Interpretacja indywidualna – stanowisko jest w części nieprawidłowe, a w części prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług:

₋w zakresie uznania czynności wykonywanych przez Państwa – Uczestnika w strukturze Cash-Poola za usługi w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT jest nieprawidłowe,

₋w pozostałym zakresie jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 września 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 3 września 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie m.in. podatku od towarów i usług, który dotyczy ustalenia czy Spółka, jako Uczestnik Cash Poola, świadczy usługi w rozumieniu art. 8 Ustawy o VAT (pytanie oznaczone we wniosku nr 2), a jeżeli odpowiedź na pytanie drugie jest twierdząca, czy obrót z tego tytułu powinien być zwolniony z VAT i nie powinien wchodzić do proporcji obliczanej w oparciu o art. 90 Ustawy o VAT (pytanie oznaczone we wniosku nr 3) i czy w ramach systemu Cash Poola (...) świadczy na rzecz Wnioskodawcy usługi finansowe zwolnione z VAT, wskutek czego Wnioskodawca ma obowiązek wykazania importu usług zwolnionych z VAT i jednocześnie nie jest obowiązany do uwzględniania tego importu usług w podstawie obliczenia proporcji, o której mowa w art. 90 Ustawy o VAT (pytanie oznaczone we wniosku nr 4).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej jako Spółka, Wnioskodawca) jest spółką kapitałową prawa polskiego, która jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych w Polsce oraz polskim rezydentem podatkowym (podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu). Działalność Spółki jest prowadzona w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Głównym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest działalność agentów specjalizujących się w sprzedaży określonych towarów oraz działalność wspomagająca edukacę. Spółka jest również zarejestrowanym i czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług w Polsce. Wnioskodawca podkreśla, że nie posiada stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej w innym kraju niż Polska, w tym w szczególności w (...), i nie jest zarejestrowany dla celów podatkowych na terytorium innego państwa niż Polska.

Wnioskodawca należy do międzynarodowej grupy kapitałowej (dalej: „Grupa”). Grupa zautomatyzowała swój wewnętrzny system centralizacji zarządzania finansami poprzez skoncentrowanie usług finansowych dla spółek z Grupy w ramach spółki (...), będącej rezydentem podatkowym (...) (dalej: „(...)”), która działa jako spółka świadcząca usługi finansowe dla innych spółek z Grupy. (...) nie ma siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium Polski.

Powyższy system jest regulowany wielostronną umową „(...)” z 1 stycznia 2007 r. (dalej: „Umowa”), która reguluje kilka opcjonalnych zautomatyzowanych systemów centralizacji zarządzania finansami w Grupie, w tym między innymi rozliczenie saldami cash pooling (dalej: „Cash Pool”), w którym (...) działa jako lider. Umowa została zawarta między (...) (dostawcą usług finansowych) a podmiotami powiązanymi, w tym między innymi Spółką. Wedle swojego uznania, podmioty te mogą wybrać jedną lub więcej z oferowanych przez (...) usług finansowych.

Wnioskodawca jest stroną Umowy i uczestnikiem Cash Poola. Zgodnie z Umową, (...) świadczy opcjonalne usługi finansowe (bezpośrednio lub poprzez wykorzystanie dowolnej jednostki z Grupy lub dostawców zewnętrznych) dla uczestniczących podmiotów. Posiada również uprawnienia do zarządzania bieżącymi i przyszłymi pozycjami gotówkowymi uczestniczących podmiotów w zakresie koniecznym do usprawnienia i optymalizacji wykorzystania ich nadwyżek gotówkowych.

Wnioskodawca podkreśla, że w ramach Umowy wyłącznie (...) pełni rolę dostawcy usług finansowych, a Spółka może, ale nie musi, być ich nabywcą. W ramach Umowy Spółka nie świadczy żadnych usług na rzecz (...) ani innych podmiotów powiązanych będących stronami Umowy ani też w ramach Umowy Spółka nie zawiera dodatkowych umów regulujących odrębne świadczenia wykonywane na rzecz podmiotów powiązanych. W konsekwencji w ramach Umowy, Wnioskodawca nie wykonuje jakichkolwiek czynności, za które miałby otrzymywać wynagrodzenie od (...) albo innych podmiotów powiązanych.

System Cash Poola

Wszelkie aktywa i zobowiązania wynikające z Cash Poola są rozliczane na wewnętrznych rachunkach gotówkowych (dalej: „WRG”) między (...) a podmiotami z Grupy będącymi uczestnikami Cash Poola (dalej: „Uczestnicy”), które obejmują:

a)krótkoterminowe finansowanie od (...) dla Uczestników,

b)odpowiedniki krótkoterminowych depozytów Uczestników u (...).

Wnioskodawca zaznacza, że powyżej wspomniane krótkoterminowe finansowanie nie stanowi pożyczki w rozumieniu art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, a odpowiedniki krótkoterminowych depozytów nie są depozytami nieprawidłowymi w rozumieniu art. 845 ustawy Kodeks cywilny.

Uczestnicy mają lub będą mieć lokalne rachunki operacyjne w jednym banku ((...)), a (...) posiada rachunki główne w (...) w (...) (dalej: “Rachunki Główne”). Spółka posiada swój operacyjny rachunek bankowy w (...) w Polsce na potrzeby uczestnictwa w Cash Poolu.

Wnioskodawca ponadto wyjaśnia, że ani (...) w (...), w którym (...) posiada rachunki główne, ani (...) w Polsce, nie są aktywnymi uczestnikami systemu Cash Poola (nie są stronami umowy Cash Poola) oraz nie świadczą żadnych usług na rzecz Spółki. Równocześnie Wnioskodawca informuje, że Spółka jako Uczestnik, nie wypłaca wynagrodzenia z tytułu Cash Poola ani na rzecz (...) w (...), ani na rzecz (...) w Polsce.

Lokalne rachunki są codziennie „zerowane” – ewentualne nadwyżki są wpłacane na Rachunki Główne, a niedobory są kompensowane środkami z Rachunków Głównych. Uczestnicy, którzy mają ujemne saldo są zobowiązani do zapłaty odsetek od kwoty, która została wykorzystana do pokrycia ich ujemnego salda. Odsetki są naliczane raz w miesiącu.

Każdy fizyczny przepływ gotówki między lokalnym rachunkiem operacyjnym a Rachunkami Głównymi jest odzwierciedlony na rachunku WRG Uczestnika. Opisane odzwierciedlenie reprezentuje aktywo lub zobowiązanie zarówno dla (...), jak i Uczestnika. W związku z powyższym, rachunek WRG stanowi konto bankowe, które dany podmiot posiada w (...) jako banku wewnętrznym.

Podmiotem odpowiedzialnym za zarządzanie Rachunkami Głównymi jest lider Cash Poola, którym jest (...). Wnioskodawca nie jest podmiotem, który w ramach Grupy pełni funkcję podmiotu odpowiedzialnego za zarządzanie środkami finansowymi Grupy oraz nie jest planowane, aby w przyszłości miało się to zmienić.

Spółka informuje, że w ramach Cash Poola, (...) odpowiada za przeprowadzenie operacji przepływów finansowych.

Konta w ramach Cash Poola są prowadzone w różnych walutach. Rozliczenia między Wnioskodawcą i (...) będą dokonywane w złotówkach. Wnioskodawca nie jest zobligowany do płacenia (...) żadnej dodatkowej opłaty (poza odsetkami) za udział w Cash Poolu.

(...) posiada system śledzenia przepływów w Cash Poolu, który pokazuje, czyje środki zostały użyte do sfinansowania ujemnego salda każdego z Uczestników. W tym celu wykorzystywany jest system SAP IHC, który jest w pełni zautomatyzowanym systemem, umożliwiającym wgląd w salda prowadzone na koncie (...) w każdej chwili.

Spółka podaje dane identyfikacyjne uczestników Cash Poola, których dane Spółka posiadała lub których dane udało się jej zgromadzić (Spółka zaznacza, że nie są to wszyscy zagraniczni uczestnicy Cash Poola):

-(...), (...), (...) numer identyfikacji podatkowej: (...),

-(...), (...), (...) numer identyfikacji podatkowej: (...),

-(...), (...), (...) numer identyfikacji podatkowej: (...),

-(...), (...), (...) numer identyfikacji podatkowej: (...),

-(...), (...), (...) numer identyfikacji podatkowej: (...),

-(...), (...), (...) numer identyfikacji podatkowej: (...),

-(...), (...), (...) numer identyfikacji podatkowej: (...),

-(...), (...), (...) numer identyfikacji podatkowej: (...),

-(...), (...), (...) numer identyfikacji podatkowej: (...),

-(...), (...), (...) numer identyfikacji podatkowej: (...),

-(...), (...), (...) numer identyfikacji podatkowej: (...).

Pytanie w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczenie pytań jak we wniosku)

2.  Czy Spółka, jako Uczestnik Cash Poola, świadczy usługi w rozumieniu art. 8 Ustawy o VAT?

3.  Jeżeli odpowiedź na pytanie drugie jest twierdząca, czy obrót z tego tytułu powinien być zwolniony z VAT i nie powinien wchodzić do proporcji obliczanej w oparciu o art. 90 Ustawy o VAT?

4.  Czy w ramach systemu Cash Poola (...) świadczy na rzecz Wnioskodawcy usługi finansowe zwolnione z VAT, wskutek czego Wnioskodawca ma obowiązek wykazania importu usług zwolnionych z VAT i jednocześnie nie jest obowiązany do uwzględniania tego importu usług w podstawie obliczenia proporcji, o której mowa w art. 90 Ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług

Zdaniem Wnioskodawcy:

2.  Spółka, jako Uczestnik Cash Poola, nie świadczy usług w rozumieniu art. 8 Ustawy o VAT.

3.  W przypadku gdyby organ uznał, że Wnioskodawca w ramach Umowy świadczy usługi w rozumieniu art. 8 Ustawy o VAT, wówczas obrót z tego tytułu powinien być zwolniony z VAT i nie powinien wchodzić do proporcji obliczanej w oparciu o art. 90 Ustawy o VAT.

4.  W ramach systemu Cash Poola (...) świadczy na rzecz Wnioskodawcy usługi finansowe zwolnione z VAT, wskutek czego Wnioskodawca ma obowiązek wykazania importu usług zwolnionych z VAT i jednocześnie nie jest obowiązany do uwzględniania tego importu usług w podstawie obliczenia proporcji, o której mowa w art. 90 Ustawy o VAT.

UZASADNIENIE

W zakresie pytania numer 2:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez towary, w myśl art. 2 pkt 6 Ustawy o VAT, należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z kolei przepis art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT, stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 Ustawy o VAT. Definicja świadczenia usług ma zatem charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania VAT transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Na podstawie art. 15 ust. 1 Ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 Ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na mocy art. 29a ust. 1 Ustawy o VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu Ustawy o VAT. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

a)w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

b)świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Oba powyższe warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu VAT.

Tak więc, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym, związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

W analizowanym stanie faktycznym celem udziału każdego z Uczestników, w tym Wnioskodawcy, w Cash Poolu jest zoptymalizowanie własnych rozliczeń finansowych. Uczestnicy systemu Cash Pool nie świadczą żadnych wzajemnych usług i nie przejawiają żadnej aktywności w związku z uczestnictwem w systemie Cash Pool. Uczestnicy, w tym Wnioskodawca, nie wykonują żadnych czynności faktycznych ani prawnych, w tym w szczególności operacji związanych z przelewami środków finansowych oraz rozliczeń związanych z tymi przelewami, takich jak:

•przesunięcia środków pieniężnych z WRG na Rachunek Główny, bądź z Rachunku Głównego na WRG; ani

•naliczenia odsetek kredytowych bądź odsetek debetowych.

Wszelkie czynności polegające na zapewnieniu funkcjonowania systemu wykonuje (...) jako lider Cash Poola.

Nie istnieje zatem stosunek zobowiązaniowy pomiędzy Wnioskodawcą a innym podmiotem, ani też Wnioskodawca nie spełnia żadnego świadczenia na rzecz innego podmiotu.

Dodatkowo, Wnioskodawca nie otrzymuje i żadnego wynagrodzenia z tytułu uczestnictwa w Cash Poolu. Jak bowiem wskazano, Uczestnicy (stosownie do ich pozycji finansowej) są uprawnieni jedynie do otrzymania odsetek od nadwyżek naliczanych w konsekwencji zarządzania środkami przez (...).

Ukształtowanie powyższych stosunków pomiędzy Spółką i (...) można porównać do standardowych relacji występujących pomiędzy podmiotami w ramach świadczenia usług finansowych. Podobny stosunek może występować pomiędzy klientem korzystającym z usług innego podmiotu w zakresie prowadzenia konta bankowego, przelewów, depozytów i lokat bankowych. W takim przypadku, klient pomimo uzyskiwania stosownych odsetek z tytułu środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym lub lokacie nie jest postrzegany jako podmiot świadczący usługę, lecz jako podmiot nabywający usługę.

W konsekwencji, czynność Spółki polegająca na udostępnieniu swojego konta w celu realizacji systemu Cash Pool nie stanowi odrębnego (odpłatnego) świadczenia przez Spółkę usług w rozumieniu art. 8 Ustawy o VAT, gdyż są to jedynie elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia usługi zarządzania płynnością finansową. W konsekwencji, odsetki otrzymywane przez Spółkę od nadwyżek nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie usług, a zatem nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Powyższe stanowisko znajduje również potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych w ramach których organy podatkowe wielokrotnie wyrażały pogląd, że czynności wykonywane przez uczestników usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową na podstawie zawartych umów, umożliwiających podmiotowi świadczącemu usługi zarządzania płynnością finansową dokonywanie odpowiednich transferów środków finansowych w ramach struktury cash poolingu, nie stanowią odrębnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 Ustawy o VAT, lecz jedynie elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia przez usługodawcę usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową.

Przykładowo, powyższe stanowisko zostało zaprezentowane w:

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 7 lipca 2023 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.326.2023.4.WN;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 2 lutego 2023 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.38.2023.2.WN;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31 marca 2022 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.58.2022.1.JJ;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26 stycznia 2022 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.692.2021.3.DS;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 3 grudnia 2021 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.679.2021.3.DS;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 28 czerwca 2021 r., sygn. 0112-KDIL1-3.4012.116.2021.2.MR;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 28 grudnia 2017 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.661.2017.2.WN;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 4 grudnia 2017 r., sygn. 0112-KDIL1-2.4012.496.2017.1.AW;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 29 listopada 2017 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.590.2017.2.BW;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31 października 2017 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.381.2017.1.MK;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 3 kwietnia 2017 r., sygn. 3063-ILPP1-3.4512.61.2017.1.PR;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 23 lutego 2017 r., sygn. 0461-ITPP1.4512.971.2016.2.IK;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 21 lutego 2017 r., sygn. 2461-IBPP2.4512.1037.2016.1.ICZ;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 21 grudnia 2016 r., sygn. 1462-IPPP3.4512.802.2016.1.IG;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 2 czerwca 2016 r., sygn. IPPP1/4512-338/16-4/MP.

Podsumowując, zdaniem Wnioskodawcy, Wnioskodawca jako Uczestnik Cash Poola, nie świadczy usług w rozumieniu art. 8 Ustawy o VAT.

W zakresie pytania numer 3:

Zgodnie z art. 90 ust. 1 i 2 Ustawy o VAT, jeśli podatnik dokonuje czynności, w związku z którymi przysługuje mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, jest on zobowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanego z tymi dwoma rodzajami czynności.

Jeśli takie odrębne określenie nie jest możliwe, to kwota podatku naliczonego podlegającego odliczeniu ustalana jest na podstawie proporcji. W myśl art. 90 ust. 3 Ustawy o VAT proporcję tę ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności w związku, z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Ponadto, jak stanowi art. 90 ust. 6 Ustawy o VAT, dla celów ustalenia proporcji nie uwzględnia się obrotu z tytułu transakcji dotyczących:

a)pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych,

b)usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7,12 i 38-41 Ustawy o VAT, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.

Powyższy przepis wskazuje zatem, że dla celów określenia proporcji nie uwzględnia się obrotu realizowanego m.in. z tytułu pomocniczych transakcji finansowych i świadczenia usług finansowych o charakterze pomocniczym.

W ocenie Wnioskodawcy, w przypadku gdyby organ uznał, że Wnioskodawca w ramach Umowy wykonuje usługi w rozumieniu art. 8 Ustawy o VAT, wówczas należy ustalić:

a)czy usługi świadczone przez Wnioskodawcę należy traktować jako usługi finansowe zwolnione w oparciu o art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT oraz

b)czy usługi te mają charakter pomocniczy, przez co ma do nich zastosowanie art. 90 ust. 6 Ustawy o VAT, tj. obrót z tytułu świadczenia tych usług nie będzie brany pod uwagę dla celów obliczenia proporcji, o której mowa w art. 90 Ustawy o VAT.

Charakter usługi udostępniania środków pieniężnych w ramach systemu Cash Pool

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT „zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług”.

O ile zatem organ uznałby, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę stanowią usługi w rozumieniu Ustawy o VAT, zdaniem Wnioskodawcy, powyższy przepis ma zastosowanie do tych czynności. Świadczenie, polegające na udostępnieniu środków pieniężnych bądź skorzystaniu ze środków pieniężnych w związku z transferami środków pieniężnych w ramach systemu Cash Pool może być uznane za rodzaj transakcji płatniczej, o której mowa w tym przepisie. Należy zauważyć, że zakres przywołanego zwolnienia jest relatywnie szeroki i obejmuje usługi dotyczące wszelkich transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, depozytów, itp., a więc także świadczenia w ramach Cash Poola.

Ze względu na powyższe, w ocenie Wnioskodawcy, nawet gdyby przyjąć, że z tytułu uczestnictwa w Cash Poolu świadczy on usługi w rozumieniu Ustawy o VAT, usługi takie należałoby uznać za zwolnione od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT.

Na poprawność powyższego poglądu wskazuje stanowisko zaprezentowane w indywidualnych interpretacjach przepisów prawa podatkowego, przykładowo w:

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 9 maja 2022 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.128.2022.2.MP;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 2 marca 2020 r., sygn. 0114-KDIP1.2.4012.676.2019.3.RD;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 14 lutego 2020 r., sygn. 0114-KDIP4-1.4012.67.2019.4.MK;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 3 kwietnia 2017 r., sygn. 3063-ILPP1-3.4512.61.2017.1.PR;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 5 stycznia 2016 r., sygn. ILPP4/4512-1-339/15-2/PR.

Charakter pomocniczy

Jak stanowi art. 90 ust. 6 Ustawy o VAT, dla celów ustalenia proporcji nie uwzględnia się m.in. obrotu z tytułu pomocniczych transakcji finansowych i transakcji dotyczących usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41 Ustawy o VAT, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.

Wnioskodawca podkreśla, że Ustawa o VAT nie definiuje pojęcia „pomocniczy” charakter usług. Z orzecznictwa, w tym orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”), wynika, że transakcje pomocnicze to takie, które nie są głównym przedmiotem działalności danego podatnika, czyli transakcje poboczne względem zasadniczej działalności podatnika. Z orzeczenia ETS w sprawie C-306/94 (Regie Dauphinoise Cabinet A. Forest SARL v. Ministre du Budget) wynika, że nie są transakcjami pomocniczymi takie transakcje, z których przychody są bezpośrednim, stałym i koniecznym uzupełnieniem zasadniczej działalności firmy. Wskazanie na "pomocniczy" charakter transakcji dotyczy zatem transakcji, które nie należą do zasadniczej działalności podatnika, chociaż są z nią związane, i których skala jest ograniczona w porównaniu ze skalą zasadniczej działalności.

W ocenie Wnioskodawcy, gdyby Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że w ramach systemu Cash Pool Wnioskodawca świadczy na rzecz innych Uczestników usługi, to będą to usługi finansowe, które podlegają zwolnieniu od VAT i mają charakter pomocniczy.

W ocenie Wnioskodawcy nie można uznać, że ewentualne usługi wykonywane przez niego w ramach analizowanej struktury Cash Poola są usługami stanowiącymi zasadniczą, podstawową działalnością Spółki.

Podkreślić należy, że jak wskazano w opisie stanu faktycznego, Spółka nie jest podmiotem, który w ramach Grupy pełni funkcje podmiotu odpowiedzialnego za zarządzanie środkami finansowymi. Spółka nie świadczy także jakichkolwiek usług finansowych. Głównym przedmiotem działalności Spółki jest sprzedaż hurtowa wyrobów farmaceutycznych i medycznych, dlatego ewentualne usługi polegające na udostępnieniu środków pieniężnych w ramach systemu Cash Pool należałoby uznać za usługi pomocnicze.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w wykładni zaprezentowanej przez organy podatkowe w indywidualnych interpretacjach przepisów prawa podatkowego, przykładowo w:

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 28 czerwca 2021 r., sygn. 0112-KDIL1-3.4012.116.2021.2.MR;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 9 kwietnia 2020 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.109.2020.1.EK;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 3 kwietnia 2017 r., sygn. 3063-ILPP1-3.4512.61.2017.1.PR;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 12 listopada 2015 r., sygn. ILPP1/45412-1-643/15-2/MK;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 26 listopada 2014 r., sygn. ILPP1/443-729/14-4/AS.

Podsumowując powyższe rozważania Wnioskodawca chciałby jeszcze raz podkreślić, że jako Uczestnik Cash Poola, nie świadczy usług w rozumieniu art. 8 Ustawy o VAT.

Jednakże nawet gdyby Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że Spółka wykonuje jednak usługi w rozumieniu art. 8 Ustawy o VAT, to, w ocenie Wnioskodawcy, są to usługi finansowe zwolnione z VAT, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy VAT. Ponadto, ze względu na pomocniczy charakter tych usług, obrót z ich tytułu nie powinien być brany pod uwagę przy ustalaniu proporcji, o której mowa w art. 90 Ustawy VAT.

W zakresie pytania numer 4:

W myśl art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ww. ustawy.

Należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu Ustawy o VAT. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

•w następstwie zobowiązania w wykonaniu, którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia oraz

•świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Oba powyższe warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu VAT.

W przypadku świadczenia usług, bardzo istotnymi dla prawidłowego rozliczenia VAT jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dana usługa podlegać będzie opodatkowaniu VAT w Polsce, czy też nie. Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług regulują przepisy art. 28a do 28o Ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 28a Ustawy o VAT:

1)ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:

a)podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,

b)osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;

2)podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Powyższy przepis wprowadza drugą definicję podatnika do Ustawy o VAT, która ma zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do ustalania miejsca świadczenia usług i dotyczy podmiotów wykonujących samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 Ustawy o VAT.

Wnioskodawca spełnia powyższą definicję podatnika z art. 28a pkt 2 Ustawy o VAT w kontekście usług finansowych nabywanych od (...).

Zgodnie z art. 28b ust. 1 Ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług na rzecz podmiotów będących podatnikami w rozumieniu art. 28a Ustawy o VAT jest miejsce, w którymi podatnik będący usługobiorcą posiada, co do zasady, siedzibę działalności gospodarczej.

W analizowanej sytuacji miejscem świadczenia usług będzie Polska z uwagi na fakt, że Wnioskodawca jest podatnikiem posiadającym siedzibę działalności gospodarczej w Polsce.

Reasumując, miejscem świadczenia, a tym samymi miejscem opodatkowania usług świadczonych przez (...) na rzecz Spółki jest miejsce, w którymi ich usługobiorca (tu: Wnioskodawca) posiada siedzibę, a zatem Polska.

Zgodnie z art. 2 pkt 9 Ustawy o VAT importem usług jest świadczenie usług z tytułu wykonania, których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy o VAT podatnikami VAT są m.in. osoby prawne nabywające usługi, przy spełnieniu poniższych warunków:

•usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju,

•usługobiorcą jest w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b, podatnik, o którym mowa w art. 15 Ustawy o VAT.

Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy o VAT wprowadza mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu usług przez usługobiorcę. Warunkiem zastosowania odwrotnego obciążenia na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy o VAT względem usług, do których stosuje się art. 28b jest, aby usługodawca nie posiadał siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju. Natomiast usługobiorcą był m.in. podatnik, o którym mowa w art. 15 Ustawy o VAT posiadający siedzibę działalności gospodarczej bądź stałe miejsce prowadzenia działalności na terytorium kraju.

W analizowanej sprawie (...) nie posiada ani siedziby działalności gospodarczej, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Mając na uwadze powyższe regulacje, zdaniem Wnioskodawcy w opisanym stanie faktycznym, w przypadku, gdy usługi zarządzania płynnością finansową będą świadczone przez lidera Cash Pool nieposiadającego ani siedziby, ani stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju na rzecz Spółki, która posiada w Polsce swoją siedzibę, usługi te powinny być traktowane jako import usług na terytorium Polski, do których rozliczenia zobowiązany jest Wnioskodawca.

Zatem, z tytułu nabycia przez Wnioskodawcę usługi świadczonej przez (...), Spółka jest zobowiązana do rozliczenia VAT z tytułu importu usług.

Niemniej, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Mając na uwadze przedstawiony opis stanu faktycznego, stwierdzić należy, że opisana usługa Cash Poola świadczona przez (...) na rzecz Wnioskodawcy w ramach opisanego systemu podlega zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 Ustawy o VAT.

Wnioskodawca pragnie zaznaczyć, że powyższy pogląd wielokrotnie znajdował potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez organy podatkowe, w tym m.in. w:

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 7 października 2022 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.603.2022.2.WN;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 22 września 2021 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.465.2021.2.DM;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 29 września 2020 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.322.2020.3.KM;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 29 września 2020 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.317.2020.3.RK;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 28 września 2017 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.423.2017.1.WN;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 23 maja 2017 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.113.2017.1.MP;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 9 maja 2017 r., sygn. 2461-IBPP2.4512.85.2017.2JCz;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 21 lutego 2017 r., sygn. 2461-IBPP2.4512.1037.2016.1.ICz;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 20 stycznia 2016 r., sygn. IPPP1/4512-1227/15-2/AŻ;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 10 marca 2016 r., sygn. ITPP1/4512-1125/15/IK;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 25 stycznia 2016 r., sygn. IPPP3/4512-1006/15-2/PC;

•interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 12 stycznia 2016 r., sygn. ITPP1/4512-1017/15/IK.

W odniesieniu natomiast do kwestii czy obrót będzie wchodził do proporcji obliczanej w oparciu o art. 90 Ustawy o VAT, Wnioskodawca wskazuje na poniższe regulacje.

Zgodnie z treścią art. 90 ust. 1 Ustawy o VAT, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Na podstawie art. 90 ust. 2 Ustawy o VAT, jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

W myśl art. 90 ust. 3 Ustawy o VAT, proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Należy również zauważyć, że w świetle art. 90 ust. 6 Ustawy o VAT, do obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3, nie wlicza się obrotu z tytułu transakcji dotyczących:

1)pomocniczych transakcji w zakresie nieruchomości i pomocniczych transakcji finansowych;

2)usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, w zakresie, w jakim transakcje te mają charakter pomocniczy.

Zdaniem Wnioskodawcy, działania podejmowane przez Wnioskodawcę w związku z uczestnictwem w Cash Poolu nie stanowią świadczenia usług w rozumieniu art. 8 Ustawy o VAT, a odsetki uzyskane przez Wnioskodawcę nie stanowią wynagrodzenia z tego tytułu.

Wnioskodawca zaznacza, że Spółka nie działa w charakterze podatnika VAT, w rozumieniu art. 15 ust. 1 Ustawy o VAT. W wyniku importu usług nabywca nie wykonuje bowiem żadnej usługi - jest wyłącznie zobowiązany do rozliczenia VAT z tytułu jej nabycia.

Uwzględniając powyższe, do obrotu będącego podstawą do obliczenia proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 3 Ustawy o VAT, nie wlicza się takich zdarzeń jak import usług. Tym samym wartość importu usług nie powiększa kwoty obrotu, o którym mowa w art. 90 ustawy.

Mając na uwadze powyższe, w ramach systemu Cash Poola (...) świadczyć na rzecz Wnioskodawcy usługi finansowe zwolnione z VAT, wskutek czego Wnioskodawca ma obowiązek wykazania importu usług zwolnionych z VAT i jednocześnie nie jest obowiązany do uwzględniania tego importu usług w podstawie obliczenia proporcji, o której mowa w art. 90 Ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług:

₋w zakresie uznania czynności wykonywanych przez Państwa – Uczestnika w strukturze Cash-Poola za usługi w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT jest nieprawidłowe,

₋w pozostałym zakresie jest prawidlowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:

Z powyższego przepisu wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju, przez które – stosownie do definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy – rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że:

Pod pojęciem usługi należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

‒w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

‒świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem, za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

‒istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

‒wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

‒istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

‒odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

‒istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Ponadto, zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 8 ust. 2 ustawy, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług.

W myśl art. 8 ust. 2 ustawy:

Z powyższych zapisów wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione określone warunki:

‒w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa – użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia – w całości lub w części – podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie),

‒w przypadku świadczenia usług – świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zatem dla ustalenia, czy konkretna, nieodpłatna czynność podlega opodatkowaniu w związku z uznaniem jej za odpłatne świadczenie usług, istotny jest cel jej świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności, jakie w danej sprawie występują.

Należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu:

Należy zauważyć, że polskie przepisy podatkowe nie zawierają regulacji dotyczących umowy cash poolingu. Występująca w obrocie prawnym jako umowa nienazwana – umowa cash poolingu porównywana jest często z umową pożyczki. Chociaż umowa ta do pewnego stopnia przypomina w swym charakterze uregulowaną w polskim prawie umowę pożyczki, jednak nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Umowa „cash poolingu” jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników, to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Usługa cash poolingu jest usługą zazwyczaj wykonywaną przez bank. Natomiast uczestnictwo w strukturze cash poolingu nie jest żadnym świadczeniem. Należy pamiętać, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów/świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi bowiem być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonywaniem działa jako podatnik podatku VAT.

Państwa wątpliwości w zakresie podatku od towarów i usług, objęte pytaniem nr 2, dotyczą kwestii czy z tytułu uczestnictwa w strukturze cash poolingu będą Państwo działali w charakterze podatnika VAT jako podmiot wykonujący czynności podlegające opodatkowaniu VAT.

Z uwagi na cechy charakterystyczne systemu Cash Poolingu należy zauważyć, że w niniejszej sprawie, w roli usługodawcy oraz zarządzającego systemem występuje Lider, który będzie obsługiwał umowę Cash Poola. To Lider wykonuje na rzecz Państwa jako Uczestnika, szereg czynności składających się łącznie na jedną usługę w postaci systemu zarządzania płynnością finansową, tzw. usługi cash-poolingu. Państwo natomiast, jako Uczestnik systemu, będą jedynie angażować swoje środki pieniężne zgromadzone na rachunku, poprzez ich przekazywanie do Lidera, a także będą Państwo korzystać ze środków pieniężnych przekazywanych przez Lidera. Nie będą tez Państwo zobligowani do płacenia Liderowi dodatkowej opłaty (poza odsetkami) za udział w Cash Poolu.

Mając na uwadze powyższe, jako Uczestnik systemu Cash Poola nie będą Państwo świadczyć usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Jak bowiem wynika z opisu sprawy, Państwo jako Uczestnik struktury Cash Poola nie będą wykonywać żadnych czynności i nie będą w konsekwencji uzyskiwać wynagrodzenia z tego tytułu.

Podejmowane przez Państwa czynności w ramach opisanej umowy nie będą również stanowić nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z opłatnym świadczeniem usługi, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, gdyż treść wniosku nie wskazuje, by miały one służyć do celów innych niż Państwa działalność gospodarcza. Zatem z tytułu wykonywania ww. czynności, nie będą Państwo działać w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Podsumowując należy stwierdzić, że w świetle art. 5 ust. 1 ustawy, z tytułu uczestnictwa w systemie Cash Poola nie będą Państwo wykonywać czynności  w rozumieniu art. 8 ustawy, podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Jednakże w ramach opisanego Systemu, Państwo jako Uczestnik będą nabywać usługi finansowe świadczone przez Lidera.

Odnosząc się do powyższego należy zauważyć, że w przypadku świadczenia usług, bardzo istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy, czy dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług regulują przepisy art. 28a do 28o ustawy.

Stosownie do art. 28a ustawy:

Art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalania miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji, jest podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy.

Państwo jako Uczestnik Systemu spełniają definicję podatnika, wskazaną w cytowanym powyżej art. 28a ustawy.

Zgodnie z zasadą ogólną zawartą w art. 28b ust. 1 ustawy:

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że miejscem świadczenia, a tym samym miejscem opodatkowania usług zarządzania systemem cash poolingu świadczonych przez Lidera i Bank– stosownie do treści art. 28b ust. 1 ustawy – jest miejsce, w którym usługobiorca posiada siedzibę, a zatem Polska.

Na podstawie art. 2 pkt 9 ustawy:

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy:

Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy wprowadza mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu usług przez usługobiorcę. Powiązanie tego mechanizmu z regulacjami w zakresie określenia miejsca świadczenia usług ma na celu, z jednej strony opodatkowanie usług w miejscu ich konsumpcji, a z drugiej strony, zaoszczędzenie usługodawcy obowiązków związanych z rejestracją oraz rozliczeniem podatku.

Warunkiem zastosowania odwrotnego obciążenia na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy względem usług, do których stosuje się art. 28b jest, aby usługodawca nie posiadał siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju. Natomiast usługobiorcą był m.in. podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy posiadający siedzibę działalności gospodarczej bądź stałe miejsce prowadzenia działalności na terytorium kraju.

W przedmiotowej sprawie usługodawca – Lider – nie posiada ani siedziby działalności gospodarczej, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, (jak zostało wskazane we wniosku funkcję Lidera pełni spółka powiązana utworzona zgodnie z prawem (...)).

W związku z powyższym to na Państwie – Polskim Uczestniku – spoczywa obowiązek rozliczenia nabywanych usług, do których ma zastosowanie art. 28b ustawy. W takim przypadku spełnione są wszystkie warunki uprawniające do zastosowania art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy.

W konsekwencji, z tytułu nabycia od Lidera usługi w ramach umowy Cash Poolingu będą Państwo zobowiązani do rozliczenia podatku od towarów i usług na zasadzie importu usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 w związku z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy.

W związku z powyższym stanowisko w zakresie pytania 2 jest nieprawidłowe.

Kolejną wątpliwością Państwa jest czy obrót z tego tytułu będzie zwolniony z VAT i nie będzie wchodził do proporcji obliczanej w oparciu o art. 90 Ustawy o VAT (pytanie nr 3) i czy w ramach systemu Cash Poola Lider świadczy na rzecz Państwa usługi finansowe zwolnione z VAT, wskutek czego mają Państwo obowiązek wykazania importu usług zwolnionych z VAT i jednocześnie nie są obowiązani do uwzględniania tego importu usług w podstawie obliczenia proporcji, o której mowa w art. 90 Ustawy o VAT.

W odniesieniu do kwestii zwolnienia od podatku nabywanych przez Państwa usług, wskazać należy, że ustawodawca zarówno w treści ustawy, jak i przepisów wykonawczych przewidział dla niektórych czynności zwolnienie od podatku.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT:

Z kolei w świetle regulacji art. 43 ust. 15 ustawy:

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia od podatku usług finansowych oparte zostały na obiektywnych kryteriach, nie są zaś uzależnione od rodzaju podmiotu świadczącego te usługi.

W analizowanej sprawie Lider wykonuje na rzecz Państwa, jako Uczestnika, szereg czynności składających się łącznie na usługę w postaci kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową, czyli cash poolingu. Zatem biorąc pod uwagę cechy charakterystyczne zaprezentowanej umowy Cash Poola, a także to, że wśród wymienionych w art. 43 ust. 15 ustawy czynności wyłączonych ze zwolnienia nie ma usług cash poolingu (zarządzania płynnością finansową), należy stwierdzić, że usługi zarządzania płynnością finansową świadczone przez Lidera na Państwa rzecz, w ramach opisanego systemu Cash Poola, podlegać będą zwolnieniu od podatku, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Tym samym w przypadku nabycia przez Państwa opisanych usług zarządzania płynnością finansową (tzw. cash poolingu), miejscem ich świadczenia i opodatkowania – zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy – będzie terytorium kraju, w którym usługobiorca (Państwo) posiada siedzibę (tj. Polska).

Tym samym, w opisanej sytuacji, będą Państwo zobowiązani do rozpoznania importu usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 w związku z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, przy czym czynność ta korzystać będzie ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

W odniesieniu natomiast do kwestii czy obrót będzie wchodził do proporcji obliczanej w oparciu o art. 90 Ustawy o VAT, należy wskazać na poniższe regulacje.

Zgodnie z treścią art. 90 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 90 ust. 2 ustawy:

W myśl art. 90 ust. 3 ustawy:

Należy również zauważyć, że w świetle art. 90 ust. 6 ustawy:

Jak wskazano powyżej, działania podejmowane przez Państwa w związku z uczestnictwem w Umowie cash poolingu nie stanowią świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ustawy. Odsetki uzyskane przez Państwa w związku z uczestnictwem w Systemie nie stanowią wynagrodzenia z tytułu ich świadczenia. Nie będą Państwo działać w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

W tym miejscu należy zaznaczyć, iż w wyniku importu usług nabywca nie wykonuje żadnej usługi – jest wyłącznie zobowiązany do rozliczenia podatku od towarów i usług z tytułu jej nabycia.

Uwzględniając powyższe, do obrotu będącego podstawą do obliczenia proporcji, o której mowa w art. 90 ust. 3 ustawy, nie wlicza się takich zdarzeń jak import usług. Tym samym wartość importu usług nie powiększa kwoty obrotu, o którym mowa w art. 90 ustawy.

Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, iż świadczone na rzecz Państwa usługi, stanowiące dla Państwa import usług nie będą powiększały kwoty obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3 ustawy.

Tym samym Państwa stanowisko, w kwestii objętej pytaniami nr 3 i 4, jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Państwa i nie rozstrzyga w kwestii opodatkowania czynności wykonywanych przez pozostałe podmioty uczestniczące w strukturze cash poolingu.

Ta interpretacja stanowi ocenę Państwa stanowiska wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług. Ocena Państwa stanowiska w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych jest przedmiotem odrębnego rozstrzygnięcia.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935, dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.