Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług – jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 września 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 9 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

·braku obowiązku zapłaty podatku od towarów i usług z tytułu wypłaty zaległego wynagrodzenia oraz zasądzonych odsetek ustawowych za opóźnienie (pytanie oznaczone we wniosku nr 5);

·braku obowiązku wystawienia faktury w związku z zasądzonym wynagrodzeniem (pytanie oznaczone we wniosku nr 6);

·nieuwzględniania otrzymanych kwot przy obliczaniu limitu zwolnienia podmiotowego z VAT (pytanie oznaczone we wniosku nr 7).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca był stroną umowy o świadczenie usług z 25 maja 2005 r. zawartej ze (...) (dalej jako: (…), Spółka). Umowa została rozwiązana w roku 2008. W ramach umowy Wnioskodawca był zobowiązany do zajmowania się sprzedażą produktów dla odbiorców hurtowych i sieciowych, za co otrzymywał wynagrodzenie.

Wynagrodzenie było wypłacane Wnioskodawcy na podstawie faktur wystawianych przez Wnioskodawcę, przy czym dane do faktury – składniki wynagrodzenia – były Wnioskodawcy przedstawiane przez Spółkę w oparciu o dokumenty księgowe sprzedaży Spółki do swoich odbiorców. Wnioskodawca mógł oczekiwać zapłaty jedynie za faktury, które były wcześniej zaakceptowane przez Spółkę, zgodnie z § 8 ust. 5 umowy łączącej strony.

Zgodnie z § 8 ust. 5 umowy łączącej strony, wynagrodzenie za usługi świadczone przez Wnioskodawcę było płatne w terminie 14 dni od daty doręczenia Spółce prawidłowo wystawionej faktury VAT.

Po pewnym czasie okazało się, że podawane przez Spółkę wartości do faktur i następnie akceptowane faktury nie obejmowały całego należnego Wnioskodawcy wynagrodzenia. Spółka – chcąc wymusić zrzeczenie się roszczeń kontrahenta związanego z niepełnym wyliczeniem prowizji – żądało potwierdzenia na fakturach zgodności wyliczonej prowizji z postanowieniami umowy, przy czym Wnioskodawca nie zgadzając się na takie żądanie wystawiał faktury bez rzeczonego oświadczenia.

Wynagrodzenie prowizyjne zaniżone zostało przez Spółkę od marca do grudnia 2007 r. w kwocie (…) zł netto, a od stycznia do sierpnia 2008 r. w kwocie (…) zł netto. Niedobór wynagrodzenia za cały powyższy okres wyniósł (…) zł netto.

Wnioskodawca wskazuje, że kwoty te nigdy nie zostały zaliczone jako przychody należne ani nigdy nie zostały przez Wnioskodawcę zafakturowane, bowiem faktury wystawiane były tylko na kwoty wskazane przez Spółkę.

W roku 2007 Wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą, był czynnym podatnikiem VAT i rozliczał się na zasadach ogólnych.

W roku 2008 Wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą, był czynnym podatnikiem VAT i rozliczał się podatkiem liniowym.

W związku z brakiem akceptacji wysokości obliczanego przez Spółkę wynagrodzenia, Wnioskodawca wystąpił z powództwem o zapłatę do sądu powszechnego. Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w (…) z dnia 28 czerwca 2024 r. sygn. akt (…), (…) sąd zasądził od Spółki na rzecz Wnioskodawcy kwotę (...) zł wraz z ustawowymi odsetkami począwszy od 1 stycznia 2009 r. do dnia zapłaty oraz zasądził od Spółki na rzecz Wnioskodawcy kwotę (...) zł oraz kwotę (...) zł tytułem kosztów postępowania za obie instancje wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. Koszty postępowania sądowego nie zostały natomiast zaliczone przez Wnioskodawcę do kosztów uzyskania przychodów.

Obecnie Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą, nie jest czynnym podatnikiem VAT i rozlicza się na zasadach ogólnych.

Pytania

1.Czy Wnioskodawca będzie zobowiązany do zapłaty podatku od towarów i usług z tytułu wypłaty zaległego wynagrodzenia oraz zasądzonych odsetek ustawowych za opóźnienie (pytanie oznaczone we wniosku nr 5)?

2.Czy Wnioskodawca, w związku z zasądzonym wynagrodzeniem, będzie zobowiązany do wystawienia faktury (pytanie oznaczone we wniosku nr 6)?

3.Czy – jeśli odpowiedź na pytanie 5 będzie twierdząca – kwoty otrzymane przez Wnioskodawcę będą uwzględniane przy obliczaniu limitu zwolnienia podmiotowego z VAT (pytanie oznaczone we wniosku nr 7)?

Pana stanowisko w sprawie

Stanowisko w zakresie pytania 5.

W ocenie Wnioskodawcy, nie będzie on zobowiązany do zapłaty podatku od towarów i usług z tytułu wypłaty zaległego wynagrodzenia oraz zasądzonych odsetek ustawowych za opóźnienie.

Stanowisko w zakresie pytania 6.

W ocenie Wnioskodawcy nie będzie on zobowiązany do wystawienia faktury VAT z tytułu zasądzonego przez sąd zaległego wynagrodzenia z uwagi na upływ terminu przedawnienia.

Stanowisko w zakresie pytania 7.

W ocenie Wnioskodawcy, jeśli odpowiedź na pytanie 5 będzie twierdząca, jedynie zaległe wynagrodzenie będzie uwzględniane przy obliczaniu limitu zwolnienia przedmiotowego z VAT w okresie, którego wynagrodzenie to dotyczy.

Uzasadnienie Pana stanowiska w sprawie

Uzasadnienie stanowiska w zakresie pytania 5.

Zaległe wynagrodzenie.

W pierwszej kolejności Wnioskodawca wskazuje, że 1 stycznia 2014 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o VAT, która zmieniła zasady ustalania momentu powstania obowiązku podatkowego.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U z 2013 poz. 35), w przypadku czynności wykonanych przed dniem 1 stycznia 2014 r. obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19-21 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym przed tym dniem.

W niniejszej sprawie usługi pozyskiwania klientów zostały świadczone przez Wnioskodawcę w latach 2007-2008, a zatem można uznać, że spełniona jest wymieniona w przepisie art. 7 ust. 1 ustawy nowelizującej przesłanka wykonania czynności przed 1 stycznia 2014 r., a tym samym ocena momentu powstania obowiązku podatkowego w związku z wykonaniem usługi powinna następować wg. przepisów obowiązujących do 31 grudnia 2013 r.

W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Czynności te podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa (art. 5 ust. 2 u.p.t.u.).

W związku z powyższym, istotny jest przede wszystkim faktyczny przebieg danej czynności i osiągnięty rezultat zgodny z zamiarem umawiających się stron.

W myśl art. 7 ust. 1 u.p.t.u., przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Z kolei w myśl art. 8 ust. 1 u.p.t.u., przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1.przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2.zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3.świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Biorąc zatem pod uwagę powyższe przepisy ustawy wskazać należy, że przez usługę rozumie się każde świadczenie na rzecz danego podmiotu niebędące dostawą towarów. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Wskazać także należy, że czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Powyższe potwierdzają także regulacje ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, dalej jako „k.c.”. W myśl art. 353 § 2 k.c., świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu. Tak więc na świadczenie może składać się zachowanie polegające na działaniu (dokonanie czynności na rzecz innego podmiotu) albo na zaniechaniu (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji). Na świadczenie mogą się również składać jednocześnie zachowania polegające na działaniu oraz na zaniechaniu.

Wskazać jednakże należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 5 u.p.t.u. podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Artykuł 15 ust. 1 u.p.t.u. stanowi, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy w brzmieniu obowiązującym do 31 marca 2013 r., działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Natomiast, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy w brzmieniu od 1 kwietnia 2013 r., działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Biorąc powyższe pod uwagę należy wskazać, że definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny i wskazuje na wszystkie podmioty, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Wobec powyższego, dokonując analizy powyższych przepisów stwierdzić należy, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane będą przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca świadczył usługi pozyskiwania klientów na rzecz Spółki w roku 2007 i 2008 na podstawie umowy o świadczenie usług. Z kolei Spółka zobowiązana była do wypłaty Wnioskodawcy odpowiedniego wynagrodzenia prowizyjnego.

Jak wskazano w opisie zdarzenia, Wnioskodawca nie otrzymał całości należnego mu wynagrodzenia, a wyrokiem Sądu Apelacyjnego w (...) z 28 czerwca 2024 r. sygn. akt (...), (…) sąd zasądził od Spółki na rzecz Wnioskodawcy kwotę (...) zł wraz z ustawowymi odsetkami począwszy od 1 stycznia 2009 r. do dnia zapłaty oraz zasądził od Spółki na rzecz Wnioskodawcy kwotę (...) zł i kwotę (...) zł tytułem kosztów postępowania za obie instancje wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie.

W ocenie Wnioskodawcy istotne będzie ustalenie w jakim momencie powstał obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usług na rzecz Spółki w niniejszej sprawie:

1)czy zasądzenie wynagrodzenia wyrokiem sądu pozwala uznać, że obowiązek podatkowy powstanie w chwili otrzymania zapłaty,

2)czy zawarcie w umowie o świadczenie usług postanowień, wedle których wynagrodzenie za usługi świadczone przez Wnioskodawcę będzie płatne w terminie 14 dni od daty doręczenia Spółce prawidłowo wystawionej faktury VAT pozwala uznać, że pomimo niewystawienia faktur VAT w należnej wysokości mógł nastąpić upływ terminu płatności w rozumieniu przepisu art. 19 u.p.t.u. w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r.

Zgodnie z art. 750 k.c. do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.

Zgodnie z art. 734 § 1 k.c. przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Zatem umowa zlecenia, a tym samym świadczenia usług, jest cywilnoprawną umową nakładającą na strony – zarówno usługodawcę/dającego zlecenie, jak i usługobiorcę/biorącego zlecenie – określone przepisami obowiązki.

Wobec powyższego, umowa o świadczenie usług zobowiązuje usługodawcę do zapłaty usługobiorcy umówionego wynagrodzenia. Z powyższego wynika, że umówione między stronami wynagrodzenie stanowi świadczenie wzajemne należne za wykonanie na rzecz usługobiorcy konkretnej usługi.

Mając na uwadze powyższe przepisy należy stwierdzić, że świadczenie usług przez Wnioskodawcę, jako świadczenie wzajemne, wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 u.p.t.u. definicję działalności gospodarczej, jeżeli wykonywane jest w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zatem umowa zawarta przez Wnioskodawcę ze Spółką wpisuje się w definicję usługi, zawartą w art. 8 ust. 1 u.p.t.u. i na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Fakt, że Wnioskodawca – z uwagi na brak wypłaty pieniędzy z powodu zaniżania wartości faktur przez Spółkę – nie dostawał faktycznie należności z tytułu świadczonych usług nie zmienia charakteru tej usługi.

Stosownie do ogólnej zasady wynikającej z art. 19 ust. 1 u.p.t.u. w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r., obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

I tak, zgodnie z art. 19 ust. 4 u.p.t.u. w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r., jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Z okoliczności przedstawionych w złożonym wniosku wynika, że wynagrodzenie za usługi świadczone przez Wnioskodawcę będzie płatne w terminie 14 dni od daty doręczenia Spółce prawidłowo wystawionej faktury VAT.

Uwzględniając zatem okoliczności przedstawione w złożonym wniosku oraz powołane wyżej przepisy stwierdzić należy, że Wnioskodawca winien rozpoznać obowiązek podatkowy na zasadach określonych w art. 19 ust. 1 i ust. 4 u.p.t.u. w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r. Tym samym, skoro w umowie o świadczenie usług precyzyjnie określono zarówno termin wystawienia faktury jak i termin jej płatności, a przed tym terminem Wnioskodawca nie uzyskał należnych kwot, należy uznać, że Wnioskodawca winien rozpoznać obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia ww. usług nie później niż z upływem terminu płatności określonym w umowie. W ocenie Wnioskodawcy, na fakt ten nie wpływa nieotrzymanie części rzeczywistej zapłaty przez usługodawcę.

Przytoczyć w tym miejscu można przykładowo interpretację z 29 lipca 2016 r. Izby Skarbowej w Warszawie IPPP1/4512-412/16-2/IGo, w której organ stwierdził, że: „Wnioskodawca powinien rozpoznać obowiązek podatkowy zgodnie z przepisem szczególnym regulującym termin powstania obowiązku podatkowego za usługę najmu, czyli na podstawie art. 19 ust. 13 pkt 4 ustawy. W związku z tym, ponieważ w umowie najmu jasno określono zarówno termin wystawienia faktury, jak i termin jej płatności, a przed tym terminem Wnioskodawca nie otrzymał należnych kwot, należy uznać, że obowiązek podatkowy za usługę najmu powstaje najpóźniej w dniu upływu terminu płatności określonego w umowie (w naszym przypadku byłby to termin płatności każdej z faktur, gdyby należności były obliczone prawidłowo) […]”.

Z uwagi na powyższe należałoby się odwołać do przepisów regulujących przedawnienie zobowiązania podatkowego.

Zgodnie z art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Wobec powyższego, skoro Wnioskodawca winien rozpoznać obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia ww. usług nie później niż z upływem terminu płatności określonego w umowie, a zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku, to termin zapłaty podatku od towarów i usług przedawnił się z końcem 2013 roku.

Zatem w ocenie Wnioskodawcy, nie będzie on zobowiązany do zapłaty podatku od towarów i usług z tytułu wypłaty zaległego wynagrodzenia.

Odsetki.

W ocenie Wnioskodawcy, otrzymywane (naliczane) odsetki za zwłokę z tytułu nieuregulowania bądź nieterminowego uregulowania wymagalnych należności nie są świadczeniem opodatkowanym VAT.

Zatem w ocenie Wnioskodawcy, nie będzie on zobowiązany do zapłaty podatku od towarów i usług z tytułu wypłaty zasądzonych odsetek ustawowych za opóźnienie.

Uzasadnienie w zakresie stanowiska 6.

Szczegółowe zasady wystawiania faktur oraz dane, które faktury powinny zawierać reguluje art. 106a-106q u.p.t.u.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Zgodnie z art. 106i ust. 1 u.p.t.u. fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, z zastrzeżeniem ust. 2-9.

Zgodnie z ust. 7, faktury nie mogą być wystawione wcześniej niż 60. dnia przed: dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi oraz otrzymaniem, przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, całości lub części zapłaty.

Aktualnie obowiązujące przepisy ustawy o VAT dotyczące kwestii wystawiania faktur określają precyzyjnie terminy na wystawienie faktur VAT. Niemniej użycie sformułowania „fakturę wystawia się nie później niż” nie oznacza, że po upływie wskazanego terminu, wystawienie faktury nie jest już obowiązkowe.

Zgodnie z art. 21 § 1 ust. 1 i 2 zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem: zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania lub doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.

Ponadto według art. 70 § 1 ustawy z dnia Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Istotą przedawnienia uregulowanego w art. 70 Ordynacji podatkowej jest to, że na skutek upływu czasu zobowiązanie podatkowe wygasa z mocy prawa, zobowiązanie podatkowe przestaje istnieć.

W związku z tym należy przyjąć tezę, że jeżeli przedawnia się zobowiązanie podatkowe, to wraz z nim przedawnieniu ulegają także inne elementy danego stosunku prawno-podatkowego, np. obowiązek wystawienia faktury.

Jak już wcześniej wyjaśniono obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług powstał w 2007 i 2008 roku. W rezultacie, w omawianej sprawie doszło do przedawnienia zobowiązania podatkowego, a zatem Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do wystawienia faktury VAT.

Uzasadnienie w zakresie stanowiska 7.

Ze zwolnienia podmiotowego z VAT korzystają przedsiębiorcy, których roczny obrót nie przekracza limitu z art. 113 ust. 1 u.p.t.u., zgodnie z którym zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 200 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku od towarów i usług.

W ocenie Wnioskodawcy, do limitu zwolnienia może być zaliczone jedynie zaległe wynagrodzenie, jako transakcja z tytułu świadczenia usług. Ponadto mogłoby ono wpływać wyłącznie na limit obowiązujący w okresie, którego przychód dotyczy (lat 2007-2008), a więc okresu, gdy podatnik był czynnym podatnikiem VAT. Otrzymanie tej należności pozostanie natomiast bez wpływu na wykorzystanie przez podatnika limitu zwolnienia w roku otrzymania zaległości.

Z kolei odsetki oraz koszty procesu nie będą wchodzić do limitu VAT, bowiem jak już wykazano wyżej, odsetki za opóźnienie w ogóle nie podlegają pod ustawę o VAT. Ponadto, przychód z tytułu odsetek nie stanowi odpłatnej dostawy towarów ani świadczenia usług a jest jedynie rekompensatą na rzecz Wnioskodawcy z tytułu opóźnienia w płatności wynagrodzenia.

W odniesieniu do kosztów procesu należy wskazać, że zwrot kosztów zastępstwa procesowego na rzecz Wnioskodawcy nie stanowi odpłatnego świadczenia usług, które byłoby opodatkowane podatkiem VAT. Wnioskodawcy oraz podmiotu zobowiązanego do zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (dłużnika) nie łączy żaden stosunek prawny, który można uznać za odpłatne świadczenie usług. Wnioskodawca nie wykonuje na rzecz dłużnika żadnych czynności określonych w art. 5 ustawy o podatku VAT. Podobnie wypowiedział się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 31 stycznia 2024 r. 0111-KDIB3-1.4012.880.2023.1.IK.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku – jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej „ustawą zmienioną”, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r.:

Na mocy art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.) zwanej dalej „ustawą”:

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy zmienionej w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r.:

Według art. 7 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy zmienionej w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r.:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Z kolei z treści powołanego art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym, przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia. Dana usługa podlega opodatkowaniu VAT wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść.

Kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise oraz z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden).

W wyroku C-102/86 TSUE uznał, że określoną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeśli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miała być opodatkowana VAT. Natomiast w orzeczeniu C-16/93 TSUE podkreślił, że usługi świadczone są za wynagrodzeniem wyłącznie jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.

Należy podkreślić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Jednocześnie, aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi być wykonana przez podatnika.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy zmienionej w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r.:

Na mocy art. 15 ust. 2 ustawy zmienionej w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r.:

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Art. 15 ust. 2 ustawy stanowi, że:

Jak stanowi art. 19 ust. 1 ustawy zmienionej w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r.:

Przy czym, stosownie do art. 19 ust. 4 ustawy zmienionej w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r.:

Z konstrukcji podatku od towarów i usług wynika, że podatnik, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego. Przy czym, zgodnie z zasadą ogólną sformułowaną w powołanym art. 19 ust. 1 ustawy zmienionej – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru bądź wykonania usługi co oznacza, że podatek staje się wymagalny w rozliczeniu za okres, w którym dokonana została dostawa towarów bądź świadczenie usług i powinien być rozliczony za ten okres. Natomiast w sytuacji, gdy dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, wówczas obowiązek podatkowy – stosownie do art. 19 ust. 4 ustawy zmienionej, powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Ponadto należy wskazać, że 1 stycznia 2014 r. weszły w życie przepisy dotyczące m.in. powstania obowiązku podatkowego, wprowadzone ustawą z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 35 – ze zmianami wprowadzonymi ustawą z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2013 r. poz. 1027), zwanej dalej „ustawą zmieniającą”. Przepis art. 1 pkt 16 ustawy zmieniającej, 1 stycznia 2014 r. uchyla art. 19 ustawy i art. 1 pkt 17 wprowadza do obecnie obowiązującej ustawy art. 19a.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy zmieniającej:

Zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 19a ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy zmienionej w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r.:

Stosownie do art. 29 ust. 4 ustawy zmienionej w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r.:

W myśl art. 29 ust. 4a ustawy zmienionej w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r.:

Jak stanowi art. 29 ust. 4c ustawy zmienionej w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r.:

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy:

Z powyższego wynika, że art. 29a ust. 1 ustawy odnosi się do wszystkiego, co stanowi zapłatę obejmując swym zakresem każdą formę zapłaty otrzymaną przez sprzedawcę z tytułu dostawy towarów lub wykonania usługi. Z przepisu tego wynika, że podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług stanowi wynagrodzenie, które dostawca lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów albo świadczenia usług. Wynagrodzenie to oznacza wartość rzeczywiście otrzymaną (lub która ma być otrzymana) w konkretnym przypadku.

Ponadto, na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy zmieniającej:

Jak stanowi art. 106 ust. 1 ustawy zmienionej w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r.:

Jednocześnie zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Szczegółowe elementy, które powinna zawierać faktura, określa art. 106e ustawy.

Stosownie zaś do art. 106j ustawy:

Z opisu sprawy wynika, że był Pan stroną umowy o świadczenie usług zawartej ze Spółką. Umowa została rozwiązana w roku 2008. W ramach umowy był Pan zobowiązany do zajmowania się sprzedażą produktów dla odbiorców hurtowych i sieciowych, za co otrzymywał Pan wynagrodzenie. Wynagrodzenie było Panu wypłacane na podstawie wystawianych przez Pana faktur, przy czym dane do faktury – składniki wynagrodzenia – były Panu przedstawiane przez Spółkę w oparciu o dokumenty księgowe sprzedaży Spółki do swoich odbiorców. Mógł Pan oczekiwać zapłaty jedynie za faktury, które były wcześniej zaakceptowane przez Spółkę. Wynagrodzenie za świadczone przez Pana usługi było płatne w terminie 14 dni od daty doręczenia Spółce prawidłowo wystawionej faktury VAT. Po pewnym czasie okazało się, że podawane przez Spółkę wartości do faktur i następnie akceptowane faktury nie obejmowały całego należnego Panu wynagrodzenia. Spółka – chcąc wymusić zrzeczenie się roszczeń kontrahenta związanego z niepełnym wyliczeniem prowizji – żądała potwierdzenia na fakturach zgodności wyliczonej prowizji z postanowieniami umowy, przy czym nie zgadzając się na takie żądanie wystawiał Pan faktury bez rzeczonego oświadczenia. Wynagrodzenie prowizyjne zaniżone zostało przez Spółkę od marca do grudnia 2007 r. oraz od stycznia do sierpnia 2008 r. Niedobór wynagrodzenia za cały powyższy okres wyniósł (...) zł netto. Kwoty te nigdy nie zostały zaliczone jako przychody należne ani nigdy nie zostały przez Pana zafakturowane, bowiem faktury wystawiane były tylko na kwoty wskazane przez Spółkę. W latach 2007-2008 prowadził Pan działalność gospodarczą, był Pan czynnym podatnikiem VAT. Wystąpił Pan z powództwem o zapłatę do sądu powszechnego. Wyrokiem Sądu Apelacyjnego sąd zasądził od Spółki na Pana rzecz kwotę (...) zł wraz z ustawowymi odsetkami począwszy od 1 stycznia 2009 r. do dnia zapłaty oraz zasądził od Spółki na Pana rzecz kwotę (...) zł oraz kwotę (...) zł tytułem kosztów postępowania za obie instancje wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. Obecnie prowadzi Pan działalność gospodarczą, nie jest Pan czynnym podatnikiem VAT.

Pana wątpliwości dotyczą kwestii braku obowiązku zapłaty podatku od towarów i usług z tytułu wypłaty zaległego wynagrodzenia oraz zasądzonych odsetek ustawowych za opóźnienie (pytanie oznaczone we wniosku nr 5) oraz kwestii braku obowiązku wystawienia faktury w związku z zasądzonym wynagrodzeniem (pytanie oznaczone we wniosku nr 6).

W odniesieniu do Pana wątpliwości należy na wstępie wskazać, że kwestie odszkodowań regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.), dalej Kodeks cywilny. Odszkodowanie jest zapłatą za wyrządzone szkody, poniesione przez kogoś straty.

Zgodnie z art. 361 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego:

Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego:

W świetle przytoczonych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania. Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie – co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata taka nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Ustalanie statusu wypłacanej rekompensaty, jako podlegającej bądź niepodlegającej opodatkowaniu VAT, należy więc oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem.

Trzeba zaznaczyć, że bez znaczenia pozostaje nazwa danej płatności. Istotnym jest natomiast, czy stanowi ona zapłatę za konkretne świadczenie czy też jest odszkodowaniem w opisanym powyżej znaczeniu. Jeżeli płatności o charakterze odszkodowawczym nie mają bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy i nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Odwołując się zatem do art. 361 i art. 471 Kodeksu cywilnego należy stwierdzić, że istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie występuje świadczenie w zamian za wynagrodzenie, a zatem otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji. Także w przypadku, gdy odszkodowanie wynika z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, jego istota sprowadza się do naprawienia wyrządzonej w związku z tym szkody. Innymi słowy, przesłanką odszkodowania przewidzianego w art. 471 Kodeksu cywilnego jest nie samo niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, a spowodowanie tym szkody, w rozumieniu art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego.

Przenosząc powyższe ustalenia na grunt analizowanej sprawy należy uznać, że przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące szkody nie mają zastosowania w odniesieniu do opisanego we wniosku przypadku. Przepisy art. 361 Kodeksu cywilnego dotyczą bowiem szkody wyrządzonej na majątku, natomiast art. 471 Kodeksu cywilnego dotyczy szkody z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy – a z takimi przypadkami nie mamy do czynienia w opisanej sytuacji.

Analiza treści wniosku, cytowanych przepisów prawa podatkowego oraz orzecznictwa TSUE prowadzi do stwierdzenia, że w przedmiotowej sprawie, zasądzone Panu kwoty związane są z wykonaniem przez Pana skonkretyzowanych zadań określonych w umowie, za które powinien Pan otrzymać środki finansowe w określonej wysokości. W analizowanej sprawie istnieje stosunek zobowiązaniowy, w ramach którego Pan oraz Spółka określili wzajemne zobowiązania.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że wypłatę zaległego wynagrodzenia na Pana rzecz, należy traktować jako część wynagrodzenia z tytułu wykonania usług przez Pana na rzecz Spółki, wynikających z umowy oświadczenie usług realizowanej w latach 2007-2008, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy i tym samym wypłata ta podlega opodatkowaniu VAT.

Należy zatem ustalić, kiedy doszło do powstania obowiązku podatkowego w związku ze świadczonymi przez Pana na rzecz Spółki usługami.

Stosownie do przepisów ustawy zmieniającej, w przypadku czynności wykonanych przed dniem 1 stycznia 2014 r. obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19-21 ustawy zmienianej, w brzmieniu obowiązującym przed tym dniem.

Tym samym, w przypadku świadczonych przez Pana usług wykonanych przed 1 stycznia 2014 r. obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Jak wynika z przedstawionego przez Pana opisu sprawy, usługi, za które należne było Panu zasądzone wynagrodzenie wykonywał Pan od marca 2007 r. do sierpnia 2008 r. W tym okresie Spółka zaniżyła należne Panu wynagrodzenie prowizyjne. Wynagrodzenie za świadczone przez Pana usługi było płatne w terminie 14 dni od daty doręczenia Spółce prawidłowo wystawionej faktury VAT. Kwoty wynikające z niedoboru wynagrodzenia nigdy nie zostały przez Pana zafakturowane. Wystąpił Pan z powództwem o zapłatę do sądu powszechnego. Wyrokiem Sądu Apelacyjnego sąd zasądził od Spółki na Pana rzecz kwotę (...) zł wraz z ustawowymi odsetkami począwszy od 1 stycznia 2009 r. do dnia zapłaty.

Zatem stwierdzić należy, że do wykonanych przez Pana usług powinny znaleźć zastosowanie przepisy dotyczące momentu powstania obowiązku podatkowego w brzmieniu obowiązującym do końca grudnia 2008 r., tj. art. 19 ust. 4 ustawy zmienionej – usługi te powinny zostać opodatkowane z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

W opisanych we wniosku okolicznościach sprawy konieczne jest uwzględnienie regulacji prawnych wynikających z ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), zwanej dalej „Ordynacją podatkową”, odnoszących się do przedawnienia zobowiązań podatkowych.

Kwestia ta została uregulowana w art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym:

W myśl art. 70 § 2 ustawy Ordynacja podatkowa:

Zgodnie z art. 70 § 3 ustawy Ordynacja podatkowa:

Jak stanowi art. 70 § 4 ustawy Ordynacja podatkowa:

W myśl art. 70 § 6 ustawy Ordynacja podatkowa:

Istotą przedawnienia uregulowanego w art. 70 Ordynacji podatkowej jest to, że na skutek upływu czasu zobowiązanie podatkowe wygasa z mocy prawa, zobowiązanie podatkowe bowiem przestaje istnieć.

Zatem, termin początkowy i końcowy przedawnienia zobowiązania podatkowego wyznacza termin płatności zobowiązania podatkowego (z zastrzeżeniem instytucji zawieszenia i przerwania biegu przedawnienia, które wpływają na końcowy termin przedawnienia).

W odniesieniu do podatku VAT, w orzecznictwie sądowym jednolicie przyjęty jest podgląd, iż instytucja przedawnienia ma zastosowanie do każdego z osobna rozliczenia w podatku od towarów i usług – niezależnie od jego wyniku (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 marca 2013 r., sygn. I FSK 744/12, podobnie: Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z 29 czerwca 2009 r., sygn. I FPS 9/08), tj. zarówno do rozliczeń, w których obowiązek podatkowy w podatku VAT przekształcił się w zobowiązanie podatkowe, jak i w kwotę zwrotu różnicy podatku lub nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym, która może być zadeklarowana przez podatnika do przeniesienia na następny miesiąc.

Pojęcie zobowiązania podatkowego obejmuje zatem wszystkie zdarzenia rodzące obowiązek podatkowy w ramach tego okresu rozliczeniowego, których suma wyznacza podatek należny, stanowiący nierozerwalną (składową) część tego zobowiązania (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13 marca 2014 r., sygn. akt I FSK 500/13). Innymi słowy, w podatku VAT zobowiązanie podatkowe za dany okres rozliczeniowy kształtuje się w następstwie zestawienia w ramach deklaracji kwot podatku należnego i podatku naliczonego.

Przedawnienie zobowiązań podatkowych dotyczy zatem wszystkich zobowiązań, bez względu na sposób ich powstania. Przedawnieniu podlegają zarówno zobowiązania powstałe po doręczeniu decyzji ustalającej, jak i zobowiązania powstające z mocy prawa.

W związku z powyższym należy przyjąć tezę, że jeżeli przedawnia się zobowiązanie podatkowe, to wraz z nim przedawnieniu ulegają także inne elementy danego stosunku prawnopodatkowego.

Analiza przywołanych wyżej przepisów wskazuje, że prawa i obowiązki m.in. w zakresie wystawiania faktur i rozliczenia podatku na ich podstawie, obowiązują podatników dopóty, dopóki zobowiązanie podatkowe określone w tych fakturach nie uległo przedawnieniu. Okres przedawnienia – zgodnie z art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej – co do zasady – wynosi 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Termin przedawnienia zobowiązania podatkowego zaczyna biec od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku, a kończy się z upływem 5 lat. Zatem, termin początkowy i końcowy przedawnienia podatkowego wyznacza termin płatności tegoż zobowiązania (z zastrzeżeniem instytucji zawieszenia i przerwania biegu przedawnienia, które wpływają na końcowy termin przedawnienia). Przedawnienie oznacza, że po upływie określonego czasu od momentu powstania zobowiązania podatkowego zobowiązanie to wygasa, a organ podatkowy, po upływie terminu przedawnienia, nie może domagać się uregulowania (nie ma możliwości wyegzekwowania) należnego świadczenia. Należy przy tym zauważyć, że przedawnienie następuje z mocy prawa.

Instytucja przedawnienia ma to do siebie, że w odniesieniu do okresu, który uległ przedawnieniu, nie mogą być dokonywane żadne czynności, ani zwiększające zobowiązanie podatkowe, ani zmniejszające zobowiązanie podatkowe. Z chwilą upływu terminu przedawnienia nie jest możliwa ani modyfikacja już dokonanego rozliczenia podatkowego przez podatnika, ani też kontrola (weryfikacja) jego prawidłowości przez organ podatkowy. Nie ma też możliwości złożenia korekty deklaracji za okresy, w stosunku do których w podatku VAT nastąpiło przedawnienie.

Z przedstawionego opisu sprawy nie wynika, żeby wystąpiły u Pana okoliczności przerywające lub zawieszające bieg przedawnienia przewidziane przez przepisy prawa podatkowego.

Mając zatem na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz przywołane wyżej przepisy należy stwierdzić, że zobowiązanie podatkowe z tytułu wykonania przez Pana usług na rzecz Spółki uległo przedawnieniu, na mocy art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej.

Ponadto wskazać należy, że prawa i obowiązki m.in. w zakresie wystawiania faktur korygujących i rozliczenia podatku na ich podstawie, obowiązują podatników dopóty, dopóki zobowiązanie podatkowe określone w tych fakturach nie uległo przedawnieniu.

Zatem zasądzona wyrokiem kwota zaległego wynagrodzenia należnego Panu od Spółki, nie stanowi elementu podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług z tytułu wykonania opisanych usług, ponieważ zobowiązanie podatkowe w momencie wydania wyroku było już przedawnione.

Zatem, ponieważ ww. kwota zaległego wynagrodzenia podlega opodatkowaniu jako część wynagrodzenia z tytułu wykonania usług, w odniesieniu do których to usług obowiązek podatkowy powstał już w przeszłości i zobowiązanie podatkowe uległo już przedawnieniu nie jest Pan zobowiązany do wystawienia faktury z tytułu otrzymania tego zaległego wynagrodzenia.

Przechodząc do kwestii zapłaty podatku od zasądzonych na Pana rzecz odsetek, należy zauważyć, że jak wynika z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, dla uznania, że dostawa towaru lub świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność.

Jak wskazano wyżej, ustawa nie definiuje, co należy rozumieć przez czynność odpłatną, jednakże kwestia ta była niejednokrotnie przedmiotem rozpatrywania przez Trybunał Sprawiedliwości UE. Poza powołanymi wyżej wyrokami TSUE C-102/86 Apple and Pear Development Council v. Commissioners of Customs and Excise oraz C-16/93 pomiędzy R.J Tolsma v. Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, należy zwrócić również uwagę na orzeczenie z 5 lutego 1981 r., C-154/80 Staatssecretaris van Financien v. Stowarzyszenie spółdzielcze „Cooperatieve Aardappelenbewaarplaats GA”, gdzie Trybunał stwierdził, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w przypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Zatem pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem aby dana czynność (usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

W orzeczeniu C-222/81 z 1 lipca 1972 r. między BAZ Bausystem AG a Finanzamt Munchen fur Korperschaften, Trybunał stwierdził, że odsetki karne z tytułu nieterminowej płatności nie mogą zostać uznane za wynagrodzenie w rozumieniu przepisów o VAT i tym samym nie mogą stanowić podstawy opodatkowania tym podatkiem. TSUE uznał bowiem, że wypłata odsetek karnych nie ma żadnego związku ze świadczeniem i konsumowaniem usługi, a kwota odsetek karnych nie stanowi wynagrodzenia świadczącego usługę, lecz rekompensatę za opóźnioną płatność/poniesioną szkodę. W tym miejscu należy wskazać, że jeżeli płatności o charakterze odszkodowawczym nie mają bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Ustalanie statusu wypłacanego odszkodowania, jako podlegającego bądź nie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem.

W kontekście okoliczności przedstawionych w złożonym wniosku należy zauważyć, że otrzymane przez Pana odsetki nie są związane z konkretnym świadczeniem usług, lecz poniesieniem w imieniu usługobiorcy przez usługodawcę pewnych kosztów (zwrot kosztów) lub uzyskaniem zadośćuczynienia przez usługodawcę (odszkodowanie). Zdarzenia takie nie podlegają co do zasady podatkowi od towarów i usług, gdyż zapłata kwot na ich podstawie nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną usługę lub dostawę towarów.

Zatem należy uznać, że ustawowe odsetki za opóźnienie nie są częścią kwoty należnej z tytułu dostawy towarów, czy świadczenia usług, ani też nie mają wpływu na cenę dostarczanych towarów bądź świadczonych usług, w związku z czym nie można uznać, że stanowią podstawę opodatkowania VAT. Powyższe płatności mają wyłącznie charakter rekompensaty za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, zaś podmiot dokonujący płatności nie uzyskuje jakiegokolwiek świadczenia ekwiwalentnego do tej płatności.

W konsekwencji należy stwierdzić, że zasądzone wyrokiem kwoty z tytułu odsetek, nie należą do wymienionego w art. 5 ust. 1 ustawy katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią odpłatności ani za świadczenie usług w rozumieniu przepisów ustawy i nie powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT z tytułu wykonanych przez Pana usług na rzecz Spółki.

Podsumowując, stwierdzam, że nie będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku od towarów i usług z tytułu wypłaty zaległego wynagrodzenia, z uwagi na upływ okresu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Nie będzie Pan również zobowiązany do zapłaty podatku od towarów i usług z tytułu zasądzonych odsetek ustawowych za opóźnienie, gdyż te nie stanowią części wynagrodzenia za usługi podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

W związku z zasądzonym wynagrodzeniem nie będzie Pan zobowiązany do wystawienia faktury VAT.

Tym samym, Pana stanowisko w zakresie pytań oznaczonych we wniosku nr 5 i nr 6 należało uznać za prawidłowe.

Pana wątpliwości dotyczą także kwestii nieuwzględniania otrzymanych kwot przy obliczaniu limitu zwolnienia podmiotowego z VAT (pytanie oznaczone we wniosku nr 7).

Wskazać należy, że w związku ze stwierdzeniem, że Pana stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 5 jest prawidłowe, odstępuję od udzielenia odpowiedzi na pytanie oznaczone we wniosku nr 7, gdyż była ona uzależniona, od uznania Pana stanowiska w zakresie pytania nr 5 za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa:

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym, Pan ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym jego przedstawieniem. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Wniosek w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych podlega odrębnemu rozpatrzeniu.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).