Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zaistniałego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 października 2024 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od towarów i usług w zakresie:

- anulowania wystawionych faktur VAT i dokonania na tej podstawie korekty VAT należnego, jeśli Kontrahent odesłał faktury bez księgowania i Spółka posiada oryginały i kopie wystawionych faktur,

- okresu, w którym zostanie dokonana korekta VAT należnego

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

X Sp. z o.o. (dalej zwana Spółką) jest czynnym podatnikiem VAT. Przedmiotem działalności Spółki jest handel - jest dostawcą …, w swojej ofercie posiada m.in. …. Spółka zawarła z Kontrahentem Umowę o współpracy, w ramach której Kontrahentowi przekazano urządzenia dozujące do bezpłatnego użytkowania pod warunkiem zakupu przez Kontrahenta określonej w umowie ilości wkładów wyłącznie w Spółce. Umowa o współpracy, której integralną część stanowił załącznik określający Ogólne warunki współpracy ponadto przewidywała, że Kontrahent będzie zobowiązany do wniesienia miesięcznej opłaty za użytkowanie urządzeń w wysokości 10 % wartości przekładanych urządzeń w następujących przypadkach:

a)w przypadku każdorazowego uzupełnienia urządzeń innymi wkładami niż wkłady dostarczone przez Spółkę,

b)w przypadku każdorazowego podłączenia do urządzeń innego produktu niż wkład dostarczony przez Spółkę,

c)w przypadku naruszenia przez Spółkę zobowiązania do realizacji w trakcie 2 kolejnych okresów kwartalnych liczonych od dnia przekazania urządzeń wymaganych obrotów kwartalnych określonych w zawartej umowie.

Z uwagi na to, że Kontrahent nie wywiązał się ze swoich umownych zobowiązań Spółka naliczyła Kontrahentowi przewidziane w umowie opłaty i wystawiła w okresie 04/2022 do 07/2022 Kontrahentowi faktury tytułem „opłata zgodnie z umową”.

Kontrahent uznał, że faktury wystawione są niezasadnie i odesłał Spółce oryginały faktur wraz z pismem informując, że odsyła faktury bez ich księgowania.

Spółka złożyła do Sądu .. pozew w celu uzyskania nakazu zapłaty dla wystawionych faktur. W dniu 25.04.2023 Spółka uzyskała nakaz zapłaty. Sąd w postępowaniu upominawczym nakazał Kontrahentowi zapłatę całości zobowiązania (naliczonych opłat) wraz z odsetkami.

Kontrahent wniósł do wskazanego nakazu zapłaty sprzeciw, zaskarżając powyższy nakaz i wniósł do sądu o oddalenie powództwa w całości.

W dniu 29.12.2023 Kontrahent otrzymał korzystny dla siebie wyrok, sąd oddalił roszczenia Spółki w całości. Naliczone przez Spółkę opłaty zostały uznane za bezzasadne, tym samym wystawione faktury VAT stały się bezpodstawne.

Spółka rozliczyła w deklaracjach VAT za okres 04/2022, 06/2022 i 07/2022 VAT należny z tytułu wystawionych faktur i zapłaciła go.

Od wystawionych faktur naliczony został i odprowadzony podatek dochodowy CIT.

Spółka nie dokonała w księgach odpisu aktualizującego należności z tytułu wystawionych faktur.

Spółka nie skorzystała z ulgi na złe długi na podstawie art. 89a ust.1 i ust.1a ustawy o VAT oraz nie skorzystała z ulgi za złe długi na art. 18f ust. 1 ustawy o CIT.

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług

1.Czy w przedstawionej sytuacji Spółka może anulować wystawione faktury VAT i dokonać na tej podstawie korekty VAT należnego jeśli Kontrahent odesłał faktury bez księgowania i Spółka posiada oryginały i kopie wystawionych faktur?

2.W jakim okresie Spółka może dokonać korekty VAT należnego - w miesiącach wystawienia faktur czy w dacie uzyskania wyroku stwierdzającego, że naliczone i zafakturowane opłaty są nienależne?

Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług

Ad. 1

Spółka uważa, że w przedstawionej sytuacji może anulować wystawione faktury VAT i dokonać na tej podstawie korekty VAT należnego, ponieważ Kontrahent odesłał faktury bez księgowania co oznacza , że jeżeli Kontrahent faktury nie przyjął, to także nie ujął jej w swojej ewidencji podatkowej. Spółka posiada oryginały i kopie wystawionych faktur. Faktury te nie są w wprowadzone do obiegu prawnego - zostały odesłane prze Kontrahenta bez księgowania. Zgodnie z wyrokiem sądu Spółka bezpodstawnie naliczyła opłaty, sąd uchylił roszczenia Spółki z tytułu wystawionych faktur, zatem należy uznać, że faktury te nie powinny zostać wystawione. Spółka ma świadomość, że przepisy nie regulują kwestii dotyczącej anulowania wystawionych faktur. Tym niemniej, w praktyce - w drodze wyjątku - dopuszcza się anulowanie faktury, polegające na przekreśleniu oryginału i kopii faktury pod warunkiem, że faktura nie jest wprowadzona do obrotu prawnego i dokumentuje czynność niedokonaną.

Ponadto w opisanej sytuacji Spółka nie ma możliwości wystawienia faktur korygujących, ponieważ do przedstawionej sytuacji nie znajduje zastosowania art. 106j ust. 1 ustawy, określający przypadki, kiedy można wystawić fakturę korygującą:

w przypadku gdy po wystawieniu faktury:

1.udzielono obniżki ceny w formie rabatu, o której mowa w art. 29a ust. 7 pkt 1,

2.udzielono opustów i obniżek cen, o których mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1,

3.dokonano zwrotu podatnikowi towarów i opakowań,

4.dokonano zwrotu całości lub części zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4,

5.podwyższono cenę lub stwierdzono pomyłkę w cenie, stawce, kwocie podatku lub w jakiejkolwiek innej pozycji faktury

- podatnik wystawia fakturę korygującą.

Żaden z powyższych przypadków nie odnosi się do transakcji unieważnionej, a w opinii Spółki z taką sytuacją mamy do czynienia w świetle otrzymanego wyroku sądowego w tej sprawie.

Zdaniem Spółki uchylone przez sąd roszczenie, które było podstawą naliczenia opłat i wystawienia faktur może być podstawą do anulowania faktur i skorygowania zawyżonego VAT należnego.

Ad. 2

Spółka uważa, że może dokonać korekty VAT należnego w miesiącach wystawienia faktur (w dacie powstania obowiązku podatkowego), ponieważ zgodnie z argumentacją sądu naliczone opłaty były bezpodstawne, a zatem Spółka w ogóle nie miała prawa wystawić faktur.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do treści art. 8 ust. 1 ustawy:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde działanie, powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy. Aby tak się stało muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

-w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

-świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Aby dana usługa podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Zaprezentowana argumentacja w przedmiocie wzajemności świadczeń jako warunku koniecznego do uznania usługi za podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT znajduje szerokie poparcie w orzecznictwie krajowych sądów administracyjnych jak i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).

W wyroku z dnia 29 października 2009 r. w sprawie C-246/08 TSUE przypomniał, że jeżeli działalność usługodawcy polega wyłącznie na świadczeniu usług bez bezpośredniego świadczenia wzajemnego, brak jest podstawy opodatkowania i usługi te nie podlegają tym samym podatkowi VAT (teza 43). Świadczenie usług tylko wtedy dokonywane jest „odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy, jeżeli pomiędzy usługodawcą i usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych, a wynagrodzenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywisty ekwiwalent usługi świadczonej na rzecz usługobiorcy (teza 44).

Kwestia odpłatności i bezpośredniego związku pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym wynagrodzeniem była wielokrotnie podnoszona w orzecznictwie Trybunału.

TSUE, w wyroku z dnia 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG, stwierdził, że:

 „(...) w ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT.

W tym świetle świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy VAT, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy (ww. wyrok w sprawie MKGKraftfahrzeuge-Factoring, pkt 47). Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem „świadczenie usług dokonywane odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem (wyrok z dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie C-40/09 Astra Zeneca UK i przytoczone orzecznictwo)”.

Na podstawie art. 29a ust. 1 ustawy:

Co do zasady podstawa opodatkowania obejmuje wszystko co stanowi wartość otrzymanego świadczenia, które dostawca lub świadczący usługę otrzymuje lub powinien otrzymać od kupującego. Przepisy art. 29a ust. 6 i ust. 7 wymieniają elementy, które powinny być wliczane bądź nie powinny być wliczane do podstawy opodatkowania.

Stosownie do art. 29a ust. 10 ustawy:

Z regulacji art. 29a ust. 13 wynika, że:

Z literalnej wykładni cytowanego art. 29a ust. 13 ustawy, wynika, że warunkiem obniżenia przez sprzedawcę kwoty podstawy opodatkowania oraz podatku należnego na podstawie wystawionej faktury korygującej jest posiadanie potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez nabywcę.

Oznacza to, że faktura korygująca musi dotrzeć do nabywcy, a nabywca musi potwierdzić jej otrzymanie, by wystawca miał możliwość obniżenia podatku należnego w związku z jej wystawieniem. Dopiero posiadanie takiego potwierdzenia uprawnia sprzedawcę do stosownego obniżenia podstawy opodatkowania oraz podatku należnego.

Jak wynika z art. 29a ust. 14 ustawy:

Kwestie dotyczące zasad wystawiania faktur i faktur korygujących zawarte zostały w Dziale XI. Dokumentacja - Rozdział 1. Faktury.

Na podstawie art. 106b ust. 1 ustawy:

Faktura jest dokumentem potwierdzającym zaistnienie zdarzenia gospodarczego (potwierdzeniem nabycia określonych towarów i usług lub też otrzymania zaliczki). Wystawienie faktury należy rozumieć jako sporządzenie ww. dokumentu oraz jego przekazanie innemu podmiotowi (nabywcy), a przez to wprowadzenie faktury do obrotu prawnego.

Stosownie do art. 106g ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 106j ust. 1 ustawy:

Zatem, jeżeli po wystawieniu faktury wystąpią zdarzenia mające wpływ na treść wystawionej faktury lub okaże się, że wystawiona faktura zawiera błędy, podatnik wystawia w takim przypadku fakturę korygującą. Zatem faktura korygująca wystawiana jest w celu podania właściwych, prawidłowych i zgodnych z rzeczywistością kwot i innych danych, decydujących o rzetelności wystawionego dokumentu.

Tym samym, istotą faktur korygujących jest korekta faktur pierwotnych, tak aby dokumentowały rzeczywisty przebieg zdarzeń gospodarczych.

Z opisu sprawy wynika, że zawarli Państwo z Kontrahentem Umowę o współpracy, w ramach której Kontrahentowi przekazano urządzenia dozujące do bezpłatnego użytkowania pod warunkiem zakupu przez Kontrahenta określonej w umowie ilości wkładów wyłącznie u Państwa. Umowa o współpracy, której integralną część stanowił załącznik określający Ogólne warunki współpracy przewidywała, że Kontrahent będzie zobowiązany do wniesienia miesięcznej opłaty za użytkowanie urządzeń w wysokości 10 % wartości przekładanych urządzeń określonych przypadkach.

Z uwagi na to, że Kontrahent nie wywiązał się ze swoich umownych zobowiązań naliczyli Państwo Kontrahentowi przewidziane w umowie opłaty i wystawili w okresie 04/2022 do 07/2022 Kontrahentowi faktury tytułem „opłata zgodnie z umową”.

Kontrahent uznał, że faktury wystawione są niezasadnie i odesłał Państwu oryginały faktur wraz z pismem informując, że odsyła faktury bez ich księgowania.

Złożyli Państwo do Sądu .. pozew w celu uzyskania nakazu zapłaty dla wystawionych faktur. W dniu 25.04.2023 uzyskali Państwo nakaz zapłaty. Sąd w postępowaniu upominawczym nakazał Kontrahentowi zapłatę całości zobowiązania (naliczonych opłat) wraz z odsetkami.

Kontrahent wniósł do wskazanego nakazu zapłaty sprzeciw, zaskarżając powyższy nakaz i wniósł do sądu o oddalenie powództwa w całości.

W dniu 29.12.2023 Kontrahent otrzymał korzystny dla siebie wyrok, sąd oddalił roszczenia Państwa w całości. Naliczone przez Państwa opłaty zostały uznane za bezzasadne, tym samym wystawione faktury VAT stały się bezpodstawne.

Rozliczyli Państwo w deklaracjach VAT za okres 04/2022, 06/2022 i 07/2022 VAT należny z tytułu wystawionych faktur i zapłacili go.

Wątpliwości Państwa dotyczą kwestii czy mogą Państwo anulować wystawione faktury VAT i dokonać korekty VAT należnego oraz w jakim okresie mogą Państwo dokonać korekty VAT należnego.

Należy zauważyć, że ani przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, ani przepisy rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, nie regulują kwestii dotyczącej anulowania wystawionych faktur.

W praktyce jednak – w drodze wyjątku – jest dopuszczalne anulowanie faktury, sprowadzające się do przekreślenia oryginału i kopii faktury oraz dokonaniu na nich adnotacji uniemożliwiających ich powtórne wykorzystanie. Należy jednak w tym miejscu podkreślić, że anulowanie faktur powinno dotyczyć wyłącznie tych dokumentów rozliczeniowych, które nie zostały wprowadzone przez podatnika do obrotu prawnego. Anulowanie faktury dotyczy tylko tych przypadków, gdy faktura dokumentuje czynność rzeczywiście niedokonaną.

Anulowanie faktury powinno być traktowane w sposób wyjątkowy i wykorzystywane tylko w przypadku zaistnienia takiej konieczności. Ponadto, podatnik powinien dołożyć należytej staranności przy dokumentowaniu zaistniałych zdarzeń gospodarczych. W przypadku anulowania faktury sprzedawca (wystawca faktury) winien posiadać w swojej dokumentacji zarówno kopię, jak i oryginał dokumentu sprzedaży z dokonaną na nich adnotacją unieważniającą fakturę, która uniemożliwi ich powtórne wydanie i wykorzystanie. Zatem, anulowanie faktury dotyczy tylko tych przypadków, gdy faktura dokumentuje czynność rzeczywiście niedokonaną.

Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, że anulowanie faktury może nastąpić po spełnieniu łącznie dwóch przesłanek:

-faktura nie została wprowadzona do obrotu prawnego,

-faktura dokumentuje czynność rzeczywiście niedokonaną.

Na podstawie art. 19a ust. 1 ustawy:

Powyższy przepis formułuje zasadę ogólną, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru bądź wykonania usługi, co oznacza, że podatek staje się wymagalny w rozliczeniu za okres, w którym dokonana została dostawa towarów bądź świadczenie usług i powinien być rozliczony za ten okres.

W rozpatrywanej sprawie wyrokiem sądu oddalone zostały roszczenia Państwa w całości. Naliczone przez Państwa opłaty zostały uznane za bezzasadne. Tym samym wystawione faktury VAT stały się bezpodstawne.

Jak wskazali Państwo Kontrahent uznał, że faktury wystawione są niezasadnie i odesłał Państwu oryginały faktur wraz z pismem informując, że odsyła faktury bez ich księgowania.

Należy więc uznać, że w opisanej sytuacji mamy do czynienia z fakturami, które nie zostały wprowadzone do obiegu prawnego (wystawione faktury wróciły do Państwa i nie zostały ujęte w ewidencjach kontrahenta) oraz w ocenie sądu nie dokumentują one faktycznie wykonanych zdarzeń gospodarczych. Zatem mają Państwo prawo do anulowania tych faktur, poprzez opatrzenie obu egzemplarzy faktury odpowiednią adnotacją o przyczynie i okolicznościach ich anulowania i pozostawieniu ich w dokumentacji podatkowej. Na tej podstawie mają Państwo prawo do skorygowania podstawy opodatkowania oraz należnego podatku VAT w miesiącach wystawienia faktur. Jak już wyżej wskazano nie doszło do dokonania dostawy towaru bądź wykonania usługi, a zatem obowiązek podatkowy nie powstał.

Stanowisko Państwa w zakresie pytania nr 1 i 2 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Ocena prawna stanowiska Państwa w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zostanie zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli korzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w ... Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.