniami objętymi punktem 4).

W przypadku zwrotu Kosztów Wspólnych obejmujących wydatki, które nie będą podlegały opodatkowaniu VAT i będą dokumentowane notą księgową, Partnerowi nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT, ponieważ w związku z wystawieniem noty księgowej nie dochodzi do wykazania podatku naliczonego.

4. Rozliczenie wynagrodzenia za Usługi Lidera

Ad 6.

Zdaniem Zainteresowanych, za świadczenie usług podlegające VAT należy uznać również Usługi Lidera wykonywane na rzecz Konsorcjum (Partnera), za które Lider może otrzymać Wynagrodzenie Lidera. Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, Lider został wyznaczony jako podmiot uprawniony do działania w imieniu wszystkich wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie Zamówienia na etapie postępowania, a także realizacji umowy o udzielenie Zamówienia. Lider jest uprawniony w szczególności do:

-podpisywania i składania w imieniu Konsorcjum (w tym za Partnera) oferty, oświadczeń woli i wiedzy, dokumentów i innych pism,

-wniesienia wadium,

-prowadzenia korespondencji z Zamawiającym, reprezentowania Konsorcjum w relacjach z Zamawiającym, pośrednictwa i bieżącego kontaktu pomiędzy Zamawiającym a Konsorcjum,

-wnoszenia odwołań i skarg, udzielania pełnomocnictw,

-podpisywania protokołów związanych z realizacją Zamówienia.

Jak wskazano we wniosku, Lider może otrzymywać od Partnera Wynagrodzenie Lidera za wykonywanie Usług Lidera w interesie Partnera. W ocenie Zainteresowanych, możliwe są zatem do zidentyfikowania konkretne świadczenia realizowane na rzecz Partnera (w jego interesie), za które Lider otrzymywać może wynagrodzenie. W konsekwencji należy uznać, że czynności te stanowią odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu VAT, gdyż Partner jest beneficjentem usług wykonywanych przez Lidera (sam nie musi wykonywać przypisanych Liderowi czynności lezących w interesie wspólnym członków Konsorcjum).

Skoro Usługi Lidera będą podlegać opodatkowaniu VAT, ich wykonanie powinno zostać udokumentowane fakturą.

Ad 7.

Z uwagi na to, że – jak wskazano w odpowiedzi na pytanie nr 6 – Usługi Lidera będą podlegać opodatkowaniu VAT, a ich wykonanie zostanie udokumentowane przez Lidera poprzez wystawienie faktury, po stronie Partnera powstanie VAT naliczony.

W konsekwencji, w ocenie Zainteresowanych, Liderowi przysługiwać będzie prawo do odliczenia VAT naliczonego z tych faktur, ponieważ w przypadku wypłaty Wynagrodzenia Lidera Partner będzie nabywał od Lidera usługi (Usługi Lidera) konieczne:

·do wykonania Umowy,

·zrealizowania celu Konsorcjum, oraz

·wykonania Zamówienia przez Konsorcjum,

-czyli realizacji świadczenia podlegającego opodatkowaniu VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy.

Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym, związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności, musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zatem, aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Czynność może być albo odpłatna albo nieodpłatna. Na gruncie podatku od towarów i usług nie występują czynności częściowo odpłatne. Jeśli tylko czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna. Nie ma żadnego znaczenia, czy wynagrodzenie to pokrywa koszty świadczenia tej czynności poniesione przez podatnika, ewentualnie kreuje dla podatnika zysk. Także czynności wykonane „po kosztach” ich świadczenia, bądź poniżej tych koszów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie.

Kwestia „odpłatności” była niejednokrotnie przedmiotem rozstrzygania przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jak zauważył Trybunał w wyroku w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council, EU:C:1988:120: „czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem”.

Należy też zwrócić uwagę na wyrok w sprawie C-16/93 Tolsma, EU:C:1994:80, gdzie Trybunał zauważył, że czynność: „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Na mocy art. 2 pkt 22 ustawy:

Jak wynika z przywołanych wyżej przepisów – co do zasady – podatnik VAT jest zobowiązany wystawiać fakturę dokumentującą sprzedaż towarów i usług na rzecz innego podatnika.

Generalnie ustawodawca nie nakłada na podatników obowiązku wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż zwolnioną od podatku na podstawie przepisów ustawy lub rozporządzeń wykonawczych do niej oraz sprzedaż realizowaną na rzecz podmiotów niebędących podatnikami VAT.

W myśl art. 86 st. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z powołanych przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Przedstawiona zasada wyklucza możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ww. ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Z opisu sprawy wynika, że zawarli Państwo umowę Konsorcjum w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia. Lider prowadzi działalność w zakresie (…) itp.

Partner prowadzi działalność m.in. w zakresie (…).

Spółki (Lider i Partner) są:

-czynnymi podatnikami podatku VAT,

-polskimi rezydentami podatkowymi,

  -        podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Strony ubiegają się o udzielenie oraz realizację zamówienia publicznego dotyczącego dostawy (...) wraz z transportem w trybie przetargu organizowanego przez podmiot publiczny.

Lider Konsorcjum uprawniony i zobowiązany jest do działania w imieniu wszystkich wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie Zamówienia na etapie postępowania, a także realizacji umowy o udzielenie Zamówienia. Lider jest uprawniony i zobowiązany w szczególności do:

a)podpisania i złożenia oferty w postępowaniu,

b)podpisania i złożenia wszelkich oświadczeń woli i wiedzy, dokumentów, załączników, wniosków, oświadczeń i podmiotowych środków dowodowych składanych na etapie postępowania o udzielenie Zamówienia,

c)prowadzenia korespondencji z Zamawiającym w toku postępowania o udzielenie Zamówienia,

d)wniesienia wadium,

e)reprezentowania Konsorcjum we wszystkich kwestiach związanych z postępowaniem o udzielenie Zamówienia,

f)potwierdzania wszelkich dokumentów za ich zgodność z oryginałem,

g)wnoszenia w imieniu Konsorcjum środków ochrony prawnej, w tym odwołań do Krajowej Izby Odwoławczej, skarg do sądu oraz reprezentowania w toku postępowań przed tymi organami,

h)udzielania dalszych pełnomocnictw,

i)reprezentowania wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie Zamówienia na etapie realizacji umowy o udzielenie Zamówienia,

j)podpisania i złożenia dokumentów, załączników, wniosków i oświadczeń składanych na etapie realizacji umowy o udzielenie Zamówienia,

k)prowadzenia korespondencji z Zamawiającym w toku realizacji umowy o udzielenie Zamówienia,

l)pośrednictwa i bieżącego kontaktu pomiędzy Zamawiającym a Konsorcjum,

m)podpisania wszelkich protokołów związanych z realizacją Zamówienia.

Postanowiono, że za wykonanie przez Lidera ww. czynności (dalej: „Usługi Lidera”), których beneficjentem będzie Partner Strony mogą ustalić wynagrodzenie, jeśli ustalenie takiego wynagrodzenia będzie odpowiadać warunkom rynkowym (dalej: „Wynagrodzenie Lidera”).

Realizacja Zamówienia została podzielona w Umowie według części obejmujących odpowiednią ilość (...), którą Strony będą zobowiązane do dostarczenia na rzecz Zamawiającego.

W Umowie wskazano, która ze Spółek jest odpowiedzialna za realizację poszczególnych części Zamówienia. W Umowie podział ten został określony wstępnie. Ostateczny podział dostaw będzie ustalony po uzyskaniu Zamówienia, a przed podpisaniem umowy o udzielenie Zamówienia z Zamawiającym.

Strony postanowiły, że będą realizować dostawy, według ostatecznego podziału, na własny koszt i ryzyko oraz na etapie realizacji Zamówienia zobowiązują się do:

-realizacji dostaw w zakresie przypisanej sobie w Umowie części Zamówienia,

-realizacji umowy o udzielenie Zamówienia zgodnie z jej postanowieniami,

-informowania pozostałych członków Konsorcjum o wszelkich sprawach istotnych dla należytego wykonania Umowy,

 -        respektowania poufności przekazywanych sobie informacji, które stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa,

-przestrzegania zasad lojalności wobec pozostałych członków Konsorcjum.

Odbiory dostaw dokonywane będą przez Zamawiającego wobec Konsorcjum, na zasadach przewidzianych w umowie o udzielenie Zamówienia.

Wyłącznie uprawnionym do wystawiania faktur w związku z realizowanym przedsięwzięciem w ramach Konsorcjum, przyjmowania płatności od Zamawiającego i dokonywania rozliczeń z Zamawiającym jest Lider.

Wynagrodzenie otrzymywane przez Lidera od Zamawiającego za dostawę (...) zrealizowaną przez Partnera należne jest Partnerowi. Lider zobowiązany jest do przekazania otrzymanego od Zamawiającego wynagrodzenia Partnerowi na rachunek bankowy Partnera w terminie wskazanym w Umowie. Termin na przekazanie płatności na rzecz Partnera uzależniony jest od otrzymania wynagrodzenia od Zamawiającego. Wynagrodzenie należne Partnerowi zostanie mu przekazane w wysokości odpowiadającej należności za wykonaną przez Partnera część Zamówienia. Innymi słowy, Lider przekaże Partnerowi jego część wynagrodzenia za wykonanie Zamówienia bez doliczania swojej marży. Odpłatność za realizowane przez Lidera funkcje m.in. w zakresie fakturowania wynagrodzenia na Zamawiającego, przekazywania wynagrodzenia za wykonanie Zamówienia Partnerowi itp. zapewniana jest poprzez Wynagrodzenie Lidera.

W zakresie podziału kosztów ustalono, że:

 -        wszelkie koszty związane z postępowaniem o uzyskanie Zamówienia (np. utrata wadium), Strony ponoszą w zakresie swojej części przedmiotu Zamówienia,

 -        każda ze Spółek we własnym zakresie ponosi koszty i wydatki związane z przygotowaniem i złożeniem oferty,

 -        koszty związane ze wspólnym wykonywaniem Umowy (dalej: „Koszty Wspólne”) tymczasowo ponosi Lider,

 -     każda ze Stron odpowiada za koszty związane z wykonywaniem realizowanej przez siebie części Zamówienia – Koszty Wspólne będą rozliczone między Stronami

najpóźniej 30 dni po zakończeniu Umowy.

Strony odpowiadają solidarnie przed Zamawiającym za prawidłową realizację umowy o udzielenie Zamówienia. W przypadku poniesienia przez którąkolwiek ze Stron jakichkolwiek kosztów związanych z zasadą odpowiedzialności solidarnej, Stronie tej przysługuje prawo dochodzenia odszkodowania od Strony, na której spoczywa odpowiedzialność za zdarzenie powodujące szkodę.

W przypadku nałożenia kary umownej na Konsorcjum, karą obciążona zostanie Strona winna zwłoki, nienależytego zrealizowania umowy lub jakiegokolwiek naruszenia jej zapisów. Gdy przyczyna powstania kar umownych, odszkodowań lub innych roszczeń tkwi w działaniu lub zaniechaniu kilku Stron, wówczas Strony uczestniczą w obowiązku ich zapłaty/zaspokojenia według stopnia przyczynienia się do ich powstania, co nie zmienia ich solidarnej odpowiedzialności wobec Zamawiającego. Stronie, która zaspokoiła roszczenia Zamawiającego lub osoby trzeciej związane z realizacją Zamówienia, powstałe w związku z działaniem lub zaniechaniem innej Strony, przysługuje roszczenie regresowe do Strony odpowiedzialnej o zwrot całego spełnionego świadczenia.

Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą:

-wskazania, czy wynagrodzenie należne Partnerowi za realizację Zamówienia, wypłacane Partnerowi przez Lidera, podlega opodatkowaniu VAT i czy dopuszczalne jest wystawianie przez Partnera na Lidera faktur obejmujących część wynagrodzenia należnego Partnerowi za realizację Zamówienia ORAZ (pytanie oznaczone we wniosku nr 1),

-określenia, czy Liderowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur wystawianych przez Partnera dokumentujących przekazanie Partnerowi wynagrodzenia za realizację przypadającej na niego części Zamówienia (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

Umowa konsorcjum nie występuje ani w prawie cywilnym, ani podatkowym. Zawieranie takich porozumień jest jednak dopuszczalne (w ramach swobody umów).

Stosownie do art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.):

Co do zasady, konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum, realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem.

Zawierając umowę konsorcyjną podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (może to być także osoba trzecia). Co do zasady, konsorcja nie mają też wspólnego majątku (chociaż mogą mieć wspólne konto rozliczeniowe), a wszelkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum.

Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi być wykonana przez podatnika.

Jak stanowi art. 15 ust. 1 ustawy:

Konsorcjum – w świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego – nie może być uznane za podatnika VAT. Oznacza to, że relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT), dla potrzeb podatku od towarów i usług, nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum. Powyższego nie zmienia okoliczność, że w przypadku umów konsorcjum dopuszczalne jest zawarcie ustaleń, że rozliczenia gospodarcze i księgowe, w tym dotyczące podpisywania umów i wystawiania faktur za prace wykonane przez uczestników konsorcjum na rzecz podmiotów zamawiających te prace na podstawie zawartego z nimi kontraktu – będzie dokonywał wytypowany przez uczestników konsorcjum podmiot wiodący.

Zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Powyższe oznacza, że działając w ramach konsorcjum, powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej, w tym także w zakresie wystawiania faktur dokumentujących wykonywane przez nich czynności.

Mając na uwadze cytowane wyżej przepisy oraz opis sprawy należy wyjaśnić, że za świadczenie usług za wynagrodzeniem, a więc czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być relacje, w których:

-istnieje pewien związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

-wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

-istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

-odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

-istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Dopiero łączne spełnienie powyższych warunków pozwala przyjąć, że określony przepływ środków finansowych stanowi wynagrodzenie za wykonaną na rzecz płacącego usługę podlegającą opodatkowaniu VAT.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że to strony konsorcjum określają w umowie konsorcjum sposób rozliczeń między sobą, jak i zamawiającym (inwestorem), tj. sposób wystawiania faktur, należnego wynagrodzenia, terminów wykonania prac oraz kwestii odpowiedzialności za przydzielone im zadania z tytułu realizacji celu nałożonego na nich przez inwestora (zamawiającego) w ramach zlecenia/przetargu. W praktyce w umowie konsorcjum strony mogą wyznaczyć lidera Konsorcjum (który m.in. pełni funkcję reprezentacyjną oraz prowadzi rozliczenia z inwestorem), ale także mogą ustanowić, że każdy z nich jest, tzw. uczestnikiem konsorcjum i świadczy usługi bezpośrednio na rzecz inwestora.

Biorąc pod uwagę obowiązujące przepisy prawa oraz zasady funkcjonowania konsorcjum, w tym zasadę odrębności podatników, którzy występują wobec siebie w relacji lider konsorcjum – partner konsorcjum, stwierdzić należy, że uczestnicy konsorcjum zobowiązani są do dokumentowania wzajemnych świadczeń oraz wyboru podmiotu, który będzie odpowiedzialny za rozliczenia ze zleceniodawcą.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że w analizowanym przypadku na gruncie podatku od towarów i usług uczestników konsorcjum, tj. Lidera oraz Partnera należy traktować jako odrębnych podatników podatku od towarów i usług, o których mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.

Okoliczności sprawy wskazują, że Lider i Partner zobowiązują się do realizacji dostaw w zakresie przypisanej sobie w Umowie części Zamówienia, realizacji umowy o udzielenie Zamówienia zgodnie z jej postanowieniami, informowania pozostałych członków Konsorcjum o wszelkich sprawach istotnych dla należytego wykonania Umowy, respektowania poufności przekazywanych sobie informacji, które stanowią tajemnicę Przedsiębiorstwa oraz przestrzegania zasad lojalności wobec pozostałych członków Konsorcjum. Wyłącznie uprawnionym do wystawiania faktur w związku z realizowanym przedsięwzięciem w ramach Konsorcjum, przyjmowania płatności od Zamawiającego i dokonywania rozliczeń z Zamawiającym jest Lider. Wynagrodzenie otrzymywane przez Lidera od Zamawiającego za dostawę (...) zrealizowaną przez Partnera należne jest Partnerowi. Lider zobowiązany jest do przekazania otrzymanego od Zamawiającego wynagrodzenia Partnerowi na rachunek bankowy Partnera w terminie wskazanym w Umowie. Wynagrodzenie należne Partnerowi zostanie mu przekazane w wysokości odpowiadającej należności za wykonaną przez Partnera część Zamówienia. Innymi słowy, Lider przekaże Partnerowi jego część wynagrodzenia za wykonanie Zamówienia bez doliczania swojej marży.

Zatem, w opisanej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której występują skonkretyzowane świadczenia w zamian za określone wynagrodzenie, gdzie ma miejsce określony zakres świadczeń i odpowiedzialności Lidera sprawdzającego i nadzorującego działania Partnera. Przyjęty przez Strony sposób dokumentowania czynności wykonywanych przez uczestników w ramach Konsorcjum wskazuje na istniejący łańcuch świadczeń – Zamawiający przekazuje Liderowi wynagrodzenie w związku z realizowanym przedsięwzięciem w ramach Konsorcjum, a Lider przekazuje część należnego Partnerowi wynagrodzenia za realizację Zamówienia.

Analiza opisanego zdarzenia przyszłego oraz przywołanych przepisów prawa prowadzi do stwierdzenia, że skoro – jak wynika z treści wniosku – Partner na rzecz Lidera wykonuje określone w zawartej umowie czynności, za które otrzymuje ustalone wynagrodzenie, to należy uznać, że pomiędzy ww. podmiotami dochodzi do świadczenia usług. Zatem w tym przypadku ma miejsce świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, które z uwagi na odpłatny charakter podlega – zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt ustawy – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji, należy stwierdzić, że pomiędzy Liderem a Partnerem występują czynności podlegające opodatkowaniu, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy – odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy. Tym samym, Partner będzie zobowiązany udokumentować przedmiotową czynność wystawiając na Lidera fakturę, zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy.

Z wniosku wynika ponadto, że w przypadku przekazania wynagrodzenia za realizację części Zamówienia wykonanej przez Partnera, Lider nabywał będzie towary ((...)) wraz z usługą transportową, konieczne do wykonania i rozliczenia całości Zamówienia przez Konsorcjum, czyli realizacji świadczenia podlegającego opodatkowaniu VAT.

Zatem, Liderowi, będącemu czynnym podatnikiem podatku VAT, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy, będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT z wystawionych przez Partnera faktur.

Podsumowując, stwierdzić należy, że wynagrodzenie należne Partnerowi za realizację Zamówienia, wypłacane Partnerowi przez Lidera, będzie podlegać opodatkowaniu. Partner będzie zobowiązany wystawić na Lidera faktury obejmujące część wynagrodzenia należnego Partnerowi za realizację Zamówienia. Liderowi będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur wystawianych przez Partnera dokumentujących przekazanie Partnerowi wynagrodzenia za realizację przypadającej na niego części Zamówienia.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 1 i 2 jest prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również prawa do odliczenia podatku VAT przez Lidera oraz Partnera w odniesieniu do nabytych towarów i usług związanych realizacją Zamówienia (pytanie oznaczone we wniosku nr 3).

Z wniosku wynika, że realizacja Zamówienia została podzielona w Umowie według części obejmującej odpowiednią ilość (...), którą Strony będą zobowiązane do dostarczenia na rzecz Zamawiającego. Zakupy ponoszone przez Strony związane z realizacją Zamówienia od podmiotów spoza Konsorcjum podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. Zakupy te będą wykonywane w celu wykonania przez każdą ze Stron przypadającej na nią części Zamówienia. Nabyte towary i usługi niezbędne do realizacji Zamówienia, Lider i Partner Konsorcjum będą wykorzystywać w celu wykonania czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Skoro nabyte towary i usługi związane z realizacją Zamówienia będą wykorzystywane przez Lidera oraz Partnera do czynności opodatkowanych podatkiem VAT oraz zarówno Lider, jak i Partner są czynnymi podatnikami podatku VAT, to zostaną spełnione warunki do odliczenia podatku VAT określone w art. 86 ust. 1 ustawy. Zatem, Liderowi i Partnerowi będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT w związku z zakupem towarów i usług związanych z realizacją Zamówienia.

Podsumowując, Liderowi oraz Partnerowi będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z realizacją Zamówienia.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 3 jest prawidłowe.

W dalszej kolejności Państwa wątpliwości dotyczą:

-wskazania, czy Lider, obciążając Partnera kwotą obejmującą zwrot części Kosztów Wspólnych, powinien uznać taką czynność za opodatkowaną VAT i czy powinien wystawić na Partnera fakturę z tego tytułu (pytanie oznaczone we wniosku nr 4),

-określenia, czy Partnerowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur wystawianych przez Lidera obejmujących rozliczenie Kosztów Wspólnych (pytanie oznaczone we wniosku nr 5),

Z wniosku wynika, że Koszty Wspólne związane ze wspólnym wykonywaniem Umowy tymczasowo ponosi Lider. Każda ze Stron odpowiada za koszty związane z wykonywaniem realizowanej przez siebie części Zamówienia – Koszty Wspólne będą rozliczone między Stronami najpóźniej 30 dni po zakończeniu Umowy.

Wskazać należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlegają jedynie takie rozliczenia między uczestnikami konsorcjum, które nie są związane ze świadczeniem usług lub dostawą towarów.

Biorąc pod uwagę obowiązujące przepisy prawa oraz zasady funkcjonowania konsorcjum, w tym zasadę odrębności podatników, którzy występują wobec siebie w relacji lider konsorcjum – konsorcjant, stwierdzić należy, że uczestnicy konsorcjum zobowiązani są do dokumentowania wzajemnych świadczeń oraz wyboru podmiotu, który będzie odpowiedzialny za rozliczenia wewnętrzne i zewnętrzne.

W tym miejscu należy wskazać na zapis art. 8 ust. 2a ustawy, zgodnie z którym

Przepis ten jest źródłem praw i obowiązków podatników w odniesieniu do świadczeń określanych mianem „odsprzedaży” lub „refakturowania” usług.

W świetle powyższego obciążenie Partnera przez Lidera kwotą obejmującą zwrot części Kosztów Wspólnych będzie spełniać kryteria odpłatnego świadczenia usług. W tej sytuacji należy przyjąć, że mamy do czynienia z refakturowaniem usług.

Skoro Lider wykonujący przewidziane Umową czynności ponosi koszty związane ze wspólnym przedsięwzięciem, a następnie obciąża Partnera odpowiednią częścią tych kosztów, to niewątpliwie Partner będzie beneficjentami czynności wykonywanych przez Lidera.

W sytuacji obciążenia Partnera przez Lidera kwotą obejmującą zwrot części Kosztów Wspólnych, czynność ta będzie spełniała kryteria odpłatnego świadczenia usług.

W konsekwencji, czynność obciążenia Partnera przez Lidera kwotą obejmującą zwrot części Kosztów Wspólnych będzie wynikiem wykonania usługi i powinno zostać uznane odpowiednio za czynności opodatkowane w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 i art. 8 ust. 2a ustawy. Tym samym, Lider będzie zobowiązany do udokumentowania fakturą obciążenia Partnera kwotą obejmującą zwrot części Kosztów Wspólnych, zgodnie z art. 106 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Partnerowi, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT wynikającego z takich faktur.

Podsumowując, stwierdzić należy, że obciążenie Partnera przez Lidera kwotą obejmującą zwrot części Kosztów Wspólnych będzie czynnością opodatkowaną podatkiem VAT. Lider będzie zobowiązany wystawić na Partnera fakturę z tego tytułu. Partnerowi będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur wystawianych przez Lidera obejmujących rozliczenie Kosztów Wspólnych.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytań oznaczonych we wyniku nr 4 i 5 jest prawidłowe.

Państwa wątpliwości, dotyczą także:

-stwierdzenia, czy wynagrodzenie za Usługi Lidera podlega opodatkowaniu VAT i czy Lider powinien wystawiać fakturę na Partnera obejmującą wynagrodzenie za wykonane Usługi Lidera (pytanie oznaczone we wniosku nr 6),

-wskazania, czy Partnerowi przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego z faktur wystawianych przez Lidera obejmujących wynagrodzenie za Usługi Lidera (pytanie oznaczone we wniosku nr 7).

Jak wynika z opisu sprawy, za wykonywanie przez Lidera czynności, których beneficjentem będzie Partner Strony mogą ustalić wynagrodzenie. Odpłatność za realizowane przez Lidera funkcje m.in. w zakresie fakturowania wynagrodzenia na Zamawiającego, przekazywanie wynagrodzenia za wykonanie Zamówienia Partnerowi itp. zapewniana jest poprzez Wynagrodzenie Lidera. Uczestnicy Konsorcjum są czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług. Lider jest uprawniony i zobowiązany w szczególności do:

a)podpisania i złożenia oferty w postępowaniu,

b)podpisania i złożenia wszelkich oświadczeń woli i wiedzy, dokumentów, załączników, wniosków, oświadczeń i podmiotowych środków dowodowych składanych na etapie postępowania o udzielenie Zamówienia,

c)prowadzenia korespondencji z Zamawiającym w toku postępowania o udzielenie Zamówienia,

d)wniesienia wadium,

e)reprezentowania Konsorcjum we wszystkich kwestiach związanych z postępowaniem o udzielenie Zamówienia,

f)potwierdzania wszelkich dokumentów za ich zgodność z oryginałem,

g)wnoszenia w imieniu Konsorcjum środków ochrony prawnej, w tym odwołań do Krajowej Izby Odwoławczej, skarg do sądu oraz reprezentowania w toku postępowań przed tymi organami,

h)udzielania dalszych pełnomocnictw,

i)reprezentowania wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie Zamówienia na etapie realizacji umowy o udzielenie Zamówienia,

j)podpisania i złożenia dokumentów, załączników, wniosków i oświadczeń składanych na etapie realizacji umowy o udzielenie Zamówienia,

k)prowadzenia korespondencji z Zamawiającym w toku realizacji umowy o udzielenie Zamówienia,

l)pośrednictwa i bieżącego kontaktu pomiędzy Zamawiającym a Konsorcjum,

m)podpisania wszelkich protokołów związanych z realizacją Zamówienia.

Odnosząc się do powyższego należy wyjaśnić, że z przywołanych wyżej przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem VAT – co do zasady – podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonywanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Co istotne, ww. świadczenie musi zostać wykonane przez działającego w tym zakresie podatnika podatku VAT.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Wobec powyższego działania (Usługi Lidera), które będą podejmowane przez Lidera Konsorcjum na rzecz Partnera, będą stanowić czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług, bowiem w ramach tych działań dochodzić będzie do świadczenia przez Lidera na rzecz Partnera za wynagrodzeniem usług, wykonywanych na podstawie Umowy Konsorcjum. Tym samym, Lider będzie zobowiązany do udokumentowania fakturą wynagrodzenia otrzymanego za Usługi Lidera.

Skoro, zatem Lider będzie zobowiązany do opodatkowania podatkiem VAT wynagrodzenia za Usługi Lidera i wystawienia faktury z tego tytułu, to Partnerowi będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT wynikającego z takich faktur.

Podsumowując, wynagrodzenie Lidera za Usługi Lidera będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT i Lider powinien wystawić fakturę na Partnera obejmującą wynagrodzenie za wykonane Usługi Lidera. Zatem Partnerowi, będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur wystawionych przez Lidera obejmujących wynagrodzenie za Usługi Lidera.

Zatem, Państwa stanowisko w odniesieniu do pytań oznaczonych we wniosku nr 6 i 7 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Państwo ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie zdarzenia przyszłego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

A (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).