Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe w części dotyczącej nieuznania udzielenia pożyczki za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT oraz prawidłowe w części dotyczącej korzystania ww. czynności ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 września 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 23 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy nieuznania udzielenia pożyczki za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT oraz korzystania ww. czynności ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT jak również podatku od czynności cywilnoprawnych. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 4 grudnia 2024 r. (wpływ 10 grudnia 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Spółka z o.o. zawarła z członkiem jej zarządu umowę (jednorazową) pożyczki pieniężnej (uzyskawszy uprzednio wymagane przez ksh zgody korporacyjne). Z uwagi na fakt, iż udzielanie pożyczek czy też kredytów nie stanowi przedmiotu działalności Spółki (prowadzi działalność w zakresie transportu towarów) złożyła ona deklarację i zapłaciła podatek od czynności cywilnoprawnych zgodnie z przepisami ustawy o PCC. Spółka jest czynnym podatnikiem VAT.

Ponadto w uzupełnieniu wniosku podano:

1)Spółka istnieje od 24 stycznia 2018 roku i powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną, prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą … .

2)Umowa pożyczki została zawarta w dniu 2 stycznia 2024 roku.

3)Umowa pożyczki została udzielona na okres 10 lat.

4)Przedmiotem umowy jest pożyczka udzielona w kwocie 300 000 (słownie: trzysta tysięcy 00/100) złotych. Pożyczkobiorca zobowiązuje się do zwrotu całej kwoty udzielonej pożyczki wraz z oprocentowaniem. Koszty zawarcia Umowy, w tym podatku od czynności cywilnoprawnych ponosi Pożyczkobiorca.

5)Oprocentowanie pożyczki oparte jest o wskaźnik WIRON 3M, który na dzień zawarcia umowy wynosi … % w skali rocznej.

6)Udzielona pożyczka służy celom osobistym członka zarządu.

Pytanie

Czy Spółka postąpiła prawidłowo opodatkowując i rozliczając pożyczkę podatkiem PCC? Czy też umowa pożyczki podlega opodatkowaniu podatkiem VAT (i korzysta ze zwolnienia unormowanego w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT)?

Państwa stanowisko w sprawie (z uwzględnieniem uzupełnienia wniosku)

Zdaniem Wnioskodawcy Spółka postąpiła prawidłowo. Zgodnie z poglądem wyrażonym przez NSA w wyroku z 6.10.2022 r., III FSK 1136/21, LEX nr 3429689: według art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę. Aby usługa udzielania pożyczek była objęta podatkiem od towarów i usług, w tym zwolniona z tego podatku, musi być wykonywana przez osobę, która działa w tym zakresie w charakterze podatnika VAT w ramach jego działalności gospodarczej. Aby dokonać więc prawidłowej kwalifikacji prawno-podatkowej udzielonej pożyczki konieczne jest wyczerpujące ustalenie okoliczności faktycznych dotyczących stron umowy pożyczki w szczególności zaś okoliczności dotyczące faktycznego przedmiotu ich działalności gospodarczej. Pożyczkodawca może bowiem prowadzić działalność gospodarczą oraz być podatnikiem podatku od towarów i usług ale równocześnie może udzielić pożyczki jednorazowo (ale nie jeden raz) i w żaden sposób nie wykonywać zawodowo działalności w zakresie usług finansowych. Tego rodzaju incydentalna pożyczka będzie podlegała opodatkowaniu na podstawie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Ponadto w uzupełnieniu wniosku doprecyzowano, że zdaniem Wnioskodawcy umowa pożyczki zawarta przez … z członkiem jej zarządu nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Udzielanie pożyczek pieniężnych nie jest bowiem przedmiotem działalności prowadzonej przez wnioskującą Spółkę. Jest to czynność jednorazowa podmiotu, który - mimo że jest podatnikiem VAT - nie prowadzi w tym zakresie działalności gospodarczej.

Udzielanie pożyczek, czy też świadczenie jakichkolwiek usług pośrednictwa w tym zakresie nie zawiera się w żadnym z przedmiotów działalności prowadzonej przez … zawartych w KRS dotyczącym tego podmiotu.

W związku z tym przedmiotowa transakcja w ogóle nie powinna być rozpatrywana w kontekście ustawy o podatku VAT.

Jedynie na marginesie można zaznaczyć, iż stanowisko odwrotne, to jest przyjęcie, iż ww. czynność podlega reżimowi ustawy o VAT, skutkowałoby zastosowaniem zwolnienia zawartego w art. 43 ust. 1 pkt 38 tej ustawy, zgodnie z którym zwolnione od podatku VAT są usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe w części dotyczącej nieuznania udzielenia pożyczki za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT oraz prawidłowe w części dotyczącej korzystania ww. czynności ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie zaznaczyć należy, że niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2 dotyczącego podatku od towarów i usług.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie.

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towaru, w rozumieniu art. 7 ustawy i świadczenie usług, o którym mowa art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane będą przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT. Państwa Spółka istnieje od 24 stycznia 2018 r. i powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną, prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą … . Zawarli Państwo z członkiem zarządu jednorazową umowę pożyczki pieniężnej. Uzyskali Państwo uprzednio wymagane przez ksh zgody korporacyjne. Z uwagi na fakt, iż udzielanie pożyczek czy też kredytów nie stanowi przedmiotu Państwa działalności (prowadzą Państwo działalność w zakresie transportu towarów), złożyli Państwo deklarację i zapłacili podatek od czynności cywilnoprawnych zgodnie z przepisami ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Umowa pożyczki została zawarta 2 stycznia 2024 r. i została udzielona na okres 10 lat. Przedmiotem umowy jest pożyczka udzielona w kwocie 300 000 złotych. Pożyczkobiorca zobowiązuje się do zwrotu całej kwoty udzielonej pożyczki wraz z oprocentowaniem. Koszty zawarcia Umowy, w tym podatku od czynności cywilnoprawnych ponosi Pożyczkobiorca. Oprocentowanie pożyczki oparte jest o wskaźnik WIRON 3M, który na dzień zawarcia umowy wynosi … % w skali rocznej. Udzielona pożyczka służy celom osobistym członka zarządu.

Odnosząc się do kwestii udzielenia pożyczki oprocentowanej wskazać należy, że istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm.).

Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego:

W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Czynność polegająca na udzieleniu pożyczki pieniężnej podlegającej oprocentowaniu stanowi odpłatne świadczenie usług i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tej czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu jej udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczki przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet gdy ta czynność nie znajduje się w jej zakresie przedmiotowym.

W efekcie, udzielenie pożyczki stanowi świadczenie na rzecz innego podmiotu, polegające na udostępnianiu kapitału na wskazany w umowie okres. Czynność udzielenia pożyczki w zamian za wynagrodzenie w postaci odsetek lub prowizji z tytułu korzystania z cudzego kapitału traktowana jest jako świadczenie usług.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz wskazane wyżej przepisy, należy stwierdzić, że opisana czynność polegająca na udzieleniu pożyczki - wbrew Państwa stanowisku - spełnia przesłanki uznania tej czynności za podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji wskazana we wniosku czynność udzielenia pożyczki na rzecz pożyczkobiorcy (członka Państwa zarządu) stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

I tak, w myśl art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy:

Zatem skoro z powołanego art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy wynika, że zwalnia się od podatku usługi w zakresie udzielania pożyczek pieniężnych, to należy stwierdzić, że w okolicznościach niniejszej sprawy udzielenie pożyczki stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, przy czym czynność ta korzysta ze zwolnienia od tego podatku w oparciu o art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

A zatem, w odniesieniu do przedstawionego we wniosku opisu sprawy należy wskazać, że czynność udzielenia przez Państwa pożyczki na rzecz członka zarządu, jako odpłatne świadczenie usług zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, korzystającą ze zwolnienia od tego podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

Tym samym, oceniając Państwa stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług, należało uznać je za nieprawidłowe w części dotyczącej nieuznania udzielenia pożyczki za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT oraz prawidłowe w części dotyczącej korzystania ww. czynności ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Informuję, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – rozpatrzone.

Niniejszą interpretacją załatwiono wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług. Natomiast w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zaznacza się, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym. Panoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem sprawy podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem sprawy i zastosujecie się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa:

·Zgodnie z art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w … . Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA),

albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).