Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

25 września 2024 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zastosowania zwolnienia od podatku VAT do świadczonych usług.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest podmiotem utworzonym według prawa polskiego, prowadzącym działalność w zakresie międzynarodowego zarządzania wierzytelnościami, w tym zakupu należności, realizacji zabezpieczeń, outsourcingu procesów biznesowych oraz prowadzenia windykacji na zlecenie. Spółka na podstawie decyzji z (…) czerwca 2010 r. nr (…) wydanej przez Komisję Nadzoru Finansowego uzyskała zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszu sekurytyzacyjnego.

B. S.A. (dalej: „B.”,) jest założycielem i zarządcą Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego (dalej: „Fundusz”).

Fundusz jest podmiotem ściśle regulowanym ustawą z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 681 ze zm.; dalej: „ustawa o FI”) obowiązanym lokować określoną wartości aktywów funduszu zgodnie z ustawą o FI w:

• określone wierzytelności,
• papiery wartościowe inkorporujące wierzytelności pieniężne,
• prawa do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności.

Spółka zawarła z B. umowę (dalej: „Umowa”), której przedmiotem jest zarządzanie portfelem inwestycyjnym Funduszu.

Na mocy przedmiotowej Umowy, B. przekazuje Wnioskodawcy zarządzanie portfelem inwestycyjnym Funduszu, który obejmuje wierzytelności należące do Funduszu w dniu zawarcia Umowy oraz nabywane w trakcie jej obowiązywania.

Na wykonywanie przedmiotowej usługi składa się kompleksowy proces zarządzania portfelem wierzytelności Funduszu obejmujący podejmowanie i dokonywanie określonych czynności faktycznych i prawnych mających na celu nabywanie przez Fundusz wierzytelności lub uzyskanie korzyści z wierzytelności, a następnie doprowadzenie do zaspokojenia roszczeń cywilnoprawnych Funduszu wobec dłużników, w tym czynności windykacyjne, a także podejmowanie innych czynności powstających w związku ze specyfiką działalności Funduszu, w szczególności działalność inwestycyjna i sekurytyzacja wierzytelności, w tym dochodzenie spłaty lub innego zaspokojenia roszczeń.

Dla wykonywania powyżej opisanych czynności, tj. dla efektywnego zarządzania jakością portfela inwestycyjnego Funduszu, konieczne jest posiadanie odpowiedniego zaplecza personalnego, a także doświadczenia w zakresie funkcjonowania rynku wierzytelności. W praktyce zatem, dla zapewnienia kompetentnego i efektywnego zarządzania aktywami Funduszu (wierzytelnościami) konieczny jest zakup usług dostosowanych do charakteru tych aktywów. Spółka, jako podmiot od lat aktywny na rynku wierzytelności dysponuje wszelkimi warunkami technicznymi i organizacyjnymi, wiedzą i doświadczeniem w zakresie funkcjonowania tego rynku. Dlatego też strony (Spółka, Towarzystwo, Fundusz) zdecydowały się na zawarcie Umowy na świadczenie przedmiotowych usług. Warto podkreślić, że zawarcie takiej umowy w celu outsourcingu czynności zarządzania portfelem inwestycyjnym może odbyć się jedynie za uprzednim uzyskaniem zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego, które Spółka posiada.

Czynności podejmowane przez Spółkę na potrzeby zarządzania portfelem obejmują w szczególności:

1)aktywne poszukiwanie wierzytelności, które mogą zostać nabyte przez Fundusz albo w których Fundusz może uczestniczyć,

2)przeprowadzenie analizy oraz wyceny przedinwestycyjnej nabywanych wierzytelności do portfela inwestycyjnego,

3)reprezentowanie Funduszu w procesie inwestycyjnym, w tym między innymi dokonywanie badania stanu wierzytelności/pakietów wierzytelności przed złożeniem oferty, składanie ofert, negocjowanie warunków zakupu i sprzedaży wierzytelności,

4)podejmowanie decyzji inwestycyjnych dotyczących zakupu oraz sprzedaży wierzytelności,

5)reprezentowanie Funduszu przy zawieraniu oraz wykonywaniu umów nabycia oraz innych umów, na podstawie których Fundusz nabywa wierzytelności lub prawa do świadczeń z tytułu wierzytelności,

6)dostarczanie B. niezbędnych danych do wyceny należności oraz branie udziału, organizowanie i reprezentowanie Funduszu w procesie deinwestycji,

7)wybieranie oraz zawieranie umów na świadczenie na rzecz Funduszu usług prawnych dotyczących postępowań przedsądowych, sądowych i egzekucyjnych oraz wszelkich innych postępowań w zakresie spłaty i egzekucji należności Funduszu,

8)podejmowanie i koordynowanie działań windykacyjnych, w ramach windykacji pozasądowej i sądowej, w tym między innymi prowadzenie negocjacji w imieniu Funduszu w zakresie sposobu i terminu spłaty wierzytelności realizowanych w formie kontaktu korespondencyjnego, telefonicznego, za pośrednictwem poczty elektronicznej lub ewentualnie poprzez kontakt osobisty z dłużnikiem, o ile okaże się to konieczne,

9)zarządzanie wierzytelnościami, w tym m.in. monitorowanie i ustalanie stanu wierzytelności,

10)dostarczanie Funduszowi oraz zlecanie osobom trzecim wycen dotyczących nieruchomości oraz ruchomości, które stały się własnością Funduszu w toku egzekucji/ pobierania wierzytelności,

11)przedkładanie Funduszowi raportów na warunkach określonych w Umowie,

12)powiadamianie B. o czynnościach podejmowanych w związku z realizacją świadczeń wynikających z wierzytelności,

13)ustalanie stóp procentowych, kosztów i opłat związanych z windykacją wierzytelności oraz przekazywanie tych informacji Funduszowi i dłużnikom,

14)przekazywanie informacji o zobowiązaniach dłużników do biur lub giełd wierzytelności według własnego uznania i oceny oraz z uwzględnieniem celu Umowy,

15)w przypadku zawarcia przez Fundusz umowy z biurem lub giełdą wierzytelności, podejmowanie wszelkich czynności prawnych oraz pozaprawnych niezbędnych do prawidłowego wykonania takiej umowy przez Fundusz.

Wnioskodawca, na podstawie Umowy jest zobowiązany również do:

• przygotowywania oraz przekazywania B. raportów na zasadach określonych w Umowie,
• dokumentowania źródeł decyzji inwestycyjnych dotyczących portfela wierzytelności zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 18 listopada 2020 r. w sprawie sposobu, trybu oraz warunków prowadzenia działalności przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych, tym transakcji niezawartych w ramach strategii inwestycyjnej Funduszu w sposób określony w ww. rozporządzeniu oraz do zapewnienia B. stałego dostępu do tych informacji oraz dokumentów,
• przesyłania B. okresowych raportów dotyczących zdarzeń określonych w Umowie,
• prowadzenia rejestru transakcji zawieranych przez Fundusz, zgodnie z odpowiednimi przepisami oraz zapewnienia B. dostępu do tych informacji,
• przekazywania B. informacji niezbędnych do wykonywania przez B. i Fundusz obowiązków informacyjnych,
• zapewnienia dostępu do przechowywanej i zarchiwizowanej dokumentacji i innych nośników danych dotyczących należności.

Na mocy Umowy Spółka nie może zlecać podwykonawstwa całości lub znacznej części zarządzania aktywami, chyba że Zgromadzenie Inwestorów lub B. ustalą inaczej.

W celu prawidłowego wykonania Umowy, B. powierzyło Spółce przetwarzanie danych osobowych w zakresie określonym w procedurach i instrukcjach wynikających z Umowy. Czynności te wykonywane są wyłącznie w celach związanych z wykonywaniem Umowy. Strony zobowiązały się ponadto do bezterminowego zachowania poufności w sprawach dotyczących Umowy w rozumieniu ustawy o FI.

Za wykonywane usługi w ramach Umowy, Spółka otrzymuje wynagrodzenie z tytułu zarządzania wierzytelnościami naliczane jako prowizja w odniesieniu do każdego pojedynczego zakupionego portfela wierzytelności.

Pytanie

Czy usługi, które Wnioskodawca świadczy na podstawie zawartej Umowy podlegają zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Spółki usługi, które Wnioskodawca świadczy na podstawie zawartej Umowy podlegają zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT.

Uwagi ogólne

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.

Równocześnie, zgodnie z dyspozycją wskazaną w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT, zwalnia się od podatku VAT m. in. usługi zarządzania:

a)funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,

b)portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Wskazać również należy, że w treści art. 43 ust. 15 ustawy o VAT zastrzeżono, iż zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT nie ma zastosowania do:

• czynności ściągania długów, w tym factoringu,
• usług doradztwa,
• usług w zakresie leasingu.

Mając na względzie powyższe Wnioskodawca wskazuje, że z powyższych regulacji wynika, iż zastosowanie zwolnienia przedmiotowego z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT możliwe jest, jeżeli zostaną łącznie spełnione następujące warunki:

1. wykonywane usługi polegają na czynnościach polegających na zarządzaniu funduszami inwestycyjnymi lub alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi albo ich portfelami lub ich częścią oraz

2. wykonywane usługi zarządzania powinny dotyczyć funduszy inwestycyjnych/alternatywnych funduszy inwestycyjnych w rozumieniu ustawy o FI;

3. usługi nie stanowią czynności ściągania długów, doradztwa, czy też usług leasingu.

Jak zostało wskazane przez Wnioskodawcę w opisanym stanie faktycznym, Fundusz jest funduszem inwestycyjnym zamkniętym, powołanym w myśl ustawy o FI oraz działającym zgodnie z tą ustawą.

Zgodnie ze wskazaniami zawartymi w art. 3 ust. 1 ustawy o FI, fundusz inwestycyjny należy definiować jako osobę prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

Jednocześnie, w art. 14 ust. 3 ustawy o FI wskazano, że fundusz inwestycyjny może być utworzony m.in. jako fundusz inwestycyjny zamknięty.

Mając powyższe na względzie, Wnioskodawca wskazuje, że Fundusz, którym zarządza Spółka stanowi alternatywny fundusz inwestycyjny w rozumieniu ustawy o FI, gdyż zgodnie z art. 3 ust. 4 pkt 2) ustawy o FI fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako fundusz inwestycyjny otwarty albo alternatywny fundusz inwestycyjny, a alternatywnym funduszem inwestycyjnym jest specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

W świetle powyższego należy zatem stwierdzić, że usługi zarządzania będące przedmiotem niniejszego wniosku dotyczą bez wątpliwości funduszu inwestycyjnego - Fundusz bowiem został powołany w myśl ustawy o FI oraz działa i będzie działać zgodnie z literalnym brzmieniem tych przepisów.

Wskazać również należy, iż dla stosowania przedmiotowego zwolnienia nie jest istotna podmiotowość świadczącego usługę zarządzania, w związku z czym, wskazane zwolnienie znajdzie zastosowanie do wszelkich podmiotów świadczących usługi zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu inwestycyjnego lub jego części.

Definicja usług zarządzania

W odniesieniu do usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi lub ich portfelami inwestycyjnymi, Wnioskodawca wskazuje, iż ustawodawca nie zdecydował się na zawarcie legalnej definicji przedmiotowych usług w ustawie o VAT. Jednocześnie, definicja taka nie została zawarta również w Dyrektywie 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: „Dyrektywa VAT”).

Jako rezultat powyższego, w celu zdefiniowania usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi lub ich portfelami inwestycyjnymi, odwołać należy się do innych regulacji wspólnotowych, jak i również orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”) oraz polskich sądów administracyjnych.

Zgodnie z Załącznikiem I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany Dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dz. U. UE. L 174/1; dalej: „Dyrektywa ZAFI”), zarządzanie alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi polega na:

1)zarządzaniu portfelami inwestycyjnymi;

2)zarządzaniu ryzykiem;

3)administrowaniu, tj.:

a)obsłudze prawnej i usługach w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami; zarządzaniu funduszami;

b)obsłudze zapytań klientów;

c)wycenie i wyznaczaniu ceny (w tym zeznania podatkowe);

d)monitorowaniu przestrzegania uregulowań;

e)prowadzeniu rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa i udziałów;

f)podziale dochodu;

g)emisji i umarzaniu jednostek uczestnictwa i udziałów;

h)ustaleniach umownych, w tym wysyłaniu świadectw;

i)przechowywaniu ksiąg;

4)wprowadzaniu do obrotu;

5)innej działalności związanej z aktywami, a mianowicie usługach niezbędnych do wypełniania funkcji powierniczej funduszu, zarządzaniu infrastrukturą, działalności w zakresie administrowania nieruchomościami, poradami dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, poradach i usługach związanych z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i innymi usługami związanymi z zarządzaniem funduszami oraz spółkami i innymi aktywami.

Ponadto z orzecznictwa TSUE w kontekście usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi wynika, iż: „Samo pojęcie „zarządzanie funduszami” jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwa członkowskie. (...) pojęcie to obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli - gdy oceniać je globalnie - tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami” - tak wyrok z 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 Abbey National plc, lnscape Investment Fund przeciwko Commissioners of Customs Excise.

Podobne stanowisko TSUE wyraził również m. in. w wyroku z 7 marca 2013 r. GfBk Gesselschaft fur Bórsenkommunikation mbH vs. Finanzamt Bayreuth, C-275/11, w którym TSUE stwierdził m. in., iż: „usługi doradztwa inwestycyjnego w zakresie inwestowania w zbywalne papiery wartościowe świadczone przez osobę trzecią na rzecz B. zarządzającego specjalnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi” do celów zwolnienia ustanowionego we wskazanym przepisie, nawet gdyby osoba trzecia nie działała na podstawie upoważnienia w rozumieniu art. 5g dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/10. W tym względzie aby usługi zarządzania świadczone przez osobę trzecią można było zakwalifikować jako transakcje podlegające zwolnieniu w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, muszą one stanowić w globalnej ocenie odrębną całość oraz spełniać szczególne i istotne funkcje z zakresu zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”.

Tym samym TSUE w swoich wyrokach podkreśla, że na pojęcie zarządzania funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, które celowo nie są definiowane, gdyż nie sposób ich ograniczyć do jednego katalogu - muszą jednak one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Również wykonywanie ich przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie całościowego świadczenia z zarządzaniem portfelem funduszu.

Do powyższych przepisów oraz rozstrzygnięć odnosiły się również wielokrotnie polskie sądy administracyjne oraz organy podatkowe w zakresie stosowania zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT do czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

Przykładowo Wnioskodawca wskazuje na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: „NSA”) z 21 stycznia 2016 r. sygn. akt I FSK 1915/14, w którym stwierdzono, że: „Zdaniem Sądu «zarządzanie» funduszami inwestycyjnymi, bez względu na to, jak szerokie znaczenie nadać temu pojęciu - z istoty swej - wymaga bieżącego uczestniczenia w działalności specyficznej, typowej dla tego funduszu, do której należy m.in. administrowanie nim, a nie wyłącznie administrowanie wierzytelnościami bez decydowania o nich w związku z zadaniami funduszu sekurytyzacyjnego”.

Ponadto, w przedstawionym wyżej wyroku NSA stwierdził, iż: „usługi mogą zostać uznane za usługi zarządzania funduszem jeżeli tworzą odrębną całość i - jeśli je oceniać globalnie - są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Przez zarządzanie funduszem inwestycyjnym należy rozumieć również zarządzenie jego majątkiem, które jednak ogranicza się do czynności zbiorowego inwestowania w ten majątek. Zarządzanie takie nie obejmuje natomiast eksploatacji tego majątku”.

Odnosząc się natomiast do interpretacji indywidualnych wydanych przez organy podatkowe Wnioskodawca przykładowo wskazuje na:

• interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: „DKIS”) z 6 września 2019 r. sygn. 0114-KDIP4.4012.396.2019.2.AS, w której organ wskazał, że: „Zgodnie z orzecznictwem TSUE pojęcie „zarządzania” może obejmować różne odrębne usługi np. usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy (wyrok C-169/04), czy też usługi doradztwa inwestycyjnego (wyrok C-275/11), które będą korzystały ze zwolnienia, nawet jeżeli będą świadczone przez zarządzających będących osobami trzecimi. Jedynym warunkiem jest, aby usługi te spełniały szczególne i istotne funkcje zarządzania specjalnymi warunkiem jest, aby usługi te spełniały szczególne i istotne funkcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”,
• interpretację indywidualną DKIS z 6 września 2019 r. sygn. 0114-KDIP4.4012.396.2019.2.AS podkreślającą, że „Mając na uwadze, że przepisy ustawy o VAT wprost wskazują, że zwolnienie dla czynności zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi powinno być rozumiane zgodnie z przepisami o zarządzaniu tymi funduszami, a zatem wykonywane przez Wnioskodawcę czynności w zakresie alternatywnych funduszy inwestycyjnych: specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych i funduszy inwestycyjnych zamkniętych należy rozpatrywać w oparciu o przepisy ww. Dyrektywy ZAFI oraz ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Na konieczność dokonania analizy pojęcia zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi w oparciu o ww. przepisy ustawy i Dyrektywy ZAFI wskazał również WSA w wyroku z 18 lipca 2018 r. sygn. akt III SA/Wa 3563/17”.
• interpretację indywidualną Izby Skarbowej w Poznaniu z 6 września 2019 r., sygn. ILPP2/4512-1-272/16-2/SJ, w której organ wyjaśnił, że: „czynności wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz Funduszu stanowić będą usługę kompleksową, gdzie wszystkie czynności wchodzące w jej zakres łączy wspólny cel - zmaksymalizowania zysków, jakie aktywa (wierzytelności) mogą przynieść Funduszowi. Stąd też dokonywanie podziału ww. czynności, i traktowanie każdej z nich z osobna w zaistniałych okolicznościach przybierałoby sztuczny charakter. (...) Z powołanego orzeczenia w sprawie C-169/04 wynika, że zarządzanie funduszami powierniczymi obejmuje usługę w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy, świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli tworzą one odrębną całość i wypełniają funkcje specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Z uwagi na powyższe przepisy oraz powołane orzecznictwo wspólnotowe uznać należy, że świadczona usługa, o której mowa we wniosku, niewątpliwie mieści się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku VAT, a zatem objęta jest na mocy tego przepisu zwolnieniem od podatku”.

Kompleksowość usług zarządzania

Wnioskodawca na mocy powyższych ustaleń TSUE oraz praktyki organów pragnie zauważyć, iż „zarządzanie funduszem” należy interpretować jako wszystkie te działania, które są związane z prowadzeniem działalności funduszu. Usługi, które są wykonywane w ramach Umowy stanowią usługi zarządzania Funduszem tworzące odrębną całość i - jeśli je oceniać globalnie - są specyficzne i istotne dla zarządzania tym Funduszem.

Analiza wyżej wskazanych przepisów, orzeczeń oraz interpretacji pozwala zauważyć, że szczególnie istotnym przy określaniu zakresu zwolnienia jest charakter kompleksowości świadczonych usług związanych z systemem zarządzania funduszami. Pojęcie usługi kompleksowej powstało na podstawie orzecznictwa, w tym orzecznictwa TSUE i stanowi, iż usługa kompleksowa ma miejsce w przypadku gdy jedno świadczenie, złożone z minimum dwóch odrębnych elementów, jednego będącego głównym i drugiego dodatkowego, dla których to elementów - gdyby były one świadczone odrębnie-obowiązywałyby różne stawki VAT, należy opodatkować według jednej stawki VAT mającej zastosowanie do tego jednego świadczenia, określonej w zależności od głównego elementu - nawet gdy można zidentyfikować cenę za każdy odrębny element składający się na całkowitą cenę (przykładowo wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 25 kwietnia 2018 r. sygn. VIII SA/Wa 37/18).

Praktyka organów podatkowych podkreśla, że nawet niemające charakteru stricte zarządczego usługi - jak np. usługi windykacji czy usługi prawne - jeśli są świadczone w ramach jednej umowy o zarządzanie ze spółką - i nie stanowią wyodrębnionych, czysto technicznych czynności - to należy je jako kompleksową usługę zarządzania objąć zwolnieniem z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT (przykładowo wskazywana wyżej interpretacja o sygn. ILPP2/4512-1-272/16-2/S).

Powyższe kwestie znajdują również odzwierciedlenie w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 4 września 2018 r. o sygn. I SA/Gd 663/18, gdzie wskazano, że „biorąc pod uwagę powołane wyżej przepisy oraz wnioski płynące z orzecznictwa TSUE dla zastosowania do usług świadczonych na rzecz funduszy inwestycyjnych zwolnienia z VAT przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT konieczne jest aby usługi świadczone przez podatnika na rzecz funduszu:

• mieściły się w zakresie przedmiotowym usług zarządzania,
• stanowiły czynności specyficzne i istotne z punktu widzenia działalności funduszu sekurytyzacyjnego,
• stanowiły usługę kompleksową tworzącą odrębną, logicznie skonstruowaną i spójną całość oraz realizowały cel wprowadzenia zwolnień z VAT dla usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi”.

Usługi zarządzania świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy

Mając powyższe na względzie Wnioskodawca stwierdza, iż czynności zarządzania, które Spółka wykonuje na podstawie zawartej Umowy:

• mieszczą się w zakresie przedmiotowym usług zarządzania portfelem inwestycyjnym alternatywnego funduszu inwestycyjnego (gdyż obejmują zarówno czynności związane z zarządzaniem portfelem inwestycyjnym, tj. poszukiwanie aktywów, które mogą być nabyte do portfela, przeprowadzanie badań stanu wierzytelności, które mogą być nabyte do portfela, reprezentację Funduszu w procesie inwestycyjnym oraz czynności windykacyjne), a zakres realizowanych czynności w ramach „zarządzania portfelem” obejmuje szeroki zakres świadczeń, które mogą być uznane za wykonywane „w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy” podlegającego zwolnieniu zgodnie z praktyką organów podatkowych,
• stanowią czynności specyficzne i istotne z punktu widzenia działalności Funduszu/B. i zapewniają efektywne zarządzanie całością aktywów Funduszu,
• wszystkie czynności zarządzania, które realizuje Wnioskodawca, tworzą odrębną, logicznie skonstruowaną i spójną całość, która umożliwia pełną, kompleksową obsługę Funduszu, tj. pozwala na pozyskiwanie nowych opcji inwestycyjnych, sprawne zarządzanie posiadanymi aktywami oraz wypełnianie obowiązków ustawowych, co potwierdza Umowa, która została zawarta pomiędzy B. a Spółką, a co za tym idzie czynności te stanowią usługę kompleksową, za którą zostało przewidziane jedno wynagrodzenie,
• realizują cel wprowadzenia zwolnień z VAT dla usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi, które jako przewidziane bezpośrednio w Dyrektywie VAT, powinny być również definiowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego. Jak wskazał TSUE w wyroku z 9 grudnia 2015 r. C-595/13 w sprawie Fiscale Eenheid, celem stosowania tego zwolnienia jest między innymi ułatwienie inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, bez ponoszenia kosztów VAT, co ma zapewnić neutralność podatkową w kwestii wyboru między bezpośrednim inwestowaniem w papiery wartościowe a inwestowaniem w nie za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Warunkiem jednak tego jest poddanie funduszu szczególnemu nadzorowi państwowego. W opinii Wnioskodawcy zatem cel ten jest w osiągany, gdy spełniając wszystkie przesłanki zwolnienia z ustawy o VAT, Fundusz prowadzi działalność w myśl ustawy o FI i zawiera umowę na zarządzanie wierzytelnościami z podmiotem posiadającym w tym zakresie zezwolenie KNF.

Z uwagi na powyższe okoliczności, zdaniem Wnioskodawcy, należy przyjąć, że zakres świadczonych przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy czynności mieści się w definicji usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi/ alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi lub ich portfelem, wykształconej w praktyce orzeczniczej TSUE oraz polskich sądów administracyjnych i organów podatkowych.

Mając zatem na względzie całokształt przedstawionego uzasadnienia Wnioskodawca wskazuje, iż w jego ocenie:

• Spółka wykonuje czynności zarządzania funduszem inwestycyjnym lub portfelami inwestycyjnymi funduszu inwestycyjnego,
• usługi zarządzania, które wykonuje Wnioskodawca dotyczą alternatywnego funduszu inwestycyjnego w rozumieniu ustawy o FI,
• usługi te nie stanowią czynności ściągania długów, doradztwa, czy też usług leasingu, gdyż stanowią jedną usługą kompleksową zarządzania,

a tym samym, w ocenie Wnioskodawcy są spełnione wszystkie przesłanki do uznania, iż usługi, które świadczy Spółka podlegają zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT.

Dodatkowo, Wnioskodawca podkreśla również, iż zwolnienie z podatku VAT usług zbliżonych do usług, które świadczy Wnioskodawca, było wielokrotnie potwierdzane w interpretacjach indywidualnych, tj. m.in., w:

• interpretacji indywidualnej z 22 listopada 2017 r. nr 0112-KDIL1-1.4012.450.2017.1.AD, w której DKIS potwierdził, że usługi polegające na:
• zarządzaniu wierzytelnościami sensu stricto,
• poszukiwaniu wierzytelności, które zgodnie z polityką inwestycyjną Funduszu mogą być przedmiotem inwestycji Funduszu,
• przygotowaniu analiz i projektów inwestycyjnych dotyczących inwestycji w wierzytelności,
• negocjowaniu warunków i podpisywaniu, w imieniu Funduszu na podstawie pisemnych pełnomocnictw udzielonych przez Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (dalej: Towarzystwo), umów inwestycyjnych związanych z sekurytyzowanymi wierzytelnościami,
• podejmowaniu czynności faktycznych i prawnych mających na celu realizację projektów inwestycyjnych związanych z sekurytyzowanymi wierzytelnościami, na podstawie pisemnych pełnomocnictw udzielonych przez Towarzystwo,
• administrowaniu sekurytyzowanymi wierzytelnościami stanowiącymi składnik lokat Funduszu,
• podejmowaniu czynności faktycznych i prawnych mających na celu wzrost wartości lokat Funduszu,
• przygotowywanie analiz dotyczących bieżącego zarządzania portfelem Funduszu, w tym zwłaszcza w zakresie ryzyka i płynności lokat Funduszu oraz przedkładania rekomendacji w tym zakresie,
• podejmowaniu czynności faktycznych i prawnych mających na celu bieżące zarządzanie portfelem, w tym zwłaszcza pod względem ryzyka i płynności lokat Funduszu,
• dokonywaniu windykacji wierzytelności,
• współpracy z Towarzystwem w zakresie dokonywania wycen lokat Funduszu, w szczególności przygotowywanie cyklicznych prognoz planowanych zysków i kosztów windykacji,
• zapewnienie zgodności polityki inwestycyjnej Funduszu dotyczącej lokat Funduszu z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych oraz Statutu Funduszu,
• przekazywanie Towarzystwu wszelkich informacji dotyczących lokat Funduszu mogących mieć wpływ na wycenę aktywów Funduszu lub obowiązek informowania KNF,
• doradzanie na rzecz Funduszu w zakresie związanym z zarządzaniem wierzytelnościami Funduszu, w tym przedkładanie rekomendacji na żądanie Funduszu.

- są zwolnione z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

• interpretacji indywidualnej z 6 września 2019 r. nr 0114-KDIP4.4012.396.2019.2.AS, w której organ stwierdził, że:

„W analizowanej sprawie należy mieć na uwadze, że usługi są przez Spółkę świadczone na podstawie Umowy na rzecz szczególnego rodzaju funduszu inwestycyjnego zamkniętego, jakim jest niestandaryzowany fundusz sekurytyzacyjny. W przypadku tego typu funduszu, proces zarządzania jego portfelem inwestycyjnym, składającym się w zasadniczej części z pakietów wierzytelności, obejmuje szereg czynności faktycznych i prawnych związanych m.in. z: nabyciem właściwego pakietu wierzytelności, jego bieżącą obsługą, zbywaniem przez fundusz wierzytelności lub pakietów wierzytelności stanowiących składniki jego aktywów, w tym negocjacje i wsparcie w procesie sprzedaży, reprezentowanie funduszu. Biorąc pod uwagę zakres czynności wykonywanych przez Spółkę na podstawie Umowy, a także powyższą analizę czynności niezbędnych w procesie zarządzania aktywami funduszu sekurytyzacyjnego, należy stwierdzić, że stanowią one powiązany ze sobą zespół świadczeń, których zakres mieści się w określonym powyżej katalogu usług specyficznych i istotnych składających się na zarządzanie funduszem sekurytyzacyjnym. Zatem usługi świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie zawartej umowy z Towarzystwem oraz Funduszem mieszczą się w zakresie czynności zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy i w związku z tym będą zwolnione od podatku na podstawie ww. artykułu”.

- interpretacji indywidualnej z 10 grudnia 2021 r. nr 0114-KDIP4-3.4012.520.2021.1.DM, w której organ potwierdził, że:

„Zatem czynności windykacyjne świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie zawartej umowy z Towarzystwem przy udziale Funduszu stanowią część kompleksowej usługi zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszy inwestycyjnych wymienionej w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy i w związku z tym korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie ww. artykułu”.

Reasumując, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż usługi, które Wnioskodawca świadczy na podstawie zawartej Umowy podlegają, jako usługi zarządzania zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że:

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

Podkreślić należy, że nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega jednak opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W świetle zapisów art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu:

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo podmiotem utworzonym według prawa polskiego, prowadzącym działalność w zakresie międzynarodowego zarządzania wierzytelnościami, w tym zakupu należności, realizacji zabezpieczeń, outsourcingu procesów biznesowych oraz prowadzenia windykacji na zlecenie. Na podstawie decyzji z 9 czerwca 2010 r. wydanej przez Komisję Nadzoru Finansowego uzyskali Państwo zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie zarządzania sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszu sekurytyzacyjnego.

B. S.A. jest założycielem i zarządcą Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego.

Fundusz jest podmiotem ściśle regulowanym ustawą z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi obowiązanym lokować określoną wartości aktywów funduszu zgodnie z ustawą o FI w:

• określone wierzytelności,
• papiery wartościowe inkorporujące wierzytelności pieniężne,
• prawa do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności.

Zawarli Państwo z B. umowę, której przedmiotem jest zarządzanie portfelem inwestycyjnym Funduszu.

Na mocy przedmiotowej Umowy, B. przekazuje Państwu zarządzanie portfelem inwestycyjnym Funduszu, który obejmuje wierzytelności należące do Funduszu w dniu zawarcia Umowy oraz nabywane w trakcie jej obowiązywania.

Na wykonywanie przedmiotowej usługi składa się kompleksowy proces zarządzania portfelem wierzytelności Funduszu obejmujący podejmowanie i dokonywanie określonych czynności faktycznych i prawnych mających na celu nabywanie przez Fundusz wierzytelności lub uzyskanie korzyści z wierzytelności, a następnie doprowadzenie do zaspokojenia roszczeń cywilnoprawnych Funduszu wobec dłużników, w tym czynności windykacyjne, a także podejmowanie innych czynności powstających w związku ze specyfiką działalności Funduszu, w szczególności działalność inwestycyjna i sekurytyzacja wierzytelności, w tym dochodzenie spłaty lub innego zaspokojenia roszczeń.

Czynności podejmowane przez Państwa na potrzeby zarządzania portfelem obejmują w szczególności:

1) aktywne poszukiwanie wierzytelności, które mogą zostać nabyte przez Fundusz albo w których Fundusz może uczestniczyć,

2) przeprowadzenie analizy oraz wyceny przedinwestycyjnej nabywanych wierzytelności do portfela inwestycyjnego,

3) reprezentowanie Funduszu w procesie inwestycyjnym, w tym między innymi dokonywanie badania stanu wierzytelności/pakietów wierzytelności przed złożeniem oferty, składanie ofert, negocjowanie warunków zakupu i sprzedaży wierzytelności,

4) podejmowanie decyzji inwestycyjnych dotyczących zakupu oraz sprzedaży wierzytelności,

5) reprezentowanie Funduszu przy zawieraniu oraz wykonywaniu umów nabycia oraz innych umów, na podstawie których Fundusz nabywa wierzytelności lub prawa do świadczeń z tytułu wierzytelności,

6) dostarczanie B. niezbędnych danych do wyceny należności oraz branie udziału, organizowanie i reprezentowanie Funduszu w procesie deinwestycji,

7) wybieranie oraz zawieranie umów na świadczenie na rzecz Funduszu usług prawnych dotyczących postępowań przedsądowych, sądowych i egzekucyjnych oraz wszelkich innych postępowań w zakresie spłaty i egzekucji należności Funduszu,

8) podejmowanie i koordynowanie działań windykacyjnych, w ramach windykacji pozasądowej i sądowej, w tym między innymi prowadzenie negocjacji w imieniu Funduszu w zakresie sposobu i terminu spłaty wierzytelności realizowanych w formie kontaktu korespondencyjnego, telefonicznego, za pośrednictwem poczty elektronicznej lub ewentualnie poprzez kontakt osobisty z dłużnikiem, o ile okaże się to konieczne,

9) zarządzanie wierzytelnościami, w tym m.in. monitorowanie i ustalanie stanu wierzytelności,

10) dostarczanie Funduszowi oraz zlecanie osobom trzecim wycen dotyczących nieruchomości oraz ruchomości, które stały się własnością Funduszu w toku egzekucji/ pobierania wierzytelności,

11) przedkładanie Funduszowi raportów na warunkach określonych w Umowie,

12) powiadamianie B. o czynnościach podejmowanych w związku z realizacją świadczeń wynikających z wierzytelności,

13) ustalanie stóp procentowych, kosztów i opłat związanych z windykacją wierzytelności oraz przekazywanie tych informacji Funduszowi i dłużnikom,

14) przekazywanie informacji o zobowiązaniach dłużników do biur lub giełd wierzytelności według własnego uznania i oceny oraz z uwzględnieniem celu Umowy,

15) w przypadku zawarcia przez Fundusz umowy z biurem lub giełdą wierzytelności, podejmowanie wszelkich czynności prawnych oraz pozaprawnych niezbędnych do prawidłowego wykonania takiej umowy przez Fundusz.

Na podstawie Umowy zobowiązani są Państwo również do:

• przygotowywania oraz przekazywania B. raportów na zasadach określonych w Umowie,
• dokumentowania źródeł decyzji inwestycyjnych dotyczących portfela wierzytelności oraz do zapewnienia B. stałego dostępu do tych informacji oraz dokumentów,
• przesyłania B. okresowych raportów dotyczących zdarzeń określonych w Umowie,
• prowadzenia rejestru transakcji zawieranych przez Fundusz, zgodnie z odpowiednimi przepisami oraz zapewnienia B. dostępu do tych informacji,
• przekazywania B. informacji niezbędnych do wykonywania przez B. i Fundusz obowiązków informacyjnych,
• zapewnienia dostępu do przechowywanej i zarchiwizowanej dokumentacji i innych nośników danych dotyczących należności.

Za wykonywane usługi w ramach Umowy, otrzymują Państwo wynagrodzenie z tytułu zarządzania wierzytelnościami naliczane jako prowizja w odniesieniu do każdego pojedynczego zakupionego portfela wierzytelności.

Państwa wątpliwości dotyczą tego, czy usługi które Państwo świadczą na podstawie zawartej Umowy podlegają zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy,

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy,

Stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym,

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu,

Powyższe przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku - w tym m.in. właśnie usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Zwolnienie o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy, uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

1)przedmiotowego - świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania, oraz

2)podmiotowego - ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa wyżej lub ich części.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.), zgodnie z którym,

W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje.

TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 Szóstej Dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

W kwestii wyjaśnienia pojęcia „zarządzania funduszem” można wskazać, że z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE:

Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:

Wskazana wyżej definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy.

Biorąc powyższe pod uwagę, uznać należy, że Usługi wykonywane przez Państwa mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Opisane Usługi zawierają się w ww. załączniku II do dyrektywy 2009/65/WE. W konsekwencji, spełniony został/zostanie warunek przedmiotowy dla zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 12 dla ww. Usług.

Usługi te będą podlegały zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie kryterium podmiotowe. Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Pod pojęciem przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi należy rozumieć przepisy ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1034) – dalej jako u.f.i., a także akty wykonawcze wydane na podstawie przepisów tej ustawy.

Zgodnie z art. 1 u.f.i.:

W myśl art. 38 ust. 1 u.f.i.:

Jak stanowi art. 39 ust. 1 u.f.i.:

Natomiast art. 5 u.f.i. stanowi, że:

Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 9 u.f.i.:

Zgodnie natomiast z art. 2 pkt 7 u.f.i.:

U.f.i. wyraźnie rozróżnia zatem pojęcie „funduszu inwestycyjnego” oraz „funduszu zagranicznego”.

Zagraniczne alternatywne fundusze inwestycyjne zostały zdefiniowane w u.f.i. pod pojęciem „unijnego AFI”. Zgodnie z art. 2 pkt 10b u.f.i.:

Natomiast na potrzeby u.f.i. za alternatywny fundusz inwestycyjny uznaje się fundusze inwestycyjne typu „specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty” oraz „fundusz inwestycyjny zamknięty” (art. 3 ust. 4 pkt 2 u.f.i.) oraz alternatywną spółkę inwestycyjną (art. 8a ust. 1 u.f.i.).

Mając powyższe na uwadze, fundusze zagraniczne oraz unijne AFI nie mieszczą się w zakresie pojęciowym „fundusze inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne (…) w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi”, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.

Uwzględniając powyższe, ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT mogą korzystać czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. W konsekwencji, powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowania do funduszy mających siedzibę za granicą.

Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a u.f.i.:

W myśl art. 3 ust. 1 u.f.i.:

Zgodnie z art. 3 ust. 4 u.f.i.:

Stosownie do art. 4 ust. 1 u.f.i.:

W myśl art. 4 ust. 1c u.f.i.

Według art. 45 ust. 1 u.f.i.:

Na podstawie art. 45 ust. 1a u.f.i.:

Zgodnie z art. 45a ust. 1 u.f.i.:

W myśl art. 183 ust. 1 u.f.i.:

Natomiast w myśl art. 183 ust. 2 u.f.i.:

Zgodnie z art. 183 ust. 3 u.f.i:

Według art. 192 ust. 1 u.f.i.:

W niniejszej sprawie zawarli Państwo z B. S.A (B.; będącym założycielem i zarządcą Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego) Umowę, której przedmiotem jest zarządzanie portfelem inwestycyjnym Funduszu. Fundusz jest podmiotem ściśle regulowanym ustawą o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi obowiązanym lokować określone wartości aktywów funduszu zgodnie z ustawą o FI w określone wierzytelności, papiery wartościowe inkorporujące wierzytelności pieniężne, prawa do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności.

Na wykonywanie przedmiotowej usługi składa się kompleksowy proces zarządzania portfelem wierzytelności Funduszu.

Zatem biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że również przesłanka podmiotowa uprawniająca do zastosowania zwolnienia od podatku, dotycząca świadczenia przez Państwa usług zostanie spełniona.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów jak również orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że usługi wskazane we wniosku, które Państwo świadczą/ będą Państwo świadczyć, mieszczą się w zakresie czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy. W konsekwencji podlegają/będą podlegać zwolnieniu od podatku VAT na podstawie ww. artykułu.

Państwa stanowisko jest zatem prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zaznacza się, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935); dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).