Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

17 października 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 17 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy nieuznania uiszczanych przez Państwa na rzecz Stowarzyszenia składek członkowskich za wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług, które podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce na zasadach importu usług. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 12 grudnia 2024 r. (wpływ 12 grudnia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

1. Stan faktyczny i zdarzenie przyszłe

1.1. Informacje ogólne

1.1.1. Działalność Stowarzyszenia

Stowarzyszenie … (dalej: „Stowarzyszenie”) jest Stowarzyszeniem o charakterze naukowo-technicznym i menedżerskim, zrzeszającym członków indywidualnych oraz podmioty gospodarcze, których działalność jest związana z ... i dziedzinami pokrewnymi.

Stowarzyszenie jest zarejestrowane dla celów VAT w Polsce jako podatnik VAT czynny.

Stowarzyszenie działa na podstawie statutu zatwierdzonego przez … w dniu 10 czerwca 2016 r. Stowarzyszenie realizuje swoje cele statutowe poprzez …

Działalność Stowarzyszenia jest obecnie finansowana głównie ze składek członkowskich, których Stowarzyszenie nie opodatkowuje VAT. Wpłaty składek członkowskich dokumentowane są notami księgowymi wystawionymi przez Stowarzyszenie. Dodatkowe przychody takie jak opłaty za (...), dochody z konferencji, kursów, dostawy majątku ruchomego i nieruchomego oraz darowizny (co do zasady, podlegające opodatkowaniu lub korzystające ze zwolnienia z opodatkowania VAT) stanowią niewielką część całkowitych przychodów Stowarzyszenia. Osiągnięte przychody Stowarzyszenie przeznacza na realizację swoich celów statutowych.

1.1.2. Działalność F.

Zgodnie ze statutem, Stowarzyszenie współpracuje z zagranicznymi stowarzyszeniami. Między innymi Stowarzyszenie jest aktywnym członkiem … (fran.: „…”, dalej: „F.”), będącym Stowarzyszeniem non-profit z siedzibą w … (zgodnie ze statutem, siedziba może być przeniesiona do dowolnego miejsca w …, na mocy decyzji Rady Dyrektorów). F. jest zarejestrowane dla celów VAT w ... F. nie posiada siedziby w Polsce oraz nie jest zarejestrowane jako podatnik VAT w Polsce.

F. realizuje swoje cele statutowe poprzez …

Z uwagi na przynależność do stowarzyszenia, F. pobiera od Stowarzyszenia składkę członkowską. Zgodnie z postanowieniami statutu F., jego członkowie nie dążą do uzyskania bezpośrednich lub pośrednich korzyści finansowych dla siebie, dla swoich dyrektorów i/lub dla osób trzecich. Uczestnictwo w F. nie wiąże się z żadnymi materialnymi lub finansowymi korzyściami dla jego członków. Zgodnie z postanowieniami statutu, członkowie F. są zobowiązani do:

·przestrzegania statutu i regulaminu F.;

·przestrzegania i realizacji wszystkich wytycznych i uchwał Walnych Zgromadzeń podjętych zgodnie ze statutem i regulaminem wewnętrznym;

·udzielania informacji na żądanie F.;

·wpłacania składek ustalonych przez Walne Zgromadzenie, w wyznaczonych terminach.

Poza wyżej wymienionymi uprawnieniami, członkom F. nie przysługują dodatkowe świadczenia.

Działalność F. jest głównie finansowana z rocznych składek członkowskich, które są przeznaczane na realizację celów statutowych. Składki te dokumentowane są w drodze faktur wystawianych przez F. zgodnie z przepisami prawa belgijskiego.

W razie organizowania przez F. dla swoich członków np. wyjazdów, kongresów, spotkań integracyjnych, świadczenia takie są rozliczane osobno, na podstawie wystawianych na członków faktur dokumentujących takie czynności.

W uzupełnieniu wniosku wskazano, że:

1)F. nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. Dodatkowo, jak wskazano już w opisie stanu faktycznego, F. nie posiada siedziby w Polsce oraz nie jest zarejestrowane jako podatnik VAT w Polsce.

2)Składki członkowskie pobierane są wyłącznie ze względu na przynależność do F. Wynikiem tego członkostwa są wskazane w opisie stanu faktycznego obowiązki istniejące po stronie Stowarzyszenia (obowiązek przestrzegania statutu i regulaminu F., obowiązek przestrzegania i realizacji wszystkich wytycznych i uchwał Walnych Zgromadzeń podjętych zgodnie ze statutem i regulaminem wewnętrznym, obowiązek udzielania informacji na żądanie F., obowiązek wpłacania składek ustalonych przez Walne Zgromadzenie). Jak także wynika z opisu stanu faktycznego, w przypadku innych świadczeń, przykładowo w razie organizowania przez F. dla swoich członków np. wyjazdów, kongresów, spotkań integracyjnych, świadczenia takie są rozliczane osobno, na podstawie wystawianych na członków faktur dokumentujących takie czynności.

3)Wysokość składki członkowskiej uiszczanej przez Stowarzyszenie za dany rok jest określana przez Walne Zgromadzenie F. na podstawie zaraportowanego przez Stowarzyszenie poziomu produkcji osiągniętego przez producentów krajowych (tj. przez członków Stowarzyszenia) w poprzednich okresach. Jest to więc mechanizm podobny do tego, który był przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council, gdzie wysokość składek uzależniona była zasadniczo od obszaru ziemi obsadzonej drzewami przez producentów (plantatorów).

4)Wysokość składki członkowskiej jest ustalana przez Walne Zgromadzenie F. na podstawie ww. zaraportowanego poziomu produkcji.

5)Wysokość składki członkowskiej nie jest uzależniona od poziomu korzyści wynikających z członkostwa.

6)Wysokość składki członkowskiej nie jest stałą kwotą, jest ustalana co roku przez Walne Zgromadzenie F. zgodnie z opisanym wyżej mechanizmem.

7)Wysokość składki członkowskiej jest uzależniona od zaraportowanego poziomu produkcji, zatem jej wysokość może być inna dla każdego członka. Jej wysokość nie ma jednak jakiegokolwiek przełożenia na poziom korzyści czy uprawnień wynikających z członkostwa.

8)Członkowie F. nie mają bezpośredniego wpływu na sposób zadysponowania kwotami wniesionymi z tytułu składki członkowskiej. Decyzje co do ich zadysponowania podejmuje samo F. W szczególności sposób ich przeznaczenia ustalany jest w budżecie F., który jest przyjmowany i zatwierdzany przez statutowe organy F. (który mają charakter kolegialny). Przedstawiciele członków F. mogą wchodzić w skład tych organów, jednak sami członkowie (w tym Stowarzyszenie) nie mają samodzielnie bezpośredniej możliwości wpłynięcia na sposób zadysponowania środków pochodzących ze składek.

Wnioskodawca wskazuje, że w interpretacjach indywidualnych wydanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej dotyczących podobnych stanów faktycznych, tj. w których członkowie stowarzyszeń uiszczający składki mieli prawo głosu w ich organach oraz członkowie ci, tak jak Stowarzyszenie, nie mieli bezpośredniego wpływu na wydatkowanie składek, Organ uznał, że składka członkowska nie jest wynagrodzeniem za usługę. W konsekwencji, zapłata składek nie jest związana z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT. Tak np. w:

-interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 27 listopada 2024 r. o sygn. 0111-KDIB3-1.4012.569.2024.2.KO:

„Wniesienie składki wpisowej zobowiązuje Stowarzyszenie do przyjęcia danej osoby (lub rodziny) w poczet członków Klubu. W związku z tym uzyskują oni uprawnienia członkowskie, takie jak prawo głosu na walnym zgromadzeniu, możliwość uczestnictwa w wydarzeniach Klubu oraz prawo do gry na polu golfowym (w przypadku składek aktywnych). (...) Członkowie Stowarzyszenia nie mają/nie będą mieli bezpośredniego wpływu na spożytkowanie składki wpisowej. Decyzje dotyczące przeznaczenia środków podejmowane są przez Zarząd Klubu zgodnie z celami statutowymi Stowarzyszenia. Składka wpisowa zostanie przeznaczona na realizację celów statutowych Stowarzyszenia, takich jak rozwój infrastruktury golfowej, organizacja wydarzeń sportowych i integracyjnych, czy bieżące funkcjonowanie Klubu. Środki mogą być również przeznaczone na pokrycie kosztów administracyjnych związanych z rekrutacją nowych członków. Wpływy ze składek wpisowych są/będą przeznaczone wyłącznie na działalność statutową Stowarzyszenia. Członkowie nie mają/nie będą mieli bezpośredniego wpływu na ich wydatkowanie, gdyż decyzje w tym zakresie należą do Zarządu Klubu. Zatem, należy stwierdzić, że skoro składka wpisowa i składka roczna przeznaczona jest na cele statutowe Stowarzyszenia, nie ma ona charakteru ekwiwalentnego - nie upoważnia Członków Stowarzyszenia do otrzymania jakiejś konkretnej usługi ze strony Stowarzyszenia, to składki wpisowej i składki rocznej nie można uznać za wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług, gdyż nie istnieje bezpośredni związek pomiędzy czynnościami wykonywanymi przez Stowarzyszenie na rzecz konkretnego członka, a uiszczonymi składkami.”,

-interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 8 grudnia 2023 r. o sygn. 0112-KDIL1-3.4012.505.2023.1.JŚ:

„Pełnoprawnymi członkami Stowarzyszenia są krajowe stowarzyszenia reprezentujące przemysł przedmiotowych produktów krajów członkowskich Unii Europejskiej, które podpisały Statut. (...) Art. 15 Statutu wskazuje, że każda delegacja krajowa, która ma opłaconą składkę za poprzedni rok ma jeden głos w Głosowaniu w Walnym Zgromadzeniu, niezależnie od formy reprezentacji. (...) Roczne opłaty członkowskie, wnoszone przez (...) na rzecz organizacji nie są związane ze świadczeniem przez tą organizację konkretnych usług na rzecz (.), bowiem obowiązek zapłaty składki członkowskiej wynika wprost ze Statutu i występuje niezależnie od tego, czy do świadczenia określonych usług w rzeczywistości dojdzie. Wnioskodawca wskazuje, że jako członek organizacji faktycznie nie ma samodzielnego wpływu na sposób zadysponowania kwotami wniesionymi z tytułu opłaty członkowskiej i w związku z tym nie może samodzielnie wymóc na organizacji określonego działania. (...) Wobec powyższego, skoro w okolicznościach niniejszej sprawy nie dochodzi do świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, to tym samym Wnioskodawca w świetle ustawy o podatku od towarów i usług nie jest zobowiązany do rozliczenia podatku (poprzez rozpoznanie importu usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy) w związku z otrzymaniem faktury od (...).”

Pytanie

Czy składka członkowska uiszczana przez Stowarzyszenie na rzecz F. stanowi i będzie stanowić wynagrodzenie z tytułu świadczenia usług, które podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce na zasadach importu usług?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Stowarzyszenia składka członkowska uiszczana przez Stowarzyszenie na rzecz F. nie stanowi i nie będzie stanowiła wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług opodatkowanych VAT w Polsce na zasadach importu usług, ponieważ jest to czynność pozostająca poza zakresem opodatkowania VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2)eksport towarów;

3)import towarów na terytorium kraju;

4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest co do zasady miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej.

Jak stanowi art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

a)usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,

b)usługobiorcą jest:

-w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Sytuację, w ramach której na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT podatnikiem VAT rozliczającym w Polsce podatek należny jest usługobiorca określa się jako import usług (art. 2 pkt 9 ustawy o VAT).

Mając na uwadze powyższe przepisy, w sytuacji gdyby należało uznać, że składka członkowska płacona przez Stowarzyszenie do F. stanowi usługę opodatkowaną VAT, to w związku z miejscem świadczenia w Polsce oraz okolicznością, iż F. nie posiada siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce – byłaby to czynność, którą Stowarzyszenie powinno opodatkować na zasadach importu usług w składanej przez siebie deklaracji VAT.

Niemniej jednak, kwestia analizy kiedy w ogóle dochodzi do świadczenia usług była przedmiotem licznych wyroków TSUE, a także wyroków polskich sądów administracyjnych. Zgodnie z wypracowaną linią orzeczniczą TSUE oraz odnoszącymi się do niej orzeczeniami polskich sądów administracyjnych, czynność będzie mogła zostać uznana za usługę, jeżeli łącznie zostaną spełnione następujące przesłanki:

·istnieje konkretny podmiot, który jest bezpośrednim beneficjentem danej usługi, tj. usługobiorcą,

·spełnienie świadczenia przez usługodawcę odpowiada wynagrodzeniu (świadczeniu wzajemnemu) wypłacanemu przez usługobiorcę

·obowiązek świadczenia usługi wynika ze stosunku prawnego.

Aby uznać konkretną czynność za usługę w rozumieniu ustawy o VAT, powinien istnieć bezpośredni związek pomiędzy jej wykonaniem, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym (wynagrodzeniem). Musi istnieć możliwość określenia jasnych i ekwiwalentnych korzyści, które otrzymują usługobiorca i usługodawca. Wynagrodzenie otrzymane w zamian za wykonane świadczenie powinno być rzeczywistym i wynikać z obowiązującego strony stosunku prawnego. Ponadto, usługobiorca powinien być bezpośrednim beneficjentem świadczenia i uzyskiwać wymierną korzyść. Dodatkowo, związek pomiędzy wykonanym świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można stwierdzić, że wynagrodzenie jest należne z tytułu tego świadczenia.

Stowarzyszenie jest członkiem F. i z tego tytułu uiszcza roczną składkę członkowską. W zamian za opłacenie rocznej składki członkowskiej Stowarzyszeniu – jako członkowi – przysługują następujące uprawnienia i obowiązki:

·przestrzeganie statutu i regulaminu F.,

·przestrzeganie i realizacja wszystkich wytycznych i uchwał Walnych Zgromadzeń podjętych zgodnie ze statutem i regulaminem wewnętrznym,

·udzielanie informacji na żądanie F.;

·wpłacanie składki ustalonej przez Walne Zgromadzenie, w wyznaczonym terminie.

Opłacenie rocznej składki członkowskiej nie upoważnia zatem Stowarzyszenia do żadnego konkretnego świadczenia. Tym samym, jak wynika z opisu stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego, Stowarzyszenie nie jest bezpośrednim beneficjentem żadnego świadczenia F. Wszelkie dodatkowe usługi świadczone na rzecz Stowarzyszenia (np. związane z udziałem w konferencji) są oddzielnie rozliczane pomiędzy podmiotami i podlegają opodatkowaniu jako usługi świadczone przez F. na rzecz Stowarzyszenia (rozliczane są na podstawie odrębnych faktur wystawianych przez F.). W konsekwencji, tak długo, jak Stowarzyszenie nie otrzymuje żadnego konkretnego świadczenia w zamian za opłacaną składkę członkowską z tytułu uczestnictwa w stowarzyszeniu – składka członkowska, w ocenie Wnioskodawcy, nie będzie stanowić wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług opodatkowanych VAT. Warto zaznaczyć, że w przypadku, gdy Stowarzyszenie nabywa dodatkowe usługi od F. (np. związane z udziałem w konferencji), Stowarzyszenie jest zobowiązane do uiszczenia dodatkowej opłaty – w takim wypadku pojawia się wyraźnie sprecyzowane wynagrodzenie z tytułu świadczenia precyzyjnie określonych usług przez F.

Celem działań F. jest usprawnienie branży, co wpływa także na środowisko papiernicze. Dlatego uczestnictwo Stowarzyszenia w strukturach F. jest uzasadnione, ponieważ pozwala na monitorowanie zmian i wpływów na kierunek rozwoju powiązanych sektorów (tj. branży …). Jednakże, jak wynika też ze statutu F. jego członkowie nie mogą dążyć do bezpośrednich korzyści dla siebie, a także nie mogą wywierać bezpośredniego wpływu na działalność podejmowaną przez F., są jedynie pośrednimi beneficjentami jego działalności jako uczestnicy rynku papierniczego.

W konsekwencji, składka członkowska uiszczana przez Stowarzyszenie na rzecz F., w ocenie Wnioskodawcy, nie stanowi wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług i w związku z tym nie będzie podlegać opodatkowaniu VAT w Polsce na zasadach importu usług.

W tym miejscu Wnioskodawca pragnie zauważyć, iż TSUE w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council stwierdził, że nie ma bezpośredniego związku między składkami członkowskimi uiszczanymi przez plantatorów a konkretnymi korzyściami, jakie otrzymują oni od Apple and Pear Development Council (dalej: Rada) będącej organizacją zajmująca się promowaniem wspólnych interesów plantatorów. W ocenie TSUE uiszczane przez plantatorów składki nie stanowią wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług, ponieważ działalność Rady nie może być postrzegana jako mająca na celu przyniesienie określonych wartości/korzyści konkretnym plantatorom.

Z postanowienia odsyłającego w ww. sprawie wynika, że funkcje Rady są związane ze wspólnymi interesami plantatorów. W zakresie, w jakim Rada jest usługodawcą, korzyści płynące z tych usług przypadają całemu sektorowi. Jeżeli poszczególni plantatorzy jabłek i gruszek otrzymują korzyści, to czerpią je pośrednio z korzyści, które przypadają na ogół całej branży. W tym względzie należy stwierdzić, że nie można wykluczyć, iż w pewnych okolicznościach tylko plantatorzy jabłek lub tylko plantatorzy gruszek mogą czerpać korzyści z wykonywania określonych działań przez radę ds. rozwoju.

Ponadto nie istnieje żaden związek między poziomem korzyści, jakie indywidualni plantatorzy czerpią z usług świadczonych przez Radę, a wysokością obowiązkowych opłat, które są oni zobowiązani uiszczać na mocy rozporządzenia z 1980 r. Opłaty, które są nakładane nie na mocy zobowiązania, lecz na mocy obowiązku ustawowego, są zawsze możliwe do odzyskania od każdego plantatora z osobna jako dług należny Radzie, niezależnie od tego, czy dana usługa przynosi mu korzyść, czy też nie.

TSUE stwierdził, że obowiązkowe opłaty, takie jak te, nałożone na plantatorów w tym przypadku, nie stanowią świadczenia wzajemnego mającego bezpośredni związek z korzyściami przypadającymi indywidualnym plantatorom w wyniku wykonywania funkcji Rady. W tych okolicznościach wykonywanie tych funkcji nie stanowi zatem odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 2 ust. 1 Szóstej Dyrektywy 77/388/EEC z 17.05.1977.

W ocenie Wnioskodawcy powyższe potwierdza, że składka członkowska, taka jak płacona do F., nie powinna podlegać opodatkowaniu VAT, gdyż nie stanowi wynagrodzenia mającego związane z tym bezpośrednie korzyści (usługi).

Podobnie wypowiedział się również WSA w Warszawie w wyroku z dnia 21.12.2012 r. sygn. akt: III SA/Wa 1161/12, w którym wskazał, że: „(...) Nie jest wynagrodzeniem w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług płatność (składka członkowska), która dokonywana jest jedynie w związku z przynależnością do określonej organizacji. Szczególnie gdy organizacja ma dowolność co do przeznaczenia otrzymanych środków, zaś jej członkowie nie mają bezpośredniego wpływu na ich spożytkowanie. W tym przypadku nie można uznać, że składka członkowska ma charakter zapłaty za usługę, bowiem brak jest bezpośredniego związku pomiędzy płatnością, a korzyściami jakie osiągają poszczególni jej członkowie. Zasadniczo zatem uiszczane przez członków składki nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, pod warunkiem jednak, że nie można im przypisać konkretnego świadczenia wynikającego z opłacenia składki. W sytuacji jednak, gdy stanowić one będą wynagrodzenie za otrzymane przez członka świadczenie, zastosowanie znajdą przepisy ustawy o podatku od towarów i usług (…)”.

Powyższe rozumowanie znajduje potwierdzenie także w interpretacjach indywidualnych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, przykładowo:

·z 28.11.2023 r. sygn. 0114-KDIP4-2.4012.527.2023.2.WH:

„(...) Zapłata składki członkowskiej związanej z przynależnością do Stowarzyszenia będzie umożliwiała Państwu realizację celów statutowych, nie będzie rodziła jednak po Państwa stronie jakiegokolwiek zobowiązania do dokonywania określonych świadczeń na rzecz konkretnego podmiotu - członka uiszczającego ww. składkę. Członkowie będą mogli uzyskać określone korzyści wynikające z przynależności do Stowarzyszenia (określone w Statucie), będą miały one jednak charakter pośredni. Pomiędzy opłacaniem składki członkowskiej na działalność statutową, a ewentualnym uzyskaniem konkretnej korzyści przez konkretnego członka Stowarzyszenia - nie zachodzi bezpośredni związek. Wskazanym przez Państwa świadczeniom nie można w żaden sposób przypisać waloru ekwiwalentności. Składki członkowskie przeznaczone będą na finansowanie statutowej działalności Stowarzyszenia. W  konsekwencji składki członkowskie finansujące Państwa działalność statutową, nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy (...)”.

·z 08.12.2023 r. sygn. 0112-KDIL1-3.4012.505.2023.1.JŚ:

„(...) Jak wskazał Wnioskodawca, w związku z członkostwem w (...), Wnioskodawca (...) zobowiązany jest do uiszczania składek członkowskich. Składka członkowska, wpłacana przez Wnioskodawcę do organizacji, dokumentowana jest wystawioną przez Stowarzyszenie (...) fakturą zawierającą adnotację o obowiązku rozliczenia faktury w mechanizmie „revers charge". Faktura ta zawiera także opis „MEMBERSHIP FEE 2023 (...)". Roczne opłaty członkowskie, wnoszone przez (...) na rzecz organizacji nie są związane ze świadczeniem przez tą organizację konkretnych usług na rzecz (.), bowiem obowiązek zapłaty składki członkowskiej wynika wprost ze Statutu i występuje niezależnie od tego, czy do świadczenia określonych usług w rzeczywistości dojdzie. Wnioskodawca, jako członek organizacji, faktycznie nie ma samodzielnego wpływu na sposób zadysponowania kwotami wniesionymi z tytułu opłaty członkowskiej i w związku z tym nie może samodzielnie wymóc na organizacji określonego działania. Zatem w przedmiotowej sprawie nie występuje wzajemność świadczeń, tj. poprzez wniesienie składki członkowskiej na podstawie wystawionej faktury nie powstaje między Wnioskodawcą a (.) stosunek prawny, przedmiotem którego jest żądanie ze strony Wnioskodawcy wyświadczenia skonkretyzowanej usługi przez (.). Składka członkowska zapłacona przez Wnioskodawcę jako członka ww. Stowarzyszenia nie ma charakteru zapłaty za usługę, ponieważ brak jest bezpośredniego związku pomiędzy uiszczoną składką członkowską a otrzymanym świadczeniem, które przynosi bezpośrednie i skonkretyzowane korzyści Wnioskodawcy. Wobec powyższego, skoro w okolicznościach niniejszej sprawy nie dochodzi do świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, to tym samym Wnioskodawca w świetle ustawy o podatku od towarów i usług nie jest zobowiązany do rozliczenia podatku (poprzez rozpoznanie importu usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy) w związku z otrzymaniem faktury od (…).

Należy w tym miejscu podkreślić również, że sam fakt, iż F. dokumentuje uiszczane przez Wnioskodawcę składki w drodze faktur wystawianych zgodnie z przepisami prawa belgijskiego pozostaje bez wpływu na powyższą konkluzję. Regulacje prawa belgijskiego w tej mierze mogą bowiem przewidywać obowiązek wystawienia faktury nawet jeśli w świetle polskich przepisów i praktyki interpretacyjnej przepływy tego rodzaju pozostają poza zakresem VAT (potwierdza to również ostatnia ww. interpretacja indywidualna).

Jak zatem wynika z wyżej przytoczonych stanowisk TSUE, WSA w Warszawie oraz organów podatkowych, składka członkowska wpłacana przez Stowarzyszenie na rzecz F. nie powinna stanowić wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług, ponieważ nie posiada ona skonkretyzowanego świadczenia wzajemnego na rzecz Stowarzyszenia. Co za tym idzie, czynność ta nie będzie stanowiła importu usług w rozumieniu ustawy o VAT, którą Stowarzyszenie powinno rozliczyć w składanej przez siebie deklaracji VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy:

Według art. 8 ust. 1 ustawy:

Z powołanych regulacji wynika, że usługą jest każde świadczenie wykonane przez podatnika w ramach działalności gospodarczej, które nie jest dostawą towarów, w tym m.in. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Zatem na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). W przypadku uznania danego świadczenia za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, winien istnieć bezpośredni konsument, beneficjent świadczenia, odnoszący wymierną korzyść.

Dana czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można stwierdzić, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Wskazać należy, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak, przykładowo w wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise, TSUE uznał, że określoną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeśli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miała być opodatkowana VAT.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie podkreślono, że usługi świadczone są za wynagrodzeniem, wyłącznie jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.

Uwzględniając powyższe, jak również stanowisko Trybunału zaprezentowane w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development, zgodnie z którym korzyści wynikające z wykonywanych przez usługodawcę zadań muszą mieć bezpośredni związek z usługobiorcą, zaś w sytuacji, gdy taki związek nie istnieje (np. związek ma wyłącznie charakter pośredni, bo usługobiorcą jest cała branża, a nie konkretny plantator), nie można uznać takich czynności za usługi opodatkowane VAT, stwierdzić należy, że co do zasady nie jest wynagrodzeniem w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług płatność (składka członkowska), która dokonywana jest jedynie w związku z przynależnością do określonej organizacji. Szczególnie gdy, jak w ostatnim z powołanych wyroków, organizacja ma dowolność co do przeznaczenia otrzymanych środków, zaś jej członkowie nie mają bezpośredniego wpływu na ich spożytkowanie. W tym bowiem przypadku nie można uznać, że składka członkowska ma charakter zapłaty za usługę, bowiem brak było bezpośredniego związku pomiędzy płatnością a korzyściami jakie osiągają poszczególni jej członkowie. Powyższe rozważania nie mogą być jednak, co do zasady, stosowane wobec wszystkiego rodzaju składek członkowskich. Jeżeli bowiem określona organizacja została utworzona także w celu wykonywania na rzecz swoich członków jednego, czy kilku konkretnych świadczeń, to w tym przypadku składkę na jej rzecz można potraktować jako zapłatę za określone świadczenie (usługę).

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Zgodnie zaś z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy:

Według art. 17 ust. 2 ustawy:

Jednocześnie w myśl art. 2 pkt 9 ustawy:

W przypadku świadczenia usług, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dane świadczenie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie. Regulacje prawne obowiązujące w tym zakresie, zostały zawarte w ustawie o podatku od towarów i usług w rozdziale 3 działu V „Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług”.

I tak, według art. 28a ustawy:

Wskazany powyżej art. 28a ustawy, wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 28b ust. 2 ustawy:

Z niniejszych przepisów ustawy wynika zatem, że co do zasady, usługa świadczona na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy inna niż wskazana w art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy podlega opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy, chyba że jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, wówczas miejscem świadczenia tej usługi jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego ta usługa jest świadczona.

Z opisu sprawy wynika, że jesteście Państwo Stowarzyszeniem o charakterze naukowo-technicznym i menedżerskim, zrzeszającym członków indywidualnych oraz podmioty gospodarcze, których działalność jest związana z papiernictwem i dziedzinami pokrewnymi. Jesteście Państwo zarejestrowani dla celów VAT w Polsce jako podatnik VAT czynny. Zgodnie ze statutem współpracują Państwo z zagranicznymi stowarzyszeniami. Między innymi jesteście Państwo aktywnym członkiem … (fran.: „…”, dalej: „F.”), będącym Stowarzyszeniem non-profit z siedzibą w ... F. jest zarejestrowane dla celów VAT w ... F. nie posiada siedziby w Polsce oraz nie jest zarejestrowane jako podatnik VAT w Polsce. F. nie posiada w Polsce stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Jak już wskazano, dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, wówczas gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy wykonaną czynnością a otrzymanym świadczeniem wzajemnym w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za świadczenie usług w ramach stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa (musi wynikać wyraźna bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę).

Odnosząc się do kwestii objętych zakresem zasadnego pytania należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku uiszczając składkę członkowską z uwagi na przynależność do Stowarzyszenia, nie są/nie będą Państwo usługobiorcą usług świadczonych przez … („F.”). Składki członkowskie wnoszone przez Państwa na rzecz ww. Stowarzyszenia nie są/nie będą bowiem związane ze świadczeniem przez tę organizację konkretnych usług na rzecz Państwa.

Jak wskazali Państwo we wniosku, zgodnie z postanowieniami statutu F., jego członkowie nie dążą do uzyskania bezpośrednich lub pośrednich korzyści finansowych dla siebie, dla swoich dyrektorów i/lub dla osób trzecich. Uczestnictwo w F. nie wiąże się z żadnymi materialnymi lub finansowymi korzyściami dla jego członków. Zgodnie z postanowieniami statutu Stowarzyszenia, członkowie F. są zobowiązani do:

·przestrzegania statutu i regulaminu F.;

·przestrzegania i realizacji wszystkich wytycznych i uchwał Walnych Zgromadzeń podjętych zgodnie ze statutem i regulaminem wewnętrznym;

·udzielania informacji na żądanie F.;

·wpłacania składek ustalonych przez Walne Zgromadzenie, w wyznaczonych terminach.

Poza wyżej wymienionymi uprawnieniami, członkom F. nie przysługują dodatkowe świadczenia. Składki członkowskie pobierane są wyłącznie ze względu na przynależność do F. Wysokość składki członkowskiej uiszczanej przez Państwa za dany rok jest określana przez Walne Zgromadzenie F. na podstawie zaraportowanego przez Państwa poziomu produkcji osiągniętego przez producentów krajowych (tj. przez Państwa członków) w poprzednich okresach. Wysokość składki członkowskiej nie jest uzależniona od poziomu korzyści wynikających z członkostwa. Wysokość składki członkowskiej nie jest stałą kwotą, jest ustalana co roku przez Walne Zgromadzenie F. zgodnie z opisanym wyżej mechanizmem. Członkowie F. nie mają bezpośredniego wpływu na sposób zadysponowania kwotami wniesionymi z tytułu składki członkowskiej. Decyzje co do ich zadysponowania podejmuje samo F. W szczególności sposób ich przeznaczenia ustalany jest w budżecie F., który jest przyjmowany i zatwierdzany przez statutowe organy F. (który mają charakter kolegialny). Przedstawiciele członków F. mogą wchodzić w skład tych organów, jednak sami członkowie (w tym Państwo) nie mają samodzielnie bezpośredniej możliwości wpłynięcia na sposób zadysponowania środków pochodzących ze składek.

Zatem w przedmiotowej sprawie nie występuje wzajemność świadczeń, tj. poprzez wniesienie składki członkowskiej na podstawie wystawionej faktury nie powstaje między Państwem a F. stosunek prawny, przedmiotem którego jest żądanie ze strony Państwa wyświadczenia skonkretyzowanej usługi przez F. Składka członkowska zapłacona przez Państwa jako członka ww. Stowarzyszenia nie ma charakteru zapłaty za usługę, ponieważ brak jest bezpośredniego związku pomiędzy uiszczoną składką członkowską a otrzymanym świadczeniem, które przynosi Państwu bezpośrednie i skonkretyzowane korzyści. W konsekwencji składka członkowska uiszczana przez Państwa na rzecz F. nie stanowi/nie będzie stanowić wynagrodzenia za usługę, o której mowa w art. 8 ust. 1 ustawy.

Podsumowując, stwierdzam, że skoro w okolicznościach niniejszej sprawy nie dochodzi do świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, to tym samym uiszczając składkę członkowską z uwagi na przynależność do Stowarzyszenia nie są/nie będą Państwo zobowiązani do rozliczenia podatku poprzez rozpoznanie importu usług, o którym mowa w art. 2 pkt 9 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy.

Wobec powyższego Państwa stanowisko uznałem za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

-stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia

oraz

-zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty opis sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem sprawy podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem sprawy i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).