Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 października 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 1 października 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwolnienia od podatku świadczonych usług. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 3 grudnia 2024 r. (wpływ 3 grudnia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem VAT, świadczącym usługi polegające m.in. na profesjonalnej wycenie aktywów, w szczególności wycenie nienotowanych aktywów funduszy inwestycyjnych (w tym funduszy inwestycyjnych zamkniętych, specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych oraz alternatywnych spółek inwestycyjnych oraz funduszy inwestycyjnych otwartych). Wnioskodawca rozważa rozszerzenie działalności o dokonywanie wycen aktywów na rzecz podmiotów rynku emerytalnego takich jak: otwarte lub dobrowolne fundusze emerytalne zarządzane przez powszechne towarzystwa emerytalne, pracownicze fundusze emerytalne, a także wyceny aktywów ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych na rzecz podmiotów rynku ubezpieczeniowego.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Zakłady ubezpieczeń i/lub reasekuracji, których dotyczy zapytanie mają siedziby na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Wniosek o interpretację dotyczy potencjalnego świadczenia usług na rzecz podmiotów, które obowiązują przepisy ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej ze zmianami.

Powszechne towarzystwa emerytalne zarządzające otwartym lub dobrowolnym funduszem emerytalnym oraz zarządzane przez nie fundusze, których aktywa mogą być w przyszłości przedmiotem wyceny, mają siedziby na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Wniosek o interpretację dotyczy potencjalnego świadczenia usług na rzecz podmiotów, które obowiązują przepisy ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Pracownicze towarzystwa emerytalne zarządzające pracowniczym funduszem emerytalnym oraz zarządzane przez nie fundusze, których aktywa mogą być w przyszłości przedmiotem wyceny, mają siedziby na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Wnioskodawca nie wyklucza jednak sytuacji, że przedmiotem wyceny będą aktywa lub zobowiązania pracowniczego funduszu emerytalnego zarządzanego przez pracownicze towarzystwo, którego założycielem lub akcjonariuszem jest pracodawca zagraniczny. Wniosek o interpretację dotyczy potencjalnego świadczenia usług na rzecz podmiotów, które obowiązują przepisy ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Usługa wyceny to usługa polegająca na realizacji czynności zmierzających do określenia wartości aktywów lub zobowiązań stanowiących przedmiot wyceny oraz określeniu tej wartości na dany moment.

Przedmiotem działalności spółki w zakresie przedmiotowych wycen objętych treścią niniejszego wniosku jest zatem m.in. określanie wartości pozycji bilansowych jednostek.

Co do zasady na czynności wyceny składają się przede wszystkim:

• pozyskanie informacji o przedmiocie wyceny (aktywach nabytych lub nabywanych przez dany fundusz);
• opracowanie metodologii wyceny;
• opracowanie modelu wyceny;
• pozyskanie danych wsadowych i wdrożenie modelu wyceny;
• sporządzenie raportu z wyceny.

Należy podkreślić, że usługa wyceny jest kompleksowym procesem nakierowanym na realizację celu w postaci, w zależności od rodzaju funduszu, określenia wartości jednostki uczestnictwa funduszu emerytalnego lub UFK. Proces ten nie polega wyłącznie na oszacowaniu wartości przedmiotu wyceny z wykorzystaniem odpowiednich narzędzi estymacji (metod wyceny). Nieodłącznym elementem procesu wyceny realizowanego na rzecz towarzystw emerytalnych i/lub ubezpieczeniowych jest m.in. opracowanie metodologii wyceny; opracowanie modelu wyceny oraz jego dokumentacji; uzgodnienie możliwości stosowania modelu z towarzystwem i, w przypadku funduszy emerytalnych, depozytariuszem funduszu oraz KNF; dokonywanie przeglądów danych stosowanych w modelu oraz samego modelu.

Usługa wyceny wobec każdego z typów klientów Spółki ma swoją specyfikę i z uwagi na to proces wyceny dla poszczególnych klientów może się różnić.

W przypadku funduszy inwestycyjnych model wyceny wymaga zatwierdzenia przez towarzystwo zarządzające funduszem i depozytariusza funduszu, którego jednym z obowiązków jest zapewnienie, aby wartość aktywów netto funduszu inwestycyjnego oraz wartość aktywów netto przypadających na jednostkę uczestnictwa lub certyfikat inwestycyjny była obliczana zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego.

Specyfiką wycen sporządzanych dla towarzystw emerytalnych jest wymóg, że fundusz jest zobowiązany przekazać do organu nadzoru raport o zastosowanej metodologii wyceny w dniu zastosowania tej metodologii po raz pierwszy, który to nadzór może zażądać na piśmie zmiany zastosowanej metodologii wyceny w sposób przez siebie określony (Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 marca 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad wyceny aktywów i zobowiązań funduszy emerytalnych § 14). Niezależnie od nadzoru, depozytariusz dokonuje weryfikacji modelu wyceny w ramach swoich obowiązków, do których należy również zapewnienie, aby wartość aktywów netto funduszu była ustalana w sposób pozwalający funduszowi na wykonanie obowiązków związanych z wyceną aktywów i obliczaniem stopy zwrotu funduszu emerytalnego.

Proces wyceny zarówno w funduszach inwestycyjnych jak i emerytalnych jest również weryfikowany w drodze procedur weryfikacji przez towarzystwa oraz w ramach procedur audytorskich.

Na różnych etapach sprawdzana jest również kompletność procedur i ich przestrzeganie.

Podobnie proces wygląda w przypadku ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych. Procedura różni się w szczególności tym, że w procesie wyceny nie występuje weryfikacja dokonywana przez depozytariusza. W kontekście elementu inwestycyjnego w zakresie czynności wyceny UFK funkcjonują na podobnych zasadach jak fundusze inwestycyjne inwestujące w różne klasy aktywów, które następnie podlegają obligatoryjnej wycenie. Specyfika produktu wymaga w tym przypadku dostosowania produktu do potrzeb klienta.

Specyfikę produktu opisuje opracowanie: (...).

De facto UFK są rodzajem ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych, które są oferowane wraz z ubezpieczeniem na życie. Wycena aktywów takiego funduszu jest związana ze stroną inwestycyjną tego instrumentu.

Pytania

1. Czy świadczenie usług przez Wnioskodawcę w zakresie wyceny aktywów ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych, dokonywane na zlecenie zakładu ubezpieczeń i/lub reasekuracji, będące realizacją obowiązku przeprowadzania ich wyceny według wartości godziwej przez zakład ubezpieczeń i/lub reasekuracji, podlega zwolnieniu podatkowemu z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. c ustawy o VAT?

2. Czy świadczenie usług przez Wnioskodawcę w zakresie wyceny aktywów, dokonywane na zlecenie powszechnego towarzystwa emerytalnego zarządzającego otwartym lub dobrowolnym funduszem emerytalnym, będące realizacją obowiązku przeprowadzania ich wyceny według wartości godziwej przez zarządzającego funduszem emerytalnym, podlega zwolnieniu podatkowemu z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. d ustawy o VAT?

3. Czy świadczenie usług przez Wnioskodawcę w zakresie wyceny aktywów, dokonywane na zlecenie pracowniczego towarzystwa emerytalnego zarządzającego pracowniczym funduszem emerytalnym, będące realizacją obowiązku przeprowadzania ich wyceny według wartości godziwej przez zarządzającego funduszem emerytalnym, podlega zwolnieniu podatkowemu z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. e ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

1. Zdaniem Wnioskodawcy, usługi polegające na dokonywaniu wyceny aktywów zakładów ubezpieczeń i/lub reasekuracji w postaci aktywów ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych, dokonywane na zlecenie tych zakładów stanowi element zarządzania ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej, a zatem podlega zwolnieniu podatkowemu VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. c ustawy o VAT.

2 i 3. Zdaniem Wnioskodawcy, usługi polegające na dokonywaniu wyceny aktywów otwartych lub dobrowolnych funduszy emerytalnych, dokonywane na zlecenie zarządzającego tym funduszem towarzystwa emerytalnego, stanowi element zarządzania funduszem emerytalnym w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a zatem podlega zwolnieniu podatkowemu VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. d ustawy o VAT, a usługi polegające na dokonywaniu wyceny aktywów pracowniczych funduszy emerytalnych, dokonywane na zlecenie zarządzającego tym funduszem, stanowi element zarządzania funduszem emerytalnym w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a zatem podlega zwolnieniu podatkowemu VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. e ustawy o VAT.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przepisy ustawy o VAT wprowadzają zatem generalną zasadę opodatkowania świadczenia usług. Ustawa o VAT przewiduje jednakże szereg zwolnień podatkowych, które podatnik powinien za każdym razem brać pod uwagę dokonując interpretacji przepisów pod kątem świadczonej przez siebie usługi.

Przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT przewiduje zwolnienie podatkowe dla świadczenia usług zarządzania:

a. funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,

b. portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,

c. ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,

d. otwartymi funduszami emerytalnymi oraz dobrowolnymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,

e. pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,

f. obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami.

Analizując opisane w stanie faktycznym czynności, jakie ma zamiar wykonywać Wnioskodawca, należy zatem rozważyć czy stanowią one usługi zarządzania, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. c, d oraz e ustawy o VAT.

W celu właściwej subsumpcji powyższej normy prawnej, w ocenie Wnioskodawcy konieczna jest wykładnia pojęcia „zarządzanie”, jak również ustalenie przedmiotowego zakresu stosowania zwolnienia do świadczenia usług zarzadzania ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej oraz zarządzania otwartymi funduszami emerytalnymi, dobrowolnymi funduszami emerytalnymi oraz pracowniczymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

1. Działalność ubezpieczeniowa i reasekuracyjna

W myśl art. 4 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (DUiR) przez działalność ubezpieczeniową rozumie się wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych. Działalność ubezpieczeniową i reasekuracyjną wykonują przy tym zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji wyłącznie w formie spółki akcyjnej, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, towarzystwa reasekuracji wzajemnej albo spółki europejskiej określonej (art. 6 ust. 1 i 2 DUiR).

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 50 DUiR ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy to w ubezpieczeniu na życie, w grupie 3 załącznika do ustawy (ubezpieczenia na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, a także ubezpieczenia na życie, w których świadczenie zakładu ubezpieczeń jest ustalane w oparciu o określone indeksy lub inne wartości bazowe), wydzielony fundusz aktywów stanowiący rezerwę tworzoną ze składek ubezpieczeniowych, inwestowany w sposób określony w umowie ubezpieczenia.

Ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy jest jednym z możliwych elementów realizacji przez zakład ubezpieczeń i/lub reasekuracji działalności ubezpieczeniowej poprzez oferowanie ubezpieczeń z zakresu ubezpieczeń na życie związanych z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, o którym mowa w art. 22 i 23 DUiR.

Do obowiązków zakładu ubezpieczeń związanych z funkcjonowaniem ubezpieczenia na życie związanego z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym zgodnie z art. 23 ust. 4 DUIR należy m.in. dokonywanie wyceny jednostek uczestnictwa ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego nie rzadziej niż raz w miesiącu.

A zatem sporządzanie wyceny jednostki uczestnictwa jest elementem czynności przypisanych zakładowi ubezpieczeń w ramach realizacji zadań związanych z oferowanym przez niego produktem. Dokonanie wyceny jednostki uczestnictwa wymaga określenia wartości wszelkich lokat i zobowiązań takiego funduszu.

Zatem wycena jest niezbędną czynnością w ramach funkcjonowania ubezpieczenia na życie związanego z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym.

Zgodnie z Rekomendacjami dla zakładów ubezpieczeń dotyczącymi systemu zarządzania produktem z 22 marca 2016 r. opublikowanymi przez Komisję Nadzoru Finansowego, produkt to projektowany/tworzony lub oferowany przez Zakład produkt rozumiany jako typ umów ubezpieczenia lub gwarancji ubezpieczeniowych, identyfikowanych przez odrębne warunki ubezpieczenia lub wewnętrzne oznaczenie stosowane w Zakładzie, zawieranych na podstawie tych samych wzorców umownych, dedykowanych temu produktowi (jeżeli specyfika danego produktu zakłada istnienie wzorca umownego).

Ten sam dokument wskazuje następujące definicje:

System kontroli wewnętrznej - system obejmujący w szczególności procedury administracyjne i księgowe, organizację kontroli wewnętrznej, odpowiednie zasady w zakresie raportowania na wszystkich szczeblach struktury organizacyjnej Zakładu oraz funkcję zgodności z przepisami.

System zarządzania - system obejmujący co najmniej odpowiednią, przejrzystą strukturę organizacyjną, w której zakresy odpowiedzialności są jasno przypisane i odpowiednio podzielone, zapewniający efektywność przekazywania informacji oraz - 5 - podejmowania decyzji. System zarządzania obejmuje funkcje zarządzania ryzykiem, zgodności z przepisami, audytu wewnętrznego oraz aktuarialną. W ramach systemu zarządzania funkcjonuje system zarządzania produktem.

System zarządzania produktem - część systemu zarządzania Zakładem obejmujący procedury i elementy składające się na cykl życia produktu.

W zakładzie ubezpieczeń i/lub zakładzie reasekuracji funkcjonuje system zarządzania. Zgodnie z definicją z art. 3 ust. 1 pkt 46 DUiR system zarządzania jest to system obejmujący funkcję zarządzania ryzykiem, funkcję zgodności z przepisami, funkcję audytu wewnętrznego i funkcję aktuarialną, który zapewnia prawidłowe i ostrożne zarządzanie zakładem ubezpieczeń lub zakładem reasekuracji.

Definicja zatem jest spójna z zawartą we wskazanych Rekomendacjach KNF.

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji zapewniają proporcjonalność systemu zarządzania do charakteru, skali i złożoności ich działalności (art. 45 ust. 1 i 2 DUiR), przy czym system zarządzania zgodnie z art. 45 ust. 3 DUiR obejmuje co najmniej:

1) strukturę organizacyjną, w której zakresy odpowiedzialności są jasno i odpowiednio podzielone;

2) skuteczny system przekazywania informacji;

3) zgodność z innymi wymaganiami określonymi w niniejszym rozdziale (rozdział 3 DUiR).

Wśród wymagań określonych w rozdziale 3 DUiR znajdują się w szczególności zasady outsourcingu.

W myśl art. 46 ust. 1 DUiR, zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji sporządzają na piśmie zasady dotyczące co najmniej:

1) zarządzania ryzykiem, obejmujące zasady związane z obszarami, o których mowa w art. 57 ust. 2, oraz zasady dotyczące kryteriów stosowania korekty z tytułu zmienności do odpowiedniej struktury terminowej stopy procentowej wolnej od ryzyka, o której mowa w art. 229, w przypadku jej stosowania;

2) kontroli wewnętrznej;

3) audytu wewnętrznego;

4) outsourcingu, w przypadku gdy zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji stosuje lub zamierza go stosować, obejmujące w szczególności:

a) wykaz funkcji należących do systemu zarządzania oraz czynności ubezpieczeniowych lub reasekuracyjnych, które zakład zamierza powierzać w drodze outsourcingu ze wskazaniem, które z tych czynności zakład uznaje za podstawowe lub ważne,

b) kryteria wyboru podmiotu, któremu zakład zamierza powierzać wykonywanie czynności ubezpieczeniowych lub reasekuracyjnych oraz funkcji należących do systemu zarządzania,

c) sposób realizacji warunków, o których mowa w art. 74 i art. 75,

d) zasady zarządzania ryzykiem związanym z powierzeniem, w drodze outsourcingu, wykonywania czynności oraz funkcji należących do systemu zarządzania;

5) spełniania obowiązków, o których mowa w art. 12 ustawy o dystrybucji ubezpieczeń, i wymogów określonych w art. 19 ust. 1-3 i 5 ustawy o dystrybucji ubezpieczeń, przez osoby, o których mowa w tych przepisach;

6) spełniania obowiązków, o których mowa w art. 12 ustawy o dystrybucji ubezpieczeń, i wymogów określonych w art. 19 ust. 1 ustawy o dystrybucji ubezpieczeń, przez osoby wykonujące w tym zakładzie czynności dystrybucyjne zakładu reasekuracji w rozumieniu ustawy o dystrybucji ubezpieczeń.

Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji wprowadzają efektywny system zarządzania ryzykiem obejmujący strategie, procesy i procedury sprawozdawcze konieczne do określenia, pomiaru i monitorowania ryzyk, na które są lub mogą być narażone, oraz współzależności między nimi, zarządzania tymi rodzajami ryzyka i sprawozdawczości w ich zakresie, w sposób ciągły, zarówno na poziomie indywidualnym, jak i zagregowanym.

System zarządzania ryzykiem obejmuje ryzyka, które należy uwzględnić w obliczeniach kapitałowego wymogu wypłacalności, oraz ryzyka, które są uwzględniane jedynie częściowo lub są w tych obliczeniach pomijane (art. 57 ust. 1 DUiR).

W myśl ust. 2 przywołanego przepisu, system zarządzania ryzykiem obejmuje co najmniej:

1) ocenę ryzyka przyjmowanego do ubezpieczenia i tworzenie rezerw techniczno- ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności;

2) zarządzanie aktywami i zobowiązaniami;

3) lokaty, w szczególności w instrumenty pochodne;

4) zarządzanie płynnością i ryzykiem koncentracji;

5) zarządzanie ryzykiem operacyjnym;

6) reasekurację i inne techniki przenoszenia ryzyka.

W świetle powyższego outsourcing usług stanowiących element procesu zarządzania aktywami i zobowiązaniami, w tym wycena tych aktywów lub zobowiązań w tym również na potrzeby określenia wartości jednostki uczestnictwa ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego stanowi w ocenie Wnioskodawcy element systemu zarządzania.

Niezwykle istotny w kontekście omawianej materii jest również art. 63 ust. 1 DUiR, zgodnie z którym, w ramach systemu zarządzania ryzykiem zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji przeprowadzają własną ocenę ryzyka i wypłacalności. Bieżąca ocena poziomu wypłacalności towarzystwa ma w istocie rzeczy zapobiegać potencjalnym upadłościom zakładów ubezpieczeniowych, a monitorowanie tejże wypłacalności odbywa się m.in. poprzez dokonywanie aktualnych wycen aktywów towarzystwa oraz zobowiązań.

Regulacje systemu wyceny aktywów i zobowiązań towarzystw ubezpieczeniowych i reasekuracji zawarte są w Rozdziale 9 DUiR, dotyczącym Gospodarki finansowej zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji.

Obowiązek dokonywania okresowych wycen aktywów i zobowiązań zakładów reguluje art. 223 DUiR, zgodnie z którym zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji wyceniają aktywa i zobowiązania dla celów wypłacalności w wartości godziwej. Przy wycenie zobowiązań dla celów wypłacalności, innych niż rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe dla celów wypłacalności, zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji nie dokonują dostosowań w celu uwzględnienia własnej zdolności kredytowej.

Dokonywanie wycen według wartości godziwej stanowi w istocie element systemu zarządzania ryzykiem niewypłacalności zakładu ubezpieczeniowego i reasekuracji. Elementem tego systemu jest również obowiązek sporządzania sprawozdań o wypłacalności i kondycji finansowej zakładu, co regulowane jest przez art. 285 DUiR.

Zgodnie z przywołanym przepisem:

„1. Sprawozdanie o wypłacalności i kondycji finansowej zakładu ubezpieczeń i zakładu reasekuracji, w pełnej formie lub poprzez zamieszczenie odniesień do informacji równoważnych, zawiera następujące informacje:

1) opis działalności i wyników zakładu;

2) opis systemu zarządzania i ocenę jego adekwatności do profilu ryzyka zakładu;

3) opis - oddzielnie dla każdej kategorii ryzyka - ekspozycji na ryzyko, koncentracji ryzyka, ograniczania ryzyka i wrażliwości na ryzyko;

4) opis - oddzielnie dla aktywów, rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności i pozostałych zobowiązań - podstaw i metod stosowanych do ich wyceny, wraz z wyjaśnieniem istotnych różnic w porównaniu z podstawami i metodami stosowanymi do ich wyceny w sprawozdaniach finansowych;

5) opis zarządzania kapitałem zawierający co najmniej:

a) strukturę i wysokość środków własnych oraz ich jakość,

b) wysokość kapitałowego wymogu wypłacalności i minimalnego wymogu kapitałowego,

c) informacje pozwalające na zrozumienie głównych różnic między założeniami stanowiącymi podstawę formuły standardowej a założeniami modelu wewnętrznego stosowanego przez zakład do obliczenia kapitałowego wymogu wypłacalności,

d) kwotę niezgodności z minimalnym wymogiem kapitałowym oraz kwotę istotnej niezgodności z kapitałowym wymogiem wypłacalności w okresie sprawozdawczym, nawet jeżeli później została ona usunięta, wraz z wyjaśnieniem jej źródeł i konsekwencji, a także zastosowanych środków naprawczych”.

Ustawodawca dopuszcza przy tym tzw. outsourcing usług zarządczych, czego daje wyraz w art. 73. Zgodnie z ust. 3, zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji mogą, w drodze outsourcingu, powierzyć, w formie pisemnej, innym podmiotom wykonywanie funkcji należących do systemu zarządzania. Stan prawny dopuszcza zatem wprost możliwość realizacji usług zarządzania lub ich części przez wyspecjalizowane podmioty zewnętrzne.

Za „outsourcing” Ustawodawca rozumie przy tym: „umowę między zakładem ubezpieczeń albo zakładem reasekuracji a dostawcą usług, na podstawie której dostawca usług wykonuje proces, usługę lub działanie, które w innym przypadku zostałyby wykonane przez zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji, a także umowę, na podstawie której dostawca usług powierza wykonanie takiego procesu, usługi lub działania innym podmiotom, za pośrednictwem których wykonuje on dany proces, usługę lub działanie” (art. 3 ust. 1 pkt 27 DUiR).

Mając na uwadze powyższe, przepisy krajowe regulujące kwestię zarządzania zakładem ubezpieczeniowym lub zakładem reasekuracji w sposób bezsprzeczny zaliczają obowiązek wyceny aktywów towarzystw ubezpieczeniowych i reasekuracji do katalogu czynności składających się pośrednio na system zarządzania oraz zarządzania ryzykiem, a konkretnie jako nieodłączny element systemu zarządzania produktem. Dodatkowym elementem akcentowanym przez Ustawodawcę w ustawie o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej jest możliwość zlecenia przez zakład ubezpieczeń i reasekuracji elementów usługi zarządzania, w tym elementu jakim jest wycena aktywów pozwalająca na bieżące monitorowanie wypłacalności.

Ustawodawca wskazuje również wprost, że elementy sytemu zarządzania mogą stanowić przedmiot outsourcingu usług, w tym również usługi dokonywania wycen aktywów funduszu i zobowiązań, stanowiących część systemu zarządzania ryzykiem przedmiotowych jednostek. Podmiot zewnętrzny, wyspecjalizowany w usługowym sporządzaniu wycen, świadcząc te usługi na rzecz zakładu ubezpieczeń i/lub reasekuracji, świadczy więc tym samym element usługi zarządzania, która zawiera się w szeroko pojętym systemie zarządzania.

Warto w tym miejscu dokonać również analizy prawa Unii Europejskiej i sprawdzić w jaki sposób ustawodawca unijny pochodzi do prawnego statusu usług wyceny aktywów zakładów ubezpieczeń i reasekuracji.

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na pkt 15 Preambuły do Dyrektywy parlamentu europejskiego i rady 2009/138/WE z dnia 25 listopada 2009 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Wypłacalność II) (Dz. U. UE. L. 2009.335.1 z 17 grudnia 2009 r.): „Zgodnie z zachodzącymi w ostatnim czasie zmianami w zakresie zarządzania ryzykiem, dokonującymi się w ramach Międzynarodowego Stowarzyszenia Organów Nadzoru Ubezpieczeniowego (International Association of Insurance Supervisors), Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (International Accounting Standards Bard) oraz Międzynarodowego Stowarzyszenia Aktuariuszy (International Actuarial Association), a także zgodnie z rozwojem sytuacji w pozostałych gałęziach sektora finansowego należy wybrać podejście oparte na ryzyku ekonomicznym, które dla zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji stanowi zachętę do dokonywania właściwej miary różnych rodzajów ryzyka oraz do właściwego zarządzania nimi. Należy zwiększyć harmonizację poprzez ustanowienie szczegółowych zasad wyceny aktywów i pasywów, w tym rezerw techniczno-ubezpieczeniowych”.

„(20) W szczególności niniejsza dyrektywa nie powinna stanowić nadmiernego obciążenia dla zakładów ubezpieczeń wyspecjalizowanych w oferowaniu szczególnych rodzajów ubezpieczeń lub w świadczeniu usług dla szczególnych segmentów odbiorców, i powinna ona uwzględniać fakt, że tego rodzaju specjalizacja może być cennym narzędziem wydajnego i rzeczywistego zarządzania ryzykiem. Aby zrealizować ten cel i osiągnąć właściwe stosowanie zasady proporcjonalności, należy również wprowadzić przepis wyraźnie pozwalający zakładom na korzystanie z własnych danych do kalibrowania parametrów w modułach ryzyka ubezpieczeniowego w standardowej formule kapitałowego wymogu wypłacalności”.

„(30) System zarządzania obejmuje funkcję zarządzania ryzykiem, zgodności z przepisami, audytu wewnętrznego oraz funkcję aktuarialną”.

„(31) Funkcja administracyjna to zdolność podjęcia poszczególnych zadań z zakresu zarządzania. Określenie konkretnej funkcji nie stanowi dla zakładu przeszkody w swobodnym decydowaniu o sposobie jej zorganizowania w praktyce, chyba że przepisy dyrektywy stanowią inaczej. Nie powinno to powodować nadmiernej uciążliwości wymogów, gdyż należy uwzględnić charakter, złożoność i skalę działalności zakładu. Funkcje te mogą więc być wykonywane przez własny personel lub w oparciu o doradztwo ze strony ekspertów zewnętrznych, mogą też być zlecone ekspertom w drodze outsourcingu w granicach określonych w niniejszej dyrektywie”.

„(45) Ocena sytuacji finansowej zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji powinna opierać się na solidnych zasadach ekonomicznych i optymalnie wykorzystywać informacje dostarczane przez rynki finansowe, a także powszechnie dostępne dane na temat technicznych ryzyk ubezpieczeniowych. Wymogi wypłacalności powinny opierać się w szczególności na wycenie ekonomicznej całego bilansu.

„(46) Standardy wyceny do celów nadzoru powinny być w możliwie największym stopniu zgodne ze zmieniającymi się międzynarodowymi regulacjami w dziedzinie rachunkowości, tak by ograniczyć obciążenia administracyjne dla zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji”.

Warto w tym miejscu odnieść się również do Artykułu 35 Dyrektywy, dotyczącego Informacji dostarczanych do celów nadzoru. Państwa członkowskie nakładają wymóg na zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji do przekazywania organom nadzoru informacji koniecznych do nadzoru, uwzględniających cele nadzoru określone w art. 27 i 28. Informacje te obejmują co najmniej informacje konieczne do przeprowadzenia w trakcie procesu nadzoru, o którym mowa w art. 36, następujących czynności:

a) oceny systemu zarządzania stosowanego przez zakłady, działalności prowadzonej przez zakłady, zasad wyceny stosowanych do celów określenia wypłacalności, ryzyka związanego z działalnością zakładu, systemów zarządzania ryzykiem, a także ich struktury kapitałowej, potrzeb kapitałowych i zarządzania kapitałem;

b) podjęcia wszelkich stosownych decyzji wynikających z wykonywania ich praw i obowiązków nadzorczych.

Jak można wyprowadzić z powyższego, również unijny prawodawca wymaga dokonywania czynności zarządczych w zakresie zarządzania ryzykiem i wypłacalności zakładu oraz tym samym tworzenia sprawozdań na temat wypłacalności i kondycji finansowej.

Zgodnie z art. 51 Dyrektywy, sprawozdanie na temat wypłacalności i kondycji finansowej zakładu powinno zawierać m.in. opis systemu zarządzania i ocenę jego adekwatności do profilu ryzyka zakładu, opis ekspozycji na ryzyko, koncentracji ryzyka, ograniczania ryzyka i wrażliwości na ryzyko, a także opis podstaw i metod stosowanych do ich wyceny, wraz z wyjaśnieniem wszelkich znacznych różnic w porównaniu z podstawami i metodami stosowanymi do ich wyceny w sprawozdaniach finansowych.

Zasady wyceny aktywów i pasywów zasadniczo określono w art. 75 Dyrektywy.

Jak wynika z powyższego, prawo unijne dotyczące kwestii zarządzania ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi, w tym jego elementu jakim jest kontrola wartości aktywów, jest w przedmiotowym zakresie zgodne z prawem krajowym, a co za tym idzie - potwierdza, że usługa wyceny aktywów ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego stanowi element szerokiego systemu zarządzania funduszami ubezpieczeniowymi (jako element zarządzania portfelem takiego funduszu), a jako taka podlega zwolnieniu podatkowemu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Dodatkowo w tym miejscu Wnioskodawca pragnie wskazać, że w szeroko rozumianym stanie prawnym dotyczącym instytucji zbiorowego inwestowania oraz funduszy inwestycyjnych, instytucja dokonywania wycen aktywów funduszy inwestycyjnych jest wprost klasyfikowana jako czynność zarządcza dot. zarządzania portfelem, a konkretnie czynność zarządcza wchodząca w skład administracji funduszem. Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE, działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II. Zgodnie z Załącznikiem II do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS - Dz. U. UE .L. 2009.302.32).

Funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem:

• zarządzanie inwestycjami,
• administracja:

a) obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;

b) zapytania klientów;

c) wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);

d) monitorowanie przestrzegania uregulowań;

e) prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;

f) wypłata zysków;

g) emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;

h) rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);

i) prowadzenie ksiąg,

- wprowadzanie do obrotu.

Posiłkowo również - na zasadzie analogii - Wnioskodawca wskazuje, że czynności wyceny aktywów nie budzą również wątpliwości w zakresie ich klasyfikacji jako usług zarządzania funduszem na gruncie przepisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010. Odwołując się do Załącznika I ww. Dyrektywy:

1. Minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZAFI, zarządzając AFI:

a) zarządzanie portfelami inwestycyjnymi;

b) zarządzanie ryzykiem.

2. Inne funkcje, które ZAFI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania AFI:

a) administrowanie:

(i) obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami;

(ii) zapytania klientów;

(iii) wycena i wyznaczanie ceny w tym zeznania podatkowe;

(iv) monitorowanie przestrzegania uregulowań;

(v) prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa i udziałów;

(vi) podział dochodu;

(vii) emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa i udziałów;

(viii) ustalenia umowne, w tym wysyłanie świadectw;

(ix) przechowywanie ksiąg;

b) wprowadzanie do obrotu;

c) działalność związana z aktywami AFI, a mianowicie usługi niezbędne do wypełniania funkcji powierniczej ZAFI, zarządzanie infrastrukturą, działalność w zakresie administrowania nieruchomościami, porady dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, porady i usługi związane z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i inne usługi związane z zarządzaniem AFI oraz spółkami i innymi aktywami w które zainwestowali;

d) udzielanie pożyczek w imieniu AFI;

e) obsługa podmiotów specjalnego przeznaczenia utworzonych do celów sekurytyzacji.

II. Działalność funduszy emerytalnych

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U. 2024.1113 t.j. z 25 lipca 2024 r.) - dalej jako „UFE” - Ustawa określa zasady tworzenia i działania funduszy emerytalnych, zwanych dalej „funduszami”. Fundusz jest osobą prawną, a przedmiotem jego działalności funduszu jest gromadzenie środków pieniężnych i ich lokowanie z przeznaczeniem na wypłatę członkom funduszu emerytury po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego oraz emerytury częściowej lub okresowej emerytury kapitałowej.

Organem funduszu jest towarzystwo emerytalne, zwane dalej „towarzystwem”, utworzone zgodnie z przepisami ustawy. Towarzystwo tworzy fundusz oraz, jako jego organ, zarządza nim i reprezentuje w stosunkach z osobami trzecimi.

Kwestia aktywów Funduszu została uregulowana w art. 6 UFE. Składki wpłacone do funduszu, nabyte za nie lub w związku z nimi prawa i pożytki z tych praw stanowią jego aktywa, a wartość aktywów netto funduszu ustala się pomniejszając wartość aktywów funduszu o jego zobowiązania.

Art. 13 ust. 4 pkt 2 UFE reguluje zasady prowadzenia działalności lokacyjnej przez fundusz pracowniczy. I tak statut funduszu pracowniczego powinien obligatoryjni zawierać informację, czy proces zarządzania aktywami realizowany jest wewnętrznie (samodzielnie), czy też zarządzanie aktywami zostało powierzone osobie trzeciej.

Wymagania wobec systemu zarządzania w pracowniczym towarzystwie zostały zawarte w art. 26a UFE i stanową poniższe wytyczne:

1. Pracownicze towarzystwo jest obowiązane do przygotowania i wprowadzenia skutecznego systemu zarządzania, który zapewnia należyte i ostrożne zarządzanie prowadzoną działalnością.

2. System zarządzania, o którym mowa w ust. 1, obejmuje strukturę organizacyjną, w której zakresy odpowiedzialności są jasno przypisane i odpowiednio podzielone, oraz skuteczny system przekazywania informacji.

3. System zarządzania, o którym mowa w ust. 1, może uwzględniać przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych czynniki środowiskowe i społeczne oraz czynniki związane z ładem korporacyjnym, w odniesieniu do aktywów inwestycyjnych.

4. System zarządzania, o którym mowa w ust. 1, podlega regularnym przeglądom wewnętrznym dokonywanym nie rzadziej niż co 3 lata.

5. System zarządzania, o którym mowa w ust. 1, jest proporcjonalny do wielkości, charakteru, skali i złożoności działalności pracowniczego towarzystwa.

Szczególny nacisk w systemie zarządzania pracowniczym towarzystwie kładziony jest na kwestię zarządzania ryzykiem, dokumentowanie zasad zarządzania ryzykiem, audytu wewnętrznego i outsourcingu. Pracownicze towarzystwo jest obowiązane do przygotowania pisemnego dokumentu określającego zasady zarządzania ryzykiem, audytu wewnętrznego oraz powierzania wykonywania zadań osobom trzecim lub zewnętrznym jednostkom organizacyjnym (art. 26b ust. 1 UFE).

Warunki dopuszczalności powierzenia osobie trzeciej pełnienia kluczowej funkcji w zakresie zarządzania ryzykiem reguluje art. 26f UFE. Pracownicze towarzystwo jest uprawnione do outsourcingu tejże funkcji w systemie zarządzania pod warunkiem, że:

1) nie wpłynie niekorzystnie na jakość systemu zarządzania, o którym mowa w art. 26a ust. 1;

2) nie spowoduje zwiększenia ryzyka operacyjnego;

3) nie spowoduje zmniejszenia możliwości monitorowania przez organ nadzoru wypełniania przez pracowniczy fundusz i pracownicze towarzystwo ich obowiązków;

4) nie spowoduje pogorszenia jakości usług świadczonych przez pracowniczy fundusz i pracownicze towarzystwo na rzecz członków pracowniczego funduszu oraz osób uprawnionych do otrzymania wypłaty.

Ocena spełnienia kryteriów pkt 1 - 4 powyżej należy jednocześnie do oceny własnej ryzyka przez pracownicze towarzystwo.

Istotne znaczenie z punktu widzenia zarządzającego funduszem emerytalnym i/lub funduszem pracowniczym jest kwestia ewentualnego outsourcingu usług wyceny aktywów, a więc elementy systemu zarządzania ryzykiem podmiotu. W myśl art. 173a UFE, pracowniczy fundusz może zlecić w całości lub części innym podmiotom wykonywanie obowiązków przewidzianych w Rozdziale 17 UFE (dot. „Wycena aktywów i obliczanie stopy zwrotu funduszy emerytalnych”).

Analogiczny stan prawny funkcjonuje również w odniesieniu do towarzystwa emerytalnego.

Przedmiotem działalności towarzystwa jest wyłącznie tworzenie i zarządzanie funduszami oraz ich reprezentowanie wobec osób trzecich. Wyłącznie towarzystwo jest uprawnione do prowadzenia takiej działalności. Towarzystwo prowadzi przy tym działalność wyłącznie w formie spółki akcyjnej.

Podobnie jak w przypadku pracowniczego towarzystwa, również system zarządzania towarzystwa emerytalnego obligatoryjnie powinien zawierać system zarządzania ryzykiem (art. 42a ust. 1 UFE).

Funkcja zarządzania ryzykiem, o której mowa w art. 42a ust. 1 pkt 1 UFE, ma na celu ułatwienie funkcjonowania skutecznego systemu zarządzania ryzykiem, zintegrowanego ze strukturą organizacyjną oraz z procesami decyzyjnymi pracowniczego towarzystwa.

Zgodnie z art. 42b ust. 2, system zarządzania ryzykiem przy tym obejmuje - w sposób proporcjonalny do wielkości i organizacji wewnętrznej, a także do wielkości, charakteru, zakresu i złożoności działalności pracowniczego towarzystwa - rodzaje ryzyka, które mogą wystąpić w toku działalności pracowniczego towarzystwa, pracowniczego funduszu lub w podmiotach zewnętrznych, którym powierzono wykonywanie zadań pracowniczego towarzystwa, co najmniej w następujących obszarach:

1) zarządzanie aktywami i pasywami;

2) inwestycje, w szczególności w instrumenty pochodne, sekurytyzacje i podobne instrumenty finansowe;

3) zarządzanie płynnością i ryzykiem koncentracji;

4) zarządzanie ryzykiem operacyjnym;

5) inne techniki ograniczania ryzyka;

6) ryzyka związane z czynnikami środowiskowymi, społecznymi i czynnikami związanymi z ładem korporacyjnym oraz ryzyka związane z portfelem inwestycyjnym, a także zarządzaniem nim.

Kluczowym elementem systemu zarządzania ryzykiem zarówno towarzystw pracowniczych i funduszy emerytalnych jest stały monitoring wypłacalności funduszu oraz poziomu i wartości aktywów zgromadzonych przez ww. podmioty.

Regulację zasad wyceny aktywów funduszy reguluje art. 166 i nast. UFE. Wartość aktywów netto funduszu jest więc ustalana przez fundusz w każdym dniu wyceny i według stanu na ten dzień, oraz podawana do wiadomości organu nadzoru. Wycena aktywów netto funduszu stanowi podstawę ustalenia wartości jednostki rozrachunkowej, zgodnie z przepisami rozdziału 9 UFE.

Warto w tym miejscu również uwidocznić reguły odpowiedzialności funduszu za szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem swych obowiązków w zakresie zarządzania funduszem. Regulację w ww. zakresie zawiera art. 48 ust. 1 i 5 UFE, który przewiduje, że powierzenie wykonywania niektórych obowiązków osobie trzeciej nie ogranicza odpowiedzialności towarzystwa. Niezależnie więc, czy fundusz wykonuje swoje obowiązki w zakresie zarządzania samodzielnie, czy też przy pomocy podmiotów trzecich (również w zakresie obowiązku okresowego przeprowadzania wycen), ponosi on równo pełną odpowiedzialność wobec podmiotów członków funduszu.

Dokonując zwięzłego podsumowania powyższej analizy prawnej, w ocenie Wnioskodawcy usługowe przeprowadzanie wycen aktywów na rzecz pracowniczych funduszy emerytalnych oraz funduszy emerytalnych stanowi w rzeczywistości element usługi zarządzania tymi podmiotami, a będąc precyzyjnym, element systemu zarządzania ryzykiem oraz wypłacalnością. Z uwagi na brzmienie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. d i e ustawy o VAT, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że świadczone przez niego usługi opisane w stanie faktycznym, podlegają zwolnieniu podatkowemu jako usługi zarządzania otwartymi funduszami emerytalnymi oraz dobrowolnymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Końcowo Wnioskodawca wskazuje, że podobne stany faktyczne, odnoszące się do czynności zarządczych opisanych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT, wykonywanych przez zewnętrznych profesjonalistów, były już przedmiotem wydanych interpretacji indywidualnych przepisów prawa podatkowego oraz wyroków sądów administracyjnych.

1) Interpretacja z 16 grudnia 2020 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, znak 0114-KDIP4.4012.100.2019.9.MP:

Jak wskazuje Wnioskodawca, Spółka będzie świadczyć usługi na zlecenie Zarządzającego ASI, polegające na wykonaniu profesjonalnej wyceny aktywów ASI. W analizowanej sprawie spełniony zostanie więc również warunek podmiotowy, uprawniający do zastosowania zwolnienia od podatku.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz powołane powyżej przepisy i orzecznictwo, należy stwierdzić, że ww. usługi które zamierza świadczyć Wnioskodawca będą mieścić się w zakresie czynności zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a tym samym będą podlegać zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

2) Interpretacja z 7 września 2016 r. Dyrektora Izby skarbowej w Warszawie, znak IPPP1/4512-658/16-2/MPe:

Zdaniem Wnioskodawcy przedstawione wyżej regulacje w zakresie charakteru wyceny aktywów funduszu, zakres odpowiedzialności za należyte wykonanie wyceny oraz znaczenie wycen dla działalności funduszu [FIZ] powodują, że usługi wyceny świadczone przez Wnioskodawcę w obecnym stanie prawnym są niewątpliwie usługami dotyczącymi specyficznych i istotnych elementów związanych z zarządzaniem funduszami.

Uwzględniając powyższe, należy uznać, że usługi wyceny aktywów funduszy świadczone na rzecz funduszy mieszczą się w definicji zarządzania funduszami inwestycyjnymi, w konsekwencji są zwolnione z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

3) Interpretacja z 1 grudnia 2020 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, znak 0114-KDIP4-3.4012.478.2020.1.DS:

W ramach usług świadczonych przez Wnioskodawcę na rzecz ASI (w przypadku ASI wewnętrznie zarządzanych) oraz na rzecz ZASI (w tym pośrednio na rzecz ASI, jako zewnętrznie zarządzanych), Wnioskodawca będzie wykonywał następujące czynności:

[m.in.] kompleksowa obsługa finansowo - księgowa ASI, w tym:

• przygotowywanie polityki rachunkowości ASI;
• bieżąca wycena aktywów i pasywów ASI;
• prowadzenie ksiąg rachunkowych ASI;
• audyt dokumentów księgowych ASI;

W analizowanej sprawie wymienione usługi będą bezpośrednio dotyczyły czynności zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym. Świadczone przez Wnioskodawcę usługi obejmują poszczególne zadania o charakterze zarządczym, realizowane przez ZASI jako zewnętrznie zarządzającego i mają istotne znaczenie z punktu widzenia funkcjonowania ASI. Biorąc pod uwagę specyfikę ww. czynności, należy uznać, że mają one znaczenie wyłącznie z punktu widzenia podmiotu prowadzącego działalność inwestycyjną. Spełniony został zatem warunek podmiotowy warunkujący zastosowanie zwolnienia od podatku.

Mając zatem na uwadze okoliczności sprawy oraz powołane powyżej przepisy i orzecznictwo, należy stwierdzić, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz wewnętrznie i zewnętrznie zarządzających ASI będą mieścić się w zakresie czynności zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT i w związku z tym będą zwolnione od podatku na podstawie ww. artykułu.

4) Interpretacja z 10 lutego 2016 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu znak ILPP1/4512-1-861/15-3/NS:

Z uwagi na powyższe przepisy oraz powołane orzecznictwo wspólnotowe uznać należy, że świadczone usługi, o których mowa we wniosku, noszą znamiona usług w zakresie zarządzania funduszami, dotyczą istotnych czynności związanych z administrowaniem, sprawozdawczością i rachunkowością tych funduszy. Ponadto usługi te tworzą odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Zatem w świetle wniosków płynących z przytoczonego wyżej orzeczenia TSUE w sprawie C-169/04 niewątpliwie mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, a zatem objęte są na mocy tego przepisu zwolnieniem od podatku.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawione okoliczności analizowanej sprawy należy stwierdzić, że opisane usługi świadczone przez Spółkę na rzecz Funduszy polegające na prowadzeniu rachunkowości funduszy inwestycyjnych korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy.

5) Wyrok WSA w Warszawie z 24 czerwca 2020 r. sygn. III SA/Wa 1519/19

Czynności w zakresie wyceny aktywów alternatywnego funduszu inwestycyjnego, wykonywane przez stronę jako podmiot niezależny, należy uznać za usługi zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. W konsekwencji te świadczenia będą podlegały zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a u.p.t.u.

Reasumując, w przekonaniu Sądu, wynik wykładni systemowej i funkcjonalnej nakazuje uznać, że wycena aktywów stanowi cechę funkcji zarządczej, mimo że załącznik I do Dyrektywy ZAFI literalnie zdaje się przypisywać wycenę do funkcji administracyjnych (...).

Tym samym, mając na uwadze cel wprowadzenia zwolnienia, jego przedmiotowy charakter, orzecznictwo TSUE, a także brzmienie przepisów ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz Dyrektywy ZAFI, Sąd za zasadny uznał podniesiony w skardze zarzut błędnej wykładni art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a u.p.t.u.

6) Wyrok WSA w Warszawie z 23 października 2019 r. sygn. III SA/Wa 530/19

W ocenie Sądu, skoro „wycena aktywów” została wymieniana w załączniku nr I pkt 2 Dyrektywy ZAFI, jako przykład innej funkcji, które ZAFI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania AFI, to kwestię zwolnienia tej usługi z opodatkowania należy oceniać z uwzględnieniem powołanego orzecznictwa TSUE.

Co równie istotne, jak wynika z samej ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzający alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi ma: obowiązek wyceny aktywów spółki (art. 70h ust. 1) i jednoczenie przedmiotem jego działalności może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną (art. 70e ust. 1). Może on również na warunkach wynikających z ustawy dokonać przekazania tych czynność na rzecz podmiotów trzecich (art. 70g ust. 1).

Tym samym również wykładnia tych przepisów potwierdza, że wycena aktywów stanowi element zarządzania alternatywną spółką inwestycyjną.

W ocenie Sądu, czynności wskazane we wniosku, czyli usługi wyceny aktywów ASI i periodycznej aktualizacji takiej wyceny są nierozerwalnie związane z czynnością zarządzania portfelem inwestycyjnym i ryzykiem funduszu. Bez tych czynności nie jest możliwe poprawne funkcjonowanie AFI na rynku, zatem nie jest możliwe świadome inwestowanie przez fundusz środków powierzonych przez inwestorów.

Tym samym, mając na uwadze cel wprowadzenia zwolnienia, jego przedmiotowy charakter, orzecznictwo TSUE, a także brzmienie przepisów ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz Dyrektywy ZAFI, Sąd za zasadny uznał podniesiony w skardze zarzut błędnej wykładni art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

7) Wyrok NSA z 26 kwietnia 2023 r. sygn. I FSK 1004/20

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego usługi dokonywania wycen aktywów funduszu inwestycyjnego mieszczą się w kategorii czynności zarządzania specjalistycznym funduszem inwestycyjnym, a jako takie podlegają zwolnieniu podatkowemu przewidzianemu w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

8) Wyrok NSA z 20 kwietnia 2024 r., sygn. I FSK 623/20

Czynności wskazane we wniosku Skarżącej o wydanie interpretacji są zatem nierozerwalnie związane z czynnością zarządzania portfelem inwestycyjnym oraz ryzykiem. Należy bowiem podkreślić, że bez wycen przedsiębiorstw, składników majątku, projektów inwestycyjnych, analiz finansowych, ocen projektów inwestycyjnych, analizy potencjalnych ryzyk związanych z inwestycją, rekomendacji dotyczących opracowania propozycji strategii inwestycyjnych, tworzeniem stosownych dokumentów związanych z pozyskiwaniem kapitału czy przygotowaniem dokumentów związanych z realizowaniem przez Zleceniodawcę umowy o dofinansowanie, reprezentowaniem ASI na zewnątrz wobec organów administracji publicznej itp. nie jest bowiem możliwe poprawne i skuteczne zarządzanie ASI, podkreślić bowiem należy, że w świetle wskazanych powyżej kryteriów wypracowanych przez Trybunał, elementy te stanowią co do zasady odrębną całość, spełniając szczególne i istotne funkcje z zakresu „zarządzania” funduszami.

9) Pismo z 24 lutego 2023 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, 0114-KDIP4- 3.4012.731.2022.2.JJ

Z uwagi na powołane przepisy ustawy o funduszach inwestycyjnych należy stwierdzić, że również przesłanka podmiotowa uprawniająca do zastosowania zwolnienia od podatku, dotycząca świadczenia usług związanych z wyceną została spełniona.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów jak również orzecznictwa TSUE, należy stwierdzić, że usługi związane z wyceną, które będą Państwo świadczyć na rzecz towarzystw funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, będą mieściły się w zakresie czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy. W konsekwencji będą podlegać zwolnieniu od podatku VAT na podstawie ww. artykułu.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca wnosi o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego zgodnej ze stanowiskiem Wnioskodawcy przedstawionym we wniosku.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że:

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. c), d) i e) ustawy,

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy,

Stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym,

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu,

Powyższe przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku – w tym m.in. właśnie usług zarządzania, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo czynnym podatnikiem VAT, świadczącym usługi polegające m.in. na profesjonalnej wycenie aktywów, w szczególności wycenie nienotowanych aktywów funduszy inwestycyjnych (w tym funduszy inwestycyjnych zamkniętych, specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych oraz alternatywnych spółek inwestycyjnych oraz funduszy inwestycyjnych otwartych). Rozważają Państwo rozszerzenie działalności o dokonywanie wycen aktywów na rzecz podmiotów rynku emerytalnego takich jak: otwarte lub dobrowolne fundusze emerytalne zarządzane przez powszechne towarzystwa emerytalne, pracownicze fundusze emerytalne, a także wyceny aktywów ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych na rzecz podmiotów rynku ubezpieczeniowego.

Wskazane zakłady ubezpieczeń i/lub reasekuracji, powszechne towarzystwa emerytalne zarządzające otwartym lub dobrowolnym funduszem emerytalnym oraz zarządzane przez nie fundusze, których aktywa mogą być w przyszłości przedmiotem wyceny, a także pracownicze towarzystwa emerytalne zarządzające pracowniczym funduszem emerytalnym oraz zarządzane przez nie fundusze, których aktywa mogą być w przyszłości przedmiotem wyceny, mają siedziby na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Nie wykluczają Państwo jednak sytuacji, że przedmiotem wyceny będą aktywa lub zobowiązania pracowniczego funduszu emerytalnego zarządzanego przez pracownicze towarzystwo, którego założycielem lub akcjonariuszem jest pracodawca zagraniczny.

Wskazali Państwo, że usługa wyceny to usługa polegająca na realizacji czynności zmierzających do określenia wartości aktywów lub zobowiązań stanowiących przedmiot wyceny oraz określeniu tej wartości na dany moment. Przedmiotem działalności spółki w zakresie przedmiotowych wycen jest zatem m.in. określanie wartości pozycji bilansowych jednostek. Co do zasady na czynności wyceny składają się przede wszystkim:

• pozyskanie informacji o przedmiocie wyceny (aktywach nabytych lub nabywanych przez dany fundusz);
• opracowanie metodologii wyceny;
• opracowanie modelu wyceny;
• pozyskanie danych wsadowych i wdrożenie modelu wyceny;
• sporządzenie raportu z wyceny.

Usługa wyceny jest kompleksowym procesem nakierowanym na realizację celu w postaci, w zależności od rodzaju funduszu, określenia wartości jednostki uczestnictwa funduszu emerytalnego lub UFK. Proces ten nie polega wyłącznie na oszacowaniu wartości przedmiotu wyceny z wykorzystaniem odpowiednich narzędzi estymacji (metod wyceny). Nieodłącznym elementem procesu wyceny realizowanego na rzecz towarzystw emerytalnych i/lub ubezpieczeniowych jest m.in. opracowanie metodologii wyceny; opracowanie modelu wyceny oraz jego dokumentacji; uzgodnienie możliwości stosowania modelu z towarzystwem i, w przypadku funduszy emerytalnych, depozytariuszem funduszu oraz KNF; dokonywanie przeglądów danych stosowanych w modelu oraz samego modelu.

Usługa wyceny wobec każdego z typów klientów Spółki ma swoją specyfikę i z uwagi na to proces wyceny dla poszczególnych klientów może się różnić.

W przypadku funduszy inwestycyjnych model wyceny wymaga zatwierdzenia przez towarzystwo zarządzające funduszem i depozytariusza funduszu, którego jednym z obowiązków jest zapewnienie, aby wartość aktywów netto funduszu inwestycyjnego oraz wartość aktywów netto przypadających na jednostkę uczestnictwa lub certyfikat inwestycyjny była obliczana zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego.

Specyfiką wycen sporządzanych dla towarzystw emerytalnych jest wymóg, że fundusz jest zobowiązany przekazać do organu nadzoru raport o zastosowanej metodologii wyceny w dniu zastosowania tej metodologii po raz pierwszy, który to nadzór może zażądać na piśmie zmiany zastosowanej metodologii wyceny w sposób przez siebie określony. Niezależnie od nadzoru, depozytariusz dokonuje weryfikacji modelu wyceny w ramach swoich obowiązków, do których należy również zapewnienie, aby wartość aktywów netto funduszu była ustalana w sposób pozwalający funduszowi na wykonanie obowiązków związanych z wyceną aktywów i obliczaniem stopy zwrotu funduszu emerytalnego.

Proces wyceny zarówno w funduszach inwestycyjnych jak i emerytalnych jest również weryfikowany w drodze procedur weryfikacji przez towarzystwa oraz w ramach procedur audytorskich. Na różnych etapach sprawdzana jest również kompletność procedur i ich przestrzeganie.

Podobnie proces wygląda w przypadku ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych. Procedura różni się w szczególności tym, że w procesie wyceny nie występuje weryfikacja dokonywana przez depozytariusza. W kontekście elementu inwestycyjnego w zakresie czynności wyceny UFK funkcjonują na podobnych zasadach jak fundusze inwestycyjne inwestujące w różne klasy aktywów, które następnie podlegają obligatoryjnej wycenie. Specyfika produktu wymaga w tym przypadku dostosowania produktu do potrzeb klienta.

De facto UFK są rodzajem ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych, które są oferowane wraz z ubezpieczeniem na życie. Wycena aktywów takiego funduszu jest związana ze stroną inwestycyjną tego instrumentu.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy, mają Państwo wątpliwości:

• czy świadczenie usług w zakresie wyceny aktywów ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych, dokonywane na zlecenie zakładu ubezpieczeń i/lub reasekuracji, będące realizacją obowiązku przeprowadzania ich wyceny według wartości godziwej przez zakład ubezpieczeń i/lub reasekuracji, podlega zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. c ustawy o VAT (pytanie nr 1),
• czy świadczenie usług w zakresie wyceny aktywów, dokonywane na zlecenie powszechnego towarzystwa emerytalnego zarządzającego otwartym lub dobrowolnym funduszem emerytalnym, będące realizacją obowiązku przeprowadzania ich wyceny według wartości godziwej przez zarządzającego funduszem emerytalnym, podlega zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. d ustawy o VAT (pytanie nr 2),
• czy świadczenie usług w zakresie wyceny aktywów, dokonywane na zlecenie pracowniczego towarzystwa emerytalnego zarządzającego pracowniczym funduszem emerytalnym, będące realizacją obowiązku przeprowadzania ich wyceny według wartości godziwej przez zarządzającego funduszem emerytalnym, podlega zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. e ustawy o VAT (pytanie nr 3).

W odniesieniu do kwestii, objętej zakresem zadanych przez Państwa pytań, należy wskazać, że zwolnienia, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. c), d) i e) ustawy, uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

1)  przedmiotowego – świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania, oraz

2)  podmiotowego – ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu do

• ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
• otwartych funduszy emerytalnych oraz dobrowolnych funduszy emerytalnych w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszu Gwarancyjnego utworzonego na podstawie tych przepisów,
• pracowniczych programów emerytalnych w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.), zgodnie z którym,

W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 Szóstej Dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

Z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE:

Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:

Wskazana wyżej definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy.

Ponadto wskazać należy, że przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE w orzeczeniu z 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11, GfBk, była kwestia możliwości zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT usług doradczych świadczonych przez GfBk na rzecz funduszu inwestycyjnego. W tej sprawie Trybunał rozważył kwestię możliwości zastosowania zwolnienia z opodatkowania VAT dla świadczenia usług doradztwa inwestycyjnego przez spółkę świadczącą usługi doradztwa giełdowego, które jednak nie mieściły się w katalogu funkcji wchodzących w skład zbiorowego zarządzania portfelem w rozumieniu Załącznika II do dyrektywy 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych, odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe. Trybunał w orzeczeniu tym podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności „zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym” i stwierdził, że „w tym względzie należy zauważyć, że usługi polegające na udzielaniu TFI zaleceń w sprawie kupna i sprzedaży aktywów są nierozerwalnie związane z jego szczególną działalnością, polegającą, jak przypomniano w pkt 22 niniejszego wyroku, na zbiorowym inwestowaniu w zbywalne papiery wartościowe zebranego od obywateli kapitału. Okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, ponieważ art. 5 ust. 2 dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107 sam wskazuje, że wyliczenie w omawianym załączniku „nie [jest] wyczerpujące” (…). Ponadto treść art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy nie wyklucza co do zasady, by na zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składały się różne odrębne usługi, które mogą wówczas być objęte zakresem pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi” w rozumieniu wskazanego przepisu, oraz by korzystały one z przewidzianego w nim zwolnienia, nawet wówczas gdy świadczący te usługi jest podmiotem zarządzającym będącym osobą trzecią (ww. wyrok w sprawie Abbey National, pkt 67), pod warunkiem, że skutkiem każdej z omawianych usług jest spełnianie szczególnych i istotnych funkcji zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym. Tymczasem, jak już wskazano w pkt 24 niniejszego wyroku, tak właśnie się dzieje w przypadku zaleceń kupna aktywów udzielanych TFI przez osobę trzecią.”

W analizowanej sprawie planowane przez Państwa świadczenie usług w zakresie wyceny aktywów

• ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych, dokonywane na zlecenie zakładu ubezpieczeń i/lub reasekuracji, będące realizacją obowiązku przeprowadzania ich wyceny według wartości godziwej przez zakład ubezpieczeń i/lub reasekuracji,
• dokonywane na zlecenie powszechnego towarzystwa emerytalnego zarządzającego otwartym lub dobrowolnym funduszem emerytalnym, będące realizacją obowiązku przeprowadzania ich wyceny według wartości godziwej przez zarządzającego funduszem emerytalnym,
• dokonywane na zlecenie pracowniczego towarzystwa emerytalnego zarządzającego pracowniczym funduszem emerytalnym, będące realizacją obowiązku przeprowadzania ich wyceny według wartości godziwej przez zarządzającego funduszem emerytalnym,

będą mieściły się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Opisane Usługi zawierają się w ww. załączniku II do dyrektywy 2009/65/WE. W konsekwencji, spełniony zostanie warunek przedmiotowy dla zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 12 dla ww. usług.

Usługi te będą podlegały zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie kryterium podmiotowe. Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone w odniesieniu do ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej, otwartych funduszy emerytalnych oraz dobrowolnych funduszy emerytalnych w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszu Gwarancyjnego utworzonego na podstawie tych przepisów, oraz pracowniczych programów emerytalnych w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych.

Działalność ubezpieczeniowa jest regulowana przepisami ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 838 ze zm.)

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 50 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej:

Jak stanowi art. 23 ust. 4 pkt 1 tej ustawy:

Na podstawie art. 73 ust. 3 tej ustawy:

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 27 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej:

Zgodnie z art. 223 ust. 1 tej ustawy:

W myśl art. 276 ust. 9 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej,

Działalność funduszy emerytalnych jest regulowana przepisami ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1113).

Zgodnie z art. 1 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych:

Stosownie do art. 2 ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 8 pkt 3a, 5 i 6 ww. ustawy,

Zgodnie zaś z art. 8 pkt 8 i 9 ww. ustawy:

W myśl art. 9 ust. 1 i 2 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych:

Na podstawie art. 29 ust. 2 ww. ustawy:

W myśl zaś ust. 5 cyt. artykułu,

Na podstawie art. 26f ust. 1 tej ustawy:

Działalność pracowniczych programów emerytalnych jest uregulowana przepisami ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 556).

Stosownie do art. 6 ust. 1 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 9 cyt. ustawy:

Zgodnie z powyższym, zarządzającym jest instytucja finansowa (zakład ubezpieczeń, fundusz inwestycyjny lub zarządzający zagraniczny, który zarządza środkami gromadzonymi w programie na podstawie umowy z pracodawcą) lub fundusz emerytalny (pracowniczy fundusz emerytalny w rozumieniu ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ww. ustawy,

Zgodnie z art. 28 pkt 1 ww. ustawy:

Na podstawie art. 152 ust. 1, 2 i 3 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych:

Z powołanych wyżej ustaw o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz o pracowniczych programach emerytalnych wynika, że ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy oraz programy emerytalne mogą być prowadzone w formie funduszu kapitałowego lub funduszu emerytalnego, ponadto zarządzanie aktywami funduszu może być powierzone podmiotowi uprawnionemu do prowadzenia działalności w zakresie zarzadzania aktywami funduszu i który posiada zezwolenie na wykonywanie tej działalności. Podmiot ten zarządza całością lub częścią aktywów funduszu na podstawie stosownej umowy z funduszem oraz zgodnie z określonymi w statucie funduszu zasadami prowadzenia działalności lokacyjnej.

Zatem mając na uwadze przedstawione wcześniej okoliczności sprawy oraz wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów jak również orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że usługi „wyceny aktywów” jakie planują Państwo świadczyć, będą mogły korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. c, d i e ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż spełnione będą warunki przedmiotowy i podmiotowy dla tego zwolnienia

Wskazane usługi „wyceny aktywów” będą mieściły się w pojęciu „usług zarządzania” i mają być świadczone na rzecz podmiotów rynku emerytalnego takich jak: otwarte lub dobrowolne fundusze emerytalne zarządzane przez powszechne towarzystwa emerytalne, pracownicze fundusze emerytalne, a także na rzecz podmiotów rynku ubezpieczeniowego.

Państwa stanowisko jest zatem prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zaznacza się, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).