Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 września 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 31 sierpnia 2024 r., o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego wykazanego na fakturach zaliczkowych wystawionych bez NIP nabywcy z tytułu zakupu lokalu mieszkalnego.

Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 19 października 2024 r. (data wpływu).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pan polskim rezydentem podatkowym prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą (PKD 71.12.Z). Ma Pan status czynnego podatnika podatku VAT. Pana miejscem zamieszkania i ośrodkiem interesów życiowych jest mieszkanie stanowiące Pana współwłasność zlokalizowane w …. Od początku prowadzenia działalności gospodarczej świadczy Pan usługi na rzecz kontrahenta mającego siedzibę we ….. Z uwagi na konieczność wykonywania usług w siedzibie kontrahenta ponosił Pan spore koszty najmu mieszkania we ….

Aby zminimalizować koszty zawarł Pan umowę nabycia prawa własności lokalu mieszkalnego położonego we ….. Z tytułu zakupu mieszkania otrzymał Pan od sprzedawcy faktury zaliczkowe dokumentujące wpłatę całości wynagrodzenia na poczet dostawy towarów zawierające podatek VAT. Obie faktury zostały wystawione na Pana imię i nazwisko, jednak bez wskazanego numeru NIP Pana działalności. Przedmiotowe mieszkanie we … służyć ma Panu wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, jako tzw. „baza noclegowa”.

Mieszkanie to nie będzie wykorzystywane jako Pana miejsce zamieszkania. Pana ośrodek interesów życiowych nadal znajduje się w …. Mieszkanie we … będzie przez Pana wykorzystywane tylko na czas świadczenia usług na rzecz kontrahenta we ….

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, iż na chwilę obecną zakupione mieszkanie jest w trakcie przystosowywania do użytku na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Mieszkanie zostało zakupione z przeznaczeniem wyłącznie do majątku firmowego. Mieszkanie stanowi składnik majątku związany z działalnością gospodarczą.

Warunkiem ujęcia nieruchomości jako środka trwałego jest aby był to składnik majątku kompletny oraz zdatny do użytku. Obecnie mieszkanie jest w trakcie przystosowania do użytku na potrzeby działalności gospodarczej. Na chwilę obecną mieszkanie nie jest ujęte w ewidencji środków trwałych. Po przystosowaniu mieszkania do użytku stanie się ono środkiem trwałym i zostanie wprowadzone do ewidencji.

W założeniu mieszkanie ma służyć jako baza noclegowa, natomiast będzie Pan wykonywał z niego również usługi na rzecz kontrahenta. Wszelkie czynności wykonywane z mieszkania będą związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Na pytanie, czy zakupione mieszkanie wykorzystywane jest przez Pana również w celach prywatnych?, wskazał Pan: nie, pobyt w mieszkaniu związany jest wyłącznie z prowadzoną działalnością.

Ponadto na pytanie, czy korzysta Pan z tego mieszkania również poza czasem związanym z wyjazdami służbowymi? Odpowiedział Pan: nie.

Mieszkanie będzie wykorzystywane wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, tj. świadczenia usług w zakresie specjalistycznego projektowania konstrukcji budowlanych.

Pytania

1.Czy z tytułu zakupu lokalu mieszkalnego we …. przysługuje Panu pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego wykazanego na fakturach zaliczkowych?

W Pana ocenie, przysługuje Panu pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zapłaty zaliczki na poczet zakupu lokalu mieszkalnego położonego we …, ponieważ lokal będzie wykorzystywany wyłącznie do celów prowadzonej działalności gospodarczej.

2.Czy przysługuje Panu prawo do odliczenia podatku naliczonego pomimo braku numeru NIP na fakturach zaliczkowych?

W Pana ocenie, przysługuje Panu prawo do odliczenia podatku naliczonego, pomimo braku Pana numeru NIP na fakturach zaliczkowych, ponieważ braki formalne faktury nie mogą przesądzać o wykluczeniu prawa do odliczenia podatku naliczonego, w sytuacji, gdy spełnione są przesłanki materialne.

Pana stanowisko w sprawie

Ad 1

Jak wynika z art. 86 ust. 1 ustawy VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Jak stanowi art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu.

a)nabycia towarów I usług

b)dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Powyższa zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Zatem, dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług a prowadzoną działalnością.

Jednakże ustawodawca nie precyzuje, w jakim zakresie i w jaki sposób towary i usługi muszą być wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, aby pozwoliło to podatnikowi na odliczenie podatku naliczonego. Związek dokonywanych zakupów z działalnością podatnika może mieć zatem charakter pośredni lub bezpośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów i działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą, np. dalszej odsprzedaży - towary handlowe lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy; bezpośrednio więc wiążą się z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast ze związkiem pośrednim nabywanych towarów i usług z działalnością podatnika mamy do czynienia w sytuacji, gdy ponoszone wydatki nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych obrotach, jakkolwiek ich ponoszenie warunkuje uzyskanie obrotu opodatkowanego podatkiem od towarów i usług.

Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają pośredni związek z działalnością, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości.

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej. Zatem, w podatku od towarów i usług obowiązuje zasada tzw. „niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego” Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia, nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowoprawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Należy również podkreślić, że prawo do odliczenia podatku naliczonego, jako integralna część systemu VAT, w zasadzie nie może być ograniczane, ani pod względem czasu, ani też pod względem zakresu przedmiotowego. Nie jest to bowiem wyjątkowy przywilej podatnika, lecz jego fundamentalne prawo. Możność wykonania tego prawa powinna być zapewniona niezwłocznie i względem wszystkich kwot podatku, które zostały pobrane (naliczone) od transakcji związanych z zakupami. Decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia ma zamierzony (deklarowany) związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi.

Prawo do odliczenia zostaje również przyznane podatnikowi nawet w przypadku braku bezpośredniego i ścisłego związku pomiędzy konkretną transakcją powodującą naliczenie podatku a jedną lub większą liczbą transakcji objętych podatkiem należnym, które rodzą prawo do odliczenia, ale tylko wówczas, gdy koszty omawianych usług należą do jego kosztów ogólnych i jako takie stanowią elementy cenotwórcze dostarczanych towarów lub świadczonych usług. Koszty te zachowują bowiem bezpośredni i ścisły związek z całą działalnością gospodarczą podatnika.

Powyższe rozumienie art. 86 ust. 1 ustawy VAT należy uwzględnić przy wykładni art. 86 ust. 7b ustawy VAT. Zgodnie z tym przepisem w przypadku nakładów ponoszonych na nabycie, w tym na nabycie praw wieczystego użytkowania gruntów, oraz wytworzenie nieruchomości, stanowiącej majątek przedsiębiorstwa danego podatnika, wykorzystywanej zarówno do celów wykonywanej przez tego podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów osobistych, o których mowa w art. 8 ust. 2, gdy przypisanie tych nakładów w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego oblicza się według udziału procentowego, w jakim dana nieruchomość jest wykorzystywana do celów działalności gospodarczej.

Przepis ten nakłada obowiązek określenia wysokości udziału procentowego, w jakim dana nieruchomość została lub zostanie wykorzystana do celów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.

Unormowanie to ma charakter doprecyzowujący ogólną zasadę w zakresie prawa do odliczenia podatku VAT od wydatków związanych z nieruchomością stanowiącą majątek przedsiębiorstwa podatnika, wykorzystywaną zarówno do celów prowadzonej działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż prowadzona działalność. Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie precyzują, jaki związek musi istnieć pomiędzy zakupami a sprzedażą, żeby podatnik mógł skorzystać z prawa do odliczenia. Związek ten może być bezpośredni (wydatek na nabycie towaru, który następnie zostanie przez podatnika sprzedany) bądź pośredni.

Jeśli zakup dotyczy obecnie prowadzonej lub planowanej działalności opodatkowanej, generującej podatek należny, to niezależnie od tego czy

·zakup stanowi kompletny i zdatny do użytkowania towar czy środek trwały, czy też

·są to dopiero nakłady (inwestycja w toku)

- podatnikowi, co do zasady, przysługuje prawo do odliczenia podatku.

Istotna jest intencja nabycia - jeśli dany towar (usługa) ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych, wówczas, po spełnieniu wymienionych w art. 86 ww. ustawy wymogów formalnych, odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych. Z kolei art. 86 ust. 7b ustawy, dotyczy nakładów ponoszonych na nabycie, w tym na nabycie praw wieczystego użytkowania gruntów, oraz wytworzenie nieruchomości, która stanowi majątek przedsiębiorstwa tego podatnika, oraz wykorzystywana jest zarówno do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, jak i do celów osobistych podatnika, o których mowa w art. 8 ust. 2 oraz  gdy przypisanie tych nakładów w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe.

W tym przypadku kwotę podatku naliczonego oblicza się według udziału procentowego, w jakim dana nieruchomość jest wykorzystywana do celów działalności gospodarczej.

Tak sprecyzowana w art. 86 ust. 7b ustawy VAT norma koreluje z treścią normy art. 86 ust. 1 ustawy stanowiącej o prawie podatnika do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego jedynie w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, oraz określa - przy ustanowionej w tej hipotezie - stosowną dyspozycję co do zakresu przysługującego podatnikowi prawa do odliczenia, które przysługuje w proporcji (wysokości udziału procentowego) w jakim dana nieruchomość wykorzystywana jest do celów działalności gospodarczej. Użycie w tym zakresie przez usługodawcę w art. 86 ust. 7b ustawy VAT słów „oblicza się według udziału procentowego” stanowi jedynie sprecyzowanie realizacji określonego zakresu powyższego uprawnienia. Wskazuje na to jednoznacznie treść art. 168a Dyrektywy 2006/112/WE, którego implementację stanowi art. 86 ust. 7b ustawy VAT „W przypadku nieruchomości stanowiącej część majątku przedsiębiorstwa danego podatnika i wykorzystywanej zarówno do celów prowadzonej przez tego podatnika działalności, jak i do celów prywatnych podatnika lub jego pracowników, lub bardziej ogólnie, do celów innych niż prowadzona przez podatnika działalność, VAT od wydatków związanych z taką nieruchomością podlega odliczeniu zgodnie z zasadami określonymi w art. 167, 168, 169 i 173 wyłącznie do wysokości udziału procentowego, w jakim dana nieruchomość została wykorzystana do celów działalności prowadzonej przez podatnika”.

Użyty w tym przepisie zwrot „została wykorzystana do celów działalności prowadzonej przez podatnika” wskazuje jednoznacznie na faktyczne wykorzystanie do tych celów, a nie hipotetyczną możliwość takiego wykorzystania. Tak też należy rozumieć normę art. 86 ust. 7b ustawy VAT (por. wyrok NSA z dnia z dnia 7 grudnia 2022 r. I FSK 1419/22).

Zauważyć należy, że istnieje grupa zakupów, które nie mogą być uznane za związane z działalnością gospodarczą, gdyż ponoszą je osoby fizyczne niezależnie od tego, czy prowadzą działalność gospodarczą, czy też takiej działalności nie prowadzą. Są to typowe zakupy osobiste, konsumpcyjne, np. dotyczące zapewnienia sobie, na własne potrzeby, odpowiednich warunków mieszkaniowych. Zakupy o charakterze osobistym w szczególności mogą dotyczyć funkcjonowania, eksploatacji i utrzymania domu bądź wydzielonych w nim pomieszczeń na cele prywatne. Prywatnego charakteru tego rodzaju zakupów przeznaczonych na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych nie zmienia również korzystanie z części domu również do działalności gospodarczej.

Natomiast w przypadku, gdy nabyta nieruchomość mieszkalna jako całość będzie służyć tylko i wyłącznie dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, implikującej obrót opodatkowany i jednocześnie nie będzie służyła celom osobistym, nie będzie przeszkód do odliczenia podatku naliczonego od zakupów związanych z zakupem.

Na potwierdzenie powyższego stanowiska można wskazać treść interpretacji Dyrektora KIS z dnia 6.12.2022 r., nr 0113-KDIPT1-3.4012.531.2022.2.MJ.

Jedynie w przypadku, gdy wybudowany przez Pana dom jako całość lub wyodrębnione w tym domu pomieszczenia (części) będą służyły tylko i wyłącznie dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, implikującej obrót opodatkowany i jednocześnie nie będą służyły celom osobistym, nie będzie przeszkód do odliczenia podatku naliczonego od zakupów związanych z budową."

Przenosząc powyższe na grunt przedstawionego stanu faktycznego, pragnie Pan podkreślić, że zakupione mieszkanie służyć będzie Panu wyłącznie do celów prowadzonej działalności gospodarczej. W zakresie prowadzonej działalności pełnić będzie wyłącznie rolę „bazy noclegowej”. Nie będzie pełnić dla Pana żadnych funkcji związany z koniecznością zaspokajania Pana potrzeb mieszkaniowych czy też egzystencji, ponieważ Pana miejsce stałego zamieszkania oraz ośrodek interesów życiowych znajduje się i będzie się nadal znajdować w ….

W związku z tym, w opisanym przypadku nie jest zasadne dokonywanie jakiegokolwiek proporcjonalnego wyodrębnienia części lokalu mieszkalnego stosowanie do treści art. 86 ust. 7b ustawy VAT, ponieważ cały lokal służyć Panu będzie wyłącznie na potrzeby firmowe, a nie prywatne.

Za potrzeby prywatne nie można uznać faktu, że w lokalu tym przebywać będą podczas wykonywania obowiązków służbowych w czasie wykonywania pracy na rzecz kontrahenta z …. Skoro bowiem powszechnie przyjmuje się, że podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu usługi najmu/zakwaterowania podczas wykonywania obowiązków służbowych w innej miejscowości niż miejsce zamieszkania, to odmowa prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego od zakupu lokalu mieszkalnego wykorzystywanego dokładnie w tym samym celu stanowiłoby przejaw dyskryminacji i naruszenia podstawowych praw podatnika na gruncie podatku VAT. W związku z tym uważa Pan, że z tytułu zakupu lokalu mieszkalnego przysługuje Panu pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Ad. 2

W myśl art. 106e ust. 1 ustawy VAT, faktura powinna zawierać m.in. imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy, numer za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku oraz numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi.

Faktura powinna zawierać dane nabywcy towaru lub usługi i tym samym dokumentować rzeczywiste zdarzenia gospodarcze, a jako wystawca i nabywca powinni widnieć faktyczni uczestnicy transakcji. Każdorazowo należy ustalić więc nabywcę towaru lub usługi, który winien wynikać z zawartej umowy.

Należy podkreślić, że celem faktury jest przede wszystkim udokumentowanie rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych, zarówno pod względem przedmiotu transakcji, jak i podmiotów biorących w niej udział. Również fakt wpłaty zaliczki na poczet dostawy towaru jest dokumentowany fakturą.

Faktury są dokumentem o charakterze sformalizowanym, zatem, co do zasady, muszą być wystawione zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa. Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze.

Oznacza to, że nie można uznać za prawidłową fakturę, gdy sprzecznie z jej treścią wskazuje zdarzenie gospodarcze, które w ogóle nie zaistniało bądź zaistniało w innych rozmiarach albo między innymi podmiotami. Faktura potwierdza zaistniałe zdarzenia gospodarcze, a jej elementy formalne wymagane przez art. 106e ust. 1 ustawy mają wyłącznie znaczenie dowodowe. Jedynie braki merytoryczne faktury mogą wywołać skutek materialny w postaci zmian w przedmiocie lub podstawie opodatkowania, a także doprowadzić do niewłaściwego określenia wysokości podatku.

Z powyższego wynika, że o prawidłowości faktur wystawianych i otrzymywanych przez podatników powinny decydować przede wszystkim ustalenia, czy dokumenty te potwierdzają rzeczywiste transakcje handlowe. Podstawę do dokonania odliczenia podatku naliczonego może stanowić wyłącznie faktura odzwierciedlająca faktyczne zdarzenie gospodarcze w aspekcie podmiotowym, przedmiotowym oraz ilościowym. Tym samym faktura musi potwierdzać, że w rzeczywistości doszło do dostawy towarów lub świadczenia usług pomiędzy konkretnymi podmiotami, w zakresie ściśle określonego towaru lub usługi oraz w zakresie ilości danego towaru lub usługi.

Dysponowanie przez nabywcę fakturą wystawioną przez zbywcę stanowi jedynie formalny warunek skorzystania z tego uprawnienia. Prawo do odliczenia podatku jest następstwem powstania obowiązku podatkowego powstałego na poprzednim etapie obrotu.

Przepis art. 88 ustawy enumeratywnie określa listę przypadków, w których podatnik został pozbawiony prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, jednakże nie wymienia opisanej we wniosku nieprawidłowości (braku NIP nabywcy) jako przesłanki negatywnej powodującej utratę prawa do odliczenia podatku naliczonego (w sytuacji, gdy faktura odzwierciedla prawdziwe zdarzenie gospodarcze). Brak numeru NIP na fakturze nie przesądza o braku prawa do odliczenia podatku VAT. Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie uzależniają także prawa podatnika do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od umieszczania stosownych „dopisków” na fakturach.

Podkreślić należy, że najistotniejszym warunkiem umożliwiającym czynnemu podatnikowi VAT realizację prawa do odliczenia jest związek dokonanych zakupów z wykonywaniem czynności opodatkowanych. Jednocześnie oceny, czy związek ten istnieje lub będzie istniał w przyszłości, należy dokonać w momencie realizowania zakupów zgodnie z zasadą niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik – aby mógł skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego - nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie uzależniają prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur od braku nr NIP na fakturze oraz od umieszczenia na nich dodatkowych zapisów.

W interpretacji Dyrektora KIS z dnia 18.07.2019 r. nr 0112-KDIL1-1.4012.303.2019.1.AK czytamy:

„Brak NIP-u przy jednoczesnym prawidłowym wskazaniu pozostałych danych podmiotu będącego nabywcą jest wadą techniczną, niewyłączającą możliwości zweryfikowania dokonania zdarzenia gospodarczego i prawidłowego określenia nabywcy towaru, a jednocześnie pozostającą bez znaczenia dla wysokości zobowiązania podatkowego.

Należy jeszcze raz wskazać, że prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury uzależnione jest od spełnienia warunków wynikających z przepisu art. 86 ust. 1 ustawy, a także od niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis art. 88 ustawy enumeratywnie określa listę przypadków, w których podatnik został pozbawiony prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, jednakże nie wymienia opisanej we wniosku nieprawidłowości (braku NIP nabywcy) jako przesłanki negatywnej powodującej utratę prawa do odliczenia podatku naliczonego (w sytuacji, gdy faktura odzwierciedla prawdziwe zdarzenie gospodarcze).”

Tak też Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 2.05.2022 r., nr 0113-KDIPT1-3.4012.89.2022.2.ALN:

„Brak NIPu przy jednoczesnym prawidłowym wskazaniu pozostałych danych podmiotu będącego nabywcą jest wadą techniczną. Wada ta nie wyłącza możliwości zweryfikowania zdarzenia gospodarczego i prawidłowego określenia nabywcy towaru. Pozostaje bez znaczenia dla wysokości zobowiązania podatkowego. Jednakże faktura powinna być skorygowana o NIP, aby odzwierciedlała faktycznie dokonaną transakcję pomiędzy podmiotami gospodarczymi prawidłowo oznaczonymi zgodnie z przepisami ustawy.”

Przenosząc powyższe na grunt przedstawionego stanu faktycznego należy wskazać, że zakup lokalu mieszkalnego we …. był rzeczywistą czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, która została udokumentowana fakturą VAT. Natomiast brak w treści faktur zaliczkowych wskazania numeru NIP Pana działalności gospodarczej nie stanowi przeszkody dla pełnego odliczenia podatku naliczonego.

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, iż Pana stanowisko zawarte we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji w zakresie udzielonych odpowiedzi na dodatkowe pytania nie uległo zmianie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.) – zwanej dalej „ustawą”:

Stosownie do treści art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z powyższego wynika, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto podkreślenia wymaga, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W myśl art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Z kolei jak stanowi art. 86 ust. 7b ustawy:

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy:

Ww. przepis art. 86 ust. 7b ustawy nakłada obowiązek określenia wysokości udziału procentowego, w jakim dana nieruchomość została lub zostanie wykorzystana do celów prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej.

Unormowanie to ma charakter doprecyzowujący ogólną zasadę w zakresie prawa do odliczenia podatku VAT od wydatków związanych z nieruchomością stanowiącą majątek przedsiębiorstwa podatnika, wykorzystywaną zarówno do celów prowadzonej działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż prowadzona działalność.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie precyzują, jaki związek musi istnieć pomiędzy zakupami a sprzedażą, żeby podatnik mógł skorzystać z prawa do odliczenia. Związek ten może być bezpośredni (wydatek na nabycie towaru, który następnie zostanie przez podatnika sprzedany) bądź pośredni.

Jeśli zakup dotyczy obecnie prowadzonej lub planowanej działalności opodatkowanej, generującej podatek należny, to niezależnie od tego czy:

·zakup stanowi kompletny i zdatny do użytkowania towar czy środek trwały, czy też

·są to dopiero nakłady (inwestycja w toku)

podatnikowi, co do zasady, przysługuje prawo do odliczenia podatku.

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Istotna jest intencja nabycia – jeśli dany towar (usługa) ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas, po spełnieniu wymienionych w art. 86 ww. ustawy wymogów formalnych, odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

Z kolei art. 86 ust. 7b ustawy dotyczy nakładów ponoszonych na nabycie, w tym na nabycie praw wieczystego użytkowania gruntów, oraz wytworzenie nieruchomości, która stanowi majątek przedsiębiorstwa tego podatnika, oraz wykorzystywana jest zarówno do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, jak i do celów osobistych podatnika, o których mowa w art. 8 ust. 2, oraz gdy przypisanie tych nakładów w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe.

W tym przypadku kwotę podatku naliczonego oblicza się według udziału procentowego, w jakim dana nieruchomość jest wykorzystywana do celów działalności gospodarczej.

Przepis ten zobowiązuje zatem podatników do wyodrębnienia części podatku naliczonego związanego z czynnościami niepodlegającymi ustawie o podatku od towarów i usług, który w świetle art. 86 ust. 1 ustawy nie podlega odliczeniu.

W świetle art. 88 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Zatem, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony związany z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Stwierdzenia wymaga, że każde nabycie towarów i usług, przeznaczonych do przyszłego wykorzystania ich do czynności opodatkowanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej bez względu na to, jakie faktycznie będą efekty tej działalności, należy uznać w momencie jego dokonania za związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

Zatem, jeśli towary i usługi, przy nabyciu których naliczono podatek, są (mają być) wykorzystywane w całości do prowadzenia działalności opodatkowanej, wówczas podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku.

Art. 15 ust. 1 ustawy wskazuje, że:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Jak wskazałem wyżej, dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest istnienie związku między dokonywanymi zakupami towarów i usług, a prowadzoną działalnością. Przy czym związek dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą może mieć charakter pośredni lub bezpośredni.

O bezpośrednim związku dokonywanych zakupów z działalnością gospodarczą można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży – towary handlowe lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów będących przedmiotem dostawy, czy też niezbędne do świadczenia usług; bezpośrednio więc wiążą się z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Natomiast o pośrednim związku nabywanych towarów i usług z działalnością można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania firmy mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym osiąganymi przychodami. Aby jednak można było wskazać, iż określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością gospodarczą, istnieć musi związek przyczynowo – skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług, a powstaniem obrotu.

Oceny istnienia bezpośredniego związku między konkretną transakcją a całością działalności podatnika w celu ustalenia, czy towary i usługi są wykorzystywane „do celów zawieranych transakcji podlegających opodatkowaniu” tego podatnika w rozumieniu art. 17 ust. 2 lit. a) szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku, zmienionej dyrektywą Rady 2001/115/WE z dnia 20 grudnia 2001 r., należy dokonywać na podstawie istoty nabywanych przez podatnika towarów lub usług.

W celu ustalenia związku między konkretną transakcją (nabyciem) a całością działalności opodatkowanej podatnika podatku od towarów i usług należy brać pod uwagę rzeczywistą charakterystykę nabywanych towarów lub usług.

Na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Jak stanowi art. 106e ust. 1 ustawy, faktura powinna zawierać:

Z ww. uregulowań wynika, że podatnik dokonujący sprzedaży na rzecz innego podatnika lub też otrzymujący od innego podatnika zaliczki na poczet przyszłej sprzedaży – ma obowiązek wystawienia faktury dokumentującej tę sprzedaż. Wystawiona faktura powinna m.in. jednoznacznie określać imiona i nazwiska lub nazwy podatnika (sprzedawcy) i podatnika (nabywcy), ich adresy oraz numery NIP. Faktura powinna zawierać dane nabywcy towaru lub usługi i tym samym dokumentować rzeczywiste zdarzenia gospodarcze, a jako wystawca i nabywca powinni widnieć faktyczni uczestnicy transakcji. Każdorazowo należy ustalić więc nabywcę towaru lub usługi, który powinien wynikać z zawartej umowy. Wskazania wymaga, że to nabywca podaje swoje dane sprzedawcy aktualne dla danej transakcji.

Faktury są dokumentem o charakterze sformalizowanym. Zatem, co do zasady, faktury muszą być wystawione zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa. Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze. Oznacza to, że nie można uznać za prawidłową fakturę, gdy sprzecznie z jej treścią wskazuje ona zdarzenie gospodarcze, które w ogóle nie zaistniało bądź zaistniało w innych rozmiarach albo między innymi podmiotami. Faktura potwierdza zaistniałe zdarzenia gospodarcze, a jej elementy formalne wymagane przez art. 106e ust. 1 ustawy mają wyłącznie znaczenie dowodowe. Jedynie braki merytoryczne faktury mogą wywołać skutek materialny w postaci zmian w przedmiocie lub podstawie opodatkowania, a także doprowadzić do niewłaściwego określenia wysokości podatku.

Podkreślenia wymaga, że celem faktury jest przede wszystkim udokumentowanie rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych, zarówno pod względem przedmiotu transakcji, jak i podmiotów biorących w niej udział. Zatem to na stronach transakcji spoczywa odpowiedzialność za podanie prawidłowych danych kontrahentowi. Dane te posiadają szczególne znaczenie w przypadku nabywania przez podatnika VAT towarów i usług dla celów działalności gospodarczej, która wymaga konieczności wykazania związku z czynnościami opodatkowanymi. Zatem to podatnik zobowiązany jest udowodnić (posiadać wystarczający dowód) na występowanie związku nabytych towarów i usług z działalnością gospodarczą.

Z powyższego wynika, że o prawidłowości faktur wystawianych i otrzymywanych przez podatników powinny decydować przede wszystkim ustalenia, czy dokumenty te potwierdzają rzeczywiste transakcje handlowe. A zatem jeżeli w fakturach dokumentujących transakcje występują, tzw. wadliwości mniejszej wagi, należy uznać, że nie ma podstawy do kwestionowania faktur, w tym prawa do odliczenia podatku naliczonego, wyłącznie z powodu braków mających charakter tzw. wadliwości mniejszej wagi. Są to tego rodzaju wadliwości, które, co prawda, powodują, że faktura nie odpowiada wymogom określonym w przepisach, jednakże same w sobie nie wpływają na przedmiot i podstawę opodatkowania.

Zauważenia wymaga, że chociaż faktura powinna zawierać dane dotyczące nabywcy wymienione w art. 106e ustawy, to jednak niewskazanie niektórych z tych informacji nie wyklucza możliwości jego identyfikacji na podstawie pozostałych danych zawartych na fakturze. Brak NIP-u nabywcy przy jednoczesnym prawidłowym wskazaniu pozostałych danych podmiotu będącego nabywcą jest wadą techniczną, niewyłączającą możliwości zweryfikowania dokonania zdarzenia gospodarczego i prawidłowego określenia nabywcy towaru, a jednocześnie pozostającą bez znaczenia dla wysokości zobowiązania podatkowego.

Z treści wniosku wynika, że ma Pan status czynnego podatnika podatku VAT. Prowadzi Pan jednoosobową działalność gospodarczą (PKD 71.12.Z). Wskazał Pan, że Pana miejscem zamieszkania i ośrodkiem interesów życiowych jest mieszkanie we współwłasności w …, a mieszkanie we ….., jako baza noclegowa, służyć ma Panu wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej i będzie wykorzystywane wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych. Wskazał Pan również, że nie wykorzystuje mieszkania w celach prywatnych tylko w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

W przedmiotowej sprawie, ze względu na charakter poniesionego wydatku, nie można jednak zgodzić się z Panem w zakresie prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego od  zakupu mieszkania. W świetle art. 86 ust. 7b ustawy, zakup mieszkania w zakresie, w  jakim ma być „bazą noclegową” dla Pana, wypełnia realizację Pana celów osobistych w postaci przebywania (zamieszkiwania - nocowania) w określonej miejscowości ze względu na miejsce wykonywania działalności gospodarczej.

Wydatki na cele mieszkaniowe należą do grupy zakupów, które zasadniczo w pierwszej kolejności służą celom prywatnym. Są to zasadniczo typowe zakupy osobiste, konsumpcyjne, np. dotyczące zapewnienia sobie, na własne potrzeby, odpowiednich warunków mieszkaniowych. Zakupy o charakterze osobistym w szczególności mogą dotyczyć funkcjonowania, eksploatacji i utrzymania mieszkania bądź wydzielonych w nim pomieszczeń na cele prywatne. Prywatnego charakteru tego rodzaju zakupów przeznaczonych na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych nie zmienia również wykorzystywanie mieszkania w części do działalności gospodarczej. Również posiadanie dwóch mieszkań nie przesądza o tym, że wyłącznie jedno służy zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych, osobistych.

Wskazał Pan we wniosku, że od początku prowadzenia działalności gospodarczej świadczy Pan usługi na rzecz kontrahenta mającego siedzibę we …. i wskazał Pan na konieczność wykonywania usług w siedzibie kontrahenta. Mieszkanie ma służyć jako baza noclegowa, natomiast będzie wykonywał Pan z niego również usługi na rzecz kontrahenta. Z opisu wynika zatem, że zasadniczo wykonuje Pan usługi dla kontrahenta w jego siedzibie, zaś w mieszkaniu będzie przebywał Pan podczas pobytu we … (zaspokojenie potrzeb noclegowych – „baza noclegowa”), przy czym z mieszkania będzie również wykonywał Pan usługi na rzecz kontrahenta. Ponadto dysponuje Pan fakturą bez NIPu, tj. fakturą, jaką zasadniczo wystawia się konsumentom, a nie podmiotom gospodarczym – faktury na rzecz podatników powinny zasadniczo zawierać m.in. NIP nabywcy.

Powyższe wskazuje, że mieszkanie będzie wykorzystywane przez Pana do celów mieszanych.

W przypadku mieszkania wykorzystywanego w części na działalność gospodarczą, a w części na własne cele mieszkaniowe, nie jest możliwe odliczanie podatku naliczonego od zakupu mieszkania w pełnej wysokości.

W związku z powyższym stwierdzenia wymaga, że skoro mieszkanie ma być częściowo wykorzystywane do celów prowadzenia działalności gospodarczej, a częściowo do celów osobistych, to przysługuje Panu częściowe prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur zaliczkowych dokumentujących zakup ww.  mieszkania - pomimo braku numeru NIP – na zasadach przewidzianych w art. 86 ust. 7b ustawy.

W konsekwencji Pana stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Odnośnie powołanych interpretacji indywidualnych, należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego co oznacza, że należy je traktować indywidualnie. Zatem nie mogą mieć wpływu na ocenę prawną rozpatrzonej sprawy.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).