Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 sierpnia 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie nieuznania odszkodowania wypłacanego na Państwa rzecz za wynagrodzenie z tytułu czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 23 października 2024 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zaistniałego stanu faktycznego

7 sierpnia 2020 r. A. wraz z B., zwane dalej łącznie Wykonawcą, zawarły umowę ze spółką C. (...), dotyczącą budowy (…) („…”). Podmiotem wiodącym w konsorcjum jest A. Oddział w Polsce. Spółka C. (dalej: „Inwestor”) została powołana (…), to spółka celowa, utworzona specjalnie do wybudowania oraz zarządzania (…).

Instalacja ta dostarczać będzie mieszkańcom energię elektryczną oraz ciepło pozyskane z przetworzonych odpadów komunalnych, których nie da się poddać recyklingowi (frakcja odpadów resztkowych). Generalnym wykonawcą inwestycji jest konsorcjum (…), które jest dostawcą i wykonawcą technologii. Firma X. w ramach realizacji inwestycji buduje obiekty kubaturowe niezbędne do montażu instalacji oraz infrastrukturę towarzyszącą. Zgodnie z pozyskanymi informacjami proces inwestycyjny (w systemie zaprojektuj, wybuduj, uruchom) rozpoczął się w dniu 2020 r., a planowany termin zakończenia inwestycji to 2024 r. W nocy (…) 2024 roku doszło do pożaru na terenie inwestycji. W momencie zdarzenia Inwestycja była w końcowej fazie realizacji - zakończono odbiory etapu I całej inwestycji tj. (…). (…) to drugi z elementów tej inwestycji. Część II (końcowa) była w fazie rozruchu i odbiorów. Rozruch był prowadzony od (…). Zdarzenie miało miejsce dnia (...) ok. 23.30 (...). W budynku (...) doszło do powstania pożaru wewnątrz zbiornika (...). Na miejsce przybyła Państwowa Straż Pożarna (5 wozów), patrol Policji oraz kierownik budowy. Podczas gaszenia pożaru Straż Pożarna zdecydowała się na wtłaczanie od dołu wody do zbiornika (…). Około godz. 2:00 w nocy wytworzona w ten sposób para wodna spowodowała wzrost ciśnienia w silosie, co doprowadziło do eksplozji – gwałtownego rozszczelnienia z uwolnieniem znacznej ilości energii i pyłów. W wyniku wybuchu został zniszczony silos oraz uszkodzone sąsiadujące obiekty. W zbiorniku powstała wyrwa, przez którą wydostał się popiół (również w postaci brył o średnicy do kilkudziesięciu centymetrów).

W konsekwencji pożaru zniszczeniu uległy nie tylko wybudowane już elementy budowli, której dotyczyła umowa, ale również materiały do budowy, składowane na placu przez Wykonawcę.

C. miała zawarte polisy ubezpieczeniowe, dlatego zgłosiła pożar do ubezpieczycieli. W związku ze zgłoszeniem otrzymała (…) płatności na poczet odszkodowania w kwotach: (I) (…) PLN, (II) (…) PLN oraz (III) (…) PLN, wynikające z umowy ubezpieczenia wszystkich ryzyk budowy/montażu potwierdzonej polisą nr (...) Nie jest wykluczone, że (…) wypłaci dalsze płatności na rzecz C. - w dalszym ciągu trwa proces likwidacji szkód powstałych w wyniku pożaru oraz ustalanie końcowej wysokości ubezpieczenia z (…).

Wykonawca jest zobowiązany do dokończenia prac wynikających z Umowy zawartej z C., w ramach wynagrodzenia wynikającego z umowy oraz na określonych tam zasadach.

Wypłacone odszkodowanie z tytułu pożaru C. na mocy porozumienia zawartego z Wykonawcą w dniu 5 sierpnia 2024 r. zobowiązała się przekazać na rzecz Wykonawcy, z zastrzeżeniem zwrotu w razie wystąpienia przez (…) z żądaniem zwrotu płatności. Zarówno Wykonawca, jak i C., są czynnymi podatnikami podatku VAT w Polsce. A. Oddział w Polsce jest podatnikiem zarejestrowanym dla celów VAT pod numerem NIP (…).

W uzupełnieniu do wniosku wskazano, że:

I.Czy są Państwo czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług?

A. Oddział w Polsce jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Podatnik na potrzeby podatku VAT zarejestrowany jest pod numerem NIP (…).

II.Jaką szkodę ponieśli Państwo (nie inwestor) w wyniku pożaru?

Umowa zawarta pomiędzy inwestorem (Spółką C.) a wykonawcą (A.) została zawarta jako projekt „pod klucz”, co oznacza, że wykonawca wykona wszystkie działania oraz usługi we własnym zakresie aż do ukończenia w pełni budowy i uruchomienia wykonywanego obiektu. Oznacza to, że to wykonawca we własnym zakresie zapewnia wszelkie materiały oraz urządzenia niezbędne do zrealizowania całej inwestycji. W wyniku pożaru oraz wybuchu, zniszczeniu uległy nie tylko wybudowane już elementy budowli, której dotyczyła umowa, ale również materiały do budowy składowane na placu przez Wykonawcę. Do momentu ukończenia i przekazania w pełni sprawnej inwestycji, właścicielem wszystkich materiałów oraz urządzeń zamontowanych oraz czekających na zamontowanie jest Wykonawca. Zniszczone części obiektu Wykonawca jest zobowiązany naprawić i odbudować we własnym zakresie. Podobnie rzecz się ma ze zniszczonymi materiałami budowlanymi, te Wykonawca musi nabyć ponownie, by móc kontynuować realizację inwestycji.

III.Czy z tytułu otrzymanego od inwestora odszkodowania są Państwo zobowiązania do świadczenia na jego rzecz jakiegokolwiek świadczenia?

Otrzymane od inwestora odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika.

Pytanie

Czy Wykonawca powinien potraktować otrzymane odszkodowanie z tytułu pożaru jako wynagrodzenie za świadczoną usługę i w związku z tym wystawić na C. fakturę VAT?

Państwa stanowisko

Zdaniem Wnioskodawcy wypłacana kwota odszkodowania nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w związku z czym nie ma on obowiązku wystawienia faktury VAT na C. W takiej sytuacji wystarczające będzie wystawienie noty księgowej.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2024 poz. 361), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, w myśl art. 7 ust. 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Art. 8 ust. 1 określa natomiast, że przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, bowiem obejmuje nie tylko działania podatnika, ale również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Jednakże za świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług może być uznane tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje jego bezpośredni odbiorca, beneficjent, który odnosi korzyści o charakterze majątkowym. W związku z tym czynność może być uznana za opodatkowane VAT świadczenie usług jedynie w przypadku, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, gdzie jedna ze stron tej umowy może zostać uznana za beneficjenta tej czynności, przy czym istotne jest, by związek między dokonaną płatnością za to świadczenie a samym świadczeniem miał charakter bezpośredni i jednoznacznie świadczący o tym, że dokonana płatność dotyczy tego konkretnego świadczenia (interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 10 stycznia 2023 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.836.2022.1.KO).

Odszkodowaniem, zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego, jest wynagrodzenie za poniesione przez kogoś straty lub wyrządzoną szkodę służące zadośćuczynieniu poniesionym stratom lub utraconym korzyściom. Natomiast w świetle przepisów zawartych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. 2024 poz. 1061) jest to zapłata za wyrządzone szkody, poniesione przez kogoś straty. Mając na uwadze zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług oraz przepisy Kodeksu cywilnego regulujące kwestię odszkodowań prawidłowe jest twierdzenie, że odszkodowania nie są objęte zakresem art. 5 ustawy o VAT i nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem, ponieważ ciężko je powiązać z konkretnym świadczeniem.

W omawianym stanie faktycznym należy zwrócić uwagę, że strony (Wykonawcę oraz C.) wiąże umowa, zgodnie z którą Wykonawca jest zobowiązany do zrealizowania inwestycji polegającej na budowie m.in. spalarni odpadów. Za wykonane usługi oraz realizację umowy będzie mu przysługiwać prawo do wynagrodzenia, które podlega opodatkowaniu VAT. Trzeba również wskazać, że istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie można mówić o występowaniu transakcji ekwiwalentnej - świadczenie w zamian za wynagrodzenie - co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. W związku z tym nie można potraktować przekazanego przez C. Wykonawcy odszkodowania jako wynagrodzenia opodatkowanego podatkiem od towarów i usług. W ten sposób wypowiedział się Dyrektor KIS w interpretacji z 21 lutego 2024 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.911.2023.2.KO):

„Odwołując się zatem do art. 361 i art. 471 Kodeksu cywilnego należy stwierdzić, że istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie występuje świadczenie w zamian za wynagrodzenie, a zatem otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymywania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.”

Warto również zauważyć, że w kwestii odszkodowania (i w podobnym stanie faktycznym) wypowiedział się również Naczelny Sąd Administracyjny (wyrok z 19 kwietnia 2023 r., sygn. akt I FSK 463/20), jak i w tej samej sprawie WSA w Gorzowie Wielkopolskim (wyrok z 12 grudnia 2019 r., sygn. akt I SA/Go 733/19) uznając przekazywane kwoty za odszkodowanie, tym samym świadczenie które nie stanowi wynagrodzenia za czynności podlegające opodatkowaniu VAT i nie powinno być dokumentowane fakturą VAT. Wnioskodawca w związku z pożarem poniósł szkodę w postaci utraty zakupionych już materiałów oraz był zmuszony do usunięcia lub naprawy zniszczeń spowodowanych żywiołem. Z tego też tytułu nastąpił przelew odszkodowania otrzymanego przez C. od ubezpieczyciela. Jako że przekazana kwota stanowi odszkodowanie, zdaniem Wnioskodawcy nie jest on zobowiązany do wystawienia faktury VAT ani zapłaty podatku VAT od otrzymanej zapłaty. Wystarczające będzie udokumentowanie takiej transakcji notą księgową.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 22 ustawy:

Stosownie do art. 8 ustawy:

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

- w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

- świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

-istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

-wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

-istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

-odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

-istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Z powyższych przepisów wynika, że definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej. Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Zauważyć przy tym należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że w 2020 r. razem z innym podmiotem, jako Wykonawca zawarli Państwo umowę na budowę (…) W lutym 2024 roku doszło do pożaru na terenie inwestycji. W momencie zdarzenia Inwestycja była w końcowej fazie realizacji - zakończono odbiory etapu I całej inwestycji tj. (…) Część II (końcowa) była w fazie rozruchu i odbiorów. Rozruch był prowadzony od  grudnia 2023 r. Zdarzenie miało miejsce dnia (…)  podczas ponownego uruchamiania cyklu (…). W budynku (…) doszło do powstania pożaru wewnątrz zbiornika (…). Podczas gaszenia pożaru Straż Pożarna zdecydowała się na wtłaczanie od dołu wody do zbiornika (…). Wytworzona w ten sposób para wodna spowodowała wzrost ciśnienia w silosie, co doprowadziło do eksplozji – gwałtownego rozszczelnienia z uwolnieniem znacznej ilości energii i pyłów. W wyniku wybuchu został zniszczony silos oraz uszkodzone sąsiadujące obiekty. W zbiorniku powstała wyrwa, przez którą wydostał się popiół (również w postaci brył o średnicy do kilkudziesięciu centymetrów).

Umowa zawarta pomiędzy inwestorem a Państwem (wykonawcą) została zawarta jako projekt „pod klucz”, co oznacza, że wykonawca wykona wszystkie działania oraz usługi we własnym zakresie aż do ukończenia w pełni budowy i uruchomienia wykonywanego obiektu. Oznacza to, że to wykonawca we własnym zakresie zapewnia wszelkie materiały oraz urządzenia niezbędne do zrealizowania całej inwestycji. W wyniku pożaru oraz wybuchu, zniszczeniu uległy nie tylko wybudowane już elementy budowli, której dotyczyła umowa, ale również materiały do budowy składowane na placu przez Wykonawcę. Do momentu ukończenia i przekazania w pełni sprawnej inwestycji, właścicielem wszystkich materiałów oraz urządzeń zamontowanych oraz czekających na zamontowanie jest Wykonawca. Zniszczone części obiektu Wykonawca jest zobowiązany naprawić i odbudować we własnym zakresie. Podobnie rzecz się ma ze zniszczonymi materiałami budowlanymi, te Wykonawca musi nabyć ponownie, by móc kontynuować realizację inwestycji. Wykonawca jest zobowiązany do dokończenia prac wynikających z Umowy zawartej z C., w ramach wynagrodzenia wynikającego z umowy oraz na określonych tam zasadach.

Inwestor miał zawarte polisy ubezpieczeniowe, dlatego zgłosiła pożar do ubezpieczycieli. W związku ze zgłoszeniem otrzymała od towarzystwa ubezpieczeniowego płatności na poczet odszkodowania, wynikające z umowy ubezpieczenia wszystkich ryzyk budowy/montażu potwierdzonej polisą.

Wypłacone odszkodowanie z tytułu pożaru Inwestor na mocy porozumienia zawartego z Wykonawcą (…) r. zobowiązał się przekazać na rzecz Wykonawcy, z zastrzeżeniem zwrotu w razie wystąpienia przez towarzystwo ubezpieczeniowe z żądaniem zwrotu płatności.

Przepisy prawa podatkowego nie zawierają definicji pojęcia „odszkodowanie”. Zatem w niezbędnym zakresie należy odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1610 ze zm.).

Zgodnie z art. 361 § 1 i § 2 Kodeks cywilny:

Na podstawie art. 363 § 1 i § 2 Kodeks cywilny:

Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Biorąc pod uwagę wyżej przytoczone przepisy, szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem, a szkodą. Istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczeniem w zamian za wynagrodzenie – co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Ustalanie statusu wypłacanej kwoty, jako podlegającej bądź niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Zatem jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie ma bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Odwołując się zatem do art. 361 i art. 471 Kodeksu cywilnego należy stwierdzić, że istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie występuje świadczenie w zamian za wynagrodzenie, a zatem otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

W odniesieniu do przedstawionych wątpliwości wskazać należy, że przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. Czynność podlega opodatkowaniu wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Jednocześnie z powołanego art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie.

Mając zatem na uwadze przedstawione we wniosku okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa podatkowego, należy uznać, że kwota jaką Państwo otrzymali/otrzymają nie stanowi odszkodowania lecz stanowi wynagrodzenie za wykonane przez Państwa czynności, których efekt uległ zniszczeniu na skutek pożaru. Uznać bowiem należy, że w rozpatrywanej sprawie istnieje związek między zapłatą przez Inwestora, tytułem pokrycia kosztów poniesionych przez Wykonawcę w związku z pożarem a otrzymaniem przez Inwestora świadczenia wzajemnego.

W analizowanym przypadku mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczeniem w zamian za wynagrodzenie. Wypłacone przez Inwestora kwoty pieniężne, które otrzymał z towarzystwa ubezpieczeniowego nie posiadają cech odszkodowania za poniesioną szkodę.

Otrzymane przez Państwa jako Wykonawcę kwoty od Inwestora de facto stanowią pokrycie kosztów jakie Państwo ponieśli w wyniku pożaru w związku z budową spalarni odpadów oraz kotłowni. Wskazać bowiem należy, że kwoty które Państwo otrzymali/otrzymają są ściśle związane ze świadczoną przez Państwa usługą w zakresie wykonania robót budowlanych.

Zniszczone w wyniku pożaru części obiektu są Państwo zobowiązani naprawić i odbudować we własnym zakresie. Podobnie rzecz się ma ze zniszczonymi materiałami budowlanymi, te muszą Państwo nabyć ponownie, by móc kontynuować realizację inwestycji. Są Państwo zobowiązani do dokończenia prac wynikających z Umowy zawartej z Inwestorem.

Zatem otrzymane środki pieniężne od Inwestora dla Państwa stanowią rekompensatę tytułem pokrycia kosztów poniesionych przez Państwa na rzecz Inwestora. W konsekwencji środki te należy traktować jako wynagrodzenie za świadczenie wykonane przez Państwa na rzecz Inwestora. W przypadku opisanym we wniosku możemy wskazać konkretnego beneficjenta usługi - Inwestora, który w związku z zaistnieniem określonych okoliczności jest zobowiązany do wypłaty ustalonego w porozumieniu wynagrodzenia.

Należy więc przyjąć, że środki pieniężne należne Państwu tytułem pokrycia kosztów poniesionych przez Państwa w celu dokończenia prac wynikających z umowy zawartej z Inwestorem stanowią wynagrodzenie za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, wynikające wprost z zawartego porozumienia, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT:

W Konsekwencji, skoro wyświadczyli Państwo na rzecz Inwestora usługę, to zobowiązani są Państwo do wystawienia faktury, dokumentującej tą usługę.

Tym samym Państwa stanowisko jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Odnosząc się do powołanych przez Państwa interpretacji wskazać należy, że z podmiotowego punktu widzenia walor prawny wydanej interpretacji indywidualnej jest taki, że interpretacja rodzi skutki prawne jedynie w odniesieniu do określonego wnioskodawcy i wyłącznie do przedstawionego przez niego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Nie można zatem powoływać się w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub skarbowej, postępowania sądowo-administracyjnego na interpretację indywidualną, która została wydana innemu wnioskodawcy, chociaż w podobnej sprawie.

Ponadto stosownie do art. 14e § 1 Szef Krajowej Administracji Skarbowej może z urzędu zmienić wydaną interpretację indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Zatem, Szef Krajowej Administracji Skarbowej jako organ sprawujący nadzór nad wydawanymi interpretacjami indywidualnymi – nad ich jednolitością – może zmienić z urzędu wydaną interpretację w przypadku gdy uzna, że jest nieprawidłowa.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (Państwa pytania). Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy oraz własnym stanowisku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pełna weryfikacja przedstawionych we wniosku okoliczności możliwa jest jedynie w toku postępowania podatkowego lub kontrolnego, prowadzonego przez uprawnione do tego organy, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej. Postępowanie w sprawie dotyczącej wydania interpretacji indywidualnej jest postępowaniem szczególnym, mającym charakter uproszczony, odrębny od postępowania podatkowego, uregulowanego w dziale IV Ordynacji podatkowej. Wydając bowiem interpretację indywidualną Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przedstawia jedynie swój pogląd dotyczący wykładni treści analizowanych przepisów i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego (którego elementy przyjmuje, jako podstawę rozstrzygnięcia bez weryfikacji).

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 2383 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”.  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.